YNETM PSKOLOJS

Yazar Yaynevi Bask ISBN Tr

: Prof. Dr. Erol EREN : Beta : stanbul / 1993 / 444 shf. : : Psikoloji / Ynetim : Telif

Bilim Grubu

Hitap Ettii Okuyucu Kitlesi: zel lgi

Genel Deerlendirme:
Kitap, il nce psikolojinin genel ynetim ve iletme ynetimi ile olan ilikilerini inceleyerek gruplar ve grupsal farkllklar, rgtlerde moral ve moral dzeyini ykseltme, rgtlerde psikolojik sorun ve ikayetler, monotonluk sorununun zlmesi, devamszlk sorunu, i ortamnn fiziksel sorunlar, bireyler aras ilikiler, ast-st ilikileri, rgt gelitirme ve rgtlerde motivasyon gibi konular aklanyor.

Blm 1 Psikolojinin Genel Ynetim ve letme Yntemi le likileri: A: Kavramla lgili Aklamalar: letmeler birtakm amalar gerekletirmek iin bir araya gelen ham- madde makine insan ve organizasyon gibi retim aralarnn uygun bir bileiminden olumu kurululardr. B: Ynetimde Davran Bilimleri ve Psikolojinin Bu Bilimler indeki Yeri: Davran bilimlerini olu- turan temel bilim vardr: Psikoloji, sosyoloji ve antropolojidir. Bunlarn dnda tarih, hukuk, biyoloji ve iktisat gibi toplumsal ierikli bilimler de yer alr. C: Ynetim le Psikolojinin Belli Bal lkeleri: Bu ilkeler ie uygun personel, retilen mal satabilme, gdleme, tutumlarn llmesi, alt-st ilikilerini iyiletirmek, ynetsel yetkinin kurulmasdr. D: Bilim ve Yaam Diyalogu: Bilimsel yaklamn iki yn vardr. Bunlar raksak ve yaknsak yaklamlardr. Sosyal bilimlerde bu yaklamlarn deerlendirilebilmesi yer, zaman, rgtsel ve kiisel zelliklere gre deimektedir. Ynetim ve rgtsel Psikolojinin zellikleri: Sanayi devriminden bu yana insan almasnda ve alma evresinde byk deiiklikler meydana gelmitir. Eskiden iin tm safha ve sreleri zerinde bilgi ve beceri sahibi olan ustalk sistemi yerini gnmzde uzmanlama olgusuna brakmtr. Ynetsel ve rgtsel psikolojinin douuna neden olan klasik ynetim grleri ortaya atlmtr. Gr ilk ileri sren Frederick W. Taylordur. kinci ve en nemli gr Henri Fayolundur. Bu gre gre en nemli zellikler i blm, uzmanlama, yetki ve sorumluluk verme disiplin kumanda birlii ynetim birlii

genel ama ve karlar kiisel ama ve karlardan stn tutma, hiyerarik dzen gibi blmlerden olumaktadr. nc olarak da Max Weberin brokrasi modeli yer almaktadr. Ynetsel ve rgtsel psikolojinin nemini ortaya koyan aratrmalar yaplmtr. Baz kuramsal grlere gre sosyal modeller ana eden oluurlar: Bunlar faaliyetler, karlkl ilikiler ve duygulardr. Blm 2 Kiilik ve Kiisel Farklarn Analizi A: Genel Dnceler ve Kiiliin Tanm: Olaylar, insanlarn hareketleri, duygular ve fikirleri bakmndan birbirlerinden farkl olduklarn gstermektedir. Kiilik; bireyin kendi asndan, fizyolojik zihinsel ve ruhsal zellikleri bakmndan farkl olmasdr. Kiilii belirleyen etkenler: D grnm, toplumsal rol ve grevi zeka, ahlak, enerji, arzu, toplumsal yaam felsefesi, kltr seviyesi, din ve ahlak anlay gibi zelliklerdir. B: Kiisel Farkllklar: Her kii, hayat gr bakmndan dierlerinden ayrlr. nsanlar kiiliin gerei olarak hrs arzular ve ihtiyalar bakmndan farkldr. Kiisel farkllklar douran nedenler ok eitlidir. Balcalar: Nesnellik, giriim ruhu, daima kiisel mevki ve rgt iinde ykselme kiinin iinde yetitii toplum yaps, ekonomik sebeplerdir. C: Kiisel Farkllk Alanlar: Her insan renme, unutma, hatrlama, dnme, fizyolojik zellikler, yetenekler, bilgiler, atma, heyecan, duygu, dikkat, grme, iitme, idrak etme, cinsiyet, ya, rk ve tecrbe bakmn- dan farkllk gsterirler. Gnmzde kiisel farkllklarn istatistiksel analizleri yaplmtr. a)Frekans dalm ve grafikleridir. Bunlar frekans poligonu histogram veya stun diyagram olarak da bilinirler. b)Merkezi ylma lleri: Mod (Bir lmede en yksek

frekansa sahip olan puan), Medyan (Bir dalmda tam orta yere isabet eden puan), Aritmetik Ortalama (Bir lmede verilen tm puanlarn frekans toplamna blm sonucu elde edilen ortalama), Standart Sapma(Bir dalmdaki puanlarn aritmetik ortalamadan farklarnn karesinin frekanslara blm), Korelasyon katsays, Ranj (u deerler fark) Blm 3 rgtlerde Gruplar ve Grupsal Farkllklar A: Grubun Tanm Normlar ve Olumas: Grup; birbirleri ile etkileimde bulunan psikolojik olarak birbirlerinin varlndan haberdar olan ve kendisini bir grup olarak alglayan kk veya byk insan topluluklar olarak tanmlanr. Bu unsurun bir arada bulunmasyla grup meydana gelir. Grup yelerinin gerek gurup ii bireysel faaliyetlerinde ve gerekse birbirleri ile karlkl ilikilerinde uymak istedikleri davran kurallarna normlar denir. Normlar yardm edici ve dzenleyici aratrlar. Normlar toplumda bireysel ve bireyler aras ilikileri dzenleyen rf ve adetlere benzetilebilir. Kolektif deer yarglar, kiisel dnce ve duygular, bireysel arzu, istek ve inanlardan bamszdrlar. B: Grup Trleri: Gruplar farkl yaplardan olumaktadr. Bir snflandrmaya gre gruplar biimsel gruplar (srekli veya geici), biimsel olmayan gruplar (yatay, dikey ve apraz) olarak ayrlmtr. Bir dier snflandrmaya gre birincil ve ikincil gruplar olarak ayrlmtr. Birincil gruplar yz yze ilikilerden ikincil gruplar ise yce lk ve idealler etrafnda toplanmlardr. Gruplarn yapsn belirleyen stat, rol ve haberleme gibi unsurlardr. Grup yelerinin birbirlerinden bekledikleri davranlara rol denir. Blm 4 rgtlerde lm nanlar Tutumlar ve Tutumlarn

A: nan ve Tutumlarn Tanm ve Olumas: nanlar bireylerin kendi dnyalarnn i alemlerinin bir ynyle ilgili alglarn ve tanmlarn meydana getirdii srekli duygular adr. nanlar bilgi kanaat ve iman kapsayan bir psikolojik olaydr. nan ve tutumlar insan kiiliine ve kararlarna devamllk kazandrma gnlk eitli olaylar ve faaliyetleri yorumlama anlama kavuturma amalara ulamada alternatif yollar mukayese etme ve seime yardmc olmada nemli rol oynar. nan ve tutumlar zihnin bir sonucu kabullenmesi durumudur ve bunlar kukunun tam tersidir. nan ve tutumlarn olumasnda gzlem ve tecrbe zeka duygu ve sosyal yaam nemli rol oynar. B: Tutumlarn llmesi: nsanlarn inan ve tutumlar nceden bilinirse nceden kestirilebilir ve dzeltile bilir. Tutumlarn ortaya kma ekilleri ksmen o andaki durumun zelliine baldr. Bireyin durumu deitike eski tepki ve tutumlar da deiecektir. Tutumu lmek iin Thurstone, Likert(Birok sorunun deneklerin kolayca anlayabilecei nermeler haline getirilmesi) Goddman, Bogardus tipi lekler gelitirilmitir. nan ve tutumlarn takdir yoluyla llmesinde nesneye kar szl olmayan davran, szl nerme, aklayc ipular klinik mlakatlar, kiisel belgeler, projektif yntemler gibi hususlar dikkate alnr. Blm 5 rgtlerde Moral, Moral Dzeyini Ykseltme: A: Moralin Tanm zellikleri: lmleri, Moral

Moral, tanmlamas ve llmesi zor olan psikolojik ve sosyal kavramlardan biridir. Moral her eyden nce dinamik bir kavramdr. Devaml deiiklikler ykselip alalmalar gsterdiin- den devaml zen ister. Kuvvetli bir moral duygusu tamak iin birlik ve beraberlik ruhu, direngenlik ve vazgememe arzusu, canllk ve hareketlilik tatminsizlik ve hayal krklna kar direnme amalara

ballk ve ndere hayranlk gibi belli bal etkenler vardr. Buna karn duygusuzluk hareketsizlik kavga ve ekimeler kskanlklar ve ekememezlikler i birlii ruhunun yokluu zayf bir moral duygusunun olumasn salayan sebeplerdir. Grup moralinin zerinde etki yapan grup d etmenler vardr. Moral iyerinde hkm sren eitli koul ve etmenlerin ortaya koyduklar bir rn olduuna gre bu etmenler srasyla yledir: rgt yaps, gzetim ekli, alma koullar, i tatmini ve i grenin iyeri dndaki yaamdr. Grup moralini yksek dzeyde tutmay salayacak nlemler; 1)Personelin iinden duyduu tatmin derecesi 2)Personelin stne kar davran 3)Personelin iinde ilerlemek arzusu 4)Personelin i yerinde geinme durumu 5)Sahip olduu yeteneklerden maksimum derecede yararlanma 6)Grev datlrken adaletli ve insafl olma 7)Personele yapt ii nceden haber verme vb. Moral ve maneviyatn llmesi zordur. Morali lmede kullanlan yntemler e ayrlrlar: 1 ) statistik ve grme yntemi 2 ) Soru dizini hazrlama yntemi 3 ) Sosyometrik yntemi Blm 6 rgtsel Davranlar Grup Dinamii, Deiiklik ve Yenilikler A: rgtsel Davranlar: rgtsel davranlarda psikolojik bir yaklam sz konusudur. Psikoloji gemi ve imdiki durum ve davranlardan gelecekteki durum ve davranlar ngrr. Davran bir evreye ilikin uyarya organizmann her zamanki cevabdr. Psikologun grevi uyarclar ya da

incelenen davranlar anlamaya yneliktir. rgtsel davranlarda bireyin davranlarn etkileyen deer unsurlarnn banda rgt amalar verimlilik lleri adalet ve hakkaniyet karar veren kiilerin deer yarglar nemlidir. B: Grup Dinamii: Grup belirli bir amac gerekletirmek iin bir araya gelen birbirleri ile ilikide bulunan iki veya daha ok kimsenin oluturduu btndr. Gruplar i ve d yaplarna gre belirli dinamiklere sahiptir. Grubun deiikliini belirleyen i ve d etmenler ok eitlidir. Blm 7 rgtlerde Psikolojik Sorun ve ikayetler A: ile lgili ikayetler: nsanlarn i ile ilgili belirli sorunlar vardr. Bunlar iin yapl koullarna gre ve i aletlerine bal ikayet ve tatminsizlikler, belli bir ite alma sonucunda elde edilecek maddi karlara ilikin tatminsizlikler, takdir edilme ve sosyal prestij durumlarna ilikin ikayet ve tatminsizlikler olarak sralanabilir. nsanlar kiiliin verdii skntlardan, yapmak isteyip yapamamann verdii bir bunalm yznden, terfi ihtiras veya kk sebepler yznden ikayet etmektedirler. nsanla en byk znt ve zdrap veren eyler, byk znt ve krgnlklardan ok devaml olan kk krgnlklar ve i saatlerinde duyulan kk kinlerdir. Byk zdraplar akl ve mantkla aklana bildii ve bilinle kavrand halde kk kinler ve zntler bilin altnda gururun egemen olduu hallerde geerli olmaktadr. Bunun iin nefret uyandran btn kk olaylara nem verilmelidir. B: Davran Bozukluklar: Psikolojik tatminsizlik sonucunda ortaya kan belli bal davran bozukluklar vardr. Bunlar saldrgan davranlar, geriye yneli ve dn davranlar tekrar denenmek istenen sabit davranlar, tevekkl olma gibi

davranlardr. Deer verilen bir kii gzyle baklmak yetenekli bir insan gzyle saylmak anlalmak grup iinde sivrilme ihtiyac tatmin edilmedii srece bu tr karakter sahibi olan kimseler tatminsizlik ve ikayete yol aan ruhsal bunalma gireceklerdir. Blm 8 te Monotonluk Sorunu ve nlenmesi Bir iin ayn tempoda ve srekli tekrarlanarak yaplmasnn verdii yorgunluk ve bkknlk durumlarna monotonluk ad verilir ileri zelliklerine gre otomatik, yar otomatik ve otomatik olmayan iler diye gruba ayrabiliriz. Devaml ve ok dikkat isteyen iler skc ve daha monotondur. Monotonluun belli bal nedenleri vardr: a)in zellikleri b)inin monotonlua kar duyarll c) yerinin manevi ortam d)inin psikolojik durumudur. Monotonluun giderilebilmesi iin alnabilecek nlemler vardr. Bunlar bir i grenin tek bir i zerinde ihtisaslamas yerine bir ka ii renerek uzmanlamas, i deitirme (rotasyon), ii en doal sresinde yapma, gnlk alma srelerinin iyi ayarlanmas, alma saatlerinde iilere mzik dinletme, dinlenme srelerinin en yararl ekilde ayarlanmasdr. Blm 9 e Devamszlk Sorunu ve Personel Devri Gnmz iletme ve yneticilik sorunlarnn bata gelen olgularndan biri de devamszlktr. Devamszlk ksaca i grenin alma program veya planna gre almas gereken zamanda iine gelmemesidir. Devamszln sebepleri ok eitlidir. Yaplan aratrmalar, 25-45 ya aras kimselerde devamszln gen grup ve yatakilere nazaran daha az olduu, kadnlarn erkeklerden daha fazla

devamsz olduklar, ocuk saysnn az olduu ekirdek ailelerde fazla ocuklu ailelere nazaran daha az devamszlk yaptklar, i yerinin uzakl arttka ge kalma ve devamszln fazlalat kdemli iilerde kdemsizlere nazaran devamszln fazla olduu renim derecesinin yksekliinin devamszl nemli lde etkiledii sonucunu ortaya karmtr. Devamszlk orann sfra indirmek mmkn deildir. zellikle hastalklar personel sal gibi sebepler nemlidir. yi bir ekilde yaplacak personel devri devamszl en aza indirebilir. Blm 10 Ortamnn fiziksel Sorunlar A: Aydnlatma: alma ortamnn ilk sorunlarndan birisi ii en iyi ekilde yapmay salatacak aydnlatma sorunudur. Aydnlatma sisteminde k tek ynden mmknse tek kaynaktan gelmeli, n kayna sabit olmal ve renk deiimlerinden kanlmaldr. In iddeti iyi ayarlanmal, renkli aydnlatma sistemlerinden kanlmaldr. yi bir klandrma hem erken yorulmay nler hem de insanlar gdleyerek i verimini artrr. Gn na yakn klandrma gr etkinlii asndan dierlerinden stndr. B: Atmosfer Koullar: Atmosfer koullarnn insanlar zerinde ok eitli etkileri vardr. Havann kimyasal bileimi, hava scakl, hava basnc, hava deiimleri, havadaki nem oran, farkl scaklk ve nem dereceleri, insanlar ve i verimi zerinde nemli etkileri vardr. C: Grlt: Zihinsel ilemleri gerektiren ilerde grlt ok rahatsz edicidir. Grlt ani olarak meydana geldii zaman insanda ani korku ve oklara neden olur. Ar grlt ise geici veya srekli sarlklara neden olmaktadr. Grltnn nlenebilmesi iin zeminin grlty emecek

biimde esnek yaplmas, tavann ve duvarlarn uygun maddelerle kaplanmas, kulaklklar taklmas gibi nlemler alnmaldr. Blm 11 le Personel Arasndaki Uyumun Salanmas Sanayide en nemli sorunlardan birisi i ve personel arasndaki uyumdur. nsanlar ya, cinsiyet, bedensel nitelikler, tecrbe, alma hz, zeka, muhakeme ve sabr gibi hususlarda farkllk gsterirler. Bireylerin nitelik ve yeteneklerine karakter ve tutkularna uygun bir meslek semeleri gerekir. e uygun personel ve personele uygun personel en nemli husustur. Bu hususla ilgili olarak eitli testler yaplmtr. Birincisi sre testleridir. Ayn zamanda grup ve kiisel testler yaplmaktadr. Grup testlerinin en byk avantaj zamandan tasarruf salamasdr. Yetenek testleri ise bireyin potansiyel yeteneklerinin llmesini amalar. Yetenek bir bireyi her hangi bir ie yerletirirken zel bir eitimden geirilmeden nceki nitelikleridir. Zeka testleri ise zihinsel yetenek, renme, intikal abukluu, hafza, yaratclk veya yenilik yapma gc kavray abukluu gibi bireysel farklarn ortaya kmasn salar. Fiziksel ve duygusal testler bireylerin vcut kuvveti ve atmosfer koullarna uygunluunu ler. lgi testleri bireylerin ne gibi hobileri, tutkular ve zevkleri olduunu renmeyi amalar. Yneticiler grmenin, endstriyel ilikilerde ok nemli olduunu vurgulamlardr. Grme; rgtsel bir amac gerekletirmek iin bireylerin karlkl konumasndan ibaret bir beeri iliki trdr. Grmenin evreleri 1) Hazrlk 2) Grmenin yapld ortam 3) Grmenin yrtl biimi 4) Grmenin sona ermesi 5) Deerlendirme blmlerinden oluur.

Blm 12 Bireyler Aras likiler ve Haberleme Haberleme, bireyler aras bilgi fikir ve duygularn bir kimseden dierine gemesidir. Bu gei iki insan bazen birbirine yaklatrc bazen de uzaklatrcdr. Haberleme srecinde belirli zellikler vardr. Haberleme mekanizmas gnderici, gnderici ve alcnn alglama ve deerlendirme biimleri, mesaj, kanal, alc, geri besleme ve grltdr. Haberlemede kiilik, sosyokltrel yap, mevki, stat, prestij, duygusal ilikiler nemli rol oynamaktadr. Haberlemeyi engelleyen sosyopsikolojik, fiziksel ve teknolojik engeller vardr. Kiisel arzu ve istekler, deer yarglar, kltr dzeyleri, iinde bulunduklar duygusal ortam, alkanlklar, zevk ve tutkular, dil sorunlar haberlemede nemli olan dier hususlardr. Blm 13 Ynetsel Yetki, Analiz ve As-st likisi Yetki ynetim amelesinin nc fonksiyonu olan emir komuta sisteminin en bata gelen zelliidir. Yetki her eyden nce haklar ve devler asndan hukuksal bir kavramdr. Yetkinin belirli trleri vardr. Bunlarn banda gvene dayanan yetki gelir. Srasyla benimsemeye dayanan yetki (sosyal stat, kltr ve tecrbeye dayanr.), treye dayanan yetki (treye uygun davranta bulunmak, manevi deerler, entelektel nitelik toplumsal sorumluluktur.), yaptrmlara dayanan yetki (ceza ve dllendirme), bilgisel yetki (uzmanlk veya bilgi sonucu kazanlm g), kiisel yetki (korku ve baskya dayanan g), manevi yetki (manevi deerlere sahip olmakla kazanlan yetkidir (peygamberler ve milli kahramanlar)), rgtlerde ast-st ilikisi emrin verili biimine, uygun bir ortama, bilgiye, astn psikososyal durumuna baldr. Blm 14 rgtlerde Ynetime Katlma A: Ynetime Katlmann Tanm, Konular, Yarar

ve Sakncalar: Ynetime katlma iki ekilde tanmlanr: Birincisi ekonomik anlamyla katlma (iletmenin karlar zerinden bir pay vermeyi taahht etme), ikincisi ise politik anlamda katlma (kamu ilerinin ynetimine demokrasi gerei dorudan katlmadr). Ynetime katlma tanmndan da anlalaca zere nemli zellik tar. a) Bir rgtn alt ynetim kademelerinin veya i grenlerin rgt politikas ve ynetimi konusundaki kararlara katlmalar b) Katlanlarn byle bir ynetim tr ile psikolojik gereksinimlerini tatmin edecekleri bir demokratik ortama kavumalar c)Ynetici ile i gren arasnda bir diyalog ve i birliini gerekletirerek rgtn ynetsel etkinlik ve verimlilie kavuturulmasdr. Ynetime katlma; personelin gdlenmesini (motivasyon), alma gruplarnn tavr ve davranlarnn deimesini, eitsel amalara ulamay, sosyal ilikilerin daha sakin bir ortamda yrtlmesini, astlara kendilerini ilgilendiren konularda dncelerini aklama imkan salar. B: Ynetime Katlma Biimleri: Ynetime katlma biiminde be tr yaklam vardr. Gnll katlma ( veren ve i gren temsilcilerinin kendi isteklerine bal olan katlma), temsili katlma (gizli oylama ile yaplan katlma ), sendikal katlma (katlma hakknn sendikalar vastas ile yapld katlma), kendi kendini ynetme (otonomi, sermaye snf temsilcilerinin olmad iletme ynetimi) Blm 15 rgtlerde Disiplin ve Disiplinin Gereklemesindeki Hususlar nsan alkanlk ve davranlarndan dolay ortaya kan zarar ve kayplar gidermek, arzu edilen davran ve alkanlklar kazandrmak son derece g bir i olduundan disiplin arttr. Alkanlk kiiliin bir paras ve onun baz hallerinin bir paras olabilir. rgt iin yararl olan davran biimlerinin alkanlk haline gelmesi ve

uygulanmasna disiplin denir. yi bir disiplin iin her kural ve koul rgt yelerinin hepsine ayn ekilde uygulanmal, kurallar rgtn ama, kar ve gereksinimlerine uygun olmaldr. Disiplini bozan davranlara ilk nce msamaha gstermeli, anlayla karlanmal fakat srekli tekrarland zaman gereken nlemler alnmaldr. Disiplin bir alkanlk ve bir sabr iidir. yi bir disiplin insanlarn devaml ve dzenli hareket etmelerini, tavr ve davranlarnn dzelmesini, iin kalite ve miktarnn artmasn, insanlarn ynetimlerinin kolay olmasn i grme arzu ve morallerinin yerinde olmasn salar. Blm 16 rgtlerde nderlik ve nder Davranlarnn Analizi A: nderliin Tanm, Yaps ve nderin Davran Biimleri: nderlik; bir grup insan belirli amalar etrafnda toplayabilme ve bu amalar gerekletirmek iin harekete geen bilgi yeteneklerin toplamdr. nder amalar, davranlar ve idealleri ile gruplar ynlendirir. Yaplan aratrmalarn bir ounda ortak olan zellikler olarak stn zeka, analiz ve sentez yapabilme kabiliyeti, dncelerini iyi bir biimde aktarabilme yetenei, amalara kar sebatkarlk tm nderlerde grlen ortak niteliklerdir. nderlerin davran biimleri ok eitlidir. a)Otogratik nderlik (otogratik ve brokratik toplularda grlen nderlik biimidir) b)Demokratik ve katlmc nderlik (oulcu parlamenter demokratik sistemlerde grlen nderlik biimidir) c)Tam serbestlik tanyan nderlik (en ideal nderlik sistemidir) nderlik, drt deiken unsuru ierir ; Bunlar: fertler, amalar, nderin kiisel zellikleri ve bunlarn ortak koullardr. Bir nderin en nemli zellii yaad

toplumun iinden olmas, yce idealler tamas, salam bir karaktere sahip olmas, sarslmaz bir inan yaps olmasdr. Blm 17 rgtlerde Gdleme (Motivasyon) nsan harekete geiren ve hareketlerinin ynlerini belirleyen, onlarn dncelerin, umutlarn, inanlar, ksaca arzu ihtiya ve korkulardr. Gdler, biri dierini tamamlamak veya gcn azaltmak suretiyle birbirleriyle etkide bulunurlar. Arzu ve ihtiyalar daha ayrtl biimde incelenebilir. Fizyolojik ihtiyalar (yeme, ime, reme, hayat devam ettirme, barnma), gvenlik ihtiyalar (hastalk, yallk, gelecei garanti altna alma), ait olma ve sevgi ihtiyalar (prestij, baar, sayg grme),vcuda getirme ihtiyac (kiisel tatmin, kiisel baar, bilimsel bulu). Bireyler motive edilirken ekonomik gelir ya da prim, ekonomik gvenlik gibi hususlar nemlidir. -Emeklilik, kaza, hastalk, hayat ve isizlik sigortalar gibi iiye srekli gelirini hayat boyunca salayacak ekonomik korunma biimleri, ykselme olanaklar, ekici i ortam, yaplmaya deer i vermek, sosyal stat, kararlara katlma olana salama, adaletli ve srekli bir disiplin sistemi, kiisel yetki ve g kazandrma bireyleri motive eden nemli unsurlardr. Blm 18 rgtlerde atma ve atmann zmlenmesi Bir rgtte atma bireylerin ve gruplarn birlikte alma sorunlarndan kaynaklanan ve normal faaliyetlerin durmasna veya karmasna neden olan olaylara atma denir. atmann nedenleri ok farkldr. Bunlar: a) rgt ii bamllklarn meydana getirdii atmalar. b) Amalarda farkllklarn dourduu atmalar c) Alglama farkllklarndan ortaya kan atmalar. Blm 19

rgt Gelitirme rgt gelitirme, rgtn evresinde ve iinde meydana gelen deiimler nedeniyle deiim ve geliimleri rgtlere yeniden uymalarn salama almalarnn tmn kapsayan faaliyetlere verilen addr.