NKLEK ASTLER

NKLEK ASTLER
lk defa, svireli bir biyokimyac olan FREDRCH MESCHER 1869 ylnda akyuvarlar ve balklarn sperm hcrelerinden nkleik asitleri ayrmtr. Ayrlan bu maddelerin, o zamana kadar hcrelerde bulunduu bilinen maddelerden ok farkl olduunu grmtr. Asit zellii gsteren bu maddelerde ok miktarda fosfor bulunmaktadr. Hcrenin ekirdeinde bulunduklar iinde bu maddelere nkleik asit ad verilmitir.

Nkleik asitlerin zellikleri

Tm organizmalarda bulunurlar, Hcre iinde; ekirdekte Mitokondride, Kloroplastlarda bulunur. Temel yaam olaylarn kontrol ederler, Genetik zelliklerin bir dlden dierine aktarmndan sorumludurlar. Yaplarnda C, H, O, N ve P bulunur.

Nkleik asitler NKLEOTD ad verilen yap birimlerinden olumulardr

Fosfat Baz

eker

1.RNA

2.DNA

NKLEOTD
AZOTLU ORGANK BAZLAR
FOSFORK AST ( DNA ve RNAda ortak) PENTOZ EKER

PURNLER

PRMDNLER

Deoksiriboz (DNAda)

Riboz (RNAda)

STOZN
TMN

Her ikisinde ortak

ADENN
GUANN
URASL

AZOTLU BAZLAR

GUANN

STOZN

PRNLER

PRMDNLER

ADENN

TMN

URASL

NKLEK ASTLER 2 YE AYRILIR:

1.RNA
5 FOSFAT

2.DNA
5

3 OH

3 OH
3

Bir molekln genetik materyal olmas iin 4 zellik gerekir:

Kendini eleme ( replikasyon) Bilgi depolama Bu bilgiyi ifade etme Mutasyonla eitlenme.

DNAnn YAPISI ve ZELLKLER

ok sayda deoksiribonkleotit belirli bir dzende birleirse DNA oluur. DNAda nkleotitlerden birinin fosfat dierinin ekeri ile zel bir bala birleir. Bu baa 3-5 fosfodiester ba denir. DNAnn kaltsal bilgiyi tayan madde olduu anlalnca, yapsnn bilinmesine gerek duyulmutur. DNA saf olarak elde edilmi ve X nlar krnm yntemiyle molekl yaps aratrlmtr. Watson ve Crickin 1953te yaynladklar DNA molekl modeline gre, DNA molekl sarmal eklinde birbiri zerine kvrlm iki iplikten olumutur

ZELLKLER

G
1 . ift iplikten olumutur 2 . Nklotid zincirleri birbirilerine zayf Hidrojen balar ile balanmtr T

C
A

3 . Merkezdeki bazlardan daima A karsna T , G karsna ise C gelir

4. Bir purin bir primidin elemesinden dolay merkezde farkl kuvvetleri olutuundan SARMAL eklinde kvrlmtr 5 . Kendini eler.Eleme srasnda bazlar sitoplazmadan alr

DNA MODEL NN ZELLKLER

DNA, antiparalel 2 sarmal iplikten olumutur.

Adenin Timin

Baz iftleri

Guanin

Sitozin

eker ve fosfat iskeleti

DNA nn kaltm faktr olduunu destekleyen kantlar

Hcre ekirdeinde bulunmas. Kromozomlarn yapsnn byk bir ksmn oluturmas. Tm vcut hcrelerinde ayn miktarda bulunmas. Gametlerde vcut hcre DNA snn yars kadar bulunmas. Dier organik bileikler gibi yaklp tekrar sentezlenmemesi.

DNAnn KENDN ELEMES

DNA kendini elerken fermuar eklinde alr ve bu srada sitoplazmadan alnan nkleotid paralar YEN iplii olutururlar. Bylece olay sonunda genetik ifrenin deimedii iki DNA oluur, bu olaya REPLKASYON ad verilir. Blnme ncesi btn hcrelerde grlr.

Kendini eleyebilir

Birbirine antiparalel 2 uzun zincir bir merkez etrafnda kvrlarak sa el 2 li sarmal yapsn oluturur.

Bazlar

eker ve fosfat iskeleti

Her iki zincirin bazlar dzlemseldir ve dzleme diktir. Bazlar arasna 3,4 A fark vardr.
Eksen zerinde major ve minr oluklar vardr.

Minr oluk

Major oluk

DNA nn GREVLER
ribozom

protein

Hcre blnmesi srasnda interfazda kendini eleyerek ana hcrenin DNA s kadar DNA nn oul hcrelere deimeden aktarlmasn salar. Kaltsal bilgi tar. Hcrede RNA, protein ve enzim sentezini gerekletirir. Mutasyonlara olanak salar.

RNAnn YAPISI ve RNA ETLER

Btn hcrelerde 3 tip RNA vardr. Bunlarn hepsi DNA tarafndan retilir. DNAdan farkl olarak tek zincirden yapldr ancak nkleotidler burada da dehidrasyon ile oluur. ZELLKLER
A 1.Tek zincirlidir.Kendini eleyemez DNA tarafndan retilir. U 2.% 10 ekirdekte % 90 Sitoplazmadadr C 3. m-RNA ,t-RNA ve r-RNA olmak zere 3 tiptir 4. Hcredeki oran r-RNA >t-RNA > m-RNA

G 5.levsel olarak m-RNA > t-RNA > r-RNA

RNAnn GREVLER

Proteinlerin amino asit birimlerinin ifrelerini tayarak genetik bilgi akna araclk ederler. Protein sentezi iin ribozomlarn yapsna katlrlar mRNAdaki ifreyi (kodonlar) okuyarak tad amino asitleri buna uygun ekilde dizilmesini salarlar.

RNA ETLER

mRNA tRNA rRNA

DNA VE RNA FARKLARI

DNA da; Deoksiriboz ekeri bulunur, ift ipliklidir, Timin baz bulunur.

RNA da, Riboz ekeri bulunur, Tek ipliklidir, Urasil baz bulunur.