Sllavko K.

Kallfa

Pika kundr TBC Bilisht

TUBERKULOZI
N zonn e devollit (Vshtrim Statistikor)

(-I-)a

SLLAVKO K. KALLFA

MBI DISA TREGUES EPIDEMIOLOGJIKE TE TUBERKULOZIT NE ZONEN E DEVOLLIT (1961 1968)

Pika kundr TBC n zonn e Devollit u el n vitin 1961. Ajo ka luajtur nj rol t rndsishm n luftn kundr Tbc t ksaj zone. Duke u mbshtetur n materjale t kartoteks t Piks kundr TBC Bilisht do t shtjellojm disa tregues t epidemiologjis t tuberkulozit n zonn e Devollit q nga viti 1961 deri n fund te vitit 1968. Duke par grafikt konstatojm se Endemiciteti Tbc n zonn ton (d.m.th. trsia e t smurve tbc q ndodhen n evidenc

t Dispanseris n nj koh t caktuar) , n rastin ton I kemi mar n fund t do viti, ka ardhur duke u ulur. Ndrsa n vitin 1961 e kishim 2.08 per 100 fryme ne fund t vtit 1968 ka zbritur n 1.52 pr 100 frym. (Grafiku Nr.1) Morboziteti(d.m.th. numuri I t smurve te zbuluar rishtas gjat nj kohe t caktuar) n rastin ton gjat nj viti pr do vit , megjithse ka patur luhatje gjat viteve ka ardhur edhe ky duke u ulur. Ndrsa n vitin1961 ishte 14 pr 10.000 frym n vitin 1968 ka zbritur n 11.7 pr 10.000 frym. (Grafiku Nr.1) Duke par grafikun e numurit t ekzaminimeve radiologjike t bra gjat viteve konstatojm se kto kan ardhur duke u ritur. P.sh. n vitin 1961 jan br 2922 ekzaminime radiologjike. N vitin 1968 kto jan shtuar mbi 3-fishin, n 9770 ekzaminime radiologjike. (Grafiku Nr. 1)

GRAFIKU Nr. 1

Duke I mar n kompleks kta tregues vrejm se megjith shtimin e numurit t ekzaminimeve radiologjike, treguesit e morbozitetit dhe endemicitetit kan ardhur duke u ulur. Kjo tregon se gjndja epidemiologjike e Tbc sht n prmirsim. Do t ndalemi n disa veanti t morbozitetit t tbc lidhur me vitet, format e ndryshme t Tbc pulmonar dhe extra-pulmonar, grup-moshat, sekset. Grafikt jan hartuar n baz t numurit t t smurve, seksit, grup-moshave pr do vit t ndara.

Moshat I kemi ndar ne 7 grupe moshash : 0-6 vje; 7-14 vje; 15-19 vje; 20-29 vje; 30-49 vje; 50-59 vje; dhe 60 vje e lart. Duke studjuar grafikt pr gjith vitet q po paraqesim konstatojm se numuri I t smurve me Tbc Pulmonar ze 76% t rasteve, ndrsa numuri I t smurve me Tbc Extra-pulmonar 24% t rasteve, d.m.th. Tbc Pulmonar sht vrejtur 3 her m tepr se Tbc Extra-pulmonar. N baz t t dhnave t literaturs pesha specifike e t smurve me Tbc t organeve respiratore midis t gjith t smurve t zbuluar rishtas prbn 85-90%(Prof.M.I.Ojfebah). Prof.F.V.Shebanov jep shifrn 90%, V.J.Ejnis 85-90%. Esht vn re nj predominim I shprehur I morbozitetit n meshkujt ndaj morbozitetit n femrat, duke filluar nga mosha 2530 ose 30-35 vje. N grup-moshat e kaluara meshkujt smuren 2-4 her m shpesh se grat. Tek grat smundja e Tbc vrehet jo vetm m rall por edhe me predominim t formave m t lehta( sipas Prof.S.V.Massino). Simbas E.E.Kuznecov, Turker, Yillkin cituar nga Zollotarjev meshkujt m t vjetr se 50 vje smuren dhe vdesin nga Tbc shum m shpesh se femrat e ksaj moshe. Autori konstaton se t smur me Tbc aktiv t moshs s vjetr mbi 50 vje n kontigjentin e t smurve pr meshkujt e prbjn 28.9% ndrsa pr femrat 12.1%. Shpeshtsia e t smurve tek burrat sht m e lart se tek grat. Raporti midis tyre 2:1. N grup-moshat 50 vje e lart kjo diferenc zmadhohet 4:1. Simbas A.E.Rabuhin, F.V.Shebanov nga materjalet klinike t prditshme, materjalet statistikore dhe materjalet pathomorfologjike kane prcaktuar nj morbozitet t konsiderushm tek personat e moshs mbi 50 vje kryesisht tek meshkujt. R.J.Safarov, Z.K.Sadekova, A.M.Ermanov japin kto t dhna: meshkujt n moshn mbi 50 vje smuren 77.9%, femrat 22.1%. N zonn ton Tbc Pulmonar sht vrejtur gati 2 her m tepr n seksin mashkull se sa n seksin femr (180 raste n meshkujt 97 raste n femrat) Tabela Nr. 1 Tbc Extra-Pulmonar sht vrejtur gati njlloj n t dy sekset(45 raste n meshkujt dhe 44 raste n femrat) Tabela Nr. 4 Tbc Pulmonar sht vrejtur 4 her m shum se Tbc ExtraPulmonar n meshkujt(180 raste Tbc Pulmonar 45 raste Tbc Extra-Pulmonar) Tabela Nr. 1,4

Tbc Pulmonar sht vrejtur 2 her m shum se sa Tbc ExtraPulmonar n femrat (97 raste Tbc Pulmonar 44 raste Tbc ExtraPulmonar) Tabela Nr. 1 , 3

TABELA Nr. 1
FORMA Complex Primar Bronchoadeniti s Tbc Haemat.Disse. Tbc Focale Tbc Infiltr.Pneum. Tbc Pleurae Tbc FibroCaverno. Tbc Cirrhotica Pnx spontan Br.Pneum. caseosa SHUMA MASHKULL 10 63 14 39 29 12 11 1 1

TBC PULMONAR
SEKSI FEMER 7 45 6 17 8 11 2 7% 39% 8% 21% 10% 9% 5% 1% 1 PERQINDJA - %

180

97

100%

N periudha t ndryshme moshore t jets receptiviteti I organizmit njeriut karshi infeksionit tuberkular sht I ndryshm. Si rezultat I ksaj me moshn ndryshon si reziku I infeksionit primar dhe superinfeksioni me tbc, ashtu edhe shpeshtsia e zhvillimit t tbc si rezultat I aktivizimit t vatrave latente t mparshme. Pr kt faktori I moshs ka rndsi t madhe n epidemiologjin e tbc dhe treguesit e morbozitetit dhe mortalitetit nga tbc jane t ndryshme n grup-moshat e ndryshme. Prof. O.V.Massino skematikisht veantit moshore t reaksionit t organizmit njeriut pr infeksionin tuberkular e paraqit n kt mnyr: 1- Mosha e hert fminore veanrisht viti I par I jets t fmijs-Periudha e imunitetit ulur ndaj tbc.

2- Mosha fminore (deri 10-11 vje - Periudha e rezistencs t konsiderushme ndaj tbc 3- Mosha prepubertale dhe pubertale-Periudha e dyt e imunitetit t ulur ndaj tbc. 4- Mosha e re Periudha e shpeshtsis m t madhe t zhvillimit t Tbc sekondar. 5- Periudha e involucionit senil t organizmit. Mbas rezistencs t konsiderushme ndaj tbc n moshn e pjekur fillimi I pleqris shoqrohet me ulje t re t t reaktivitetit q shfaqet me akutizime t shpeshta t vatrave t vjetra tuberkulare t zhvilluara gjat jets. Sipas formave t veanta t Tbc Pulmonar vrejm : I- KOMPLEKSI PRIMAR Me kompleks primar m shpesh smuren fmijt.Kompleksi primar tek t riturit vrehet shum m rall se tek fmijt dhe prbn tek ata 0.3-0.5% t t gjith formave t Tbc aktiv t organeve respiratore (Prof. F.V.Shebanov). Sipas t dhnave t A.J.Abrikosov, A.J.Strukov cituar nga V.J.Ejnis Tbc primar vrehet m shpesh n moshn e feminise, ndrsa n t miturit vrehet n 20% t rasteve, n t rinjt n 8-10% t rasteve. Kompleksi primar vrehet m shpesh n moshn 6-15 vje(P.Selenica). Tek t smurt tan me kompleks primar jane prekur gati njelloj t dy sekset 10 meshkuj- 7 femra. Mosha m e prekshme 0-6 vie (9 raste), pastaj 7-14 vje (6 raste) dhe n 15-19 vje (2 raste). Mbi moshn 19 vje nuk kemi patur raste. Tabela Nr. 1 , 2

TABELA Nr. 2
FORMAT GRUP - MOSHAT 0-6 7-14 15203019 29 49 TBC P U L M O N A R 9 6 2 49 13 14 3 5059 + 60

COMPLEX PRIMAR BRONCHOADEN 29 ITIS

TBC DISSEM.HAEM. TBC FOCALE TBC INFILTR.PNEU. TBC CAVERNOSA TBC FIBROCAVERN. CIRRHOSIS PUL.Tbc TBC PLEURAE FORMA TE TJERA TBC I MENINGEVE TBC I PERITONEUM TBC OSTEOARTICU. TBC CUTIS SUBCUT. LYMFOADENIT Tbc TBC UROGENITAL TBC I ORG.TJERA

2 2

3 2 6

3 4 2

4 12 13

2 26 6

3 9 6

3 3 3

2 1

11

TBC E X T R A P U L M O N A R 1 2 2 1 3 2 5 1 5 5 6 8 1 2 7 2 21 1 4 5 5

II- BRONCHOADENITET Bronchoadenitet vrehen kryesisht tek fmijt sepse kjo smundje sht lidhur ngusht me kompleksin primar, me komponentin limfoglandular t saj. Bronchoadenitet tek t riturit vrehen rall. N kta t fundit takohen kryesisht n moshat 1825 vje(Prof.F.V.Shebanov). N t smurt tan t dy sekset jan prekur gati njlloj nga Bronchoadeniti- 63 meshkuj 45 femra. Mosha me e prekshme sht 7-14 vje (49 raste).Pastaj vjen grup-mosha 0-6 vje me 29

raste, 20-29 vje me14 raste, 15-19 vje me13 raste dhe 30-49 vje me 3 raste. Ne moshat mbi 49 vje nuk jan vrejtur raste . III-TBC DISSEMINATA-HAEMATOGENA Simbas Shebanov format haematogena-disseminata t Tbc Pulmonar n kohn e sotme vrehen jo rall, si te t smurt e zbuluar rishtas ashtu edhe n ato q prbhen n evidenc t dispanseris, N t smurt e ritur vrehen 12-16%. Tbc miliare vrehet kryesisht n moshn e fminis. N kohn e sotme Tbc miliar takohet rall tek t vegjlit akoma m rall tek t riturit. Simbas V.J.Ejnis disseminmi hematogjen I mushkrive vrehet qoft n periudhn primare, qoft n periudhn sekondare t infeksionit. Simbas P.Selenics disseminimi haematogjen ndodh kryesisht n moshn e fminis, n moshn kur sht m I shpesht Complexi primar, n moshn 5-12 vje. Disseminimi haematogjen mund t vrehet dhe n t rinjt, n t riturit, bile dhe n pleq. N t riturit dhe n pleqt si burim disseminimi haematogjen mund t shrbejn dhe format extra-pulmonare te Tbc si Spondylitis, Orchitis, Adnexitis specifica etj. Simbas Sh.Ndroqit Tbc disseminate gjendet reth 10-20% n krahasim me format e tjera. Arin m shum n fmijt pastaj tek t riturit. Gjeneralizimi mund t jet I hershm( mbas Complexit primar) ose I vonshm nga Tbc sekondar ose postprimar. Pra kjo form e Tbc mund t faqet n do epok imunobiologjike t infeksionit. Prandaj disa autor e konsiderojn Tbc haematogjene t disseminuar si nj form klinike jasht cikleve t Ranke-s. - N rastet tona me Tbc Disseminata-Haematogena m tepr sht prekur seksi mashkull mbi 2-fishin 14 meshkuj 6 femra. Rastet jan vretur n t gjith grup-moshat. Grupmosha m e prekshme 20-29 vjec( 4 raste).Tabela Nr. 1 , 2 IV-TBC FOCALE Tbc focale e futim n format e vogla t Tbc Pulmonar q n shumicn e rasteve kan prognoz t mir. Kjo form e Tbc sht n kohn e sotme m e prhapur si midis t smurve t zbuluar rishtas ashtu edhe midis atyre q jan n evidenc t dispanseris (Prof. F.V.Shebanov). N t smurt tan me Tbc Focale seksi mashkull sht prekur gati 3-fishin m tepr se seksi femr ( 39 meshkuj 17 femra).

Mosha m e prekshme 30-49 vje (26 raste), pastaj 20-29 vje (12 raste). Nn moshn 7 vje nuk kemi patur raste. Tabela Nr. 1 , 2 V- TBC INFILTRATIVA-PNEUMONICA Infiltrati mund t lindi n mushkrin intakte d.m.th. t lir nga Tbc por m shpesh ai formohet n sfondin e vatrave t vjetra rreth t cilave zhvillohet inflamacioni perifokal (Prof. F.V.Shebanov). Sipas Ejnis infiltrati tbc zakonisht I prket periudhs sekondare t infeksionit por ngandonjeher vrehen dhe kuadro infiltracioni parahilar si qndr e t cilit jan ndryshimet kazeoze t nyjeve limfatike bronkiale. Ndryshime t tilla vrehen n moshn e fminis dhe t rinis, n rastin e fundit n kuadrin e infeksionit primar t vonshm. Infiltrati tip Assmann sipas P.Selenics vrehet m shpesh n moshn 20-30 vje. Sh.Ndroqi jep kto t dhna: per infiltratin bronco-lobular t Abrikosov shifet m tepr tek t rinjt 15-30 vje . BrauningDufourt (cituar nga Sh. Ndroqi) n krahasim me format e tjera infiltrate takohet nga 3%-20%. Infiltrati tip Assmann shifet reth 2%. M shum n moshn e re 15-30 vje . Infiltrati tip lobit (Leon, Bernard) m shum n moshn 20-30 vje m shum n grat se n burrat.Shihet 2-5% n krahasim me format e tjera t Tbc. Epituberkulozi(Eliasberg, illy Noyland ose splenopneumonia e Grancher) shihet m tepr n fmijt e moshs 4-10 vje . N rastet tona me Tbc Infiltrativa seksi mashkull sht prekur gati 4-fishin m tepr se seksi femr (29 meshkuj 8 femra). Rastet jan vrejtur n t gjith grup-moshat. Mosha m e prekshme 20-29 vje ( 13 raste) Tabela Nr. 1 , 2 VI- TBC FIBRO-CAVERNOSA Tbc Fibrocavernos kronik sht nj evolucjon kronik I disfavorshm I nje lezioni tubercular. Tbc fibrocavernos sht nj nga etapat e fundit t zhvilimit t do forme Tbc Pulmonar (Prosirov-cituar nga Sh.Ndroqi). Me Tbc Fibrocavernos n rastet tona seksi mashkull sht prekur 5-fish m tepr se seksi femr (11 meshkuj 2 femra). Mosha m e prekshme 30-49 vje ( 8 raste). Nn moshn 20 vje nuk kemi patur raste. Tabela Nr. 1 , 2 VII-PLEURITET

N shumicn drmuese t rasteve Pleuriti eksudativ sieroz shoqron Tbc e mushkrive. Por shpesh her ai shfaqet kur nuk konstatohen akoma rentgenologjikisht lezione t mushkrive. N moshn e fminis dhe at parashkollore pleuritet faqen n disa raste n lidhje me lezionet tuberkulare te nyjeve limfatike t hiluseve t mushkrive (V.J.Ejnis). N rastet tona me Pleurit t dy sekset jan prekur njlloj (12 meshkuj 11 femra ). Mosha m e prekshme 30-49 vje (11 raste, pastaj 20-29 vje (7 raste). Nn moshn 6 vje dhe mbi 59 vje nuk kemi patur raste. Tabela Nr. 1, 2 VIII- TBC CIRRHOTICA Gjat ktyre viteve kemi patur vetm 1 rast n grup-moshn 60 vje e lart.Tabela Nr. 1, 2 IX- PNX SPONTAN Vetm 1 rast n grup-moshn 30-49 vje .Tabela Nr. 1 X- BRONCHOPNEUMONI CASEOSA Vetm 1 rast n grup-moshn 15-19 vje. Tabela Nr. 1 - FORMA TE TJERA te Tbc Pulmonar Gjat ktyre viteve nuk kemi hasur. Sipas formave t veanta t TBC Extra-Pulmonar vrejm: MENINGITIS TBC Me Meningit smuren m tepr fmijt dhe shum rall t riturit. N kohn e sotme Meningiti Tbc sht nj smundje e rall sepse rezistenca e organizmit n lidhje me Tbc sht ngritur (Prof.F.V.Shebanov). N kt lokalizim t procesit Tbc zakonisht duhet t flitet pr gjeneralizim hematogjen t Tbc I cili mund t faqet qoft n periudhn primare qoft n periudhn sekondare t infeksionit. N 75% t rasteve Meningiti Tbc vrehet n kuadr t Tbc Miliar Acut. Duhet t prmndim se nj pjes e konsiderushme e rasteve t Meningitit Tbc prfshihen n periudhn e infeksionit primar. Ktej rjedh dhe frekuenca m e lart e smundjes n moshn e fminis (V.J.Ejnis). N t smurt tan seksi femr sht prekur m tepr se seksi mashkull ( 2 meshkuj 3 femra). 2 raste jan vrejtur n moshn 30-49 vje, dhe 1 rast n 20-29 vje. Moshat nn 20 dhe mbi 49 vje nuk jan prekur. Tabela Nr.3 , 4 TABELA Nr. 3 TBC EXTRA-PULMONAR

FORMAT 0-6 MENINGITIS PERITONITIS TBC OSTEOARTICULAR TBC CUTIS SUBCUTIS LYMPHOADENI 5 TIS TBC TBC UROGENITAL TBC I ORG. TJERA SHUMA 5 7-14 1 3

GRUP-MOSHAT 15-19 20-29 30-49 50-59 2 2 1 2 2 5 7 5 1 2 21 1 4

+60

8 1

18

35

PERITONITIS TBC Me Peritonit kemi patur vetm 3 raste, t treja t seksit femr. 2 raste n moshn 30-49 vje dhe 1 rast n 20-29 vje . Moshat nn 20 dhe mbi 49 vje nuk jan prekur. Tabela Nr. 3 , 4 TBC OSTEO-ARTICULAR Kjo form vrehet kryesisht n moshn e fminis n kuadrin e Tbc primar si rezultat I metastazimit hematogjen. N djemt e vegjl ai vrehet m shpesh se n vajzat. Sipas Johansen n raport 6:4. N rastet tona me Tbc Osteo-articular t dy sekset prekur njlloj (11 meshkuj 11 femra). Mosha m e prekshme 30-49 vje ( 7 raste). Nga 5 raste n 20-29 vje dhe 50-59 vje. Nuk jan vrejtur raste nn moshn 7 vje dhe mbi moshn 59 vje . Tabela Nr. 3 , 4 TBC CUTIS DHE SUBCUTIS Ne rastet tona prekur m tepr seksi femr (2 femra - 1 mashkull). Mosha m e prekshme 30-49 vje ( 2 raste ). 1 rast n moshn 20-29 vje. Nn 20 vje dhe mbi 40 vje nuk jan vrejtur raste. Tabela Nr. 3 LYMPHOADENITIS TBC N t smurt tan me limfoadenit jan prekur gati njlloj t dy sekset ( 29 meshkuj 25 femra) . Mosha m e prekshme 30-49

vje (21 raste). Pastaj 20-29 vje (8 raste), 15-19 vje (6 raste) .Moshat 0-6,7-14 dhe 60 e lart nga 5 raste dhe 50-59 vje 4 raste . Tabela Nr.3, 4 TBC URO-GENITAL Me t drejt thuhet se n qoft se n moshn e fminis si rezultat I disseminimit hematogjen smuren m shpesh kockat dhe artikulacionet, sistemi limfatik dhe veshi I mesm n moshat m t larta se 20 vje krahas me Tbc e mushkrive , zorreve dhe laringut shpesh vrehet dhe Tbc urogenital. Ne kemi patur vetm 2 raste , t dy meshkuj 1 n grup- moshn 20-29 vje dhe 1 n grup-moshn 30-49 vje. Nn 20 vje dhe mbi 49 vje nuk jan vrejtur raste. Tabela Nr.3 , 4 FORMA TE TJERA t Tbc Extra-Pulmonar nuk kemi patur.

TABELA Nr. 4
FORMA Meningitis Peritonitis Tbc Osteoarticular Tbc Cutis Subcutis Lymphoadeniti tbc Tbc UroGenital SHUMA SEKSI MASHKULL 2 11 1 29 2 45

TBC EXTRA-PULMONAR
PERQINDJA % FEMER 3 3 11 2 25 6% 3% 25% 3% 61% 2% 44 100%

Nga materjalet statistikore mund t shohim se tek fmijt faqet kryesisht Tbc primar dhe forma t lidhura me t: Bronchoadeniti, Intoxicationi tbc, Pleuriti. Format e lokalizuara t Tbc Pulmonar ( Infiltrativa, Haematogeno-Disseminata) tek fmijt vrehen shum rall, kurse Tbc Fibrocavernosa jashtzakonisht rall (0.03%). Tek t smurt e ritur faqen kryesisht format

lokale dhe rall format primare (Prof.F.V.Shebanov). Simbas F.J.Levitin, I..Skrizhinckaja, I.V.Busurina, S.I.Lerner, N.I.erkasov Complexi primar, Bronchoadenitet dhe format Infiltrative jan vrejtur n moshat deri 18 vje. N grup-moshat e vjetra ritet n mnyr t konsiderushme numuri I formave focale, infiltrative, disseminate dhe fibrocavernosa. N grup-moshat mbi 50 vje predominojn format infiltrative, cavernosa, fibrocavernosa t tuberkulozit t vjetr dhe t pleqris. Gjat viteve ka ndryshuar dhe pasha specifike e formave t ndryshme. N 1947 Tbc Focale zinte 41.5% n 1957 60.5% (A.E.Rabuhin). Midis t smurve t zbuluar rishtas ndryshoi edhe prbrja moshore. U zvoglua p.specifike e t smurve tek fmijt ,u rit n personat mbi 50 vje (E.E.Kuznecov, A.J.Llapina, B.P.Jashenko, Yillkin etj.) B.P.Jashenko vren se pr 11 vjet (1949-1959) pothuaj dy her sht ritur morboziteti tbc n personat mbi 50 vje. N Angli n 10.000 vet n 1938 u smurn 50 vet mbi 50 vje n 1954 u smurn 8 vet (Yillkin). R.I.Safarov, Z.K.Sadekova, A.M.Ermakov nnvizojn se midis t smurve n mosh deri 50 vje Tbc kronik Fibrocavernos n 1947 sht vrejtur n 39.5% n 1963 n 32.8%, Tbc focale n 1947 15.6% n 1963 27%, Tbc infiltrativa n 1947 24.4% n 1963 24.3%. Mbi 50 vje kto ndryshime kan karakte m t shprehur. Tbc fibrocavernos kronik n 1947 n 78.1% n 1963 42%, Tbc focale nga 7.3% n 25.2%. N t smurt tan pr Tbc Pulmonar rastet m t shumta jan vrejtur n grup-moshat 7-14 vje, 30-49 vje, 20-29 vje dhe 0-6 vje respektivisht nga 67,57,51 dhe 42 raste. (Tabela Nr. 2) Format q predoeminojn m tepr sipas grupmoshave (Tabela Nr.2) N Grup-Moshn 0 6 Vje - Numurin m t madh e kan Bronchoadenitet (29 raste) , Complexi primar (9 raste). Jan vrejtur dhe 2 raste me Tbc Disseminata-Haematogena dhe 2 me Tbc Infiltrativa. Forma t tjera nuk jan vrejtur. N Grup-Moshn 7-14 vje Numurin m t madh e prbjn Bronchoadenitet(49 raste), pastaj Complexi Primar dhe Tbc Infiltrativa nga 6 raste, 3 Tbc Disseminata,2 Tbc Focale, 1 Pleurit. Raste t tjera nuk jan vrejtur. N Grup-Moshn 15-19 vje Predominojn Bronchoadenitet (13 raste), pastaj Tbc Focale(4 raste), 3 Tbc Disseminata, nga 2 raste

Complex Primar,Pleuritis dhe Tbc Infiltrativa. Raste t tjera nuk jan vrejtur. N Grup-Moshn 20-29 vje Predominojn Tbc Infiltrative, Bronchoadenitet, Tbc Focale respektivisht me 13,14,12 raste. Pastaj Pleuritet me 7 raste, 4 Tbc Disseminata dhe 1 Tbc Fibrocavernosa. N Grup-Moshn 30-49 vje Raste m t shumta jan me Tbc Focale(26 raste), pastaj Pleuritet (11 raste), Tbc Fibrocavernosa (8 raste), Tbc Infiltrativa(6 raste) Bronchoadenite (2 raste) dhe 1 Pnx Spontan. N Grup-Moshn 50-59 vje Predominojn Tbc Focale (9 raste), pastaj Tbc Infiltrativa (6 raste) Tbc Disseminata(3 raste) dhe nga 2 raste me Tbc Fibrocavernosa dhe Pleurit. N Grup-Moshn 60 vje e lart Kemi nga 3 raste me Tbc Infiltrativa,Tbc Focale dhe Tbc Disseminata, 2 raste me Tbc Fibrocavernosa dhe 1 Tbc Cirrhotica. Nga gjith kto vrejm se t gjitha Grup-Moshat jan prekur nga Tbc Disseminata dhe Tbc Infiltrativa. Complexi Primar dhe Bronchoadenitet vrejtur n moshat e reja. Tbc Focale n moshat mesatare dhe t vjetra ,gjithashtu edhe Tbc Fibrocavernosa dhe Tbc Cirrhotica. Pr Tbc Extra-Pulmonar rastet m t shumta jan vrejtur n Grup-Moshat 30-49 vje dhe 20-29 vje respektivisht nga 35 dhe 18 raste. Tabela Nr.3 Format q predominojn sipas Grup-Moshave: Pr Grup-Moshn O-6 vje :jan vrejtur vetm 5 raste me Lymphoadenite. Pr Grup-Moshn 7-14 vje. M tepr Lymphoadenite (5 raste) , pastaj Tbc Osteo-articular (3 raste) dhe 1 rast me Meningitis. Pr Grup-Moshn 15-19 vje M tepr Lymphoadenite (6 raste) dhe 2 raste me Tbc Osteo-articular. Pr Grup-Moshn 20-29 vje M tepr Lymphoadenite (8 raste) , pastaj Tbc Osteo-articular (5 raste), Meningitis(2 raste) dhe nga 1 rast me Peritonitis , Tbc Cutis-Subcutis dhe Tbc Uro-Genital. Pr Grup-Moshn 30-49 vje Predominojn rastet me Lymphoadenite(21 raste), pastaj Tbc Osteo-articular (7 raste), nga 2 raste Meningitis, Peritonitis , Tbc Cutis Subcutis dhe 1 rast me Tbc Uro-Genital.

Pr Grup-Moshn 50-59 vje M tepr Tbc Osteo-articular (5 raste), pastaj Lymphoadenite(4 raste). Pr Grup-Moshn 60 vje e lart Jan vrejtur vetm Lymphoadenite(5 raste). Nga gjith kto vrejm se t gjitha Grup-Moshat jan prekur nga Lymphoadenitet. Grup-Moshat 20-29 dhe 30-49 vje jan prekur nga t gjitha format e Tbc Extra-Pulmonar. Meningitet, Tbc Osteo-articular, Cutis-Subcutis, Tbc Uro-Genital vrejtur n moshat mesatare. N kohn e sotme midis t smurve t zbuluar rishtas me Tbc t organeve respiratore sht prcaktuar prafrsisht kjo struktur : Tbc Focale 22-25%, Tbc Disseminata subacuta dhe chronic 10-12%, Tbc Fibrocavernosa 2-3%, Pleuriti exudativ 10%, Forma t tjera 2-3% (Prof.M.F.Ojfebah) Nga rastet tona pr Tbc Pulmonar gjndja pr do form paraqitet si vijon : Raste m t shumta Bronchoadenite 39%, pastaj vijn Tbc Focale 21%, Tbc Infiltrativa 10%, Pleuriti Exudativ 9%,Tbc Disseminata-Haematogena 8%, Complexi Primar 7% , Tbc Fibrocavernosa 5%, Forma t tjera 1% . (Tabela Nr. 1) Pr Tbc Extra-Pulmonar raste m t shumta Lymphoadeniti 61%, Tbc Osteo-articular 25%, Meningiti 6%, Peritoniti dhe Tbc Cutis-Subcutis nga 3% dhe Tbc Uro-Genital 2% . ( Tabela Nr. 4) LITERATURA 1-P.Selenica Rentgenodiagnostika e smundjeve t aparatit respirator Dispenca e II-t.Tiran 1966, f.66,71,72,77. 2-Sh.Ndroqi Disa njoftime mbi radiologjin e tbc pulmonar. Dispenc. Tiran 1957, f.14,19,20,21,22,26. 3-Ejnis V.J. Tuberkulozi M. 1965, f.24,27,45,46,49,52,126,139. 4-Levitin F.J., Skrizhinskaja I., Busurina I.V.,Lerner S.J., erkasov N.J. Aktualnie voprosi tuberkuloza M. 1963, f. 36. 5 -Massino S.V. Spravonik ftiziatra M. 1963, f. 308-311. 6- Mjevje E.B. Tuberkuloz u lic mollodova vozrasta K. 1964 f.128,133. 7-Ojfebah M.J. Spravonik ftiziatra M. 1963, f.360-362. 8-Safarov R.J. , Sadekova Z.K. , Ermakov A.M. Aktualnije voprosi tuberkuloza M. 1965, f.195,196,197. 9 -Shebanov F.V. Tuberkulozi M. 1969, f.65-73, 74-79, 80,87,91,105,111,112,192,217.

10-Zollotarjev V.P. Aktualnie voprosi tuberkuloza M. 1965, f. 141, 142, 143.

BILISHT, NENTOR 1969 Referuar n sesionin shkencor t Spitalit Civil KORE