Deney Hakknda Teorik Bilgiler ve Deneyin Yapl Deney dzeneimiz fan, effaf plastik bir boru, geen akkan

miktarn ayarlayabildiimiz bir klape, laminer bir ak elde etmek iin kullandmz pipetler, prandtl borusu ve orifisten olumaktadr. Deneyi yapmaktaki amacmz, deiik klape alarnda orifise bal manometreden okunan tesir basncna gre debiyi hesaplamaktr.

ekil 1 Deney tesisat -Debi, herhangi bir kesitten birim zamanda geen akkan miktardr. Ktlesel debi ve hacimsel debi olarak ikiye ayrlr. -Prandtl borusunun ucundaki delik ile statik ve dinamik basntan oluan toplam basn, boru ucundaki ak eksenine dik delikler ile de statik basn llr. -Orifis ise, tesir basnc (Orifisten nceki basn -P1- ile sonraki basn P2 - arasndaki fark) yaratan bir kslma elemandr.

ekil 2 Orifis kesiti Deney srasnda klape asna gre manometreden okunan deerler yledir; Klape As (o) 0 22,5 hdinamik (mm) 4 3 h1 (mm) 56 55 h2 (mm) 16 15 htesir (mm) 76 73

45 67,5

2 1

52 35 Tablo 1- lmler

14 11

68 46

lm Deerlerine Gre Hesaplamalar Kanal ap Dk = 96 mm Orifis delik ap D0 = 74,5 mm hava =15.10-6 m2/s hava = 1,226 kg/m3 su = 1000 kg/m3 Patm = 101325 Pa Kabulleriyle klape as iin ;
0
o

Pdinamik =

.g.h . 9,81 . 0,004 m Pdinamik = 39,24

Pdinamik = 1000 Pa
2 Pdin
21,226.39,24

kgm3

ms2

w=

= 8 m/s

Re =

w.Dk

Re = 8.0,096 15.10-6

Re = 5,12 . 104

bulunur.
m=
2 D0 74,52 = = 0,602 Dk2 962

m=0,602 ve Re = 5,12 . 104 P1= Patm + P1eff

Tablo 3ten

= 0,76 okunur.

P1= 101325 + 1000. 9,81 . 0,056 P2= Patm - P2eff P2= 101325 - 1000. 9,81 . 0,016 P2 / P1 = 0,993 ve m= 0,602 Ptesir = 1000. 9,81. 0,076 Ak = . Dk2 4 Ak = 3,14 . 0,096 2 4 .Ak 2. P . = . .m m m
= 0,141 kg

P1 = 101874,36 Pa

P2 = 101168,04 Pa

Tablo 2den =0,9908 okunur.

Ptesir = 745,56 Pa

Ak = 0,0073 m2

= 0,76 . 0,9908 . 0,602 .0,0073

2.745,56.1,226

/s

m orifis

 pr = w. A . m k hava pr = 8.0,0073.1,226 m pr = 0,071 kg / s m = . .m. A v 2.P / K = 0,76.0,9908.0,602.0,0073. 2.745,56 / 1,226 v = 0,115 m3 / s v Dier klape alar iinde ayn hesaplar yapldnda aadaki tablo elde edilir.

Klape As ( o)

Orifis nndeki Basn P1 (Pa )

Orifis Arkasndaki Basn P2 Pa ) (

Orifisteki Tesir Basnc P ( Pa )

Kanal Merkezindeki Dinamik Basn Pdin ( Pa )

Hacimsel Debi

v
(m /s)
3

Ktlesel Debi morifis (kg/s)

Ktlesel Debi mprandtl (kg/s)

0 22,5 45 67,5

101874,3 6 101864,5 5 101835,1 2 101668

101168,0 4 101177,8 5 101187,6 6 101217,0 9

745,56 716,13 667,08 451,26

39,24 29,43 19,62 9,81

0,115 0,113 0,109 0,089

0,141 0.138 0,133 0,110

0,071 0,062 0,050 0,035

Tablo 2 Klape asna gre hesaplanan deerler Grafiklerin Deerlendirilmesi Grafik 1de grld gibi klape as arttka ktlesel debi artmaktadr. 60o ye kadar prandtl yntemiyle llen debilerde art hzldr. 60o den sonra debi art hz azalmaktadr. Hacimsel debi deeri ise a arttka kk de olsa azalma gstermektedir. Yaplacak debi lmlerinde her iki yntemde de kk klape as semeyi neririz.

Grafik 2de grld gibi basn oran arttka ktlesel debi de artmaktadr. Belli bir basn orannda prandtl yaptmz lmde orifis ile yaptmz lmdeki debiden daha byk deerde bir debi deeri lmekteyiz. Hacimsel debi ise belli bir basn orannda giderek azalmaktadr. Yine 3. grafikte grdmz gibi kk basn orannda yaplan lmlerde her iki ktlesel debi lm yntemi de kullanldr. nk ikisi birbirine yakn sonular vermektedir. Orifisle yaplan lmler geree daha yakn sonular vermitir. Bunu btn grafiklerde grmekteyiz. Bu yzden debi lmek iin orifis yntemini neririz.