2006/1

Ürtiker Tedavisinde Yenilikler

Dr. Dilek Üstünsoy*, Doç. Dr. Ümit Türsen*, Prof. Dr. Güliz Ýkizoðlu*
* Mersin Üniversitesi Týp Fakültesi, Dermatoloji Anabilim Dalý

Özet
Ürtiker mast hücresi ve bazofillerden histamin salýnýmý sonucu klasik inflamatuvar yolaðýn aktivasyonuyla
karakterizedir. Semptomlarý sonucu hasta yaþam kalitesi etkilenmekte, aile ve toplumsal sonuçlarý ortaya çýkmaktadýr.
Yeni immunolojik tedavi yöntemleri geliþtirilmesine karþýn, antihistaminik ilaçlar hala temel tedavi olmaktadýr.
Tedavi bireysel tolerasyona göre belirlenmeli, özellikle kronik ürtikerli vakalarda tolere edilebilir, güvenli, uzun ve
hýzlý etkili olmasý gerekmektedir. Bu özellikte levosetirizin ve desloratadin gibi etkili ve yaþam kalitesini arttýran
antihistaminler geliþtirilmiþtir. Dermatose 2006; 5(1): 26-32

Summary
New Approaches in Urticaria Treatment
Urticaria involves release of histamine from mast cells and/or basophils, which in turn promotes the classic
inflammatory cascade. The resultant symptoms can severely impact sufferers' quality of life and in severe cases
prevent them from leading a normal existence, with consequent burdens on family and society. While newer
immunologically-based therapies are beginning to be developed, antihistamines remain a cornerstone of effective
therapy. Treatment should be tailored to individual patient circumstances, but in principle the choice of antihistamine
component should be governed by the availability of evidence of rapid and prolonged efficacy specifically in
chronic urticaria and evidence of good tolerability and safety. New antihistamines such as levocetirizine,
desloratadine have included effectiveness and quality of life assessments. Dermatose 2006; 5(1): 26-32

Ürtiker kronik seyirli dermatolojik hastalýklarýn en yaygýn Patofizyoloji

görülenlerinden biridir. Dermal ödem ve eritem ile karakterize,
basmakla solan tipik olarak kaþýntýlý lezyonlarýn görüldüðü
ve bu lezyonlarýn 24 saatten sonra azaldýðý bir deri
sendromudur.1 Genel olarak akut, kronik ve epizodik olarak
sýnýflandýrýlýr. 6 haftadan önce akut , 6 haftayý aþan vakalar
kronik olarak ayrýlýr, diðer bir kategori intermittan tip.
Tetikleyici ajanlarýn identifiye edilmesi son derece önemlidir.
Gýdalar ayrýca gastrik kolonizasyon gösteren Helicobacter
pylori önemli tetikleyici ajanlar olarak kabul edilmiþtir.2
Bunun dýþýnda genel anlamda etiyolojik ajanlar arasýnda
ilaçlar (özellikle penisilin, aspirin türevi nonsteroid
antiinflamatuvar ilaçlar, x-ray kontrast maddeler, Anjiyotensin
converting enzim inhibitörleri), gýdalar (çikolata, fýndýk,
domates, çilek, peynir, deniz ürünleri, baharatlar, benzoikasit
içeren þekerler, azo boyalarý içeren gýdalar), infeksiyonlar
(tonsillit, sinüzit, idrar yolu enfeksiyonlarý, dental infeksiyonlar),
emosyonel stres, neoplazmlar, inhalanlar (formaldehit, sigara,
akrolein, kozmetikler), virüsler (Hepatit-B veya Hepatit-C),
paraziter enfeksiyonlar, alkol.3
Anahtar kelimeler: ürtiker, yeni tedaviler
Key words: urticaria, new treatments
Ürtikere derideki mast hücreleri ve bazofillerin degranülasyonu
neden olmaktadýr. Degranülasyon sonucunda vazodilatasyonu
indükleyen güçlü vazo-aktif aracýlar salýnýr ve bu da eriteme
neden yol açar. Vazo-aktif aracýlar ayrýca kýlcal damarlarýn
ve küçük venlerin geçirgenliðinide arttýrýr ve döküntü
oluþumuna neden olur. En temel vazo-aktif aracý histamindir,
fakat diðer bir takým aracýlarda vardýr ; araþidonikasit,
serotonin, asetilkolin, prostoglandin, trombosit aktive edici
faktör, heparin, kinin.3
Ürtikerde deri inflamatuar sistem aktivasyonu ile, dermal
mast hücre sayýsý ve endotelyal hücre adhezyon molekülü ve
sitokin ekspresyonu artarken, serum P-selectin düzeyininde
arttýðý gözlenmiþtir. Ayrýca bu hastalarda bölgesel mast
hücrelerinde , mast hücre growth faktör reseptör bölgelerinde
mutasyon olduðu bulunmuþtur.4
Degranülasyon immunolojik (IgE’ye baðýmlý, immun komplex,
komplemana duyarlý, otoimmun), non-immunolojik (doðrudan
mast hücresi salýnýmý, ilaçlar) ve idiopatik nedenlere

26
2006/1
Üstünsoy ve ark.: Ürtiker Tedavisinde Yenilikler

baðlanmaktadýr.Yeni patofizyolojik görüþler; direk IgE’ye karþý 1. Kuþak H1 reseptör antagonistleri:

geliþmiþ otoantikorlarý ve bazofil, mast hücrelerinde bulunan Etanolaminler Difenhidramin
IgE’ye yüksek afinite gösteren reseptörleri tanýmlamýþtýr.2 Etilendiaminler Tripelamin
Alkilaminler Klorfeniramin
Kronik ürtikerde mast hücresi degranülasyonunu indükleyen Piperazinler Hidroksizin
en önemli mekanizmalardan birisi Fc?RI/IgE’ye karþý geliþmiþ Fenotiazinler Prometazin Hidroklorid
histamin salgýlayan IgG otoantikorlarýnýn varlýðýdýr ve kronik
idiopatik ürtiker’li (KÝÜ) hastalarýn %25-45’de bu antikorlarýn 2. Kuþak H1 reseptör antagonistleri:
varlýðý gösterilmiþtir.6 Akrivastin
Astemizol
Þu ana kadar tanýmlanmýþ en az 3 histamin reseptör bölgesi Setirizin
vardýr. H1 reseptörleri; IgE’ye baðlý allerjik reaksiyonlarla Klemastin
yakýn iliþkili organlarda daðýlmýþ durumdadýr. H2 reseptörleri Loratadin
baþlýca gastrointestinal mukozada bulunur ve gastrik asit Terfenadin
salýnýmýný uyarýr. Primer olarak beyinde yerleþmiþ olan H3
reseptörlerinin bulunduðuda gösterilmiþ, bunlarýn nöronlarda Yeni H1 Reseptör Antagonistleri
histamin salýnýmýný ve sentezini düzenlediði düþünülmektedir.7
Farmakokinetik ve farmakodinamik olarak oldukça birbirinden
farklý ikinci grup nonsedatif H1 reseptör antagonistleri;
H1 reseptör antagonistlerinin etkisi en iyi erken papül ve
eritem yanýtýný baþlatan spesifik antijenlerle yapýlan deri terfenadin, astemizol, loratadin, setirizin. Oral kullanýmlarýnda
testleri ile gösterilir. Geleneksel H1 antihistaminikler; örneðin genellikle absorbsiyonlarý iyidir. Serum yarýlanma ömürleri
hidroksizin, difenhidramin, klorfeniramin potent H1 reseptör son derece deðiþkendir. Serum konsantrasyonlarý pik yaptýktan
antagonistleridir. Ancak bunlarýn belirgin SSS yan etkileri, birkaç saat sonra bunlarýn maximum antihistaminik etkileri
belirgin sedasyon, psikomotor yavaþlama, antikolinerjik etkiler gözlenir. Antihistaminik etki süreleri serum yarýlanma
özellikle aðýz kuruluðu nedeniyle kýsýtlýdýr.7 ömürlerinden biraz daha uzundur. Bunlarýn kullanýmýyla
görülen antikolinerjik ve santral sinir sistemi yan etkileri
SSS üzerine çok az ya da hiç depressan etkisi olmayan plasebo sonuçlarýyla benzerlik göstermektedir.9
antikolinerjik etkileri daha az olan fakat bunun yanýnda
histamine baðlý reaksiyonlarý inhibe etme gücü klasik Serum Yarýlanma Ömürleri
antihistaminiklere eþdeðer yeni H1 blokerleri geliþtirilmiþtir. Difenhidramin 4 saat
Bu yeni ajanlarýn sedatif ve antikolinerjik etkilerinin azlýðý kan Klorfeniramin 24 saat
beyin bariyerini az oranda geçebilmelerine ve H1 reseptörlerine Terfenadin 4,5 saat
gösterdikleri yüksek seçiciliðe baðlanmaktadýr.7 Astemizol 0 gün
Loratadin 11 saat
Ýdeal bir H1-blokerinin bazý özelliklere sahip olmasý gerekir: Setirizin 7-14 saat
1) Allerjik reaksiyon medyatörlerinin salýnýmýný inhibe
edebilmeli veya bu medyatörlerin reseptör düzeyindeki
etkisini bloke edebilmeli. Terfenadin
2) Sedasyon yapmamalý, belirgin yan etkileri olmamalý. En popüler antihistaminiklerden biridir. Günde iki kez oral
3) Etkisi çabuk baþlamalý. alýnýnan 60 mg’lýk tabletleri vardýr. Mast hücrelerini inhibe
4) Etki süresi günde tek doz halinde vermeye elveriþli olmalý. edebilmektedir. Teofilinle etkileþime girmez ancak ketakonazol
5) Tedaviyi kestikten sonraki aktivitesi; tedavinin kesilmesinden ve eritromisin gibi makrolidlerle etkileþime girdiði ve sýklýkla
24-48 saat sonra cilt testlerinin yapýlmasýna olanak
EKG’de QT uzamasýna yol açan yüksek terfenadin düzeyleri
verecek þekilde kýsa olmalýdýr.
ile birlikte ölüm, kalp durmasý, Torsa de Pointes ve baþka
6) Yemeklerle beraber alýnýnca emilim azalmamalý.
ventriküler aritmiler gibi nadir fakat ciddi kardiyovasküler
7) Uygulaným esnekliðine sahip olmalý (etkili deðiþik dozlarýn
etkilere yol açabileceði bildirilmiþtir.8
bulunmasý gibi).

27

Loratadin
Azatadin türevi olup terfenadinden daha güçlü etkiye sahiptir.8
Uzun etkilidir ve H-1 reseptörlerine parsiyel selektivite gösterir.
Plasebodan üstün olduðu, astemizolden daha hýzlý etki
gösterdiði, azatadin, setrizin, klorfeniramin, klemastin,
hidroksizin, mequitazin ve terfenadin kadar etkili olduðu
gösterilmiþtir. Ýyi tölere edilir, günlük 10 mg dozunda alýnýr,
en sýk yan etkileri; uyku hali, þiþmanlýk, baþ aðrýsýdýr. Ventiküler
aritmi bildirilmemiþtir.33
Loratadin basofillerden histamin salýnýmýný inhibe ettiði gibi,
lökositlerden de lökotrien C4 salýnýmýný inhibe etme
kapasitesine sahip olduðu gösterilmiþtir.34
Setirizin
Hidrosizin metaboliti, antikolinerjik etkileri düþük ve hepatik
sitokrom p-450 sistemi tarafýndan metabolize edilmeyen tek
H1 reseptör blokeridir. Ýlacýn %70’i deðiþikliðe uðramadan
idrarla atýlmakta, yaþlýlarda ve böbrek yetmezliði olan
hastalarda klirensi uzamaktadýr. Günde bir kez 10 mg dozunda
uygulanmaktadýr.8
Papül ve eritemi 6 haftaya kadar baskýlayabilir. Astemizol
hariç tümü papül ve eritem reaksiyonunu 24 saate kadar
baskýlayabilir. Genel olarak hepsi güvenilirdir ancak setrizin
hariç tümü hepatik sit. p-450 sistemiyle metabolize
edildiðinden doz aþýmý, hepatik ve kardiak bozukluklarýnda
ve makrolid grubu antibiyotik, antifungal ajanlar ve karaciðerde
metabolize olan baþka ilaçlarla beraber alýndýklarýnda fatal
ventriküler aritmilere yol açabilirler. Bu ajanlarýn tümünün
sedatif etkileri ya düþüktür ya da yok kabul edilmektedir.8
Setirizin, terfenadin ve hidroksizin ile karþýlaþtýrýldýðýnda,
setirizinin yalnýzca H1 reseptörlerine yüksek bir afinitesi
olduðu gösterilmiþtir. 81 gönüllü üzerinde yapýlan çift kör
çalýþmada 1mg histaminin oluþturduðu deri reaksiyonu üzerinde
setrizin, astemizol ve terfenadinin tek dozda yaptýðý deðiþim
ölçülmüþtür. Setirizin ile ortalama inhibisyon oraný %73,
terfenadin ile %48, astemizol ile %6,5 olarak tespit edilmiþ
ayrýca terfenadinin verildiði 28 denekten 6’sýnda hiç bir
deðiþim gözlenmemiþtir. Setirizinin diðer bir benzersiz özelliði
de eozinofil infiltrasyonunu inhibe etmesidir.8
10 saðlýklý gönüllü üzerinde yapýlan çift-kör, çapraz düzende
randomize bir klinik farmakolojik çalýþma yapýlarak 10 mg
28
2006/1
Üstünsoy ve ark.: Ürtiker Tedavisinde Yenilikler
setrizin ile 10 ve 40 mg loratadinin etkileri karþýlaþtýrýlmýþ. 10
mg setrizin, histamin ile oluþturulmuþ ürtiker papüllerini ilacým
alýmýndan 2 ve 6 saat sonrasýnda anlamlý biçimde inhibe
ettiði görülmüþ. Setirizinin, 10 mg loratadinden 2 ve 6 saat
sonrasýnda daha güçlü ve hatta 6 saat sonrasýnda 40 mg
loratadinden de daha güçlü olduðu ortaya koyulmuþ. Setirizin
EEG’de hiçbir deðiþikliðe yol açmazken, loratadin yalnýzca
hafif ve sýnýrlý EEG deðiþikliklerine yol açmýþ.10
Levosetrizin
Setirizinin aktif enantiomeri olan levocetrizinin 5 mg’lýk dozu
10 mg setrizine eþdeðerdir.11 H-1 reseptörleri için selektivite
ve affinitesi yüksektir. Yapýlan çalýþmalarda; levosetrizinin bu
reseptörlere baðlanma afinitesinin setrizinden yüksek olduðu
gösterilmiþtir. Hýzlý bir þekilde absorbe edilip, minimal
metabolize edilir, diðer bazý 2.kuþak antihistaminiklere göre
daðýlým hacmi düþüktür. Bir çalýþmada histamin ile oluþturulan
yanma ve kaþýntý semptomlarýný hýzlý bir þekilde azalttýðý
gösterilmiþtir.30 Plazma pik seviyesi en kýsa olan levosetrizin
( 0,9 saat), en uzun olan desloratadindir (³3 saat). Plazamada
kalma süresi, desloratadinde 6 gün, feksofenadin 3 gün,
mizolastin 2-3 gün, levosetrizin ise 2 gün. Feksofenadin ve
levosetrizin hýzla metabolize olur, diðer ikisi daha uzun sürede
metabolize olur.32
Feksofenadin
Terfenadinin aktif metaboliti olup selektif H1 antagonistidir.
Kan beyin bariyerini geçemez ve önemli ölçüde antiinflamatuar
etkiside vardýr. Hýzlý absorbe edilir (2 saat yada daha kýsa
sürede) ve etki süresi uzundur. 180 mg feksofenadinin günlük
tek doz kullanýmý kronik ürtikerli hastalarda semptomlarý
düzeltir. Kardiak potasyum kanallarýný inhibe etmez, QT
intervalini uzatmaz. Sonuç olarak KÝÜ olan hastalarýn ilk
basamak tedavisinde klinik olarak efektiftir. Ayrýca klinik
çalýþmalarda feksofenadinin zýt kardiak ve psikomotor kognitif
etkilerle iliþkisiz olduðu saptanmýþtýr.12
Akrivastin
Bir triplodin antimetaboliti olan yeni bir ajandýr. H1 bloker
ve dekonjestan olarak geliþtirilmiþtir. Diðer ajanlara göre
baþlýca dezavantajý günde bir yada iki kezlik kullaným þemasýna
sahip diðer ajanlarýn bulunmasýndan dolayý günde 3 kez
kullanýlmasýdýr.8
2006/1
Üstünsoy ve ark.: Ürtiker Tedavisinde Yenilikler
Kýsa süreli ve etkisi hýzlý baþlayan bir H1 reseptör antagonistidir.
Kronik ürtikerli hastalarda yapýlan çift kör klinik çalýþmalar
günde 3 kez 8 mg kullanýmýnýn etkili ve iyi tolere edildiðini
göstermiþtir.13
Histaminin patogenetik rol oynadýðý dermatozlarýn tedavisinde
akrivastinin plasebodan üstün ve terfenadin, siproheptadin,
klorfeniramin ve hidroksizin ile benzer aktivite gösterdiði
bulunmuþtur.13
Akrivastin, klemastinden uykuya daha az eðilim oluþturur,
yan etki görülme insidansý plasebo ve terfenadinden düþüktür.
Hýzlý etkisinden dolayý intermittan semptomlarýn olduðu
hastalarda özellikle tercih edilir.13
Astemizol
H1 blokeri olup günde bir kez 10 mg gibi kolay uygulanabilir
bir doz þemasý vardýr. Ancak etki baþlangýcý göreceli olarak
yavaþtýr. Astemizol ile tedavi edilen hastalarda ciddi ventriküler
aritmiler (Torsa de Pointes dahil) gözlenmiþtir. Ayrýca cilt
reaksiyonlarýnýn 6 haftaya kadar inhibe olduðu ve hastalarýn
% 10’da yaklaþýk % 10’luk bir kilo artýþý olduðu bildirilmiþtir.8
Desloratadin
Loratadinin aktif metaboliti yeni grup antihistaminiktir. Güçlü,
günde tek doz, oral olarak aktif, nonsedatif H1 reseptör
antagonisti olup histamin salýnýmýný inhibe eder ve diðer
inflamatuar mediatör salýnýmýný da engeller.14
Yapýlan çalýþmalarda desloratadinin in vitro olarak loratadin
etkisinden, setirizin veya fexofenadinden 80-115 kat daha
fazla olduðu görülmüþtür.15
Ýn vitro çalýþmalarda desloratadinin histamin H1 reseptörü
için yüksek baðlanma afinitesi bulunduðu gösterilmiþtir.
Ayrýca mast hücreleri, bazofiller ve allerji döngüsünde rol
alan diðer hücreler tarafýndan çeþitli antiinflamatuar aracýlarýn
oluþturulmasýný ya da salýnýmýný inhibe eder.14 Bunlar arasýnda:
Lökotrien C4, PGD2, triptaz, TNF-a tarafýndan indüklenen
RANTES ( aktivasyonda regüle edilen, normal T hücrelerinde
ekspresse edilen ve salgýlanan), P-selektin ve histamin
tarafýndan indüklenen intersellüler adezyon molekülü-1
(ICAM-1) , interlökinler ( IL-1b, IL-4, IL-5, IL-6, IL-8, IL-13,
IL-14, IL-18) ve trombosit aktive edici faktör. Yarýlanma ömrü
27 saat, günlük tek doz 5 mg desloratadinin kronik ürtikerli
hastalarda yapýlan çalýþmalar sonucu semptomlarý hýzla
düzelttiði gözlenmiþ (48000 hastada yapýlan çalýþmada). %
91’de çok iyi etki gözlenmiþ. Bu çok güçlü etkisinin yanýnda
iyi tölere edilmesiyle gerçekten allerjik hastalarda desloratadinin
avantajlý olduðu izlenmiþ.16
Etkisi hýzlý baþlar ve 24 saat sürer.genellikle iyi tolere edilebilir.
Yetiþkin, adolesan, çocuklarda yan etki görülme insidansý
plasebodan önemli derecede farklýlýk göstermez. Sedasyon
yapmaz, QT intervalini uzatmaz. Yiyecek ve içeceklerle
alýnabilir.31
Oksatomid
Benzoimidazolden derive edilmiþ yeni antiallerjik ilaçtýr. Mast
hücresi ve bazofil degranülasyonunun farklý aþamalarýnda
orjinal farmakokinetik özellikler gösterir. Ýntersellüler kalsiyum
artýþýný inhibe eder, histamin salýnýmýný engeller ve lökotrien,
prostoglandin salýnýmýný da inhibe eder. Ayrýca H1 reseptörlerini
antagonize, serotonin ve lökotrien etkilerini inhibe eder. Klinik
çalýþmalar oksatomid’in atopik dermatit ve kronik ürtikerde
etkili olduðunu ve mükemmel tolere edildiðini göstermiþtir.17
Doksepin
Klasik antihistaminiklere dirençli 15 hastada yapýlan
çalýþmada; doksepinin 50-75 mg/ gün kullanýmýyla kronik
ürtikerli hastalarda önemli yan etkiler görülmeksizin etkili
olduðu bulunmuþtur. Doksepinin aktivitesi, H1 ve H2
reseptörlerini bloke etmesidir. H1 reseptörlerine afinitesi
yüksektir. Ayrýca muskarinik reseptör blokajý da yapar.18
24 hastayý içeren çift kör çalýþmada trisiklik antideprassan
olan doksepinin ve mequitazinin her ikiside çeþitli klinik
parametrelerin deðerlendirilmesi ile önemli derecede geliþmiþtir.
Her iki ilaç diðerleriyle karþýlaþtýrýldýðýnda önemli farklýlýklar
bulunamamýþtýr. Otoriteler iki ajanýnda kronik ürtiker
tedavisinde kullanýlmasý ortak kararýna varmýþtýr.19
Alfa-Florometilhistidin (a-FMH)
Yeni, histidine dekarboksilaz enzimini inhibe eden ajan olarak
geliþtirilmiþ, idiopatik soðuk ürtikerli hastalarýn tedavisinde
test edilmiþ bir ilaçtýr. Baþlangýçta günde 50 mg ile, 3 haftalýk
tedavide total kan histamin seviyesini %30 azalttýðý
bulunmuþtur, ancak çalýþmada kronik soðuk ürtikerli hastalarda
29

soðuk buz testine yanýt olarak geliþen semptomlar
düzelmemiþtir.20
Ýkinci çalýþmada þiddetli idiopatik soðuk ürtikerli 3 hastada
yüksek doz 500 mg/gün üzerinde a-FMH’nin 3 hafta kullanýmý
sonucu total histamin seviyesi azaldýðý gibi histamin sentezinide
oldukça azalttýðý gözlenmiþ. Soðuk ürtiker semptomlarý ve
soðuk buz testine yanýtlarý simultane olarak azalmýþ. a-FMH
ile laboratuvar bulgularýndaki deðiþikliklerin görüldüðü tedavi
süresince klinik yan etkiler gözlenmemiþ.20
Sinnerazin
Akkiz soðuk ürtikerin (ASÜ) tedavisinde klasik H1 reseptör
antagonistlerinin bazý yan etkiler içerdiði ve yeni kuþak H1
reseptör blokerlerinin iyi tölere edildiði ancak efektivitelerinin
daha az olduðu görülmüþ. Bu hastalarda sinnerazinin etkili
ve güvenli olduðu bulunmuþtur. Ondört hastada (4 erkek,
10 bayan ) yapýlan bir çalýþmada; hastalýðýn ortalama süresi
48,9 (7-102 ) hafta ve hastalarýn % 78,6’da soðuk küp testi
(+) bulunmuþ. Hastalarýn % 71,4’de ki bu oran 10 kiþi, soðuk
ürtiker idiopatik, ayrýca 4 vakada (%28,6) serumda
kriyoglobulinler tespit edilmiþtir. Sinnerazin 25 mg 3 hafta
giderek artan dozlarda kullanýlmýþ ve 2 haftada sonlandýrýlmýþ,
iyi sonuçlar elde edilmiþtir. Yalnýzca 2 hastada yanýt
alýnamamýþtýr. Yedi vakada kesilince relaps gözlenmiþ, 2. kür
tedavi verilmiþtir. Altý hastada remisyonun devam ettiði
görülmüþtür. Bir hastada þiddetli vertigodan dolayý kesilmek
zorunda kalýnmýþ, 3 hastada hafif ve geçici yan etkiler ortaya
çýkmýþ ve bu hastalarda mide aðrýsý, kilo artýþý ve uykuya
eðilim meydana gelmiþtir. Sonuç olarak ASÜ tedavisinde
yüksek doz sinnerazin kullanýmý etkili ve iyi tolere edilebilir
bir tedavi yöntemidir.21
Mizolastin
Yeni H1 reseptör antagonisti mizolastin, bu reseptörlere
yüksek afiniteye sahiptir ve antikolinerjik, antiadrenerjik ve
antiseratoninerjik etkileri yoktur. Oral alýmda hýzlý absorbe
olur, plazma pik konsantrasyonu 1,5 saatte gözlenir. Yarýlanma
ömrü, eliminasyonu, 2 ile 13 saat arasýnda deðiþir. Kronik
renal yetmezlikte eliminasyonu uzar. Derideki periferal H1
reseptörlerini kuvvetle ve hýzla bloke eder. 10 mg dozu 40-
60 dk’da, histaminin indüklediði reaksiyonlarý suprese eder.
Bu etki 3-4 saatte pik yapar ve 24 saat kadar etkisi sürer.22
30
2006/1
Üstünsoy ve ark.: Ürtiker Tedavisinde Yenilikler
Ebastin
Ýkinci kuþak antihistaminik, sarebastin aktif metabolitidir.
Antihistaminik ve antiallerjik etkileri in vitro ve in vivo çalýþmalar
ile gösterilmiþtir. Ýdiopatik kronik ürtikerli hastalarda günlük
10 veya 20 mg doz ile semptomlarýn önemli derecede son
bulduðu gözlenmiþtir. 20 mg/gün ebastin, 10 mg/gün
loratadinden önemli derecede üstündür. Ebastin ile tedavi
süresince kardiak yan etkiler rapor edilmemiþtir. Yapýlan klinik
çalýþmalarda QT intervalini uzattýðý gözlenmiþ ancak bu etki
klinikte önemsiz ve loratadin ile benzer olarak kabul edilmiþtir.
Ebastin ile görülen yan etkiler, plasebo ve diðer 2. kuþak
antihistaminikler ile görülenlerle önemli derecede farklý
deðildir. Sonuç olarak günlük 10 mg ebastine KIÜ hastalarda
iyi tölere edilir ve efektiftir.23
Olopatadin
Olapatadin hidroklorid, yeni antiallerjik, histamin H1 reseptör
antagonisti bir ilaçtýr. Oral 0,03 mg/kg veya daha yüksek
dozu allerjik deri reaksiyonlarýný inhibe etmektedir. Selektif
H1 reseptör antagonisti olup eozinofil ve polimorf nüveli
hücrelerden lökotrien ve tromboksan, inflamatuar lipid
mediatörlerinin salýnýmý engeller. Olopatadin hýzlý ve yüksek
absorbe edilir. Üriner yolla ekstrakte edilen birkaç antihistaminik
ilaçtan biridir.24
Zafirlukast
Astým tedavisinde kullanýlan lökotrien reseptör antagonistidir.
LTC4, LTD4, LTE4’ ün deriye injeksiyonu ile görülen eritem
ve ödem sonucu ürtiker patogenezinde lökotrienlerin önemli
bir yer aldýðý gözlenmiþ. 12 haftalýk çift kör plasebo kontrollu
yapýlan bir çalýþmada; 52 kronik ürtikerli hastaya randomize
20 mg/gün zafirlukast plasebo ve çapraz tedaviler verilmiþ.
46 hastada tamamlanan çalýþmada ilacýn iyi tolere edildiði
görülmüþ. Plasebo ile zafirlukast tedavisi karþýlaþtýrýldýðýnda
ise önemli pozitif etki gözlenmemiþ. Sonuç olarak kronik
ürtikerli hastalarda günlük 20 mg/gün dozunda zafirlukast
ile tedavi edici önemli terapotik yarar saðlanmamýþtýr.25
Warfarin
KIÜ, her zaman antihistaminik ilaçlara yanýt vermeyen, bazen
hastalýk aktivitesini kontrol altýna almak için diðer ajanlarýn
kullanýldýðý bir kondisyon bozukluðudur. Tek kör bir çalýþmada
etkisi gösterilmiþtir. Klinik bir çalýþmada, kronik idiopatik
ürtikerli antihistaminiklere yanýt vermeyen 8 hasta seçilmiþ,
2006/1
Üstünsoy ve ark.: Ürtiker Tedavisinde Yenilikler
ve 6 tanesi tedaviyi kabul etmiþ ve 3’ünde dramatik yanýt
alýnmýþtýr. Bu 3 kiþi, tedavide görülen olumlu etkileri kanýtlamak
amacýyla çift kör plasebo kontrollu çalýþmaya alýnmýþ ve her
birinde çalýþma doðrulanmýþtýr. Sonuç olarak pruritus ve
anjiyoödemde warfarin tedavisiyle önemli yararlý sonuçlar
gözlenmiþtir.26
Ýntravenöz Ýmmunglobulin (IVIG)
IVIG, çeþitli immunmodülatör aktivitelerinden dolayý otoimmun
hastalýklarýn tedavisinde kullanýlmaktadýr. Trombositopenik
purpura, Kawasaki hastalýðý bunlardan biridir. Lupus
erithematosus, dermatomiyozit, skleroderma, toksik epidermal
nekrolizis, atopik dermatit, kronik otoimmun ürtiker , IVIG’
nin kontrolsuz yapýlan çalýþmalar sonucu ve bazý vaka
sunumlarýna baðlý olarak kullanýldýðý hastalýklardan diðer-
leridir.27
Akupunktur
Uzun zamandan beri Asya’da kullanýlmaktadýr. Akut ürtiker
kolay ve efektif þekilde akupunktur ile tedavi edilmektedir. 4
akupunktur odaðý tanýmlanmýþtýr. 6 çeþit metod vardýr. Kronik
ürtiker için ‘ordynary akupunktur’ ve ‘aurikuler akupunktur’
kombinasyonu ile yüksek efektivite gözlenmiþtir. Akupunktur
noktasýna vitamin B12 ( thiamine hydrochloride) enjeksiyonu
ile bu efektivitenin arttýðý bildirilmiþ. Bununla beraber kontrol
grubuyla karþýlaþtýrýlýp, sistemik þekilde klinik gözlemlerle
doðrulanmamýþtýr. Klinik düzelmeler sýnýrlýdýr. Gelecekte
akupunktur veya buna benzer tedaviler medikal tedaviye
dirençli hastalarýn tedavisinde önerilebilir.28
Ýkinci Basamak Tedavileri
Doksepin, dapson, androjenler, kalsiyum antagonistleri,
antimalaryaller, altýn ve metotraksat bu tedavi grubu içerisinde
yer almaktadýr. En efektif olarak kullanýlan ikinci basamak
tedavi yöntemi kortikosteroidlerdir. Son çalýþmalar dolaþýmda
histamin salýnýmýna yol açan otoantikorlarýn mevcudiyetinde
agresif immunsupressif tedaviyi önermektedir. Kronik ürtikerli
hastalarýn %50-60’ýnda serolojik mediatörler gösterilmiþtir
ve bu hastalarýn yarýsýnda IgE veya IgE reseptörlerine karþý
yüksek afinite sahip oto-antikor ajanlar keþfedilmiþtir.
Ýmmunmodulatör ilaçlarýn kullanýmýyla otoimmun kronik
ürtikerde agresif tedavi yaklaþýmý teþvik edilmiþtir. Hiç ya da
düþük sedatif H1 reseptör antagonistleri: setirizine, loratadin,
fexofenadin, mizolastin ve kýsa süre önce levosetrizin,
desloratadin ve ebastin tüm kronik ürtikerli hastalarýn temel
tedavisinde gösterilmiþtir. Hýzlý klinik sonuç istendiðinde veya
antihistaminikler ile kontrol edilemeyen ürtikeryal semptomlarýn
tedavisi için birkaç gün (7-14 gün) prednizon veya
metilprednizolon kullanýlabilir. Steroidin kesilmesinden sonra
relaps oluþan vakalarda, lökotrien reseptör antagonistleri
montelukast ve zafirlukast kullanýlabilir. Tek baþýna
antihistaminiklere yanýt vermeyen kronik ürtikerli hastalarýn
%20-50’de bu tedaviyle ürtikeryal semptomlarýn remisyonu
saðlanabilir. Antihistaminikler ile lökotrien reseptör
antagonistlerinin kombine tedavisiyle kontrol altýna alýnamayan
kronik ürtikerli hastalarda uzun dönem steroid tedavisine
gerek olabilir. Uzun dönem steroid tedavisi, yan etkileri
minimalize etmek için semptomlarý kontrol altýnda tutabilen
en düþük dozda kullanýlmalýdýr. Buna raðmen bazý hastalarda
uzun dönem yüksek doz steroid kullanýlabilir. Bu hastalarda
düþük doz siklosporin ile immunsupressif tedavi baþlanabilir.
Ancak yan etkiler ve plazma siklosporin konsantrasyonun
yakýndan takip edilmesi gerekir. Kronik ürtikerli hastalarda
kullanýlan diðer immunmodülatörler; hidroksiklorokin,
sulfosalazin ve metotraksatý içerir ancak bunlarýn güvenilirliði
geniþ kontrollü çalýþmalar ile ispatlanamamýþtýr.29
Kaynaklar
1. Lee EE Maibach HI. Treatment of Urticaria An evidance- based
evaluation of antihistamines. Am J. Clin Dermatol 2001; 2(1):
27-32 .
2. Ring J. Brok, Ollert M. Engst R. Antihistamines in Urticaria.
Clin Exp. Allergy 1999; 29(1): 31-37.
3. Richard B. Odom, William D. James, Timothy G. Berger.
Andrews Diseases of the Skin. 9th edition. USA, An Imprint
of Elsevier 2000; 161-162.
4. Henz BM, Zuberbiet . Urticaria new developments and
perspectives. Hautarzt 2000; 51(5) : 302-308.
5. Joint Tasr Force On Practice Parameters. The diagnosis and
management of urticaria; a practice parameter part I: chronic
urticaria/ angioedema. Ann. Allergy Asthma Ýmmunol 2000
Dec; 85(6 Pt 2) 521-544.
6. Graves M. Chronic urticaria : J Allergy Ýmmunol 2000; 105:
664-672.
7. Slater JW, Zechnich AD, Haxby DG. Second generation
antihistamines: a comporative review. Drugs 1999 Jan; 57(1):
31-47.
8. Ghys L, Rihoux JP. Pharmacological modulation of cutaneous
reactivity to histamine : a double-blind acute comparative
study between cetirizine, terfenadine and astemizole. J Int
Med Res. 1989 Jan-Feb ; 17(1): 24-27.
31

9. Simons FE. New H1 reseptör antagonists : clinical
pharmacology. Clin Exp. Allergy 1990; 20 (2): 19-24.
10. JC. Pechadre, P. Bevdin , A.Eschalter, J.F. Trolese And J.P.
Rihoux. The Journal Of Ýnternational Medikal Researc
1991;19:289-295.
11. Levocetirizine : new preparation. Me-too: simply the active
enantiomer of cetirizine. Prescribe Int. 2003 Oct; 12(67) :
171-172.
12. Simpson K. Jarvis B. Fexofenadin a review of its use in the
management of seasonal allergic rhinitis and chronic idiopatik
urticaria. Drugs 2000; 59(5): 1089.
13. Brogden RN. MC. Tavish D. Acrivastine A review of its
pharmacologial properties and theropeutic efficacy in allergic
rhinitis, urticaria and related disorders. Drugs 1991: 42(4);
639.
14. Bachert C. Theropeutic points pf and clinical implications :
role of desloratadine. Allergy 2002 ; 57 (75):13-18.
15. Anthes JC, Richard C, Nest RE et ol. Functional Characteristic
of descarboxyloratadine and other antihistamines in human
histamine H1 reseptörs. O. Allergy Clin. Ýmmunol 2000; 104:
385
16. Sabbah. A. The place of new antihistamines in allergy
management. A propos of desloratadine. Allergy Ýmmunol
(Paris) 2002; 34(10) : 377-383.
17. Cabotin PP, Janier M. Oxatomide; review of pharmacodynamic
effects and cilinical effects in dermatology. Allergy Ýmmunol
(Paris) . 1990; 22(2); 61-69, 72.
18. Figueiredo A. Ribeiro CA, Goncalo M. Almeide L. Poiares,
Baptixta A. Teixeira F. Mecanisim of action of doxepin in the
treatment of chronic urticaria. Fundam Clin. Pharmacol 1990;
4(2) : 147-158.
19. Harto A, Sendagorta E, Ledo A. Doxepin in the treatment of
chronic urticaria. J Am Acad Dermatol 1985;13(6) : 1058-
1059.
20. Neittaanmaki H, Fraki JE, Haruima RJ, Forstrom L. Alpha-
Fluoramethylhistidine in the treatment of idiopatic cold urticaria.
Arch Dermatol Res 1989; 281(2) : 99-104.
21. Tosoni C, Lodi- Rizzini F, Bettoni L. Toniati P, Zane C, Copezzera
R ,Venturini M, Calzavara- Pinton p, Bettoni L. Cinnarizine is
a useful and well-tolerated drug in the treatment of acquired
cold urticaria (ACU). Eur. J Dermatol 2003; 13(3) : 237.
32
2006/1
Üstünsoy ve ark.: Ürtiker Tedavisinde Yenilikler
22. Simons FE. Mizolastine ; antihistaminic activity from preclinical
data to clinical evaluation. Clin Exp Allergy 1999; 29(1): 3-
8.
23. Hurst M. Spancer CM. Ebastine : on update of its use in
allergic disorders. Drugs 2000; 59(4): 981-1006
24. Ohmari K, Hayaski K, Kaise T, Ohshima E, Kobayashi S,
Yamozaki T, Mukouyama A. Pharmacological, pharmacokinetic
and clinical properties of olopatadine hydrochloride , a new
antiallergic drug. Jpn J Pharmacol 2002;88(4) : 379-397.
25. Reimers A, Pichler C, HeA, Pichler WJ, Yawolkor N. Zafirlukast
has no beneficial effects in the treatment of chronic urticaria.
Clin Exp. Allergy 2002;32(12): 1763-1768.
26. Parslew R. Pryce D. Ashwarth J, Friedmann PS. Warfarin
treatment of chronic idiopathic urticaria and angio-oedeme.
Clin Exp Allergy 2000; 30(8) : 1161-1165.
27. Rutter A. Luger TA. Ýntravenosus Ýmmunglobulin ; an emergry
treatment for immunomediated skin diseases. Curr Opin
Ýnvestig Drugs 2002; 3(5) : 713-719.
28. Chen CJ, Yu HS. Acupuncture treatment of urticaria. Arch
Dermatol 1998; 134(11) : 1397-1399.
29. Tedeschi A, Airaqhi L, Lorini M, Asero R. Chronic Urticaria :
a role for newer immunomodulatory drugs? Am J Clin Dermatol
2003;4(5) : 297-305.
30. Day JH, Ellis AK, Raferio E. Levocetrizine; a new selective H-
1 reseptör antagonist for use in allergic disorders. Drugs Today
( Borc) 2004; 40(5) : 415-421
31. Murdach D, Goa KL, Keam SJ. Desloratadine; an update of
its efficacy in the management of allergic disorders. Drugs
2003; 63 (19): 2051-2077.
32. Molimord M, Diquet B, Benedotti MS. Compration of
pharmacokinetics and metabolims of desloratadine,
fexofenadine, levocetrizine and mizolastine in humans. Fundam
Clin Pharmacol 2004; 18(4): 399-411.
33. Haria M, Filton A, Peters DH. Loratadine. A reappraisal of its
pharmacological properties and therapeutic use in allergic
disorders. Drugs 1994; 48(4) : 617-637.
34. Miadonna A, Milazzo N, Lorini M, Marchesi E, Tedeschi A.
Antiallergic activity of loratadine: inhibition of leukotriene C4
release from human leucocytes. Clin Exp. Allergy 1995; 25(4):
364-370.