MIKROORGANISMA Mikroorganisma ialah hidupan seni yang tidak dapat dilihat dengan mata kasar Bakteria wujud dalam

ia wujud dalam beberapa bentuk, saiz dan warna Kebanyakkan protozoa terdapat di dalam air & makan mikroorganisma lain Fungi terdapat pada roti, makanan basi, pokok & di lantai hutan Virus : mikroorganisma paling seni Yis sejenis fungi digunakan untuk membuat roti Doh mengembang disebabkan oleh yis bernafas & membebaskan karbon dioksida Tompok kelabu yang kelihatan pada nasi & buah oren ialah fungi,menunjukkan mikroorganisma bertumbuh dan membiak Tompok-tompok hitam yang terdapat di permukaan roti kerana kulapuk bertumbuh Bakteria dan fungi menyebabkan organisma mati mereput dan menghasilkan baja asli Keburukan bakteria : pereputan gigi & sakit perut Keburukan bakteria dan fungi : makanan menjadi basi dan rosak keracunan makanan (sakit perut) Virus menyebabkan penyakit : campak, sakit mata, selsema, AIDS, cacar & beguk Penyakit berjangkit : selsema, demam campak, beguk, konjunktivitis dan cacar air, demam denggi, malaria, cacar air pesakit perlu dikuarantin Mikroorganisma Yis (fungi) Yis Yis Bakteria Fungi KEMANDIRIAN SPESIES Haiwan yang sudah pupus : Mamot, dinasour Spesies tumbuhan yang diancam kepupusan di Malaysia : Rafflesia Haiwan hidup berkumpulan membantu melarikan diri dari musuh, mudah mendapat makanan dan mencari/membina tempat perlindungan Haiwan hidup menyendiri kecuali musim mengawan: labah-labah, tenggiling, panda, landak, musang dan lebah kayu. Haiwan hidup menyendiri : untuk mengelakkan persaingan makanan,kawasan wilayah, ruang dan pasangan. Kebaikan Tapai , roti, tempe Roti Tempe Dadih , keju Penghasilan antibiotik

Interaksi bermaksud saling bergantungan/hubungan antara benda hidup.

KEMANDIRIAN SPESIES Tumbuhan yang diancam kepupusan di Malaysia :Rafflesia Haiwan menjaga telunya : ular, burung,kuda laut jantan,penguin, buaya Haiwan yang menjaga anaknya : kelawar, lembu, ikan lumba-lumba, monyet Telur katak mengandungi lendir yang akan menjadi makanan berudu apabila menetas Lipas menyembunyikan telurnya di tempat gelap Burung memberikan makanan kepada anaknya sehingga anaknya boleh terbang Anak kanggaru keluar daripada kantung setelah tidak muat lagi berada di dalam kantung Ikan haruan jantan menyimpan anak di dalam mulut Harimau menjaga anaknya seingga berusia 6-8 minggu Cara penyebaran biji benih melalui air : kulit berlilin (kelapa, buah pong-pon), mempunyai ruang udara & ringan (teratai), ruang udara dan sabut (kelapa) Cara penyebaran biji benih melalui angin : Kecil, ringan, kering, bersayap ( buah meranti, angsana, biji lalang, biji kapas, biji kekabu) Cara penyebaran biji benih melalui haiwan/manusia : buah berwarna terang, berisi, boleh dimakan, berbau harum, biji benih keras (rambutan ,betik, tembikai, durian), mempunyai cangkuk dan melekat pada haiwan (pokok kemuncup, pokok kelutut, semalu) Cara penyebaran biji benih melalui mekanisme letupan : kering dan pecah apabila matang (semarak api,keembung, biji getah, kacang bendi) Herbivor : haiwan yang makan tumbuhan sahaja (kambing, arnab, belalang) Karnivor : haiwan yang makan daging / haiwan lain (katak,singa, helang) Omnivor : haiwan yang makan tumbuhan dan haiwan (ayam, tupai, beruang) Tumbuhan dipanggil pengeluar. Haiwan sebagai pengguna dalam satu rantai makanan Tumbuhan menggunakan tenaga daripada cahaya matahari untuk membuat makananya sendiri Rantai makanan bermaksud hubungan makanan antara benda hidup di dalam suatu habitat. Semua rantai makanan akan bermula dengan tumbuhan hijau sebagai pengeluar Siratan makanan terdiri daripada 2 atau lebih rantai makanan yang dihubungkaitkan.

TENAGA Tenaga membolehkan benda bukan hidup bergerak dan mengubah keadaan bahan (contoh dari cecair kepada wap air menggunakan tenaga kimia) Bahan api (arang batu, petroleum dan gas asli) merupakan sumber tenaga yang terbentuk daripada tumbuhan dan haiwan mati Contoh sumber tenaga : matahari, makanan, bahan api, sel kering dan angin Matahari merupakan sumber tenaga utama Tenaga boleh diperbaharui ialah tenaga yang boleh diganti apabila habis digunakan Tenaga yang tidak boleh diperbaharui ialah tenaga yang tidak boleh diganti apabila habis digunakan Hasilkan bahan api baharu seperti biodiesel merupakan satu proses mengatasi kekurangan sumber tenaga Sumber tenaga elektrik seperi sel kering, akumulator, dinamo, hidroelektrik dan sel suria. Akumuator digunakan di dalam kenderaan seperti motosikal,kereta dan lori. Dinamo digunakan untuk menyalakan lampu basikal

TENAGA ELEKTRIK Sel suria menukarkan tenaga cahaya kepada tenaga elektrik. Satelit memperoleh tenaga elektrik daripada selsel Litar elektrik terdiri daripada sumber tenaga, wayar, mentol dan suis Sel kering : sumber tenaga elektrik Wayar : membenarkan tenaga elektrik mengalir melalui litar Suis digunakan untuk memutus atau melengkapkan litar

CAHAYA Cahaya bergerak lurus Contoh fenomena cahaya bergerak lurus : alur cahaya lampu suluh daripada sebuah helicopter, alur cahaya lampu daripada motosikal, alur cahaya matahari memasuki rumah melalui lubang pada bumbung, alur cahaya daripada sebuah rumah api Faktor yang mempengaruhi saiz bayang-bayang ialah : o i) jarak antara sumber cahaya dan objek o ii) jarak antara objek dan skrin Semakin dekat objek dengan sumber cahaya, semakin besar saiz bayang-bayang

 HABA

Semakin dekat objek dengan skrin, semakin besar saiz bayang-bayang Faktor yang mempengaruhi bentuk bayang-bayang bergantung kepada o i. kedudukan sumber tenaga o ii. Kedudukan objek Cermin dan kepingan aluminium merupakan pemantul cahaya yang baik kerana permukaannya rata &berkilat Aplikasi pantulan cahaya : cermin sisi kereta, cermin cembung di selekoh jalan,cermin pergigian, periskop

Haba : tidak dapat dicipta/dimusnahkan, tidak dapat dilihat, boleh dirasa Air panas kerana mengandungi banyak haba, air sejuk kerana kurang haba. Apabila air kehilangan haba, air mejadi sejuk. Apabila menerima haba air akan menjadi panas Termometer : alat untuk menyukat suhu. Maksud suhu : ukuran darjah kepanasan sesuatu pahan. Unit metrik suhu ialah darjah Celcius ( oC) Teknik yang betul dalam menggunakan thermometer : i. Pegang thermometer secara menegak di bahagian atas, bukan pada keluli. ii. Bebuli dimasukkan ke dalam air tanpa menyentuh bikar iii. Ambil bacaan psuhu apabila paras merkuri tidak lagi turun naik iv. Selaraskan mata supaya berada pada aras yang sama dengan para merkuri (aras meniskus) Apabila bahan dipanaskan, bahan menerima haba. Bahan akan mengembang dan isipadu bahan akan bertambah Udara akan mengembang apabila dipanaskan Aplikasi prinsip pengembangan dan pengecutan : o Apabila hari panas, landasan keretapi mengembang. Celah-celah mengelakkan landasan diripada membengkok o Kabel elektrik dipasang kendur untuk mengelakkan putus semasa cuaca sejuk.Hari siang kabel kendur, hari malam kabel menegang o Penggolek dan sambungan gelongsor membolehkan pengembangan dan pengecutan jambatan besi o Haba daripada air menyebabkan penutup botol mengmebang untuk memudahkan botol dibuka o Celah-celah kepingan konkrit membolehkannya mengembang semasa cuaca panas

KEADAAN JIRIM Jirim wujud dalam keadaan pepejal, cecair dan gas Jirim mempunyai jisim dan memenuhi ruang Pepejal Persamaan Cecair Semua mempunyai jisim Semua memenuhi ruang Gas

Isipadu Bentuk Mampat Perubahan keadaan jirim :

Tetap Tetap Tidak boleh

tetap Tidak tetap Tidak boleh

Tidak tetao Tidak tetap Boleh

Pelebura n PEPEJAL CECAIR

Penyejatan/pendidi han GAS

pembeku an

Kondensa si

Faktor yang mempengaruhi kadar penyejatan air : i. Suhu (suhu panas) ii. Angin iii. Luas permukaan. Kain akan kering lebih cepat jika permukaan terdedah lebih luas Kitaran air bermaksud satu pergerakan air yang berterusan dari permukaan bumi dan balik semula ke permukaan bumi Proses penyejatan dan kondensaisi terlibat dalam kitaran air

ASID DAN ALKALI BAHAN BERASID Perubahan warna kertas litmus Rasa Contoh Biru kepada merah Masam Nanas, limau, asam jawa, cuka, jeruk, dadih BAHAN BERALKALI Merah kepada biru Pahit Ubat gigi, detergen, syampu, ulam-ulaman, sayur-sayuran, serbuk koko BAHAN NEUTRAL Tiada perubahan Masin, manis, tiada rasa Gula, garam, air

BURUJ Maksud Buruj : gugusan bintang yang membentuk corak tertentu di langit Kepentingan Buruj : menunjukkan arah dan menentukan musim menanam/ menuai Pari bentuk Kelihatan pada (bulan) Arah Layang -lalang April- Jun Selatan Biduk Gayung dan tangkainya April - Jun Utara Skorpio Kala jengking Jun - Ogos Belantik Pemburu memakai tali pinggang dan memegang pedang Disember - Februari Utara

BUMI, BULAN DAN MATAHARI Bumi berputar pada paksinya dari barat ke timur setiap 24 jam Bumi bukan sahaja berputar pada paksinya. Pada waktu yang sama, Bumi juga beredar mengelilingi Matahari. Bumi mengambil masa 364 hari (1 tahun) untuk membuat satu peredaran lengkap mengelilingi matahari Bulan juga berputar pada paksinya. Bulan mengambil masa 28 hari untuk melengkapkan satu putaran. Pada masa yang sama, bulan beredar mengelilingi Bumi Bulan memerlukan 28 hari untuk membuat peredaran yang lengkap mengelilingi Bumi. Putaran Bumi pada paksinya menyebabkan i. panjang dan kedudukan bayang-bayang berubah ii. kejadian siang dan malam Pagi : bayang-bayang di sebelah barat Tengahari : bayang- bayang tiada Petang : bayang bayang di sebelah timur Panjang bayang-bayang semakin berkurangan dari pagi hingga ke tengahari dan bertambah semula dari tengahari hingga petang. Bahagian Bumi yang menghadap Matahari mengalami waktu siang Bahagian Bumi yang membelakangi Matahari mengalami waktu malam Empat fasa Bulan yang utama i. Anak bulan : merupakan fasa Bulan yang tidak kelihatan dari Bumi ii. Bulan sabit iii. Bulan purnama : kelihatan seperti bulatan dilangit iv. Bulan separa : separa bulatan

KEKUATAN DAN KESTABILAN Semakin luas tapak, semakin stabil objek tersebut Semakin bertambah ketinggian, semakin berkurang kestabilannya Konkrit amat kuat dan boleh dijadikan pelbagai bentuk Jambatan dibuat dalam keadaan melengkung adalah lebih kuat berbanding dengan keadaan rata