1

ako na esticu istovremeno djeluju dvije

harmonike sile na istom pravcu tada ona
izvodi dva jednostavna titraja
rezultantno titranje je njihova superpozicija,
tj. interferencija
ZBRAJANJE HARMONIKIH
TITRAJA
Zbrajanje dvaju harmonikih titraja na
istom pravcu
Zbrajanje dvaju razliitih harmonikih
titraja jednake frekvencije
oba titraja imaju jednaku frekvenciju, a izmeu njih je razlika u
fazi koja se ne mijenja tijekom gibanja:
takva titranja zovu se KOHERENTNA
rezultantni pomak jednak je:
titranja emo zbrojiti metodom rotirajueg vektora,
zbrajanjem dvaju paralelnih harmonikih titraja jednake
frekvencije ponovno emo dobiti harmoniko titranje jednake
frekvencije:
1 2 1 01 2 02
sin( ) sin( ) s s s A t A t = + = + + +
0
sin( ) s A t = +
1 1 01
2 2 02
sin( )
sin( )
s A t
s A t


= +
= +
2
Zbrajanje dvaju paralelnih harmonikih
titraja jednake frekvencije
2 2
1 2 1 2 02 01
2 cos( ) A A A AA = + +
1 01 2 02
0
1 01 2 02
sin sin
cos cos
A A
tg
A A

+
=
+
zbrajanje dvaju paralelnih harmonikih
titraja jednake frekvencije
3
amplituda rezultantnog titranja ovisi o amplitudi
pojedinih titranja i razlici u fazi
ako je ,
konstruktivna interferencija
ako je
destruktivna interferencija
ako su obje amplitude jednake, rezultantna
amplituda jednaka je nuli i nema titranja.
02 01
=
0 2 4 ..... ili ili =
1 2
A A A = +
, 3 , 5 ... =
1 2
A A A =
1 2
A i A
zbrajanje dvaju paralelnih harmonikih titraja jednake frekvencije
Zbrajanje dvaju razliitih harmonikih titraja
jednakih frekvencija
Konstruktivna
interferencija
Destruktivna
interferencija
4
Zbrajanje dvaju paralelnih harmonikih
titranja razliitih frekvencija
interferencija dvaju jednostavnih titranja razliitih
frekvencija (pretp. da su amplitude A
1
=A
2
jednake)
rezultantno titranje :
1 1 01
sin( ) s A t = +
2 2 02
sin( ) s A t = +
01 02 01 02 1 2 1 2
1 2 1 01 2 02
sin
2 2 2 2
[sin( ) sin( )]
2 cos t t
s s s A t t
s A


+ + | | | |
+ +
| |
\ \
= + = + + +
=
Zbrajanje dvaju jednostavnih paralelnih
harmonikih titraja kojima se frekvencije
malo razlikuju
01 02 1 2
2 cos
2 2
a A t
| |
|
|
\

= +
estica titra krunom
frekvencijom:
1 2
2
+
Amplituda titranja :
Amplituda je modulirana !
Frekvencija kojom se
maksimalna amplituda
ponavlja :
1 2
1 2
2
a
f f f

= =
5
Primjer :
Odredite jednadbu gibanja koja je rezultat dvaju
jednostavnih titranja na istoj osi
1 1 1
2 1 2
cos ( )
2 cos ( )
x A t
x A t


= +
= +
gdje je
-1
1 2
1 1
s s s
6 2
= = =
HARMONIKA ANALIZA
Fourierov red i spektri
Ako zbrojimo dva ili vie
harmonikih titranja ije
su frekvencije viektratnici
neke osnovne frekvencije,
dobiveno rezultantno
titranje vie nije
jednostavna harmonika
funkcija, nego SLOENA
PERIODIKA FUNKCIJA
f(t), koja se ponavlja nakon
perioda T.
1 2
sin( ) 0.5 sin(3 ) s s s A t A t = + = +
Rezultantno titranje je
periodika funkcija perioda:
2
T

=
6
HARMONIKA ANALIZA. Fourierov red i spektri
osnovna frekvencija
2, 3, 4, ...., n,... - vii harmonici
0
1
( ) cos( ) sin( )
2
n n
n
a
f t a n t b n t
(
(
(

=
= + +

Fourierov red za periodiku funkciju f(t) s

periodom:
2
T

=
(J. Fourier, 1786.-1830.)
HARMONIKA ANALIZA. Fourierov red i spektri
SPEKTRALNA ANALIZA rastavljanje nesinusne
periodike funkcije u njezine harmonike
komponente
Fourierovi koeficijenti raunaju se prema formulama:
0
0
2
( )cos( ) d , 0,1,2,3,....
2
( )sin( ) d , 1,2,3,....
T
T
a f t n t t n
n
T
b f t n t t n
n
T

= =
= =

SPEKTAR PERIODIKOG nesinusoidalnog TITRANJA

grafiki prikaz amplituda kao funkcija frekvencije
diskretan : , 2, 3, ... , 2, 3, ... , 2, 3, ... , 2, 3, ...
7
Harmonika analiza. Fourierov red i spektri
PRIMJER periodike funkcije za harmoniku analizu:
PILASTA FUNKCIJA ( u elektronici)
2
( ) 1 , 0, f t t


(
(
(

= +
0
0

2
1 cos( ) d 0
2 2
1 sin( ) d =
T
n
T
n
a n t t
T
b n t t
n T

| |
|
\
| |
|
\
= + =

= +

Fourierovi koeficijenti :
Fourierovi red za pilastu funkciju :
sin(2 ) sin(3 ) sin(4 )
2
( ) sin( ) ....
2 3 4
t t t
f t t

(
(
(
(

= + + + +
I
II
III
IV
Harmonika analiza. Fourierov red i spektri
I
II
III
IV
Pilasta funkcija kao
zbroj prvih 10 lanova
Fourier. reda
Diskretni spektar ,
tj. vrijednosti koeficijenta b
n
pilaste funkcije
(amplitude pojedinih harmonika)
8
ZBRAJANJE ORTOGONALNIH HARMONIKIH
TITRAJA. Lissajousove krivulje (J.A.Lissajous, 1822.-1880.)
Kada na esticu djeluju dvije meusobno okomite harmonike sile,
estica istovremeno izvodi dva meusobno okomita harmonika titranja :
gdje je fazna razlika izmeu titranja u smjeru osi y i titranja u
smjeru osi x.
Putanja estice bit e 2D krivulja zadana parametarskim
jednadbama.
Putanja estice e uvijek biti upisana u pravokutnik 2A
1
i 2A
2
.
1 2 2
1
sin( ) sin( ) x A t y A t = = +
A
1
=2 A
2
=1
A
1
=4 A
2
=3
A
1
=8 A
2
=9
ZBRAJANJE ORTOGONALNIH HARMONIKIH TITRAJA.
Lissajousove krivulje
Oblik putanje ovisi o meusobnom odnosu frekvencija : i razlici
faza
A) Frekvencije obaju gibanja su jednake :
1
2

1 2
=
Interferencijom dvaju
meusobno okomitih
harmonikih titranja
jednake frekvencije
nastaje
ELIPTIKI
POLARIZIRANO titranje
9
ZBRAJANJE ORTOGONALNIH HARMONIKIH TITRAJA.
Lissajousove krivulje
B) Frekvencije okomitih titranja nisu jednake :
1 2
: 1:2 =
Iz oblika Lissajousovih
krivulja mogu se odrediti
omjeri frekvencija.
Lissajousove krivulje se
koriste za tono odreivanje
frekvencije u izmjeninim
strujnim krugovima.
Primjer :
Zbrojite dva meusobno okomita titranja predoena
jednadbama
cos cos(2 )
2
x A t y A t

| |
|
|
\
= + =
Kako se zove dobivena krivulja ?