Professional Documents
Culture Documents
Nghien Cuu Cac Yeu To Anh Huong Den y Dinh Su Dung Dich Vu Mua Hang Dien Tu Qua Mang Nam 2010
Nghien Cuu Cac Yeu To Anh Huong Den y Dinh Su Dung Dich Vu Mua Hang Dien Tu Qua Mang Nam 2010
LUN VN THC S
CNG TRNH C HON THNH TI TRNG I HC BCH KHOA I HC QUC GIA TP H CH MINH Cn b hng dn khoa hc : TS. Nguyn Thy Qunh Loan Cn b chm nhn xt 1 : TS. L Thnh Long Cn b chm nhn xt 2 : TS. Nguyn Qunh Mai Lun vn thc s c bo v ti Trng i hc Bch Khoa, HQG Tp. HCM ngy 30 thng 07 nm 2010. Thnh phn Hi ng nh gi lun vn thc s gm: 1. PGS. TS. Bi Nguyn Hng 2. TS. Nguyn Thy Qunh Loan 3. TS. L Thnh Long 4. TS. Nguyn Qunh Mai 5. TS. Trng Quang c Xc nhn ca Ch tch Hi ng nh gi lun vn v B mn qun l chuyn ngnh sau khi lun vn c sa cha (nu c). Ch tch Hi ng nh gi lun vn B mn qun l chuyn ngnh
CNG HO X HI CH NGHI VIT NAM I HC QUC GIA TP. HCM c Lp - T Do - Hnh Phc TRNG I HC BCH KHOA
---oOo---
-----------
(H tn v ch k)
(H tn v ch k)
LI CM N
Trc tin, ti xin chn thnh cm n c TS. Nguyn Thy Qunh Loan tn tnh hng dn, truyn t kin thc, kinh nghim cho ti trong sut qu trnh thc hin lun vn tt nghip ny. Xin gi li cm n n qu thy c Khoa Qun l cng nghip Trng i hc Bch Khoa TP.HCM, nhng ngi truyn t kin thc qu bu cho ti trong thi gian hc cao hc va qua. Sau cng, xin c dnh li tri n su sc cho b m, nhng ngi nui dy ti khn ln v ht lng quan tm, ng vin ti hon thnh lun vn tt nghip ny.
TM TT
Nghin cu ny c 2 mc tiu c bn l: (1) Xc nh cc yu t tc ng n nh s dng ca ngi s dng MHTQM, (2) a ra nhng kin ngh, xut cho cc nh cung cp cc dch v MHTQM trong vic thit k cc tnh nng, dch v nhm p ng cc yu cu ca ngi tiu dng. Nghin cu c tin hnh qua hai giai on l nghin cu nh tnh v nghin cu nh lng. Nghin cu nh tnh xc nh c 6 yu t cc yu t tc ng n nh s dng dch v MHTQM gm: (1) Mong i v gi, (2) Cm nhn s tin li,(3) Cm nhn tnh d s dng (4) Cm nhn s thch th, (5) nh hng x hi, (6) Cm nhn s ri ro khi s dng. Ngoi ra m hnh cng s c xem xt s nh hng n nh s dng ca 3 bin nhn khu l: gii tnh, thu nhp, tui tc. Nghin cu nh lng c thc hin thng qua bng cu hi kho st. Nghin cu s dng phn tch hi quy a bin thng qua phn mm SPSS 16.0 vi s lng mu l 467. Kt qu phn tch hi quy a bin cho thy m hnh nghin cu ph hp vi d liu kho st, cc gi thuyt u c chp nhn. Cc gi thuyt v cc yu t mong i v gi, nhn thc s thun tin, nhn thc tnh d s dng,nh hng x hi, cm nhn s thch th c tc ng dng n nh s dng u c chp nhn. Gi thuyt nhn thc ri ro khi s dng c tc ng m n nh s dng cng c chp nhn. Cc kt qu ca nghin cu gip cc nh cung cp dch v hiu r hn v cc yu t tc ng n nh s dng ca ngi tiu dng qua mng. T , c th nh hng vic thit k v pht trin cc chc nng, dch v p ng nhu cu ca ngi tiu dng. Bn cnh , nghin cu cn ng gp thm mt ti liu khoa hc trong lnh vc mua hng qua mng, thng qua vic xy dng mt m hnh l thuyt gii thch cc yu t tc ng n nh s dng ca ngi tiu dng trong vic mua hng in t qua mng, n gip cc nh nghin cu hiu r hn v th trng Vit Nam.
ii
ABSTRACT
There are 2 main objectives of this research: (1) Identify the factors affecting the Usage Intention of online shopping for electronic goods services, (2) Suggest solutions to online shopping for electronic goods service providers to improve the functions, services to meet the consumers requirements. This research includes two phases: qualitative exploratory study and quantitative official study. In qualitative exploratory phase, the study identified factors affecting to online shopping for electronic goods services such as: (1) Perceived of price, (2) Perceived of convenience, (3) Perceived ease of use, (4) perceived of enjoyment, (5) Social influence, (6) Perceived of risk. In quantitative official phase, 467 samples of questionnaire were collected (SPSS 16.0 software was used in processing collected data). Multiple regression analysis results showed that the model was met with collected data and all hypotheses were accepted. Hypotheses such as: Perceived of price, Perceived of convenience, Perceived ease of use, Perceived of enjoyment, Social influence affecting positively to Usage Intention of online shopping for electronic goods services are supported. Besides, Perceived risk affecting negatively to Usage Intention of online shopping for electronic goods services is supported too. The results of this study help providers to understand deeply the factors affecting Usage Intention of online shoppers. So they can improve the design and development functions and services that meet the consumers needs. Besides, the study also provides a scientific documents on online shopping, through building a framework of factors affecting to Usage Intention of online shopping for electronic goods services, it will help researchers to understand deeply about Vietnam market.
iii
Mc Lc
LI CM N ..............................................................................................................i TM TT...................................................................................................................ii ABSTRACT...............................................................................................................iii MC LC .................................................................................................................iv DANH MC HNH...................................................................................................vi DANH MC BNG ................................................................................................vii DANH MC CC T VIT TT .........................................................................viii Chng 1. M U .................................................................................................. 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 4.1 4.2 Tnh cp thit ca ti: .............................................................................. 1 Mc tiu nghin cu .................................................................................... 2 Phm vi nghin cu...................................................................................... 2 Gii hn ti.............................................................................................. 3 B cc ca lun vn ..................................................................................... 3 Tng quan .................................................................................................... 5 Cc m hnh l thuyt lin quan .................................................................. 9 Cc nghin cu thc hin trc y .......................................................... 13 M hnh nghin cu xut ...................................................................... 22 Tm tt chng 2 ....................................................................................... 27 PHNG PHP NGHIN CU ...................................................... 28 Thit k nghin cu.................................................................................... 28 Xy dng thang o s b ........................................................................... 28 Nghin cu nh tnh.................................................................................. 33 Nghin cu nh lng .............................................................................. 39 Tm tt chng 3 ....................................................................................... 44 KT QU NGHIN CU................................................................. 45 c im mu kho st .............................................................................. 45 nh gi tin cy thang o ..................................................................... 48
Chng 3.
Chng 4.
iv
DANH MC HNH
Hnh 2.1 T l mt hng c mua trong 3 thng lin tc trn ton th gii............ 7 Hnh 2.2 Thuyt hnh ng hp l TRA (Ajzen v Fishbein,1975) ......................... 9 Hnh 2.3 Thuyt nhn thc ri ro PRT (Bauer,1960) .............................................. 10 Hnh 2.4 M hnh chp nhn cng ngh TAM (Davis,1986) .................................. 10 Hnh 2.5 M hnh chp nhn thng mi in t E-CAM (Joongho Ahn, Jinsoo Park, Dongwon Lee, 2001 ............................................................................. 11 Hnh 2.6 M hnh chp nhn cng ngh hp nht UTAUT .................................... 12 Hnh 2.7 M hnh xu hng s dng thanh ton in t (L Ngc c, 2008) ..... 15 Hnh 2.8 M hnh yu t t chc nh hng n sn sng v thc hin thng mi in t ca doanh nghip (Nguyn Thanh Hng, 2009) ................................... 16 Hnh 2.9 M hnh s tha mn khch hng trong mua sm qua mng (Matthew K O Lee v Christy M K Cheung 2005)................................................................... 17 Hnh 2.10 M hnh hnh vi ngi tiu dng trong mua hng qua mng (Hasslinger v cng s 2007) ................................................................................... 18 Hnh 2.11 M hnh lng tin cy trong hnh vi mua hng qua mng ca ngi tiu dng (Tzy-Wen Tang v Wen-Hai Chi, 2005) .................................................. 18 Hnh 2.12 M hnh m rng m hnh TAM cho World-Wide-Web (Moon Ji Won v Kim Young Gul, 2001) ............................................................................... 18 Hnh 2.13 M hnh xut ...................................................................................... 23 Hnh 3.1 S qu trnh nghin cu ....................................................................... 29
vi
DANH MC BNG
Bng 2.1 T l ngi tng mua hng qua mng cc khu vc trn th gii...6 Bng 2.2 Tng hp cc yu t v kt qu ca cc nghin cu trc .....19 Bng 2.3 Tng hp cc yu t nghin cu...24 Bng 3.1 Bng pht biu thang o mong i v gi.35 Bng 3.2 Bng thang o nhn thc s thun tin.35 Bng 3.3 Bng pht biu thang o nhn thc tnh d s dng.36 Bng 3.4 Bng pht biu thang o nh hng x hi...36 Bng 3.5 Bng pht biu thang o cm nhn s thch th...37 Bng 3.6 Bng pht biu thang o nhn thc s ri ro...38 Bng 3.7 Bng pht biu thang o nh s dng...38 Bng 4.1 Hnh thc thu thp d liu45 Bng 4.2 T l nhn bit cc trang web bn hng trc tuyn ph bin....46 Bng 4.3 Thi gian trung bnh mt ln truy cp MHTQM...46 Bng 4.4 Tn sut truy cp cc trang web bn hng in t qua mng...47 Bng 4.5 Thng k kinh nghim s dng internet...47 Bng 4.6 Thng k mu theo gii tnh.....48 Bng 4.7 Thng k mu theo nhm tui..48 Bng 4.8 Kt qu phn tch Cronbachs Alpha49 Bng 4.9 Bng lit k h s ti nhn t phn tch EFA ln th 252 Bng 4.10 Bng tm tt gi thuyt trong m hnh nghin cu53 Bng 4.11 Kt qu phn tch tng quan Pearson...55 Bng 4.12 Bng phn tch cc h s ca cc yu t c lp trong hi quy a bin.57 Bng 4.13 Bng tm tt kt qu kim nh gi thuyt.61
vii
DANH MC CC T VIT TT
B2B B2C E-CAM EFA IDT MPCU P PRT TAM TP. HCM TPB TRA UTAUT
: Business to business : Business to Consumers / Business to Customers : E-Commerce Acceptance Model : Exploratory Factor Analysis : Information Diffusion Theory : Model of Personal Computer Utilization : Mc ngha : Theory of Perceived Risk : Technology Acceptance Model : Thnh ph H Ch Minh : Theory of Planned Action : Theory of Reasoned Action : Unified Technology Acceptance and Use Technology
viii
Chng 1. M u
Chng 1. M U
Chng 1 trnh by tnh cp thit ca ti, qua nu ln mc tiu m ti hng n, phm vi nghin cu, ng thi cng nu ln mc gii hn, gii thiu b cc ca ti. 1.1 TNH CP THIT CA TI Ngy nay internet khng ch l mng truyn thng m cn l phng tin ton cu cho cc giao dch ca ngi tiu dng. Vi tc pht trin nhanh chng trong nhng nm qua, Intermet tr thnh phng tin ph bin cho truyn thng, dch v v thng mi (Narges Delafrooz v cng s, 2010). Internet lm thay i cch mua hng truyn thng ca mi ngi. Ngi tiu dng khng cn b b buc v thi gian v a im m h c th mua cc sn phm v dch v bt c khi no v bt c u (Hasslinger v cng s, 2007). Vi th mnh , cng vi s pht trin internet nhanh chng Vit Nam, ngi tiu dng trong nc ang quen dn vi vic mua hng qua mng. n cui nm 2008, c 38% website cho php t hng v 3,5% website c chc nng thanh ton trc tuyn (B Thng mi, 2008). Cc mt hng c gii thiu trn website ca doanh nghip kh a dng v phong ph trong t l website gii thiu sn phm thit b in t tng ng k so vi cc nm trc, t 12,6% nm 2007 ln 17,5% nm 2008. iu ny phn nh thc t l i vi mt hng in t, ngi tiu dng quen dn vi vic la chn mt hng v ca hng trc tuyn nn nu thiu website s l bt li rt ln i vi cc doanh nghip kinh doanh mt hng ny (B Thng mi, 2008). Bn cnh , trong nhng nm qua, t l ngi s dng internet cng tng nhanh chng. Nu nm 2005 s ngi s dng internet l 7,5 triu ngi (bo Vietnamnet, 21/07/2005), th n thng 9/2009 c 21,62 triu ngi s dng internet, tng 100 ln so vi nm 2000 (Bo Cng An Nhn Dn, 25/09/2009). Cc s liu trn cho thy, s pht trin cc website bn hng qua mng, c bit l hng in t, vn cha tng ng vi s pht trin
Chng 1. M u
internet Vit Nam. T , mt nghin cu v lnh vc mua hng in t qua mng l mt nhu cu cn thit trong vic h tr cc doanh nghip p ng nhu cu ca ngi tiu dng. Mc d hin nay trn th gii xut hin nhiu l thuyt, m hnh nghin cu nhm gii thch cc yu t tc ng n hnh vi v s chp nhn ca ngi s dng mua hng qua mng, nhng da trn c s d liu c tm kim bi tc gi th n nay, trong nc vn cha c nghin cu no gip tr li cc cu hi lin quan n cc yu t chnh nh hng n nh s dng dch v MHTQM. Ngoi ra, vic p dng mt m hnh l thuyt trn th gii vo hon cnh ca Vit Nam c th khng ph hp do cc iu kin c th ring v kinh t, vn ha, x hi. V vy vic nghin cu cc m hnh hin i trn th gii, da trn nn tng nhng nghin cu trong nc trong thi gian qua, xy dng mt m hnh ph hp vi iu kin ca Vit Nam tr thnh vn cp thit. ti Nghin cu cc yu t nh hng n nh s dng dch v MHTQM c thc hin nhm gii quyt cc vn . 1.2 MC TIU NGHIN CU Xc nh cc yu t tc ng n nh s dng ca ngi s dng MHTQM. a ra nhng kin ngh, xut cho cc nh cung cp cc dch v MHTQM trong vic thit k cc tnh nng, dch v nhm p ng cc yu cu ca ngi tiu dng. 1.3 PHM VI NGHIN CU Do gii hn v thi gian, nghin cu ch c thc hin trong phm vi nh sau: 1.3.1 i tng nghin cu i tng c chn kho st bao gm c nam v n, tui t 22-50. y l nhm i tng c kh nng c lp v kinh t nn hnh vi tiu dng ca h trong chng mc no c th i din cho tt c cc thnh phn ngi tiu dng trong x hi. 1.3.2 a im v thi gian
Chng 1. M u
a im: TP. H Ch Minh v cc tnh ln cn. Thi gian: T 02/02/2010~30/6/2010 1.4 GII HN TI Mc d tc internet Vit Nam trong nhng nm qua pht trin nhanh chng, nhng s lng cc website cho php thanh ton qua mng cn hn ch. Tnh n nm 2008, ch c 3.8% website cho php thanh ton qua mng (Bo co b thng mi, 2008), do vy, ti s xem xt nh s dng dch v MHTQM theo c hai phng php: xem v t hng qua mng, thanh ton bng tin mt khi nhn hng ti nh, ln t hng v thanh ton qua mng bng ti khon. Trong lnh vc hnh vi ngi tiu dng c rt nhiu l thuyt v m hnh khc nhau, nghin cu ny ch gii hn trong vic nghin cu nh s dng dch v MHTQM thng qua vic kho st cc yu t tc ng n nh ca ngi tiu dng. Hnh vi ca ngi tiu dng ph thuc vo sn phm hay dch v m h mua, nn cc yu t khc nhau s c mc nh hng khc nhau ln ngi tiu dng tu thuc vo sn phm hay dch v (Hasslinger, 2007). V vy, nghin cu ny ch gii hn trong vic nghin cu sn phm l hng in t - loi sn phm ang pht trin mnh m trong lnh vc mua hng qua mng Vit Nam trong thi gian qua. 1.5 B CC LUN VN Lun vn bao gm 5 chng: Chng 1: M U Chng ny trnh by tnh cp thit ca ti, qua nu ln mc tiu m ti hng n, phm vi nghin cu, ng thi cng nu ln mc gii hn, gii thiu b cc ca ti. Chng 2: C S L THUYT V M HNH NGHIN CU Gii thiu c s l thuyt, m hnh tham kho v cc nghin cu thc hin trc y. T , a ra m hnh nghin cu cc yu t nh hng n nh s dng dch v MHTQM.
Chng 1. M u
Chng 3: PHNG PHP NGHIN CU Trnh by phng php nghin cu v thc hin xy dng thang o, cch nh gi v kim nh thang o cho cc khi nim trong m hnh, kim nh s ph hp ca m hnh v kim nh cc gi thuyt ra. Chng 4: KT QU NGHIN CU Chng ny s nu ln cc kt qu thc hin nghin cu bao gm: m t d liu thu thp c, tin hnh nh gi v kim nh thang o, kim nh s ph hp ca m hnh nghin cu, kim nh cc gi thuyt ca m hnh nghin cu. Chng 5: KT LUN V KIN NGH Tm tt cc kt qu chnh ca nghin cu, t a ra cc xut qun l trong lnh vc MHTQM. Bn cnh , lun vn cng nu ln nhng ng gp ca ti, cc hn ch v hng nghin cu tip theo.
- Gi hng gin tip (drop shipping): n t hng c chuyn n nh sn xut hoc nh phn phi th ba v nh sn xut hoc i tc th ba ny s gi sn phm n ngi tiu dng. - Nhn hng ca hng gn nht (in store pick up): Ngi tiu dng s t hng qua mng nhng s nhn hng ca hng gn nht trong h thng phn phi (theo Wikipedia). Vit Nam, trong nhng nm qua, mc d internet v thng mi in t c ch trng, nhng hnh thc thanh ton bng cc th thanh ton qua mng vn cha ph bin. n cui nm 2008, c 38% website cho php t hng v 3,5% website c chc nng thanh ton trc tuyn (B thng mi, 2008) nn phn ln hnh thc t hng sau khi chn c mt hng va trn mng, vn l lin lc bng email, Yahoo Chat, in thoi n nh phn phi, nh phn phi s vn chuyn sn phm trc tip n ngi tiu dng. Sau khi kim hng, ngi tiu dng s thanh ton bng tin mt trc tip. ti ny kho st nhng ngi tiu dng qua mng theo c hai phng thc thanh ton: bng tin mt trc tip v bng thanh ton qua ti khon trn mng. 2.1.3 Tnh hnh pht trin ca bn hng qua mng trn th gii Nu nm 2005 s ngi tham gia mua hng qua mng l 627 triu ngi, th trong kho st vo thng 2 nm 2008 s ngi tham gia mua hng qua mng tng khong 40%, vi 875 triu ngi s dng internet tham gia mua hng qua mng (AcNielsen, 2008). Vi t l s ngi c kho st tng mua hng qua mng nh bng 2.1. Bng 2.1: T l ngi tng mua hng qua mng cc khu vc trn th gii
Khu vc Ton c u T l ngi 86% tng mua hng qua mng Chu u 93% Bc M 92% Chu -Thi M Bnh Dng 84% Latin 79% ng u,Trung ng Chu Phi 67%
Trong mt hng in t tng t 17% trong kho st nm 2005 ln thnh 23% vo nm 2008, ng v tr th 5 trong s cc mt hng c mua qua mng nhiu nht.
50% 40% 30%
20% 41% 34% 36% 24% 22% 24% 21%
Nm 2008
Nm 2005
20% 10% 0%
h S c e am y m V ba y
Hnh 2.1 T l mt hng c mua trong 3 thng lin tc trn ton th gii (Ngun: bo co mua hng trc tuyn ton cu 2008 ca Nielsen) 2.1.4 Tnh hnh pht trin ca bn hng qua mng Vit Nam Vi u th tit kim thi gian, khng gii hn v tr v gi thnh sn phm thng thp hn th trng t 3% n 5% (do khng tn nhiu chi ph cho mt bng, nhn s,), th trng mua bn trc tuyn ti Vit Nam ngy cng tr nn c a chung hn. Tr gip cho s si ng ca th trng mua bn qua mng l s gp sc ca nhiu trang web mua bn, rao vt. Vatgia.com ca cng ty c phn vt gi Vit Nam hin l trang mua bn online c lng truy cp ng o. Cc cng ty s hu thng hiu mnh trn internet nh fpt, vinagame, cng ang ro rit gia tng th phn trong lnh vc mua bn trc tuyn bng vic u t cc knh dnh ring cho mua bn nh chodientu.vn, 123mua.com.vn,
Vi de
o/
Cng vi s lng trang web mua bn n r, m hnh cc website mua bn cng khng km phn a dng. a s cc trang web mua bn u u t nghin cu to cho mnh phong cch ring trnh by sn phm v khai thc doanh thu. Bn cnh , cng c nhng m hnh ch online Vit Nam kh c o v thu ht nhiu c dn mng tham gia, l m hnh s dng din n trao i thng tin mua bn. Cc din n rao vt nh trieudo.com, 5giay.vn, muare.vn, hin thu ht nhiu ngi truy cp bi kh nng trao i thng tin nhanh ngay trn ch sn phm gia ngi mua v ngi bn. S bng n thng tin mua bn trc tuyn, bn cnh nhng yu t tch cc, cn tn ng nhiu yu t tiu cc nh: - Phn ng cc website cung cp dch v mua bn trc tuyn ch mang tnh cht nh mt cu ni gia ngi mua v ngi bn. - Mt s c nhn, doanh nghip li dng thng hiu uy tn ca cc website mua bn trc tuyn nhm rao bn sn phm km cht lng hoc la o ngi tiu dng. S thiu trung thc trong gii thiu sn phm, thiu trung thc trong giao dch khin ngi tiu dng tr nn e d hn trong vic mua bn sn phm trn mng. - Ngoi yu t gian ln, d nhn thy vn nn spam thng tin trn cc knh mua bn trc tuyn ti Vit Nam ngy cng tr nn ph bin. - Mt s c nhn, doanh nghip cha hiu r v cch thc tip cn khch hng v khai thc hiu qu truyn thng trc tuyn, nn gia sc ng ti trn ngp thng tin qung co. V tnh, cc thng tin qung co dy c tr thnh gnh nng cho cc website thng mi in t ti Vit Nam. - Ch s hu website phi tiu tn nhiu nhn lc cho vic kim sot thng tin trn h thng, cc c nhn, doanh nghip li khng th bn c hng do khng to c s tin cy trong ni dung ng ti, ngi tiu dng e d v lo ngi trc v s thng tin qung co a chiu (Sn Ngc, Bo Tin Phong, 10/03/2010).
2.2 CC M HNH L THUYT LIN QUAN T thp nin 60 ca th k 20 c nhiu cng trnh nghin cu nh hnh vi ca ngi tiu dng, cc l thuyt ny c chng minh thc nghim nhiu ni trn th gii. Di y l cc l thuyt tiu biu. 2.2.1 Thuyt hnh ng hp l (TRA)
Hnh 2.2 Thuyt hnh ng hp l TRA (Ajzen v Fishbein, 1975) Thuyt hnh ng hp l (Theory of Reasoned Action) c Ajzen v Fishbein xy dng t cui thp nin 60 ca th k 20 v c hiu chnh m rng trong thp nin 70. Theo TRA, nh hnh vi (Behavior Intention) l yu t quan trng nht d on hnh vi tiu dng. nh hnh vi b nh hng bi hai yu t: thi (Attitude) v chun ch quan (Subjective Norm). Trong , thi l biu hin yu t c nhn th hin nim tin tch cc hay tiu cc ca ngi tiu dung i vi ca sn phm. Cn chun ch quan th hin nh hng ca quan h x hi ln c nhn ngi tiu dng. 2.2.2 Thuyt nhn thc ri ro (TPR) Trong thuyt nhn thc ri TPR (Theory of Perceived Risk), Bauer (1960) cho rng hnh vi tiu dng sn phm cng ngh thng tin c nhn thc ri ro, bao gm hai
yu t: (1) nhn thc ri ro lin quan n sn phm/dch v v (2) nhn thc ri ro lin quan n giao dch trc tuyn.
Hnh 2.3 Thuyt nhn thc ri ro PRT (Bauer, 1960) - Thnh phn nhn thc ri ro lin quan n sn phm dch v: nh mt tnh nng, mt ti chnh, tn thi gian, mt c hi v nhn thc ri ro ton b i vi sn phm/dich v. - Thnh phn nhn thc ri ro lin quan n giao dch trc tuyn: cc ri ro c th xy ra khi ngi tiu dng thc hin giao dch trn cc phng tin in t nh: s b mt, s an ton v nhn thc ri ro ton b v giao dch. 2.2.3 M hnh chp nhn cng ngh (TAM)
Hnh 2.4 M hnh chp nhn cng ngh TAM (Davis, 1986) M hnh chp nhn cng ngh TAM (Technology Acceptance Model) (Davis, 1986) gii thch cc yu t tng qut v s chp nhn my tnh (computer) v hnh vi ngi s dng my tnh. Trn c s ca thuyt TRA, m hnh TAM kho st mi
10
lin h v tc ng ca cc yu t lin quan: tin tng, thi , nh v hnh vi trong vic chp nhn cng ngh thng tin ca ngi s dng. 2.2.4 M hnh chp nhn thng mi in t (e-CAM) Nhn thc ri ro lin quan n giao dch trc tuyn
M hnh TAM hiu chnh
Nhn thc s hu ch
Hnh 2.5 M hnh chp nhn thng mi in t E-CAM (Joongho Ahn, Jinsoo Park, Dongwon Lee, 2001) Tc gi Joongho Ahn v cng s (2001) xy dng m hnh chp nhn s dng thng mi in t E-CAM (E-commerce Adoption Model) bng cch tch hp m hnh TAM ca Davis (1986) vi thuyt nhn thc ri ro. M hnh E-CAM c nghin cu thc nghim hai th trng Hn Quc v M gii thch s chp nhn s dng thng mi in t. 2.2.5 M hnh chp nhn cng ngh hp nht (UTAUT) M hnh chp nhn cng ngh hp nht (UTAUT - Unified Technology Acceptance and Use Technology) c Venkatesh v cng s a ra nm 2003. y thc cht l m hnh hp nht t cc m hnh chp nhn cng ngh trc . Cc khi nim trong m hnh UTAUT: Mong i v thnh tch (Performance Expectancy). S mong i v s n lc (Effort Expectancy). nh hng x hi (Social Influence). iu kin thun tin (Facilitating Conditions). nh s dng (Behavior Intention).
11
Hnh vi s dng (Use Behavior). Cc yu t nhn khu: Gii tnh (gender), tui (age), Kinh nghim (experience) v s tnh nguyn s dng (Voluntariness of Use).
Hnh 2.6 M hnh chp nhn cng ngh hp nht UTAUT a) Khi nim nh s dng cp n nh ngi dng s s dng sn phm hay dch v. Trong m hnh UTAUT ca Venkatesh v cng s a ra nm 2003, nh s dng c nh hng tch cc n hnh vi s dng. b) Khi nim mong i v thnh tch cp n mc ca mt c nhn tin rng nu s dng h thng cng ngh thng tin s gip h t c li ch trong hiu qu cng vic. Trong m hnh UTAUT (Venkatesh v cng s, 2003) s mong i v thnh tch i vi nh s dng chu s tc ng ca gii tnh v tui. C th, i vi nam s nh hng s mnh hn n, c bit l i vi nam t tui. c) Khi nim mong i v s n lc L mc d dng lin quan n vic s dng h thng, sn phm cng ngh thng tin m ngi s dng cm nhn. N cp n mc ngi s dng tin rng h s
12
khng cn s n lc nhiu v d dng khi s dng h thng hay sn phm cng ngh thng tin. Ba khi nim trong m hnh trc y c bao hm trong khi nim ny gm: nhn thc d s dng (TAM/TAM2), s phc tp (MPCU), v d s dng (IDT). S nh hng ca s mong i v s n lc s mnh hn i vi n v c bit i vi n t tui v cng mnh hn i vi ngi t kinh nghim s dng. d) Khi nim nh hng x hi L mc m ngi s dng nhn thc rng nhng ngi quan trng khc tin rng h nn s dng h thng mi. nh hng x hi c xem l nhn t quan trng trc tip nh hng n nh s dng c th hin qua chun ch quan (subjective norm) trong cc m hnh nh TRA, TAM2, yu t x hi trong MPCU, v yu t hnh tng trong m hnh IDT. Theo m hnh UTAUT (Venkatesh v cng s, 2003) nh hng x hi c nh hng tch cc n nh s dng, v n b tc ng bi cc bin nhn khu l gii tnh, tui, s tnh nguyn s dng v kinh nghim. C th, s nh hng s ln hn i vi n, c bit l ngi ln tui, vi iu kin bt but s dng v nhng ngi t kinh nghim. e) Khi nim nhng iu kin thun tin L mc m ngi s dng tin rng c s h tng k thut hoc ca t chc hin c h tr vic s dng h thng. Theo m hnh UTAUT (Venkatesh v cng s, 2003), nhng iu kin thun tin khng c nh hng trc tip n nh s dng m nh hng n hnh vi s dng tht s, v n b tc ng bi cc bin nhn khu l tui v kinh nghim. C th, s nh hng s ln hn i vi ngi ln tui v tng theo kinh nghim. f) Khi nim hnh vi s dng Khi nim hnh vi s dng th hin hnh vi ngi dng tht s s dng h thng, sn phm hay dch v. 2.3 CC NGHIN CU THC HIN TRC Y 2.3.1 Cc nghin cu trong nc
13
(1) Kho st mt s yu t tc ng n xu hng s dng thanh ton in t, ca tc gi L Ngc c, Lun Vn Thc S, 2008 Tc gi L Ngc c (2008) xc nh nhng nhn t tc ng n xu hng s dng thanh ton in t i vi nhm ngi tng s dng thanh ton in t da theo m hnh chp nhn thng mi in t E-CAM v thuyt hnh vi nh TPB bao gm: nhn thc s hu ch, nhn thc tnh d s dng, chun ch quan v nhn thc kim sot hnh vi. Cn i vi nhm ngi cha s dng thanh ton in t th ch c 2 nhm yu t: chun ch quan v nhn thc kim sot hnh vi.
Hnh 2.7 M hnh xu hng s dng thanh ton in t (L Ngc c, 2008) (2) Kho st cc yu t tc ng n s sn sng ca Thng mi in t, ca tc gi Phm B Huy, Lun Vn Thc S 2004 Tc gi Phm B Huy (2004) xc nh nhng nhn t nh hng n xu hng thay i thi s dng thng mi in t, da theo m hnh chp nhn s dng thng mi in t E-CAM gm: cc kin trc ni sinh nh nhn thc s hu ch, nhn thc tnh d s dng, hnh vi nh, v cc kin trc ngoi sinh nh thit k giao din, cc iu kin thun tin, nhn thc ri ro lin quan n giao dch trc tuyn, nhn thc ri ro lin quan n sn phm dch v ( trch dn t Kho st mt
14
s yu t tc ng n xu hng s dng thanh ton in t, ca tc gi L Ngc c, 2008) (3) Cc yu t t chc nh hng n sn sng v thc hin thng mi in t ca doanh nghip, ca tc gi Nguyn Thanh Hng, Lun vn tin s 2009 Tc gi Nguyn Thanh Hng (2009) trong nghin cu ca mnh a ra 2 khi nim v thc hin thng mi in t n gin v thc hin thng mi in t tinh vi. Yu t nh hng th trng v sn sng thng mi in t tc ng dng n vic thc hin thng mi in t n gin. Yu t thc hin thng mi in t tinh vi s b tc ng bi yu t sn sng thng mi in t v thc hin thng mi in t n gin. Trong , yu t nh hng hc tp s nh hng n tnh i mi v nh hng th trng ca doanh nghip. Mc khc, tnh i mi s tc ng n nhn thc li ch ca doanh nghip. Cc yu t Nhn thc li ch v nh hng th trng s tc ng n mc sn sng thng mi in t ca doanh nghip.
Hnh 2.8 M hnh yu t t chc nh hng n sn sng v thc hin thng mi in t ca doanh nghip (Nguyn Thanh Hng, 2009) 2.3.2 Cc nghin cu ngoi nc (1) Khung nghin cu s tha mn khch hng trong mua sm qua mng ca Matthew K O Lee v Christy M K Cheung (2005) Matthew K O Lee v Christy M K Cheung (2005) da trn m hnh TRA v TPB, s tha mn khch hng trong mua sm qua mng c tc ng bi 3 yu t chnh l cht lng thng tin, cht lng h thng v cht lng dch v.
15
Trong chnh xc v ni dung thng tin, hnh thc th hin v vic cp nht thng xuyn l cc yu t chnh nh hng n cht lng thng tin. Cht lng h thng c tc ng bi cc khi nim thnh phn: tnh nh hng,d s dng, thi gian hi p v mc an ton. Cht lng dch v c th hin qua cc khi nim thnh phn: tnh h tr khch hng, tnh trch nhim, m bo cht lng v mc chm sc khch hng.
Hnh 2.9 M hnh s tha mn khch hng trong mua sm qua mng (Matthew K O Lee v Christy M K Cheung, 2005) (2) Hnh vi ngi tiu dng trong mua hng qua mng ca tc gi Hasslinger v cc cng s (2007) Hasslinger v cng s (2007) kho st hnh vi ngi tiu dng thng qua vic nghin cu hnh vi mua sch qua mng ca sinh vin i hc Kristianstad, Thy
16
in da trn m hnh tin cy i vi khch hng mua sm qua internet ca Matthew K O Lee (2001). Kt qu nghin cu ch ra 3 khi nim thnh phn: Gi c, S tin li v S tin cy nh hng tch cc n hnh vi ca ngi tiu dng.
Hnh 2.10 M hnh hnh vi ngi tiu dng trong mua hng qua mng (Hasslinger v cng s 2007) (3) Vai tr ca lng tin cy trong hnh vi mua hng qua mng ca ngi tiu dng: vin cnh ca m hnh TAM ca Tzy-Wen Tang v Wen-Hai Chi (2005) Tzy-Wen Tang v Wen-Hai Chi (2005) m rng m hnh TAM kho st vai tr ca lng tin cy trong hnh vi mua hng qua mng ca ngi tiu dng. Bn cnh yu t Nhn thc s hu ch v Nhn thc tnh d s dng, cc tc gi xut a vo m hnh TAM yu t lng tin cy. C th l lng tin cy s tc ng tch cc n thi ca ngi tiu dng trong hnh vi mua hng qua mng.
Hnh 2.11 M hnh lng tin cy trong hnh vi mua hng qua mng ca ngi tiu dng (Tzy-Wen Tang v Wen-Hai Chi, 2005) (4) Ngoi cc yu t Hu dng v D s dng: M rng m hnh TAM cho bi cnh World-Wide-Web ca Moon Ji Won v Kim Young Gul (2001)
17
Moon Ji Won v Kim Young Gul (2001) m rng m hnh TAM trong trng hp World-Wide-Web. Bn cnh yu t Nhn thc s hu dng v Nhn thc tnh d s dng, cc tc gi xut yu t Nhn thc s thch th (Perceived Playfulness) vo m hnh TAM m rng cho trng hp World-Wide-Web.
Hnh 2.12 M hnh m rng m hnh TAM cho World-Wide-Web (Moon Ji Won v Kim Young Gul, 2001) (5) Nghin cu s chp nhn s dng dch v chnh ph in t Kuwait p dng m hnh UTAUT ca Suha A. & Annie M., 2008 - Suha A. & Annie M. (2008) da trn m hnh UTAUT, s chp nhn s dng dch v chnh ph in t c kho st trn 3 khi nim thnh phn chnh l: Nhn thc s hu ch, Nhn thc tnh d s dng, nh hng x hi. Ngoi ra cc yu t nhn khu nh tui, gii tnh, trnh hc vn v kinh nghim s dng internet cng nh hng tch cc n s chp nhn dch v. 2.3.2 Nhn xt chung v cc nghin cu trc y Do s khc bit gia phm vi v ni dung ti, cng nh nhng c th v kinh t, x hi thi im nghin cu m cc nghin cu trc y, bn cnh cc ng gp mang tnh tham kho cho ti, th chng vn c nhng khong cch nht nh vi ti nghin cu. Bng tng kt 2.2 s ch ra cc khong cch . - Cc nghin cu trong nc: khi nghin cu cc yu t nh hng n xu hng s dng cc sn phm cng ngh thng tin thng s dng cc l thuyt v m hnh chp nhn cng ngh nh TRA, TPB, TPR, TAM, TAM2, E-CAM,
18
19
20
21
V phng php nghin cu: cc nghin cu ny thng s dng phng php hi quy a bin kim nh mi quan h nhn qu gia bin ph thuc vi bin c lp. Cc nghin cu ngoi nc: khi nghin cu v s chp nhn s dng cc sn phm cng ngh thng tin cng dng cc m hnh chp nhn cng ngh nh TPR, TAM,TAM2, E-CAM, UTAUT. Trong , UTAUT l m hnh kh mi c tng hp t cc m hnh trc . V phng php nghin cu: cc nghin cu ny thng kh a dng trong phng php nghin cu c trng hp s dng phng php hi quy a bin, c trng hp s dng phn tch m hnh cu trc tuyn tnh SEM. T cc cc l thuyt m hnh chp nhn cng ngh trn, c bit l UTAUT (Venkatesh v cng s, 2003), s c tin hnh nghin cu thm v t xut m hnh nghin cu cho ti Nghin cu cc yu t nh hng n nh s dng dch v MHTQM. 2.4 M HNH NGHIN CU XUT Trong Nghin cu cc yu t nh hng n nh s dng dch v MHTQM, tc gi chn m hnh chp nhn cng ngh thng tin hp nht (UTAUT) lm c s nn tng. Trong tc gi gi li hai yu t quan trng Mong i v s n lc v nh hng x hi. Trong phm vi kho st ca ti tc gi ch dng li mc kho st nh s dng dch v mua hng qua mng, nn cc yu t v iu kin thun li v S dng tht s ca m hnh UTAUT (Venkatesh v cng s, 2003) khng c a vo kho st. Nghin cu m rng m hnh TAM i vi trng hp World-Wide-Web (Moon J.W & Kim Y.G, 2001), tc gi chn khi nim nhn thc s thch th (Perceived Enjoyment). - Da vo m hnh Cc yu t nh hng n ngi tiu dng trc tuyn (Hasslinger v cc cng s, 2007) tc gi chn hai yu t Mong i v gi (Perceived Price) v nhn thc tnh thun tin (Perceived Convenience).
22
- Da vo m hnh chp nhn thng mi in t E-CAM (Joongho Ahn, Jinsoo Park, Dongwon Lee, 2001), khi nim nhn thc ri ro lin quan n sn phm/dch v (Perceived risk of use products/services) c a vo m hnh v y l yu t quan ngi quan trng quyt nh n s chp nhn MHTQM.
Hnh 2.13 M hnh nghin cu xut Ghi ch: (1) Cc yu t da trn m hnh Cc yu t nh hng n ngi tiu dng trc tuyn (Hasslinger v cng s, 2007). (2) Cc yu t da trn m hnh UTAUT (Venkatesh v cng s, 2003). (3) Yu t da trn m hnh TAM m rng cho WWW (Moon Ji Won v Kim Young Gul, 2001). (4) Yu t da trn m hnh E-CAM (Joongho Ahn, Jinsoo Park, Dongwon Lee, 2001). - Da vo m hnh chp nhn cng ngh hp nht (UTAUT), nhm cc yu t nhn khu nh gii tnh, tui c chn. Tc gi thm vo yu t Thu nhp v trong lnh vc MHTQM thu nhp ca ngi tiu dng cng l mt yu t nhn khu quan trng tc ng n nh s dng ca h. M hnh nghin cu xut c s ha nh hnh 2.12.
23
Bng 2.3 Tng hp cc yu t nghin cu Yu t gi M t Cc tham kho Nhn thc v Gi c ca sn phm trn web so Hasslinger v cng s, 2007 vi gi cc ca hng l yu t Oded Lowengart v cng s cn quan tm ca ngi tiu 2001 dng qua mng. Nhn thc v Vic mua hng qua mng s Hasslinger v cng s, 2007 s thun tin mang li thun tin cho ngi tiu dng, h khng cn b gii hn v thi gian v a im khi mua sm. Nhn tnh dng d thc Kh nng tng tc gia cc Venkatesh v cng s, 2003 s trang web bn hng qua mng Davis v cc cng s, 1992 v ngi tiu dng, tnh cht d L Ngc c, 2008 dng thao tc khi thc hin tm Moon Ji Won v cng s, 2001 kim v giao dch. nh x hi thch th Suha A. v cng s, 2008 Dellaert v cng s, 2004 hng S gii thiu s dng ca bn Venkatesh v cng s, 2003 b, ngi than ng nghip. Suha A v cng s, 2008
Cm nhn s Cm gic ca ngi dng khi s Phm B Huy, 2004 dng dch v mua hng qua Moon Ji Won v cng s, 2001 mng. ro dng khi Dellaert v cng s, 2004
Nhn thc ri Cc ri ro pht sinh trong qu Phm B Huy, 2004 s trnh giao dch nh l mt khu, Davis v cc cng s, 1992 la o qua mng. Joongho Ahn v cc cng s, 2001
24
2.4.1 Mong i v gi Gi c l ci m ngi tiu dng phi tr c c sn phm, dch v mong mun. Mong i v gi l nh gi ca ngi tiu dng v nhng g mnh s nh i vi chi ph m mnh phi b ra. Ngi tiu dng s cm nhn v gi trn hai phng din: chi ph bng tin phi b ra v chi ph c hi do phi t b s dng s tin mua sn phm, dch v khc. Theo m hnh Cc yu t nh hng n ngi tiu dng trc tuyn, Hasslinger v cc cng s (2007) cp n vic ngi tiu dng tin rng mua hng qua mng s gip tit kim tin bc v c th so snh v gi. Gi thuyt H1: Mong i v gi c tc ng dng (+) ln nh s dng dch v MHTQM ca ngi tiu dng. 2.4.2 Nhn thc s thun tin: Hasslinger v cc cng s (2007) cng cp n vic ngi tiu dng nhn thy rng vic mua hng qua mng gip h tit kim thi gian, gim cng sc v c th mua sm bt k lc no. Gi thuyt H2: Nhn thc s thun tin c tc ng dng (+) ln nh s dng dch v MHTQM ca ngi tiu dng. 2.4.3 Nhn thc tnh d s dng Khi nim nhn thc tnh d s dng theo m hnh cng ngh TAM ca Davis 1986 v UTAUT cp n vic ngi s dng tin rng vic s dng h thng, sn phm cng ngh thng tin s khng i hi nhiu s n lc v h s cm thy d dng khi s dng sn phm. Trong nghin cu ny, nhn thc tnh d s dng th hin ch ngi s dng cm thy d dng khi lm quen, s dng dch v MHTQM v s d dng tr thnh mt ngi s dng thnh tho dch v. Do , c th gi thuyt rng: Gi thuyt H3: Nhn thc tnh d s dng c tc ng dng (+) ln nh s dng dch v MHTQM ca ngi tiu dng. 2.4.4 Thnh phn nh hng x hi
25
Khi nim nh hng x hi c nh ngha l mc m ngi s dng nhn thc rng nhng ngi quan trng khc tin rng h nn s dng h thng mi, sn phm cng ngh thng tin. Theo m hnh UTAUT ca Venkatesh v cng s a ra nm 2003, nh hng x hi c nh hng tch cc n nh s dng. Trong nghin cu ny, s nh hng x hi c th hin qua vic ngi s dng nhn thc rng nhng ngi xung quanh nh gia nh, bn b, ng nghip, cp trn hoc cc th ch khc s nh hng n nh s dng dch v MHTQM ca h. Do , c th a ra gi thuyt: Gi thuyt H4: nh hng x hi c tc ng dng (+) ln nh s dng dch v MHTQM ca ngi tiu dng. 2.4.5 Thnh phn nhn thc s thch th S thch th cp n phm vi trong vic s dng my vi tnh c cm nhn thch th trong vic s dng n (Davis v cc cng s, 1992). Nhn thc s thch th c xem l ng c bn trong trong vic s dng sn phm cng ngh thng tin. Theo nghin cu ca Teo v cc cng s (1999), nhn thc s thch th c tng quan thun cht ch vi mc thng xuyn s dng internet v s dng internet hng ngy. Theo nghin cu ca Moon v Kim (2001), nhn thc s thch th th hin ba thnh phn: s tp trung, s t m v s thch th. H khm ph ra rng s thch th l tin ca ng c bn trong ca vic s dng world-wideweb, v khng nh ng c bn trong c tng quan cht ch vi quyt nh s dng h thng ng dng internet. Theo kt qu ny, k vng rng nhn thc s thch th nh hng n s chp nhn s dng dch v MHTQM. T , c th a ra gi thuyt rng: Gi thuyt H5: Cm nhn s thch th c tc ng dng (+) ln nh s dng dch v MHTQM ca ngi tiu dng. 2.4.6 Thnh phn nhn thc ri ro lin quan n sn phm dch v Trong m hnh chp nhn thng mi in t (e-CAM) v thuyt nhn thc ri ro (TPR), nhn thc ri ro lin quan n sn phm dch v phn nh s lo lng ca
26
ngi tiu dng trong vic s dng sn phm dch v trc tuyn. Cc ri ro khi s dng dch v MHTQM gm: l thng tin c nhn, mt account, sn phm thc khng ng nh suy ngh ban u khi xem qua trn mng. T , c th gi thuyt rng: Gi thuyt H6: Cm nhn s ri ro khi s dng c tc ng m (-) ln nh s dng dch v MHTQM ca ngi tiu dng. 2.4.7 Cc yu t nhn khu Theo nghin cu ca Venkatesh v cc ng s (2003), cc yu t nhn khu nh gii tnh, tui c tc ng n cc yu t nh hng n nh s dng ca ngi s dng sn phm dch v cng ngh thng tin. Tc gi thm vo yu t Thu nhp v trong lnh vc MHTQM thu nhp ca ngi tiu dng cng l mt yu t nhn khu quan trng tc ng n nh s dng ca h. T , c th hnh thnh gi thuyt tng qut nh sau: Gi thuyt H7: Khng c s khc bit v mc tc ng ca cc yu t n nh s dng dch v MHTQM theo cc yu t nhn khu nh gii tnh, tui, thu nhp. 2.5 TM TT CHNG 2 Chng 2 gii thiu cc nh ngha v mua hng qua mng cng nh cc phng thc thanh ton, giao nhn. Kho st tnh hnh mua hng qua mng trn th gii v Vit Nam. xy dng m hnh nghin cu, tc gi tm hiu t cc m hnh, l thuyt lin quan nh TRA, TPR, TAM, e-CAM, UTAUT cng nh cc nghin cu trong v ngoi nc. Da vo cc l thuyt v nghin cu ny, tc gi a ra m hnh nghin cu cc yu t nh hng n nh s dng dch v MHTQM. M hnh gm c nm nhm yu t tc ng dng ln nh s dng dch v MHTQM l: mong i v gi, nhn thc s tin li, nhn thc tnh d s dng, nh hng x hi v cm nhn s thch th, v mt yu t tc ng m ln nh s dng l nhn thc ri ro khi s dng.
27
3.1
THIT K NGHIN CU
ti s c thc hin thng qua 2 giai on: nghin cu nh tnh v nghin cu nh lng. Bc 1 2 Loi nghin cu S b Chnh thc Phng php nh tnh nh lng K thut Tho lun tay i Kho st bng bng cu hi.
3.2
XY DNG THANG O S B
Vic xy dng thang o cho cc khi nim trong m hnh nghin cu cc yu t nh hng s chp nhn MHTQM c tham kho, k tha v hiu chnh da trn m hnh chp nhn cng ngh hp nht UTAUT ca Vankatesh (2003), ng thi cng da trn cc nghin cu sau: 1. Eliasson Malin (2009). Nghin cu v hnh vi mua hng trc tuyn ca ph n. 2. Hasslinger v cng s (2007). Cc yu t nh hng n ngi tiu dng trc tuyn. 3. Joongho Ahn, Jinsoo Park & Dongwon Lee (2000). Nghin cu cc yu t nh hng n s chp nhn thng mi in t E-CAM, Carlson School of Management, University of Minnesota. 4. Suha A. & Annie M. (2008). S dng m hnh UTAUT trong nghin cu s chp nhn dch v chnh ph in t Kuwait.
28
Trong nghin cu ny, s dng by khi nim: (1) Mong i v gi, (2) Nhn thc s thun tin, (3) Nhn thc tnh d s dng, (4) nh hng x hi, (5) Cm nhn s thch th, (6) Nhn thc ri ro, (7) nh s dng.
29
Cc bin quan st s dng cho cc khi nim ny s c o bng thang o Likert 5 im: Hon ton khng ng Khng ng Trung ha (Bnh thng) ng Hon ton ng (a) Thang o s b mong i v gi Nhn thc v gi cp n mc ca mt c nhn tin rng nu s dng dch v MHTQM s gip h c th tit kim tin bc v c th so snh v gi trong mua sm. Da theo m hnh Cc yu t nh hng n ngi tiu dng trc tuyn ca Hasslinger v cc cng s (2007), Nghin cu v hnh vi mua hng trc tuyn ca ph n ca Eliasson Malin (2009) s dng cc bin quan st o lng khi nim nhn thc v gi bao gm: (1) Ti thy dch v MHTQM c ch trong vic tit kim tin bc ca ti; (2) S dng dch v MHTQM gip ti d dng so snh v gi; (3) S dng dch v MHTQM c th gip ti mua c nhng mn hng vi gi r nht. (b) Thang o s b nhn thc s thun tin Nhn thc s thun tin cp n mc ca mt c nhn tin rng nu s dng dch v MHTQM s gip h t c li ch trong cng vic v cuc sng. Da theo m hnh Cc yu t nh hng n ngi tiu dng trc tuyn ca Hasslinger v cc cng s (2007), s dng cc bin quan st o lng khi nim nhn thc s thun tin bao gm: (1) Ti thy dch v MHTQM c ch trong vic tit kim thi gian ca ti; (2) S dng dch v MHTQM gip ti tm thng tin v sn phm nhanh hn; (3) Ti thy s dng dch v MHTQM gip ti mua sn phm bt c ni no (4) S dng dch v MHTQM c th gip ti mua sm bt k lc no.
30
(c) Thang o s b nhn thc tnh d s dng Nhn thc tnh d s dng c nh ngha l mc cm nhn s d dng lin quan n vic s dng h thng, sn phm cng ngh thng tin. Da vo m hnh UTAUT v nghin cu s chp nhn s dng dch v chnh ph in t (Suha A. & Annie M., 2008), thang o ny phi phn nh c cm nhn vic d dng v khng h phc tp khi s dng, d dng hc cch s dng v d dng tr thnh ngi s dng thnh tho. Nghin cu ny xut s dng cc bin quan st o lng khi nim Nhn thc tnh d s dng gm: (1) Hc cch s dng dch v MHTQM d dng i vi ti; (2) Ti d dng tm c sn phm m mnh cn khi s dng dch v MHTQM; (3) Cch thc tng tc gia ti v dch v MHTQM l r rng v d hiu; (4) S dng dch v MHTQM gip ti d dng so snh thng s k thut gia cc sn phm. (d) Thang o s b nh hng x hi nh hng x hi c nh ngha l mc m ngi s dng nhn thc rng nhng ngi quan trng xung quanh tin rng h nn s dng dch v MHTQM. nh hng x hi c xem l nhn t quan trng trc tip nh hng n nh s dng dch v MHTQM. V vic s dng dch v MHTQM l t nguyn hon ton, khng c tnh cht bt but, nn thang o s b c dng cho cc bin quan st nh sau: (1) Gia nh, ngi thn (ba m, anh ch em, h hng) ngh rng ti nn s dng dch v MHTQM; (2) Bn b, ng nghip, khch hng ca ti s dng dch v MHTQM v h mi ti s dng dch v MHTQM; (3) T chc ni ti lm vic, hc tp,ng h ti s dng dch v MHTQM; (4) Nhiu ngi xung quanh, phin tin truyn thng nhc ti dch v MHTQM nn ti tham gia v s dng th. (e) Thang o s b Cm nhn s thch th Theo nghin cu ca Moon v Kim (2001), Cm nhn s thch th th hin ba thnh phn: s tp trung, s t m v s thch th.
31
Tham kho nghin cu ca Moon v Kim (2001), s dng thang o s b v cc bin quan st cho thnh phn Cm nhn s thch th bao gm: (1) S dng Internet v lt web hng ngy l s thch ca ti; (2) Ti c th vui truy cp vo cc website c dch v MHTQM; (3) Cch thit k, ni dung thng tin v i tng tham gia hp vi ti nn ti quan tm v thch s dng dch v MHTQM. (f) Thang o s b nhn thc s ri ro khi s dng Trong m hnh chp nhn thng mi in t (e-CAM) v thuyt nhn thc ri ro (TPR), nhn thc ri ro lin quan n sn phm dch v phn nh s bn khon lo lng ca ngi tiu dng trong vic s dng sn phm dch v trc tuyn. Cc ri ro khi s dng dch v MHTQM gm: l thng tin c nhn, mt account, sn phm thc khng ng nh suy ngh ban u khi xem qua trn mng. S dng cc bin quan st sau o lng nhn thc s ri ro khi s dng dch v MHTQM: (1) Ti ngh MHTQM khng c cc tnh nng v hiu qu nh m t; (2) Ti lo rng thng tin c nhn ca ti s b tit l cho i tc th 3 m ti khng mong mun; (3) Ti ngi rng v an ton ca vic thanh ton, ti s b mt ti khon, t dn n mt tin bc; (4) Ti lo rng s dng MHTQM lm mt thi gian, tin bc nhng khng em li hiu qu. (g) Thang o s b nh s dng
nh s dng cp n nh ca ngi dng s tip tc s dng hoc s s dng dch v MHTQM. Da theo m hnh UTAUT, E-CAM, v Nghin cu v hnh vi mua hng trc tuyn ca ph n (Eliasson Malin v cng s, 2009), s dng ba bin quan st o lng khi nim nh s dng gm: (1) Ti d nh s s dng (hoc tip tc s dng) dch v MHTQM trong vi thng ti (3 thng); (2) Ti cho rng l mnh s s dng (hoc tip tc s dng) MHTQM trong thi gian ti (3 thng); (3) Ti s gii thiu dch v MHTQM cho ngi khc s dng.
32
3.3
NGHIN CU NH TNH
3.3.1 Thc hin nghin cu nh tnh Thc hin nghin cu nh tnh nhm khm ph, b sung v iu chnh cc bin quan st dng o lng cc khi nim trong m hnh. Trong giai on ny, ngi nghin cu s s dng k thut tho lun tay i vi cc i tng c la chn theo phng php thun tin nhng vn phn nh c c trng ca tp hp mu quan st. i tng c chn tham gia nghin cu nh tnh l cc chuyn gia trong lnh vc mua hng in t qua mng, c kinh nghim s dng trn 2 nm vi thnh phn nh sau: - i din cho quan im ngi tiu dng tng s dng dch v MHTQM: Ch Nguyn Phng Trinh (chuyn vin tm kim nh cung ng, cng ty Thermtrol Vit Nam). Ch L Kim Quyn (chuyn vin tm kim nh cung ng cao cp, cng ty Thermtrol Vit Nam). Anh Nguyn Trn Thanh Tn (trng phng qun l n hng, cng ty Thermtrol Vit Nam). Anh Nguyn Tn Minh Kha (trng phng qun l n hng, cng ty Thermtrol Vit Nam). Cc i tng trn l nhng ngi c nhiu kinh nghim trong vic tm kim, mua cc sn phm in t trn mng cho cng ty Thermtrol. - i din cho quan im ngi tiu dng cha tng s dng dch v MHTQM: Anh H Trng Lc (trng chuyn sn xut, cng ty Sonion Vit Nam). Anh Trng Hong Phng (trng phng sn xut tinh gn, cng ty Nestle Vit Nam). Cc i tng trn l nhng ngi c kin thc v mua hng qua mng, nhng cha tng mua cc sn phm qua mng. - i din cho quan im ngi thit k cc trang bn hng trc tuyn:
33
Anh L Honh S (trng nhm thit k, cng ty Cybersoft). i tng kho st l ngi c nhiu kinh nghim trong vic thit k cc trang website bn hng qua mng. Phng php thu thp d liu nh tnh: s dng bng tho lun tay i, theo mt dn bi c chun b trc. - Ni dung tho lun: Trao i v cc yu t thnh phn nh hng n nh s dng dch v MHTQM, cc bin quan st cho tng thang o cc thnh phn trong m hnh. (Bng cu hi phng vn xem ph lc I). - Trnh t tin hnh: Tin hnh tho lun tay i gia ngi nghin cu vi tng i tng c chn tham gia nghin cu nh tnh thu nhn d liu lin quan. Sau khi phng vn ht cc i tng, da trn d liu thu thp c, tin hnh hiu chnh bng cu hi. D liu hiu chnh c s c trao i li vi cc i tng tham gia mt ln na.Qu trnh nghin cu nh tnh c kt thc khi cc cu hi tho lun u cho cc kt qu lp li vi cc kt qu trc m khng tm thy s thay i g mi. 3.3.2 Kt qu hiu chnh thang o trong nghin cu nh tnh Nhn chung, cc kin u ng tnh v ni dung ca cc yu t nh hng n nh s dng dch v MHTQM. Mt s kin cho rng cc pht biu cn ngn gn, hn ch vic lm nn qu trnh tr li cu hi ca ngi c kho st. ng thi, cc i tng tham gia kho st nh tnh cng b sung mt s pht biu cn thit o lng mt s thnh phn trong m hnh xut. a) Thang o mong i v gi Nhn thc v gi khi s dng dch v MHTQM cp n mc tin tng ca ngi dng vo nhng li ch v gi m dch v MHTQM mang li cho h. Thang o s b gm 3 bin quan st, sau khi nghin cu nh tnh, b xung thm pht biu:
34
Cc khuyn mi trn cc trang web c dch v MHTQM gip ti tit kim tin bc Bng 3.1 Bng pht biu thang o mong i v gi M bin Price_01 Price_02 Price_03 Price_04 gi c ca hng S dng dch v MHTQM gip ti d dng so snh v gi. S dng dch v MHTQM c th gip ti tit kim c chi ph i li xem hng Cc khuyn mi trn cc trang web c dch v MHTQM gip ti tit kim tin bc Pht biu Ti thy gi c ca cc mn hng in t trn mng r hn so vi
b) Thang o nhn thc s thun tin: Mong i s thun tin khi s dng dch v MHTQM cp n s tin li khi s dng dch v MHTQM so vi vic mua hng in t ca hng. Thang o Nhn thc s thun tin ban u c 4 bin quan st. Thang o ny khng c g thay i so vi ban u: Bng 3.2 Bng thang o nhn thc s thun tin M bin Conve_05 Conve_06 Conve_07 Conve_08 ca ti Ti thy s dng dch v MHTQM gip ti tm thng tin v sn phm mt cch nhanh chng Ti thy s dng dch v MHTQM gip ti mua sn phm bt c ni no Ti thy s dng dch v MHTQM gip ti c th mua sm bt k lc no Pht biu Ti thy dch v MHTQM c ch trong vic tit kim thi gian
35
Nhn thc tnh d s dng dch v MHTQM cp n cm nhn vic d dng, d hiu khi s dng, d dng tr thnh ngi s dng thnh tho. Thang o s b nhn thc tnh d s dng ban u c 4 bin quan st. Qua nghin cu nh tnh loi b bin Hc cch s dng dch v MHTQM d dng i vi ti v c thay th bng bin Th tc ng k, mua sm v thanh ton ca dch v MHTQM kh n gin i vi ti. Chnh sa bin Cch thc tng tc gia ti v dch v MHTQM l r rng v d hiu thnh Cc chc nng trong cc website MHTQM l r rng v d hiu. Bng 3.3 Bng pht biu thang o nhn thc tnh d s dng M bin PEasy_09 PEasy_10 PEasy_11 PEasy_12 kh n gin i vi ti. Ti d dng tm c sn phm m mnh cn khi s dng dch v MHTQM. Cc chc nng trong cc website MHTQM l r rng v d hiu. S dng dch v MHTQM gip ti d dng so snh thng s k thut gia cc sn phm. Pht biu Th tc ng k, mua sm v thanh ton ca dch v MHTQM
d) Thang o nh hng x hi nh hng x hi phn nh nhng nh hng, tc ng t pha nhng ngi xung quanh trong vic khuyn khch, ng h ngi dng s dng dch v MHTQM. Thang o s b nh hng x hi ban u gm 4 bin quan st. Thang o ny khng c g thay i so vi ban u: Bng 3.4 Bng pht biu thang o nh hng x hi M bin SoInf_13 SoInf_14 MHTQM. Bn b, ng nghip, khch hng ca ti s dng dch v MHTQM v h gii thiu cho ti s dng n. Pht biu Gia nh (ba m, anh ch em, h hng) ngh rng ti nn s dng
36
SoInf_15 SoInf_16
T chc ni ti lm vic, hc tp v sinh hot cng ng ng h ti s dng dch v MHTQM. Phng tin truyn thng thng nhc ti MHTQM nn ti tham gia v s dng th.
e) Thang o cm nhn s thch th: Cm nhn s thch th khi s dng dch v MHTQM cp n s th v, ham thch khi s dng dch v MHTQM. Thang o s b cm nhn s thch th ban u gm 4 bin. Qua nghin cu nh tnh loi b pht biu: S dng Internet lt web hng ngy l s thch ca ti v n khng tp trung vo trng im s thch th ca ngi s dng dch v MHTQM, v c thay th bng pht biu Ti thch vo cc website c dch v MHTQM tm cc mn hng him. Chnh sa pht biu Cch thit k, ni dung thng tin v i tng tham gia hp vi ti nn ti quan tm v thch s dng dch v MHTQM cho ngn gn, trnh rm r thnh Ti thch cch thit k, trnh by trn cc trang website c dch v MHTQM. Thm vo pht biu Cc thng tin khuyn mi trn cc website c dch v MHTQM rt cun ht ti v ngi tiu dng thng b li cun bi cc chng trnh khuyn mi trn mng. Bng 3.5 Bng pht biu thang o cm nhn s thch th M bin Enjoy_17 Enjoy_18 Enjoy_19 Enjoy_20 Pht biu Ti c th vui truy cp vo cc website c dch v MHTQM. Ti thch vo cc website c dch v MHTQM tm cc mn hng him. Ti thch cch thit k, trnh by trn cc trang website c dch v MHTQM. Cc thng tin khuyn mi trn cc website c dch v MHTQM rt cun ht ti.
37
Nhn thc ri lo lin quan n s dng dch v MHTQM cp n mc lo lng, quan ngi m ngi s dng cm thy khi s dng dch v MHTQM. Nghin cu nh tnh gip hiu chnh cc t ng ngi c kho st d hiu m khng c thm hay bt pht biu no. Sau khi hiu chnh, thang o nhn thc s ri ro khi s dng nh sau: Bng 3.6 Bng pht biu thang o nhn thc s ri ro M bin PRisk_21 PRisk_22 PRisk_23 PRisk_24 c qung co. Ti lo rng thng tin c nhn ca ti s b tit l cho i tc th 3 m ti khng mong mun. Ti lo ngi rng v an ton ca vic thanh ton, ti s b mt ti khon, t dn n mt tin bc. Ti lo rng s dng MHTQM lm mt thi gian, tin bc ca h nhng khng em li hiu qu. Pht biu Ti e rng MHTQM khng c cc tnh nng v hiu qu nh
g) Thang o nh s dng nh s dng cp n nh ca ngi dng s tip tc s dng hoc s s dng dch v MHTQM, b sung thm mt bin quan st l: Ti s (hoc s tip tc) tm hiu cch s dng MHTQM. Cui cng, thang o d nh s dng nh sau: Bng 3.7 Bng pht biu thang o nh s dng M bin Inten_25 Inten_26 Inten_27 Inten_28 thi gian ti. Ti cho rng l mnh s s dng (hoc tip tc s dng) MHTQM trong thi gian ti. Ti s tm hiu s dng thnh tho MHTQM trong thi gian ti. Ti s gii thiu cho nhiu ngi cng s dng MHTQM. Pht biu Ti d nh s s dng (hoc tip tc s dng) MHTQM trong
38
3.3.3 Tm tt kt qu nghin cu nh tnh Nghin cu nh tnh gip hiu chnh thang o cho cc thnh phn trong m hnh nghin cu nh sau: Hiu chnh t ng trong cc thang o d hiu hn. Thm vo 5 bin quan st, loi b 2 bin quan st, hiu chnh t ng cho 2 bin Cui cng m hnh Nghin cu cc yu t tc ng n nh s dng dch v
quan st. MHTQM s dng 6 khi nim thnh phn c tc ng n nh s dng, v c tng cng 28 bin quan st trong m hnh ny. 3.4 NGHIN CU NH LNG Nghin cu nh lng c thc hin thng qua bng cu hi kho st. Sau khi bng cu hi c hiu chnh bc nghin cu nh tnh tr thnh bng cu hi chnh thc th tin hnh thc hin thu thp d liu. Thng tin thu thp c dng nh gi tin cy v gi tr ca thang o, kim nh thang o, kim nh s ph hp ca m hnh. 3.4.1 Thit k mu Mu s c chn theo phng php thun tin, mt trong cc hnh thc chn mu phi xc sut. Kch thc mu cn thit ph thuc vo k thut phn tch d liu c s dng, yu t ti chnh v kh nng tip cn i tng thm d (Malhotra, 1999, dn theo Nguyn Thanh Hng, 2009). Da vo l thuyt phn phi mu ln, phng php phn tch cu trc tuyn tnh i hi kch thc mu ln c c c lng tin cy (Joreskog v Sorborn, 1996, dn theo Nguyn Thanh Hng, 2009). Tuy nhin, kch thc bao nhiu l ph hp th hin nay cha c xc nh r rng. Nu s dng phng php c lng Maximum Likelihood th kch thc mu ti thiu t 100 n 150, cng c nh nghin cu cho rng kch thc mu ti hn phi l 200 (Nguyn nh Th v Nguyn Th Mai Trang, 2007; Hair v cng s, 1998). Cng c nghin cu cho rng, s mu t nht phi gp 5 ln s bin quan st (Phm c K, 2005).
39
Nghin cu ny d kin s ly mu vi kch thc 500 mu cho 28 bin quan st. Kch thc mu ny s l c s chun b s lng bng cu hi s pht i. 3.4.2 Thu thp d liu Vic thu thp d liu c thc hin thng qua phng vn bng bng cu hi. Vi i tng nghin cu l nhng ngi i lm vic tui t 22 tui tr ln. Vic kho st c tin hnh bng vic phi hp cc phng php gm: thit k bng cu hi trc tuyn trn Internet v gi a ch i tng kho st tr li trc tuyn v thng tin c ghi vo c s d liu, pht bng cu hi c in sn n ngi c kho st v nhn li kt qu sau khi hon tt. a im nghin cu: TP H Ch Minh v cc tnh ln cn. Thi gian: T 01/04/2010 ~ 15/06/2010. 3.4.3 Phn tch d liu Trnh t tin hnh phn tch d liu c thc hin nh sau: Bc 1 Chun b thng tin: thu nhn bng tr li, tin hnh lm sch thng tin, m ha cc thng tin cn thit trong bng tr li, nhp liu v phn tch d liu bng phn mm SPSS 16.0. Bc 2 Thng k: tin hnh thng k m t d liu thu thp c. Bc 3 nh gi tin cy: tin hnh nh gi thang o bng phn tch Cronbach Alpha Bc 4 Phn tch nhn t khm ph: phn tch thang o bng phn tch nhn t khm ph EFA (Exploratory Factor Analysis). Bc 5 Phn tch hi quy a bin: thc hin phn tch hi quy a bin v kim nh cc gi thuyt ca m hnh vi mc ngha l 5%. Phn tch d liu da trn cc bin nhn khu phn tch s khc bit gia cc nhm sau: Nam v N; Thu nhp cao v Thu nhp thp; Tr tui v Ln tui. 3.4.3.1 nh gi tin cy thang o tin cy ca thang o c nh gi bng phng php nht qun ni ti qua h s Cronbach Alpha. H s Cronbach Alpha cng ln th tin cy nht qun ni ti
40
cng cao. S dng phng php h s tin cy Cronbach Alpha trc khi phn tch nhn t khm ph EFA loi cc bin khng ph hp v cc bin ny c th to ra cc yu t gi (Nguyn nh Th v Nguyn Th Mai Trang, 2007). H s tin cy Cronbach Alpha ch cho bit cc bin o lng c lin kt vi nhau hay khng nhng khng cho bit bin no cn loi b i v bin no cn gi li. Do , kt hp s dng h s tng quan bin - tng loi ra nhng bin khng ng gp nhiu cho khi nim cn o (Hong Trng v Chu Nguyn Mng Ngc, 2005). Cc tiu ch s dng khi thc hin nh gi tin cy thang o gm: H s tin cy Cronbach Alpha: ln hn 0.8 l thang o lng tt; t 0.7 n 0.8 l s dng c; t 0.6 tr ln l c th s dng trong trng hp khi nim nghin cu l mi hoc l mi trong hon cnh nghin cu (Nunnally, 1978; Peterson, 1994; Slater, 1995; dn theo Hong Trng v Chu Nguyn Mng Ngc, 2005). Trong nghin cu ny, tc gi chn thang o c tin cy Cronbach Alpha ln hn 0.7. H s tng quan bin - tng: cc bin quan st c tng quan bin-tng nh (nh hn 0.3) c xem l bin rc th s c loi ra v thang o c chp nhn khi h s tin cy Cronbach Alpha t yu cu. 3.4.3.2 Phn tch nhn t khm ph EFA Phn tch nhn t c dng tm tt d liu v rt gn tp hp cc yu t quan st thnh nhng yu t chnh dng trong cc phn tch, kim nh tip theo (gi l cc nhn t). Cc nhn t c rt gn ny s c ngha hn nhng vn cha ng hu ht ni dung thng tin ca tp bin quan st ban u. Phn tch nhn t khm ph c dng kim nh gi tr khi nim ca thang o. Cch thc hin v tiu ch nh gi trong phn tch nhn t khm ph EFA: Phng php: i vi thang o a hng, s dng phng php trch yu t l Principal Axis Factoring vi php quay Promax v im dng khi trch cc yu t EigenValue ln hn hoc bng 1. Phng php ny c cho rng s phn nh d liu tt hn khi dng principal components vi php quay Varimax (Nguyn nh Th v Nguyn Th Mai Trang, 2007). i vi thang n hng th s dng phng
41
php trch yu t Principal Components. Thang o chp nhn c khi tng phng sai trch c bng hoc ln hn 50% (Nguyn nh Th v Nguyn Th Mai Trang, 2007). Tiu chun: H s ti nhn t phi ln hn hoc bng 0.5 m bo mc ngha thit thc ca EFA. Cc mc gi tr ca h s ti nhn t: ln hn 0.3 l mc ti thiu chp nhn c; ln hn 0.4 l quan trng; ln hn 0.5 l c ngha thc tin. Tiu chun chn mc gi tr h s ti nhn t: c mu t nht l 350 th c th chn h s ti nhn t ln hn 0.3; nu c mu khong 100 th nn chn h s ti nhn t ln hn 0.55; nu c mu khong 50 th h s ti nhn t phi ln hn 0.75 (Hair, 1998; dn theo L Ngc c, 2008). T c s l thuyt trn, m hnh Nghin cu cc yu t nh hng n nh s dng dch v MHTQM s dng 28 bin quan st s dng phn tch nhn t EFA theo cc bc sau: i vi cc bin quan st o lng 6 khi nim thnh phn v khi nim nh s dng dch v MHTQM u l cc thang o n hng nn s dng phng php trch nhn t Principal Components vi php quay Varimax v im dng khi trch cc yu t c EigenValues > 1. Sau tin hnh thc hin kim nh cc yu cu lin quan gm: Kim nh Barlett: cc bin quan st c tng quan vi nhau trong tng th. Xem xt tr s KMO: nu KMO trong khong t 0.5 n 1 th phn tch nhn
t l thch hp vi d liu; ngc li, KMO nh hn 0.5 th phn tch nhn t c kh nng khng thch hp vi cc d liu (Hong Trng & Chu Nguyn Mng Ngc, 2005). phn tch EFA c gi tr thc tin; tin hnh loi cc bin quan st c h s ti nhn t nh hn 0.5. Xem li thng s Eigenvalues (i din cho phn bin thin c gii tch bi mi nhn t) c gi tr ln hn 1. Xem xt tng phng sai trch (yu cu ln hn hoc bng 50%: cho bit cc nhn t c trch gii thch % s bin thin ca cc bin quan st.
42
3.4.3 Phn tch hi quy a bin a) Phn tch tng quan Cc thang o c nh gi t yu cu c a vo phn tch tng quan Pearson (v cc bin c o bng thang o khong) v phn tch hi quy kim nh cc gi thuyt. Phn tch tng quan Pearson c thc hin gia bin ph thuc v cc bin c lp nhm khng nh c mi quan h tuyn tnh gia bin ph thuc v cc bin c lp, khi vic s dng phn tch hi quy tuyn tnh l ph hp. Gi tr tuyt i ca Pearson cng gn n 1 th hai bin ny c mi tng quan tuyn tnh cng cht ch. ng thi cng cn phn tch tng quan gia cc bin c lp vi nhau nhm pht hin nhng mi tng quan cht ch gia cc bin c lp. V nhng tng quan nh vy c th nh hng ln n kt qu ca phn tch hi quy nh gy ra hin tng a cng tuyn (Hong Trng v Chu Nguyn Mng Ngc, 2005). b) Phn tch hi quy a bin Sau khi kt lun hai bin c mi quan h tuyn tnh vi nhau th c th m hnh ha mi quan h nhn qu ny bng hi quy tuyn tnh (Hong Trng v Chu Nguyn Mng Ngc, 2005). Nghin cu thc hin hi quy a bin theo phng php Enter: tt c cc bin c a vo mt ln v xem xt cc kt qu thng k lin quan. Kim nh gi thuyt: Qu trnh kim nh gi thuyt c thc hin theo cc bc sau: chnh. Kim nh gi thuyt v ph hp ca m hnh. Kim nh gi thuyt v ngha ca h s hi quy tng thnh phn. Kim nh gi thuyt v phn phi chun ca phn d: da theo biu tn Kim tra gi nh v hin tng a cng tuyn thng qua gi tr ca dung sai nh gi ph hp ca m hnh hi quy a bin thng qua R2 v R2 hiu
s ca phn d chun ha; xem gi tr trung bnh bng 0 v lch chun bng 1. (Tolerance) hoc h s phng i phng sai VIF (Variance Inflation Factor). Nu
43
VIF > 10 th c hin tng a cng tuyn (Hong Trng v Chu Nguyn Mng Ngc, 2005; dn theo Nguyn Ngc c, 2008). Xc nh mc nh hng ca cc yu t tc ng nh s dng dch v MHTQM: h s beta ca yu t no cng ln th c th nhn xt yu t c mc nh hng cao hn cc yu t khc trong m hnh nghin cu. 3.5 TM TT CHNG 3 Chng 3 trnh by chi tit phng php thc hin nghin cu. Qu trnh nghin cu c thc hin qua hai bc chnh l nghin cu s b v nghin cu chnh thc. Nghin cu s b s dng phng php nh tnh thng qua k thut tho lun tay i gia ngi nghin cu v i tng tham gia nghin cu. Kt qu nghin cu nh tnh gip chnh sa m hnh tr thnh c 28 bin quan st o lng 6 khi nim trong m hnh. Nghin cu chnh thc c thc hin bng phng php nh lng thng qua phng vn bng bng cu hi. Chng 3 cng trnh by cc phn lin quan n qu trnh nghin cu nh lng nh: xy dng bng cu hi phng vn, thit k mu, thu thp d liu, gii thiu k thut v yu cu cho vic phn tch d liu.
44
Chng 4. Kt qu nghin cu
CHNG 4. KT QU NGHIN CU
Chng 4 s trnh by v kt qu thc hin nghin cu gm: m t d liu thu thp c, tin hnh nh gi v kim nh thang o, kim nh s ph hp ca m hnh nghin cu, kim nh cc gi thuyt ca m hnh nghin cu. 4.1 C IM MU KHO ST Mu c thu thp theo phng php thun tin di hnh thc bng cu hi kho st. Sau khi loi b bng cu hi c tr li khng hp l (do thiu cc thng tin quan trng hoc c tui nh hn iu kin kho st ), cn li 467 bng cu hi hp l c a vo phn tch nh lng. Bng 4.1 Hnh thc thu thp d liu Hnh thc thu thp d liu S lng pht S hnh In v pht bng cu hi trc tip ng trc tuyn trn 200 121 60.50% 116 500 lng T l hi S lng p 76.40% hp l 351
phn hi 382
website, gi tin nhn trn Skype, Yahoo Messenger mi kho st trc tuyn Tng cng
700
503
71.86%
467
45
Chng 4. Kt qu nghin cu
Bng 4.2 T l nhn bit cc trang web bn hng trc tuyn ph bin Tn trang bn hng trc tuyn ebay.vn chodientu.vn 123mua.com.vn 5giay.vn amazon.com megabuy.vn S lng 412 318 276 241 239 145 T l (%) 88.22% 68.09% 59.10% 51.61% 51.18% 31.05%
Nhn xt: Vi thng hiu ni ting th gii, cng vi s thanh ton linh hot, hin nay Ebay.vn vn l trang web bn hng qua mng c nhiu ngi bit n nht. Cc trang web bn hng qua mng khc nh 123mua.com.vn, chodientu.vn, 5giay.vn cng ang dn c nhiu ngi tiu dng bit n. Vi s lin doanh gia Ebay.vn v chodientu.vn t nm 2009, trang chodientu.vn c nhiu ngi tiu dng s dng hn. b) Thi gian truy cp vo MHTQM: Trong s 467 i tng kho st, c 46 i tng (9.85%) cha tng s dng MHTQM mc d h bit v MHTQM. Phn ln i tng quan st thng truy cp vo cc site MHTQM trung bnh t 10-30 pht l 61.46% v t trn 30 pht l 16.27%. Bng 4.3 Thi gian trung bnh mt ln truy cp MHTQM Thi gian truy cp Cha s dng Di 10 pht T 10-30 pht Trn 30 pht S lng 46 58 287 76 T l (%) 9.85% 12.42% 61.46% 16.27%
46
Chng 4. Kt qu nghin cu
Trong s 467 i tng quan st, c 46 i tng (chim 9.85%) i tng cha s dng dch v MHTQM, 161 i tng (chim 34.48%) ch truy cp di 2 ln trong mt thng, 117 i tng (chim 25.05%) truy cp t 3-5 ln, 59 i tng (chim 12.63%) truy cp t 6-10 ln v s cn li (17.99%) truy cp trn 10 ln mt thng. Bng 4.4 Tn sut truy cp cc trang web bn hng in t qua mng S ln truy cp/thng Cha s dng T 1-2 ln T 3-5 ln T 6-10 ln Trn 10 ln S lng 46 161 117 59 84 T l (%) 9.85% 34.48% 25.05% 12.63% 17.99%
d) Thng k thi quen s dng Internet Trong s 467 i tng quan st, nhiu nht l s i tng s dng Internet trn t trn 7 nm (chim 42.40%). V t nht l i tng s dng Internet di 3 nm (chim 0.21%). Bng 4.5 Thng k kinh nghim s dng Internet Kinh nghim s dng Internet Di 3 nm T 3-5 nm T 5-7 nm Trn 7 nm S lng 1 86 182 198 T l (%) 0.21% 18.42% 38.97% 42.40%
47
Chng 4. Kt qu nghin cu
Bng 4.6 Thng k mu theo gii tnh Gii tnh Nam N S lng 210 257 T l (%) 44.97% 55.03%
b) tui ca mu quan st: Loi cc i tng c tui di 22, phn b nhiu nht nhm tui t 25-27 (chim 44.54%), tui t 31 n 40 chim 26.98%, tui t 28 - 30 chim 19.20%, thp nht l nhm tui t 22-25 v trn 40 (chim t l ln lt l 5.78% v 4.50%). Bng 4.7 Thng k mu theo nhm tui Nhm tui T 22-24 tui T 25-27 tui T 28-30 tui T 31-40 tui Trn 40 tui S lng 27 208 85 126 21 T l (%) 5.78% 44.54% 18.20% 26.98% 4.50%
Nhn xt mu kho st: i tng kho st l thnh phn tr tui, tp trung trong khong t 25-27 tui. Hu ht u c kinh nghim s dng Internet, c kin thc v dch v MHTQM.
48
Chng 4. Kt qu nghin cu
H s tng quan bin tng l h s tng quan ca mt bin vi im trung bnh ca cc bin khc trong cng mt thang o, do , h s ny cng cao th s tng quan ca cc bin vi cc bin khc trong cng mt nhm cng cao. H s tng quan bin tng phi ln hn 0.3. Cc bin c h s tng quan bin tng nh hn 0.3 c xem l bin rc v b loi khi thang o (Nunnally v Burnstein, 1994). 4.2.2 Kt qu phn tch Crombach Alpha Bng 4.8 Kt qu phn tch Cronbachs Alpha
Yu t Bin quan st Gi tr trung bnh lch chun 3.52 3.94 3.57 3.49 0.920 0.892 0.832 0.868 Tng quan bin tng 0.681 0.542 0.662 0.620 Crombach Alpha nu bin b loi 0.731 0.799 0.743 0.761
Price_01
Mong i v gi
H s Crombach Alpha ca yu t: 0.808 3.26 3.45 3.91 3.56 1.127 1.035 .843 1.027 0.531 0.718 0.478 0.638 0.762 0.654 0.778 0.699
SoInf_13 SoInf_14
3.16 3.10
1.224 1.170
0.720 0.714
0.745 0.748
nh
49
Chng 4. Kt qu nghin cu
SoInf_15 SoInf_16
3.47 3.33
1.081 1.100
0.594 0.574
0.803 0.812
PRisk_21
Nhn thc s ri ro
nh s dng