Hrvatski studiji Sveuilita u Zagrebu

Kulturna povijest





Maja Kolari
LOV NA LAVOVE KRALJA ASURBANIPALA
PRIKAZI RELJEFA PALAE ASURBANIPALA U NINIVI
Seminarski rad





Mentor: dr.sc. Eva Katarina Glazer
Zagreb, travanj 2014.


















1

SADRAJ

1. UVOD ....................................................................................................................................2
2. ASIRSKA PREVLAST.............................................................................................................3
2.1. Velianje ratnih pothvata kroz umjetnost..................................................................3
3. RELJEF IZ PALAE U NINIVI...............................................................................................3
3.1. Ope karakteristike............................................................................................................3
3.2. Lov na lavove kralja Asurbanipala............................................................................4
4. ZAKLJUAK............................................................................................................................5
5. BIBLIOGRAFIJA........................................................................................................................5













2

1.UVOD
U ovom radu bit e rijei o jednom od prizora sa reljefa koji se nalazio u palai
vladara Asurbanipala (668.- 629.g.pr.n.e) u Ninivi (danas sjeverni Irak) koji prikazuje lov na
lavove. U Asiriji, lov na lavove je bio kraljevski sport, simboliki prikaz vladareve dunosti
da zatiti narod pred najezdama nepredvidive divlje snage. S obzirom na to kako su lavovi
prikazani u vie situacija, oslobaani, proganjani i naposljetku ubijeni, drani, pretpostavlja
se, kao ljubimci, vidi se njihova vanost. Fokus ovoga rada bit e reljef koji se nalazi na ploi
visine 1,6 metara, te prikazuje velianstven prizor Asurbanipala koji na konju kopljem ubija
lava.
















3

2. ASIRSKA PREVLAST
2.1. Velianje ratnih pothvata kroz umjetnost
Razdoblje asirske dominacije u prvoj polovici 1.tis.pr.n.e. predvoeno je poprilino
ambicioznim i agresivnim kraljevima ratnicima. Asirsko drutvo je bilo militantno, sa
ratnicima koji su obvezni boriti se u vojsci, te dravnom administracijom pod nadlenosti
vojske. Asirski ratnici su bili nemilosrdni, poznati po teroru koji su provodili nad
protivnicima, muenja, dekapitacije i slino. Kao posljedica uspjenih vojnih kampanji,
asirski kraljevi su bili jako bogati. Neto od tog bogatstva je bilo potroeno i na izgradnju
gigantskih i luksuznih palaa. Unutar tih prizora ukljuio je i razne scene njegova odlaska u
lov na lavove, igre koja mu je ujedno bila i najdraa. Asirska umjetnost dolazi do vrhunca za
vrijeme Asurbanipalove vladavine. On je bio graditelj i strastveni lovac na lavove to ujedno i
pokazuju brojni reljefi sa navedenim motivima.
1
Kao i svi asirski kraljevi, Asurbanipal je
dekorirao zidove svoje palae sa prizorima sebe kao monog, neustraivog i snanog vladara.
Mnogi od njegovih ratova su provedeni od strane njegovih generala, ali je teko saznati koji
su to generali bili jer su asirski kraljevi uzimali sve zasluge u svoje ruke. No, Asurbanipal
volio se predstavljati kao dobronamjerni vladar, dobroinitelj i onaj koji oprata grijehe, to je
interesantno s obzirom na reputaciju asirskih vladara i vojske.
2
Oteenje na reljefima se
ujedno dogodilo kada je Niniva unitena u najezdi babilonske i medijske vojske 612.g.pr.n.e.
Pretpostavlja se kako taj dio reljefa obraen u ovom radu datira otprilike iz 650.g.pr.n.e.
Reljefi iz Asurbanipalova doba, pa sve do vladavine Sargona II., reproduciraju uglavnom
utanaenu tematiku, u kojoj se naizmjence pojavljuju prizori opsada, bitaka s bojnih kola,
vojnih mimohoda, ukopavanja tabora, pljake nakon pobjede, klanjanja poraenih te lova na
lavove. Budui da se pojavljuju pravi figurativni modeli, osobito u prikazima lova na lavove
ili pojedinosti u prizorima opsade, moe se pomiljati da su umjetnici raspolagali obrascima
za pripremu reljefa.
3. RELJEF IZ PALAE U NINIVI
3.1. Ope karakteristike
Batinu ranijih mezopotamskih kultura, takozvanu carsku umjetnost neoasirskog
perioda, koja je prihvaala takoer i drugaije utjecaje, u prvom redu je karakteriziralo

1
Z. RAGOZIN, Assyria: From the Rise of the Empire to the Fall of Nineveh, London and New York, 1905., 373
2
Isto, 414
4

pobjedniko vraanje povijesnom reljefu.
3
Kroniarska tonost prilikom velianja ratnikih
pothvata kraljeva sputavala je tu i tamo stvaralaki zanos asirskih umjetnika, koji su se dosta
slobodno sluili batinjenim ili od svojih susjeda preuzetim formulama. Izolirani likovi
bogova, demona i kraljeva djeluju upravo velianstveno. Stilizirana izvedba detalja kod
anatomije tijela i odjee (vrpasto oblikovani nabori odjee) nikako ne iskljuuju snano
isticanje strukture, koja kao da ve nagovijeta arhajsku grku umjetnost.
4
Meutim, najbolja
ostvarenja asirske plastike predstavljaju prikazi ivotinja i to naroito veliki lovovi kralja
Asurbanipala koji su izvedeni u jedva naglaenom plitkom reljefu na frizovima od alabastra, a
ukraavali su barem dvije dvorane sjevernog dijela palae, koju je ovaj vladar podigao oko
polovice stoljea u Ninivi.
5
Vjerojatno su dekorirali hodnik palae, te su prikazi gotovo u
cijelosti pronaeni i preneseni 1854. godine u Britanski muzej.
3.2. Lov na lavove kralja Asurbanipala
Ispred velike i prazne pozadine odvija se kristalno bistra kompozicija s
naturalistiki uvjerljivim prostornim odnosima izmeu pojedinih tijela, dok su figure ivotinja
realizirane na izvanredno ivahan nain jednim odlinim darom opaanja.
6
Postoji vie
interpretacija prizora na reljefima, to se tie konkretno onih sa lavovima, uglavnom se radi o
simbolizmu, gdje lav predstavlja onu nasilnu nepredvidivu prirodu koju kralj ubijanjem
zaustavlja, te time postaje onaj koji osigurava zatitu i daje sigurnost svome kraljevstvu. Sa
jedne strane nalazimo ljudsku kontrolu, sa druge prirodu i njezinu divljinu. Kada bi pogledali
druge reljefe gdje recimo lavove putaju u arenu u kojoj e se obraunati sa kraljem na
kolima, sa svake strane ju osiguravaju deseci ljudi sa kopljima, i snanim psima koji se
trebaju pobrinuti za to da lavovi ne pobjegnu i centriraju se unutar podruja borbe, vidjeli bi
njihovu snagu u ljudskim oima. Vidimo dakle, vojsku koja je okruila lavove, te osigurava
da ne pobjegnu, u trenutku kada se pojavljuje kralj koji kao ovozemaljski zatitnik naroda
ubija snanu i krvolonu ivotinju, poraava divlju prirodu i uspostavlja kontrolu. Nain na
koji su prikazani ubijeni lavovi je okrutan i ujedno pokazuje karakter asirskih vojnika i
potencijalno navodi na svojevrsnu propagandu o neustraivim i nemilosrdnim ratnicima od
kojih je kralj, monarh, vladar, onaj koji je najjai i ne poznaje strah. Zanimljiva je injenica da
su lavovi sa podruja Mezopotamije u 19. stoljeu dovedeni do istrebljenja, i ujedno su bili

3
M. MILA, The British Museum, Zagreb, 1980., 62.
4
Isto, 62
5
Isto, 63
6
Isto, 63
5

manji od afrikih lavova. ak je povuena usporedba da je mezopotamski lav bio veliine
veeg bernardinca.
4. ZAKLJUAK
Za vladavine Asurbanipala, Asirija je u raznim aspektima dosegla vrhunac, posebice
mirom koji se postigao nakon toliko godina borbi. Reljefima asirskih umjetnika iz
Asurbanipalova doba, posljednjima to su ih ostavili asirski vladari, mezopotamska likovna
umjetnost dostie vrhunac. Poput starih uzora, prestali su na bilo koji nain oslikavati
krajolik, nego su koristei povrinu pozadinske plohe kao element koji stvara opreku u
likovima, pogotovo u znamenitim lavovima i gazelama, fokusirali pozornost gledatelja na
dramatski naboj, naglaavajui veliinu i mo vladara.
5. BIBLIOGRAFIJA
MILA, Mirjana (ur.) 1980. British Museum, London. Zagreb: Mladost.
RAGOZIN, Znade 1905. ASSYRIA: From the Rise of the Empire to the fall of Nineveh.
London and New York: G. P. Putnam's Sons.