Tematqduhettimsojnataqdotinnshtrohenprovimitfinalnesociologjidhesocesdrejts 140615105648 Phpapp01

USHTRIME PRAKTIKE PR PROVIM NGA SOCIOLOGJIA
1 - Kristian Ramaj

Fakulteti Juridik
UNIVERSITETI I PRISHTINS

Temat q duhet ti msojn ata q do ti nnshtrohen Provimit Final ne
Sociologji dhe
Sociologjia e s Drejts
Do t jeni gjithsej 12 pyetje ,6 nga to do t jen t tipit t hapur,6 prej tipit t mbyllur.
tersti do t mbahet me datn 12 qershor 2014

Indeks
Sociologji............................................................................................................ prej 2 - 15
1. Burimet e Sociologjis...............................................................................................faqe 2
2. Konceptet e soc n kristianizm dhe mesjet............................................................faqe 3
3. Metodat Socoiologjike .............................................................................................faqe 4
4. Familja dhe llojet e familjes ....................................................................................faqe 6
5. Religjioni dhe llojet e religjionit..............................................................................faqe 7
6. Prkufizimi i kombit.................................................................................................faqe 8
7. Koncepte t autorve t ndryshm pr sociologjin................................................faqe 9
8. Sociologjit e veqanta.............................................................................................faqe 10
9. Klasikt e marksizmit..............................................................................................faqe 12
10.Edukata...................................................................................................................faqe 13
11.Sociologjia...........................................................................................................prej 15-20
12.Sociologjia e s Drejts.......................................................................................prej 21-

Autor : Kristijan Ramaj

2 - Kristian Ramaj

1. Burimet e Soc.
Para historike.- Prfshin periudhn kohore ku problemet sociologjiike trajtoheshin
nkuadr t shkencave tjera (Filozofis).
Dhe historike Prfshin periudhn prej formimit t soc. Si shkenc e deri n ditt e sotme.
Koncepti pr Soc. N filozofin antike
Mendimtart e par ishin sofistt,t cilt kishin pikpamje t ndryshme mbi lindjen e shtetit
dhe si embrion i teorive t reja si:
Teoria e kontrats shoqrore - teoris s natyrs - teoris s fes. Ne periudhen antropologjike
(periudha ku njeriu u vu ne rend te pare) shoqeria filloje te zhytej ne kriza te pergjithshme.
Ku vihet ne pah eshtja se si antaret e poliseve te jene te lumtur, si te shpetohen qytet-shtet
dhe te frenoheshin luftrat klasore etj. Pra eshtjet me karakter te shtetit dhe te shoqerise ne
pergjithesi.
Platoni - Vepra [SHTETI]
Shteti i tij ideal u dha ne veprn e tij SHTEI ,Ideali i ashtuquajtur shteti i se drejts ,i Platonit
sht idealizmi i shoqris klasore,antike ,veqanarisht i shoqris egjiptiane t klasave,
idealizmi i cili synon ruajtjen e shoqris me klasa dhe amshimin e polisit. Platoni krijon tipin
e polisit ideal pikrisht pr t penduar shkatrrimin e polisit antik dhe t sistemit skllavopronar.
Pikpamjet e Platonit
Disa autor mendojn se shteti ideal i Platonit i paraqitur n veprn e tij shteti sht nj ndr
utopit e para sociale komuniste porn realitet nuk sht ashtu sepse ideali t ashtuquajturs
shtet i drejt I platonit sht vetm nj idealizm I cilisynonte ruajtjn e shoqeris me klasa dhe
amshimin e polisit.Platoni i paknaqur me gjendjen ekzistuse t demokracisathinase krion tipin
ideal t shtetit per te penguar shkatrrimine polisit antik the skllavopronar. Ai para se gjithash shtetin
ekundronte nga aspekti etik, se qllimi i shtetit sht e mira eprgjithshme pr shoqrin .Platoni e
krahason shtetin mepjest e ndryshme te shpirtit qe jan n harmoni n mes veti.Pra si shpirti qe prbhet
prej 3 pjesve:intelektit ,vullnetitdhe epsheve t ulata ashtu edhe shteti prbhet prej
3kastave:kastes se filozofeve (si intelekti I shpirtit),kastes seluftetarve (vullneti,energjija)dhe kastes
se zejtareve dhetregtarve., ndersa sipas tij skllavet jan vetm vegla t thjeshtapune. Sipas
Platonit ndarja e puns eshte e rendesishme prshoqerin, po ashtu rndesi kan
edhe pabarazija ekonomike,faktori demografik dhe gjeografik, psikologjija e njerzve,religjioni
dhe funksioni edukativ .

Ndarja e shoqris - Filozoft Ushtart Zejtart
Kontrata Shoqrore, n t ciln ai krkoi t prshkruante kalimin nga primitivizmi n
shoqrit civile dhe ti prgjigjej pyetjes pse ligjet e ksaj shoqrie, t cilt qeverisin njerzit
jan legjitime.
Aristoteli
Ai bene ndarjen e shoqerisa ne klasa: shume te pasurit te mesmit dhe shume te varferit. Ai
kishte simpati klases e mesme. Dy elemente kryesore shquhen ne koncepcionet shoqerore qe
aristoteli: elementi i empirizmit dhe i metafizikes. Per kete arsye Aristoteli kishte organizuar
nje grup nxenesish duke bere ndarjen e nevojshme te punes midis tyre. Koncepcioni i
Aristotelit dallon prej atij te Platonit per nga menyra e trajtimit te prones private dhe te
familjes. Aristoteli njeriun e konsideron se qenie shoqerore dmth kafshe politike (zoon
politikan). Vetem ne shoqeri behet njeriu ndersa pa shoqeri njeriu do te ishte ose diqka me m
pak vlere ose mbinjeri ose kafshe ose Zot. Ai perkrah sistemin skllavopronar. Gjendja e pare

3 - Kristian Ramaj

ka qene gjendje konfliktesh dhe lufte e perhershme qdo njeri jetonte per vete. Kur u ngopen
njerzit me lufte e dhune, u moren vesh te zgjedhin qeverine dhe te vendosin ligjin.
2.Konceptet e sociologjis n kristianizm dhe n mesjet
Pas shkaterrimit te sistemit skllavopronar dhe te lindjes se feudalizmit, zhduken frytet e
shumta filozofike, shkencore dhe artistike te antikes. Lind periudha e dominimit te kishes
katolike ne lemin ekonomike dhe politike te jetes shoqerore, qka shkaktoi edhe ne sferen ideore
dominimin e mendimit religjioz e me kete nje nderprerje ne kontinuitetin e zhvillimit te
mendimit antik filozofik dhe shoqeror. Pra e gjithe puna e arritur deri ne ate kohe eshte
konsideruar si jo e pajtueshme me religjionin ku kisha udheheqte te gjitha sferat e jetes. Gjate
kesaj periudhe Augustini krijon vepren e njohur mbi shtetin e zotit, ku eshte e rendesishme
nga aspekti sociologjik. Formimi i dy shteteve : Shteti laik ( qe perbejne te keqijat, mekatet,
dreqi) dhe shteti i zotit ( qe eshte personifikim i mire). Ku thuhet se shteti laik e krijoj dashuria
e njeriut ndaj vetes e cila arriti deri tek perbuzja e zotit, ndersa shteti i zotit me ne fund fitues.
Pra kjo shpjegohet duke e arsyetuar fitoren e shtetit te zotit dhe dominimin e kishes ne kry me
papen mbi shoqerine.

Hobsi
Hobsi ne vepren e tij Leviatani ku thekson se shteti nuk eshte as krijese hyjnore as e
mbinatyrshme por veper e vet njerzve. Gjendja natyrore sipas Hobsit eshte lufta e te
gjitheve kunder te gjitheve qe tregon se njeriu nuk eshte qenie shoqerore por nga natyra i
thoshte Aristoteli. Dhe per te mos u shfarosur krejtesisht njerzit ne luften ndermjet tyre pasi
qdo njeri deshiron ti plotesoj nevojat e veta pa u vene veshin te tjereve behet marreveshja me
te cilin shtetasit i japin te drejtat e veta sunduesit suprem, monarkut. Ne kete menyre pushteti
shteteror behet apsolut qe shtetasit ia kane dorezu te drejtat e veta ne kontrate.
Ogys Konti - Faza e zhvillimit t shoqris (prfaqsues i pozitivizmit) teologjiaia
,metafizika dhe pozitive-shkencore.
Teologjike sht faza e par e zhvillimit ,ku njeriu gjithqk e shkpjegon n nj menyr t
qenjs hyjnore.
Metafizike e karakterizon interpretimi i zhvillimit t natyrs dhe shoqris me ide
abstrakte.
Pozotive-shkencore ngritt n kulmin e zhvillimit t saj n shkalln m t lart t
vetdijes s shoqris.
Veprat e Kontit
Kursi i filozofis pozitive ,
Koncepti Ligji i evulucionit shoqnor
Ndarja e Sociologjis (dinamike-statike) E para statika sociale studion
perberjen e shoqerive, e dyta dinamiken sociale studion zhvillimin e
shoqerise.
4. Spenseri (ndoshta)

5. Klasikt e marksizmit Shoqria kapitaliste-komunizmi (alternativa pr t dal nga nj
gjendje e pabarabart

4 - Kristian Ramaj

4.Metodat sociologjike
a) Mbi konceptin e metodes- Me konceptin e metodes ne shkence kuptohet rruga ose
menyra e studimit te asaj shkence per njohjen e ligjshmerive te cilat vlejne dhe te cilat
ajo i studion. Fjala metode rrjedh prej gjuhes greke methodos qe ne perkthim do te thote
menyre, rruge, veprim, qendrim qe perdoret per arritjen e nje qellimi te caktuar per te
zbuluar te verteten. Me metoden shkencore mund te kuptohet grumbullimi i parimeve
kryesore te cilat caktojne qarkun analitik te nje shkence, se bashku me te gjitha menyrat
hulumtuese me ndihmen e te cilave shkenca orvatet te zgjidhe probleme te cilat para saj
parashtrohen Ndersa rruga respektivisht menyra per te arritur gjere te e verteta
shkencore quhet metode ndersa shkenca mbi metoden quhet metodologji.
b) Metodat sociologjik- Edhe pse Sociologjia si shkence mbi shoqerine nuk ka ndonje
metode te veten, por ajo sherbehet me disa metoda te shkencave te pergjithshme. Keto
metoda zbatohen permes hulumtimeve te ndryshme. Teresia e punes hulumtuese
shkencore ndahet ne kater faza kryesore: 1. Grumbullimi dhe sistematizimi i fakteve te
veqanta, 2. Venia e hipotezes me te cilen mund te shpjegohet materiali i grumbulluar,
3.Verifiki i hipotezes, 4. Pergjithesimi teorik dhe konstatimi i ligjeve shkencore.
Sociologjia per hulumtimet e veta perdore disa nga keto metoda: Metoda statistikore, e
vrojtimit, eksperimenti, e testimit dhe e intervstes, e sociometrise, metoda komparative
ose krahasuese.
c) Te verejturit- Me metoden e te verejturit ose observacionit ne sociologji ne kuptimin
shkencore kuptohet perfshirja ndijore ne menyre te planifikuar dhe sistematike e
fakteve. Qellimi kryesor i te verejturit eshte konstatimi i rregullave te caktuara dhe
perseritje ne suazat e nje dukurie shoqerore e cila hulumtohet. Dallojme disa forma te
te verejturit sociologjik: Te verejturit direkt, Te verejturit me pjesemarrje, Te verejturit
masovik te verejturit e rasteve te veqanta etj. . Me te verejturit e drejteperdrejte ose
direkt kuptojme forma e ndryshme e punes hulumtuese qe kryhet ne terren me anen e
ndijeve dhe te menduarit ne menyre te drejtperdrejte. Te verejturit e drejteperdrejte
mund te jete aktiv dhe pasiv. Te verejturit e drejteperdrejt aktiv eshte ne ato raste kur
hulumtuesi merr nje nder rolet prej ambientit ose grupit shoqeror dhe per nje kohe te
caktuar ambientohet ne vendin apo grupin qe e hulumton. Te verejturit indirekt:
Perdoret atehere kur kane manifestime te caktuara shoqerore te cilat i hulumtojne por
ato nuk jane te dhena te drejtperdrejta por sherbehen me dokumente te ndryshme
historike pra ne te cilet shkenctaret e tjere me hulumtimet e tyre menyre te drejteperdrejt,
me ane te verejturit indirekt.
d) Experimenti ne sociologji- Me experimentin ne sociologji kuptohet krijimi artificial i
situatave te caktuara per te kundruar se si njerezit ne situata te reja artificiale shprehin
sjelljet e tyre. Si menyre gjurmuese experimenti ben te mundshme qe te konstatohen ne
menyre ekzakte dhe te plote marredheniet shkakore te cilat gjurmohen. Esenca e
metodes experimentale qendron aty qe me anen e tij dhe me ndihmen e eksperimentit
ne rrethana me te mira mund te verehen dukurite te cilat studiohen. Fazat kryesore te
planifikimit dhe realizimit te eksperimentit ne sociologji: Zgjidhja e problemit, Gjetja
dhe vendosja e situates me te pershtatshme eksperimentale, Plani i te kundruarit te
rrjedhes se eksperimentit.
Metoda statistikore- Metoda statistikore eshte e lidhur me te gjitha metodat e tjera te
teknikes se hulumtimit. Me anen e kesaj metode mund te paraqitet rritja ose renia e

5 - Kristian Ramaj

natalitetit apo e mortalitetit ne nje sfere te caktuar te vendit apo te boes. Kjo metod na
informon edhe per bruto produktin vendore.

e) Metoda e te testuarit dhe intervistes- Metoda e testeve shpesh perdoret per studimin e
intelegjences se nje personi apo te nje grupi pastaj per studimin e karakterit,
temperamentit te njeriut etj. Me anen e teste-metodes mund te studiohet edhe vemendja
meqe njeriu eshte disponuar ti reflektoje dukurite e jashtme ne vete. TESTI eshte
menyre e standardizuar me anen e te cilit ngacmohet aktiviteti i caktuar. INTERVISTA-
paraqet nje nder format kryesore te komunikimit shoqeror, me anen e se ciles hulumtuesi
i bene pytje te ndryshme individit mbi dukurite e caktuara shoqerore, gojarisht ose me
shkrim. Intervista eshte forme e bisedes gojore por mund te behet edhe me shkrim.
Intervista perbehet prej bisedes dhe orej mbledhjes se shenimeve nga ana e
intervistuesit. Intervista mund te jene te mbyllura te organizauara te paorganizaura etj.
f) Metoda Historike- Kjo metod ka si qellim te vetin qe qdo dukuri te jetes shoqerore
duhet ta shqyrtoje ashtu sikurse jane shfaqur ato njera prej tjetres dhe te lidhura ne mes
veti. Pikepamja e njohur mbi metoden historike ne shkencat shoqerore eshte ajo qe ka
perfaqesuar ne kohen e vet Ogyst Konti, me emrimin e thjeshte metoda historike, e cila
duhet te zbuloje kahjen ne te cilen zhvillohet shoqeria njerzore. Emil Dyrkemi, sociolog
me eminen francez konsideron se metoda historike duhet te zbuloje format me te
thjeshta dhe me kryesore te disa dukurive shoqerore dhe te percjelle menyren se si ato
behen te nderlikuara.
g) Metoda Sociometrike- Ka per qellim per te hulumtuar raportin ne mes individit me
individin ose raportin mes individit dhe grupit. Kjo metode konstaton simpatine dhe
antipatine, terheqesine dhe refuzimin e individeve brenda grupit. Themelues i kesaj
metode eshte Jakob Moreno, sociologu amerikan. Me sociometri kuptohet matja e
dukurive dhe proceseve shoqerore. Moreni sociometrine e perkufizon si hulumtim
matematikor te vetive psikologjike te popullsise. Sociometria i ka elementet e veta:
Sociodrama, Psikodrama, Sociogrami. Sociodrama eshte forme e lojes ne te cilen
marrin pjese te gjithe pjestaret e grupit ndersa grupi tjeter e perfaqeson publikun, pastaj
ne menyre spontane publiku merr pjese ne loje. Psikodrama eshte eksperiment
sociometrik ne te cilin individet e caktuar u jepet te luajne ndonje rol ne perputhje me
jeten e tyre te rendomte. Metoda sociometrike perdoret vetem si metode teknike e
pershtatshme per grumbullimin e materialit empirik konkret per hulumtimet
sociologjike.
h) Anketa - eshte metode me rendesi, eshte teknike hulumtuse qe ndihmon ne mbledhjen
e shenimeve dhe hulumtimin e qeshtjeve te ndyshme. Anketa ka mundesine e
anonimitetit me q.rast u ofron mundesi respodenteve qe te jene sa me te sakte dhe sa me
real me rastin e pergjigjes. Anketa qe te kete sukses dhe te ofroj rezultate me te medha
i nevoiten disa parakushte: respodentet te kene shkalle te konsideushme te arsimit, qe
hartuesei te jete sa me i kjart ne pytje, nocionet e perdorura mos te kene permbajte
dykuptimeshme por te jene
i) Metoda Komparative- Kjo metod perbehet prej konstatimit te ngjashmerise dhe
ndryshimit ne mes te dukurive te ndryshme psh te kuptohen dhe interpretohen me mire
shteti kombi populli familja etj. Keshtu behen komparacioni ne mes te shteteve te
ndryshme ne mes veti, ne mes kombeve te ndryshme ne mes familjeve etj.
j) Rendesia e metodave sociologjike- Metodat ne sociologji jane shume te rendesishme
dhe te nevojshme per kryerjen e suksesshme te hulumtimeve te ndryshme.

6 - Kristian Ramaj

4. Familja dhe llojet e famils Tipet e familjes. MARTESA JO
Familja- eshte forme e bashkesise shoqerore e cila pas lidhjeve bashkeshortore ne kuptimin e
lidhjeve sexuale ka edhe funskione tjera te shumta. Familja eshte grupi themelor shoqeror e
cila themelohet me martesen, me jete bashkeshortore ne mes te dy personave me gjini te
kundert dhe pos tyre perbejne edhe pasardhsit e tyre. Familja eshte organi kryesor per
shoqerizimin e njeriut. Lloje e familjeve jane Sindiazmike dhe Monogamike. Bashkeshortesia
sindiazmike mashkulli ne kete jete bashkeshortore jeton vetem me nje femer por lidhjet pa
veshtiresi mund ti nderprej. Femijet i takojne nenes. Familja monogamike- vetem mashkulli
ka mundur ti nderprej lidhjet. Shkurorzimet perkufizohen si nderprerje e marteses se
plotefuqishme ndermjet bashkeshorteve me vendimin e gjyqit per shkaqet e parapara me ligj.

Martesa Me kalimin ne monogamy martesa merr formen e plote te institucionit shoqror.
Martesa e parahistorise ka kaluar ne etapa: Martesa grupore (endogamia, ekzogamia), Martesa
poligamike (Poligonia, poliandria) dhe Martesa monogamike. Me endogami nnkuptojm
marrdhniet martesore brenda fisit dikur gjinis apo klasit. Me egzogamia sht form e
marrdhnieve t mashkullit dhe femnrs q nuk i takojn nj fisi. Me martesn poligamike
nnkuptojm formn martesore kur burri ka shum partnere pr t hyr n marrdhnie
martesore. Poligamia sht martes e nj mashkulli me shum gra.
Poliandrior sht martesa e nj gruaje me shum burra. Bigamia sht institucion martesor i
nj burri me dy gra. Biandria sht institucion martesor i nj gruaje me dy burra. Sororati
sht institucion martesor kur burri martohet me motren e gruas. Lavirati sht institucion
martesor kur vllai i gjall apo mashkulli i familjes s vllait t vdekur kthen gruan martohet
me gruan e vllait t vdekur.

Familja Partialkal- Ne kete familje pushtetin e ka burri dhe nga ai varen anetaret e familjes:
gruaja, femijet dhe antaret e tjere te saj. Quhet patrialkale sepse pater familiaso, babai i familjes
eshte ai i cili i ka ne perkujdesje te perhershme te gjithe antaret e familjes se vete. Kjo familje
lindi edhe si kundervenie e matrialkalit, ku gruaja e kishte pushtetin ne familje.
Haprirat ku gjinden kto llojt t familjeve jan m t prhapura n zonat rurale apo n vende
ku kultivohet m tepr bujqsia dhe blektoria, pr arsye t krahut t puns . Pra ky lloj i
familjeve n kohn moderne gjindet n numr m t vogs krahasuar me familjen Nukleare
(brthamore).

Familja nukleare- Ky tip i familjes nukleare perbehet nga prinderit dhe femijet e tyre,
paraqitja e ketij tipi te familjes ia mundesoi gruas te marre pjese shume me teper ne shoqeri.
Ktu burri dhe gruaja kan t drejta t barabarta n vendimmarrje, n krahasim n tipin e
familjes Patriarkale ku t drejtat dhe vendimet kryesore i kishte Kryefamiljari dhe vllau i
madh

Familja e farefisnise- te gjithe vellezerit dhe motrat jane ne te njejten kohe bashkeshorte.

7 - Kristian Ramaj

6. Religjioni dhe llojet e religjionit tri fet etike Religjioni eshte forme me e vjeter e
vetedijes shoqerore por gjer me sot forme me e perhapur e vetedijes shoqerore. Ajo eshte
kategori historike. Religjioni ne shoqerine e komunitetit primitiv ka qene e vetmja forme e
vetedijes shoqerore ne ate kohe nuk eshte bere ndarja e punes nuk kane ekzistuar shkencat dhe
paraftyrimet religjioze kane qene te vetmet paraftyrime te njeriut. Besimi ne shume zotra quhet
politeizem, ndersa besimi ne nje zot quhet monizem.

Totemizmi- fjala totem eshte perdorur per te treguar fuqite e kafsheve ose pemeve qe
besohej qe e kishin fuqi mbinatyrore , psh Hajmalite konsiderohen si totemi.

Animizmi- eshte besim shpirteror qe mendohej se jetonin se bashku me qeniet njerzore,
dhe mund te ndikojne ne sjelljet e njerzve.

Monoteizmi dmth besimi ne nje zot. Si fete: Judaizmi, Krishterizmi dhe Islamizmi.

Judaizmi eshte feja me e vjeter monoteiste qe eshte paraqitur 1000 vjet para krishtit,
eshte fe e hebrejve qe besonin se zoti kerkonte bindje ndaj koheve morale.

Krishterimi ka si t drguar birin e zotit q quhet Krisht , nga ka marr edhe fet feja
emrin si Krishterim apo Krishterizm, lind si fe e masave te varferia dhe ishte feja me
revulocionare e paraqitur ne fillim te epokes sone.

Islamizmi- sipas islamizmit nuk ka zot tjeter perveq Allahut ndersa Muhamedi eshte
pejgamer i tij.Qdo musliman e ka pr obligim q t fal 5 vakte n dit, t agjroj gjat muajit t
ramazanit, dhe t shkoj njher t vetme n Haxh e Medin ,vende kto q jan t shenjta pr
Besimtart

Hinduizmi eshte nje fe politeiste, e cila i prket popullit t hindus ,sht e prbr prej
shum kulteve lokale .Vlen t theksohet se n kt besim shumica e njerzve e pranojn
doktrinn e ringjalljs

Budizmi
Ka lindur nga pikepamjet e Budes qe ishte princ hindus ne nje mbreteri te vogel. Esenca e
ketij besimi qendron nepermjet heqjes dore nga deshirat dhe ne meditim.

Konfuqianizmi- Konfuqie eshte emer qe lind nga emrat Kung Fu-Tzu qe ishte mesues
e jo profet fetar. Doktrina e konfuqianizmit eshte ta rregulloje jeten njerzore sipas harmonise
se brendshme te natyres.

Tooizmi-
doktrinen e vet e mbeshtet ne antidhune per nje jete me te mire.

9. Partit Politike Definicioni kur u themeluan prparsit,koha,vendi
Klasifikimi (llojet ideologjike)
Partite politike- Partia politike eshte organizate politike e cila perfshin njerezit me ideologi te
njejte politike, te cilet perpiqen qe sa me teper te zgjerojne qellime te caktuara teresore ose te

8 - Kristian Ramaj

pjeseshme per marrjen e pushtetit politik, gjer te e cila perpiqen te bijne ne radhe te pare me
rruge legale demokratike, duke fituar shumicen e votave ne zgjedhje (qe nuk perjashtohet edhe
rruga ilegale ne rrethana te caktuara). Partite politike jane organizata te cilat luftojne per
marrjen e pushtetit politik me rruge demokratike, qe nepermjet tij te realizoje interesat dhe
qellimet e veta politike e tjera.

10. Prkufizimi i Kombit Radhitja e prkufizimeve ,gjithsej 4
Kombi- me komb kuptojme teresine e te gjithe banoreve te te njetit vend qe jetojne nen te
njetin ligj dhe perdorin te njejtn gjuhe.
Perkufizimi i Kombit- Kombi eshte nje teresi e te gjithe banoreve te te njejtit shtet te te njejtit
vend , qe jetojne nen te njejtin ligj dhe perdorin te njejten gjuhe. Kombet mund te ndahen-
kombe te kultures dhe kombe te shtetit, ne te tilla qe mbeshteten mbi nje pasuri te caktar
kukturore qe eshte perjetuar dikur bashkarisht dhe ne te tille qe mbeshteten me se shumti ne
fuqine bashkuese te nje historie e te nje kushtetute te perbashket politike.

11. Nacionalizmi Llojet , definicioni
Nacionalizmi mund te percaktohet si teresia e simboleve dhe besimeve qe krijojne ndjenjen e
te qenit pjese e nje komuniteti te vetem politik. Keshtu disa kande ndjenjen e krenarise duke
qene britanik, Gjerman amerikan etj.
12. Etnija - kjo eshte forme e legjitimiteti ku verente disaforma identifikimi qe mbeshteten
ne realitetin shoqeror te ndyshem nga njeri tjetri si: feja, gjuha, prejardhjakombetare, kane te
gjitha diqka te perbashket aq sa formohetnje term qe u referohet te gjitheve etnitet. Ajo qka
kane teperbashket ne te vertet eshte qeshtja qe kthen ne vatra efektive te mobilizimit te grupeve
me qellime konkrete politike.

Shteti i se drejtes eshte shtet i cili brenda kufijeve te normave kushtetuese duke i respektuar
keto norma siguron nepermjet veprimtarise ligjvenese, garantimin e te drejtave te njeriut.

Formimi i shtetit dhe roli i tij- Shteti dhe shoqeria nga te gjithe mendimtaret e njohur e
vendosin ne poziten e identitetit te ktyre dy kategorive. Disa nga ata e identifikojne ne
aspektin politik pastaj ekonomik si dhe shoqeror. Dy pikepamje dominojne ne trajtimin e
menyres se formimit te zhvillimit te shtetit

Koncepcioni I Makiavelit (1469-1527) Per Shtetin- Permban embrionin e pikepamjes per
shtetin si dikatature te nje klase. Per te vete dikatatura ishte forme transitive e sundimit kah
republika. Makiaveli e preferonte diktaturen me shume se monarkine. Sidoqofte eshte merite
e madhe e Makiavelit se analizen e problematikes politike e liron nga religjioni dhe morali.

9 - Kristian Ramaj

Me kete veshtrim duket se eshte me vend konstatimi se, ai e ka filluar ndertimin e themeleve
te nderteses se madhe, e cila quhet shkenca bashkekohore per shoqerine.

Koncepcioni I Hobsit 1588-1679- Hobsi ne vepren e tij Leviatani ku thekson se shteti nuk
eshte as krijese hyjnore as e mbinatyrshme por veper e vet njerzve. Gjendja natyrore sipas
Hobsit eshte lufta e te gjitheve kunder te gjitheve qe tregon se njeriu nuk eshte qenie
shoqerore por nga natyra i thoshte Aristoteli. Dhe per te mos u shfarosur krejtesisht njerzit ne
luften ndermjet tyre pasi qdo njeri deshiron ti plotesoj nevojat e veta pa u vene veshin te
tjereve behet marreveshja me te cilin shtetasit i japin te drejtat e veta sunduesit suprem,
monarkut. Ne kete menyre pushteti shteteror behet apsolut qe shtetasit ia kane dorezu te
drejtat e veta ne kontrate.

Zhak Zhak Ruso 1712-1778- Koncepcioni i Rusoit ndryshon plotesisht.
Ne gjendjen e pare te barazise natyrore njeriu eshte moralisht i paprishur, por me uzurpimin e
tokes dhe shfaqjen e prones private shfaqet pabarazia dhe perqarja ne mes te njerzve. Per ti
vene vene fund kesaj njerzit merren vesh ndermjet veti dhe te drejtat natyrore ia dorezojne nje
sunduesi te perbashket. Por me kete pabarazia nuk eliminohet sepse sunduesi nuk behet i
drejte. Populli ka te drejte ti permbyse sepse pushteti suprem i takon popullit. Nje prej
mungesave kryesore te koncepcionit te Rusoit qendron ne faktin se ai nuk e lidh shfaqjen e
shtetit me lindjen e shoqerise ne klasa.

Sociologjia E Ogyst Kontit- Themelues i sociologjise ka qene mendimtari francez Ogyst
Konti i cili ne rinine e vet ka qene sekretar i sen Simonit, social-utopistit te shquar francez. Ka
ligjeruar mekaniken dhe matematiken ne shkollen politeknike ne Paris, por per shkak te
politikes qe eshte ndjekur ne ate kohe per shkak te botimit te vepres se tij Kursi i Filozofise
Pozitive ka humbe ate vend.Konti ne vepren e tij Kursi i filozise pozitive sociologjine e ndane
ne shkence te veqante dhe e ka quajtur sociologji. Kete disipline shkencore me pare e ka
quajtur fizika sociale e cila si lende eshte shkence mbi individin. Dukurite natyrore ai i ndan
ne trupat joorganike dhe shkencat perkatese: astronomia, matematika, fizika dhe kimia. Trupat
organike dhe shkencat perkatese: biologjia dhe sociologjia. Me tej Konti e ka ndare
sociologjine ne dinamiken sociale. E para statika sociale studion perberjen e shoqerive, e dyta
dinamiken sociale studion zhvillimin e shoqerise. Sipas kuptimit te Ogyst Kontit shoqeria ne
zhvillimin e vet kalon neper 3 shkalle: teologjia- metafizika- shkalla pozitive shkencore.
Sociologjia per Kontin eshte kurora e mendimeve njerzore qe studion zhvillimin e tere te
shoqerise dhe te gjitha shkencat e sistemit te vet nuk jane gje tjeter veq se shkalle e
domosdoshme sociologjike. I tere zhvillimi i mendimit njerzor ka sjelle sociologjine si
shkence pozitive mbi shoqerine.

Raporti i sociologjise me ekonomine politike- Qe te dy keto shkenca merren me studimin e
kategorive te aferta shoqerore. Ekonmia si shkence merret me analizen e fenomeneve
ekonomike. Socilogjia definohet si shkence mbi zhvillimin e ligjsive te ndryshme shoqerore.
Afersia eshte e madhe ne mes te ekonomise dhe sociologjise por ajo nuk eshte e njejte psh ne
nje organizate prodhuese me shume punetor ne te cilen punojne ekonomisti dhe sociologu,
secili nga keti dy profile e ka kendin e veshtrimit te problemit te vete shkencor. Ekonomisti
aty e studion menyren e organizimit te punes, lenden e pare racionalizimin e procesit te punes

10 - Kristian Ramaj

strukturen kualifikuese te prodhuesve dhe te atyre qe nuk jane ne prodhim direkt- puntoret ne
administrate. Dallimi me i madh ndermjet ketyre dy shkencave qendron ne faktin se
ekonomisti i studion pjeset e veqanta te punes ne organizate si lenden e punes strukturen e
punetoreve dhe te tjera, kurse sociologu qe te gjitha keto perpiqet ti studioje si teresi si grup
shoqeror.

Sociologjite E Veqanta
Jane: sociologjia industriale, rurale, e punes, politike, e religjionit, e familjes, e artit, e filmit,
gjeografike, ekonomike etj. Disa prej sociologjive te veqanta dalengadale kane zene vend te
duhur keshtu qe kane hasur edhe rezultate ne hulumtimet e veta dhe keshtu asnje klasifikim i
shkencave shoqerore s`mund te kaloje anash. Sociologjia me zhvillimin e saj i eshte nenshtruar
degezimit ne keto disiplina te veqanta. Procesi i atomizimit te sociologjise ne shume dege te
veqanta te sociologjise qe ne menyre implicite ne vete mban nje rrezik te reduktimit te
socilogjise se pergjithshme ne sociologji te veqante, duke nenqmuar dhe lene pas dore ligjet e
pergjithshme sociologjike. Keto tendenca shkojne aq larg sa qe sociologjite e veqanta i
konsiderojne qe jane ne gjendje te perfshijne ne suazat e veta te gjitha dukurite shoqerore, aq
me teper perpiqen tia zene vendin sociologjise se pergjithshme. Rezultatet e sociologjive te
veqanta dhe shkencave tjera i sherbejne sociologjise se pergjithshme si material i
domosdoshem per analizat, interpretimet e elementeve dhe marredhenieve te struktures se
pergjithshme dhe ligjesive te shoqerise.

Mbi konceptin e metodes- Me konceptin e metodes ne shkence kuptohet rruga ose menyra e
studimit te asaj shkence per njohjen e ligjshmerive te cilat vlejne dhe te cilat ajo i studion.
Fjala metode rrjedh prej gjuhes greke methodos qe ne perkthim do te thote menyre, rruge,
veprim, qendrim qe perdoret per arritjen e nje qellimi te caktuar per te zbuluar te verteten. Me
metoden shkencore mund te kuptohet grumbullimi i parimeve kryesore te cilat caktojne
qarkun analitik te nje shkence, se bashku me te gjitha menyrat hulumtuese me ndihmen e te
cilave shkenca orvatet te zgjidhe probleme te cilat para saj parashtrohen Ndersa rruga
respektivisht menyra per te arritur gjere te e verteta shkencore quhet metode ndersa shkenca
mbi metoden quhet metodologji.

Metodat sociologjik- Edhe pse Sociologjia si shkence mbi shoqerine nuk ka ndonje metode te
veten, por ajo sherbehet me disa metoda te shkencave te pergjithshme. Keto metoda zbatohen
permes hulumtimeve te ndryshme. Teresia e punes hulumtuese shkencore ndahet ne kater faza
kryesore: 1. Grumbullimi dhe sistematizimi i fakteve te veqanta, 2. Venia e hipotezes me te
cilen mund te shpjegohet materiali i grumbulluar, 3.Verifiki i hipotezes, 4. Pergjithesimi teorik
dhe konstatimi i ligjeve shkencore. Sociologjia per hulumtimet e veta perdore disa nga keto
metoda: Metoda statistikore, e vrojtimit, eksperimenti, e testimit dhe e intervstes, e
sociometrise, metoda komparative ose krahasuese.

Shoqeria njerzore- Shoqeria eshte teresia e strukturave shtresezimeve raporteve shoqerore dhe
qytetaret ne teresi. Shoqeri dmth qdo bashkesi brenda suazave te shoqerise njerzore. Me
shoqeri kuptohet kategoria e ngusht e jetes shoqerore. Dukuri shoqerore eshte ajo e cila shfaqet
ne qdo forme te aktivitetit shoqeror dhe qe funksionalisht eshte e lidhur me format e saja duket

11 - Kristian Ramaj

sjellur pasoje me rendesi shoqerore. Nje nder koncepcionet me te perhapura mbi shoqerine
eshte koncepcioni analitik. Pra shoqeria njerzore eshte organizim i gjalle, i cili eshte prodhim
i zhvillimit natyror, qe ne menyre ligjore paraqitet zhvillohet dhe ndryshon gjat historise se
vet. Me fjalen vlera duhet kuptuar cilesite qe ne u japim objekteve brenda sistemit shoqeror,
ne te cilen subjektet bejne perpjekje per te realizuar ndonje nevoje individuale te tyre.
Sociologjia vlerat i definon edhe si dimension institucional, sfere kulturore dhe dimension
personal. Ne zhvillimin e shoqerise njerzore ndikojne faktoret objektive dhe subjektive. Me
faktoret subjektive nenkuptohen veprimtarite njerzore te cilat jane te vetedijshme, te
vullnetshme. Me faktoret objektive kuptohen te gjithe faktoret e tjere, si levizjet shoqerore
ashtu edhe levizjet natyrore dhe dukurit tjera natyrore. Shoqeria eshte pak a shume e
organizauar e njerzeve ku ata ne rrethana te caktuara natyrore kryejn veprimtari te ndryshme
dhe te shumta.

Kultura
eshte teresi e parimeve materiale ideore te cilat njeriu ka ne anen e vet, edhe qe paraqet
krejt qka natyra ja mundeson njeriut.

Kultur materiale kuptojme te gjitha te ashtuqujaturit objekte shoqerore te cilat shfaqen ne
procesin e perpunimit te natyres. Kultura ideore paraqet punimet e veprimtarise mendore te
njeriut prej koheve me te hershme e gjer me sot ose format, normat e sjelljes, religjioni,
shkenca, edukimi idelogjia etj.

Shoqria njerzore- Shoqeri dmth qdo bashkesi brenda suazave te shoqerise. Me shoqeri
kupohet kategoria e ngusht e jetes shoqerore. Dukuri shoqerore eshte ajo e cila shfaqet ne qdo
forme te aktivitetit shoqeror dhe qe funksionalisht eshte e lidhur me format e saja duke sjellur
pasoje me rendesi shoqerore. Nje nder koncepcionet me te perhapura mbi shoqerine eshte
koncepcioni analitik. Pra shoqeria njerzore eshte organizim i gjalle i cili eshte prodhim i
zhvillimit natyror qe ne menyre ligjore paraqtiet zhvillohet dhe ndryshon gjate historise se
vete. Shoqeria eshte bashkesi pak a shume e organizuar e njerzve ku ata ne rrethana te caktuara
natyrore kryejn veprimtari te ndryshme dhe te shumta.

Vlerat shoqerore- Me fjalen vlere duhet kuptuar cilesite qe ne u japim objekteve brenda
sistemit shoqeror ne te cilin bejne perpjekje per te realizuar ndonje nevoje individuale te tyre.
Vetem kur nje nevoje institucionalizohet ajo fiton cilesine e vleres shoqerore. Vlere si
preference me se miri shihet nga pikepamja e hierarkise se tyre ne qifte, si psh mire-keq, bukur-
shemtuar, fitim-humbje etj.

Faktoret objektive dhe subjektive te zhvillimit shoqeror- Me faktore subjektive nenkuptohen
veprimtarite njerzore te cilat jane te vetedijshme, te vullnetshme (sjelljet e njeriut, aksionet e
vetedijshme te njerzve) Me faktore objektive kuptohen te gjithe faktoret e tjere si levizjet
shoqerore, ashtu edhe levizjet natyrore dhe dukurite tjera natyrore (faktori klimatik,
gjeografik)

Fjala sociologji rrjedh nga fjala latine socius qe dmth shoqerore dhe prej fjales greke logos qe
dmth shkence, dijeni etj. Kete disipline shkencore Konti se pari e ka qujtur fizika sociale qe
ka si lende te veten llojin njerzor qe duhet te studioje dukurite sociale Sociologjia si shkence

12 - Kristian Ramaj

e veqante e mori emrin dhe u inkuadrua ne vitet e 40-ta te shek. XIX. Ogyst Konti. Te qenet
modern do te thote te gjeme veten tone ne nje ambient I cili na premton avanture, fuqi,
kenaqesi, rritje, transformim te vetvetes dhe botes dhe ne te njejten kohe kercenon per te
shkaterruar qdo gje qe kemi, qe dijme dhe qdo gje qe jemi.

eshtjet shoqerore jane studiuar shume heret para krishtit si shteti, politika, klasat, pronat,
familja.

Objekt i studimit te sociologjise eshte shoqeria me teresine e saj, si: familja, mardheniet
mes tyre, politika prona, martesa, edukata, morali etj.

Klasiket E Marksizmit Per Lenden E Sociologjise- Marksi dhe Engelsi kane qene analitike
te studimit te shoqerise kapitaliste. Per stdimin e asaj shoqerie ata moren per baze jopabarazine
e njerzve ne shoqeri. Duke folur per perberjen dhe rregullimin struktural te atyre shoqerive,
konstatuan se raportet prodhuese, e me to edhe raportet shoqerore ishin bere tjetersuese.
Marksi duke i studiuar fenomenet ekonomike dha pergjigje se q`jane fenomenet shoqerore. Ne
vepren e tij Kapitali ai theksoi se ne analizen e formave ekonomike nuk mund te perdoren
as mikroskopi as reaktivet kimike. Ne vepren e tij Tetembedhjete Brymeri i Lui Bonaparti
Marksi shkruan: derisa miliona familje jetojne ne kushte ekonomike qe dallohen dhe qe
kundershtohen ne menyre armiqesore per menyren e tyre te jeteses, per interesat dhe kulturen
e tyre ne menyren e jeteses, per interesat dhe kulturen e klasave tjera, ata pergjithesisht
formojne nje klase. Engelsi ne veprat e tij si Pozita e klases puntore ne Angli dhe :Origjina
e familjes, prones private dhe shtetit shtrin qeshtje relevante sociologjike.3 Parime te zhvillimit
shoqeror sipas Marksit: Parimi i determinizimit Parimi i indeterminizimit historik- sipas ketij
punimi qe ai e mori nga Hegeli dhe mendimtare te tjere te gjithe shoqerite ekzistuese jane
zhvilluar nga perspektiva historike e tyre. Secila gjendje ne shoqeri ka pasur procese paraprake
dhe vetem ne baze te proceseve te meparshme mund te kuptohen te gjitha fenomenet shoqerore
gjate historise. Parimi mbi karakterin primar te realitetit shoqeror sipas ketij parimi Marksi flet
per bazen ekonomike dhe zhvillimin e saj ne shoqeri qe varet nga karakteri ekonomik. Parimi
mbi moralin primar te bazes ekonomike ne shoqeri ky parim jep specifikimin e parimit te pare
dhe te dyte mbi zhvillimin ekonomiko-shoqerore te shoqerise sepse qe te tri parimet e perbejne
esencen e zhvillimit historik te shoqerise.

Rregullat dhe normat shoqerore- Rregullat dhe normat shoqerore burojne prej jets
shoqerore dhe perfshijne gati te gjithe marredheniet qe ekzistojne ne qdo shoqeri. Me norme
caktohen raportet e ndryshme ne mes te njerzve ne shoqeri me qellim qe ato te jene te
rregulluara dhe te caktuara.

Doket- Jane ato rregulla te cilat zene fill ne nje grup shoqeror me pasqyrimin e gjate te nje
sjelljeje e cila konsiderohet si obligim per antaret e atij grupi.

Morali eshte forme e veprimtarise praktike te njeriut ndaj botes dhe ndaj njerzeve te tjere. Pra,
morali eshte grumbull normash qe caktojne se qka eshte e mire dhe qka eshte e keqe qe
urdherojne te kryhet ajo qka eshte e mire dhe ndalojne ate qka eshte e keqe. Morali.-ka t bj
me krkesat dhe vlersimin e sjelljeve e t qendrimeve t cilat konsiderohen si t mira ose t
kqija n nj shoqri. Moral do t thot kur ti prshndesim t njohurit t kemi kujdes t mos e
pengojm lvizjen e t tjerve t jemi t qet etj.

13 - Kristian Ramaj

Edukata-sht element i rndsishm n jetn shoqrore dhe sht proces i atill n t cilin
t vjetrit ndikojne n mnyre t vetdijshme n brezat e reja duke ia botuar aftsit, prvojat
e veta.
Edukata sht faktor i rndsishm n personalitetin e qdo njeriu.
Me edukat n kuptimin e ngusht kuptohet zhvillimi i fuqis edhe aftsive t brezave t ri
(aftsive mendore, fizike, estetika, morale etj). Me edukat n kuptimin e gjer nnkuptohet
trsia e ndikimeve pedagogjike q synojn n formimin e nj individi.

Argetimi dhe koha e lire- Argetimi eshte ngritja kulturore, edukative dhe zhvillimi i
individualitetit te njeriut dhe shprehet ne kenaqesi dhe forma tjera emocionale. Koha e lire ne
shoqeri te zhvilluar eshte faktor me rendesi per jeten e perditshme dhe eshte me rendesi per
ekuilibrin fizik, psikik dhe moralin e puntorit.

Grupet shoqerore-Grupet shoqerore jane grumbull njerzish te cilet kane marredhenie njeri me
tjetrin e cila marredhenie i ve ne varshmeri te ndersjellte. Grupin shoqeror mund ta quajme
edhe nje grup te caktuar te njerzve qe ne nje moment te caktuar gjinden se bashku me rastin e
kryerjes se ndonje veprimtarie apo te nje ngjarje. Grupet shoqerore formohen per nga
profesioni vendbanimi apo ndonje specifik qe i dallon nga te tjeret. Qellimi i tyre eshte se
duhet ti plotesoj disa nevoja te antareve te cilet participojne ne ate grup. Elementet perberese
te grupit shoqeror jane: subjektet, marredheniet qe krijohen ndermjet anetareve mjetet me te
cilat kryhen punet brenda grupeve dhe rezultatet e arritura per plotesiminn e nevojave te atyr
qe kane hyre ne ato grupe.

Kastet- Kasta sht grup shoqror i mbyllur antart e s cils kryjn funksione t caktuara
shoqrore dhe kan si karakteristik t nnshtrohen rregullave fetare, juridike dhe rregullave
t tjera t grupit!

Rendet jane grupe njerzish te cilat prej grupeve te tjera te njerzve bdryshojne sipas te
drejtave dhe detyrave te veqante, dmth qdo rend ka obligime dhe detyra te veqanta te
caktuara ne shoqeri.

Etnija eshte nje legjimitet ku mund te verehen disa forma identifikimi qe mbeshteten ne
realitet shoqeror te ndryshme nga njeri tjetri si feja, gjuha, prejardhja kombtare simbolet etj.
ku kan t gjith diqka te perbashket.

Nacionalizmi dhe shteti modern- Nacionalizmi perdoret nga elitat politike ne perpjekje per te
bashkuar shtetet ku ato sundojne. Nacionalizmi siguron nje ndenje perkatesie te nje bote ku
shume baza tradicionale jane shkaterruar. Nacionalizmi ka ndikim te dyanshem, ne njeren ane
ndjenjat nacionaliste shpesh shoqerohen me prirje drejt demokracise, kurse ne anen tjeter
shpesh nxisin anatogonizem. Nacionalizimi ka luajtur rol te rendesishem ne shek XX.
Dallojme 3 lloje te nacionalizmit: Nacionalizmi klasik, Postkolonoal dhe nacionalizmi
nenkulturor.

14 - Kristian Ramaj

sht shmangia.-Shmangia mund t prcaktohet si moskonformizm ndaj nj norme t
caktuar ose nj trsie normash t cilat jan t pranuara nga nj numr i madh njerzish t
nj komuniteti ose shoqrie.

far sht etnija.-Ka njfar legjitimiteti kur vren se disa forma identifikimi q mbshteten
n realitete shoqrore t ndryshme nga njri tjetri si feja gjuha dhe prejardhja kombtare kan
t gjitha diqka t prbashkt aq sa farkohet pr to nj term q u referohet t gjithave etnicitet.-
Etnija prfaqson diqka t ndryshme n mos po edhe biologjike.-etnija prcaktohet nga
prejardhja dhe kultura e prbashkt.

Emancipimi i femrs dhe e drejta.Pengesat lindin nga natyra e femrs dhe natyra e punve
t saj nga bindjet dhe niveli i vetdijes shorore.Pengesat nga natyra e femres jan se ajo e
kryen funksionin biologjik t lindjes,lind fmij.Ndrsa pr nga natyra e punve t saj ajo i
kryen vet punt e shtpis siq jan:rregullimi i baness,rritja e fmijve etj.Femra q ta realizoj
kt t drejt duhet t jet e emancipuar duhet ti krijohen kushte t cilat i mundsojn asaj q
punr n shtpi ti kryej pr nj koh m t shkurtr ,Pr ta br kt ekonomia familjare duhet t
jet e pajisur me mjete bashkkohore t amvisris duhet ta liroj nga disa obligime shtpiake.

15 - Kristian Ramaj

PYETJET E MUNDSHME PR SOCIOLOGJI

1.Shkruani per metoden sociometrike dhe mekanizmat ndihmes te saj- kuptimin e tyre ?
1.Me sociometri, ne kuptimin metodologjik, kuptohet faktikisht matja e dukurive dhe
proceseveshoqerore.- Kjo metode konstaton simpatine edhe antipatine,terheqesine dhe
refuzimin e individevebrenda grupit.- Mekanizmat ndihmes te metodes sociometrike jane
:sociodrama,psikodrama dhe sociogrami .- SOCIODRAMA sht form e lojs n t ciln
marrin pjes t gjith pjestart e grupit, ndrsagrupi tjetr prfaqson
publikun.PSIKODRAMA sht eksperiment sociometrik n t ciln individve t caktuar u
jepte te luajnndonj rol n prputhjet me rolet e tyre n jetn e rndomt.SOCIOGRAMI ka
t bj me mardhnjet e njerzeve n mes grupeve.

2.Shenoni format e metodes se te verejturit dhe shkruani per metoden e te verejturit ne
pergjithsi ? 2.Metoda e t vrejturit sht nj ndr metodat m t vjetra dhe m t natyrshme e
cilaprdoret hulumtimin e shoqris dhe dukurive t saj edhe pr grumbullimin e fakteve
tmaterialeve pra metoda e te vrejturit n sociologji n kuptimin shkencor kuptohet
prfshirjandijore n mnyr t planifikuar dhe sistematike e fakteve,- Forma t t vrejturit
siciologjik jan : t vrejturit sintetik,direkt,me pjesmarrje , masovik ,tevrejturit e rasteve t
veqanta t tjera.

3.Herbert Spenseri dhe qasja evolucioniste e tij ? 3.Spenseri dhe qasja evoluniste e tij- njri
nga dijetart e shquar q me punn e tij kontribojpr themelimin e shkencs s sociologjis e
n veqanti pr themelimin e drejtimit evolucionistn sociologji ka qen bashkohaniku I
kontit filozofi anglez Herber Spenser,lnda e sociologjisn frymn e parimeve evolucioniste
sipas Spenserit sht rritja, zhvillimi, funksionimi dhe struktura e grupit shoqror.

4.Shkruani pr metodn e intervists,dhe ne cilat raste prdoret intervista e hapur dhe ajo e
mbyllyr 4.Intervista ze vend te rendesishem ne procesin e rritjes se interesimit per
hulumtimin empiricte dukurive qenese dhe proceseve kryesore, te cilat jane karakteristike
per shoqerine.- Metoda e intervistes perdoret ne sociologjine bashkekohore per verifikimin
dhe themelimin eshenimeve te cilat me pare jane fituar me ndihmen e metodave te tjera
hulumtuese.- Intervista eshte njera nder format kryesore te komunikimit shoqerore ,me ane te
se cileshulumtuesi I ben pyetje te ndryshme individit mbi dukurite e caktuara shoqerore.-
Intervistat e hapura apo te lira perdoren kur I pyeturi ka te drejte dhe ka liri te plote
nepergjigjjet e veta te cilat mund te jene te shkurtra ,por nga ana tjeter mund te beje edhe
neforme bisede.- Intervistat e mbyllura perdoret gjate pergjigjeve te cilat I jep me po ose
jo .

5.Shkruaj per kuptimin e kombit dhe llojet e tij ? .Kombi eshte komunitet specific popullor I
njerzeve I lindur ne baz te ndarjes shoqrore teprones,perkatsisht me shthurjen e shoq.feudale
dhe fillimin e shoq.kapitalisteElementet e kombit :Origjina e perbashket,gjuha e
perbashket,lidhja e gjakut,territori,kultura,zakonet,simbolet e perbashkta,historia e
perbashket etj.

6.Sipas Tomas Hobsit njeriu per njeriun eshte ujk ( gjendja natyrore sipas Hobsit ) ? 6.Sipas
Hobsit gjendja natyrore qe i parapriu shtetit qe i karakterizohet me luftene e te gjithvekunder
te gjithve,me kete tregon se njeriu nuk eshte shoqeror per nga natyra siq ka cek Aristoteli:

16 - Kristian Ramaj

per te mos shfarosur krejtsisht njerzit ne luften ndermjet tyre qe shfaqen medoemos pasi qdo
njeri deshiron ti plotsoj nevojat e veta.pa ua ve veshin te tjerve.behetmarveshja me te cilin
shtetasit japin te drejtat e veta sunduese.

7.Shkruaj per nacionalizmin dhe llojet e saj ? Nacionalizmi ka ndikim t dyanshm ne
zhvillimin social. N njrn an ndjenjat enacionalizmit jan me prirje drejt demokracis dhe
n ann tjetr disanacionalizma kan shkaktuar antagonizma dhe konflike shkatrruese n
shek.19dhe 20. 1-nacionalizmi klasik 2-nacionalizmi postcolonial 3-nacionalizmi
nnkluturor

8.Martesa dhe llojet e saj ? Martesa me paraqitjen e forms se monogamis merr formn e
plote te institucionitshoqrore,ku lindja e fmijve dhe edukimi i tyre behet ne mnyre me te
organizuar se mehert
Lojet e marteses -Martesa grupore endogamia dhe egzogamia- Martesat poligamike-
martesat monogame- Martesa egzogamia- sht forme kur mashkulli dhe femra nuk i
takojn nj fisi - Martesa endogame- sht form kur mashkulli dhe femra jan te nje fisi-
klani. - Martesa poligamike- kur burri ka me shume gra.Ndrsa grupe te martesave te
veqanta kane qene SORORATI dhe LEVRATI.
]
9.Statika sociale dhe dinamika sociale sipas Ogyst Kontit ? Statistika Socialee - studion
perberjen e shoqeris Dinamika sociale- studion zhvillimin e shoqeris..

10.Norma morale eshte ? a.e trasheguar dhe pranohet si e till b.eshte universale dhe vlen per
te gjitha koherat dhe per te gjitha rrethanat c.eshte dinamike dhe e ndryshueshme

11.Shkruaj per Emancipimin e femres ? N drejtim t emancipimit t femrs dalin shum
pengesa t natyrave t ndryshme t cilatedhe mund t tejkalohen me nj angazhim. Kto
pengesa jan t natyrs s femrs dhe tnatyrs s punve t saja. Pengesat e natyrs s
femra jan se ajo kryen funksionin biologjikI lind fmijt ndrsa pengesat q dalin nga
natyra e punve t
saja jan se ajo I kryen punt eshtpis. Kto e pengojn femrn q t angazhohet jashta tyre.
N mnyr q ajo t I tejkalojkto pengesa dhe t realizoj t drejtn e saj, ajo duhet t
pajiset me mjete bashkohore pr tu liruar nga punt e shtpis qoft edhe duke paguar nja
ndihmse pr punt e shtpis. Edrejta vlen pr t gjith ajo ju garanton kushte te barabarta
edhe femrs.Me an t sa drejtsfemra hyn n marrdhnje martese dhe sht prapa e drejat
ajo q rregullon n rast tshkurorzimit.

12.Koncepcioni i Marksit dhe Engelsit per shoqerin ? Marksi dhe Engelsi kan qen analitik te
studimit te shoqeris kapitaliste.Per studimin e asajshoqerie ata moren per baz jobarazin e
njerezve ne shoqeri..sipas Marksit dhe Engelsittsociologjia ka per detyr analizen e proceseve
reale te njeriut,se qfar bejn e veprojn njerezit neprocesin e prodhimit.Percaktimin historik te
shoqerive marksi e ben si sociolog duke u nisurnga baza e sigurimit te ekzistences se vet
njeriut se pari per te jetuar,duhet te hash e tepiish,te kesh nje banes,veshje dhe gjera te
tjera..Engelsi ne vepren e tij'' Pozita e klases puntore ne Angli'' mandej ' Origjina e prones
privattedhe e shtetit'' shtron qeshtje relevante sociologjike.Klasiket marksizmit u jan
qasurproblemeve sociologjike pa e permendur sociologjin si shkence...

17 - Kristian Ramaj

13.Koncepcioni i Platonit per shtetin ? Mos pajtime me te shpeshta ne literatur ekzistojn
rreth koncepcioneve shoqerore te Platonit.teparaqitura ne vepren e tij'' Shteti''Ideali i te
ashtuquajturit shtet te drejt i platonit eshte idealizmi i shoqeris klasoreantike.idealizmi i cili
synonte ruajtjen e shoqeris me klasa dhe amshimin e polisit.i pakenaqurme gjendjen
ekzistuese dhe duke kundershtuar Demokracin atinase Platoni krijon tipin e polisitideal
pikerisht per te penguar shkaterrimin e polisit antik dhe te sistemit skllavopronar.Qellimi
ishtetit eshte realizimi i se drejtes.sikurse shpirti i njeriut qe perbehet prej
pjesevekryesore:Intelektit,vullnetit(energjis),dhe epsheve te ulta(pasioneve) dhe shteti
perbehet prej3kastave:kastes se filozofeve(qe eshte intelekti i shpirtit), kastes
seluftetareve(vullneti,energjia,)dhe kastes se zejtareve dhe tregtareve.

14.Shkruani fete etike te lindjes se Larget ? Hinduizmi,Budizmi,Konfucianizmi dhe Tooizmi

15.Qka kuptoni me kombin e kultures dhe kombin e shtetit cekni shtete respektivenete cilat
kan qen karakteristike keto dy menyra interpretimi per kombin (ese) Kombi klasifikohet ne
dy grupe ne : a)komb I kultures dhe b)komb I shtetit.- Keto dy kombe mbeshteten mbi nje
pasuri te caktuar kulturore, qe eshte perjetuar dikurbashkarishte dhe si e tille mbeshtetet me
teper ne fuqin bashkuese te nje historie e ten jekushtetute te perbashket politike.- Rrenjet
jane me te fuqishme dhe me organike kurse plebishiti eshte I pasigurte por eshteedhe me I
fuqishem.- Shtetet si Franca dhe Britania e Madhe, SHBA dhe Zvicra pas Revolucionit
Francez kombin ekuptuan si nje njesi politike qytetaresh te cilet jane te barabarte perpara
ligjit ,pavaresisht ngapozicioni shoqeror, prejardhja ,gjuha ose feja , ndersa sipas Gjermanis
dhe Italise kombin embeshtesin mbi gjuhen dhe kulturen e atij shteti.- N literature autort
interpretimin e kombit
t shetit e quajn koncept perendimor, kursekonceptin e kultures e quajten koncept
evropiano-qndror

16.Partit politike jane formuar per her te pare? a)Gjermani b)Angli c)Franc d)SHBA

17.Cila nga keto fe ka lindur ne shek Vll te eres sone? a)Krishterizmi b)Islamizmi c)Budizmi
d)Konfuqizmi

18.Nacionalizmi postkolonial ka qen karakteristik per shtetet si? a.gjermani b.austri c.gane
d.nigeri

19.Nacionalizmi nenkulturor paraqitet? a.me lindjene shtetit komb b.si levizje brenda shtete-
kombeve te formuara me heret c.ne vendet te cilat kan qe dikur te kolonializuara

20.Endogamia eshte ? a)Martes jashta fisit b)Martes me gruan e vellaut c)Martes mbrenda
fisit 21.Me familjen patriarkale kuptojme ? a)Sundimin e gruas ne familje b)Barazin ne mes
burrit dhe gruas c)Sundimin e kryefamiljarit 22.Perkufizimi i partive politike, kur eshte bere
paraqitja e tyre dhe ne cilin shtetdhe beni klasifikimin e tyre ( dmth klasif. e partive ) ?
.Partit politike do te thot grup i njerzve me mendime ,qllime dhe pikpamje te njjta
ndajrregullimit shtetror me intenc dhe lufte pr prvetsimin e qllimeve te veta. Nga
anashkencore zgjerimi i tyre zgjerohet :Ato jan forme kryesore e superstrukturs juridiko-
politike.Ato jane organizata me interes te njejt politik ,ideologji te njjte te cilat shprehen ne
programine tyre. Ato jan bartse te interesave te grupeve shoqrore pr marrjen e pushtetit

18 - Kristian Ramaj

politik nemnyr demokratike dhe pr mbrojtjen e interesave te grupeve .Ato jane shfaqur si
rezultat idiferencimit shoqrore, politik dhe ideor,ne baze te synimeve te disa grupeve te
veantashoqrore. Origjinn e kane qysh nga antika kurse Anglia konsiderohet si djepi i
partivemoderne politike. Partit politike mund te klasifikohen sipas prbrjes klasore ,mirpo
nuk dote thot se kjo pasqyron ndarjen themelore te klasave qe ekzistonin ne at shoqri

23.Kombet - shtetet u krijuan ? a)Si rezultat i sovranitetitm te shteteve dhe fuqise bashkuese
te tyre b)Si rezultat i ngjashmerive te kultures,gjuhes dhe historis c)Si rezultat i religjionit te
perbashket

24.Per cila shtete ka qene karakteristik Nacionalizmi klasik ? Francen,Gjermanin,Britanin
dhe Italin

25.Me konceptin poligjeni kuptojme ? a)Martesen e burrit spo gruas me m shume se nje
partnere ne te njejten kohe b)Martesen e gruas me me shum se nje burr ne te njejten kohe
c)Martesen e burrit me me shum se nje grua ne te njejten kohe

26.Qka kuptoni me nocionin familje ? Familja sht nj ndr institutet m me rndsi dhe
paraqet formn e veqant dhe specifike tmardhnieve shoqrore.
]
27.Cili eshte dallimi ne mes familjes patriarkale dhe nukleare ? Dallimi ne mes familjes
Patrialkale dhe nukleare qendron se ne familjen patrialkale cdo gje irefrohet kryefamiljarit,
kurse ne familjen nukleare kemi nje harmoni ne mese anetarve tefamiljes 28.Levirati dhe
karakteristikat e saj ? Levirati eshte kur ndonje mashkull i familjes se vellaut te vdekur
''kthen gruan '' martohet megruan e vellaut te vdekur

29.Koncepcioni i Stalinit per kombin ? 'Kombi eshte nje bashkesi e qendrueshme njerzish e
lindur historikisht e ngritur mbi bazen ebashksis se gjuhes,te territorit,te jetes ekonomike dhe
akrakterit psiqik qe shprehet nebashksin e kultures''

30.Shkruani rreth moralit ? Funksion kryesor shoqror i moralit sht rregullimi i veqnt i
sjelljeve dhe marrdhnjevendrmjet njerzve. Morali prher fillon me vetdijn shoqrore dhe
sht nj ndr rregullatkryesor t shoqris. At prbjn rregullat dhe normat e sjelljes ne
mes t njerzve n kuadrt shoqris. Morali nuk sht veti e tasheguar por sht e momentit
krijohet ne momnetin ecaktuar. Dallimi kryesor n mes t moralit dhe jurisprudencs
qendron se pas jurisprudencsqndron fuqia materialiste e shteit ndrsa pas moralit qndron
brejtja e ndrgjegjs pra nuk kasanksion.

31.Mendimet e mesjetes cilave drejtime u takojn ? Koncepcioni I shoqris n epokn e
shkatrrimit t shoqris skllavoproare dhe te zhvillimit tfeudalizmit u shpreh ne dy forma:
n kristiane-religjiose dhe n natyrale-historike.

32.Cilet nga keta autore permendet ne tekstet sa i perket aplikimit te metodeskompearative
krahasuese ? a)Marksi b)Hobsi c)Dyrkemi d)Rusoi

33.Cili nga keta autor eshte perfaqesues i drejtimit funksionalist ne sociologji ? a)Hobsi
b)Talkot Parsons c)Ferdinand Tenis d)Robert Merton.

19 - Kristian Ramaj

34.Ne cilen periudhe eshte studijuar njeriu ? Ne periudhen e Antropologjis

35.Shkruaj per Sororatin dhe Leviratin ? Sororati -kur burri (dhenderri) martohet me me
motren e gruas, .Kjo forme e marteses behetzakonisht pas vdekjes se gruas, por ngjan qe ajo
martese te behet edhe sa eshte gjalle gruaja. Levrati kur vellai gjalle apo ndonje mashkull
tjeter i familjes se vllaut te vdekur Kthengruan martohet me gruan e vellaut te vdekur pra
me te vejen e tij.

36.Kush eshte prfaqsues i teoris organike mbi shtetin ? a)Ogyst Konti b)Toma Akuini
c)Herbert Spenseri d)Augustini

37.Kush eshte themelues I teoris s materializmit historik ? a)Engelsi b)Aristoteli
c)Platonid)Marksi

38.Qfar eshte hipoteza ne sociologji ? Hipoteza ne sociologji eshte supozim apo mendim
ende i pa verifikuar .

39.Prfaqsues I teoris mbi epshin seksual libidosi sht ? a)Talkot Persons b)Sigmund Frojd
c)Herbert Spenseri
d)Fridman

40.Njeriu per nga natyra e tij eshte qenie politike ka thene ? a)Platoni b)Aristoteli
c)Haldunid)Hobsi

41.Biandria ka te bej ? a)me martesen e nje burri me dy grab)me lidhjen e bashkesise
seksuale te nje gruaje me me shume burra apo meshkuj c)kur gruaja gjendet ne raportin
martesor me dy burra

42. Cila fjale perdoret per identifkimit te kombit ne vendet Arabe? Umma

43. Llojet e martesave Poligamike? Poligjinia Poliandria Bigamia Biandria

45.Drejtimet e mendimit mbi etnin? Primordialistt pr t cilt etnjia prfaqson diqka t
ndryshme e cila prcaktohet ngaprejardhja dhe kultura e prbashkt. Dhe Konstruktivistt t
cilt vendosin n plan t par rrethann q etniciteti prfaqson njmnyr modern pr ti
organizuar ndryshimet kulturore n mnyr sociale dhe politike.Primordialistt tej etinja
shohin diqka t dhn m hert ndras konstruktivistt diqka q lindkur bhen shkmbime t
ndrsjellta n mes t grupeve. Feja, gjuha dhe zakonet e kultura nukajn n gjendje q t
vetme t krijojn nj identitet etnik.

46. Permend tri llojet e Rendeve me Europen Mesjetare? Kleri I lartPronaretQytetaria

47.Flisni per Familjen Nukleare Ky tip i familjes prbehet nga prindrit dhe fmijt e tyre.
Zhvillimi teknik dhe teknologjik kabere zhdukjen e formave te vjetra te familjes ku funksion
kryesor ishte prodhimi. Nderfunksionet me te reja jan funksioni edukativ dhe mnyra e
socializmit te fmijve ne familje.Karakteristik tjetr e ksaj familje sht rnia e mortalitetit
dhe natalitetit. Ne ket rniendikojn punsimi i femrs, arsimimi i saj, integrimi i saj ne

20 - Kristian Ramaj

shoqri etj. Ne ket zhvillimparaqitet lvizja feministe e cila lufton pr drejta te barabarta me
mashkullin ne shoqri. 48.Cilat nga keto fe konsiderohen monoteiste? a)Hinduizmi, Taoizmi
b)Judaizmi, Krishterimi, Islami c ) A n emizmi,tote i z m i

49.Ceshte Toteizmi dhe Anemizmi? Toteizmi - besim n kafsh dhe pem se kan fuqi
mbinatyroe ANIMIZMI - besim se shpirarat e popullojn botn t njejten koh si qeniet
njerzore

50.Numro se paku 3 metoda te Sociologjise? a. METODA E T VREJTURIT b.METODA
E EKSPERIMENTIT c.METODA STATISTIKORE

21 - Kristian Ramaj

USHTRIME NGA LNDA SOCIOLOGJIA E S DREJTS
semestri i par

Ushtrime per provim

1. Sociologjia juridike ne kuptim te ngushte Ne mesin dukurive shoqerore ka dukuri te tilla
te cilat karakterin juridik e kane te theksuar. Ne shoqerite bashkohore dukuri te tilla jani:ligji,
gjyqi, vendimi administrativ. Keto jane dukuri te tilla te cilat me vone dot quhen dukuri
primare jurudike.Andaj ne kuptimin e ngusht soc juridike duhet te perkufizohetne kete lemi e
cila nuk eshte diskutabile.

2. Sociologjia juridike ne kuptimin e gjere- Do ta zgjerojsociologjine juridike ne te gjitha
dukurite shoqerore ne te cilat eshte i kyqur ndonje element i se drejtes Perveq dukurive
primare studjon edhe dukurit sekondare si familja,pronesia,kontrata, pergjegjisa etj

3. Raporti i sociologjise Juridike me soc. e pergjithshmeKane pika te perbashketa por edhe
dalluse. Pikat e perbashketa jane se te dyjat studjojne shoqerine dhe fenomenet
shoqerore.Soc. e pergjithshme studjon institucionet, gjenezen dhefunksionimin e tyre, soc.
juridike studjon gjenezen e tedrejtes ne jeten shoqerore

4. Raporti i sociologjise me shkencat tjera shoqerore-Soc juridike ka raporte te theksuara me
soc. e pergjithshme. ka raporte edhe me deget tjera te socciologjise si p.sh mesociologjine e
informimit dhe sicologjin e artit. Por mendojmese lidhja ne mes te sociologjise religjioze dhe
soc. Politikeme sociologjin juridike duhet te jene me te forta dhe te thelluara

5. Dallimet ne mes te soc. juridike dhe te drejtes dogmatike-Dallimi ne mes te sociologjise
juridike dhe te drejtes dogmatike nuk eshte ne objektin e studimit, dallimi eshte ne pikpamje
ose kendveshtrim. Te njejtin objekt te cilin e drejta dogmatike e studjon nga brenda soc
juridike e studion nga jasht, e drejta dogmatike studjon rregullat e drejtes vetem per vete
ndersa soc juridike perpiqet qe ti zbuloj shkaqet shoqerore te cilat shkaqe i shkaktojne
ppasojat shoqerore te cilat i prodhon ajo.

6. Raporti i soc. juridike me filozofine e se drejtesSociologjia e se drejtes eshte vetem nje
pjese e filozofis te sedrejtes. Ndarja e ketyre dy disiplinave u be e pashmangeshme kur
sociologjia krijoi metodat e reja si te verejturit masovik, eksperimentin, te cilat njihen si
metoda empirike. Mes ketyre disiplinave ekziston ni nderlidhje reciproke dhe ndarja e tyre
ne disiplina te veqanta nuk nenkupton edhe mos bashkpunimin ne mes tyre.

7. Raporti i sociologjis juridike me historin e se drejtes dhe tedrejten krahasimore-
Historianet e se drejtes si dhe komparativistet studjojne sistemet juridike ne te cilat ata vet

22 - Kristian Ramaj

nuk marrin pjese sepse ato mund te jene sisteme te se kaluares ose sisteme te shteteve
tjera.Sociologjia juridike ne hulumtimet e veta perfshine hulumtimin e se drejtes nga e
kaluara dhe nga te drejtat e shteteve tjera me qellim qe te formoj nje drjete me stabile dhe per
nje kohe me tegjate. Kshtu soc. juri. e ndryshon apo e transformon his. E shtetit dhe te
drejten krahasimore. E drejta krahasiomore nenkupton nje indikacion te dyfishte: ne qeshtjen
e krahasimit paralel te teksteve me qellim te perkryerjes se procesit te ligjdhenies

.8. Raporti i soc. juridike me soc. politikeEshte veshtir te behet dallimi ne mes te politikes
dhe te drejtessepse parlamentaret e njejte qe votojne per aprovimin e ligjitpercaktojne
politiken e vendit gjyqtari I njejte I cili proklamonte drejten formon dominimin si mas
shtrengimi per te cilin aiangazhohet qe te aplikoj ne menyren e vet nje politike
ndeshkuese.Ne mes antareve te cilet keto dy nocione I vendosin parallel njerite drejten do ta
vendos mbi politiken, ndersa politiken mbi te drejten.Pa dyshim se mendimtari i par i cili e
vendos te drejten mbi politiken mendon se te drejten pozitive mendimtari i dyte i cili e
vendos politiken mbi te drejten mendon ne te drejten natyrore

9. Raporti i soc. juridike me psikologjine juridikeQe te dy kto lemi insistojne ne qeshtje
shoqerore ti studjojne ne menyre me efikase dhe ne nje nivel me te larte skencor.
Psikologjiajuridike marre ne pergjithsi ka mbetur ne nje shkalle me te ulet te elaborimit per
arsye se eshte konstruktuar me vone se sa soc. juridike.Hulumtimin e qeshtjeve te ndyshme
soc. juridike I ndihmojnepsikologjia sociale juridike dhe psikologjia juridike e popullit.

10. Psikologjia sociale juridike- kjo studjon fenomenet epsikologjise kolektive si dhe mbledh
fenomenet individualepsikologjike, fenomenet e psikologjise interpresonale. Kjoshkence ne
praktike eshte e pandare nga sociologjia sepsestudion tema te njejta, perdorin metoda te
njejta dhe kanekarakter hulumtuese te njejte

11. Psikologjia juridike e popullit apo e mases- Ne mes tepsikologjise dhe etnologjise eshte
krijuar nje disipline e cilaeshte psikologjia e popullit ose e maes e cila mirret me analizen e
sjelljeve dominante te nje grupi si te kombit, fisit, klases etj.duke bere ndonje krahasim
eventual me grupet tjera krahasusese ne kete menyre psikologjia e mases ka per qellim qe te
nxjerr karakterin psikologjik i cili munt te konsiderohet si i perbashket per grupin

12. Tendencat ne drejtesi dhe raporti i tyre ndaj sociologjiseAnalistet juridik pikpamjet e tyre
I shprehin ne dy kuptime:ngushte dhe gjere. Pikpamjet e tyre juridike jane identifikuarme
rregullat e parimet te cilat i kane aplikuar ne gjykata merastin e marrjes se vendimeve te
tyre.Tendenca e shkollesanalitike ishte qe gjykatat ti konsideroj organe te shtetit dhesi te tilla
me aktivitetin e tyre ti nenshtrohen te drejtes se shkruar.Normativizmi logjik mbeshtetet ne
idealizmine Kanttit per tembrojtur mundesin e ekzistences se qfardo sociologjie juridikqe
nuk eshte asgje tjeter veq nje lulezim i pozitivizmit juridiki kombinuar me racionalizmin
dogmatik

13. Tendenca ne sociologji dhe raporti i tyre ndaj te drejtes-Pozitivizmi sociologjik te cilin e
ka future Ogyst KOnti eshteshprehur ne disa forma shpeshher kunder insipirimve te
themeluesve te sociologjise. Per Kontin sociologjia ka kuptim te dyfisht.Ne nje ane eshte
shkenve pozitive mbi faktet shoqerore neanen tjeter ajo eshte shkence e pergjithshme, shkene
mbishkencat, nje lloj filozofie primare e cila e ka zevendesuarmetafiziken e dikurshme

23 - Kristian Ramaj

14. Perpjekjet e Emil Dyrkemit ( 1858-1917)per soc. juridike-ky thell i ka transformuar
koncepcionet e Kontit dhe njekohesisht fuqishem i ka hedhur qdo tendenv per formimin e
ndonje shkencete re nga natyralizimi, formalizmi apo dogmatizmi metafizik, dhe ne mast e
madhe ka kontribuar ne afirimin e soc juridike ne kuaderte sociologjise. Nder deget e
veqanta te sociologjise se Dyrkemit jane: Morfologjia sociale, fiziologjia sociale, psikologjia
kolektive,sociologjia e pergjithshme. Dyrkemi u ja eliminuar te gjitha pengesat te cilat kane
vene para soc. juridike pozitivizmin sociologjik, natyralizmin dhe formalizmin.

15. Maks Veberi dhe Soc. juridike (1864-1920)- Pengesat e fundit te nje zhvillimi permanent
te soc. juridike te cilat kane qene ne vet sociologjine jane tejkaluar me reformimin e
metodave sociologjike te cilen e ka bere sociologu gjerman Maks Veber.Ai ka kontibuar net
e kuptuarit me te mire ne mes te sociologeve dhe juristeve si dhe bashkpunimin ne mes te
sociologjise juridike dhe jurisprudences. Veberi eshte larguar me shume nga shkenvat
dogmatike- normative.

16. Bengjamin Kordozo- thot se ai nuk mendon te radhitetme ata te cilet mengojne qe ne
realitetin shoqeror nuk ka asfar te drejte perveq atyre qe gjenden ne vendimet e gjykates dhe
sipas tij duhet te gjendet ai koncept i se drejtes te cilen realiteti mund ta pranon si te vertete

17. Rosko Paund idea kryesore e ktij mendimtari per qeshtjetj e sociologjise juridike ishte
si rezlutat i konfrontimit te drejperdrejte te qeshtjeve sociologjike ( si qeshtja e kontrollit dhe
interesave shoqerore) problemeve filozofike (si pragmatizmi dhe teorite eksperimentale te
vlerave) problemet e historise se te drejtese dhe ne fund problemet gjate punes se gjykatave
amerikane siqe eshte qeshtja e kujdeshshmerise administartive.Normat juridike me teper
duhet te merren si drejtues qeshpiejne nga rezlutatet te cilat jane shoqerisht te drejta eme pak
nga shabllonet e ngurta dogmatike

18. Monteskieu (1689-1755) Ka bere perpjekeje ti sintetizojanet me te rendesishme te
Aristotelit me metoden e fizikessociale veqmas formen qe e ka dhene Spinoza.Monteskieu
duke e pershkruar permbajtjen konkrete te pervojave juridike te tipeve te ndyshme te
civilizimit ka qene ne gjendje qe me me shume fakte sesa paraardhesit e tij per te drejten
thot: Ajo flet per ate qe eshte, jo per at qe duhet te jete, si dhe nuk i arsyeton traditat vetem
i sqaron.

19. Oliver Vendell Holms vepra e tij E drejta e pergjithsheme (1881). Holmsi ka
theksuar nevojen qe juristet me punen e tyre i kthehen studimit objektiv dhe empirik te
realitetit shoqeror. Holmsi thot:Jeta juridike nuk ishte logjika, por pervoja permbajtjen e s
ciles (pervojes) duhet ta paraqes soc.juridike

20. Aristoteli- Sociologjia juridike mund te gjendet ne verene e tij Etika e Nikomahut ne
kapitullin e pare psete tet dhe nente dhe ne vepren Plitika. Ne mes te Aristotelit dhe
Monteskieut ekziston ni distance e madhe.

21. E drejta sipas Sociologjise JuridikeMe te drejet kuptojme te drejtat e subjekteve te
ndryshme qejane te rregulluara me dispozita norma e rregulla te ndryshme. Raportet, sjelljet,
kerkesat e individit apo te grupeve tendryshme te cilat konsiderohen si te arsyshme dhe

24 - Kristian Ramaj

teduken se jane ne pajtim me nje ide te drejtesise.

22. E drejta fleksibile spontane e percaktuar per nje rastNe kete rast dinamika e te drejtes se
paorganizuar i nenshtrohet nje numri te vogel te perkufizimeve. Shembull ne kete jane te
drejtat spontane te cilat pranohen gjate vlersimit te lire te gjyqtarit.

23. E drejta shoqerore e mases (raporti i saj me te drejten eobligimeve)-E drejta shoqerore qe
i integron apo i nderlidhmasat nuk eshte intenzive per nga vlera e saj, por eshte intenzive per
nga ndikimi apo dhuna pra vlera per qdo te drejte varet nga masa e grupacioneve apo
premtimeve themelore te saj qe nenkupton stabilitetin e fakteve normative ku ze fill fuqia
obliguese e se drejtes.

24. E drejta individuale e afrimit E drejta individuale eshte njera prej formave te se drejtes
individuale qe eshte me e rralle, sepse pjesa me e madhe e raporteve qe e kane kete karakter
me shum jane raporte pasive se sa aktive. Keto raporte nga aspekti i se drejtes jane sterile
sepse jane te mbeshtetura ne terheqjen ne mes te gjinive dhe formave te tjera te terheqjes siq
eshte kurrshtja per te ditur ose ofruar, simpatia e njeaneshme dhe dashuria

.25. E drejta interindividuale e ndarjes: kjo e drejte burimin eka nga mosmarrveshjet,
konfliktet, garat lufarake e cila ka per qellim qe te bej rregullimin e konflikteve e te lufterave
dhe kjo eshte shembull tipik i drejtes se luftes. E drejta interindividuale nuk eshte forma e
vetme e se drejtes individuale. Ekzistojne edhe forma tjera si:e drejta e afrimit dhe e drejta
individuale e perzier

.26. E drejta individuale e struktures se perzier me te cilen vihet ne drejtpeshim ndarja dhe
afrimi Kjo forme e se drejtes individuale eshte me e perhapur. Kjo eshte forma e se drejtes
me te cilen kryesisht mendohet kur e drejta individuale dhe e drejta intergrupore e
kundershtojne te drejten shoqerore

27. E drejta shoqerore e bashkesive te ngushta- Meqenesebashkesit e ngushta paraqesin
shkallen me te larte te shoqerizimit te pjeserishem dhe shkallen eme te ulet te ndikimit, e
drejta shoqerore e cila ze fill nga kjo bashkesi duhet te jete ne shkalle me te larte te
vlefshmerise se saj, ndersa dhuna dhe presioni kane shkalle me te ulet te ndikimit.
SHoqerizimi ne forme te bashkesive eshte me pak I sigurte dhe me I dobet se sa shoqerizimi
ne bashkesi.

28. E drejta e organizuar dhe e paorganizuar - qdo e drejte eorganizuar qdo her gjendet ne nje
shkalle me te larte se sa e drejta e paorganizuar. E drejta e organizuar ne skematizim apo
projektin e vet asnjeher nuk mund ta shpreh ne menyr te plote te drejten e paorganizuar e cila
eshte me dinamike dhe me e pasur ne permbajtje.E drejta e paorganizuar mund te ekzistoj
edhe pa mbulesen e jashteme te drejtes se organizuar, qka per te drejten e organizuar nuk
vlen.

29. E drejta e organizimit te mases: funksionimi i intenzitetit me te dobet me ate me intenziv
te bashkesive te ngushta megjithate perfaqsojne nje mase me te papershtatshme per afrimin
dhe organizimin e superstruktures. Kjjo beht per arsy se superstruktura nuk i pergjigjet
mases se unifikimit te infrastruktures se vet spontane, kjo mase e unitetit ne mes te

25 - Kristian Ramaj

superstruktures dhe infrastruktures eshte me intezive sesa te masa dhe me pak intenzive sesa
bashkesit e ngushta

30. E drejta e organizimit te bashkesive- e drejta spontane ebashkesise e cila eshte nje
drejtpeshim i te drejtes objektive dhe subjektive te te drejtave konkrete te cilat per
bashkesine jane karakteristike dhe paraqiten veshtirsi me te vogla ne sferen e organizimit
sesa ne qfardo te drejte tjeter spontane

31. E drejta e bashkesise Bashkesia eshte forme e raporteveshoqerore e cila formohet si
rezultat i gershetimit te raporteve shoqerore. Krijon nje lidhje te veqante normale, stabile dhe
shoqerore qe cila lidhje ne grup krijohet me se lehti. Kjo ligjshmeri bashkesive iu jep
argumente normative dhe garancion ne te cilen zene fill e drejta shoqerore e cila eshte me
efikase dhe me e forte se sa eshte pritur

32. E drejta organizative intuitive. Kjo e drejt e ka rolin e vet ne nivelin e organizimit te jetes
shoqerore veqanerisht ne aplikimin efektiv te se drejtes e cila eshte fleksibile dhe e
percaktuar me pare, metoda intuitive vepron ne menyre intensive gjat kohes se revolucionit
duke e nxitur te terheqjene te drejtes se vjeter.

33. E drejta spontane- Me te drejt spontane kuptojme krijimine traditave dhe zakoneve te
cilat i krijon nje shoqeri e te cilattradita e zakone i sanksionon shteti ather gjate krijimit te
sedrejtes zakonore dallojme dy ane kryesore. Njera ane eshtekrijimi i zakoneve, e tjetra
sanksionimi i zakoneve na ana e shtetit.

34. E drejta intuitive spontane- Eshte krijuar ne te kuptuarit edrejtperdrejte pa asfar
procedure formale te fakteve normative te paorganizuara me vullnetin e paleve te
interesuara. Kjo luan nje rol te rendesishem ne lehtesimin e levizjese ne jeten juridike.

35. E drejta shoqerore meqenese bashkesia paraqet njeshkalle te mesme te afrirmimit dhe
presionit ne mes te njerzeve, e drejta shoqerore qe nenkupton te drejten pozitive te shkrurar
apo te drejten e aplikueshme duhet te jete ne nivel te mesem te fuqise,mendohet ne fuqin e
ligjit dhe te dhunes

36. Kombi- me komb kuptojme teresine e te gjithe banoreve te te njetit vend qe jetojne nen te
njetin ligj dhe perdorin te njejtn gjuhe.

37. Kombi ( sipas Akademis Franceze dhe Renanit)Akademia Francze kombin e perkufizon
si teresi e te gjith banoreve te te njejtit shtet, te te njejtit vend, qe jetojne nen te njejtin ligj
dhe perdorin te njejten gjuhe, Ndersa Renani thot se kombi ishte nje bashkesi e madhe
solidare qe e lidh ndjenjen e sakrifices se kryer dhe sakrificave per te cilat eshte i gatshem
edhe ne te ardhmen. Qenja e kombit eshte nje plebishit i perditshem.

38. Kombi shtet dhe kombi kulture Historiani gjerman FridrihMinuke i qunate dy tipet
themeor ne librin e tij klasik Borgjezia boterore dhe shteti kombetar. Dallimi ne mes te
kombit shtet dhe kulture eshte se kombi i kultures mbeshtetet mbi nje pasuri te caktuar
kulturore qe eshte perjetuar dikure bashkarisht, dhe kombi i shtetit eshte qe mbeshtete me se

26 - Kristian Ramaj

shumti ne guqine bashkuese tenje historie e te nje kushtetute te perbashket politike.

39. Shteti dhe perkufizimi i tij- Shteti eshte institucion meorganizim dhe ndikim te veqant
shoqeror i cili nxirret ngashoqeria dhe ngritete mbi shoqerine me mundesi qe anteret
eshoqeris ti detyrojn qe ata qendrimet, sjelljet e veta ti pershtasin sis, juridik te shtetit duke
marr persiper dhe garantimin e lirivedhe te d, te njeriut

40. Shteti modern- Te gjitha shtete moderne jane njekombeshe. Ato perfshijne nje aparat
qeverises i cili sundon nje territore te cakutar.Disa karakteristika dallohen nga shtetet
tradicionale.

41. Sovraniteti- dmth. zoterim nga ana e nje qeverie e pushtetit mbi nje siperfaqe e kufi te
percaktuar qarte brenda te cileve ajo eshte fuqia supreme.

42. Shtetesia- te shtete modrene perfshin te gjith ata qe jetojna ne at shtet jane shtetas qe
kante te drejta dhe detyra te perbashketa dhe qe e njohin veten e tyre si pjes te nje kombi.

43. Nacionalizmi- Nacionalizmi mund te percaktohet si teresia e simboleve dhe besimeve qe
krijojne ndjenjen e te qenit pjese e nje komuniteti te vetem politik. Keshtu disa kande
ndjenjen e krenarise duke qene britanik, Gjerman amerikan etj.

44. Nacionalizmi dhe shteti modernPer nje kohe te gjate nuk i kane kushtuar shume
kujdesfenomenit te nacionalizmit. Mendimtaret klasik Marksi,Dyrkemi dhe Veberi nuk
paraqiten nje vlersim sistematikte rolit te levizjes ose simboleve nacionaliste ne boten
moderna.Marksi besonte se nacionalizmi do te zhdukej gjat zhvillimit social. Dyrkemi ka
shkruar pak per nacionaliznmin, Veberi e shpallte veten nacionalist gjerman ne jeten e ti
politike por kurr nuk e analizon nacionalizmin ne tersi. Kemi nacionalizmin postkolonial
nenkulturor Sipas Dyrkemit dhe Veberit nacionalizmi ishte ne renie diqka qe i perkisete te
kaluates e me pak te ardhmes.

45. Nac. Klasik- ka te bej me nacionlizmin e shoqeruar melindjen e shtetit kombetar ne
Evrpe shek XVIII . Lindja enacionalizmit Klasik ishte e lidhur ngusht me zhvillimine nje
sistemi te arsimit masiv

46. Nac postklasik- ka te bej me levizjet nacionalisteqe u shfaqen ne zonat e botes dikur te
kolonizuara ngavendet evropiane

47. Nacionalizmi nenkulturor ka te bej me forma te kundertate levizjes nacionaliste qe
zhvillohen brenda shtet-kombeve te formuara. Nder shtetet te cilat ka pasur ndikim
p.sh.Bashimi sovjetik, nacionalizmi skodez, nacionalizmi katalon(spanje) dhe nacionalizmi i
kebekut (kanada).

48. Etnija - kjo eshte forme e legjitimiteti ku verente disaforma identifikimi qe mbeshteten
ne realitetin shoqeror te ndyshem nga njeri tjetri si: feja, gjuha, prejardhjakombetare, kane te
gjitha diqka te perbashket aq sa formohetnje term qe u referohet te gjitheve etnitet. Ajo qka

27 - Kristian Ramaj

kane teperbashket ne te vertet eshte qeshtja qe kthen ne vatra efektive te mobilizimit te
grupeve me qellime konkrete politike.

49. Shteti kombetar: mbeshtetet mbi nje grup etnie apo kombesie e cila ka arritur qe te fitoj
ne bashkesin nderokmbetare nje njohje te drjete nderkombetare si nje shtet kombetar sovran i
kufizuar territorialisht.

50. Grupet shoqerore: shoqeria e sotme ne nje shkalle te larte eshte e perbere prej nje numri
te madh te grupeve te veqanta si familja, te bashkesive te gjera si komuna, shteti vendet e
regjionit dhe sherbimet publike siq jane: bashkesite fetare , sindikatat, organizatat
punedhense, ndermarrjet prodhuese, partit politike

51. Grupet e veqanta Ilkuzive dhe perfshireseFjala inluzicion rrjedh nga fjala latine inklusio
qe dmth burgosje,mbyllje , perfshirje brenda nje tersie, ndersa ne kuader te grupeve
gjithpergshirese realizohet shoqerizimi superfunksional. Te gjithagrupet gjithperfshirese
kryesisht ekzistojne ne komb ne pergjithsi dhe ne njerzim.

52. Grupet ne baze te funksionit- ndahen ne gjashte grupe:1. grupet e farefisit apo te afersise
se gjakut, 2. grupet territoriale jane te lidhura ne afersine si: komuna, rrethi, tegjioni,3. grupet
me aktivitet te perkoshem si: profesionet, sindikatat e te punsuarve, nderrmarje industriale,
kooperativat etj., 4. grupet shoqerore si: partite politike, shoqatat bemirese, shoqatat sportive,
klubet etj, 6. grupete miqeve ose grupet terr tavoline.

53. Grupet e perkoshme dhe te perhershme- Vetem grupetgjithperfshirese jane te
perhereshme. Grupet parciale mund te jene njekohesisht edhe te perkoshme dhe te
perhershme, edhe pse forma e dyte eshte me e perhapur, ja disa shembuj te grupeve te
perkoheshme. Turma e njrzeve, demostratat etj.

54. Burimet e metodes statistikore - Jane burimet ekonomike,demografike dhe juridike,
burimet ekonomike sherbejne pershenjat monetare, ndersa burimet demografike sherbjne
permbledhjen e shenimeve te presonave dhe familjeve, kurse burimet juridike jane statistikat
gjyqesore dhe pasqyrat e tyre.

55. Shmangia- mund te percaktohet si moskonformizem ndajnje norme te caktuar ose nje
tersie normash, te cilat jane tepranuara nga nje numer i madh njerzish te nje komuniteti
oseshoqerie. Asnje shoqeri nuk mund te ndahet thjesht midis atyre qe shmangen prej
normave dhe atyre qe u permbahen atyre.

56. Analiza e dokumenteve juridike Per te bere analizen edokumenteve juridike duhet qe
dokumenti te kete nje lidhje te drejtperdrejte me te drejten. Qfardo qe te jene dokumentet
juridike te cilat analizohen nga analisti duhet ti respektoj dy parime themlore: dokumenti
juridik duhet te lexohet me syte e sociologut te se drejtes e jo me syt e juridikut dogmatik,
dok. Jurdik duhet te jetei pranuar si dokument, me fjale te tjera dokumentetn mund te jene
mashtrues, por hulumtuesi nuk guxon te mashtroj. Nese hulumtusi ka pune me
dokumentacion ky duhet te nenshtrohet kritikes histor ike.

57. Ana historike e metodes komparative per ta kuptuar mepaster metoden historike eshte

28 - Kristian Ramaj

mir te mendojme per objektin i cili historikisht eshte i veqant ne nje system, institucion, ne
nje rast ne nje bashkesi apo grup rastesh, apo fenomen juridik e cila nuk eshte ose nuk mund
te perseritet ne kohe dhe ne hapsir.Rezistueshmeria e nje metode te ketille do te ishte sepse
kjo mund te qoj deri te nje pershkrim pasiv apo deri te tregimet e thjeshta te rrjedhes
normale.

58. Ana komparative e metodes: krahasimi ose komparativitetii fenomeneve shoqerore ka nje
rendesi te veqant per studimin e fenomenve shoqerore, me ket rast edhe metoda komparative.
Me metoden komparative bejme krahasimin e shprehjeve fenomeneve juridike, zhvillimeve
te fenomenve te njejta ne etapa te ndyshme shoqerore sei p.sh emancipimi i femres gjat
periudhave te ndryshme.

59. Metoda historike komparative- eshte nder metodat me tevjetra. Kjo metod ka filluar te
perdoret qe nga Monteskie ndersa ne kohen e tashme eshte mjaft aktuale dhe ka gjetur nje
perdorim te gjere. Vet emri i ksaj metofe ka kuptim te ndryshem. Disa i kuptojme si metoda
e te cilat aplikohen vetem ne histori dhe at ne historin komparative, ndersa te tjerat me
metoden komparative kuptojme metoden komparative ne tersi duke e perfshire ne kete
metode edhe aspektin historik te fenomeneve.

60. Burimet e padrejtesise: jane sistemet totalitare, tiranike te cilat normen juridike e
konstruktojne dhe e realizojne jashtstandardeve normale. Keto sisteme jeten juridike nuk e
nxjerrin nga realiteti por nga logjika e tyre

.61. Ligjet, Krimet Ndeshkimet: Ligjet jane norma te caktuara nga shteti si parime qe duhet
te ndiqen nga qytetaret e tyre. Atje ku ka ligje ka edhe krime, sepse krimet shum thjesht
mund te percaktoheshin si menyre sjelljeje qe shkel ligjin. Ndeshkimi eshte menyre e sjelljes
ndaj kryesit te vepres penale me ane te sanksionit.

62. Gruaja dhe te drejtat e njeriut: te drejtate gruas jane tedrejta te nejriut, jane te drejta te
gruas sepse kjo ka te drejte thjesht pet te qene qenie njerzore. Parimi kryesor mbi te drejtat e
njeriut kerkon qe grat te kene liri dhe barazi te plote ne te gjitha aspektet e jetes kurse shteti
dhe individet te trajtojne grat me dinjitet e sinqeritet paa mar parasysh racen fen dhe
kulturen.Per te drejtat e njeriut u miratuan disa deklarata: Deklarata univerzale mbi te drejtat
e njeriut me 1948 ne asamblen e kombeve te bashkuara; Konventa mbi zhdukjen e te gjitha
formave te diskriminimit ndaj grave me 1974. Mbi 100 shtete antare te Kb e kan nenshkruar
konventen e gruas

63. Klasefikimi I raporteve shoqerore - Klasefikimi horizontal I raporteve shoqerore behet ne
dy drejtime te ndysheme ne menyre te drejtperdrejt qe nenkupton raportet shoqerore
spontane dhe ne menyren e organizuar qe reflektohet ne raportet shoqerore.

64. Anketa - eshte metode me rendesi, eshte teknike hulumtuse qe ndihmon ne mbledhjen e
shenimeve dhe hulumtimin e qeshtjeve te ndyshme. Anketa ka mundesine e anonimitetit me
q.rast u ofron mundesi respodenteve qe te jene sa me te sakte dhe sa me real me rastin e
pergjigjes. Anketa qe te kete sukses dhe te ofroj rezultate me te medha i nevoiten disa
parakushte: respodentet te kene shkalle te konsideushme te arsimit, qe hartuesei te jete sa me
i kjart ne pytje, nocionet e perdorura mos te kene permbajte dykuptimeshme por te jene te

29 - Kristian Ramaj

percaktuara dhe te definuara mire.

65. Eksperimenti ne soc juridike- Te eksperimenti dukuriaduhet te krijohet artificialisht sipas
deshires te hulumtuesit.Eksperimenti nuk eshte treguar aq i sukseshe sepse krijonkushte
artificiale per hulumtimin e qeshtjeve shoqerore meqrast rezultatet e hulumtimit nuk jane te
sakte ngase reagimet nuk jane normale.

66. Te verejturit- ka shtrirje me te gjere dhe aplikim meefikas ne hulumtimin, analizen dhe
studimin e fenomeneveshoqerore. Edhe me te verjeturit rezultatet qe arrihen nukjane te
perhershme sepse fenomenet ndyshojne. Ekzistojneforma te tjera te eksperimentit si ai
laboratorik i cili me teperperdoret ne shkencat natyrore.

67. Anketa monografike ose kualitativeAnketa eshte njera nder teknikat ndihmese
hulumtuese e cilaze vend me rendesi ne hulumtimin e fenomeneve shoqerore.Metoda
monografike e cila ne natyre eshte e mbeshtetur nehulumtimin e natyres se nje qeshtje te
caktuar p.sh ne kuaderte problemeve juridike mirret me nje qeshtje te caktuar me tedrejten
familjare. Kesaj metode ju kan rritur pikat e veshtrimit dhe hapsiren te cilen e veshtron kjo
metode eshte e llojllojshme sepse perkah familjen, e veren punetore, fabrikat, fshatra,
qytetet,nje mes i cili eshte me pak homogjen

68. Emancipimi i femres- Shkalla e emancipimit te nje shoqerie njerzore matet me shkallen e
emancipimit te femres pse thene qarte shoqeria eshte e emancipuar aq sa femna eshte e
emancipuar ne shoqeri. Pengesat nga natyra e femres jane se ajo kryen funksinin biologjik te
lindjes, lind femije ndersa pernga natyra kryen edhe punet e shtepis . Keto jane pengesa te
cilat veshtirsojne mundesine e emancipimit te femres edhe ne punet tjera shoqerore.

69.Grupet e konfliktit dhe bashkimit Grupet e perqarjes kaneqellim luftarak , ndersa grupet
e bashkmit kan qellim paqsor. Ne shoqerit arkaike te vjetra sipas gjinise dhe sipas moshes
dhe grupet e familjeve iu kundervihen prinderve. Keto jane grupet e konfliktit. Ndersa
farefisi, familja bashkohore qe mendohet neqiftin bashkohor jane grupe te bashkimit, te cilat
mund tisherbejne nje intersei te veqant: Fabrikat, shteti etj...

]

30 - Kristian Ramaj

Tematqduhettimsojnataqdotinnshtrohenprovimitfinalnesociologjidhesocesdrejts 140615105648 Phpapp01

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Tematqduhettimsojnataqdotinnshtrohenprovimitfinalnesociologjidhesocesdrejts 140615105648 Phpapp01

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

USHTRIME PRAKTIKE PR PROVIM NGA SOCIOLOGJIA

You might also like