Adil Maviş - Mıknatıs Konuşmacılar

Adil Mavi _ Mknats Konumaclar
Kitaplar, uygarla yol gsteren klardr.

UYARI:

www.kitapsevenler.com

Kitap sevenlerin yeni buluma noktasndan herkese merhabalar...
Cehaletin yenildii, sevginin, iyiliin ve bilginin paylald yer olarak
grdmz sitemizdeki
tm e-kitaplar, 5846 Sayl Kanun'un ilgili maddesine
istinaden, engellilerin faydalanabilmeleri amacyla
ekran okuyucu, ses sentezleyici program, konuan "Braille Not Speak", kabartma
ekran
vebenzeri yardmc aralara, uyumluolacak ekilde, "TXT","DOC" ve "HTML" gibi
formatlarda, tarayc ve OCR (optik
karakter tanma) yazlm kullanlarak, sadece grmeengelliler iin,
hazrlanmaktadr. Tmyle cretsiz olan sitemizdeki
e-kitaplar, "Engelli-engelsiz elele"dncesiyle, hibir ticari ama
gzetilmeksizin, tamamen gnlllk
esasna dayal olarak, engelli-engelsiz Yardmsever arkadalarmzn youn emei
sayesinde, grme engelli kitap sevenlerin
istifadesine sunulmaktadr. Bu e-kitaplar hibirekilde ticari amala veya
kanuna aykr olarak kullanlamaz, kullandrlamaz. Aksi kullanmdan doabilecek
tmyasalsorumluluklar kullanana aittir.
Sitemizin amac asla eser sahiplerine zarar vermek deildir.
web sitesinin amac grme engellilerin kitap okuma hak ve zgrln yceltmek
ve kitap okuma alkanln pekitirmektir.
Sevginin olduu gibi, bilginin de paylaldka pekieceine inanyoruz.
Tm kitap dostlarna, grme engellilerin kitap okuyabilmeleri iin gsterdikleri
abalardan ve
yaptklar katklardan tr teekkr ediyoruz.
Bilgi paylamakla oalr.

LGL KANUN:
5846 Sayl Kanun'un "altnc Blm-eitli Hkmler" blmnde yeralan "EK
MADDE 11" :
"ders kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilim ve edebiyat
eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa
hibir ticar amagdlmeksizin bir engellinin kullanm iin kendisi veya
nc bir kii tek nsha olarak
ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernek gibi
kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeri
formatlarda oaltlmas veya dn verilmesi
bu Kanunda ngrlen izinler alnmadan gerekletirilebilir."
Bu nshalar hibir ekilde satlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda
kullanlamaz ve kullandrlamaz.
Ayrca bu nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin
bulundurulmas ve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur."

bu e-kitap Grme engelliler iin dzenlenmitir.
Kitap taramak gerekten incelik ve beceri isteyen, zahmet verici bir itir. Ne
mutlu ki, bir grme
engellinin, dzgn taranm ve hazrlanm bir e-kitab okuyabilmesinden duyduu
sevinci paylaabilmek
tm zahmete deer. Sizler de bu mutluluu paylaabilmek iin bir kitabnz
tarayp,
kitapsevenler@kitapsevenler.com veya kitapsevenler@gmail.com
Adresine gndermeyi ve bu isimsiz kahramanlara katlmay dnebilirsiniz.
Bu Kitaplar size gelene kadar verilen emee ve kanunlara sayg gstererek ltfen
bu aklamalar silmeyiniz.
Siz de bir grme engelliye, okuyabilecei formatlarda, bir kitap armaan
ediniz...
Teekkrler.
Ne Mutlu Bilgi iin, Bilgece yaayanlara.
TRKYE Beyazay Dernei

www.kitapsevenler.org
e-posta: kitapsevenler@kitapsevenler.com kitapsevenler@gmail.com


MIKNATIS KONUMACILAR
Adil Mavi
Tarama ve dzeltme: hekimhan
AKS KTAP Tm yayn haklar yaynevine aittir. Kaynak gsterilerek tantm ve
iktibas yaplabilir. oaltlamaz, baslamaz, senaryolatrlamaz ve farkl
biimlerde hazrlanp sata sunulamaz. Elektronik ortamlarda yaynlanamaz.
Yayn Ynetmeni Adem zbay
Editr zlem Kocukeli
Kapak Tasarm Gkhan Ko
tasarm Sema Trk
Koordinatr brahim zbay
Bask-Cilt Vesta Ofset Matbaaclk Hiz. San. ve Tic. Ltd. ti.
Mahmutbey mah. Mahmutbey Deve Kaldrm cad. Gelincik sok. No: 6 Kat: 4 Mahmutbey
Baclar-STANBUL
Tel: 0212 629 01 65 - Fax: 0212 445 73 22
Genel Yapm: Endljans erik Hizmetleri
10. Bask : Aralk 2006 istanbul
ISBN ; 9944-411 -37-X
Osmanl Sokak Alara Han. No: 27-A Kazanc Yokuu Gmsuyu/Taksim-lstanbul
Tel: 0212 243 61 82 Fax: 0212 243 62 36 www.akiskitap.com-
akis@akiskitap.com
-3
adil Mavi:
Avrupa ve Ortadou Hipnoz Enstits sertifikal e-itmeni ve Uluslararas NLP
Eitimcileri Birliinin uzmanlk sertifikalarna sahip sinir dili programlama
uygulaycs ve en yetkin Master eitmenlerindendir.
Trkiye'nin ilk kiisel geliim okulu (D.K.D.) zel retim Kurumunu kurdu.
"Hzl Okuma", "renme Motivasyonu", "Snav Motivasyonu", "Konsantrasyon",
"Bilinalt Telkin", "rade Eitimi", "Hzl Soru zme Teknikleri" konularnda
sra d konularda etkileimli ve uygulamal seminerler dzenlemektedir. Snava
hazrlanan rencilerin yararna o-kul ve dershanelerle ibirlii yaparak
hipnotik konferanslar vermektedir.
1. Anlayarak Hzl Okuma Teknikleri
2. Hipnozla renme
3. SS alma Klavuzu
4. Baar Rehberi
5. Baar niversitesi
6. Sz Syleme Sanat
LETM: Geliim Akademisi
Osmanl Sk. Alara Merkezi 27/A Gmsuyu/Taksim STANBUL
Tel: 0212 243 71 44 - 0505 584 02 38
adilmavis@hotmail.com
NDEKLER
GR-Bu Kitaba Niin htiya Duymu
Olabilirsiniz?........................................ 7
1. Dinginliin Gcn rendiinizde Etkilemek stediiniz Gc
Mknats Gibi Kendinize ekersiniz
....................................................................10
2. Bir nsann Zihninden Gnde Ortalama 60 Bin Dnce Geer.
Peki Siz Bu Gn Aklnzdan Geenlerden Ka Tanesini Hatrlyorsunuz?
............13
3. Bir Kere Altktan Sonra Hibir ey Zor
Deildir...........................................15
4. Her Zaman u Soruya Cevap Verin:
"Bu nsanlar Beni Neden Dinliyor/Dinlemeli?"
..................................................19
5. Dikkati zerimize Toplamak stiyorsak, Biraz izgi D Olmamz
Gerekir......22
6. ok Parlak Fikirleriniz Olabilir, Ama Eer Onlarn
Anlalmasn Salayamazsanz Fikirleriniz Sizi Hibir Yere
Ulatramaz............25
7. Sylediklerinizi Anlamak in Yalnzca Tek Bir anslar
Vardr........................28
8. Ya Grndn Gibi ol ya da Olman Gerektii Gibi
Grn............................30
9. Usta A Mutfaktaki Malzemeleri En yi ekilde
Deerlendirir......................32
10. Sunularda Kullanacanz Hibir Yardmc Sizin Yerinizi
Alamaz/Almamal.... 34
11. Okunu Hedeften teye Atan Oku,
Okunu Hedefe Ulatramayan Okudan Daha Baarl Saylmaz
..........................38
12. Konuma Annda Kelime Aramayn, Sadece Gerek Ve Dnce Arayn. Sonra
Kelimeler Gelecektir, Yn Yn .........42
13. Hayatn PROVA's Yoktur Fakat Provalarnz Konumalarnza Hayat Verir....
46
14. Her "Pf" Noktann renilebilir Bir "Pf Noktas"
Vardr..............................49
15. Bir eyi Yanl Yaptnz Zaman Asl Yaratclk Ynnz Ortaya
kar........53
16. Sadece stnz rtmek in Giyinmezsiniz.
k grnmek in aba Harcarsnz Dncelerden rettiiniz Kelimeleri de
Giydirebilirsiniz...............................................................
...............57
17. EKC Bir Balang Yapmakla EKLMEYEN Bir Balang
SONUCU
Deitirebilir..................................................................
.......................60
18. Gzlerin Mknats Etkisi Vardr NAZAR'a Olan nancn Temelinde
Olumlu ve Olumsuz Enerjinin BAKARAK letilebildii
Varsaylr..........................64
19. Heyecanl ve Gerilimli Bir Ryay Bakasna Anlattnzda
Onu Heyecanlandrabiliyorsanz Siz Doal Bir Mknats
Konumacsnz..............67
20. Dinamik Konumalar NTERAKTF'tir Ses, Sz ve Duraklar
ok Etkili Kullanlr
................................................................................
..............71
21. Mizahn Mutluluk Hormonlarn Harekete Geiren
Gl Bir yiletirme zellii Var
........................................................................75
22. nsanlar Kyafetleri le Arlanr Bilgileriyle Uurlanrlar
..............................78
23. Mknats Konumac Kendini Krsnn Arkasna Gizlemez
Sadece Dilinizi Deil Bedeninizi de Etkili Kullanabilmelisiniz
..............................82
24. Szl letiim Akl, Mantk ve Dnceyi, Szsz letiim Duygulan ve
likileri En Etkili fade Etme Aracdr ve
lk zlenim in kinci Bir Frsatnz
Yoktur..........................................................86
25. Verilen Srede Zaman Kullanamamak ve Biraz Daha Eklemeler Yapmak
Bir ncekileri de
Etkisizletirebilir.............................................................
...........90
26. Konunuzla lgili Gelebilecek Sorularn Hepsini Tahmin Edebildiiniz
Srece Konumaya yi Hazrlanmsnz
Demektir...............................................94
27. Bir Toplantda Birka Yz Kiiye Hitap Edersiniz TV'da ise
En Az Birka Yz Bin
Kiiye..........................................................................
........98
28. Hibir ey, Bir eyler Baarmaya Hazr Bir Grup nsan, Toplantya Gelirken
Hazrlk Yapmayan Bir Lider Kadar Sinirlendirip
fkelendirmez..........................103
29. Sesimizi Nasl
Gelitirebiliriz................................................................
..........106
30. Doru Nefes
Almak...........................................................................
.............111
31. Gevemek ve Boaz Kaslarn
altrmak......................................................115
32. Kendi Sesinizi Yneterek
Gelitirin................................................................117
33.
Diksiyon........................................................................
..................................119
SONU-Kaybettiinizde, Aldnz Dersi de
Kaybetmeyin.....................................123
GR
Bu Kitaba Niin htiya Duymu Olabilirsiniz?
Her gn biriyle konuuyoruz ancak dikkatlerin zerimize ekildii bir topluluun
karsna ktmzda bize bir eyler oluyor.
Bir topluluk nnde konumak biroumuzu, hatta ii veya i dndaki
aktiviteleri gerei; bunu dzenli olarak yapan insanlar bile endielendirir.
insanlarn bu konudaki korkulann bir ksm, 'aptal gibi grnmek', 'syleyecek
sz veya doru sz bulamamak', 'ellerini ne yapacan bilememek' gibi
dncelerden oluur.
Dorusu bu konuda size ne sylersek syleyelim reneceiniz bilgiyi kalbinizin
delice arpt, kann beyninize fikrd, sesinizin ve ellerinizin titredii
bir srada uygulamanz o kadar da kolay olmayabilir. Bu konuda iinizi
kolaylatrmak iin dikkatinizi sihirli admlara odaklamanz yeterli. Bu kitap
8 Adil Mavi
9 Mknats Konumaclar
yazlrken "hipnotik" bir dil kullanld. reneceiniz bilgilerin ou dorudan
"bilinaltna" gidecek. Kayglarnz dardan deil (bilinli bir aba
harcamadan) ierden (bilinalt yazlm deitirerek) zm olacaz.
Bu kitaba balayp bitirme frsat olmayanlar iin bir anlamda ZETN ZETN
vermek istiyorum.
1. Erken balayn: Bir konuma yapmak zorundaysanz, daha sonra deil, hemen
ie balayn. Hazrlanmak iin ne kadar ok zamannz olursa, kendinizden o
kadar emin olursunuz.
2. Dinleyicilerinizi tanyn: KME konuacanz hakknda bulabildiiniz kadar
bilgi edinin. Dinleyicilerinizin ortak zellikleri nelerdir/ Eitim dzeyleri
nasldr? Bu tr sorulara ne kadar ok yant bulabilirseniz, konumanz onlarn
duymak isteyeceklerine o kadar ok odaklayabilirsiniz.
3. Orijinal olmak konusunda endielenmeyin: Heyecanl ve kalpten gelen bir
konuma yapar ve sylediklerinize inanrsanz, setiiniz konu hakknda konuan
ilk ya da 15. kii olmanz fark etmez. Tm orijinalliiniz SESNZ'dir.
4. Basit olun: Ksa ve z bilgi paracklar, dinleyicilerin sylenenleri daha
kolay alglamalarn salar.
5. Onlara bir frsat sunun: Dinleyicilerinizin sorunlarna zm bulun;
onlarn dnce ve eylem biimlerini zorlayacak bir iddia ne srn ya da onlara
yeni bir ey renme frsat sunun. Konumanz, sunduunuz frsatn evresinde
ekillendirin. ("Bugn size ilerinizi srekli erteleme eilimini yaamnzdan
sonsuza dek silmeniz iin 3 ara sunacam.")
6. Bir diyalog yaratn: Yaptnz ii "bir konuma yazmak" eklinde
dnmeyin. Bunu, sizinle dinleyiciniz arasnda bir diyalog yaratmak o-larak
deerlendirin.
7. Dinleyiciyi konumann iine aln: Diyalog hissini yaratmak iin
dinleyicinizle etkileimde bulunun. Onlara soru sorun ("Kanz bu konuda
hemfikir?"); yapacak i verin ("Bir sonraki gerei yazmanz istiyorum...").
8. Kendinizi dinleyin: Konumanzn kulaa nasl geldii, nasl okunduundan
daha nemlidir. Konumanz gze deil, kulaa hitap edecek biimde oluturun.
9. Prova, prova, prova!: Konumanz mmkn olduunca sk prova edin; srekli
tekrarlayn. Bylece, mkemmel bir sunum yapabilirsiniz.
10. Elenin: Konumanz oluturma srecinin kolay ve zahmetsiz gemesine zen
gsterin. Sreci elenceli klarsanz, bu durum konumanza da yansr ve sper
bir sunum yapm olursunuz.
1.
Dinginliin Gcn rendiinizde
Etkilemek stediiniz Gc Mknats Gibi Kendinize ekersiniz

nsan, grndnden daha karmak bir varlktr. Bakalarn anlama abas yan
sra hayat mcadelesinin ou, kendisini anlama gayretini kapsar.
Aysbergin st, bilin ve devasa derinlikte alt da bilinaltdr. Bilgisayar
teknolojileri ile kyaslayacak olursak bir insanda, bilgisayar klavyesi be
duyumuzla edeerdir, iittiimiz, grdmz, tattmz, dokunduumuz,
kokladmz-veya kendimize sylediimiz- her ey klavyemiz, yani be duyumuz
vastasyla beynimize programlanr.
Kiisel bir bilgisayar, klavye ile ona yklenen program ve bilgiyi kaydetmek
iin bir "floppy disk" kullanr. nsan bilgisayarda, floppy disk bilinalt-
mzdr. Tecrbelerimizin hepsi bilinaltmza kaydedilir, programlanr.
1 1 Mknats Konumaclar
Tabi ki bu programlama, kendiliinden olmaz; bir yerlerden gelen emirlerle ve
yantlarla gerekleir. Ancak bu o kadar otomatiklemitir ki bunu takip etmek,
neredeyse imkanszdr. Beyindeki anahtarlar ap kapayan, benzersiz bir ekilde
kar konulmaz bir elektriksel drtyle sre yaam boyu devam eder. Bu
elektriksel drtlere, bizi yneten ve denetleyen zel zihinsel emirlere DNCE
denir.
Dndmz her ey, bilinli ya da bilinsiz kendimize sylediimiz her
dnce, elektriksel drtlre evrilir. Bu da sonuta, gnn her annda
yaptmz her eylemi, her hareketi, her duyguyu elektriksel ve kimyasal olarak
etkilemesi ve kontrol etmesi iin beynimizdeki denetim merkezlerini ynetir.
iinizde, her bir insann iinde olduu gibi, dnceden ok daha derin bir
bilin boyutu vardr. O, sizin ta znzdr. Biz ona mevcudiyet, farkmda-lk,
koullanmam bilin, diyebiliriz; bu mekanizmann iledii programa da
"bilinalt" deriz.
Pencerenin kenarnda otururken, rzgarn yapraklarla yapt senfoniyi, yarnki
i grmesi iin gelecek misafirinizi nasl etkileyeceinizi dnerek
dinleyemezsiniz.
Dnyann gznde, baarl ya da baarsz olmanz nemlidir; salkl ya da
salksz olmanz, eitim grmeniz ya da grmemeniz nemlidir; zengin ya da
yoksul olmanz nemlidir. Bu, yaamnzda kesinlikle kalite farkn yaratacak
nemli bir durumdur. Sylemek istediim, bundan daha farkl bir durum. Yeterince
istemesini bilirseniz sahip olmak iin daha fazla dnmek zorunda kalmazsnz.
Dnceler akcdr, yaramaz bir ocuk gibi, imdiden uzaklatrp gemi veya
gelecee srkler. Salksz dce kalplar ile birlikte zihinsel bir gezinti,
imdiki zamanda mutsuzluk ve gerilim yaratr. Yaamn gemi imdi ve gelecek
diye blnmesi zihin rndr ve sonuta illzyoni-dir. Gemi ve gelecek,
dnce formlardr; zihinsel soyutlamalardr. Gemi, ancak "imdi"
hatrlanabilir. Sizin hatrladnz, imdi'de gereklemi olan bir olaydr,
onu yine imdi hatrlarsnz. Gelecek de, geldiinde, im-di'dir. Bylece gerek
olan tek ey, daima var olan tek ey imdi'dir.
Dikkatinizi imdiye odaklamay rendiinizde, olmas gerekenlerin olmas
gerektii gibi gittiini, DNGNLN GC'n renmi olursunuz.
____________________________1 2 Adil Mavi____________________________
Dikkatinizi imdiki ana younlatrmak, olan bitenleri kendi haline brakmak
deildir. Neyin nemli, neyin ikinci derecede nemli (veya nemsiz) olduunun
farkna varmaktr. Zihninizi megul eden fuzuli manipulasyonlar-dan, bylece
kendinizi koruma ans elde edersiniz.
Bunu anlayabilmek iin kendinize sk sk u soruyu sorabilirsiniz.
Mknats etkisinden yararlanan konumaclar kendilerine her zaman u soruyu
sorarlar: "u anda yaptm ey gerekten yapmam gereken ey mi?" Bu sorunun
cevabndan emin olmadnz durumlarda kendinize ikinci bir soru sorun "Eer
bunu imdi yaparsam/yapmazsam ne olur?"
"Bir topluluk nnde konumam mmkn deil", "Bu sunum sonunda, ikna
olacaklarn dnmyorum"Bu veya buna benzer yarglar, kendinizi gelitirme
frsatlarn kstlayan inanlardr. stemediiniz eylerin olacan dnmekle
olmasn arzu ettiiniz eyleri dnmeyi seme ansna sahipsiniz. Bu iki
farkl dnce, farkl sonular douracaktr. Arzu, daha tam olarak kendiniz
olabilmek iin kendinize bir eyler katma ihtiyacdr. Tm korku, bir eyleri
kaybetme ve bylece klme ve daha az olma korkusudur. "Her nereye giderseniz,
oradasmzdr" diye bir sz var. Siz nereye gitmek isterdiniz?
Mknats insanlarn baarl konumalarm izlediinizde, onlardan ok ey
renebileceinizi bilirsiniz. Onlar tesadfen ve birden bire bu sonucu elde
etmemilerdir. Siz de arzu ettiiniz hedefe giderken, mevcut durumunuzu analiz
edebilirseniz, neye ihtiyacnz olduunu fark edip bu ihtiyalarnz hangi
kaynaklardan salayabileceini belirleyebilirseniz. Adm adm ne yapmanz
gerektiini belirleyip doru zamanda yapmanz gerekenleri yaptnzda,
arzuladnz sonular alacanz greceksiniz. Bunu ve yaptnz eyi byk
tablonun paralarndan biri olduunu grerek "Her seferinde tek bir ey
yapmak"... Bylece, yapmanz gereken eye en kaliteli ekilde dikkatinizi
vermeniz anlamna gelir.
nsan zihninden daha byk bir zeka i bandadr. Mknats insanlar bu zekaya
gvenerek, ihtiyatan dorultusunda kaynaklarn optimum kullanabilecekleri
bilincindedir. Siz, o zekaya en ok kendi isel enerji alannzn farknda
olarak, bedeninizdeki canll, canlandrc mevcudiyeti hissederek
yaklaabilirsiniz.
2.
Bir nsann Zihninden Gnde Ortalama
60 Bin Dnce Geer,-
Peki Siz Bugn Aklnzdan Geenlerden
Ka Tanesini Hatrlyorsunuz?
Kendi kendine konuan deliler!
Baka birisine ya da kendinize, kendi hakknzda (ya da baka herhangi bir ey
hakknda) sylediiniz her hangi bir ey ie dnk konumanzn bir parasdr.
Konuurken syledikleriniz, bilinakmza yklediiniz emirlerin ve resimlerin
nemli bir parasn oluturur.
Kendi kendine konuma iinizde yz binlercesini yaptmz dnce trafiinin
kk bir da yansmasdr. Hepimiz kendimizle srekli konuuruz. Kendimizle
yaptmz konumalar ounlukla bilinsizdir: onun farknda bile olamayz.
Kendimizle konumalar sze dklm kelimeler ya da sze dklmemi dnce
hatta duygular eklinde olabilir.
Eer kendiniz hakknda sylediiniz her ey bilinaltna bir direktif oluyorsa,
o zaman, kendinizle ilintili olumsuz bir ifade kullandnz her sefer,
1 4 Adil Mavi
bilinaltmz sizi tam olarak tanmladnz gibi olumsuz davranlara ynlen-
diriyorsunuzdur demektir. te bunlardan bazlar;
1. Ben bu kadar insann karsnda nasl konuacam? Bilinaltmza
gnderdiiniz mesaj -insanlarn karsna ktn zaman konuman zorlatracak
bir sr sorun kar- olacaktr.
2. ok ekingenim niye kendimi rahat brakamyorum? Bilinaltna
gnderdiiniz mesaj -madem ekingenim bunu konuma srasnda herkese gster-
olacaktr.
3. En iyi bildiim konular ama ya kartrrsam? Bilinaltna gnderdiiniz
mesaj; "Bu konuda her eyi biliyorum ama yinede baz yanllar yapmaya hazr ol"
eklindedir.
4. Bu imkansz neden bu iler bana ihale edildi? Bilinaltna gnderdiiniz
mesaj "Benden baka enayi bulamadnz m, ben konumak istemiyorum ve bunu
herkese zaman geldiinde anlamaldr" olacaktr.
5. Beynime kan hcum ediyor lecekmiim gibi hissediyorum! "Bir eylerin ters
gidecei muhakkak en azndan konuma srasnda kendimi kt hissetmeliyim"
olacaktr.
Ne Ekersen Onu Biersin
Bilinaltmz bir sngerdir yeterince sk ve yeterince kesin olarak sylerseniz
ona sylediiniz her eye inanacaktr-bir yalana bile-. Beyin, ahlaki yarglarda
bulunmaz, o sadece ona ne sylerseniz onu kabul eder.
Her gn bilinli bilinsiz binlerce dnce beyninizde belli dosyalarn arasna
girmek zere yol alr. Bu dncelerin desteklenmesiyle inanlarnz oluur,
inanlar davranlarnzn alt basama olan tutumlarnz genel kanaat ve
referansl dncelerinizde. ok defa duygularnzn veri tabann oluturur.
rnein, bir konuma ncesi nedenini dnmeden heyecann etkisini psikolojik ve
fizyolojik yaamaya balarsnz, bylece eylemleriniz ve davranlarnz ortaya
kar. Bu durumda istenen veya istenmeyen sonular bu program dahilinde
gerekleir. Yani sonulan bimeye balarsnz. Mknats konumaclar
bilinaltlarna "bimek" istedikleri sonular ekerler. Beynin byle bir
sistemle altn bilirler. Bu sistemin yasasdr "Ne ekersen onu biersin."
3.
Bir Kere Altktan Sonra Hibir ey Zor Deildir
Kendime Engel Olmayacam
Bu kitabn iinde yllarn szgecinden gemi bir sr ie yarar bilgiler
bulacaksnz. Bunlar ezberlemi olsanz bile sras geldiinde hibir ey hatr
-layamayabilirsiniz. Bunu ani kilitlenme veya unutkanlk olarak
deerlendirebilirsiniz. Ben buna yllarn birikimi ile kendinizi
destekleyen/ykan konumalarn sonucu oluan ZGVEN, ZDEER ve CESARET
nitelerin zarar grmesine balyorum. Baarl bir konumac olmak istiyorsanz
baz hatalar yapabileceinizi imdiden bilmelisiniz. Bunlar RENME ZAYATI
olarak grmeli ve zgveninize toz kondurmamalsmz. "Olmuyor ite yapamyorum,
bir daha denememe gerek yok." derseniz bir sre sonra bir ie daha girimeden:
"Ne de olsa baarszlkla sonulanacak, hi denemem daha
_______________________ I 6 Adil Mavi_________________________
iyi" diye dnmeye balarsnz. Oyuna tekrar girmezseniz baarl olma
frsatna da veda etmi olursunuz. Baarszla uramamak iin zaman ve g
harcamay bir kenara brakn, bunu bir renme frsat olarak grp dikkatinizi
onunla baarl ekilde uraabilmek zerinde toplayn.
Egoistlerin yi Yan, Bakalar Hakknda Konumamalar!
Artk bakalaryla konutuunuz kadar kendiniz ile de bir iletiiminiz olduunun
bilincindesiniz. iletiim kalitesini ykseltmek dtaki iletiimci
kimliinizi glendirecektir.
Kendinizle olan iletiimde en vasat'tan mkemmele kadar geliebilen 5 farkl
seviye...
1. Yapamam: En zararl i iletiimdir. Kendiniz hakknda kt yada olumsuz bir
ey syleyip bunu kabullendiiniz seviyedir, (iletiimdir) bu seviyeyi tanmak
kolaydr. Bu seviyeyi u kelimelerden tanyabilirsiniz; "yapamam", "keke
yapabilseydim", "yapabilmeyi ok isterdim", "niversiteyi kazanabileceimi
sanmyorum", "snavdan iyi bir not alamam" gibi kelimelerle yapm olduumuz
iletiim bizim korku, endie ve tereddde neden olur. Beynimiz bizim
sylediimizle ilgilenmez onu yapar.
2. Yapmaya htiyacm Var,........Yapmalym: Bu kelimeler aldatr. Bizim
yararmza alyormu gibi grnr ama bize kar alr. Bu kelimeler;
"yapmam gerek", "........ama deilim". Bu kelimelerle yaplan iletiim
zararmzadr. nk bu iletiimle sorunu kabullenmi oluruz. "Daha ikna edici
konumay renmeye ihtiyacm var." dediinizde aslnda siz beyninize u
program yollam olursunuz; "daha ikna edici konumaya ihtiyacm var........ama
konuamam ki.."
3. Ben Asla....., Ben Artk........: Yararnza alan en alt seviyedeki
kelimelerdir. Bu seviyede deimeyi kabul edersiniz. Ayn zamanda deiiklik
olmu gibi bu bir eyler yapma karar da alnr ve karar imdiki zamanda ifade
edersiniz. u cmlelerle ifade edilir. "Daha ikna edici konuabiliyorum",
"stersem bu ay.... kadar sat yapabilirim", "Elimden geleni yapyor ve bunu
gerekletiriyorum"... v.b.
4. Ben......im: Bu kullanabileceimiz en etkili iletiimdir, en az
kullandmz ama en fazla kullanmamz gereken kelimelerdir. Bu seviyeyle
gerek olmasn istediiniz yne doru ilerlersiniz. Olmak istediiniz ekli,
resmi bilin altna gnderirsiniz ve unu iletmi olursunuz; "ben bu olmak
istiyorum ve beni bu yap." Programn yollam olursunuz. Balca cmle yaplar
yledir; "ben iyi satcym", "ben iyi konumacym", "ben ok iyiyim be
kendimi yrekten kutluyorum"... v.b. 5. 0.... dur: Bu dnyasal istekleri am,
asl yerini arayan bir ok insann aklnn alamayaca, eriemeyecei bir eyde
aramay seen insanlarn dilidir. "Benden daha iyisi yok.." "Bundan daha iyisi
olamaz" gibi dnceler retir.
iletiimi mkemmel olarak kullanan herkes baarya ulaamam olabilir ama
baarya ulam olan herkes i iletiimi mutlaka en iyi ekilde
kullanmlardr. Baanya ulamak istiyorsanz olumlu bir i iletiim kurmaya
aln. I ve II. Seviye olarak belirlediimiz ie dnk konumann neden iyi
sonu vermediini kavradnz an, onu kullanmay brakn. Bunun yerine III. Ve
IV. Seviye ie dnk konumalar kullanmaya baladnzda yrynz bile
deitiini greceksiniz.
konumalarn NEGATF'ten POZTF'e deitirmek iin 5 admlk bir uygulama.
Ne kadar iyi olursa olsun hibir fikir eer kullanlmazsa iyi sonu vermez.. Bu
yzyln kendini gelitirme literatrnn ortaya kard en iyi dncelerden
biri olumlu dnme kavramdr. Bu kavram hayat grnz ve kiisel
geliiminizi salayacak etkide kullanmay renmekle ie balamalsnz. te
size olumlu dnme alkanlna gtrecek
Mknats konumac olmaya giden 5 admlk uygulama:
1. Adm: Kendiniz ve daha iyi konuma yapabilmenizi engelleyeceini dndnz
olumsuz dncelerinizi yazn.
2. Adm: Konumasn beendiiniz en az 3 konumacy dikkatle ve defalarca
izleyin. Televizyon kanallar, seminerler size bu frsat verecektir.
3. Adm: Konuma ncesinde, konuma srasnda yaadnz dnce zaaflarnz
(olumsuz dncelerinizi) bir izgi ile ayrlm kadn sol tarafna yazn.
Beendiiniz konumaclarn konuurken tavr, davran sessiz mesaj
1 8 Adil Mavi;
ve etkileimlerini yorumlayarak beendiiniz ynleri maddeler halinde belir-
ginletirin ve onlar sa stuna yazn; rnein konuurken insanlarn gznn
iine bakyor, glmsyor ve duraklayarak sesini alalnp ykselterek sohbet eder
gibi konuuyor... v.b. gibi.
4. Adm: Yazdklarnz maddeletirerek olumsuz dncelerinizi, dinleyene ve
siz rahatszlk veren tavrlarnz maddeler halinde belirginlerin. Her gn
kendinizi konuma yapmanz gereken topluluk karsnda konuurken hayalinizde
canlandrn. Kendinizi beendiiniz konumacnn yerinde hayal ederek ondan
rendiklerinizi zmsemi olarak kullanrken hayal kurun.
5. Adm: Bu hayalleri canlandrrken bir oyun gibi dnn, her gn birka defa
birka dakikalk srelerle konsantre olmak iin gznz kapal ve kendinizi
filimde izliyormuasna srdrn.
Mknats konumaclar en iyi senaryolar hayallerinde yazar, sonra da bu filmin
akna kendini brakr. Senaryoyu kendinizin yazaca bir filimde kendinize
hangi rol verirdiniz?
Bu rol zihninizde defalarca tekrar ederek "telkin" etkisi yaratabilirsiniz.
4.
Her Zaman u Soruya Cevap Verin: "Bu nsanlar Beni Neden Dinliyor/Dinlemeli?"
Dinleyicilerinizden en ok almak istediiniz tepki nedir?
Her amal yolculuk bir son ile noktalanr, eer nereye gideceinizi bilmezseniz
oraya nasl ulaacanz da bilmezsiniz, ideal sonucu grmek iin gzlerinizi
kapatn ve bu konuma sonucunda amacnza ulatnz dinleyenlerin
beklediiniz tepki verdiini dnn. Zihninizi olmasn istemediiniz eylere
deil olmasn arzu ettiiniz senaryoya programlayn.
Ne olursa olsun ifade edilmeyen ama dinleyicilerin dnyalarnda bir deiiklik
yaratmaktr.
Dndklerinizi yazn ama yazdklarnz okumayn
Zihninizi organize etmenin en gzel yolu yazmaktr. Konuma zaman yapacanz
en akll eylerden biri bu yazdklarnz nnzden kaldrmak
20 Adil Mavi;
olmaldr. Kat zerinde tasarlanan pek ok ey pratikte dnlen sonucu
vermez. Tatbikte srar edildiinde de elde edilen sonular parlak olmaz.
Bir konumada ama
Bilgilendirmek/retmek
Harekete geirmek/gdlemek/tevik etmek
Ikna/inandrma/satma
Kefetme/tartma/pazarlk
Elendirmek/motive etmek
Olabilecei gibi bunlardan birkan bir arada hedefleyebilirsiniz. Kendi
amalarnzla dinleyicilerinizin beklentilerini birbirine kantrma-may renin
nk bunlar ayn eyler deildir.
. Konumaya davet edildiimde kabul etmeden nce unlar bilmek isterim:
Olay hangi organizasyon gerekletiriyor?
Organizasyonun amalar neler?
Programn bir format var m? Resmi mi?
Beni neden davet ettiler? Benden beklentileri nelerdir?
Ne kadar zamanm var?
Benden nce veya sonra konumaclar var m?
Soru sorulacak m? Tartma m; Panel mi?
Her sunuu baarya gtren anahtar, dinleyicilerinizi memnun etmektir. Olayn
merkezi biz deiliz onlar. Eer kimlere, nasl bir toplulua hitap edeceinizi
bilirseniz, yapacanz hazrlkta onlara hitap eden veriler, rnekler ve
uygulamalar gelitirebilirsiniz. Organizasyonu aratrmak kadar dinleyici
topluluunu da anlamak iin bilgiye ihtiyacnz var.
Ka kii gelecek?
Niin gelecekler?
Konu hakknda ne derece bilgi sahibidirler?
Kendileri iin mi geliyorlar? Gnll m yoksa zorunlu mu orada bulunacaklar?
21 Mknats Konumaclar
Muhtemel sorunlar ne olabilir?
Muhtemel dinleyiciler hakknda da bilgi edindiyseniz artk programn nerede
gerekleecei ile ilgili bilgi toplayabilirsiniz.
Byk bir salonda birka kiinin gelmesi byk bir anszlk, ya da bozuk
mikrofonla kalabalk bir kitleye hitap etmek. Profesyonel bir organizasyon
irketi ile almyorsanz sizi davet edenlerin profesyonelliine gvenmek
gafletine debilirsiniz. Bir yere davet edildiinizde yardmcnz veya siz
mekanla ilgili kontrollerinizi yapmanz gerekir. - Konuma yerine ulamm
nasl olacak? Mikrofon dzeni var m? Akustik nasl? Oturma dzeni nasl? Masal
m, Masasz m? Bir platformda m konuacam. Podyum, krs veya masa var m?
Kablosuz (yaka, stund-up) mikrofonu var m? htiya duyacam projeksiyon,
perde, cd alar vb. var m? Teknik sorumlusu var m? (Mmknse nceden irtibata
gein) Uygulamalarda ihtiya duyduunuz baka ekipmanlar varsa bunlarn mevcut
olup olmad sorun veya temin edilmesini salayn. Mknats konumaclar
"Niin" konuacaklarn "Ne" konuacaklarndan nce bilirler. Konuma ncesi
hazrln konuma'nn kendisi kadar nemli olduunun farkndadr.
5.
Dikkati zerimize ekmek stiyorsak, Biraz izgi D Olmamz Gerekir
lgi ekici bir balang yapmak dinleyicilerin merakn ekecek ve ilgilerini
ilediiniz konuya ekecektir. Bunu gerekletirebilmek iin uygun grdnz 6
yntemden birini kullanabilirsiniz.
1. Soru Sorarak Balayn: Aranzda parann getirecei saadete inanmayan var m?
Her gn trafikte geen sreyi gelire dntrm olsaydnz gelirinizin her ay
ne kadar artacan biliyor musunuz.7 Sorular dinleyicilerin otomatik dikkatini
eker. Soruyu sorduktan hemen sonraki sessizlik hem dikkat ekici hem de
maksadnz iin kullanabileceiniz etkili anlardr. -
Alntlar yapabilirsiniz.
"Samimi olmay vaad edebilirim; tarafsz olmay asla."
"Kader bize limon verdiinde limonata yapmaya alalm." Baz alntlarda
yazarn adn verebilirsiniz. Bazlarnda ise konunuzla ilikilendirdiiniz bir
sz olarak kullanabilirsiniz. Gnmzde kaynak sorunu yaayacanz
dnmyorum.
2. Anektodlar: insanlar hikayelere baylrlar. Konuyla ilikili maksatl
hikayelere anektod deriz. Verdiiniz mesaj bir hikaye iinde anlatmak ou defa
dorudan sylemekten iyidir.
Bir ekerleme dkkannda ekerlemeler kiloyla satlyormu. zellikle bir
tezgahtar varm ki mteriler onunla alveri yapabilmek iin sraya
dizilirken dierleri bir ey yapamadan yle dikilirlermi. Dkkan sahibi bu
durumu fark edince tezgahtara becerisinin srrn sormu, "ok kolay," demi
tezgahtar. "Dier kzlar her zaman be yz gramdan fazla koyup fazlasn sonra
alyorlar. Be be yz gram daha az koyup stn sonra tamamlyorum. Mteriler
de karlarn koruduumu ve paralarnn karln verdiimi dnyorlar."
Mteri memnuniyeti zerine verdiiniz bir seminerde kullanlabilecek gzel bir
anektod.
Eer ikinci el malzeme kullanyorsanz, onu sanki kendi tecrbeniz-mi gibi
grnecek ekilde kiiselletirmeyi deneyin. Hibir ey bir dinleyicinin
anlamasna kiisel hikayeler kadar yardmc olmaz. Stund-up'larn yapt ey
budur.
3. ok Balanglar: "iinizde baz kiilerin buraya srf gsteri iin
geldiini biliyorum, sorun u ki onlar kendilerini bilmiyorlar."
Bu ve buna benzer balanglar yapmak elenceli olabilir. zgveninizin yksek
ve kelimelerinizin zenle seilmi olmas nemli. Daha sonra yanl
anlaldnz iddia etmeniz bir uval inciri kurtarmayabilir.
4. Tarihsel Bir Balang: "ok deil 20 yl nce cep telefonu daha icat
edilmemi ve eve telefon balatmak iin sraya giriyorduk" Varmak istediiniz
yere varmadan nce tarihsel sreci dile getirmek insanlarn houna gider.
Nereden geldik, nereye gidiyoruz durumun anlalmas iin bize yardmc olur.
24 Adil Mavi;
5. Gndelik Meseleler: O gn gazeteden okuduunuz bir haber, sokakta
karlatnz bir olay, konumaya balamadan nce rendiiniz bir bilgiden
yola karak konumaya balamak genellikle konumacnn samimiyetini gsterir.
Yine de byle bir balang seecekseniz. Negatif ifadelerle balamamaksnz.
"Beni uaktan indikten sonra kimse karlamaya gelmedi", "Bu yrenin yemekleri
genellikle bana dokunur nk ok yal yapyorsunuz", "Satlarmz byle devam
e-derse birka aya kadar iflas etmemiz kanlmaz" Buna benzer olumsuz
yorumlarla giri yapmaktan kann.
6. Konumann erevesini ve Hedefinizi Gsterin: Durumun ne olduunu, bu
duruma nasl gelindiini, istenen durumun ne olduunu, istenen duruma gelmek
iin neleri yapmamak gerektiini, istenen duruma gelmek iin neleri yapmalar
gerektiini rneklerle anlatacanz sylediinizde konumanza ereve
oluturmu olursunuz. Byle sizin nereden nereye varmak isteyeceiniz bilen
dinleyici izeceiniz tabloya kendini yerletirme ans bulur.
Mknats konumaclar dikkatlerinin zerine ekmekte ve alglan ynetmekte
ustadr.
6.
ok Parlak Fikirleriniz Olabilir, Ama
Eer Onlarn Anlalmasn Salayamazsanz
Fikirleriniz Sizi Hibir Yere Ulatramaz
Sunular Skc Yapan En nemli 2 Neden
Eer nedenlerini bilirseniz zmlerine daha kolay ularsnz. Kt sunularn
ounda yaplan en yaygn iki hata: Dinleyiciyi kendi halinde brakmak Sadece
kulaklarna hitap etmek
1. Dinleyicileri kendi halinde brakmak: Sunu iki ynl bir iletiimdir. Her ne
kadar katlmc dinleyen pozisyonda kalsa da ilgi, istek, konsantrasyon ve sizi
onaylayp onaylamadklan ile ilgili geri bildirimleri ba-klan, vcut dilleri
ve tavrlan ile srekli tepkilerini gsterirler. Mo-notonlaan katlmcy
sadece bir alc gzyle bakan ve katlmcdan
26 Adil Mavi
ok kendisine odaklanan bir konumac ancak dinlermi gibi grnen bir toplulua
hitap eder.
2. Sadece kulaklarna hitap etmek: Beynimiz sa ve sol yarmkreden olumakta ve
farkl ilevleri ynetmektedir. Bu ilevleri renim hayatmz boyunca
gelitirilmeye allm ancak baar da sol yarmkrenin ilevlerini
gelitirmeye ncelik verilmitir; Beynimizin sol kresi; Ezberimiz, okuma-
yazmamz, matematik ve analiz yeteneklerimiz, neden-sonu ilikilerini
kurgulayabilme becerimiz lld ve dllendirildi. Sa yarmkresi;
Duygularmz sezgilerimizi tanma, ynetme, hayal kurma, aykr dnebilme,
vcut dilini okuyabilme gibi zelliklerimiz ihmal edildi.
Bir de unutmak olmasa!
renirken nadiren be duyu organmz birlikte kullanrz. Her birinin ayr
ayr deeri ve birbirinden stn yan olsa da bir arada kullanlmas renmede
gl bir etki brakr. Ne var ki konumaclarn ou dinleyicilerin kulana
hitap etmekle yetinir.
Genel olarak diyebiliriz ki rendiklerimizin kayna;
%10 Okuduklarmz,
%20 Duyduklarmz,
%30 Grdklerimiz,
%50 Hem grp hem yaptklarmz,
%70 Konuurken dnp yaptklarmz,
%90 Konuurken dnp yapp sylediklerimiz oluturur.
Sesini Duymak veya Kendini Dinlemek, te Btn Mesele Bu!
Diyelim ki siz konuurken oradakilerin hepsi duyuyor bu sizi dinledikleri
anlamna gelmez. Dikkatini size vererek dinliyor bu da anladktan anlamna
gelmez. Hadi deyelim ki anladlar bu da sylenenleri hatrlayacaklan anlamna
gelmiyor.
Anlatlanlar gn sonra sorgulandnda sadece %10, gsterildiinde %20,
anlatma gsterme ve uygulatmann birlikte gerekletii bir sunum olduunda
%65'i hatrlanmaktadr.
Beynin Sa Yarmkresini Gelitireceiniz Pratik Egzersizler;
Fkra kitab okuyun. Gldnz fkralarda durup bu durumu hayalinizde
kurgulayn.
Bir ocukla oynayn. Onun oyun arkada olmay kabul edin ve istedii gibi
davrann.
Holandnz bir mzii dinlerken gzlerinizi kapatn. Hayal gcnz izleyin.
Bir yemek tarifini dinlerken onu hazrlarken zihninizde canlandrn.
Televizyonun sesini ksp izlediiniz bir dizide tandnz karakterler
arasnda geen diyaloglar tahmin edin.
Akam olduunda bugnk yaptnz eyleri belli bir srayla hayalinizden
geirin. Baz eylerin grntlerini detaylandrarak zihninizde tekrar yaayn.
i ortamnda gznz birka dakikalna kapatp evreden gelen seslerin
kimlere ait olduunu ve ruh haletlerini deifre etmeye aln. Sesini ilk kez
telefonda duyduunuz ve tanacanz kiilerle ilgili tahminlerde bulunun.
Tantktan sonra tahmin ettiiniz gibi kt m? Kendi kendinize sonularn
yorumlayn. Bu tahmininizin dayanaklarm anlamaya aln.
Okuduunuz bir cmleyi banz kaldrp kendi szcklerinizle yazn veya
anlatn.
Her gn bir iir okuyun veya dinleyin. Bunu huzurlu sessiz bir ortamda yapn.
Beden dili ilgili bir kitap okuyun ve evrenizdeki kiilerin beden dillerini
yorumlayn.
Roman veya hikaye kitab okuyun betimlemeleri zihninizde canlandrmaya aln.
Mknats konumac, sol beynin ilevine giren; Bilgi verici, iyi dzenlenmi
malzemeye bavurduu gibi, Sa beynin ilevine giren; Beden dilini'de etkin
olarak kullanr. Konumasna renk ve canllk katar, hayal gcn harekete
geirir. Yaratclk ve mizahn dayanlmaz etkisinden yararlanr.
7.
Sylediklerinizi Anlamak in Yalnzca Tek Bir anslar Vardr
Duyma problemi olan 85 yandaki bir kadnn yksn dinlemitim. Kadn
doktoruna gider. Doktor onu muayene ettikten sonra, "Duyma sorununuzu dzeltecek
olanaklanmz var artk. Ameliyat iin sizce hangi gn uygun?" der.
"Ameliyat olacam nereden kardn, ameliyat olmak istemiyorum, 85 yandaym
ve bu gne kadar duyduklarm bana yeter yeterince duydum."
Eer konumanz srasnda sylediklerinize younlaamazlarsa, yeniden dinlemek
iin baka bir anslar yoktur. Sylediinizi anlamak iin yalnzca tek bir
anslar vardr. Peki ans siz nasl kullanyorsunuz?
Dinlemek konumaktan daha zordur, konumaya gre dinlemenin daha erdemli olmas
da belki bu yzdendir.
En iyimser haliyle iyi bir dinleyici topluluu:
Yeni eyler renmek iin istekli,
Bir sorunu olan ve bunu zmek isteyen,
Kendi kalplarnn dna kma frsat arayan,
Hayatnda yeni seenekler retmek isteyenlerden oluur. Katlmclarn hepsi bu
srete ne istediklerini bilmeyebilirler, ancak siz konumaya baladktan sonra
onlarn ne istemediklerini bileceklerinden e-min olabilirsiniz.
Kopma Noktas
"Biz zaten bunlar biliyoruz!" dediklerinde, Konuyla ilgilenmediklerinde,
Sizi skc bulmalar veya slubunuzu beenmemeleri durumunda, Anlattklarnz
anlalmadnda, Ortam skunetini salayamadnzda,
Artk bir sonraki sunum iin daha iyi bir plan yapmanz gerektiin renmi
olacaksnz.
Konuarak Dncelerinizi Giydiriyorsunuz
Bir insann sadece kyafetine bakarak onun sosyoekonomik durumu, sosyal konumu,
entelektel dzeyi, kltr v.b. konularda fikir sahibi olursunuz. Konumaya
baladktan sonra da bilgi, derinlik inandrclk, gvenirlilik v.b. konularda
nemli lde fikir sahibi olur ve karar verirsiniz.
Konuma sesin sze dnmesinden olusa da insan kelimelerle deil resimlerle
dnr. Bir bakma giyilen elbiselerin iini dolduran resimler, hayaller,
duygulardr. Dinleyicilerinize anlatmak istediinizi gsterebilirseniz (veya
hayal kurdurabilirseniz) hedeflediiniz tepkiyi hzla alrsnz. Bunun iin;
Duyu organlarna (renk, koku, tat alma) hitap edin Mecaz ve benzetmeler kullann
Gncel rnekler, hikaye veya anektodlar kullann.
Mknats konumaclar ansldr. Tek anslan olduunu bilirler ve bu anslarn
tesadflere brakmayacak kadar akll davranrlar.
8.
Ya Grndn Gibi 01
ya da Olman Gerektii Gibi Grn!
Galata kprsnde, bir bahar gn, kr bir adam dilencilik yapyormu.
Dizlerinin dibine bir tabela koymu. zerinde "DOUTAN KR" yazl imi.
Herkes dilencinin nnden geip gidiyormu. Bir REKLAMCI bunu grm. Tabelay
alm, arkasna bir eyler yazm, olduu yere tekrar brakm.
Ne olduysa olmu... Gelip geen ve bu tabeladaki yeni yazy okuyan herkes,
balam dilencinin nndeki apkaya, habire para atmaya...
Bir cmle yetmi, onca kiiyi etkilemeye ve dilencinin apkasnn ksa srede
azna kadar parayla dolup tamasna... Ne mi yazyormu?
"GZEL BR BAHAR GN...
AMA BEN BAHARI GRMYORUM"
Biz daima u iki prensibi kabule hazr olmalyz,-Duygularmzdan baka hibir
ey iyi veya kt deildir ve olaylar biz etkileyemeyiz. Biz yalnzca onlarn
arkasndan gideriz.
BPIKTETUS
Ne sylenirse sylensin, sunuta dinleyicileri en ok etkileyecek ey
doallktr. Dinleyiciler sizi kendine yakn bulduklar oranda sylediklerinizi
dinlemeyi srdrecek veya dlayacaklardr. Onlarn sempatisini kazanmak i-in
vaaz eder veya ders verir gibi deil, arkadalarnza hitap eder gibi hitap
etmeli. Konumac ayrcalnda olmanz nedeniyle stlendiiniz rol
gerekletirirken doallktan uzaklamamaksnz. Sesiniz elbette karlkl ko-
lumada olduu gibi normal tonda olmayacaktr. Konuma srasnda izleyeceiniz
yntem hakknda nce bilgi vermeniz ve onlarn da katklanm almaya hazr
olduunuzu hissettirerek pozitif elektrik oluturmalsnz.
Mesela iadamlar derneinde bir konumanz var. Toplulua hitap eder-Iken
birdenbire resmi bir slup taknmayn. Oradaki katlmclarla bire bir g-
jrmelerinizde nasl konuuyorsanz toplantda da yle konumalsnz.
Hibir suni ortam, mknats konumaclarn doalln bozmaz. Olmas gerektii
gibi grnrken bile o doalln korur.
9.
Usta A Mutfaktaki Malzemeleri En yi ekilde Deerlendirir
Bir konuda konuuyorsanz bir teziniz var demektir, bu tezini savunacak ne kadar
ikna edici malzemeniz varsa toplamak sonra bunlar amacnz dorultusunda
seerek sunuunuza bir yap kazandrabilirsiniz. Uzman olduunuz konularda byle
bir sknt ekmezsiniz, uzman olmadnz konuda da konumanz gerekebilir bu
durumda kitap, makale, rapor ve istatistik verilerinden yararlanabilirsiniz.
zetlemek gerekirse:
- Kendi deneyimlerimiz: Kendi deneyimlerimiz ve kiiliimiz malzeme
kaynaklarnn en zenginidir. Sizin bak anzla yaadklarnz paylaman
dinleyicilerin houna gidecek hibir kaytl bilgiye veya gereklere olmad
kadar kolay snacaklar.
- arkadalar, aile fertleri ve dostlar: htiya duyduunuzda bilgi en
kay-naklannz en yakn i ve aile evrenizden salanabilir. stemekten ekin-
mezseniz onlarn da ne kadar mutlu olacan grrsnz. Yazlan kitaplarn
girilerinde grdnz isim listesi yazann bu kaynaklardan ne kadar i-yi
yararlandn gsteriyor. Bu konuma iin de salanabilir ve uygun grrseniz
konumada bu yardmlan iin teekkr edebilirsiniz.
Kitaplar: Konuyla ilgili olabildii gibi konuyla ilgisiz grnen, komik
hikayeler, fkralar, nkteler, alntlar konumanz renklendirecek
kaynaklardr.
Dergiler, gazeteler: Okuduunuz gazetelerden ilginizi eken resim ve yazlan
kesme alkanlnz varsa, zaten byle bir ariv size nemli bir kaynak
salayacaktr. Bunun yannda elektronik yayn veren gazetelerin arivlerinden
konu taramas yaparak yaz ve resimleri kartabilirsiniz.
Elektronik veri tabanlar: te size ucu buca belli olmayan snrsz bir
kaynak. Tabi bunu kullanmak iin belli ver tabanna ulama konusunda
aboneliklerimizin olmas gerekecektir.
Orijinal aratrma: Akademisyen ya da profesyonel konumac deilseniz bu
aratrmalara ayracak zaman lks bulabilirsiniz
Topladm Malzemeleri Nasl Dzenlemeliyim?
Er ya da ge, malzeme toplamaya bir son verip, aralanndan seim yapmamz
gerekir. Malzemeyi dzenlemek iin iyi bir yntem, ana blmlerimizin
balklann birer kada yazp, onlara mannk srasna gre numaralar vermektir.
Daha sonra, ya dier malzemelerimiz hakkndaki notla-n bu katlann zerine
yazabilir, ya da eer malzememiz ok ise, daha nceden yazlm notlan blm
numaralanna gre dosyalara ayrabiliriz.
Tm bunlan yaparken malzemenin ylmas, yetersiz kalmas, bazlann
kartmanz veya yenilerini eklemeniz sz konusu olabilir. Baz deneyimsiz
konumaclar, syleyecek sz bulamama endiesiyle malzemeye yklenirler. Hibir
malzeme konumacnn kendisinden daha etkili olamaz.
Profesyonel Konumaclar Esnek Malzeme retir
Eitim veren profesyonel konumaclar genellikle malzemelerini snfa
ayrarak kendilerine esnek olabilme ans yaratrlar:
Sunua esas olacak ekirdek malzeme, vakit ksaysa, mesaj zedelemeden
atlanabilecek vazgeilebilir malzeme, vakit kalrsa veya sorular ce-
vaplandnrken kullanlabilecek destekleyici malzeme, mknats konumaclar
ellerinde limon varsa ondan en iyi limonatay yapan kiidir.
10.
Sunularda Kullanacanz
Hibir Yardmc Sizin Yerinizi Alamaz/Almamal
Ne olursa olsun, sunu yardmclarnzn amac konunun anlalmasna yardmc
olacak grsel veriler sunmaktr. Slaytlara doldurulmu yazlarn yerine, resim
ve karikatrlerle sesinizi ve szlerinizi desteklemeniz ok daha etkili
olacaktr.
Yaygn Kullanlan Sunu Yardmclar:
* Beyaz Tahta ve Kalemi
* Bo flipchartlar
* Hazr Flipchartlar veya Posterler
* Tepegz
* Slayt Projektrleri
* Sinevizyon
Modeller rnekler Katlmclara Datlan Yazl Materyal
Beyaz Tahta: niversitelerde yaygn kullanlr. Sk kullanmanz gerekiyor ve
silmeniz gerekiyorsa idealdir. Ancak bu kadar tahta ile i ie olmanz
sunuunuzu muhtemel olumsuz etkileyecektir.
Bo Flipcartlar: 100x70 cm ebatlarnda koparlabilir katlardan oluur. En
esnek kullanm olan ve genelde en ie yarayan yardmcdrlar. Yazdklarnz
kopartp asabilirsiniz. Notlarnzn, srekli gz nnde durmasn
salayabilirsiniz. Bu sunumda 30'dan fazla katlmc varsa ya da resmi bir sunum
varsa buna pek uygun deildir.
Hazrlanm Flipchartlar veya Posterler: nceden hazrlanm flipchartlar veya
posterler yksek ve profesyonel bir standartta yaplabilir ve karmak
meteryalleri gstermek iin kullanlabilir. Buna ramen, ancak krk veya elli
kiilik dinleyici saysna uygundurlar tanmalar zordur ve kenarlar kolayca
kvrlr.
Tepegz: ok klasik ve her yerde bulunabilen ok ynl ve faydal bir alettir.
nceden hazrlanabilir ve sunum srasnda izim yaplabilir. Hazrlanm
asetatlarn tanmas, ileride tekrar kullanmak zere saklanmas kolaydr.
Birka yz kiilik dinleyici topluluklar iin bile uygundur. Dezavantajlarna
gelirsek, grltl fanlar vardr, ampulleri yanabilir.
Slayt Projektrleri: 35 mm'lik slayt projektr yaygn olarak kullanlr.
Deiik boyutlardaki resimleri yanstabilir ve uygun ekipmanla ok kalabalk-
binlerce kiilik- dinleyici topluluklar iin kullanlabilir. Muhafaza edilmesi
titizlik gerektirir. Dijital kaytlarn bilgisayarlarda saklanmasndan sonra bu
aralarda eski yaygnln yitirmektedir.
Sinevizyon: Eskiden ok pahal olmas nedeniyle her yerde bulamayacanz ama
imdilerde hem ucuz hem de yksek aydnlatma gcne sahip stelik tamas kolay
ebatlardaki seeneklerle ok tercih edilen bir ara. Bilgisayarnzdaki
almalar ve sunulan bir lap top veya bilgisayar aracl ile rahatlkla
kullanabilirsiniz. Film ve animasyonlar
36 Adil Mavi
da yine ayn cihazla gsterebilirsiniz. Elinizdeki seyyar kumanda sayesinde,
yerinizden sayfa deiiklikleri yapabilir ve dinleyiciler ile kontanz daha
rahat salayabilirsiniz. Bu cihazlarn olduu yerde bilgisayar da olaca iin
yannzda getireceiniz fla bellek ile ilgili dokmanlarnz kolayca
ykleyebilirsiniz.
Dezavantaj, bazen teknolojik aletlere gre yaptnz hazrlkta alet
almayabilir. Sunumunuz iptal edemeyeceinize gre bu durumda bir B plannz
olmal.

Modeller: Ankara Sanayi ve Ticaret Odas bakan Sinan Aygn' basndan
izliyorum. Her basn aklamasnda istatistikler ve maksadn anlatan modeller
kullanmakta. rnein "Eskiden bir fileyi 30 YTL i-le doldururken imdi ayn
fileye 30 YTL harcadmzda, u kadar dol-durabiliyoruz" gibi mankenler
zerinde durumu grselletirmektedir. Bu nedenle, basn aklamalar hep ilgi
ekmekte ve basnda geni yer bulmaktadr.
rnekler: Dinleyicilerin arasnda gezdirilebilecek rnekler, grme ve dokunma
duyularn harekete geirecektir. Eer kullanmlar da gs-terilebilirse, annda
anlalacak ve hafzada kalc olacaklardr. Bir arkteri reyonunda almak
istediiniz peynirleri tatmanz yarm kilo tarttracanz peyniri bir kiloya
karabilir.
Asetat, slayt, tepegz ve sinevizyondan gstereceiniz sayfalar iin, altn
kural vardr:
* ok fazla kullanmayn: 10-12 adet yeterlidir; daha fazlas yalnzca a-kl
kartr.
* Mmkn olduunca kelime yerine resim, karikatr, izim, grafik ve ekiller vb
kullann.
* Kelimelerle doldurmaym, her bir kareye 25-30 adet kelime fazlasyla
yeterlidir.
Seminer veya Konferanslarda Katlmclara Notlar Nasl Verilmeli?
Sunumunuz ve zetleri, konuma ncesinde katlmclarn elinde olmas avantaj
olduu kadar dezavantaj da vardr. Sunuma odaklanmak yerine,

ellerinin altnda olan dokmanlara odaklanr ve sunum boyunca bunlar
kartrmaya devam edebilir. zgemi ve ana hatlaryla konunuz hakknda bilgi
veren bir dokman faydal olsa da seminer notlarn program sonras kta
datmak daha doru olacaktr.
Mknats konumaclar tezini savunmaya yararl olacak her trl ara ve bilgiden
yararlanrken sunumun assolistliini hibir zaman bu aralara brakmaz.
44.
Okunu Hedeften teye Atan Oku,
Okunu Hedefe Ulatramayan Okudan
Daha Baarl Saylmaz
Mimari bir proje olmadan nasl bina inaatna balanmazsa. Konumanz
projelendirip belli bir sralamayla anlatmanzda yarar var. Bu konuda yaygn
kullanlan yaplar inceleyerek kendi stilinizi oluturabilirsiniz.
Bilinen En Eski Klasik Yap
Ne anlatmak istediimiz, ne anlattmz ve dinleyicilerin ne anlad
arasndaki fark en aza indirgemek, iyi bir yap ile gerekleeceini biliyoruz.
Bunun bir forml olmasa bile bilinen en eski ve halen geerli yap blmden
oluur:
Ne anlatacan anlat (Giri, sunu zamannn ortalama %15'ini): Konumacnn
size ve konuya snma dnemini oluturur ve balangta olumlu bir etki
oluturmanz btn sunuunuzu etkileyecektir. Buna "mknats etkisi"denir
Anlat (Aklama, toplam sunuunuzun %?5'ini): Monoton bir ses, konumacnn ders
anlatr gibi konumay srdrmesi, bata oluturduunuz mknats etkiyi ldrr.
Katlmcy da iine alan soru, diyalog, rnek, grsel malzemelerin kullanm,
mizah, sesinizi ykseltip alalt-manz ve vurgu ncesi duraklamalar yan sra,
beden dilinizi konuturarak gerekletireceiniz interaktif sunum, harikalar
yaratr.
Ne anlattn anlat (Sonu blm, toplam sunuunuzun %10'unu oluturmaldr):
Aklda kalan bir final ile bitirmeye "demlenme etkisi" diyoruz. Nereden nereye
geldiinizi, ana fikrinizden yola kp konu balklarn tekrar ederek
duygulara ve akla seslenen bir kapanla bitirilmelidir.
Bu yapnn ustaca kullanlmas, sizi profesyonel bir konumac yapacaktr. Ne
anlatacanz ve sonu olarak ne anlattnz anlat blmlerini en son
hazrlamalsnz. Tabi bundan sonra da bu sunua bir isim koyabilirsiniz.
Napolyon "Sava sanat, nceden llp dnlmemi hibir eyin baarl
olmad bir bilimdir." demitir. Bu, ate etmek kadar zor olduu kadar konuma
iin de dorudur. Konuma, bir yolculuktur; planlanmas gerekir. Akl banda
olan hi kimse, plansz bir ev yapmaya kalkmaz; yleyse elinde bulank bile
olsa bir plan program olmadan, neden konuma yapmaya kalksn?
Bununla birlikte, dizilerde grrsnz (24 saat, sar oda, kod ad vb) bir
yerde bir eyler olurken, birden onu orada brakp baka bir sahneye geerler.
Biz buna, dng ama diyoruz. Sunum srasnda, 2-3 dng aabilirsiniz ve
programn sonuna doru yine ustalkla bu dngleri kapatabilirsiniz. Bilinalt,
alan dnglere taklr, bu sayede antenlerin ak kalmas salanr. Mesela,
bir hikayenin te ikisini anlatp baka bir konuya getiinizde, zihinde dng
am olursunuz. Konumann sonlarna doru bu dngy kapattnzda,
verdiiniz mesajlar en az kaypla alm olurlar.
Dorudan giri yapabilirsiniz:
- Yanl bir ey gsterin.
- Bunu nasl dzelteceini gsterin.
- ibirlii isteyin.
.
40 Adil Mavi
te size mkemmel bir konuma plan:
- Dikkat ekin.
- Konu hakknda bilgilendirin.
- Sorun ve zm yollarna dikkat ekin.
- rneklendirin.
- zetleyip sonulandrn. Bir dier yap:
- Dikkat ekin.
- Kimsenin sylemedii gerekleri syleyerek ilgilerini uyandrn.
- Duygularna hitap edin.
- Harekete geirin drtler oluturun.
Yaptnz konumalar, bir sonraki konumalarnz mkemmelletirmek iin gzel
bir veri taban oluturacaktr. Onlan grsel/iitsel kayda alrsanz, daha sonra
dinleyebilir ve zeletirilerinizi yapabilirsiniz. Aldnz notlara sk sk
bakmanz, konumanza olan ilginin yzde ellisini databilir. Konuma annda,
not kullanmaktan kann. Hepsinden te, konumanz okumayn. Bir dinleyici
topluluunun, okunan bir konumay dinlemeye katlanmas ok gtr.
Etkili Bir Yap "KBAR'la Desteklenmelidir
Normal koullarda, bir insann dikkatini 20 dakika canl tutabilirken,
sunumlarmz iin 45-50 dakika zaman aynlr. Hazrlk aamasnda size rehberlik
edecek en nemli plan, KBAR erevesine oturtulmaldr.
1. KISA tut.
2. LG uyandr.
3. BASTLETR.
4. AKSYONU koru.
5. REKLAM yapma.
imdi bunlar ele alalm:
1. Ksa tut: nsanlar, ancak ksa konumalara konsantre olabilir ve bu dikkati
uzun sre koruyamazlar. Bu nedenle hikaye gibi, dinleyicileri
konunun iine eker ve anlar ve imajlar kullanarak, onlar olayn i-inde
tutar. Ksa ve basit bir mesajn, bu yntemle ok byk bir etkisi olabilir.
2. lgi uyandr: Dinleyiciler, ok sabrl olmazlar. Kendilerini oraya ait
hissedip hissetmediklerine veya dinleyip dinlemeyeceklerine hemen karar
verirler. Eer bata dikkatlerini ekemezseniz bunu sonra gerekletirmeniz ok
zor olacaktr.
3. Basitletir: Konunuzu sizin kadar bilen bir dinleyici grubuna hitap
etseniz bile basit cmleler kurmalsnz. Burada, ne kadar bildiinizi gstermek
yerine, gelenlerin ihtiya duyduu bilgileri anlayabilecekleri ekilde
aktarmanz esastr.
4. Aksiyonu Koru: Konumanzn detaylar, tarafnzdan ok iyi bilinse de
sre dinleyici iin srpriz kalmal. Bata, dinleyicinin ilgisini uyandrm
olmanz yetmez sesinizi, vcut dilinizi kullanarak arpc grsel malzemelerden
yararlanp soru sorarak dinleyiciyi canl tutmalsnz. Nitekim bunu oyun
yazarlar ok iyi beceriyor. Seyircinin ilgisini canl tutmak iin, gerilim
dozajn nerelerde arttrmalar gerektiini ok iyi biliyor. Siz de hazrlk
aamasnda yazdnz sunumu oynuyorsunuz.
5. Reklam Yapmadan Eyleme Geir: Bir sunumdaki ama, sadece bilgi transferi
deil nceden belirlenen amalar dorultusunda katlmcy eyleme geirmektir.
Bunu, szl yapyor olmanzdan kimse holanmayacaktr. "Artk, bundan sonra
benim gibi dneceinizden eminim!" gibi bir bitiri kt bir sat tekniidir.
Kimse kendisine bir ey satlmasndan holanmaz, sunumunuza katlanlarn
memnuniyeti zaten bu sonucu salayacaktr.
Mknats insanlar vermek istediklerini deil kiilerin almak istediklerini
aplandmr. Bu yaparken de "ne istemeleri" gerektii konusunda dinleyicile-
bilinlendirir.
42.
Konuma Annda Kelime Aramayn,
Sadece Gerek ve Dnce Arayn,-
Sonra Kelimeler Gelecektir, Yn, Yn
Bir konumacnn en byk desteklerinden biri, iyi hazrlanm notlardr.
Konumacya gven verip gerginliini en aza indirgemekte nemli bir rol
oynarlar. Notlarn format, her konumacnn kiisel tercihine baldr,
birisine uygun olan dieri iin yle olmayabilir. Buna ramen, drt temel
yaklam mevcuttur ve bunlardan her birinin gl ve zayf noktalarnn
incelemekte fayda vardr:
Hi not hazrlamamak Grsel yardmclar not olarak kullanmak Bire bir
kullanlacak bir yaz hazrlamak zet kardan veya sayfalar kullanmak
Hi not hazrlamamak
Baz konumaclar grmsnzdr, hi nota bavurmakszn yarm saat veya daha
fazla konuup dinleyicileri bylerler. Bunu yapmak, her zaman mthi bir
yeterlilik ve bilgi etkisi yaratr. Genelde sylenenleri unuttuktan sonra bile,
insanlar bunu uzun sre hatrlarlar.
Yine de bunu konuma kariyerinizin banda yapmanz tavsiye etmiyo-
tuz. enmeden, utanmadan konuacanz konu ile ilgili notlar hazrlamak,
unuunuzu doru biimlendirdiimizden emin olmann en iyi yoludur.
Not kullanmak, ar gerginlikten korunmann en iyi yntemidir. Konu-,na
konusunda deneyim kazandka, notlara bavurmakszn konuma yeteneimiz
olduunu kefedersek bunu gelitirebiliriz, fakat bu konuda imdilik acele
etmemize gerek yok.
Grsel yardmclar not olarak kullanmak
Konunun anlalmas iin kullandnz grsel malzemeler ile konunun kendisi
ayn ey deildir. Notlarnz haliyle daha fazla kelimelerden oluaca iin
grsel yardmc olabilme konusunda maksadn aacak ve dinleyicinin sklmasna
neden olacaktr. zerinde ok fazla kelime bulunan yardmclar iyi sonu vermez
ve zeri yaz dolu slaytlarn ard ardna gsteriminden oluan bir sunu hzla
skc hale gelir.
Bire bir kullanlacak bir yaz hazrlamak
Bir sunuta konuacaklarnz okumak kadar, konumanz katleden baka bir ey
yoktur. Eer konuma diliyle yazlm ve kulaa doal gelecek ekilde okuma
becerisine sahip deilseniz bu yola hi tevessl etmemenizi dileriz. Buna
ramen, yazdklarnz okumak gibi resmi bir konuma yapacaksanz.
Yeterince prova yaptktan sonra, yazdklarnz nnze koyun; ancak bi-I re bir
kelimelere bal kalmayn.
Elektronik suflr cihaz (teleprompter) kullann. Bu cihazlar kullanmak iin
bile ok sayda prova yapmanz gerekir.
Bu aralara daha ok, konumasn kendisi hazrlamayanlar ihtiya duymaktadr.
Birok tannm kiinin konumalarnn etkisiz olmasnn bir nedeni, bakas
tarafndan hazrlanm yazlar olmasdr.
44 Adil Mavi
i.
zet kardan veya sayfalar kullanmak
Konuma notlarnn en yaygn ve en iyi ekli, zet kartlar veya sayfalan
setidir. Konumanz siz veya bir bakas hazrlasn, sonunda bunlar zet
kartlara aktarmanz yerinde olacaktr.
Bu kartlarda:
Byk ve ok ak bir ana balk
Be veya altdan fazla olmayan, okunakl yazlm alt balk
Zaman ayarlamaya ynelik notlar (Kiisel tercihinize kalm) olabilir.
Bir Baka Teknik: Zihin Haritalar
Bu yntemin mucidi nl hafza uzman Tony Buzan. Gerekli konuma hazrln
yaptktan sonra, konumaya bir yap kazandrmak amacyla beynin serbest
armlarndan yararlanlarak yaplr.
Bunun iin bir fotokopi kad, renkli kalemler, yeterli zamannz olmaldr.
Uygulamak iin;
Kadn ortasna konumanza temel konu tekil eden ana temay sembolize eden
bir kelime veya ekil izerek balayn
Ana kavramn anlalabilir olmasn salayacak tm anahtar kelimeleri aklnza
geldii ekliyle hatrlayn ve bir kelimeyle ifade edecek ekilde yazn
imdi de anahtar kelimelerinize younlaarak aklnza gelebilecek ilintili
maddeleri, rnekleri, anlatmak isteyebileceiniz ayrntlar vb ayr ayr
dnn.
Anahtar szck olarak yazdklarnz size bu aamadaki dndklerinizi
artracaktr.
u ana kadar yaptklarnz temize geirin ve ana tema, anahtar szckler ve
ilikili armlarnz birbiri ile ilikilendirilmi ekillerle balayarak
beyin haritanz ekillendirin. Bunun iin renkli kalem, semboller
kullanabilirsiniz.
Bu ilemi yaparak ayn zamanda zihinsel hazrlnz da yapm bulunuyorsunuz.
Hibir cmle yazmadnz halde zihin haritanz size konumada
kullanabileceiniz bir yap ve sistem sunmu olacaktr.
Fili Paralayn Byk Lokmalar Bln ve Bunu ocuklara yedirir Gibi Yedirin
Mknats konumaclarn anlattklar konu ne kadar karmak, dinleyicileri ne
kadar farkl zeka ve bilgi dzeyinde olursa olsun basit, ksa, yaln,
anlalabilir cmleler kullanmaya zen gsterirler.
Eer konumanz birok iyi eyle doldurursanz, dinleyicileriniz hepsini
unutacaktr. Size nerim, birka gn sora sylediklerinizin ancak drtte birinin
hatrlanacan aklnzdan karmayn. Eer sadece bir ya da iki noktay seer
ve onlar gelitirirseniz ok daha etkili olursunuz, konuyla ilgili temsilleri
destekleyici kantlar sein ve sk sk zetleyin.
m
13.
Hayatn PROVA's Yoktur
Fakat Provalarnz Konumalarnza Hayat Verir
Elinde, kutusu hemen hemen boyu kadar olan bir keman tayan dokuz yalarnda
bir ocuk Ankara'nn Shhiye semtinde yrrken, yoldan geen bir adam
durdurarak sordu: "Affedersiniz amca! Cumhurbakanl Senfoni Orkestras
binasna nasl gidebilirim? Adam, hevesli ocua cevap verdi: "Pratik yaparak
evladm, pratik yaparak...
Ama sunumlannz olabilir. devinizi yapmadnz veya konuma liyakatinde biri
olmadnz konusunda bir izlenim yaratmak yerine, bir sre zaman aynp prova
yapmann birok faydas vardr, zellikle takm halinde yaplan sunularda, ok
nemli bulduunuz sunumlarda, yabancs olduumuz yardmclar kullanacaksak,
an derecede gerginsek prova yapmamz yararl olacaktr. stelik prova yapmak
zaman ayarlamamza ve ierii dzenlememize de yardmc olacaktr.
Prova yapmak, heyecan en aza indirgemenin en etkili yollarndan biridir.
Nasl Prova Yaplr?
Ciddiye Aln: Ad zerine prova. nsan kmsyor. Bir terzinin provas, bir
tiyatro oyuncusunun provas ne kadar nemliyse, sizin de konumanz daha az
nemsiz deildir. e yaramas iin, provay ciddiye almak gerekir.
Zamanlama: Provalar, gerek sunumlardan daha az zaman alr. Kesin bir kural
olmasa bile yaklak %30-40 daha az zaman alacaktr. zet kartlarmza geen
sreyi belirleyerek btn iindeki paralarn u-yumlu zamanda
deerlendirilmesini salayabiliriz. Provasz konumalarda kartlarn yarsna
geldiinizde zamann bitmesi ve sznz sonu hamlenizi yapamadan bitirmek
zorunda kalmanz gerekebilir.
Mekan: Provalar konumay yapacanz mekanda yapma ansnz varsa bunu yapmak
ok yerinde olur. Dzeni ve mekan kontrol etmek asndan da bu iyi fikir.
Byle bir ansnz olmasa bile konuma gn dinleyiciler salona girmeden bir
dzenleme yapmanz iddetle nermekteyiz.
Bir blmn prova etmek: Fazla zamannz yoksa, sunuun sadece bir blm
(girii, sonucu, anahtar bir blm veya zor bir ksm) prova etmek mantkl
olabilir. ok vaktimiz varsa, zor blmlerin fazladan tekrar her zaman
faydaldr.
Provanz, canl bir dinleyici topluluu karsnda yapmak (i arkada, aile
vb). Bu konuda eletirisine gveneceiniz birine sunmak yerinde olur, bunun
dnda video kayd, ses kayd veya bir ayna da iinizi grr.
Yanl yapmayan insan yoktur.
. Kiinin insanlktaki derecesi yanln kabul ve
dzeltmek iin gsterdii gayret ve
titizlikle llmelidir.
EINSTEIN
Konumanz dnp dzenledikten sonra, sokakta giderken sessizce tekrarlayn.
Ayrca, kendi banza bir yere gidip, hareketlerinizi de devreye sokarak
konumanz batan sona yineleyin. Gerek bir toplulua hitap
48 Adil Mavi
ettiinizi dnn. Bunu ne kadar ok yaparsanz, konumanz yapma zaman
geldiinde kendinizi o kadar rahat hissedersiniz.
Mknats konumaclar odaklandklar eylerin provalarn bilinaltna
yaptrrlar. Bazen ryalarnda, bazen du alrken, bazen yrrken en iyi
provalarn yaparlar. lk defa konuma yapacaklar mekanda salon boken
geirdikleri srede daha balamadan sonucu grecek kadar kendilerinden e-min
olurlar.
14.
Her "Pf" Noktann
renilebilir Bir "Pf Noktas" Vardr
Byk Rus ressam. Brullof, bir defa, rencilerinden birinin eserinde
dzeltmeler yapmt. renci, bu dzeltmeyle bsbtn deien levhaya hayretle
bakm ve:
- "Siz bir tek noktaya dokundunuz, fakat eser ne kadar deiti!" demi, Brullof
da u cevab vermiti:
- "Sanat, o kk noktann balad yerde balar!"
Konumak da bir sanattr. Herhangi bir sanat icra edenin ustalamas, devaml
olarak yaplan tekrarlarla mmkndr. Konuurken karlalabilecek sorunlar, bu
yolla alr ve srekli olarak geliirsiniz. Bu doal kural sanatta olduu gibi
spor alannda da grebiliriz: En iyi sporcular, hem sadece belli bir alanda
uzmanlarlar, hem de sadece srekli antrenmanlar, yani
50 Adil Mavi
tekrarlar ile baarlarn arttrabilirler. "Her alanda bir ey, bir alanda her
ey" kural uygulayarak uzmanlk alannzda iyi bir konumac olabilirsiniz.
rnek Bir Yap Gelitirmek
Sunum iskeleti oluturulurken, ilk yaplmas gereken, aktarmak istediiniz
anahtar konular aktarmaktr. Mesela zaman ynetimi konusunda bir konuma
yapacaksnz. Burada anlatmak istediinizle dinleyicilerin ihtiyalarn
ilikilendirmekle ie balamalsnz.
Sorunlar
Kk bir aratrma yaptnzda zaman sorunlaryla ilgili bir sr problemler
reneceksiniz. Bunlardan ancak 4 tanesini dikkate aln ve sunuu-. nuzun
iskeletini bu sorunlarn zm iin dzenleyin.
Zamanmz su gibi akp gidiyor.
Zaman kullanm iyiletiremiyorum.
Gn iinde ileri bitiremiyorum.
:
Daha ksa srede i bitirememek.
Anlatacaklarnz
Dinleyicilerin ihtiyalar, sunumunuzun esasn oluturuyor. Srenin ksaln
ve sorularn yantlarn ieren bir dzenleme yapmanz gerekiyor. nce hangi
balklar anlatacanz belirleyin.
Zaman kazanma
Zaman smrcler
Zaman denetimi
Zaman yokluu
Dzenleme
Her baln, sebep-sonu ilikilerini kuracak alt balklarn emsiyenin
altna yerletirin. Bunlarn anlalmasn ve kabul grmesini salayn.
rneklerinizi verirken, katlmclarn destekleyici grlerine yer verin.
Zaman Smrcler
* Blnmeler
* Tembellik
* Plansz Yaam
* Zaman Kazanma
* Sorumluluk dalm
* Telefonu etkili kullanma
* Zaman snrlamalar koymama
Zaman Denetleme
* ncelikleri belirleme
* Programl yaama gei
* disiplin Zaman Yokluu
* Srncemede kalan iler
* Dnmeye zaman olmamas
* Fazla mesai
Mknats konumaclar, hibir eyin zor olmadn ii zorlatran zama-|nmda
gerekip de yapmad kolay eylerin birikmesiyle olutuunu bilir.
Sonu
Ticari, teknik ve bilimsel dnyada yaygn olan ortak bir yap vardr; so-jrunun
tanmlanmasnn ardndan zm gsterilir.
SORUN OZUM
Zaman Yokluu Zaman Kazanma
Zaman Smrcleri Zaman Kontrol Etme
Sralama
Sralamann doru yaplmas konunun anlalmasn ve benimsenmesini
kolaylatrr. Bilginin sistematikletirilmesinde belirleyeceiniz yntem size
kalm. Doal bir sralama varsa onu kullannz. Sralamay belirleyince,
dncelerinizi sergilemeye balayabilirsiniz.
52 Adil Mavi

Balk Seme
ierii hazrlarken bu konunun en etkili hangi balkla sunulmas gerektii ile
ilgili yeterli bilgi birikiminiz olacaktr. Bu nedenle bal en so-na
braktk.
Balk, merak uyandracak yapda olmaldr. rnein zaman ynetimini seminerine
seeceiniz balk "Boa geen zaman pe atma sanat" diyebilirsiniz.
Genel olarak etkileyici bir balk;
Reklam mant ierisinde hazrlanmal
En az drt en fazla 6 kelime ile snrlandrlmal
lgi uyandrmak ierii yanstmal
15.
Bir eyi Yanl Yaptnz Zaman
Asl Yaratclk Ynnz
Ortaya kar
Korkularnzla yz yze gelmeye aln. Onlar inceleyin, tpk gn nn
korkulan yok ettii gibi, korkulan tanmak da onlar yok eder.
Heyecan tecrbesiz konumaclar iin en nemli sorundur. Bu heyecan sadece
sinirleri bozmakla kalmayp tm vcut fonksiyonlanmz alarm durumuna geirir.
Birebir eitim ve danmanlk yaptm birok iadam ve siyasetide
gzlemledim.
Titreyen dizler, kalp arpnts, mide kaslmas Az kuruluu veya tkrk
bezlerinde an salglanma Yz kzarmas, ar terleme, ellerin kayganlamas
Baylacakm gibi hissetme, dikkati younlatramam - Kekeleme, nefes
daralmas, titrek ses ve mimikleri kontrol edememe
_________________________54 Adil Mavi_________________________
Muhtemelen bunlardan bazlar size de yabanc gelmiyordur. Eer korkunuzla
yzlemeyi kabul ederseniz, ilk adm atm olursunuz. Bundan sonra neler
yapmanz gerektiini renecek ve motive eden salkl bir heyecana dntrme
ansna sahip olacaksnz.
Bunun iin elinize bir kurun kalem aln ve heyecannz tetikleyen hangi
dnce ve inanlara sahip olduunuz aadaki boluklara yazn. Muhtemel ilk
korkunuzu ben yazaym, belki iinizi kolaylatrr.
1. Sylemek istediinizi unutmak
2...............................................................................
.........
3...............................................................................
.........
4...............................................................................
.........
5...............................................................................
.........
6...............................................................................
.........
7...............................................................................
.........
K...............................................................................
.........
9...............................................................................
.........
10..............................................................................
..........
Biliyorum, dnmek ve yazmak istemiyorsunuz fakat bunlarn etkisini a-zaltmak
istiyorsanz ilk yapmanz gereken eyi yapmaktan kanmayn YAZIN!
yi konumaclarn ounda heyecan vardr. Bu heyecan, balarda yukardaki gibi
ykc bir dnce ve duyguyla gelir ve ok ksa bir sre iinde mo-tivasyonel
heyecana dnr. Ksacas sizin heyecannzn tek fark onlar kontrol etmeyi
renmemi olmanz.
Korkulannla Yzlemeye Hazrm, Peki imdi Ne/Neler Yapabilirim?
Sorunlarn hepsi geicidir, onlar kalc hale getiren ve birounu bilinli
srdrmediimiz inan ve tutumlarmzdr. Bu tutumlardan biri, kendinizi
deitiremeyeceiniz ile ilgili olan inantr. imdi srayla gidelim.
Hazrlk yapmay kabul edin (Yapmazsanz yetersiz kalabilirisiniz)
Hazrlnz provaya dkn (Bir eyin dndnzden ters gitme ihtimalini en
aza indirgemi olursunuz)
Cesur davrann ("Ama ben cesur deilim" demek yerine 'yleymi' gibi davrann.
Ne olmu, bir sre cesurmu gibi davranmaktan kim zarar grm?)
Daha iyisini yapabilecekken daha vasatna raz olmak sizin harcnz deil (Yoksa
buraya kadar gelmezdiniz deil mi.?)
Hazrlk yapmadan konuma yapmaya kalkan biri, bana hep u Afrika zdeyiini
hatrlatr: Yalnzca bir deli, suyun ne kadar derin olup olmadn i-ki
ayayla anlamaya kalkar!
Kayglarnzdan Korkmak Yerine Onlardan Faydalann
"Korkunun ecele faydas yok." derler ama konumaya faydas var! Hem, "korku"
kelimesinden holanmadm. una gerilim diyelim. Bir kere gerilimin salkl bir
duygu olabileceini bilirseniz ona, yaratc, cokulu ve olumlu davranmaya
tevik eden gl bir motivasyon ilevi grdrebilirsiniz. Bunun iin ayn eyi
tekrar vurgulayacam:
Zihinsel dzeyde korkunuzu kabul edin, kayglarnz havlayan bir kpee
benzetebiliriz. Siz kayglandka kpek sesini ykseltip zerinize yrr Durup
kpee bakarsanz kpek daha clz havlar ve geri ekilir.
Heyecanla tetiklenen bedenimiz adrenalin salglar. Bunun bedeninize yapt
etkiyi izleyin. Genellikle gerilim konumaya balamadan -ne gittike artan bir
dozda hissedilir konumaya baladktan 1-2 dakika sonra kontrol altna alnr.
zellikle balama aamasndaki hazrlnz iyi yaparsanz bu heyecan kontrol
etmeniz olduka,kolaylaacaktr. Yapacanz hazrlk, sunumunuzun mkemmel
gemesini salayacak en nemli etkendir. Bu hazrln ierisinde katlmclarn
hangi soru/sorunlara yant bulacaklar, sunum aralarn ne ekilde
kullanacanz, sunum ieriini nasl bldnz ve zamanlamay yaparak
bunlar en az bir kez prova ederek heyecannzn size zarar verebilecek iddette
olmasn nleyebilirsiniz.
Nefes egzersizleri en kolay heyecan saaltc aralarnzdr. Beynimiz vcut
arlmzn %3'n oluturduu halde aldmz oksijenin %20'sini
L
56 Adil Mavi
tketir. Gerilim annda istemsiz kaslmalarmz nefesimizi tutmaya veya kesik
kesik almaya sebep olur, bu da yeterli oksijenin beyne gitmesini
engellemektedir. Gerilim srasnda yapabileceiniz basit nefes egzersizleri;
Ayaktaysanz oturun, oturuyorsanz uzann.
Gzlerinizi kapatarak bir sre dikkatinizi nefes alveriinizi izlemeye verin
ve gittike daha derin ve sessiz nefes aln. Burnunuzda bir sorun yoksa bu
ilemi aznz kapal srdrn.
Bu arada evreden gelen sesleri, vcudunuzu, kalp atnz, duygularnz,
aklnzdan geenleri fark etmeye aln (yorumlamadan ve mdahale etmeden)
Nefesi aldnz srenin iki kat sresi iinde verin (mesela 5 saniyede
aldysanz 10 saniye iinde kademeli bir ekilde vcudunuzdan kartn)
Sunumunuza zihinsel tekrarla hazrlann. Hazrlnza ve sunuun niteliine
gre birka gn nce, sunutan bir gn nce ve sunu ncesi rahat bir koltua
oturup tercihen klasik bir mzik eliinde sunuunuzu hayal gcnzle
gerekletirin. Bu sandnzdan daha ksa srecek ve olumlu hayallerinizin
etkisi sunuunuzda da etkili olacaktr.

- Sunu iin, bir metin hazrladysanz provalarda bunlar sesli
okuyabilirsiniz, ancak bu metni sunu srasnda yannzda bulundurmayacanzn
bilincinde olun, isterseniz zet kartlarla alabilirsiniz.
- Katlmclar iinde, bu sunuu sizden daha iyi yapabilecek kimsenin
olmadnz dnn. Yaptnz hazrl bire bir uygulamak yerine katlmcnn
ihtiya ve beklentileri ile uyum iine gireceinizi grn.
- Vermek isteyeceiniz bilgilerin younluu ve eksik kalabilecei endiesi
beslemeyin. Katlmclar ne anlatacanz bilmiyor.
Kendi ifadelerinizle, zl szlerle, elendirerek, merak uyandrarak, doru
bilgilerle akc bir slupla yaptnz konuma beeni topluyor, zamann nasl
getiinin farkna bile varmadlar ve son sznz sylediinizde sizi
ALKILIYORLAR.
Mknats konumac, mutlulua giden tek yola inanr, o da: "rademizin dndaki
eyler yznden kayglanmay brakmak"
16.
Sadece stnz rtmek in Giyinmezsiniz
k Grnmek in aba Harcarsnz
Dncelerden rettiiniz Kelimeleri de
Giydirebilirsiniz
Konumada bavurulacak bir ksm tutumlar dncelerin daha gl hale gelmesine
yol aar. Dinleyici fikrin doruluunu sorgularken kendi zihninde var olan dier
dncelerle karlatrr. Fikrinizin inandrc olmas i-in dinleyenin
dnce kaynaklarndan "daha gl" ve "daha ok sayda kaynaa" dayanmas
gerekir. Bir dier deyile insanlar dnceleri deerlendirirken:
- Otoritelere dayanmakta m drlar?
- Bilimsel mi?
- Bunlara gvenilebilir mi?
- Konuan kii konusuna hakim mi?
58 Adil Mavi
gibi sorulan sorular ve bu sorulardan alnacak cevaplara gre kararlarn
verirler. Dinleyicinin aklna girmek ona kullanaca yeni malzemeler vermekle
mmkndr.:
nemli olan bir fikri sizin retmi olmanz m, yoksa onun daha ok kii
tarafndan sahiplenilmesi mi? eer ikincisiyle dorudan yarglar vermekten-
zellikle konuma balarnda- ekinin. Bunun yerine sizi belli bir fikre gtren
nedenleri sralayn ve dinleyenlerin ayn fikre gelmesini beklemek zere onlar
serbest brakn. u iki rnee bakalm;
a. "Kobra ylanlar ok tehlikeli ve zehirlidir. nsanlara ok byk zarar
verebilirler. Bu yzden kobra ylanndan kamalyz."
b. "Kobra ylanlarnn dilerindeki zehir 100 kiiyi ldrmeye yeter. Bu
ylanlarn azlar o kadar byyebiliyor ki bir kuzuyu bile yutabilirler. Bu
yzden kobra ylanndan kamalyz."
Bu iki ifade biiminin ikincisinin daha etkili olduunu gryorsunuz. Burada
alt izili son cmleleri siz sylemeseniz bile dinleyici o dnceyi
retecektir. Bir baka rnek;
a. "Deerli dinleyenler! bildiiniz atom korkun bir kuvvete sahiptir. E-er
bu kuvveti aa karabilsek bu g byk iler yapabilir. Dolaysyla atom
gcn kullanrken ok dikkatli olmalyz."
b. "Deerli dinleyenler Atom'un ne kadar byk bir kuvvet tadn
dndnz m? Kalemle bir kada 'atom' kelimesini yazn. Eer o yaznn
mrekkebini oluturan atomlan paralayabilseydik ortaya byk bir enerji
kard. Bu enerjiyle 10 tonluk bir kamyonu 1 km. havaya frlatabilirdik.
Dolaysyla atom gcn kullanrken ok dikkatli olmalyz.
statistiklerin gcnden yararlann
Farkl kaynaklarda elde edilen ve resmi kantlara dayanan bilgilerin en etkili
anlatm yntemiyle sunulmas, sunuun baarsn salar, istatistiklerin aklda
kalmalar zordur
rnein her gn stanbul da 800. 000 bin Trkiye de 2 milyon ekmek pe
atlyor. Bu Afrika da her yl alktan len 10 binden fazla insann ihtiyacn
karlayacak miktarda
Mknats konumaclar dncelerini giydirme konusunda ustadr.
Dncelerinizi etkili bir mesaja dntrmek iin giydirmeniz gerekir. Konuma
sresince yararlanacanz gardroplarnzdan ne giydireceinizi nceden semi
olmalsnz. Bunlan ne kadar yerinde ve sk kullanrsanz konumanz o kadar
glendirmi olursunuz.
- Abartma
- Aklama
- Alntlar
- Anektod
- Benzetme
- Betimleme
- Duygulandrma
- Fkra
- Heyecan uyandrma
- statistikler
- Resimler
- Merak
- Metafor
- Mizah
- rnek verme
- Sorular
- Tasvir
17.
EKC Bir Balang Yapmakla
EKLMEYEN Bir Balang
SONUCU Deitirebilir
ekici bir balang, derhal dikkati zerinize eker. Belki bu biraz korkutucu
gelebilir ancak istediiniz etkiyi oluturmanz dinleyicilerin gznde yksek
bir kredi ile balamanz da salar. Bu da ancak SIRADII, ZGN bir yaklamla
olur.
"Televole Kltrnn Prim Yapmasnn En nemli Nedeni Merak!
Merak yle bir eydir ki ona kar ilgisiz kalacak kimse yok? Dinleyicilerin
dikkatini ekip istediiniz noktaya kilitleyebilirsiniz. Tabi bu nokta konunuz
olmal
Soru Sormann artc Etkisi
Sze soru ile balamak dinleyicilerin sz syleyen kimse ile beraber
dnmelerini ve onunla ibirlii yapmalarn salar. Toplulua sorduunuz
soruyu birka saniye sessiz kalp tekrar ettiinizde dinleyiciler sorunun
cevabn dnmekle istediiniz eye dikkat ekme frsat bulacaksnz.
Neden Siz?
Konunuza vakf olmayan bir kitle muhtemel sizi de tanmyor demektir. te bir
tata iki ku vurma frsat. Konunuzun ilgin gelebilecek bir ynn kendinizle
buluturduunuz bir hikaye ile giri yaptnzda dinleyiciler hem sizi hem de
anlatacanz konu hakknda temel bilgilere vakf olacaklardr.
Beikten gelen alkanlk "yk veya Anektodlar"
yklerden holanmayan ocuk var mdr? (Varsa istisna olmal) yk,
anektodlardan yetikinlerde holanr. Gereki, yaanm, sizin banzdan
gemi, onlarnda tand kiiler arasnda gemi olmas ve sonunda hayret
edecekleri veya gleceklerinden eminseniz yk veya anektodunuzu drama-
tikletirerek anlatn. Bunu en bata yaparak konunuzla ilikilendirmeniz gl
bir "Balang Etkisi" yapacaktr.
Gsterecekleriniz anlatacaklarnza g katar
"Bunun ne olduunu biliyor musunuz?" "Elimdeki harita deprem olmas halinde
sokak sokak binalarn muhtemel hasarlarn gsteriyor" "Bu yapma bir
beyindir..... ve sizinki ile hemen hemen rten gerek bykle sahiptir" v.b.
Binlerce gzel sz arasnda iinize gelen mutlaka kacaktr
Gzel bir sz, hele tannm bir insana aitse. Anlatacanz konularn a-na
mesajlarm ieriyorsa ksa, z ve etkili bir szle giri yapma frsat
bulursunuz. Ayn sz konumanz bitirirken kullandnzda birok bilginin
zerine daha iyi oturaca iin sonu da "Demleme etkisi" de yapabilecektir.
Dinleyicilerle yaadnz ilgin bir diyaloga atfta bulunarak balayn
Bunun ilgin olmas ve dinleyenleri elendirecek nitelikte olmas halinde
dinleyicilerle aranzda scak bir ilikinin balamasn salayacaktr.
Dinleyicileri ok ilgilendireceini dndnz bir bilgi ile konuya balayn
Mesela istatistik bilgilerin gelecekteki kararlarn nasl verecekleri ile
ilgili rnek vermek iin "Hayat sigortalan hesaplanna gre, kaar yl
yaayacanz
62 Adil Mavi
biliyor musunuz? Onlar milyonlarca tecrbeye dayanarak bugnk ya ile seksen
says arasnda kan rakamn te birinin bugnk yanza eklenmesiyle
muhtemel lmnz hesaplanr. Salk muayenesinden geerek bu rakam ( + ),(-)% 8
artabilir veya azalabilir." dediinizde birounun ilgilenip bu hesab
yaptklarm grebilirsiniz!
Ve Bunlar YAPMASANIZ ok yi Olur
Akll insan dnd her eyi sylemez,
fakat syledii her eyi dnr.
ARISTOTALES
- zr dileyerek balamayn: Heyecanl olabilir, o gn havanzda
olmayabilirsiniz, nedeni ne olursa olsun zr dileyerek balamanz konumanzn
ekiciliini kaybettirir. Belki zre neden olan eyi bir espri konusu
yapabilirsiniz. Amerikann Kuzey Irak da grev yapan Trk askerlerine esir
muamelesi yapmalar hadisesinde gnlerce kamuoyunu megul etmesine ramen zr
dilemediler ama zntlerini dile getirdiler!
Hazrlksz olduunuzu itiraf ederek balamayn: Hazrlksz olabilirsiniz. Bunu
dramatikletirip dinleyicilerin tenkit gzlklerini takarak ne kadar hazrlksz
olduklarnz grmelerini kolaylatracak kozu kendi elinizle veriyor.
"Syleyeceim laflarla aslnda sizi oyalayacam" demeye getiriyorsunuz
demektir. Hazrlkl olmadnz siz biliyorsunuz ve akll bir sunula bunu
pek az kii renebilir. Olumsuz bir izlenim veya tenkitlerle balamayn: Bir
eyler ters gitmi o-labilir. Cannz skan bir durumun hemen sonrasnda
konumaya kabilirsiniz. Sebebi ne olursa olsun ruh haletinizi davranlarnza
yanstmanz btn dinleyicileri kasvetli hale sokacaktr. Hakl olabilirsiniz
ama bu hakllnz mteriyi zmemelidir. Mikrofonu denemeden balamayn:
Sizden nce konuan birinin mikrofondaki sesini dinleyemediyseniz ve salona
gelen dinleyicilerden nce de mikrofonu test etmediyseniz. Sesinizin arka
tarafta oturanlarn duyamamas ihtimali var demektir. Bu durumun dakikalar sonra
anlalmasna neden olmamak iin "sesimi en arkada oturan arkadalarmz rahat
duyuyor mu"? diye sormanz gerektiinde ses ayarnn yaplmasn salayarak
konumanza balamanzda yarar var. Konumaya hemen balamayn: ok defa
gzlerini am ne syleyeceklerinizi sabrszlkla bekleyen bir dinleyici ile
karlamayacaksnz. Mikrofonunu elinize alr almaz hemen konuya girmeniz ve
konumanz srdrmeniz hazrlksz dikkatlerin sizin zerinize younlancaya
kadar ipin ucunu karmalarna neden olur. Bundan sonra da kt bir izlenimin
srecine srklenirsiniz.
Mknats konumac'nn giri ve kapan zeldir. Aklda ve yrekte iz brakan
konumalarn en ok ba ve sonunun hatrlandn bilirler.
18.
Gzlerin Mknats Etkisi Vardr NAZAR'a Olan nancn Temelinde
Olumlu ve Olumsuz Enerjinin BAKARAK letilebildii Varsaylr
"Yok, hayr. Ben azn yalan sylediine inanrm,
ama gzler -h! Dorudan bir erkein gzne bakarm,
o istedii kadar gizlemeye alsn, hatta kendisi bile farknda olmasn,
derecesini bile anlarm!"
CEML PEK (Aye Armann Rportajnda
"Siz kt diye anlar msnz! Gay olduunu dndnz ama yanldnz insanlar
olur mu"? sorusuna verdii yant)
Gzler
Hitap ettiiniz insanlara deer verdiinizi gstermenin en iyi yolu gz
temasdr bunun dnda en hzl geri bildirimi verir. Size inanp
inanmadklar, ilgilenip ilgilenmedikleri doru syleyip sylemedikleri v.b...
Gzlerimiz szlere dklmeyen mesajlarmzn aktarmnda en iyi kanal-
larmzdr.
Ya gz temasndan kananlar!
Gz temasndan kanan veya ihmal eden birinin iyi bir konumac olarak
yetimesi mmkn deil. Konuan ve dinleyen arasnda bir ok szsz mesaj
tamada kpr grevi grr. Bunun dnda kendimize gvenimizi, o-toritemizi,
gcmz, ilgimizi, memnuniyetimizi, skntmz, duygularmz birinden holanp
holanmadmz kuracamz gz temas ile renebilir karmzdakine de bunu
renme frsat veririz.
Baklarnz ok ey syler bu nedenle de cesaret ister. Buna cesaret
edemeyenler tavana, notlarna, yere veya duvarn bir kesine odaklanarak
anlatmaya devam ederler. Szlye kalkan bir rencinin retmenine dnk
anlatmas gibi bazdan da gzn bir kiiye dikerek anlatr ki cesaret toplamak
iin balarda uygun bir davran olsa da bazlar konuma sresince kilitlenmi
gibi bu davrann srdrr.
Dinleyen fark edilmek ve grlmek ister
Yakn tarihte 50 kiilik bir gruba bir sunum yaplrken konumac bilinli
olarak salonun sol tarafnda oturanlarla gz iletiimine girdi ve sanda
oturanlarla gz iletiiminden kand. 60 dakikalk sunum sonunda konumacy
deerlendiren anket uyguland. Anketler sa ve sol grupta oturanlar olarak ayr
ayr olarak topland. Bir grup konumacy ilgin ve srkleyici bulurken dier
grup skc ve etkisiz buldu. Konumay skc ve etkisiz bulan grup hangisi
dersiniz? Tabii ki sa grup! Eer dinleyicilerinizle gz temasn keserseniz
onlarla ilgilenmediinizi gstermi olursunuz, onlarda sizinle ilgilenmezler.
Dinleyicilere bakmak neden zordur?
nk bilmesini istemediiniz eyler hakknda da gznz konuur.
Susturamazsnz. Mesela ne kadar gergin.olduunuzu bilmelerini ister misiniz?
Katlmclarn btn dikkatlerini zerinize verdiini bilmek de ayn bir gerilim
yaratr. Sanki kendinizi bir yere kstrlm gibi hissedersiniz. Bu durumdan
kurtulmak isteyen konumac gzn kardnda dinleyicileri grmedii iin
sanki o da artk onu grmeyecekmi gibi geliyor! Bu nedenden dolay da bakmyor.
66 Adil Mavi
Konumacn gz temasn gletiren durum budur. Ayrca spot altndaki size
yzlerce bakn zerinde olduunu dnmek de sinir bozucudur.
Peki ok kalabalk bir kitleye hitap ediyorsanz bunu nasl baaracaksnz?
Bu durumda bedeninizi ve yznz toplulua evirip herkesi gryor grnmeniz
yeterli gznz gremeyecek uzaklkta olanlar kendilerine baktnz izlenimi
edineceklerdir. Salonun en arkasnda ve kenarlarnda kalanlara vey evlat
muamelesi yapmayn.
ok sayda katlmcnn bulunduu salonlarda "Dalga etkisi"nden
yararlanabilirsiniz.
Gz temas kurmay nasl gelitirebiliriz?
Birinin yzne bakarsanz sanki konumanz olumsuz etkilenecekmi nyargsndan
veda edin. En nemli mknats zelliklerinden birini harcamak istemezsiniz deil
mi/ zellikle ilk tantnz grupla ksa aralklarla ska gz temasn
srdn. Gz renkleri, burun yaplar, gzlkleri, yalarn analiz edercesine
bakn. Bu altrma gz gze gelmeyi kolaylatracaktr. Yine de bilmenizde
yarar var ara ara, ksa baklar iyi deildir. Gz gze geldiklerinize iki-
saniye bakabilmelisiniz. lkini yapabildikten sonra bu aamaya gein.
Konuma provalar yaparken duvarlarnzn muhtelif noktalarna zerine bir ift
gz izdiiniz post-it'ler yaptrn. Konuma srasnda 3-4 saniyelik
baklarla dinleyicileri temsil eden bu gzlerle iletiim kurun.
Salonda size borlu bir grup dinleyiciye konutuunuzu hayal edin.
Mknats konumac, dinleyicileri dikkatle izler, konuurken dorudan
dinleyicilere bakar, topluluk zerinde en kk bir hareketi veya donukluu fark
eder zira dinleyenlerle ilgili olduu ve onlar takip ettii lde onlar da
mknats gibi sizi takip ederler. Onlara donuk bakarsanz size yle bakarlar,
somurtursanz somurturlar, gkyzne bakarsanz gkyzne bakarlar.
19.
Heyecanl ve Gerilimli Bir Ryay
Bakasna Anlattnzda
Onu Heyecanlandrabiliyorsanz
Siz Doal Bir Mknats Konumacsnz
Dnceleri Canlandrn
Kelimelerle deil kelimelerin armlaryla dnrz. "Pis kokuyor" demekle
"Hi buzdolabnda bozulmu bir peyniri kokladmz m?" "te aynen byle kokuyor"
demek ok daha farkl etki yaratr. 5 duyu organna giden i-letiler hzla bir
rpda zihinlerde yerleecektir.
Biz d dnyay alg organlarmz vastasyla alglyoruz. Be duyu organmzdan
aldmz her mesaj hafzamzda var olan benzerleriyle karlatrlmas
sonucunda benzerlik bulunduunda kavrama gereklemi olur. Bu sre youn bir
zihin aktivitesi gerektirir. Dolaysyla dinleyici bu younluun altna girmek
istemeyebilir veya istese de sonuca abucak ulaamayabilir. u
68 Adil Mavi
halde biz fikirleri ve bilgileri ne kadar somutlatrabilir ve canl hale
getirebilirsek o kadar kapsaml anlalr hale gelebileceiz. Amerika Birleik
Devletlerinde Richard Bandler tarafndan gelitirilen Sinir Dili Programlama
Teknii (NLP) bu duyularn zellikle zerinde odaklamaktadr. Dnce ve
kavrama srecimizde en fazla kullanlan bu duyu grme, iitme ve dokunma
duyulardr. Ancak biz bunlann yan sra koku ve tat duyusuna da deineceiz.
Grsel Canlandrma En Etkili izi Brakr:
Grsel canlandrma bilgiyi resme hatta filme evirebilme ve bu resim veya filmi
tanmlayabilirle yeteneidir. Bu tanmlama yaplrken resmin bykl,
iindekilerin renkleri, resmin hareket yn gibi unsurlara deinilebilir. Grsel
canlandrmaya ilikin teorik anlatm ksa tutarak konuyu rnekler yoluyla
anlamay tercih edelim ve aadaki rneklere bakalm:
a. "nsan vcudunda binlerce kilometre uzunluunda bir damar ebekesi
vardr."(daha grsel yapalm) "nsan vcudundaki damar alar rmcek
alarndan ok daha karmaktr."(daha grsel yapalm) "Vcudumuz o kadar ok
damarlarla kuatlmtr ki bu damarlar u uca getirip ip yapsaydk Dnyann
etrafm defa sarabilirdi."
b. "Atomun ekirdei merkezinde bulunur. Bu ekirdein etrafnda e-lektronlar
sratle dnerler. Aradaki mesafe ve boluk ise 10-15'tir." (daha grsel yapalm)
"Atomlarn merkezinde bulunan ekirdek ile evresinde dolaan elektronlar neye
benzer biliyor musunuz? Dnya ve dier gezegenleri bir atomun elektronlar
olarak dnse idik Gne bu atomun ekirdei olurdu. Bu atomun elektronlar ile
ekirdei arasnda mesafe ise Gne ile en uzak gezegen olan Plton arasndaki
mesafe olurdu."
Grsel canlandrmada renkleri ve boyutlar da kullanabiliriz. Renk "ocuun
yz kararmt" "ocuun yz kazan kar gibi simsiyah olmutu."
Renk "nanlmaz derecede gzel glyordu" "Tm ieklere baksam, bembeyaz,
sapsan, kpkrmz ieklere... Onun glndeki-ne benzer bir gzellii
gremezdim."
Boyut "Elleri ok bykt." "Elleri bir fil kula gibi bykt." Boyut
"Adamn boyu ok uzundu." "Adam o kadar uzun boyluydu ki insanlara bakarken
sanki karncalara bakard."
Herkesin beyninde milyonlarca ses kayd var:
itsel canlandrmada ses unsuru kullanlr. Sesin iddeti, geli yn, yaps
gibi unsurlar sesin canlandrlmasna yardmc olan faktrlerdir. Bu arada
sesleri bilinen seslerle ilikilendirebildiimiz lde onlar
kavrayabilmekteyiz. nsanlar, kaln, ince, titrek, dz, dalgal, iddetli,
zayf, kesintili, fsltl ses trlerini bilirler. Bu arada uzaktan, yakndan
gelen, kulann arkasndan, burnunun ucundan gelen, yansyan eklinde de
snflandrmalar yaplabilir. Ayrca sesler daha nce duyulmu bilinen seslerle
ilikilendirildiinde gk grlts, aslan kkremesi, bomba patlamas gibi
somutlatrmalar da oluturulabilir. Aadaki rneklere bakalm:
a. "Adamn sesi ok yava kyorduAdam sinek vzlts gibi konuuyordu."
b. "yle bard ki hepimiz irkildikAslan gibi kkreyince hepimiz ir-kildik"
c. "yle grlt yapyorlard ki uyuyamadmsanki kulamn arkasnda davul
alyorlard. Uyuyamadm."
Domatese dokunmadan/karpuza vurmadan almayz:
Dokunsal canlandrmada dinleyicinin dokunma duyusuna hitap edilir. Bildiimiz
dokunma duyulan arasnda, kesici, delici, batc, yakc, stc, soutucu,
dondurucu, titreimli, yapkan, emici, sert yumuak, ar, hafif, oka-
J yc, fleyici gibi zellikler yer alabilir. Bu dokunsallk alglarna dayal
olarak insanlann zihinlerinde yerleik somut duyular vardr. Aadaki
rneklerde
I dokunsallk kullanmlanmn kavraymz nasl desteklediine dikkat edelim:
a. "Elleri ok yumuakt. Elleri pamuk gibi yumuakt."
b. "Burnum az kalsn souktan donacakt.----Burnum souktan donup
buz gibi dalacak sandm."
c. "Adam ikence altnda inliyordu. Adam ylesine ikence ekiyordu ki sanki
etleri bakla lime lime doranyordu."
70 Adil Mc
Koku alma ve tat alma rneklerinin de mant da ayn konuyla ilgili bir rnek
Kur'an dan verip mknats konumaclarn bir srrn daha renmi o-luyorsunuz.
"lm olan kardeinizin etini yemeyi nasl seversiniz?" Gybet etmenin ne kadar
kt bir davran olduunu anlatrken grme ve tat alma duygularna hitap ederek
gybet (bakalar hakknda dedikodu yapma) nefret ettirir.
Mknats konumac verilmek istenen mesajlarn tasvirlerle bilinen ve k-
yaslanabilen rneklerle ilikilendirir. Bylece hem anlalmasn kolaylatrr
hem de unutulma riskini azaltr. stedii nefret, coku, heyecan, umut, cesaret
vb duygular byle oluturarak dinleyicileri harekete geirebilir.
20.
Dinamik Konumalar NTERAKTF'tir Ses, Sz ve Duraklar ok Etkili Kullanlr
Ksa srede daha fazla szck, daha fazla bilgi transferi salamaz
Dinleyicilerinizin sunduunuz dnceleri kavramalar iin ncelikle sizi
dinleyebilmelerini salamalsnz. Aratrmalar 150 kelime/dakika hzla sz
syleyen bir konumacnn szlerinin yaklak yarsnn dinleyiciler tarafndan
"dinlenmediini" gstermektedir.
Bu durum dinleyicinin dikkatinin konuma boyunca uyank tutulmasnn ok nemli
olduunu gstermektedir. nk ancak dikkat korunursa sylenen szlerin fikir
deeri ve anlam dinleyici kitle tarafndan alglanabilecektir. Dikkatin
korunmasnn temel yolu monotonluun-tekdzeliin krlmasndan geer. Aada
kullanabileceimiz rnek taktikler verilecektir.
72 Adil Mavi
Sorular dinleyiciye uyarc elektrik verir
Dinleyicileri belli bir davrana yneltmeye hemen orada devam ettiinizde,
ortama aktif olarak katlmalarm salarsnz. Bu durumda, herkes herkesin aktif
katld bir ortamda ne sylediinize zellikle dikkat etmek zorunda kalrlar.
rnein topluluunuza hitaben: "Acaba aramzda ka kii baanl bir gelecei
hayal ediyor? Bu saygdeer insanlarn ellerini grebilir miyim?... Aramzda
kimler .30 yan zerindedir?.... Bugn ne konuacam ka kii merak
ediyor?...." Bu tr sorulara herkes el kaldrarak cevap vermeyebilir ama herkes
dikkat kesilerek cevap verir.
u elimdeki kalemi kimin kullandm biliyor musun?
Dinleyicilere elinizde tuttuunuz bir nesneyi gsterebilirsiniz. Salona dikkat
etmelerini veya kendilerini incelemelerini isteyebilirsiniz. Baklar ve
dikkatleri sizin istediiniz noktaya ynelecektir.
rnein konuma esnasnda "u elimdeki saati gryor musunuz?... Bu saat her bir
saniyesi nemli olan zamanmz sayyor?... u elimdeki katlara bakn!
Bunlarda size anlatacam "baarnn srr" yazyor... Sevgiden ve gnl
birliinden sz ediyorduk. urada bir araya gelen muhteem toplulua bakn!"
Sorular sorun
Konuma esnasnda soracanz sorular dalgnlklar yok eder. Sorular iki tip
olabilir: Bir yandan cevabn zaten hemen ardndan vereceiniz konuyu soru
halinde ifade edebilir ve dinleyicilerinize yneltebilirsiniz. Dieri ise a-gr
srar etmemek artyla dinleyicilerden "bilgi" gerektiren herhangi bir sorunun
cevabn isteyebilirsiniz.
rnein Trkiye'de erozyon tehlikesi hakknda bilgi vereceksiniz "Deerli
dostlar" Trkiye'nin her yl ne kadar topran kaybettiini biliyor musunuz?
Her yl erozyon nedeniyle Kbrs kadar topramz denize akyor? Kbrs iin az
m ehit vermitik?... Dnya nfusu hzla artyor. Dnyann en kalabalk lkesi
hangisi biliyor musunuz arkadalar?..."
Konunuzu ne kadar nemserseniz o kadar nemsenirsiniz
Mknats konumac konusuyla akla evkle ilgilidir. ok deerli bir bilgi
veriyorsunuz. Siz verdiiniz bilgiyi ne kadar nemsiyorsanz o kadar nemseme
etkisi yayarsnz. Konuya ilgisizseniz yz hatlarnz donuktur. Duygularnz
parlak yansmaz, ilgili olan yzde hatlar belirgin deiimlere urar. Bunun bir
dier anlam da heyecandr. Konunuza heyecanla ilgi duyduunuzu gstermelisiniz.
Ses Monotonluu uyutur
Konuma bir mziktir: Hep ayn notaya dokunursanz bir sre sonra bktrrsnz.
Notalar ve notalarn zamanlar srekli deimeli ve bu deiim kiiye zel bir
besteye dnmelidir.
Sesini ykseltip alaltarak bu monotonluu krabilirsiniz. Duyulabilir olmak
artyla fsltya kadar inilebilir ve barmayacak kadar ykseltebilirsiniz.
Srekli yksek veya srekli alak ton hem monotondur, hem de rahatsz e-der.
Tonlamadaki deiiklik her seferinde dikkatleri zerinize eker. rnein:
"(normal) Bu kadar stn insanlarz. Bunu biliyoruz, (alalyor) Ama u halimize
baknz. Ya u yardma muhta insanlar. Ya u sokaklara mahkum braktmz
insanlar, (yksek) te bizi utandrmas gereken bu. Kendi varlmza ve
onurumuza sahip kmaymz..."
Vurgular beyinde dalgalanma etkisi yaratr
zellikle fark edilmesini istediiniz kelimeleri yavalayarak, hece hece
vurgulayarak veya vurguyu yayarak seslendiriniz. rnein: "Eminim, Tekrar
ediyorum, baarabiliriz!... Zaaalim! Bu adam zaalim!... Oluuur hem de yle
olur ki!.."
Duraklardaki sessizlik ok dikkat ekicidir
ok nemli bir kelimeyi sylemeden nce ve sonra 3-7 saniye arasnda (sre
duruma gre deiebilir) ksa duraklar oluturabilirsiniz. Szden nce sz
sabrszlkla beklercesine bilinli ve kontroll susmanz dikkatlerin gelecek
kelimeyi beklemek zere toparlanmasna, szden sonra durmanz da sylediinizin
zihinlerde tekrarlanmasna yol aar. Dinleyiciye bu suretle "u mesaj ok
nemli" demi olursunuz. rnein: "Dnmemekte srar ediyoruz....
74 Adil Mavi
(dur).... lm var., (dur).. yleyse neden bu ksa hayat sermayesini tembelce ve
faydasz ilerle yok ediyoruz... Baarnn srrn merak ediyor musunuz?.....
(dur)... aln teri... (dur) Sadece alan insanlar baaryor ve daha
ok alan daha ok baaryor.
Cmle Yapsn Deitiriniz:
Ayn zaman kipinde, benzer yapda veya eit uzunlukta cmleler monotondur, can
skcdr ve dikkati datrlar. ok iyi bir konumac dz-devrik cmleleri
uygun bir srada ok iyi kullanr. Zaman kipleri arasnda sramalar, dili
gemi zamandan misli gemi zamana, imdiki veya gelecek zamana srayarak ok
iyi gerekletirir. Yine devaml uzun cmleleri veya ok ksa cmleleri art arda
sralamaz. Bunun yerine orta uzunlukta ve ksa cmleleri birbirleriyle yourarak
kullanr. u rneklere bakalm: "Hedefe ulamak istiyor musunuz? Zirveye kmak,
mkemmel olmak... Yzlerce insan baarmtr. Siz de baarabilirsiniz. Kendinize
gelin sadece. Hedefinizi kalbinize yazn. Emin olun ki her eye hedefinizden
bakmaya devam ettiiniz srece baar merdivenine trmanmaya devam eden siz
olacaksnz.
Konuma Hznz Deitiriniz:
Sabit hz da bir monotonluk nedenidir. Ancak ok yava ve ok hzl konumalar
stres olutururlar, takip edilemezler. Zaman zaman normal konuma hznzn
altna inmeniz ve stne kmanz monotonluu krar. Ortalama konuma hz
dakikada 150 kelime civarndadr. Konuma esnasnda hznz 120-170
kelime/dakika arasnda deiime uratabilirsiniz.
Mknats konumac kelimeleri sihre dntren ayarlaryla oynar. Yeri
geldiinde fsldar, yeri geldiinde susar. An gelir merakl bir ses tonuyla
soru sorar
21.
Mizahn Mutluluk Hormonlarm
Harekete Geiren Gl Bir yiletirme zellii Var
Bazlar bu yetenee doal olarak sahipken, bazlar onlan gzlemlemek ve mizah
reperatuvarn gelitirmek iin biraz aba harcamas gerekir. Bir sre sizi
dinleyen insanlar hi gldrmyorsamz mknats konumac olmaktan uzaksnz
demektir.
Mizah konumaya srpriz olarak girmelidir.
Konumann doal ak iine monte edilmi biraz mizah ciddi meselelerin daha
iyi anlalmasn salar. Bu nedenle bunun da bir slubu var:
"imdi ok komik bir hikaye anlatacam", "Birazdan dinleyeceiniz hikayeye
glmekten krlacaksnz", gibi giriler, beklediiniz etki olumamas halinde
hem toplulua hem de size kar souk du etkisi yaratabilir. Hem
76 Adil Mavi
nceden bildirilmemi espriler, seyircilerinizin sizin mizahi yanlarnz kendi
balarna kefettikleri duygusunu onlara verir.
Bu espri'nin konuyla ne alakas var?
Konuyla yaptnz esprinin ilintisini izah etme durumunda kalmamalsnz. Tabi
konuyla ilgi kuramayacaklar bir mizah da komik olsa da anlatlma-mahdr. Konuyu
glgede brakacak veya ilinti kurulamayan espriler hatrlanr ancak konu
unutulma riski vardr.
Burada glnecekti!
Espri yetenei yksek kiileri izleme frsatnz yoksa Cem Ylmaz'm VCD'lerini
aln onlar defalarca izleyin. i komedyen olanlarn mizah kullan biimi ve
zamanlamalar size ilham kayna olacaktr. lk izlenimin anlattnz bir fkra
olmamasnda da yarar var.
Kullandnz rnekler birilerini gocundurmamak
Irk, cins, milliyet, din, cemaat, siyaset ve bel alt konularn ele alan mizah
ok komik olsa da daha sonra telafi edemeyeceiniz pot krmanza neden olabilir.
Yllar nce Gner mit'in canl show programnda Alevileri gcendiren ve
mesleinin zirvesinde 3 yl programa ara vermesine neden olan talihsiz szlerini
hatrlayn.
Kendinizle elenebiliyorsnz, bu ii zdnz demektir
Mizahn en gvenli hedefi sizsiniz. Zayf noktalarnz onlara gsterin ve
hatalarnz anlatn. nsanlar kk dmekten korkarken siz kendinizle dalga
gemek iin hikayeler anlatn. Kendinizle alay edebildiinizi sizin de onlardan
biri olduunuzu, onlarn anladnz ve bak alarnn paylatnz
gstermelidir. Bu dinleyicilerin takdirini kazanacak, dinleyenlerle aranzda
pozitif elektrik tesis edecektir.
"ikinci el" mizahtan yararlann
Saysz anekdot, hikaye ve fkralar var bunlar kolayca edinebilirsiniz. Konuma
yaptnz konuya uygun olabilecekleri fosforlu kalemle iaretleyip zaman zaman
bunlardan yararlanmak zere tarama yapn "ikinci el" mizah dediim eyi
kullanmann yolu, onun sizin kendi tecrbenizmi gibi grnecek
ekilde kiiselletirmektir. Bunun birdenbire olmayacan gz nnde
bulundurarak esprinin sizin zerine oturuncaya kadar yeterli pratik yapmanz
gerekecektir.
Bir mizah dosyanz olsun
Espriler konfeksiyon usul iinize yaramaz. Kitaplardan aldnz esprileri
doal konumann iine yerletirmek zordur. Deiik zamanlarda karlatnz
bir karikatr, resim, haber vb kaynaklar konumalarnzda kullanabileceinizi
dnyorsanz kesip bir dosyada saklayn. nemli olan sizin bak anz
yanstmas. Konumalarnz arasna serpitirdiiniz bu materyaller grlerinize
g katacak, konumanzda kullandnz bu materyallerle zgn ve orijinal
sunular ortaya karabileceksiniz. nternet bunun iin ok derin bir kaynak.
Mknats konumac elendiriyorsa dinleyicilerin renme hazzn yaadn
bilir. Artk onlarla dost gibi olmutur ve katlmclar dostlar meclisinde gibi
hissettirir.
22.
nsanlar Kyafetleri ile Arlanr Bilgileriyle Uurlanrlar
Giyim ve d grn
Daha nce sizi hi grmemi ve tanmayan kiilerin bulunduu bir odaya
girdiinizde, bu kiiler sizin hakknzda sadece kyafetinize bakarak 9
karmda bulunabilirler.
Ekonomik durumunuz
Eitim durumunuz
Gvenirliliiniz
Sosyal konumunuz
Entelektel dzeyiniz
Sosyal gemiiniz
Kltrel temeliniz
Baarnz
Deer yarglarnz
ilk izlenim asndan byk rol oynayan fiziksel ekicilik, giyim tarz yan
sra sa modeli, kullanlan parfm ve aksesuarlar la desteklendiinde, yaratt
etkiyi olumlu ynde artrmaktadr.
Genel kanaat o dur ki, sahip olunan kariyere uygun kyafetlerin seimi ou
zaman hem kadnlar, hem de erkekler asndan yaplmak zorunda olunan, zor
seimlerdir. nk bu konudaki kurallar yazl deildir. Giyinme ve kendine zen
gsterme ii, kyafetlere ilikin bilinalt beklentilerine ve nyarglara
dayanmaktadr. Mesela lacivert veya siyah takm elbise beyaz gmlek orta ve st
dzey yneticilerin tercih ettii i kyafetleridir.
Sunu gn sahnenin yldz sizsizin. Ortama ve kiiliinize uygun giyinmenin
objektif kriterleri ortaya koymak zor olsa da. te kesin olmayan kurallardan
bazlar;
Kariyere uygun giyinmek iin yaplan harcamalar, gelecee yaplan yatrmlar
olarak grlmelidir. Az sayda da olsa gardropta kaliteli kyafetlerin yer
almasna zen gsterin.
Mavi; uyumluluu, sakinlii, muhafazakarl ve genlii antran bir renk
olmas nedeniyle zellikle erkekler tarafndan, giyilen koyu renkli takmlann
canlandrlmas iin, gmlek rengi olarak tercih edilmektedir. Ak mavi, gen
ve sportmen, lacivert profesyonel grnts ile i kyafetlerinin aranan
renkleridir.
Grinin her tonu tercih edilebilir, ilgi ekicilii salamak iin de tamamlayc
renkler kullanlabilir rnein bayan giyiminde koyu bir griyi canlandran en
uygun renklerden biri "eker pembesi"dir.
Beyaz; gmlek ve bluzlar iin uygundur koyu bir ceketin altna erkeklerde
krmz kravat kadnlarda fular tercih edilebilir.
Koyu renk pantolonun altna koyu renk ayakkab, Ak renk pantolonun altna ak
renk ayakkab giyilmelidir.
Yapacanz konumada yz hatlarnzm oluturaca grntye byk -nem veriyor
ve dikkatlerin o noktada olumasn istiyorsanz, ntr renkler giymeye zen
gsterin. nk bu durum, yznzn daha ok ilgi ekmesine imkan salayacaktr.
80 Adil Mavi
Kadnlarn makyajlarn yaparken sadelii esas almas maksimum yksk ince
zarif taklar takmas, erkeklerin saat, gzlk, dolma kalem, kravat inesi,
pantolon asks, kol dmesi, kemer, orap ve ayakkab seiminde kaliteyi
yanstan rnler kullanmas nerilmektedir.
Konuma yapmanz gerekebilecek olan toplantlara giderken elbise olarak parlak
ve iri desenli kyafetlerden kann. nk bu tr giysiler ou defa uzaktan
bile grenleri rahatsz edebilir.
Giyiminiz iinizin Da Yansmasdr
Koyu tek renk, bedene smsk oturtulmu klasik kesimler ciddiyeti bir lde
resmiyeti veya kapall yanstr. Geni tutulmu, bol, scak renkler, farkl
kesimler hayata dnkl ifade eder. Genler, genelde hayata dnk tarzlar
tercih ederler, ya ilerledike giyimde klasik tarzlar ar basar. Bunu gz
nnde bulundurarak genlere ve iadamlarna yapacam konumalarda mutlaka
farkl giyinirim.
Giyim tarz kiilii de yanstr. Siz hangi tarza giriyorsunuz?
Moda odakl giyinenler: Giyinmekten zevk alrlar. Giyeceklerini semek keyifli
bir uratr ve bunu ok nemserler.
Olumsuz giyinenler: Giysi zerinde kafa yormaktan holanmazlar. -zensiz,
uyumsuz ve harcalem giyinirler. Ut, temizlik de ok nemli deildir.
Politik giyinenler: steklerine gre deil grnmek istedikleri ekilde
profesyonelce giyinirler.
Ekonomik giyinenler: Satn alrken ncelik ucuzluktadr. Farknda olmasalar da
zerilerindeki bu kalitesizlik anlalr.
Rahatlk iin giyinenler: Seimlerini yaparken ncelikle iinde rahat e-
decekleri elbiseleri tercih ederler.
Yeni bir elbise alrken eye zen gsterin:
1. Aldnz elbisenin daha nce aldnz en az eye uyup uymayaca,
2. U mevsimde de kullanlp kullanlmayaca
3. En az farkl yerde giyilip giyilmeyeceidir.
Bu tr bir alveri gardrobunuzun daha da zenginlemesine ve giyim konusunda
daha hzl karar vermenize yardmc olacaktr.
Elbiselerinizin temininde daha nce elinizde bulunanlar dikkate alarak bir
seim yapmazsanz ayakkabnza uygun takm elbise veya takm elbisenize uygun
gmlek semek zorunda kalrsnz. Bu tr seimlerde arlk, kk parann
byk paraya uyumunun salanmas ynnde olmaldr.
Kyafet oluturmak istediiniz imajn nemli bir parasdr. Bunu gelecee
yatrm olarak da grebilirsiniz. Az sayda da olsa gardropta kaliteli
kyafetlere yer verin. ndirim sezonlan bu yenilemeleri yapmak iin bir frsat
o-luturacaktr.
Mknats konumaclar ortalamann zerinde giyinir.
23.
Mknats Konumac
Kendini Krsnn Arkasna Gizlemez
Sadece Dilinizi Deil Bedeninizi de
Etkili Kullanabilmelisiniz
Baz byk konferans ve toplant salonlarnda sahnede bir krs bulunur. Bu
krsy ss olarak kenara kaldrn. Mikrofon veya notlarnzla sizi kendisine
hapsetmesine msaade etmeyin. Krs arkasnda birka dakikadan fazla sren
konuma btn konumay silip sprr. Tabi sizi de!
1. DuruAareket
Hasta bir adam gibi davranrsanz hastalanrsnz. His ve hareket birbirini
tetikler. Hareketler iradenin kontrol altnda olsa da hisler deildir. Ancak
hareketlerinizi kendine gvenen, bir kouya katlacak gl ve nemli bir adam
gibi davranmaya eitirseniz duygularnz da kontrol edebilir kaygy cokuya
evirebilirsiniz.
Gergin, sinirli ve gvensiz konumac hemen kendini belli eder.
Siz ne syleyeceinizi dne durun. Dinleyiciler sizin hakknzda ilk
izleniminizi grnt ve duruunuzdan edinir. stelik ilk izlenimi uyandrmak
iin hibir zaman ikinci bir frsatnz olmaz. Konumada sz den daha etkili
olan sylemek istediklerinizi ne kadar istekli, canl ve samimi
sylediklerinizdir.
Bunun iin bedeninizin tmn gstermeli, mmkn olduu kadar krs, masa gibi
aralarla perdelememeli. Konumaya davet edildiinizde hareketleriniz canl ve
pozitif heyecannz yanstacak bir sesle balamalsnz.
Hazr duru: Ayakta sunum yapma imkannz varken mutlaka ayakta sunum yapmay
tercih edin. Kollarnz rahat brakn ve ellerinizle sinirli sinirli hareket
ettirmeyin. Ba ve bedenin st taraf dik omuzlar rahat braklmaldr. Oturmak
zorunda kaldnz zamanlarda koltuunuza kayklmaym elleriniz varsa masa yoksa
koltuk zerinde biraz ne dorulmu ayaklarnz birbirine paralel yere basn.
Hareket: izleyenleri uyutmak istemiyorsanz kendinizi krs arkasna asla
hapsetmeyin ya da sahnenin bir kesine kilitlemeyin. Hareketlerinizi ok sk
olamayacak ekilde platformun btnn kullann, zaman zaman da dinleyicilerin
arasna girerek arka ve orta kesimde kalm kiilerle gz temas kurun. Bunu
gerekletirebilmeniz iin o-turma dzeninin ve gei aralklarnn nceden
ayarlanm ve mikrofonunuzun kablosuz olmas gerekecektir.
2. Jestler
Hi elleriniz balyken konumak zorunda kaldnz m? Telefonda olduu gibi
karnzdaki insan sizi grmese bile el ve kollarmz kullanarak kendimizi daha
iyi ifade ettiimizi dnrz. Jestler konumacnn dncelerini vurgulamasna
yarar ve vurgulama grlmeden hissedilemez. Heyecan istek ve canllnz
jestlerden yararlanmadan yanstamazz. Dinleyiciler konumadan yeterli lde
yararlanmak iin dinleyiciye kilitlenir. Konumacnn jestlerini grmek ister.
Halbuki topluluk nne kan amatr konumaclar en doal jestlerini bile
kstlar, nefesini tutar, kaskat kesilir sonrada ellerini kollarn ne
yapacan arr parmaklaryla oynar veya ellerini cebine gizler.. Jestler de
amacna ve yapsna gre 'e ayrlr:
Vurgulayc jestler: Atatrk'n "Ordular hedefiniz Akdeniz.. leri" szn
sylerken ekilmi bir fotoraf var. Kolunu ve elini hedef
84 Adil Mavi
istikametine uzatarak yapt 'vurgulayc' jesttir. Yine trafik polislerin
ellerini omuz hizasnda dik kaldrp avularn karsndaki kiiye gstererek
DUR demesi yine 'vurgulayc'jest kapsamndadr.
Grntleyici Jestler: Sevin ve mutluluunuz ellerinizi birbirine kavuturarak
gs hizasna yaklatrmanz. Bir konu ile ilgili kural aklyorsanz yeri
geldike parmaklarnzla gstermeniz. Ya da bir eyin ne kadar byk olduunu
gstermek iin kollan amanz. Grntleyici jest snfna girer. Karnzdaki
kiiye iletmek istediiniz mesaj destekleyen bir grnt verdiiniz iin de bu
jest nemlidir.
Kiiye zg jestler: Yerinde yaplan jestlerin nemi kadar, gereksiz veya
abartl yaplan jestler de dinleyenleri olumsuz etkiler. Burun kartrmak,
sa dzeltmek, eli ska yze gtrmek ya da ok sert hareketler yapmamak
gerekir. Birok kii bu hareketleri bilinsizce yapt iin bunlar kontrol
edebilmek iin nce farkna varmanz gerekir.
3. Yz ifadesi
Konuk olduum televizyon programlarnda sunucularn reklam aralann- . da lakayt
ve ask suratl, yayn baladnda da birden bire canl sevecen iten ve
glmseyen bir yz ifadesine bir saniye iinde geebilmesi beni en ok artan
eylerden biriydi. Yz ifadesi bir ok detay yanstr. Donuk ve deimeyen bir
yz ifadesi dinleyicileri konumacdan soutur. Televizyonlarda -zellikle yakn
ekimde ve izleyicilerin az olduu toplantlarda yz hatlarnz detaylaryla
grlr, znt verici bir olaydan bahsederken tepkisiz bir yzle ne kadar
inandrc olabilirsiniz ki/
Yz ifadeleriniz konumalarnz destekleyen bir hale getirmek ii birka
neri;
Haberleri farkl bir gzle izleyin: TV Ana haber bltenlerinde spikerlerin
okuduklar haber metnin ieriine gre takndklar yz ifadesini dikkatlice
izlemeye aln. Zaman zaman televizyonun sesini ksarak konumacnn yz
ifadesinden birazdan grntlerinin verilecei haber metnin ieriini tahmin
etmeye aln.
Glmseyin: Eski bir in atasz 'glmsemesini bilmeyen dkkann amasn'der.
Sunularda yaanlan gerginlik yz ifadenize mutlaka
yansyacaktr. Bu nedenle glmseme daha da nem kazanr. Her gn ayna
karsnda kendi kendinize glmseyerek bir eyler anlatn. alma masanzda
ak bir ayna bulundurun. Ev ve iyerinizin deiik blmlerine glmseyen bir
sembol asn. Ask bir suratn bir ok kiiyi rahatsz ettiini biliyorum ama
glmseyen bir yzden rahatsz o-lan salkl insanlara rastlamadm.
4. Uyumlu Beden Dili
Bir insan doruyu syledii halde sizi ikna edememise bunun muhtemel nedeni
beden dili ile sznn senkronize olmamasmdandr. Mevlana'mn "Ya olduun gibi
grn, ya da grndn gibi ol" sz. Beden dilinin insan e-le veren mesajlar
ilettiini ve bu mesajlarn sz sahibini yalanlayabileceini vurguluyor. "Yine
ainesi itir kiinin lafa baklmaz" sz davranlarn ierdii gl mesajlarn
szlerden daha etkili olduu vurgulanyor.
Zaman zaman konuma aralarnda bilinli sessizlik oluturmak o arada sylenecek
szlerden daha etkili olabilmektedir.
Mknats konumaclar konumacyla dinleyen arasna bir kadn girmesine
msaade etmedikleri gibi bedenlerini de bir krs arkasnda gizlemezler.
Sahnenin btn platformunu abartsz hareketlerle kulland gibi platformdan
inip dinleyicilerin arasnda da gezerek bir sinerji olutur.
24.
Szl letiim Akl, Mantk ve Dnceyi, Szsz letiim Duygular ve
likileri
En Etkili fade Etme Aracdr ve lk zlenim in kinci Bir Frsatnz Yoktur
Dinleyicinizin bilincinde olumlu/olumsuz, belirgin/belirsiz mutlak bir iz
brakrsnz nk kiiler daha hi konumadan durular, kyafetleri,
aksesuarlar vb. d zellikleri ile kendileri hakknda birok mesaj
karlarmdakile-re iletirler. (Gzden kamaz!)
Vcut dilinin gnderdii sinyallere, ses tonu gven veren/vermeyen bir yaklam
da dahil edersek ilk izlenim yaklak 4 saniyede ile 4 dakika arasnda oluur.
lk zlenim Sonuna Kadar Srer
Konu zerinde yaplan aratrmalar ilk anda kiiler, olaylar ya da irketler
hakknda edinilen olumlu/olumsuz izlenimlerin gerekten de uzun sre kolay kolay
deitirilemediini gstermektedir. ("Ad ka dokuza inmez sekize")
te Benim Adamm!
Yeni tantnz her kese ayn muameleyi yapar msnz? Hepsi sizin iin
yabanc ancak Onlar kiisel gvenlik denetiminizden geirirken her nedense
bazlarna torpil yaparsnz!.
Genel olarak karmzdaki insanlar Irk, cinsiyet, ya, csse, yz ifadesi,
gzler ve sa, giysiler, hareket ve duru zelliklerine gre fark ederiz. (lk
tutumumuz etkiler)
Sonra kiisel kriterlerimizle;
1. ekici/itici
2. Karakterli/Karaktersiz
3. Eitim derecesi
4. Kibarlk dzeyi
5. Terbiyesi
6. Mali durumu
7. tibar
8. Sosyal ve ahlaki deer yarglar
Konularnda n fikirlerimizi oluturarak yaknlarz. (Dnce ve
nyarglarmz etkiler)
En son olarak unlar konusunda karar veririz; "Bu adama gvenebili-
rim/gvenemem", "Ho biri/gck biri", "Onu dinlemeliyim"- "ff, imdi bunu
dinlemek zorunda mym?" (Davranlarmz ve kararlarmz etkiler)
Bu kararlara varrken sa duyumuzun, gzlemin, tmdengelimin, tahmin ve
beklentinin bir bilekesini kullanrz.
lk zlenimde D Grn ve Kyafetiniz
Genel kanaat o dur ki, sahip olunan kariyere uygun kyafetlerin seimi ou
zaman hem kadnlar, hem de erkekler asndan yaplmak zorunda olunan, zor
seimlerdir. nk bu konudaki kurallar yazl deildir. Giyinme ve kendine zen
gsterme ii, kyafetlere ilikin bilinalt beklentilerine ve nyarglara
dayanmaktadr. Mesela lacivert veya siyah takm elbise beyaz gmlek orta ve st
dzey yneticilerin tercih ettii i kyafetleridir.
k?*
88 Adil Mavi
lk izlenim asndan byk rol oynayan fiziksel ekicilik, giyim tarz yan
sra; Doru sa modeli, kullanlan parfm ve aksesuarlar la desteklendiinde,
olumlu izlenimi pekitirebilmektedir. Btn bunlarn hepsi yardmc
malzemelerdir. Bu yardmc malzemeler sizin yerinizi almamal bunlar nce
KENDNZE uydurmalsnz.
Giyiminiz, iinizin Da Yansmasdr
Koyu tek renk, bedene smsk oturtulmu klasik kesimler ciddiyeti bir lde
resmiyeti veya kapall yanstr. Geni tutulmu, bol, scak renkler, farkl
kesimler hayata dnkl ifade eder. Genler, genelde hayata dnk tarzlar
tercih ederler, ya ilerledike giyimde klasik tarzlar ar basar. Bunu gz
nnde bulundurarak genlere ve iadamlarna yapacam konumalarda mutlaka
farkl giyinirim.
Tercih edilen giysiler kiilerin kendileri hakknda bilgi veren nemli ipular
ierir;
Moda odakl giyinenler: Giyinmekten zevk alrlar. Giyeceklerini semek keyifli
bir uratr ve bunu ok nemserler.
Olumsuz giyinenler: Giysi zerinde kafa yormaktan holanmazlar. -zensiz,
uyumsuz ve harcalem giyinirler. t, temizlik de ok nemli deildir.
Politik giyinenler: steklerine gre deil grnmek istedikleri ekilde
profesyonelce giyinirler.
Ekonomik giyinenler: Satn alrken ncelik ucuzluktadr. Farknda olmasalar da
zerilerindeki bu kalitesizlik anlalr.
Rahatlk iin giyinenler: Seimlerini yaparken ncelikle iinde rahat e-
decekleri elbiseleri tercih ederler.
Sunu gn sahnenin yldz sizsizin. Ortama ve kiiliinize uygun giyinmenin
objektif kriterleri ortaya koymak zor olsa da. te kesin olmayan kurallardan
bazlar;
Yapacanz konumada yz hatlarmzm oluturaca grntye byk nem veriyor
ve dikkatlerin o noktada olumasn istiyorsanz, ntr renkler giymeye zen
gsterin. nk bu durum, yznzn daha ok ilgi ekmesine imkan salayacaktr.
Kariyere uygun giyinmek iin yaplan harcamalar, gelecee yaplan yatrmlar
olarak grlmelidir. Az sayda da olsa gardropta kaliteli kyafetlerin yer
almasna zen gsterin.
Mavi; uyumluluu, sakinlii, muhafazakarl ve genlii artran bir renk
olmas nedeniyle zellikle erkekler tarafndan, giyilen koyu renkli takmlarn
canlandrlmas iin, gmlek rengi olarak tercih e-dilmektedir. Ak mavi, gen
ve sportmen, lacivert profesyonel grnts ile i kyafetlerinin aranan
renkleridir. Grinin her tonu tercih edilebilir, ilgi ekicilii salamak iin de
tamamlayc renkler kullanlabilir rnein bayan giyiminde koyu bir griyi
canlandran en uygun renklerden biri "eker pembesi"dir. Beyaz; gmlek ve
bluzlar iin uygundur koyu bir ceketin altna erkeklerde krmz kravat
kadnlarda fular tercih edilebilir. Koyu renk pantolonun akma koyu renk
ayakkab, Ak renk pantolonun altna ak renk ayakkab giyilmelidir.
Kadnlarn makyajlarm yaparken sadelii esas almas maksimum yksk ince
zarif taklar takmas, erkeklerin saat, gzlk, dolma kalem, kravat inesi,
pantolon asks, kol dmesi, kemer, orap ve ayakkab seiminde kaliteyi
yanstan rnler kullanmas nerilmektedir. Konuma yapmanz gerekebilecek olan
toplantlara giderken elbise o-larak parlak ve iri desenli kyafetlerden
kann. nk bu tr giysiler ou defa uzaktan bile grenleri rahatsz
edebilir.
25.
Verilen Srede Zaman Kullanamamak ve
Eklemeler Yapmak ncekileri de Etkisizletirebilir
Konuk konumacnn sz uzadka uzamtr. Buna dayanamayan bir dinleyici
salondan kar. Dar da daha nce km biri beklemektedir. Salondan kana
sorar "Syleyecekleri daha bitmedi mi?".
Beriki cevap verir: "Bitmesine bitti, ama kendisi durmuyor ki!"
Konumay bitirken yapmamanz gereken
Yeterince hazrlk yapmadan bir sunuma balayacaksamz bunu sadece siz
bilirsiniz. Tabi yapmamanz gereken eyleri yaptka, bunu katlmclar da
anlamaya balar. Bu risklerden bilinli bir ekilde korunmaya almalsnz.
Sresinde bitirmemek
Sresinde balayamamanzn mazereti olsa da bu sresinde bitirmemeni-zin
mazereti olmamal. Eer demlenme etkisine gelmeden bitirmek zorunda
kalacaksanz -ki bu aleyhinize de dnebilir- nce organizasyon yneticilerin
sonra dinleyicilerden onayn alarak ka dakika uzatacanz bildirin.
Dinleyicilerden bazlar konumanzn biti sresine gre program yapm
olabilir bu durumda birka kiinin kmak zorunda kalmas hem dinleyicilerin hem
de sizin dikkatinizi datacaktr.
Sz uzatmak
Cmleleri uzatmak kadar sz de uzata uzata bitirmek istediiniz olumlu etkiyi
oluturamamamza neden olur. O ana kadar her eyin iyi gittiine gvenerek tm
konumanzn olumlu havasn tehlikeye atabilir.
Sz zamanndan nce bitirmek
Konumaclar genellikle zamann azlndan ikayet ederler. Zaman iyi
kullanamayanlar olduu gibi baz acemiler an heyecan ve katlmc ile diyalog
eksikliinden zamanndan nce bitirebilirler. Bu durumda kalan zamanda sorulara
daha uzun zaman kaldna sevinseler de hi soru sorulmama gibi tehlike de
mevcuttur.
Mesaj bolukta brakmak
Btn sunuun sonunda katlmcy etkilemeye altnz ama bir hedef, ana
fikir, sonu sylemediniz. Katlmc imdi ne olacak der gibi sanki talar
yerine oturmam, bolukta braklm, zamanlar alnm veya konuma eksik
kalm duygusuna kaplrlar. "Arif olan anlar" misali kastl bo brakmalar
anlamayanlarn ounlukta olmas tehlikesi dourur.
yi ki bitirdim izlenimi vermeyin
Hzl konumak, cmleleri yutmak, dinleyicilerle iletiime girmemek, "Uma-nm
baka sorunuz yoktur!" veya "nemli bir toplantya yetieceim iin aynlmak
zorundaym hoa kaln" deyip aynlmak da dinleyicilerde souk bir etki
oluturur.
Mutlu Son
Bitiin katlmclar zerinde gl bir etki oluturabileceini bir kez daha
hatrlatyoruz. Futbolcunun topu kaleye kadar srp ceza sahasnda kale dna
atmas ne kadar znt verici ise bir konumacnn saadete gelmeden sadece iyi
konumas dnlemez.
92 Adil Mavi
zetleyerek bitirin.
Bir arkda aklda kalan nakarat blmdr. Bunun nedeni arknn hem ana
temasn verir hem kulaa ho gelir hem de tekrarlar ierir. Sunuun i-erik
blmnde 50 dakikalk sunuunuzda 5 mesajdan daha fazla mesaja yer vermemenizi
nermitik son on dakikay mesajlar zetleyerek bitirmeniz dinleyicilerin
anladklarn zmsemelerini salayacaktr. Ayrca soru sormalarn
bekliyorsanz bu sorulan belirginletirmelerine yardmc olacaktr.
Duygulara hitap edin
Sunu boyunca dinleyicilerin hep akllarna hitap ettiniz, insanlar duygusal bir
varlktr. Onlar duygulandrn bunu bir ark sz veya iir okuyarak
yapabilir, szleri mesajnzla rten kaliteli bir mzik dinletebilir. Bir
karar almaya tevik ederek bu karar uygulayacaklarna dair kendilerine sz
vermelerini isteyebilirsiniz. Bunun zerine syleyeceiniz son sz birka
kelimeyi gememeli alklara kar sevginizi beden dilinizle gstermelisiniz.
Eyleme geirmeye davet edin
Szlerinizin ie yaramasn ve daha salkl ekilde dinleyicileri etkilemesini
istiyorsanz sonucunuz ayn zamanda bir eylem davetini iermelidir.
Anlattklarnzn gerektirdii bir eylemi onlarla birlikte yapmaya davet
ediyorsunuz.
Kendinizle ilikilendirerek bitirin
Orada bulunma nedeniniz sadece katlmclarn bir ihtiyacn gidermek deildir.
Bunu herhangi biri yapabilecekken siz yaptnz bunu bir frsat olarak grp
kendi reklamnz da yapmalsnz. Duygusal bir iliki kurun.
Bitii sylemeyin
Dinleyicilere sznzn bittiini sylemeyin. Uygun bir veda ile
ayrlabilirsiniz ama sznzn kalmadn syleyemezsiniz.
Doruk noktasnda durun
Sznzn bittii nokta tam bir doruk noktas olmaldr. Heyecanlar zirveye
tadnz noktada son sznz sylemelisiniz. Doruk noktas bir iir o-
kunarak, gldrc veya duruma gre alatc bir sz sylenerek, kompliman
yaplarak, taltif veya vg ile, byk bir insann szyle tamamlanabilir.
Genellikle konumaya balamak iin kiiler zorlanr sonra anlataca eyleri
verilen sre iinde tamamlamakta glk eker. Her ikisi de deitirilebilir.
Konumanz bir senaryo gibi dnn, merak uyandran bir balk, srkleyen
ierik, muhteem bir final.
Btn konumanz banda alndn varsayalm. imdi hayal gcnz kullanarak bu
konumalardan 2 dakikalk grnt montajlayarak haber yapacaksnz. Hangi
sahneleri alrdnz.? Zihninizde canlandrn.
Konumay bitirirken nasl bir yntem izliyorsunuz?
Katlmclar konumanz bitirirken "Niye bitti yaa?" eklinde bakyor mu?
Konumalarnz hatrda kalr bir finalle bitirmek iin kafa yoruyor musunuz?
Mknats Konumac anlatt eyleri toparlar, "sonu olarak," "toparlamak
gerekirse," konumasn toparlar. Bu konumadan katlmclarn kendileri iin
neler kardklarn sorabilir. Eer seminer grubuna hitap ediyorsa 2-3 kiilik
grup oluturup kendi aralarnda rendiklerinden u ana kadar yaptklarndan
daha farkl neler yapacaklarn ifade etmelerini salar. Bylece dinleyicinin
karar ifadeleri ile ilk eylemi tetikleme anslar olacaktr. Bununla beraber
aadaki yntemlerden biriyle de bitirebilir.
- Sunuun sonunda balad noktaya dnmek. Harekete gemeleri konusunda
gdler. zerinde dnecekleri bir soru sorar
- Konuyla ilgili zekice bir nkte veya iyi bir fkra.
26.
Konunuzla lgili Gelebilecek Sorularn
Hepsini Tahmin Edebildiiniz Srece
Konumaya yi Hazrlanmsnz Demektir
Bildiklerinizin pek azn anlatyor olacaksnz. Bu durumda ne bilmeleri
gerektii ve muhtemel sorulara vakf olmalsnz. Ayn konuda birden konuma
yaptnzda bu konudaki deneyiminiz geliecektir.
Sorularla ilgili 8 yaklam
Sorunun cevabn bilmiyorsanz: Bunu itiraf edin eer isterlerse iletiim
bilgilerini brakmalar halinde cevabn aratrp dneceinizi syleyin.
- Soru sormak isteyen kimse kmazsa: Sorusu olan var m dedikten sonraki
sessizlie konumaclarn pek tahamml yoktur. Hi soru sorulmamas "Bir an
nce bitirsen iyi olur" mesaj da veriyor olabilir. Soru teklifine hemen tepki
gelmemesi sizi sabrszlandrmasn bazen 10-15
saniye beklemek gerekebilir. lk soruyu kendi kendinize sormanz veya... "Bir
bayan sunum ncesi bana unu sordu"... diye al yapn veya... "Bir bayan
sunum ncesi bana unu sordu"... diye al yapn. Gerisi kendiliinden
gelecektir.
Soru sorulmaya talep fazlaysa: Toplam konuma srenizin %10'u sorulara
ayrlabilir. Bu sre iinde ka soruya cevap vereceinizi nceden tahmin edip;
"u andan itibaren ancak 6 sorunuza yant vereceim" diye balayn ve
cevapladka sondan baa doru sayarak sorular almaya devam edin.
Soru sormak isteyen bir trl saadete gelmek istemiyorsa: Lf uzatanlara ne
yapmak lzm diye Farab'ye sormular, yle demi:
Uzun konuan ksa dinlemeli.
Laf uzatan dinleyicinin nefes almasn bekleyin ve szn arasna girerek "Acaba
doru anladm m? Diye sze balayp sorunu kendi ifadelerinizle tekrarlayn. Ya
da "Bir cmle ile sorunuzu sorar msnz" diye nazike uyarn.
Sorunun anlalmamas: Konumacnn ayaa kalkmas, yksek sesle sormas veya
mikrofonu beklemesi konusunda uyarn. Gerekirse yanma yaklaarak dinleyin ve
soruyu bir de siz tekrar edin. Soru sorulurken vereceiniz cevabnza konsantre
olmayn. Sorunu cevaplandrdnz kiiyle gz temas kurun: Bunu yapmam olmak
bir saygszlk olarak kabul edilir. Sorusuna cevap verdikten sonra katlmcya
"Bu sylediklerim sorunuzu cevaplandryor mu.7 Diye sorun. Olumlu yant
almamanz halinde sunu sonras grebileceinizi syleyin.
Provakatrlere hazrlkl olun: Konumaya mdahil olan, ineleyici sorular soran
veya muhalif gr bildirerek sizin sinirlerinizi kontrol e-denlere kar
nezaketinizi bozmadan "Dncenizi belirttiiniz iin teekkr ederim, farkl
grlerin de olmas gayet tabi"., gibi szlerle soukkanllnz koruyun.
Dikkat etmeniz gereken en nemli ey onlan grmemezlikten gelmek veya kk
drc cevap vermemek olmaldr.
96 Adil Mavi
Konuyla ilgisiz veya cevap vermek istemediiniz sorular geldiinde; Konuyla
ilgisi olmadn belirtin ve kstl zaman nedeniyle sunu sonras
konuabileceinizi syleyin. Cevap vermek istemediiniz sorularn nedenini
aklayn.
Ksa ve z konuun: "Mutsuzluun ilk koulu herkesi memnun etmeye almaktr"
Sorular bir frsattr
Geri bildirim alr katlmc ile ilikilerinizi glendirir. smini renebilir
ve ismiyle hitap etme'nin etkisini kullanabilir. Anlattnz bir ey sorulmu
olsa bile tekrar etme frsat bulabilir. Konuya olan hakimiyetinizi gstererek
gven uyandrabilirsiniz.
Bunlar Yapmayn
Sorular yantlamada isteksiz grnmeyin. (Onlar da sormakta ilgisiz
grnebilirler)
"iyi bir soru" demeyin (Bunu baz dinleyiciler "aferin" gibi alglayabiliyor)
Soru soranla mnakaaya girmeyin. Onu mstehzi (alay eden) bir tavr i-erisine
girmeyin
Soru sorandan gznz karmayn.
Soruyu anlamadan yant vermeyin bilmiyorsanz itiraf edin.
Ksa ve z konuun.
Soru cevap ile hemen bitirmeyin, bundan sonra kapan yapn.
Sorular sizi tedirgin eder mi? (Cevabnz "Evet"se nedenleri) Sorular
sorulduunda hazrlanrken tahmin ettiiniz sorulara benziyor mu? (yleyse
konunuza iyi hazrlanmsnz demektir)
Soru sorulma eilimi olmad zamanlar ne yapyorsunuz?
Soru sorann ismini renip ona ismen hitap ediyor musunuz? Cevabnzdan sonra
tatmin edici olup olmadn soruyor musunuz?
Soruyu anlamadnzda ne yapyorsunuz?
Sorunun cevabn bilmediinizde nasl davranyorsunuz?
Sorular iin ne kadar zaman tanyorsunuz? Bunu nasl kontrol edebiliyorsunuz?
Katlmcnn nerede soru sorabilecei konusunda bata bilgilendiriyor musunuz?
Mknats konumac soru sormaya tevik eder. Sorularn konunun anlalmas iin
mkemmel aralar olduunu bilir. Soru sorulmadnda ise souk havay yumuatr.
"Merak ediyorum acaba bunu hi dndnz m?..." diye soruyu kendisi sorarak
buzlan eritir.
27.
Bir Toplantda Birka Yz Kiiye Hitap Edersiniz,-
TV'de ise En Az Birka Yz Bin Kiiye...
Televizyon ve Radyo Konumalar;
Bir eitim toplantsnda 15-20, Seminerde 30-50, konferansta 150-300 kiiden
oluan dinleyicileriniz radyo veya televizyonda yz binleri bulabilmektedir. Bir
yazarn kitab ylda birka bin adet basmas baarl kabul edilirken
Televizyonun ne kadar hzl ve etkili ulam kanal olduuna varn siz karar
verin. Mknats konumaclar eninde sonunda kendilerini radyo ya da TV
stdyolarnda bulacaktr.
Televizyon
Bir TV'de en ok hatrlanacak olan ey bizzat grnnz olacaktr. Kameralar
mahrem (Dokunabilecek kadar yakn mesafeye "mahrem mesafe" denir.) alannza
girerek, kelinizi, yz hatlarmz, aln izgilerinizi olduu gibi
ekrana tar ve yz binlerce kiiye gznzn iine bakma frsat verir. Davet
edildiiniz ortam asla TV'de grnd gibi olmadna emin olabilirsiniz.
zellikle canl yayn ncesi zamana kar yaran bir hareketlilik vardr. nce
makyaj odasna alnr ve yznzn kta parlamasn nleyen fondten srlr.
Program ncesi kahveler iilirken yapmc veya sunucuyla ksa bir n grme
yaplr. Stdyoya girdiinizde nereye oturacanz, hangi kameraya bakacanz,
yayn srasnda yapmanz ve yapmamanz gereken kurallar anlatlrken bir yandan
gmleiniz arasndan yaka mikrofonunuz taklr. kameraman, k, sesi,
dekorcu, reji asistan yapmc, stdyo sorumlusu koordinatrlnde "Yayma 10
saniye.., 5... 3, 2, 1" derken kendinizi bir anda yz binlerin odanda
bulursunuz.
Btn bunlara dikkat ekmemizin nedeni toplum nnde yapacanz sunum iin
yaplmas gereken hazrlk burada da sz konusudur. Bu hazrln yabancs
olmanz en etkili kitle iletiim aracndan doru yararlanma o-lanaklann
kstlayacaktr.
Mknats konumaclar TV/Radyo'dan davet aldklarnda 7 konuda kendini hazrlar.
1. Program formatn rendim mi?
2. Nelerin zerinde durulacan biliyor muyum?
3. Benden baka konuk arld m? anldysa kimler?
4. O gn ne giyebilirim.
5. Program ncesi sunucuya kendim ve konum hakknda yeterli malzeme verdim mi?
6. Kendimi rahat ve doal brakyor muyum?
7. Benimle ilikilendirilebilecek gndemdeki olaylar ve haberlere vakf mym?
Program formatn renin: Daha evvel izleme frsat bulamadnz bir programa
davet edildiinizde, televizyonda takibe alp izleyin buna vaktiniz olmayacaksa
yaynlanm bir blmn kasetini edinmeye aln. Bylece program sunucusunun
stilini, dier katlmclarn pozisyonunu v.b. konularda bilgi sahibi olursunuz
1 00 Adil Mavi
Nelerin zerinde durulacan (gndemi) renin: Sizi davet etmelerinin bir
amac var. Niye sizi davet ettikleri ve gndeme getirecekleri konuyu nasl
setikleri hakknda bilgi sahibi olursanz snrl srede neler anlatlmas
gerektiini planlayabilir "Vakit olsayd unlar da gndeme getirmek isterdim
gibi hayflanmalarnz daha batan nlemi o-lursunuz. Her konuda uzman olmanz
gerekmiyor, ama o gn ne konuuluyorsa gndemde hangi konular varsa bilginiz
olsun.
Olacaksa dier konuklarn kimliklerini renin: Program yapmclarn formadan
genellikle birden fazla konuk arma zerinedir. Siz yalnz olduunuzu
dnrken birden karnza grmekten holanmadnz bir baka meslektanz
karabilirler. Bunu genellikle kastl yaparlar, tezat grlerin ekranda
reyting oluturduunu herkes bilir ve gndem malzemeleri buna gre seilir.
Davet edilen dier konuklarn seviyesiz konumalar, tahrikleri cannz
skabilir ve sinirli halinizle izleyicilere zayf mesaj verebilirsiniz. Dorusu
bu bir risktir. Halk arasnda ekran cambaz ad verilen kiilerle yayna
katlmaktan uzak durmay becere-bilirseniz bu riskinizi asgari dzeye indirgemi
olursunuz.
Ne giyeceinizi renin: Giyeceiniz elbiseyi semeniz asndan stdyo
dekorundan, oturduunuz sandalyeye kadar kullanlacak renkleri bilmek nemli.
Mesela sar dekorlu bir stdyoda giydiiniz sar gmlek sizi silik gsterir.
Televizyon kostm olarak genelde ntr renkler tercih edilmektedir. Lacivert,
gri, ak gri, bej, fazla koyu olmayan maviler, yeiller, portakal ve leylak
sade renkler ekranda ho duran renklerdir. Krmz, Siyah, beyaz gibi gl
kontrastlardan da kanmanz nerilir.
Ayn ekilde dar izgili, byk desenli, damal herhangi bir ey giymekten
kann. Parlak mcevherler, altn sars saat gibi parlak aksesuarlar da
dikkati konumacdan ok kendisine eker. Bayanlarn da sadelik ve muhafazakar
giyinmeleri gsterili taklar yerine orijinal sade olanlar tercih etmeleri
doru seim olacaktr.
Program ncesi, sunucusuna kendiniz ve konunuz hakknda yeterli malzeme verin:
"Sizi tanyor ve gndemdeki konuyla ilgili bilgilere vakf" olduu gr bir
program sunucusu iin ok iyimser olur. Byle bir
I 01 Mknats Konumaclar
eksiklik sz konusu ise bu sorunu giderme sorumluunu mutlaka siz almalsnz.
Bu nedenle zgemiinizi ieren bir CV ile birlikte gndeme alnacak konunun
zet anahtar bilgileri yan sra sorulmasnda yarar grdnz konulan yazarak
program sunucusuna mutlaka (faks veya mail yoluyla) ulatrn. Yazdklarnz
hakknda sorusu olup olmadn bizzat arayarak sorun. Bylece hem n
diyalogunuz kurulmu olacak hem de bunu ciddiye alp hazrlk yaptnz ve
onunda hazrlanmas gerektiine dikkat ekmi olacaksnz.
Rahat ettiiniz eyleri yapn: Rahatsz olan bir duruunuz, grntnz,
sesisiniz ekranda sizi irkin gsterir. Deplasmanda deil de ev sahibi gibi
davranrsanz bu rahatlnz izleyici ile aranzda pozitif elektrik oluturur.
Kamerann as, ekrandaki grnmnz, stdyoda dierlerinin birbirleriyle
iletiimi.... Bunlar bir kenara brakn. Karnzda sizi dinleyen, anlamaya
alan ve bunun iin diyalog iinde konuan soru soran bir sunucu var tm
canllnzla dikkatinizi ona verin. Bizi izleyen sayn seyirciler... Ekrandaki
vatandalarn bilmesini istiyorum ki... gibi bayat szlere yer vermeyin.
Gndemi yakalayn: insanlar pek ender hayat hikayenizi merak eder. Daha ok
hayatn iindeki sizi tanmak ister. rneklerinizi popler dizilerden,
gndemdeki nllerden, okunan yazarlardan ve o gnlerde konuulan bilinen
olaylardan rnek vererek kendi konunuzla birletirmeyi baarabilirseniz, dikkat
ekmi olursun. Bir kez daha hatrlatalm ki insanlar ne bildiinizle, ne kadar
bildiinizle ilgilenmezlerle kendi ilgilendikleri konularla ne kadar bilgili
olduunuzu grmedii srece..!
Radyo
Genel olarak TV iin izlenmesi gereken neriler- grsellii kartarak-radyo
iin de geerlidir. Radyo programlarnda dinleyicinin aklnda kalacak nemli
yardmcnz sesiniz olacaktr ve tabi sesinizi kullanma yeteneiniz. Btn
mesajlarnz szlerini ve sesinizle aktarmak zorundasnz.
Radyoda baarl olup TV'de ayn performans gsteremeyecek konumac oktur.
Bunun nedeni radyoda baarnz sesinizi ve kelimeleri kullanabilme
1 02 Adil Mavi
becerinizle snrlyken, Televizyonda yz hatlarmza kadar birok ey iletiimin
iine girer.
Radyoya avantaj salayan en nemli zellik dinleyicinin hayal gcne de hitap
etmesidir. Bu telefonda da byledir. Etkilendiiniz bir sesin sahibi ile
tantktan sonra fikrinizin deitii ok kez olmutur.
28.
Hibir ey, Bir eyler Baarmaya Hazr
Bir Grup nsan, Toplantya Gelirken
Hazrlk Yapmayan Bir Lider Kadar
Sinirlendirip fkelendirmez
Bir toplantya hazrlanrken, u yedi adm takip edin:
1. Program hazrlayn (Balklar, ierik, sre, katlmclarn katklar vb.)
2. Toplant ncesi grubun kilit yeleri ile tek tek grn (toplantnn
havasn istediiniz ekle daha kolay sokarsnz)
3. Bir nceki toplant kararlarnn sonular ve deerlendirmelerini renin.
(zerinde konuulmu ancak sonulandrlmam meseleler toplantlarda gereksiz
zamannz alr)
4. Grsel aralar nemseyin (Grmenin renmedeki pay yaklak %75'dir)
5. Muhtemel sorular tahmin edin ve cevaplanna hazrlanm olun (Sadece bunu
yapyor olmanz sizi toplantya hazrlar).
1 04 Adil Mavi
6. En nemli grevinizi kaynatrmak gven ve samimi hava olumasn
salamaktr.
(Olumsuz bir tavr sergilemeniz herkesi gerer)
7. Toplantnn zarar grmesine neden olabilecek nedenleri tanyn ve
tedbirinizi aln.
- Kendinize sorun gerekten bu toplantya ihtiya var m?
- Katlmclarn her biri bu toplantya uygun mu?
- Toplant ynetimi ile ilgili bir tekniiniz var m?
- Toplant sresini iyi ynetmek iin gerekli tedbirleri aldnz m?
Toplant ynetimi ve sunular
Her irkette toplantlar yaplr. Ayda bir, haftada bir hatta her gn.
Toplantlarn amac genellikle bilgi paylam ve motivasyon oluturmak, alman
kararlar deerlendirmek ve yeni kararlar alnmasnda bireylerin grlerini
almaktr.
Onlar yneten bir liderseniz hepsinin birbirinden farkl kiiliklerde olduunu
ve ayn ekilde davranamayacanzn farknda olmalsnz. Toplant
verimliliinizi kesintiye uratan 10 sorunlu kiilik ve bunlarla iliki kurmann
anahtar bilgileri;
ekirgeler: yi niyetli klaryla her frsatta katkda bulunmaya alr.
Sz uzatr dierlerinin katkda bulunmasn engeller. Onu susturmak kolay
olmayacaktr ancak ince bir manevra ile bakasna soru yneltin. Konumay kendi
tekeline almasn engelleyin. Sylenenlerin zetleme zaman geldiinde ondan
yararlanabileceinizi greceksiniz.
Ar toplar: Tm fikir ve tavsiyelere direnlidir. Yeni nerileri rtr ve bu
davranyla da dierlerinin tepkisini eker. Siz dlamayn grubun dier
yelerinin tavrlar zaten bunu yapyor olacak. Onu yumuatmann yolu toplant
sonras onunla ayrca greceinizi sylemek olabilir.
Olumsuzlar: Yeni bir zm retmeseler de mevcut zmlerin neden yanl
olduunu anlatmaya alrlar. Bu durumda kar kt her
gre yeni alternatif getirmesini syleyin bunu yapabiliyorsa grubun dier
yelerinin grne sunun.
"neden olmasm"clar: Fikirlere iyi ve kt ayrm yapmakszn deneme taraftar
olan uysallar. Makul bulduunuzu sylediiniz bu fikirleri grubun dier daha
ayrt edici yelerinin fikirlerini sorun.
Hizipiler: Her grupta birbirini destekleyen veya kar kan bireyler o-luur.
Bir tarafn grne dierleri sadece kar kar ve bunu sempatizanlar
destekler. Konumann alevlenmesi halinde anlatklar konulan zetleyerek
dikkat ekin ve gerekirse grupta bunlarn dnda birinin grne mracaat
edin.
Suskunlar: Dnen ancak konumay sevmeyen ya da dncelerini ifade etme
zorluu eken bu kiiler iyi fikirleri olsa da konumak istemezler. Onlar
konumaya tevik edin ve ifadelerini gerekirse zetleyerek onaylatn.
lgisizler: Orada bulunmaktan memnun olmayan ve artk dikkatini toplantya
veremeyen kiilerdir. Byle durumda tehlike onun yanndakileri de megul
etmesiyle bakalarna da srar. Onu konumaya katmak iin bir bakasnn
grn yorumlamasn isteyin. Konuyu saptranlar: Tartlan konunun bir
uzantsndan dikkat ekmek istedikleri bambaka bir yere eker. Burada
yapabileceiniz nefes almak iin durakladnda yeniden konuya dikkat ekecek
bir soru sormaktr.
Dalgnlar: Daha nce de sylemitik dinlemek zordur diye. Katlm i-in
yeterince aba harcamayan bir sre sonra dalmaya balar. Onu grubun odana
ekecek basit sorularla katabilirsiniz. Mknats konumaclar toplantlar ya
ynetir ya da danlan kii konumundadr. ok toplant yapmak yerine toplantda
olmas gereken kiileri bir araya getirir ve gerekirse bire bir toplant yaparak
geri bildirimleri alr.
29.
Sesimizi Nasl Gelitirebiliriz?

Kendi sesinizi hi teyp'e kayt edip dinlediniz mi? Muhtemelen bundan pek
holanmamsmzdr. ok az insan kendi sesini beenir. Peki gerekte sesimiz
nasl duyuluyor? Herkes sesinizi dorudan aznzdan duymasna ramen kendi
sesinizi hayatnz boyunca ene kemiiniz yoluyla duymaktasnz.
izleyici, ancak telaffuzu net olan bir konumacy tercih eder, hece ve sesleri
yutan birini takip edemez. Takip edemeyince de olaydan tamamen kopar, iyi bir
telaffuz iin sesinizin eitliliini artrmanz gerekir. zenle setiiniz
kelimeleri heyecan ve canlln olmad bir slupta sylyorsanz
dinleyicileri etkilemeyi beklemeyin.
Sesinizi canlandrmak iin;
1. Ses gc
2. Hz
3. Ykseklii dei tirebilmelisiniz.
Ses gc
Kendine gven, inandrclk, anlalabilirlik sesin gcnde gizli. Bire bir
konumalarnzdaki gibi toplulua hitap edemezsiniz. Zrt aa karakterini
oynayan ener en iportacla balad stanbul da sokak aralarndan
"domates.... biber... patlcan..." deyiini hatrlayn.
Hz
Hzl konuan kiiler, genellikle hzl dnen kiilerdir. Hzl dnme bir
avantaj gibi grnse de konumada nokta virgl demeden dmdz geen ve nefes
almak iin keskin durular yapan bir konumac bize zaman kazandrmaz. Byle bir
konumay dinlemek zevk almak yle dursun eziyet vericidir de. Konuma hznz
artrp, azaltmak szn gcn pekitirir. Doru duraklarda durmak dinleyicilere
gsterdiiniz saygnn gstergesidir. Ezbere konumadnz, konutuunuz her
sz dndnz ve onlara deer verdiinizi gstermi olursunuz. Hzl
konumann yaratabilecei sknty ar konumalar da yapar bu kez de konuma
ritmi, alglama ritminin altna dtnden, dinleyenin zerine arlk, bir
sknt kmesine neden olur.
Ykseklik
Yksek sesle konumakla barmak arasndaki dengeyi salayabiliyorsanz ses
yksekliini kontrol edebiliyorsunuz demektir. Gerginlik, sinirlilik genellikle
sesi kontrolszce ykseltebilmektedir. Saatlerce yksek sesle konuan bir
insann sesi kslmazken malarda 20 dakikalk bir tezahratta ses kskl
sorunu yaanabilmektedir. Bunun yannda sesini ykselterek saatlerce baran bir
bebein doal solunumu igdsel kulland iin sesi hi ksld
grlmemitir.
Sesi kullanabilmekle ses kalitesini iyiletirmek ayn eyler deildir. Sesi
gelitirme Fonetik bilimin konusu iken Sesi kullanabilmek diksiyon' un
konusudur.
Bana sesini duyur sana kim olduunu syleyeyim!
Ses ve kiilik arasnda, yaplan incelemeler sonunda meydana karlm.
Konuma sesine bakarak bir insann dik bal m, yumuak bal m olduunu
kestirmek zor deildir. nsanlar, ses ile kiilik arasndaki ilikilere birtakm
?. --
1 08 Adil Mavi
"belirli zellikler" yaktrma eilimindedir. Dinleyici asndan, din adam,
retmen, polis, politikacnn sradan insann sesi ile ayr zellikler
gstermektedir. Sadece sesini dinleyerek bir kiinin sosyokltrel dzeyi
hakknda doruya yakn fikirler edebilirsiniz.
Konu, kim olduunu syleyeyim. SOKRATES
Sesin Nitelikleri;
Ses tonu: Duygu ve dncelerin ses ile belirtilmesine TON diyoruz. Bir insann,
sinirli, efkatli, sert, yumuak ya da sabrsz bir insan oluunu ses tonundan
anlayabiliriz. rnei "Sahi mi?" Cmlesini sylerken ses vurgumuzla 4 farkl
anlam kartabiliriz (a-Kmseme, b-Hayret, c-Inanmama, d-Kzgnlk) Bir baka
deyile "Sahi mi?" Szn ses deiimi yoluyla ona dilediimiz duyguyu katmak
elimizde. Ses tonlar dar veya geni ini-kl olabilir. Sesin tonu zayf,
gergin veya grtlaktan olabilir. Gergin ses boaz daraltlarak kartlr ve
dinlenmesi zor bir sestir. Erkekte gergin grtlak yallk, inat, kadnda ise
genlik ve duygusallk belirtisidir. Yksek ton erkekte sinirlilik, kadnda
duygusallk gsterir. Derin bir tonda konuma, erkeklere olgun ve gl bir
grnm verirken, kadnda duygusuzluk olarak kabul e-dilir. Ses tonunu konuma
sresince deitirmeden korumak monotonlua yol aar.
Ses iddeti: Sesin iddeti, ses kirilerinin titreimindeki enerjiye baldr.
Bu enerji alman havann basncyla oluur. Sesin iddetini deitirerek, dikkat
cmlenin farkl blmlerine odaklandrlabilir. Alak bir ses tonu erkekte
kararszlk ve tereddt ifade ederken, kadna kans ve duygusal zellik katar.
Yksek bir ton ise erkekler iin hrnlk, fke, kadnlar iin gl ve erkeksi
bir izlenim brakr. Sesin iddetini barmadan ykseltme ve sese pozitif
enerjiyi yanstma diyafram kullanma becerisi (bkz..) ile gerekleir.
Ses rezonans: Bir maarada hi konutunuz mu? Dk perdede konusanz bile
sesiniz kulaa mkemmel gelir. Sesi tayan hava duvara
vurup titreerek gzelleir. Keman, davul, ud, piyano gibi mzik aletlerinin
kard ses de ayn mekanizma ile alet iinde titreerek glenerek kar.
nsan sesinin gzellii de ses tellerinden kan vzlt gibi sesler gs,
az, boaz, burunda titreerek gzelleerek kar. Daha iyi anlayabilmek iin
burun deliklerinizi kapatp "Bugn ok mutluyum" deyin. !
Burundan sorunu olan konumaclarn (tme, iltihaplanma, et bymesi v. s)
sesleri genizden gelir. Bu da bouk veya olduundan daha kaim kmasna neden
olur. Sz sylediiniz zaman, kelimeyi azdan telaffuz etmekle birlikte
tonlarn burundan serbeste gemesi gerekir.. Dolgun bir rezonansla konumak
enerji gurur, canllk ve sempati gstergesidir. Gs rezonans otomatik
gereklese de az, boaz ve burun rezonans disiplinlerle gelitirilebilir.
Sesin Temposu: Sesin hz, yava, akc, aksak veya ok hzl olabilir. Yava
bir tempo dikkat, tembellik, soukluu gsterir. Hzl tempo sinirlilik,
sabrszlk, sempati gsterebilir. Kesintisiz konuma atlganlk ve
isteklilikten kaynaklanrken, kesik veya titrek duraklamak konumalar tereddt
gstergesidir. Ar ve yumuak konumalar erkekte nceden bir saygn imaj tesis
edilmediyse yaptnm ve etkileme glerini kaybederler. Konuma temposunun
deikenlikle monotonluu krmaldr. Ses niteliklerinin bileimleri farkl
durum ve zellikleri yanstr. rnein ykselen bir ton, yksek ses, yava bir
konuma gvenilirlik ve gven ifadesidir. Dk bir ton, alak bir ses, yava
bir konuma ise efkat ve honutluk belirtisidir.
Sesimiz duyulmuyor, clz veya patlak kyor olabilir. Baz kiiler utanga
olduklar iin seslerini karamazlar. Sanki seslerini ykselttiklerinde
birileri rahatsz olacakm gibi dnr. Ya da kibarlk olsun diye byle
davranr. Bazlar da bunun tersi sokaktaki iportac gibi konuur. Barr gibi
konuur aznda tkrk fkrr. Kendi kartt grlt iinde sz
anlalmaya allr.
Beenilen Bir Konuma Sesi;
Herkes tarafndan iitilebilmesi ve kulakta patlamamas, katlmclarn alglama
hznda, srkleyici, tns yerinde (sert, trmalayc, tiz, burunsal,
1 1 O Adil Mavi
hrtl, buulu veya ok yumuak olmayan) hoa giden, gven uyandran,
cokusunu doall ile yanstabilmelidir.
Ses kalitesini iyiletirmekse alandaki kontrol renmi olmasna baldr.
1. Doru nefes almak.
2. Beden kaslarm iyi kullanmak.
3. Boaz kaslarn rahat ve zorlamadan altrmak.
30.
Doru Nefes Almak
Sesinizi duyurmann srr karnnzdan konuurken sesinizi desteklemek i-in
nefesinizi kullanmaktr. Sesin cephanelii nefestir ve buradan kaynaklanan sorun
dorudan seslendirmeyi etkiler.
Daha kuvvetli konumak iin boaz kaslarnza bask uygularsanz sensiniz gergin
bir ekilde kar ve en sonunda aryan bir boaznz olur.
Nefes alp vermek iin dnmenize gerek yok. Sizi hayata balayan nefesinizi
dnseniz de dnmeseniz de gnde ortalama 20 bin kez alp verirsiniz buna
DURAAN NEFES diyoruz. Bir de konuurken, hareket halindeyken ya da kendimizi
zorladmzda aldmz nefes vardr ki buna da DNAMK NEFES diyoruz.
Toplum nnde bir saat konuan bir kii duraan nefes alan kiiye kyasla 3 kat
daha fazla efor sarf eder. Ses tonunun younluunu ve srekliliini salayan g
nefestir. Vcut kondisyonumuz gelitirilebildii gibi sesimiz de nefes
kondisyonumuz almalarla gelitirilebilir.
1 1 2 Adil Mavi
Genellikle kapasitemizin altnda gsten nefes alrz (1/3). Cierlerimiz st
dar alt geni bir koniye benzer. Nefesi gsten aldmz zaman akcierlerin
st ksmna (dar olan blgeye) alrz.
Uzakdou'da insan tanmak iin nefesini dinle" derler. Sakin ve olun insanlar
ar ve dengeli; sinirli insanlar sk ve yzeysel; huzursuz ve endieli insanlar
sk ve yzeysel ve kesik kesik; hrsl insanlar dengesiz ve dzensiz nefes
alrlar.
Yanl (eksik) nefes almamzn en nemli nedeni cierlerimizin alt blgesinde
bulunan bel ve mide kaslarmzn grevlerini yapmamalarndandr. Bu kaslarn
altrlarak atl blgenin de nefes fonksiyonlarna katlmasna DYAFRAM
NEFES diyoruz.
Yararlan;
Doru nefes alarak cmle vurgulan ve tonlamalar yerinde yapabilir
Konuurken derin soluk alarak konuma akn kesmek zorunda kalmaz
Sesinizin gcn arttrarak duyulabilirliini salar
Yorulmadan daha uzun sre konuur ve ses kslma sorunu yaamazsnz.
Gerilim altnda bedenimiz adrenalin, noradrenalin salglar bu da oksijenin
dokulara yeterli seviyede ulamasn engeller doru ve derin nefes bu sorunu
zer.
yi Nefes'in zellikleri;
Nefes egzersizlerle gelitirilir, bundaki ama akcierin btnn kullanmaktr.
iyi nefes ar, derin ve sessiz olmaldr. Bunun iin de denge, l ve uyum
gerekir.
yi bir nefes almak iyi nefes vermekle alar. yi bir nefes, yava olarak
burundan alnr, sessiz olur ve akcierin btn doldurarak diyafram aa
iter.
yi nefes alndnn iki kan srede verilir.
Solunum Altrmalar;
Belirli altrmalar yaparak diyafram solunumu kazanlabileceini sylemitik
ite bunlardan bazdan;
Sol elinizi, meme hizasna sa elinizi karn deliinizin hemen altna koyun.
Nefesinizi tamamen boalttktan sonra sayarak derin nefes almaya balayn nce
gsnze hava dolacak sol eliniz itilecek sonra alt cierleriniz hava ile
dolacak sa eliniz itilecektir. Nefes alrken saydnz rakamn iki kat
sresinde nefesinizi yava yava verin.
Bu ilemi iki kez tekrar edin yeni bir nefese balamadan saniye bekleyin.
Daha sonra birka kez normal nefes alp ayn uygulamay iki kez tekrar edin.
Nefesinizi alrken havay ittirmeden brakn ve hayalinizde iinizdeki btn
negatif enerjinin temizlendiini canlandrn.
Derin bir nefes alp sa elinizi karn altna koyarak "S" seslisini
Kesintisiz Ssuumnuuummuuuuuuunumumuuuuuu.....
hava
boalmcaya kadar devam ettirin.
Kesintili olarak Suu-Sum-Summ-Suum-Suuuu-Suumu-Suuu... devam
edin. (elinizin serte itildiini greceksiniz)
Su Su-Su S-Sm Su-Su Su-Su Su- Su Su-Su Su-S Su......
SuiuuuSSmmuSSuuumuSSmumSSuumuSSsumumSSumuSS....
(Karnnz sert hareketlerle ieri ekilip tekrar itilecektir bu hareke diyafram
kaslar yapar)
Diyafram kaslannzm almas ilk gnlerde yorabilir. Her gn bir sre dengeli
alp 2 hafta kadar srdrn. htiya duyduunuzda normal nefes alarak
dinlenebilirsiniz.
Aadaki altrmalar kesintiye uratmadan nefes alabilirsiniz. Usta
konumaclar konuurken nerede nefes aldklarn hissettirmezler siz de fark
ettirmeden yapabilirsiniz.
"P" "" "T" "K" Seslerini
Ph-uh-Tuh-Knh- Puh-uh-Th-Knh- Puh-uh-Tuh-Kih- Puh-uh-Tuh-K-h- Puh-
h-
1 1 4 Adil Mavi
Srekli aralarda fark ettirmeden nefes alarak iki dakika devam edip dinlenin ve
bu altrmay birka defa tekrar edin. Ayn ekilde aadaki sesleri de
uygulayn.
Ip-I-It-Kh- Ip-I-It-Kh-'lp-I-It-Kh Ip-I-It-Kh- Ip-I-It-Kh- Ip-I-It-
Kh Bir solukta ve btn gcnz kullanarak "Hop" hecesini, syleyebildiiniz
kadar ok sayda, bararak syleyin. Bu ilemi, ayn biimde "Hop" saysn
kolaylkla arttrabildiinizi fark edinceye kadar yineleyin.
Kolaylkla okunabilen ksa cmlelerden oluan bir paragraf hazrlayn, o-laan
durularla okumada, soluk alp verme tekniinde ustalap ustalama-dmz
saptayncaya kadar deneyinizi srdrn.
31.
Gevemek ve Boaz Kaslarn altrmak
Geveme Egzersizleri
Geveme bedeninizdeki gerilimden sistematik bir ekilde, kurtulmaktr.
Derinlemesine gevediinizde, motivasyonunuzu ve dikkatinizi younlatrmay
yitirmeyeceksiniz. Tam tersine bedeninizin neresinde en ok gerilim
tadnzn farkna varp, bu kaslar nasl gevetebileceinizi
reneceksiniz. Hatta, derinlemesine geveme iin yaplan dzenli altrmalar
enerjinizi ve retkenliinizi artracaktr.
Uygulama
Zihinsel Geveme; Gevemek zihinde balar. Bedeninize sz geirmek istiyorsanz
nce zihninize sz geirmeyi bilmelisiniz. Bunu baarabilmek iin bir
1 1 6 Adil Mavi
yere oturup srtnz, omzunuzu ve banz dik tutarak gzlerinizi kapatn u-
zay yolunda bir renk girdabna girdiinizi hayal ederek ve glmseyerek bir sre
dikkatinizi nefesinize verin. Nefesinizi burundan sessiz ve derin almay
srdrerek birazdan yapacanz konumaya dikkatinizi verebilirsiniz.
Not: Bu uygulamay yaparken mmknse holandnz klasik veya enstrmantal bir
mzik aln.. Birka dakika iinde kendinizi gevemi hissedeceksiniz. Zihinsel
geveme bedensel gevemeyi beraberinde getirir.
Meditasyon ve yoga retileri bu konuda size zengin bilgiler verebilir.
Boaz Kaslarn Zorlamadan altrmak; Ses sanatlar ve opera gibi sesini
kesintisiz ve uzun sre kullanan kiiler gsteri ncesi boaz kaslarn
altrarak snrlar. Bu ayn bir sporcunun ma ncesi snma hareketleri
yapmas gibidir.
Boaz kaslarnn almas motor gibi grltl ve kulaa ho gelmeyen bir ses
kartr. Sese tn kazandran blgeyi oluturur.
Dudaklar kapalyken uummtnm.... Sesini inceltip kalnlatrarak syleyin.
Dudaklarnz biraz aarak a sesini ses dz ve orta ykseklikteki bir sesle
kesintisiz syleyin. Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa.............
Yine a sesiniz inceden kalma ses perdesini ykseltip alaltarak syleyin
aaaaaaaaAAAAAAAAAAAaaaaaaaaaaaaaa..........................
Aadaki seslerin son nllerini birka saniye uzatarak syleyin (tek nefeste)
Mammm-Mommm-Mummm-Mimmm-Memmmm-Mmmm-Mmmtn-Mmm
Mmmm-Mmmm-Mmmm-Memmm-Mimmm-Mummm-Mommm-Mamrnm
Nammm-Nommm-Nummm-Nimmm-Nemmmm-Nmrnm-Nmmn-Nmtnm
Nmmm-Nmmm-Nmmm-Nemmm-Nimmm-Nummm-Nommm-Nammm
Aadaki sesleri sesten sese kayarak (aralarda durmakszn) bir nefeste
bitirin. Sesleri uzatrken balarda sesinizde titreme, incelme ya da kalnlama
olabilir. Bunlar kaldrp tekdze ve aznza oturan bir ses bulmaya aln
sesinizi kullanmaktan ekinmeyin.
OOOOOOOUUUUUUUAAAAAAAAEEEEEEEEEE
32.
Kendi Sesinizi Yneterek Gelitirin
Sesinizi bir mzik aletiymi gibi dnn. Her frsat bulduunuzda ark
syleyerek sesinizi kullann (Bir arky syleyemeseniz bile hi nemli deil)
Araba kullanrken, duta ya da evde alrken ark syleyin yada mrldann.
Bunun yannda;
Kafanz yukar kaldrn (bu boazn almasna yardm eder) ve sesinizde
bulabildiiniz en alak notalar sylemeye balayn. DO-RE-M-FA-S-LA-LA-S-FA-
M-RE-DO (Her bir notay 5 saniye kadar telaffuz edin)
Srayla a-e-i-o--u--i seslilerini ayr ayr derin bir nefes alarak kesintisiz
seslendirin ve iinizden saymaya balayn aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa (kabildiiniz
rakamn stne kmaya kendinizi zorlayn)
11 8 Adil Mavi
1_
Vcudun dier ksmlar gibi, ses de kaslar tarafndan kontrol edilir. Kaslarn
kendileri gibi, konuma sesi doru egzersiz yaplmasyla gelitirilebilir.
Gerekten mthi bir sesiniz olsun istiyorsanz, her gn bir saat yksek sesle
(sanki konuuyormu gibi vurgularn yaparak) kitap okuyun.
Okuma saatlerinizde sesinizi kaydederek bunlar arabada dinleyin. Takldnz
szckleri tespit edip alma yapn.
Ses Rezonans Gelitirme Altrmas;
Dnml olarak her gn 30 dakika alnz
1. Mmkn olduu kadar -m-leri uzatarak bir defada kesintisiz okuyunuz
Mammmmmmmm-MemniTUTimmmmmm-Mmmmmmrmnm-MimmmmmiTimmm-MommmmrmTimmm-
Mmmnmmmmmmm-Mummmrnmnamm-Mmmmmmrnmm
2. Derin bir nefes alarak 'm' den 'n' ye geileri srdrebildiiniz kadar
srdrn
ImmmmmmmmmNuuuuuuImmmmmmmmmmNuuuuuImmnmmmm
3. Benzer bir uygulama burada tek solukta 'a' dan 'i' ye ve sonra tekrar 'a'
ya srekli geiler yaplacak.
Aaaaaaaaaaaaaaiiiiiiiiiiiiiiaaaaaaaaaaaaaaaaiiiiiiiiaaaaaaaaaaaaaaaa
4. Dudaklarnz kapal olarak inceden
33.
Diksiyon
Diksiyon sesin gzel kmasn ve szlerin doru seslendirilmesini amalayan
sanatn addr. Diksiyon bu ynyle ses ve sz zerinde odaklanmtr. Szn
ieriinin kodlanmas yani etkili iletiim diksiyon sanatnn dnda kalan bir
konudur.
Gzel sz sylenmesinin organik alt yaps FONETK ve DKSYON bilgisinde yatar.
Aadaki altrmalar yavatan hzlya, nce iki nefeste daha sonra tek
nefeste seslendirecek ekilde 15 gn boyunca her gn 15-20 dakika uygulayn.
Sonraki bir hafta ayna karsna geip anlaml ifadeler sylyormuasma jest,
mimiklerinizi ve beden dilinizi de kullanarak toplulua hitap ediyormu-asma
ezbere syleyin.
Gnlk uygulamalarn ilk birka dakikasn diinizin arasna kurun kalem
sktrarak seslendirin, sonrasn kalemi aznzdan karak devam edin.
1 20 Adil Mavi
(Bu altrmada ama dudaklar altrmak, bunun uzun srmesi enenizi
gerecektir!)
Abartarak yksek sesle, ok hzl sylemeye balayncaya kadar hz artrmaya
devam edin.
Bu tekerlemeleri hatasz ve ok rahat okuyabilecek ekilde tekrar etmelisiniz.
Altrmalar;
Pireli peyniri perhizli pireler tepelerse pireli peynirler de pr pr pervaz
ederler.
Ocak kvlcmlandrclardan msn, kap gcrdatclardan msn? Ne ocak
kvlcmlandrclardanm, ne kap gcrdatclardanm.
atalca'da topal oban atal yapp atal satar, nesi iin atalca da topal oban
atal yapp atal satar? Kr iin atalca da topal oban atal yapp atal
satar. U tun tas kays hoaf.
Drt deryann deresini drt dergahn derbendine devrederlerse, drt deryadan
drt dert, drt dergahtan drt dev kar.
Paa tas ile be has tas kays hoaf.
Al bu takatukalar takatukacya takatukalatmaya gtr. Takatukac takatukalar
takatukalamam derse takatukacdan takatukalar taka-tukalatmadan al da gel.
Nankr nalbant nallar nallamak m, nallamamak m? Az kaz, uz kaz, boyunca kaz.
- ilgana lgar, lgngillerin lgancr lgalayarak, lgt lgt lglard.
Krk krk kp, krknn da kulpu krk kara kp. A be kuru day ne kuru san dan
bu dar, a be kuru day.
u oday badanalamak m, yoksa badanalamamak m?
Sen seni bil, sen seni, bil sen seni, bil sen seni, sen seni bilmezsen
patlatrlar enseni.
- u karda bir dal, dal sarkar kartal kalkar, kartal kalkar dal sarkar,
dal kalkar kantar tartar.
,
Elalem aladana ald aladanaland da biz bir aladana alp da aladana-lanamadk.
Bu yourdu sarmsaklasak da m saklasak, sarmsaklamasak da m saklasak? Bu
yourdu mayalamak da m saklamak, mayalamamak da m saklamak?
Getirince el getirir, yel getirir, sel getirir; gtrnce el gtrr, yel
gtrr, sel gtrr.
Al bu takatukalar, takatukacya takatulatmaya gtr. Takatukac takatukalar
takatukalatmam derse takatukacdan takatukalar takatu-kalatmadan geri getir.
u kardaki kara kuru kavak, karardn m ey kara kuru kavak, sarardn m ey
kara kura kavak?.
bile memi mahkemeye gitmi mahkemelemi mi, mahkemeleme-mi mi?
Krk knk kp krknn da kulpu krk kara kp. A be kuru day ne kuru sar dan
bu dar a be kuru day.
u karda bir dal, dal sarkar kartal kalkar. Kartal kalkar dal sarkar. Dal
kalkar kantar tartar.
Deirmene girdi kpek. Deirmenci vurdu ktek. Geldi yedi kpek. Hem ktek. Hem
yedi kpek
st ta sapl tun tas aldran m abuk ldrr, yoksa i ie yz ton
sa kapl an kaldran m abuk ldnr?
avatk akir, eminkarahisarh kriye ile birlikte ikebap yeyip, imendiferle
iliden ipak Osmanlara gitmiler.
Drt deryann deresini drt dergahn derbendine devrederlerse drt deryadan drt
dert, drt dergahtan drt dev kar.
Sizin damda var be boz bal be boz rdek, bizim damda var be boz bal be
boz rdek. Sizin damdaki be boz bal be boz rdek, bizim damdaki be boz
bal be boz rdee: siz de bizim gibi be boz bal be boz rdek misiniz
demi. Krk krk kp, krknn da kulpu krk kara kp.
1 22 Adil Mavi
Ocak kvlcmlandrclardan msnz kap gcrdamalardan msnz? Ne ocak
kvlcmlandrclardamz ne de kap gcrtclardan. Vrvrc Vedia ile vd
vdc Veli velinimeti vatman Vahit e vilyette veda edip Vefa ya doru
vaveylsz, velevasz velespitle volta vururlarken voleybolcu Vattan virtz
Vicdan ve Viranehirli vatansever viyolonselist Vecibe ile karlatlar.
SONU
Kaybettiinizde, Aldnz Dersi de Kaybetmeyin
Yapc Eletiri zerine Gzel Bir Hikaye
Hindistan'da ok nl bir ressam varm...
Herkes bu ressamn yaptklarn kusursuz kabul edecek kadar beenirmi... Ve onu
"Renklerin Ustas" anlamna gelen Ranga eleri olarak tamsa da; ksaca Ranga
Guru derlermi...
Onun yetitirdii bir ressam olan Racii ise artk eitimini tamamlam ve son
resmini yaparak Ranga Guru'ya gtrm ve ondan resmini deerlendirmesini
istemi...
Ranga Guru ise;
- Sen artk ressam saylrsn Racai.. Artk senin resmini halk deerlendirecek,
diyerek resmi ehrin en kalabalk meydanna gtrmesini ve en
ku. I
124 Adil Mav
grnen yerine koymasn istemi. Yanna da krmz bir kalem koyarak halktan
beenmedikleri yerlere arp koymalarn rica eden bir yaz brakmasn istemi.
Racii denileni yapm Ve birka gn sonra resme bakmaya gittiinde grm ki,
tm resim arplar iinde ve neredeyse grnmyor...
ok zlm tabii. Emeini ve yreini koyarak yapt tablo krmzdan bir
duvar sanki.. Alp resmi gtrm Ranga Guru'ya ve ne kadar zgn olduunu
belirtmi. Ranga Guru zlnemesini ve yeniden resme devam etmesini nermi.
Racii yeniden yapm resmi ve gene Ranga Guru'ya gtrm. Tekrar ehrin en
kalabalk meydanna brakmasn istemi Ranga Guru...
Ama bu defa yanma bir palet dolusu eitli renklerde yal boya, birka fra
ile birlikte... Ve yanma insanlardan beenmedikleri yerleri dzeltmesini rica
eden bir yaz ile birlikte brakmasn istemi.
Racii denileni yapm... Birka gn sonra gittii meydanda grm ki resmine
hi dokunulmam, fralar da, boyalar da kullanlmam..
ok sevinmi ve koarak Ranga Guru'ya gitmi ve resme dokunulmad-n
anlatm..
Ranga Guru ise;
Sevgili Racii, sen birinci konumda insanlara frsat verildiinde ne kadar
acmasz bir eletiri saana ile karlalabileceini grdn...
Hayatnda resim yapmam insanlar dahi gelip senin resmini karalad.. Oysa
ikinci konumda onlardan hatalarn dzeltmelerini istedin, yapc olmalarn
istedin...
Yapc olmak eitim gerektirir...
Hi kimse bilmedii bir konuyu dzeltmeye kalkmad, cesaret edemedi...
Sevgili Racii mesleinde usta olman yetmez, bilge de olmalsn...
Emeinin karln, ne yaptndan haberi olmayan insanlardan alamazsn...
Onlara gre senin emeinin hi bir deeri yoktur...
Sakn emeini bilmeyenlere sunma ve asla bilmeyenle tartma... demi..
Mu*!Miuun
Akis Kitap - www.akiskitap.com
Arka kapak yazs:
Her gn biriyle konuuyoruz ancak dikkatlerin zerimize ekildii bir topluluun
karsna ktmzda bize bir eyler oluyor.
Bir topluluk nnde konumak biroumuzu, hatta ii veya i dndaki
aktiviteleri gerei; bunu dzenli olarak yapan insanlar bile endielendirir.
nsanlarn bu konudaki korkulann bir ksm, 'aptal gibi grnmek', 'syleyecek
sz veya doru sz bulamamak', 'ellerini ne yapacan bilememek' gibi
dncelerden oluur.
Dorusu bu konuda size ne sylersek syleyelim reneceiniz bilgiyi kalbinizin
delice arpt, kann beyninize fkrd, sesinizin ve^ ellerinizin titredii
bir srada uygulamanz o kadar da kolayjrimayabijir^ Bu konuda iinizi
kolaylatrmak iin dikkatinizi sihirli admlara odaklamanz yeterli. Bu kitap
yazlrken "hipnotik" bir dil kullanld. reneceiniz bilgilerin ou dorudan
"bilinaltna" gidecek. Kayglarnz dardan deil (bilinli bir aba
harcamadan) ierden (bilinalt yazlm deitirerek) zm olacaz
FYATI 5.95 YTL ,

Kitaplar, uygarla yol gsteren klardr.

UYARI:


Kitap sevenlerin yeni buluma noktasndan herkese merhabalar...
Cehaletin yenildii, sevginin, iyiliin ve bilginin paylald yer olarak
grdmz sitemizdeki
tm e-kitaplar, 5846 Sayl Kanun'un ilgili maddesine
istinaden, engellilerin faydalanabilmeleri amacyla
ekran okuyucu, ses sentezleyici program, konuan "Braille Not Speak", kabartma
ekran
vebenzeri yardmc aralara, uyumluolacak ekilde, "TXT","DOC" ve "HTML" gibi
formatlarda, tarayc ve OCR (optik
karakter tanma) yazlm kullanlarak, sadece grmeengelliler iin,
hazrlanmaktadr. Tmyle cretsiz olan sitemizdeki
e-kitaplar, "Engelli-engelsiz elele"dncesiyle, hibir ticari ama
gzetilmeksizin, tamamen gnlllk
esasna dayal olarak, engelli-engelsiz Yardmsever arkadalarmzn youn emei
sayesinde, grme engelli kitap sevenlerin
istifadesine sunulmaktadr. Bu e-kitaplar hibirekilde ticari amala veya
kanuna aykr olarak kullanlamaz, kullandrlamaz. Aksi kullanmdan doabilecek
tmyasalsorumluluklar kullanana aittir.
Sitemizin amac asla eser sahiplerine zarar vermek deildir.
web sitesinin amac grme engellilerin kitap okuma hak ve zgrln yceltmek
ve kitap okuma alkanln pekitirmektir.
Sevginin olduu gibi, bilginin de paylaldka pekieceine inanyoruz.
Tm kitap dostlarna, grme engellilerin kitap okuyabilmeleri iin gsterdikleri
abalardan ve
yaptklar katklardan tr teekkr ediyoruz.
Bilgi paylamakla oalr.

LGL KANUN:
5846 Sayl Kanun'un "altnc Blm-eitli Hkmler" blmnde yeralan "EK
MADDE 11" :
"ders kitaplar dahil, alenilemi veya yaymlanm yazl ilim ve edebiyat
eserlerinin engelliler iin retilmi bir nshas yoksa
hibir ticar amagdlmeksizin bir engellinin kullanm iin kendisi veya
nc bir kii tek nsha olarak
ya da engellilere ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernek gibi
kurulular tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeri
formatlarda oaltlmas veya dn verilmesi
bu Kanunda ngrlen izinler alnmadan gerekletirilebilir."
Bu nshalar hibir ekilde satlamaz, ticarete konu edilemez ve amac dnda
kullanlamaz ve kullandrlamaz.
Ayrca bu nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin
bulundurulmas ve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur."

bu e-kitap Grme engelliler iin dzenlenmitir.
Kitap taramak gerekten incelik ve beceri isteyen, zahmet verici bir itir. Ne
mutlu ki, bir grme
engellinin, dzgn taranm ve hazrlanm bir e-kitab okuyabilmesinden duyduu
sevinci paylaabilmek
tm zahmete deer. Sizler de bu mutluluu paylaabilmek iin bir kitabnz
tarayp,
kitapsevenler@kitapsevenler.com veya kitapsevenler@gmail.com
Adresine gndermeyi ve bu isimsiz kahramanlara katlmay dnebilirsiniz.
Bu Kitaplar size gelene kadar verilen emee ve kanunlara sayg gstererek ltfen
bu aklamalar silmeyiniz.
Siz de bir grme engelliye, okuyabilecei formatlarda, bir kitap armaan
ediniz...
Teekkrler.
Ne Mutlu Bilgi iin, Bilgece yaayanlara.
TRKYE Beyazay Dernei

www.kitapsevenler.org
e-posta: kitapsevenler@kitapsevenler.com kitapsevenler@gmail.com


Adil Maviş - Mıknatıs Konuşmacılar

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Adil Maviş - Mıknatıs Konuşmacılar

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Adil Mavi _ Mknats Konumaclar

Kitaplar, uygarla yol gsteren klardr.

You might also like