Nişat Şirvanî
(XVIII. Yüzyıl)
Kabiliyetli bir şair olan Nişat Şirvanî 18. yüz-
yılın ilk yansında yaşamıştır. Eserlerinden an-
laşıldığına göre şair, Şamahi şehrinde doğmuştur.
Nişat Şirvanî, bir müddet Selyan şehrinde güç-
lükler içinde yaşamıştır. Şairin doğum ve ölüm ta-
rihleri belli değildir.
Nişat Şirvanî, Fuzûlî ekolünün devam et-
tiricisidir. Onun şiirlerini topladığı "Divan"ı elde
Şiirler
Sağın ey ğönçe dehan, gül kimi xendan gezme,
Dağıdıb zülfi perişan, perişan gezme
Gezme qurbâmn olum, qedrini bilmezler ile,
Qorxuram hüsnüne nâgeh yete nöqsan, gezme.
Ezizim, isterisen şehre-yi şehr olmayasan,
Seyr-i bâzar edib eğyar ile meydan gezme.
El yaman, yaxşı deyer, gezme bu kâferler ile,
Sene yüz kerre dedim, gezme, müselman, gezme
Ey Nişat, sen ser-i kûyinde müqîm ol yarın,
Gest-i bağ eyleme, gel bağ ile bostan gezme.
olmasa da, bazı kaynaklarda şiirlerinden örneklere
rastlanmaktadır. Bu şiirlerde derin bir kederin ifa-
desi vardır. Şair, şiirlerine içtimaî fikirlerini de ak-
settirmiş, zamanının insanlarından sadakat ve vefa
görmediğinden acı acı şikayet etmiştir.
H. Araslı "17-18. Asır Azerbaycan Edebiyatı
Tarihi" kitabında ilk defa Nişat Şirvanî hakkında
Özlü bilgiler vermiştir.
- Ey gonca ağızlı, gül gibi gülerek gezme. Zül-
fünü dağıtıp perişan gezme. Sakın
- Kurbanın olayım, kıymetini bilmezlerle
gezme. Güzelliğine vakitsiz bir noksan gel
mesinden korkarım.
- Azizim, elâlemin kanayan yarası olmayı is-
temezsen, çarşı seyrine çıkıp yabancılarla, mey-
danda dolaşma.
- Elâlem ileri geri konuşur, bu kafirlerle
gezme. Sana yüz kere söyledim: Gezme, ey Müs-
lüman, gezme.
- Ey Nişat, sevgilinin eşiğinde ikamet et. Gel,
bağda bostanda gezme.

Her tebîbe söyledim derdim, devasın görmedim,
MÖhnet ü derd ü qemin, heç intehâsın görmedim,
Bu cehânm bir heqîqî âşinâsın görmedim,
Her kimin çekdim cefâsın, bir vefasın görmedim.
Cövrünü çekdim ebes her nâkes ü bedtinetin,
Pâyimâlı oldum âxir gerdiş-i kemfürsetin,
Hem refig ü hemdemin, yârın, hemi, hemsöhbetin,
Her kimin çekdim cefâsin, bir vefasın görmedim.
Verdi her dem könlümü tûfâne çeşm-i pürnemim,
Eskik olmaqdan, menim günden güne artır qemim,
Olmadı dünyâda hergiz bir müvâfiq hemdemim,
Her kimin çekdim cefâsın, bir vefasın görmedim.
Bext ise dönmüş, eğer iqbal ise olmuş yaman,
Möknet ü qem çekmekilen öldüm âxır men, aman,
Qövmi, qardaşı, refîqi bir bir etdim imtahan,
Her kimin çekdim cefâsın, bir vefasın görmedim.
Ey Nişat, oldum qem-i hicr ile sergerdan, heray,
Dönmedi re'yimle hergiz gerdiş-i dövran heray,
Ya emire'1-mö' minin, Heyder, şeh-i merdan heray
Her kimin çekdim cefâsın, bir vefasın görmedim.
II
-Bütün tabiplere derdimi söyledim, devasını
görmedim. Mihnetin, derdin ve gamın hiç sonunu
görmedim. Bu cihanın bir gerçek dostunu gör-
medim. Cefasını çektiklerimin bir vefasını gör-
medim.
- Mizacı kötü ve kusurlu olanların boşuna ezi
yetine katlandım. Sonunda kötü talihin akışının
çiğnenmişi oldum. Yarin, dostun, yoldaşın, soh-
bettaşm, cefasını çektiğim herkesin bir vefasını gör
medim.
- Nem dolu gözlerim, her zaman gönlümü tu
fana verdi. Arzuma ulaşamamaktan, benim gamım
günden güne artar.Dünyada gönlüme göre hiç
dostum olmadı. Cefasını çektiklerimin bir vefasını
görmedim.
-Geleceğim kararmış, talihim dönmüş. Mih-
net ve gam çeke çeke sonunda öldüm, aman.
Kavmi, kardeşi, dostu bir bir imtihan ettim. Ce-
fasını çektiklerimin bir vefasını görmedim.
-Ey Nişat, ayrılık gamıyla şaşırıp kaldım. Devran
hiç reyimce dönmedi. Ey müminlerin emiri, ey
yiğitler sultam Haydar (Hz. Ali), cefasını çektiklerimin
bir vefasını görmedim.