Investiciono Bankarstvo Rad

UNIVERZITET U NOVOM SADU
EKONOMSKI FAKULTET
SUBOTICA
Investicione banke kao emitenti a!ti"a o# v!e#nosti na
$!ima!nom t!%i&t'
DI(LOMSKI)MASTER RAD

Nata&a (anti*
(+,-.,/
S'botica 0,--1
UNIVERZITET U NOVOM SADU
EKONOMSKI FAKULTET
SUBOTICA
Investicione banke kao emitenti a!ti"a o# v!e#nosti na
$!ima!nom t!%i&t'

DI(LOMSKI)MASTER RAD
Mento!2 St'#ent2
(!o31 D! Ve!a Ze4enovi* Nata&a (anti*
(+,-.,/
S'botica 0,--1
Sadraj
Uvod....................................................................................................................................1
1. Istorijski razvoj i aktivnosti investicionog bankarstva...................................................2
1.1 Glass-Steagallov zakon......................................................................................3
1.2 Faktori razvoja investicionog bankarstva..........................................................3
1.3 Mesto investicionih banaka na tritu...............................................................4
1.4 Klasifikacija investicionih banaka.....................................................................5
1.5 Geneza poslova investicionih banaka................................................................7
2. Organizaciona struktura investicionih banaka...............................................................11
2.1 Modeli organizacije investicionih banaka u visoko razvijenim zemljama......11
2.2 Modeli organizacije investicionih banaka u zemljama u tranziciji.................14
3. Uloga investicionih banaka na primarnom tritu.........................................................16
3.1 Uloga investicionih banaka prilikom izdavanja akcija...................................18
3.2 Javni plasman emisije hartija od vrednosti......................................................19
3.3 Pokretanje i registracija emisije hartija od vrednosti.......................................21
3.4 Potpisivanje emisije hartija od vrednosti.........................................................24
3.5 Distribucija emisije hartija od vrednosti..........................................................25
3.6 Inicijalna javna ponuda hartija od vrednosti....................................................26
3.7 Diskont i trokovi javne emisije hartija od vrednosti......................................28
3.8 Privatni plasman hartija od vrednosti..............................................................29
3.9 Privilegovani plasman emisije hartija od vrednosti.........................................30
3.10 Ostali na ini plasmana hartija od vrednosti...................................................31
4. Uloga investicionih banaka kod emisije duni kih hartija od vrednosti.......................31
4.1 Karakteristike dravnih hartija od vrednosti...................................................32
4.2 Kakakteristike hartija od vrednosti dravnih agencija....................................34
4.3 Karakteristike hartija od vrednosti lokalnih organa vlasti...............................35
4.4 Karakteristike korporativnih duni kih hartija od vrednosti...........................37
5. Investicione banke na evrotritu..................................................................................39
6. Aktivnosti banaka na tritu hartija od vrednosti Srbije...............................................42
6.1. Istraivanje-investicione banke na tritu hartija od vrednosti u Srbiji.........48
6.2 Prikaz rezultata istrivanja...............................................................................49
6.3 Banka kao emitent hartija od vrednosti na tritu Srbije.................................49
6.4 Banka kao investitor u hartije od vrednosti na tritu Srbije...........................51
6.5 Banka kao posrednik na tritu hartija od vrednosti Srbije.............................54
6.6 Zaklju ak istrivanja........................................................................................63
7. Prakti an primer investicionog bankarstva kod Komercijalne banke...........................65
Zaklju ak...........................................................................................................................72
Literatura...........................................................................................................................73
UVOD
Investicione banke s' 54avni k!eato!i $!ima!no5 t!%i&ta ka$ita4a1 One se bave $!ik'$4"an"em
ka$ita4a ko"i "e $ot!eban $!e#'6e*ima 6a 3inansi!an"e n"iovo5 !asta1 (o!e# ove 6a ova" !a#
na"va%ni"e teme7 investiciono banka!stvo ima &i!oki s$ekta! aktivnosti ko"e s' ' ovom !a#'
k!atko s$omen'te1 Cilj ovo5 !a#a "e #a se '$o6namo sa $os4ovima investiciono5 banka!stva7
'ka%emo na n"iov' !a6no4ikost i 6na8a"nost1
Predmet ist!%ivan"a ovo5 !a#a s' ka!akte!istike $os4ova investiciono5 banka!stva sa 3ok'som
na aktivnosti na $!ima!nom t!%i&t'1 Na $!ima!nom t!%i&t' investicione banke ana4i6i!a"'
k!etan"a i #a"' savete ve6ane 6a emisi"' akci"a i obve6nica1 One $!i$!ema"' emisi"' a!ti"a o#
v!e#nosti7 $o8ev o# k!ei!an"a e4emenata emisi"e7 $!ik'$4"an"a #ok'mentaci"e7 i6!a#e
$!os$ektam #o #obi"an"a #o6vo4e o# na#4e%no5 o!5ana i !e5ist!aci"e emisi"e1 One v!&e
$!e'6iman"e o#nosno otk'$ emisi"e7 samosta4no i4i 5!'$no7 i v!&e #a4"' #ist!ib'ci"' a!ti"a o#
v!e#nosti investito!ima1 Investicione banke obav4"a"' 8itav ni6 's4'5a na sek'n#a!nom t!%i&t'1
One vo#e kasto#i !a8'ne emitenata7 a 6a n"iov !a8'n mo5' $!ik'$iti #ivi#en#' i kamat'1 One
tako9e $o na4o5' emitenata mo5' $!o#avati a!ti"e o# v!e#nosti $!eko s$eci"a4i6ovani
o!5ani6acioni #e4ova1 Investicione banke mo5' vo#iti investicione $4anove svo"i
komitenata7 o#nosno7 '$!av4"ati n"iovom imovinom1 One v!&e '$!av4"an"e investicionim i
$en6ionim 3on#ovima1 One $ove6'"' k4i"ente sa !a64i8itim inte!esima !a#i t!5ovine i
konve!6i"e a!ti"a o# v!e#nosti1 Tako9e7 v!&e '$!av4"an"e !i6ikom $o!t3o4i"a a!ti"a o#
v!e#nosti svo"i komitenata1
Problem ovo5 !a#a "e ne#ovo4"na !a6vi"enost $os4ova investiciono5 banka!stva na $!ima!nom
t!%i&t' ' S!bi"i7 'o8avan"e '6!oka ovo5 $!ob4ema i na8ina 6a n"e5ovo $!eva6i4a%en"e1
Ova" !a# "e konci$i!an tako #a se na $o8etk' '$o6na"emo sa isto!i"skim !a6vo"em
investiciono5 banka!stva i bitnim 6akonima i 3akto!ima ko"i s' 'tica4i na n"e5ov !a6vo"1 Da4"e
se bavimo $o"mom investicioni banaka i n"iovim aktivnostima1 (!ika6'"emo mesto
investicioni banaka na 3inansi"skom t!%i&t'7 n"iov' k4asi3ikaci"' i $o#e4' aktivnosti1
(!ika6'"emo 5ene6' aktivnosti investicioni banaka ko"a nam 'ka6'"e na s4o%enost i
mno5ob!o"nost $os4ova ko"e s$a#a"' ' #omen investiciono5 banka!stva1 U nastavk' "e
ob"a&n"en na8in o!5ani6aci"e investicioni banaka ko# !a6vi"eni 6ema4"a i ko# 6ema4"a '
t!an6ici"i1 Nakon to5a se 3ok'si!amo 'sko na tem' ovo5a !a#a7 a to "e '4o5a banaka na
$!ima!nom t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti1 Ov#e se i64a5an"e !a8va na aktivnosti banaka $!i4ikom
emisi"e v4asni8ki i #'%ni8ki a!i"a o# v!e#nosti i sv' neo$o#n' $!oce#'!' ko"a mo!a biti
is$o&tovana ko# ovakvi emisi"a1 Mis4i se na $ok!etan"e i !e5ist!aci"' emisi"e7 $ot$isivan"e
emisi"e i #ist!ib'ci"' emisi"e1 I64a%' se t!i na8ini emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti7 o#nosno7 "avna
emisi"a7 $!ivi4e5ovani $4asman i $!ivatna emisi"a1 U okvi!' emisi"e #'%ni8ki a!ti"a o#
v!e#nosti se navo#e ka!akte!istike #!%avni a!ti"a o# v!e#nosti7 a!ti"a o# v!e#nosti 4oka4ni
o!5ana v4asti7 #!%avni a5enci"a i ko!$o!ativni #'%ni8ki a!ti"a o# v!e#nosti1 Uk!atko se
osv!*emo i na t!o&kove emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1 U nastavk' $!ika6'"emo investicione
banke na ev!ot!%i&t'1 Na k!a"' teo!i"sko5 #e4a !a#i se o '4o6i investicioni banaka na t!%i&t'
a!ti"a o# v!e#nosti ' S!bi"i1 (!akti8ni #eo se sasto"i o# ist!a%ivan"a ko"e "e s$!ove#eno '
0,,:1 5o#ini i '6ete s' ' ob6i! banke ko"e s' $os4ova4e na t!%i&t' ' S!bi"i1 T' s' i64o%eni
!e6'4tati #obi"eni ' ovom ist!a%ivan"'1 U #!'5om #e4' $!akti8no5 $!ime!a s' $!ika6ani $os4ovi
investiciono5 banka!stva ko"e obav4"a Kome!ci"a4na banka a1#1 Beo5!a#1

-
1.Istorijski razvoj i aktivnosti investicionog bankarstva
(!e !a6vo"a investiciono5 banka!stva7 ve*ina investici"a ni"e 6ateva4a $os!e#nike1 (o&to s'
$ot!ebe 6a ka$ita4om biva4e sve ve*e7 $o8e4o se sa emisi"om a!ti"a o# v!e#nosti ' ko"e "e sve
vi&e investito!a bi4o s$!emno #a '4a%e novac1 Ta#a se "avi4a $ot!eba 6a $os!e#nicima ko"i *e
$ove6ati one ko"ima s' bi4a $ot!ebna s!e#stva sa onima ko"i ta s!e#stva $ose#'"'1
(o8eci investiciono5 banka!stva s' ve6ani 6a -/ vek i Ev!o$'1 (!ve investicone banke ' SAD
s' bi4e osnovane kao 3i4i"a4e i4i $!o#'%nice investicioni banaka i6 Ev!o$e1 Ra6vo"
investiciono5 banka!stva SAD bio "e veoma #inami8an i 6na8a"an 6a ob4ast investiciono5
banka!stva 5ene!a4no1
(!vi ko!isnici 's4'5a investicioni banaka bi4e s' #!%ave ko"e s' emitova4e obve6nice kako bi
3inansi!a4e !atove1 Z4atno #oba investiciono5 banka!stva 's4e#i4o "e nakon ;!a9ansko5 !ata '
Ame!ici1 Investicione banke s' #o%ive4e eks$an6i"' ' !a6vo"' sa in#'st!i"skom !evo4'ci"om i
!a6vo"em %e4e6nica ' Ev!o$i i Ame!ici7 "e! s' $!ik'$4"a4e ka$ita4 6a 3inansi!an"e novi
$o#'vata1 Investicione banke ' tom $e!io#' bi4e s' o!5ani6ovane kao o!ta8ka #!'&tva7 a ta#a
se n"iova osnovna aktivnost o#nosi4a na emisi"' i $!o#a"' a!ti"a o# v!e#nosti i me!#%e!e i
akvi6ici"'1
-
(!va investiciona banka se $o"avi4a ' <ika5' -==,1 5o#ine ' v4asni&tv' 3i!me >?a!!is i
Fo!bs@1 (o8etkom 0,1 veka 3o!mi!ano "e '#!'%en"e >A1(1 Mo!5an an# Co@7 ko"e "e ' k!atkom
v!emen' $!ik'$i4o b4i6' -7B mi4i"a!#i #o4a!a i tako inte5!isa4o ve4iki b!o" in#vi#'a4ni
$!oi6vo9a8a 8e4ika ' ko!$o!aci"i $o# na6ivom >Unite# stee4 co!$o!ation@1
Dinami8an !a6vo" investiciono5 banka!stva se nastav4"a i ' 0, vek'1 Ono &to 5a ka!akte!i&e #o
-/0/1 5o#ine "e ne!e5'4isanost1 U tom $e!io#' banke s' $!ima4e #e$o6ite i o#ob!ava4e k!e#ite
k4i"entima7 i '$o!e#o sa tim obav4"e4e $os4ove $!e'6iman"a i $4asi!an"a a!ti"a o# v!e#nosti
$!e#'6e*a1 (!os$e!itet investiciono5 banka!stva se 6av!&io s4omom be!6i -/0/1 5o#ine1
Nakon k!aa be!6i #o&4o "e #o ist!a5e ' ci4"' otk!ivan"e '6!oka ko"i "e #oveo #o k!i6e1
Utv!9eno "e #a "e #o&4o #o kon34ikta inte!esa i6me9' kome!ci"a4ne i investicione banka!ske
3'nkci"e1 Naime7 smat!a se #a "e $!ob4em nastao 6bo5 to5a &to s' banke $!e'6iman"e a!ti"a
o# v!e#nosti s4abi $!e#'6e*a 3inansi!a4e #e$o6itima k4i"enata7 a $otom v!&i4e #ist!ib'ci"'
a!ti"a investito!ima7 $!eko &i!oke m!e%e 3i4i"a4a7 iako s' bi4e svesne #a s' a!i"e o# v!e#nosti
be6v!e#ne1
Inten6ivan !a6vo" investiciono5 banka!stva bio "e $!is'tan ' $e!io#' o# -/++1 5o#ine $a #o
-/C,1 5o#ine1 Tokom C,ti $!is'tni s' tokovi !ecesi"e7 nestabi4nosti kamatni sto$a7 !ast
in34aci"e7 6ao&t!avan"e konk'!enci"e ' svetsko" $!iv!e#i1 Isto "e 'tica4o na $o"av'
instit'ciona4ni investito!a i kome!ci"a4ni banaka na 3inansi"skom t!%i&t'1 Dono&en"em
4ibe!a4ni"i 6akona stvo!ena "e mo5'*nost #a se #!'5i '8esnici bave t!5ovinom a!ti"ama o#
v!e#nosti1 Da bi $!iv'k4e nove k4i"ente investicione i kome!ci"a4ne banke se ' to v!eme bave
$!'%an"em s4e#e*i 's4'5a2
0
-D '$!av4"an"e aktivom i $asivom7
-
Ba!"akta!ovi*)Rako8evi* S4a9ana7 Investiciono banka!stvo i t!%i&te a!ti"a o# v!e#nosti7 Beo5!a#2 Za#%bina
An#!e"evi*7 0,,E7 0C st!1
0
V'n"ak #! Nena#7 F'!8i* #! U!o&7 Kova8evi* #! L"'bomi!7 Ko!$o!ativno i investiciono banka!stvo7 S'botica2
(!o4ete!7 0,,=7 00C st!1
0
0D '$!av4"an"e !i6icima7
+D '$!av4"an"e 4ikvi#no&*' k4i"enata1
U $os4e#n"e v!eme investicione banke se bave $os4ovima 3inansi"sko5 in%in"e!in5a i
'na$!e9en"a svo"i $!oi6vo#a i 's4'5a1
U ci4"' 'vo9en"a !e#a i si5'!nosti ' t!5ovini a!ti"ama o# v!e#nosti7 a ' okvi!' !e3o!mi $o#
na6ivom >NeG Dea4@ ko"e "e s$!oveo Ame!i8ki $!e#se#nik R'6ve4t7 #oneseno "e neko4iko
6akona 7 ko"i s' ob4ast investiciono5 banka!tva '8ini4i na"!e5'4isani"om ' SAD1
1.1 Glass-Steagallov zakon
U tok' ve4ike ekonomske k!i6e ko"a "e t!a"a4a o# -/0/1 #o -/++1 5o#ine7 --,,, kome!ci"a4ni
banaka "e $!o$a4o1 Finansi"ski sistem "e bio !a6o!en1 Da bi se na 3inansi"skom t!%i&t' 'veo !e#7
#oneseno "e neko4iko 6akona1 K4"'8ni 6akon 6a investiciono banka!stva "e bio Zakon o
bankama i6 -/++1 5o#ine7 $o6nati"i kao ;4ass)Stea5a44ov 6akon1 S'&tina ovo5 6akona "este
!a6#va"an"e kome!ci"a4no5 i investiciono5 banka!stva1 Ova" 6akon "e 6ab!anio kome!ci"a4nim
bankama #a !a#e $!e'6iman"e emisi"e i t!5ovin' a!ti"ama o# v!e#nosti7 sem neki i6'6etaka
kao &to s' #!%avne a!ti"e o# v!e#nosti1 Sv!a ove o#!e#be "este #a se kome!ci"a4ne banke
o#vo"e o# ve4iko5 !i6ika ko"i "e svo"stven $os4ovima sa a!ti"ama o# v!e#nosti1 (o ovom
6akon' investicionim bankama ni"e #o6vo4"eno #a ko!iste s!e#stva kome!ci"a4ni banaka7 $a
s' 6ato investicione banke bi4e $!in'9ene #a ko# ve4iki emisi"a 3o!mi!a"' sin#ikat i na ta"
na8in $!ik'$e $ot!eban ka$ita41 Ci4" ;4ass)S!ea5a44ovo5 6akona "este #a onemo5'*e
&$ek'4aci"e na 3inansi"skom t!%i&t' i #a se $ov!ati $ove!en"e i si5'!nost ' banka!ski sistem1
He4"a "e bi4a #a se kome!ci"a4ne banke 6a&tite o# $!o$a#an"a7 "e! "e $osao investiciono5
banka!stva "ako !i6i8an1
Nakon ovo5 6akona7 3i!me ko"e s' osta4e ' $os4' $!e'6iman"a emisi"e bi4e s' $!in'9ene #a
i65!a#e >kineske 6i#ove@ #a bi o#vo"i4e svo"e aktivnosti $!e'6iman"a emisi"e o# #!'5i
3inansi"ski 3'nkci"a1 Ci4" "e #a se s$!e8i $!otok in3o!maci"a o# o#e4"en"a 6a ko!$o!ativne
$os4ove banke #o o#e4"en"a 6a t!5ovin' i $!o#a"'7 #a ne bi #os4o #o s'koba inte!esa1
1. !aktori razvoja investicioni" banaka
Kao &to smo $!e#o#no $omen'4i !a6vo" investiciono5 banka!stva "e bio #inami8an i 6avisio
"e o# nivoa !a6vo"a banka!sko5 sistema #oti8ne 6em4"e1 Ra6vo" "e tako9e 6avisio i o# ve*e5
b!o"a ekonomski i $!iv!e#ni 3akto!a1 Na"6na8a"ni"i 3akto!i !a6vo"a o#nosi4i s' se na2
+
-D #e!e5'4aci"' 3inansi"ski $!ocesa7
0D nove 6akonske $!o$ise7
+D 54oba4i6aci"'7
ED !a6vo" teno4o5i"e7
BD konk'!enci"'7
:D inte5!aci"' banaka7
CD eks$e!ti6e7
=D #ive!6i3ikaci"' $os4ovan"a banaka1
+
(!o4ete!7 0,,=7 00= st!1
+
De!e5'4aci"a ' $os4ovan"' banaka $!e#stav4"a4a "e $!oces s4ab4"en"a #!%avne kont!o4e '
$ost'$k' $os4ovan"a investicioni banaka1 De!e5'4aci"a banka!sko5 $os4ovan"a $osebno "e
bi4a i6!a%ena ' Ame!ici7 Ev!o$i i Aa$an'7 5#e s' Zakonom o 'na$!e9en"' 3inansi"ski 's4'5a
$!'%ane 's4'5e i i6 ob4asti kome!ci"a4no5 i i6 ob4asti investiciono5 banka!stva7 '6 mo5'*nost
stva!an"a 3inansi"ski o4#in5 kom$ani"a1 Novim 6akonima se nasto"a4o $ov!atiti $ove!en"e
"avnosti ' 3inansi"ska t!%i&ta i banka!ski sistem1 (!oces 54oba4i6aci"e 'ticao "e na investicione
banke tako #a s' one $o8e4e #a $os4'"' 54oba4no7 o#nosno #a $!'%a"' 's4'5e k4i"entima na
&i!em svetskom $!osto!'1 Ra6vo" teno4o5i"e7 $osebno !a8'na!ske i te4ekom'nikacione7 "e
'ticao na n"en' $!imen' ' investicionom banka!stv'1
(!imena novi !a8'na!ski $!o5!ama i inte!neta 'ti8e na $!omen' na8ina $os4ovan"a
investicioni banaka1 (!imenom inte!net teno4o5i"e banke b!%e i 4ak&e obav4"a"' svo"e
t!ansakci"e7 $!'%a"' i #ist!ib'i!a"' 3inansi"ske 's4'5e7 v!&e ist!a%ivan"a i $!ik'$4"a"' neo$o#ne
in3o!maci"e 6a svo"e e3ikasno $os4ovan"e1 Investicione banke se $!e6ent'"' $!eko sa"tova7 na
ko"ima $!'%a"' in3o!maci"e o svom $os4ovan"' i svo"im 3inansi"skim 's4'5ama1 Inte!net
teno4o5i"a "e $osebno 6na8a"na ' t!5ovan"' sa a!ti"ama o# v!e#nosti7 "e! sk!a*'"e $!oces i
v!eme neo$o#no 6a !ea4i6aci"' 3inansi"ski t!ansakci"a1
U $os4e#n"e v!eme se banke s's!e*' sa #oma*om i inost!anom konk'!enci"om ko"a "e $!o#'kt
#e!'5'4aci"e7 54oba4i6aci"e i #ono&en"a novi 6akona ' s3e!i banka!stva1 Inte5!aci"a banaka
#ovo#i #o stva!an"a man"e5 b!o"a ve*i banaka!ski kom$ani"a1 Ova" $!oces omo5'*ava
koncent!aci"' ka$ita4a7 s$a"an"e banaka sa osi5'!ava"'*im kom$ani"ama7 &te#ionicama ko"e
t!5'"' sa a!ti"ama o# v!e#nosti1 Eks$e!ti6a $o#!a6'meva ana4i6' neo$i$4"ive imovine '
investicionim bankama ko"a $o8iva na $!o3esiona4nosti i st!'8nosti ka#!ova ' bankama1
Dive!6i3ikaci"a investiciono5 banka!stva $o#!a6'meva $!'%an"e 's4'5a k4i"entima i6 ob4asti
banka!stva7 3inansi"a7 osi5'!an"a i $os4ova sa nek!etninama1 Dive!6i3ikaci"a banka!sko5
$os4ovan"a $!e#stva4"a n'%nost7 "e! se sa54asno banka!skim 's4'5ama v!&i #ive!6i3ikaci"a
banka!ski $!io#a7 ko"i omo5'*ava"' ve*' stabi4nost banka!ski 6a!a#a1 Zava4"'"'*i
koncent!aci"i i mo*i ka$ita4a7 investicione banke s' "e#ne o# na"mo*ni"i 3inansi"ski
instit'ci"a ' svet'1
1.# $esto investicioni" banaka na tr%i&t'
Finansi"sko t!%i&te ima neko4iko 6na8a"ni '4o5a7 a "e#na o# ti "e t!ans3e!na 3'nkci"a
7o#nosno7 $ove6ivan"e investito!a i emitenata1 (osto"e t!i na8ina t!ans3e!a s!e#stava o# oni
ko"i ima"' vi&ak s!e#stava ka onima ko"ima s!e#stva ne#osta"' ' tom t!en'tk'1 (!vi na8in "este
#i!ektan t!ans3e! o#nosno #i!ektno 3inansi!an"e1 Ova" vi# t!ans3e!a $o#!a6'meva #a investito!
i emitent kom'nici!a"' #i!ektno "e#an sa #!'5im be6 $omo*i 3inansi"sko5 $os!e#nika i4i
instit'ci"e1 Emitent $!o#a"e svo"e a!ti"e #i!ektno investito!'7 a 6a'6v!at o# n"e5a #obi"a
$ot!eban novac1
A4te!nativa #i!ektno" !a6meni "este $o4'#i!ektno 3inansi!an"e1 U ovom s4'8a"' t!ans3e! i#e
$!eko investicione banke7 ko"a se $o"av4"'"e kao t!e*a st!ana ko"a o4ak&ava i6#avan"e a!ti"a
o# v!e#nosti1 Investiciona banka $oma%e emitent' #a $!o#a svo"e a!ti"e o# v!e#nosti
investito!ima1
E
I t!e*i na8in "e in#i!ektno 3inansi!an"e7 $!i4ikom ko5 se "av4"a"' 3inansi"ski $os!e#nici kao &to
s' n$!1 banke i4i investicioni 3on#ovi1 (os!e#nici #obi"a"' s!e#stva o# emitenata7 a n"ima #a"'
6a'6v!at svo"e a!ti"e o# v!e#nosti1 (os!e#nici7 #a4"e7 '4a%' s!e#stva ko"a s' #obi4i ' a!ti"e
#!'5i emitenata7 i tako stva!a"' nove 3o!me ka$ita4a1
Di!ektan t!ans3e! o# investito!a ka emitentima se o#vi"a $ov!emeno7 a4i e3ikasni"i na8in 6a
$!e#'6e*e "e #a $!ivati 's4'5e investicione banke1 Iako ove o!5ani6aci"e $oma%'
$!e#'6e*ima #a emit'"' a!ti"e7 8esto i i same k'$'"' ' ci4"' #a4"e $!o#a"e 6ainte!esovanim
investito!ima7 !e8 "e o t!ansakci"ama $!ima!no5 t!%i&ta a!ti"a o# v!e#nosti1
E
Investicione banke nis' k4asi8ni $os!e#nici kao kome!ci"a4ne banke i investicioni 3on#ovi1
One se $o"av4"'"' ' '4o6i a5enata7 $os!e#nika ko"i $oma%' #a se emitenti a!ti"a o# v!e#nosti
i investito!i 4ak&e $!ona9' na 3inansi"skom t!%i&t'1
1.( )lasi*ikacija investicioni" banaka
Ve*i b!o" a'to!a navo#i #a "e sv!emeno investiciono banka!stvo veoma kom$4eksno "e!
ob'vata ve4iki b!o" !a64i8iti 3inansi"ski 's4'5a ko"e se na4a6e $!e# n"iovim k4i"entima1
Zbo5 $!is'stva sna%ne konk'!enci"e7 !a6vo"a teno4o5i"e i !a6vo"a 3inansi"sko5 in%in"e!in5a7
s$ekta! 's4'5a investiciono5 banka!stva se svako#nevno &i!i1 Za aktivnosti investicioni
banaka se mo%e !e*i #a s' s4o%ene7 !i6i8ne i veoma $!o3itabi4ne1 Te&ko "e navesti #e3inici"'
$os4ova ko"ima se bave investicione banke1 (!ema t!a#iciona4nom svatan"'7 investicione
banke ob'vata"' $os4ove ve6ane 6a a!ti"e o# v!e#nosti1 Sto5a se $o# investicionim
banka!stvom $o#!a6'meva2 $!e'6iman"e i $4asi!an"e ko!$o!ativni i #!%avni a!ti"a o#
v!e#nosti7 na $!ima!nom t!%i&t' kao i $!'%an"e $os!e#ni8ki 3inansi"ski 's4'5a na
sek'n#a!nom t!%i&t'1
B
U kn"i6i investiciono banka!stvo7 Robe!t K'n navo#i 8et!i #e3inici"e investiciono5
banka!stva1 Na"&i!e $ostav4"ena #e3inici"a investiciono5 banka!stva $o4a6i o# ve4iko5 b!o"a
aktivnosti ko"e se o#nose na2 $!e'6iman"e i $4asi!an"e a!ti"a o# v!e#nosti na #oma*em i
me9'na!o#nom t!%i&ti7 kao i $!'%an"e 3inansi"ski 's4'5a I's4'5e osi5'!an"a i $os!e#ovan"a
$!i k'$o$!o#a"i nek!etninaD1 Ne&to '%a #e3inici"a investiciono5 banka!stva $o4a6i o#2
$!e'6iman"a i $4asi!an"a a!ti"a o# v!e#nosti o#!e9eni kom$ani"a7 6atim '$!av4"an"e
3on#ovima i ka$ita4om kom$ani"a1 Ova #e3inici"a ne ob'vata e4emente i$oteka!no5
banka!stva7 osi5'!an"a i $!o#a"e a!ti"a o# v!e#nosti in#ivi#'a4nim k4i"entima banke1 Na!e#na
#e3inici"a investiciono5 banka!stva $o4a6i o# neki aktivnosti ko"e s' $!is'tne na t!%i&t'
ka$ita4a7 kao &to s'2 $os4ovi $!e'6iman"a i $4asi!an"a a!ti"a o# v!e#nosti7 $os4ovi me!#%e!a i
akvi6ici"e1 Doti8na #e3inici"a isk4"'8'"e $os4ove ' ve6i '$!av4"an"a 3on#ovima7 !i6icima i
ka$ita4om banke1 Na"#'%a #e3inici"a investiciono5 banka!stva ob'vata samo t!a#iciona4ne
banka!ske 3'nkci"e7 kao &to s'2 $!e'6iman"e i $4asi!an"e a!ti"a o# v!e#nosti na $!ima!nom
t!%i&t' i $!'%an"e b!oke!sko)#i4e!ski 's4'5a na sekn'#a!nom t!%i&t'1
:

E
An#!e"evi*7 0,,E7 0E st!1
B
(!o4ete!7 0,,=7 00- st!1
:
Isto7 00- st!1
B
(!ema stavovima Aona Ma!sa44a7 3'nkciona4no $o#!'8"e investiciono5 banka!stva
ob'vata2
C
-D aktivnosti ko"e stva!a"' $!io#e7
0D aktivnosti ko"e se o#nose na $o#!&k'1
Aktivnosti $!io#a se o#nose na2
=
-D $!ima!no t!%i&te Iakci"e kom$ani"aD7
0D sek'n#a!no t!%i&te I#i4e!sko)b!oke!ske aktivnostiD7
+D t!5ovan"e I&$ek'4aci"' i a!bit!a%'D7
ED !est!'kt'i!an"e kom$ani"a Ieks$an6i"' i v4asni&tvoD7
BD 3inansi"ski in%in"e!in5 Iov $ok!ivene i$otekom7 ov $ok!ivene aktivom7 #!ivatni
inst!'menti i obve6nice be6 k'$onaD
:D osta4e aktivnosti banaka Iinvesticioni mena#%ment7 konsa4tin57 me!8ent banka!stvoD i
s41

Aktivnosti $o#!&ke se o#nose na2
/
-D k4i!in57
0D ist!a%ivan"e7
+D inte!no 3inansi!an"e7
ED in3o!macione 's4'5e i s41
(!ema aktivnostima ko"e obav4"a"'7 o#nosno $!ema s!e#i&t' cent!a4e7 investicione banke se
mo5' k4asi3ikovati na2
-,
-D Ve4ike investicione banke sa ve4ikom !e$'taci"om na 3inansi"skom t!%i&t'1 Ove banke
ima"' ve4ik' m!e%' 3i4i"a4a7 ve4ik' ba6' k4i"enata7 $!is'tan imi#% na naciona4nom i
me9'na!o#nom nivo'7 ve4iki b!o" 6a$os4eni7 '6 $!'%an"e svi 's4'5a i6 ob4asti
investiciono5 banka!stva1 U ov' 5!'$' investicioni banaka s$a#a"'2 >;o4#man
Sacs@7 >Me!!i4 LJnc@7 >So4omon B!ote!s@1 Za #eset na"ve*i banaka i6 ove 5!'$e
"e ka!akte!isti8no #a se na6iva"' >s$ecia4 b!acket@1
0D Ve4ike investicione banke sa man"om !e$'taci"om na 3inansi"skom t!%i&t'1 One nema"'
to4iko !a6vi"en' m!e%' 3i4i"a4a kao &to "e to s4'8a" ko# $!eto#ne 5!'$e banaka1
N"iova na"va%ni"a aktivnost se o#nosi na $ot$isivan"e emisi"e akci"a i obve6nica i
'8estvovan"e ' svim osta4im aktivnostima investiciono5 banka!stva1 U ov' 5!'$'
investicioni banaka s$a#a"'2 >Bea! Stea!ns K Co@7 >Smit Ba!neJ@7 >Ki##e!
(eabo#J@7 >(ine Lebbe!@7 >De'tsce Bank@7 >Ba!c4aJ Bank@ i s41
+D Investicione banke ok!en'te !e5iona4nim investito!ima1 Ove banke s' man"e5
ka$aciteta ' o#nos' na naciona4ne i ve4ike investicione banke1 Na6iv !e5iona4ne s'
#obi4e i6 !a64o5a &to $!'%a"' 's4'5e k4i"entima ' okvi!' o#!e9ene te!ito!i"e I!e5ionaD1
Na"va%ni"e $os4ovne aktivnosti ovi banaka se o#nose na $ot$isivan"e emisi"e a!ti"a
o# v!e#nosti7 $!'%an"e b!oke!sko #i4e!ski 's4'5a i s41
ED Investicione banke sa se#i&tem ' N"'"o!k' ko"e $!'%a"' banka!ske 's4'5e man"o" 5!'$i
k4i"enata Iemitenata i instit'ciona4ni investito!aD1
BD Diskontne banke Ii4i 3i!meD ko"e s' isk4"'8ivo ok!en'te t!5ovan"' 6a !a8'n svo"i
k4i"enata i to $o ni%im t!o&kovima1 Ka!akte!isti8no "e7 #a ove banke ne n'#e k4i"entima
investicione savete1
C
(!o4ete!7 0,,=7 00- st!1
=
Isto7 00-7 000 st!1
/
Isto7 000 st!1
-,
Isto7 0007 00+ st!1
:
:D B'tik investicione banke7 ko"e s' s$eci"a4i6ovane 6a $!'%an"e samo o#!e9eni
banka!ski 's4'5a1 <esto se %a!5onski na6iva"' s$eci"a4i6ovane $!o#avnice1
CD Me!8ent banke 8i"i "e 6a#atak #a '6m' '8e&*e ' akci"skom ka$ita4' i #'5ovima
kom$ani"a 6a ko"e ove banke obav4"a"' $os4ove 3'6i"e i akvi6ici"e1
=D Ist!a%iva8ke investicione banke7 8i"i "e 6a#atak #a $!'%a"' ist!a%iva8ke 's4'5e
k4i"entima1 Ove banke se na6iva"' in#'st!i"skim ana4iti8a!ima "e! v!&e ana4i6'
$os4ovan"a kom$ani"a7 o#nosno emitenata a!ti"a o# v!e#nosti1 Kao ana4iti8a!i7
ist!a%iva8ke investicione banke !a6vi"a"' nove st!ate5i"e ' ve6i e3ikasno5 investi!an"a1
1.+ Geneza ,oslova investicioni" banaka
Dana&n"a $!akti8na isk'stva viskoko!a6vi"eni 6ema4"a 'ka6'"' #a investicione banke
na"8e&*e obav4"a"' s4e#e*e $os4ove2
--
-D $ot$isivan"e emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti7
0D t!5ovan"e sa a!ti"ama o# v!e#nosti7
+D sek"'!iti6aci"' aktive7
ED 3'6i"' i akvi6ici"' banaka7
BD me!8ent banka!stvo7
:D t!5ovan"e i k!ei!an"e #e!ivatni inst!'menata7
CD investicioni mena#%ment7
=D saveto#avne 's4'5e7
/D ist!a%iva8ke aktivnosti7
-,D osi5'!an"e imovine emitenata i ki4"enata7
--D $os4ove sa nek!etninama1
(ot$isivan"e emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti $!e#stav4"a osnovn' #e4atnost svake investicione
banke1 (ot$isivan"e emisi"e $o#!a6'meva $!e'6iman"e i $4asi!an"e #'%ni8ki i v4asni8ki
a!ti"a o# v!e#nosti1 Ovo omo5'*ava kom$ani"ama7 #!%avnim a5enci"ama7 4oka4nim
samo'$!avama i 3inansi"skim instit'ci"ama #a aktivno '8estv'"' ' $!ik'$4"an"' s4o#obni
nov8ani s!e#tava na t!%i&t'1 U ovakvim t!ansakci"ama7 investicione banke otk'$4"'"' a!ti"e
o# v!e#nosti emitenata i iste $!e$!o#a"' in#ivi#'a4nim investito!ima i4i instit'ciona4nim
investito!ima1
Investicione banke s' $!is'tne i ko# emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti7 $o8ev&i o# $!i$!eme #o
kona8ne !ea4i6aci"e emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1 U takvim s4'8a"evima investicione banke
obav4"a"' $os4ove2
-0
-D #e3inisan"a v!sta a!ti"a o# v!e#nosti ko"e *e se emitovati7
0D o#!e9ivan"e cene i b!o"a emitovani a!ti"a o# v!e#nosti7
+D ka#a i na ko"i na8in *e se i6v!&iti emisi"a a!ti"a o# v!e#nosti7
ED #a 4i t!eba emitovane a!ti"e o# v!e#nosti $!o#avati $osto"e*im akciona!ima i4i &i!o"
"avnosti7
BD ko"' ko4i8in' nov8ani s!e#stava "e $ot!ebno sak'$iti $!o#a"om emitovani a!ti"a o#
v!e#nosti1
T!5ovina investicioni banaka sa a!ti"ama o# v!e#nosti "e ka!akte!isti8na 6a sek'n#a!no
3inansi"sko t!%i&te1 One s' ta#a ' '4o6i b!oke!a i4i #i4e!a1 Ako s' investicione banke ' '4o6i
--
(!o4ete!7 0,,=7 00E st!1
-0
Isto7 00E st!1
C
b!oke!a7 ta#a s' $os!e#nici i6me9' k'$aca i $!o#avaca o#!e9eni a!ti"a o# v!e#nosti1 Ako s'
investicione banke ' '4o6i #i4e!a7 ta#a t!5'"' sa a!ti"ama o# v!e#nosti ' svo"e ime i 6a svo"
!a8'n1
(ost'$ak sek"'!iti6aci"e k!e#ita IaktiveD "este t!an3o!maci"a ne4ikvi#ni k!e#ita i #!'5i a!ti"a
o# v!e#nosti ' 4ikvi#ne a!ti"e o# v!e#nosti1 U ovom s4'8a"' 6a#atak investicioni banaka "e
#a 3o!mi!a"' $'4 k!e#ita i na osnov' n"i emit'"' a!ti"e o# v!e#nosti ko"e *e se $!o#avati
6ainte!esovanim investito!ima1 Ov#e s' na"8e&*e ' $itan"' ma4i i6nosi a!ti"a o# v!e#nosti1
F'6i"a i akvi6ici"a banaka se ne mo%e 6amis4iti be6 investicioni banaka1 N"iovo '8e&*e "e
aktivno ' #e4'2
-+
-D $!ocene v!e#nosti ci4"ne kom$ani"e7
0D st!ate5i"e $!e'6iman"a ci4"ne kom$ani"e7
+D st!ate5i"e 3inansi!an"a ci4"ne kom$ani"e7
ED st!ate5i"e o#b!ane ci4"ne kom$ani"e i s41
Investicione banke s' 6na8a"ne ' ob4asti me!8ent banka!stva1 One na"8e&*e k'$'"' obi8ne i
$!ivi4e5ovane akci"e7 6atim '4a%' ' k'$ovin' s'bo!#ina!no5 #'5a ko"i se mo%e konve!tovati
i4i $!etvo!iti ' va!ant1 Me!8ent banka!stvo $o#!a6'meva maksima4no '4a5an"e so$stveni
s!e#stava o# st!ane investicioni banaka ' v4asni8ke i #'%ni8ke a!ti"e o# v!e#nosti1
(oseban 6a#atak investicioni banaka "e k!ei!an"e i t!5ovina sa 3inansi"skim #e!ivatima7 kao
&to s' svo$ovi7 3"'8e!si i o$ci"e1 Oni s' $!o#'kt 3inansi"sko5 in%in"e!in5a1 Finansi"ski #e!ivati
omo5'*ava"' '8esnicima na t!%i&t' #a se 6a&tite o# va4'tni $!omena i $!omena kamatni
sto$a1 Na ova" na8in se sman"'"e i4i ' ce4osti otk4an"a !i6ik 3inansi"ski t!ansakci"a1
Investicioni mena#%ment se mo%e #e3inisati kao $!o3esiona4no '$!av4"an"e nov8anim
s!e#stvima in#ivi#'a4ni i instit'ciona4ni investito!a1 Investicione banke se $o"av4"'"' ' '4o6i
investiciono5 mena#%menta ka#a osniva"' i4i $!e'6ima"' investicione kom$ani"e1 Investicione
banke mo5' biti an5a%ovane o# st!ane investicioni kom$ani"a !a#i obav4"an"a mena#%e!ski
$os4ova1 One mo5' biti i $ot$isnici emisi"e i savetnici ' investicionim kom$ani"ama '
s4'8a"evima ka#a emit'"' a!ti"e o# v!e#nosti1
Rani"e s' investicione banke obav4"a4e saveto#avne 's4'5e kao $!ate*' aktivnost7 #ok #anas
one ostva!'"' 6na8a"ne $!io#e o# ovi 's4'5a1
Na"8e&*e se saveto#avne 's4'5e o#nose na2
-E
-D emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti7
0D 3'6i"' i akvi6ici"'7
+D investicioni mena#%ment7
ED sek"'!iti6aci"' k!e#ita7
BD '$!av4"an"e aktivom i $asivom banke7
:D 6a&tit' o# $otenci"a4ni !i6ika1
-+
(!o4ete!7 0,,=7 00E st!1
-E
Isto7 00B st!1
=
Saveto#avne 's4'5e ' ovom #e4' aktivnosti IM K A aktivnostiD se o#nose na2
-B
-D $!ona4a%en"e $otenci"a4no5 k'$ca7
0D savetovan"e akvi6ito!a7
+D $omo* akvi6ito!' #a $!ona9e s!e#stva 6a k'$ovin' ci4"ne kom$ani"e7
ED ana4i6' ci4"no5 $!e#'6e*a i4i akvi6ito!a7
BD #e3inisan"e v!e#nosti ci4"ne kom$ani"e7
:D $!imen' o#b!ambene st!ate5i"e ' 's4ovima ka#a se kom$ani"a %e4i s'$!otstaviti
$!oces' akvi6ici"e1
U s4'8a"' ka#a "e k4i"ent akvi6ito! investiciona banka m' $oma%e #a o#abe!e o3an6ivn'
st!ate5i"' i $!e'6me ci4"n' kom$ani"'1 Ka#a "e k4i"ent ci4"na kom$ani"a7 ta#a investicione
banke $oma%' kom$ani"i #a sk4o$i na"bo4"i #o5ovo! i o#b!ani se o# nas!t4"ive st!ate5i"e
akvi6ito!a1
Investicione banke mo5' biti i 3inansi"ski savetnici7 &to 6na8i #a $oma%' k4i"entima #a
6a'6m' na"bo4"' $o6ici"' na 3inansi"skom t!%i&t'1 U takvim s4'8a"evima7 investicione banke
$oma%' k4i"entima #a o#5ovo!e na s4e#e*a $itan"a2
-:
-D #a 4i "e n'%no $!ik'$iti >sve%@ ka$ita47 a ako "este7 5#e i kako isti $!ik'$itiM
0D #a 4i "e n'%no $!o&i!iti svo"' $os4ovn' aktivnost na nove ob4asti na 3inansi"skom
t!%i&t'7 i kako ostva!iti eks$an6ivn' st!ate5i"'M
+D #a 4i "e n'%no o$!e#e4iti se 6a s$a"an"e i4i k'$ovin' #!'5e kom$ani"e7 i kako isto
na"bo4"e '!a#itiM
ED #a 4i "e n'%no o$!e#e4iti se 6a $!o#a"' kom$ani"e neko" #!'5o" kom$ani"i7 i kako
#e3inisati v!e#nost #oti8ne kom$ani"eM
Ist!a%ivan"a ve6ana 6a investicione banke s$a#a"' ' s$o!e#ne aktivnosti banaka7 ma#a se
$!o#a"om isti b!oke!ima7 #i4e!ima7 ma!ket me"ke!ima mo5' ostva!iti 6na8a"ni $!io#i1
Na"8e&*e se ' okvi!' investicioni banaka o!5ani6'"' ist!a%iva8ka o#e4"en"a ko"a ima"'
sekto!e 6a2
-C
-D ist!a%ivan"e v4asni8ki a!ti"a o# v!e#nosti7
0D ist!a%ivan"e #'%ni8ki a!ti"a o# v!e#nosti7
+D kvantitativna ist!a%ivan"a1
U ovim o#e4"en"ima se ana4i6i!a"' emitenti a!ti"a o# v!e#nosti7 !a6vi"a se kom$4etna st!ate5i"a
t!5ovan"a sa a!ti"ama o# v!e#nosti7 !a6vi"a se st!ate5i"a t!5ovan"a sa a!ti"ama o# v!e#nosti
'6 'k4"'8ivan"e matemati8ke o$tima4i6aci"e1 U ovom sekto!' !a#e eks$e!ti ko"i #ob!o $o6na"'
3'nkcionisan"e 3inansi"sko5 t!%i&ta i aktivnosti ko"e se na t!%i&t' obav4"a"'1 Zato se ovi eks$e!ti
na6iva"' 3inansi"skim ana4iti8a!ima1 (!e$o!'ke ana4iti8a!a mo5' biti ' s4e#e*im ob4icima2
-=
>obave6no k'$ite a!ti"e o# v!e#nosti@7
>$!o#a"te a!ti"e o# v!e#nosti@7
>#!%ite a!ti"e o# v!e#nosti@1
Uko4iko vas ana4iti8a! $osavet'"e #a k'$ite a!ti"e o# v!e#nosti to 6na8i #a "e v!e#nost a!ti"a
o# v!e#nosti $o#cen"ena i #a se o8ek'"e n"en !ast1 Uko4iko #obi"ete savet #a $!o#ate svo"'
-B
(!o4ete!7 0,,=7 00B st!1
-:
Isto7 00B st!1
-C
Isto7 00: st!1
-=
Isto7 00: st!1
/
a!ti"' o# v!e#nosti7 to 6na8i #a "e n"ena v!e#nost $!ecen"ena i #a ce n"ena cena 'b!6o $asti1
Ako vam ana4iti8a! ka%e #a 6a#!%ite a!ti"e o# v!e#nosti to 6na8i #a n"iova v!e#nost sta5ni!a1
Ist!a%iva8ki centi ' investicionim bankama s' 6a#'%eni 6a !a6vi"an"e novi 3inansi"ski t!%i&ta
i inst!'menata1 U$!avo 6bo5 to5a s' !a6vi"ene &$ek'4ativne obve6nice ko"e s' #one4e
n"iovim v4asnicima visoke $!inose1 Zbo5 visoko5 $!inosa ove obve6nice s' $!o54a&ene 6a
obve6nice na"vi&e5 !an5a1 Zava4"'"'*i ist!a%iva8kim cent!ima7 $o$'4a!nost &$ek'4ativni
obve6nica "e $o!as4a i k!ei!ano "e novo 3inansi"sko t!%i&te1 <esto #o4a6i #o s'koba inte!esa
i6me9' ist!a%iva8ko5 cent!a i #!'5i o#e4"en"a ' investiciono" banci7 6ato &to ta o#e4"en"a v!&e
$!itisak na ist!a%iva8ki centa! #a $!omovi&e $ovo4"no i4i ne$ovo4"no emitente a!ti"a o#
v!e#nosti1 Ove ocene s' 8esto ' 3'nkci"i 3avo!i6ovan"a $o"e#ini se5menata $os4ovan"a
investicioni banaka1
Investicione banke se $os4e#n"e v!eme bave $os4ovima osi5'!an"a i $os4ovima sa
nek!etninama1 Osi5'!an"e imovine i 4ica stva!a mo5'*nost #o#atni $!io#a7 '6 6a'stav4"an"e
#e4a !aso#a7 "e! i one same osi5'!ava"' svo"' imovin' i ka$ita4i&' sa $!emi"om osi5'!an"a1
(os4ovi sa nek!etninama s' sve 'nosni"i7 "e! n"iove cene va!i!a"'7 $a se is$4ati '4o%iti s!e#stva
' nek!etnine ne5o i $4asi!ati k4i"entima1
Ka#a s' se investicione banke $o"avi4i kao $os!e#nici oni s' na"8e&*e an5a%ovani ko#
$!ima!ne emisi"e akci"a i obve6nica neki kom$ani"a1 An5a%ovan"e investicioni banaka se
o#nosi na2
-/
konsa4tin5 aktivnosti7
!e5ist!aci"' emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti7
animi!an"e 3inansi"sko5 t!%i&ta1
Konsa4tin5 se o#nosi na na $!e#4o5e $otenci"a4nim emitentima ko"e a!ti"e o# v!e#nosti t!eba
emitovati i ' kom v!emenskom t!en'tk'1 Investiciona banka mo%e #a otk'$i ce4ok'$n'
emisi"' i #a "e #a4"e $!o#a"e $o vi&o" ceni7 ona se ta#a na4a6i ' '4o6i #i4e!a ko"i $!e'6ima
ce4oki$ni !i6ik emisi"e1
(o6nati s' i s4'8a"evi #a se investicione banke '#!'%e ' >sin#ikat@ $ot$isnika banaka ko"i
5a!ant'"e #a *e se emitovane a!ti"e o# v!e#nosti $!o#ati $!eko m!e%e 3i4i"a4a #oti8ni banaka1
Investicione banke se mo5' na*i i ' '4o6i b!oke!a7 ka#a n'#e i $4asi!a"' a!ti"e o# v!e#nosti
6a !a8'n n"iovi emitenata be6 $!e'6iman"a !i6ika1
-/
(!o4ete!7 0,,=7 00C st!1
-,
. Organizaciona str'kt'ra investicioni" banaka
O!5ani6aciona st!'kt'!a investicioni banaka se !a64ik'"e i ne $osto"i ti$i8na o!5ani6aci"a ve*
ona 6avisi o# inte!ne $o4itike1 Investicione banke s' !ani"e bi4e o!5ani6ovane kao o!ta8ka
#!'&tva7 a4i ' $os4e#n"i #va#eset 5o#ina s' o!5ani6ovane kao akciona!ska #!'&tva1 Ovakva
o!5ani6aci"a "e $os4e#ica "ake konk'!enci"e i $ot!ebe 6a ka$ita4om7 ko"a se na"4ak&e mo%e
obe6be#iti $!eko akciona!sko5 #!'&tva1 Ae#an o# takvi $!ime!a "e ve4ika investiciona banka
;o4#man Sacs ko"a "e osnovana -=:/1 5o#ine kao o!ta8ko #!'&tvo7 ko"a "e $on'#i4a "avn'
$!o#a"' akci"a i $osta4a akciona!sko #!'&tvo1 Investicione banke s' svati4e #a mo5'
konk'!isati na t!%i&t' samo ako $!ik'$e #ovo4"n' ko4i8in' ka$ita4a7 $a se "avi4o $ove6ivan"e
ovi banaka sa ka$ita4no "akim kom$ani"ama1 Do&4o "e #o ve4iko5 b!o"a me!#%e!a i6me9'
investicioni banaka i b!oke!ski k'*a7 kao na $!ime! -//C1 5o#ine i6me9' investicione
banke Mo!5an Stan4eJ i b!oke!ske k'*e Dean Litte!1
Zavisno o# n"iovo5 '8e&*a ' sin#ikatima banaka $!i4ikom $!e'6iman"a emisi"e7 investicione
banke s' kva4i3ikovane kao $!esti%ne i ne$!esti%ne1 Takav stat's se vi#i i6 o54asa $!i4ikom
emisi"e a!ti"a7 "e! se $!esti%ne na4a6e na v!' o54asa7 a osta4e s' is$o# n"i1
<esto se !an5i!a"' investicione banke7 a ove 4iste se ob"av4"'"' ' ma5a6inima Instit'ciona4
Investo! i Te La44 St!eet Ao'!na41 Ova !an5i!an"a s' $o6nata $o# na6ivom tabe4e 4i5e1 Kao
k!ite!i"'mi 6a !an5i!an"e investicioni banaka ko!iste se2 '8e&*e ' $!e'6iman"' emisi"e akci"a
na #oma*em t!%i&t'7 '8e&*e ' $!e'6iman"' emisi"e obve6nica7 '8e&*e ' $!e'6iman"' emisi"e
m'nici$a4ni obve6nica7 '8e&*e ' $!e'6iman"' emisi"e akci"a i obve6nica na 54oba4nom
t!%i&t'1
0,
.1 $odeli organizacije ivesticioni" banaka ' visoko razvijenim zemljama
Kao &to smo ve* na$omen'4i o!5ani6aciona st!'kt'!a investicioni banaka 6avisi o#
3inansi"ske $o4itike 6a ko"' se o$!e#e4i banka7 o#nosno7 ne $osto"i 'nive!6a4na o!5ani6aciona
st!'kt'!a1 Ako s' ' $itan"' s$eci"a4i6ovane investicione banke7 ko"e se bave $4asmanom
a!ti"a o# v!e#nosti7 ta#a se one mo5' baviti2
0-
-D "avnom $on'#om i $!ometom #'5ovni i v4asni8ki a!ti"a o# v!e#nosti7
0D $!ivatnim $4asmanom #'%ni8ki i v4asni8ki a!ti"a o# v!e#nosti7
+D t!5ova8kim Ime!8entD banka!stvom I'4a5an"e so$stveno5 ka$ita4a ' a!ti"e o#
v!e#nostiD7
ED 3inansi"skim konsa4tin5om7
BD na$4atom i obe6be9en"em $ot!a%ivan"a7
:D '$!av4"an"e !i6icima7
CD me9'na!o#nim $os4ovima investiciono5 banka!stva7
=D '$!av4"an"e investicionim 3on#ovima In"iovim nov8anim s!e#stvimaD7
/D $4asmanom ka$ita4a i s41
0,
An#!e"evi*7 0,,E7 +E st!1
0-
(!o4ete!7 0,,=7 00/ st!1
--
Svetsko 3inansi"sko t!%i&te ' $!vi $4an isti8e t!i o!5ani6acione 3o!me investicioni banaka1
Investicione banke mo5' biti o!5ani6ovane kao2
00
-D o!ta8ka #!'&tva7
0D kon54ome!atske "e#inice7
+D akciona!ska #!'&tva1
O!5ani6aci"a investicione banke kao o!ta8ko5 #!'&tva $o#!a6'meva #a s' $a!tne!i Iv4asnici
ka$ita4aD o#5ovo!ni 6a banka!ske o$e!aci"e i 3'nkcionisan"e banke1 Ti$i8an $!ime! takve
banke "e >;o4#man Sacs@ ko"a "e ima4a -:0 $'no$!avna $a!tne!a7 oko :, $a!tne!a sa
o5!ani8enom o#5ovo!no&*' i oko :,,, 6a$os4eni !a#nika1
Kon54ome!atska "e#inica kao o!5ani6acioni ob4ik investicione banke $!is'tan "e ko# 3'6i"e
investicioni banaka i n"iovo5 $!e'6iman"a o# st!ane #!'5i 3inansi"ski i ne3inansi"ski
o!5ani6aci"a1 Uko4iko se #esi ob!n't s4'8a"7 #a investiciona banka $!e'6me 3inansi"sk'
o!5ani6aci"'7 on#a #o4a6i #o nastanka 3inansi"sko5 s'$e!ma!keta ko"i $o!e# banka!ski 's4'5a
ima i 's4'5e osi5'!an"a7 b!oke!ske 's4'5e7 's4'5e $os!e#ovan"a ko# k'$o$!o#a"e nek!etnina1
Ti$i8ni $!ime!i ovakvi banaka s'2 >Sa4omon B!ote!s@7 >Kin#e! (eabo#J@ i s41
Na"8e&*i ob4ik o!5ani6aci"e investicioni banaka "e akciona!sko #!'&tvo1 Za investicione
banke va%e ista $!avi4a kao 6a bi4o ko"e akciona!sko #!'&tvo7 5#e se v4asni&tvo sti8e
k'$ovinom akci"a ko"e v4asnik' #a"' $!avo na #ivi#en#'1 (!ime!i s'2 >Me!!i LJnc@7 >(aine
Lebbe!@7 >Bea! Stea!ns@ i s41 Za ova" ob4ik investicioni banaka "e ka!akte!isti8no7 #a s'
"avnosti #ost'$ni $o#aci ' ve6i2 #obiti7 6a!a#a I#ivi#en#eD7 "avni bon'sa7 s ob6i!om #a se
$o#aci "avno ob"av4"'"'1
0+
Investicione banke s' na"!a6vi"eni"e ' SAD i one mo5' biti o!5ani6ovane kao samosta4ne
3inansi"ske instit'ci"e i4i kao $!o#'%nice kome!ci"a4ni banaka i #!'5i 3inansi"ski
kom$ani"a1 Investicione banke se #e4e na2
0E

-D banke ko"e n'#e sve 's4'5e k4i"entima7
0D b'tik banke7 ko"e s' s$eci"a4i6ovane samo 6a o#!e9ene v!ste $os4ova1
(!va 5!'$a banaka n'#i &i!ok s$ekta! 's4'5a $o8ev&i o# $ot$isivan"a emisi"e a!ti"a o#
v!e#nosti7 b!oke!sko)#i4e!ski 's4'5a7 3'6i"e i akvi6ici"e banaka7 t!5ovine a!ti"ama o#
v!e#nosti7 me!8ent banka!stva7 $a #o ist!a%ivan"a i investiciono5 mena#%menta1
D!'5a 5!'$a banaka $!'%a o#!e9ene v!ste 's4'5a i6 ob4asti investiciono5 banka!stva1 U$!avo
6bo5 to5a se ne na4a6e ' sastav' ve*i 3inansi"ski instit'ci"a1 Na"$o6nati"e b'tik banke s'2
>Stan#4e! o Nei4@7 >;!een ?i44@7 >La6a!#@ i iste s' s$eci"a4i6ovane 6a o#!e9ene 's4'5e i4i
o#!e9ene k4i"ente1
0B
Finansi"ska o!5ani6aci"a >Stan#4e! o Nei4@ "e s$eci"a4i6ovana banka 6a $!'%an"e 's4'5a #!'5im
3inansi"skim instit'ci"ama1 Ova b'tik banka omo5'*ava2 $!ik'$4"an"e ka$ita4a7 ma!ket)
me"ke!ske $os4ove7 v!&i ist!a%ivan"e 6a k4i"ente7 t!5'"e a!ti"ama o# v!e#nosti i $ot$is'"e
man"e emisi"e #'%ni8ki i v4asni8ki a!ti"a o# v!e#nosti1 B'tik banka >;!een ?i44@ $!'%a
's4'5e i6 ob4asti2 3inansi"sko5 !est!'kt'i!an"a7 me!8ent banka!stva i saveto#avno5 banka!stva1
00
(!o4ete!7 0,,=7 00/ st!1
0+
Isto7 0+, st!1
0E
Isto7 0+- st!1
0B
Isto7 0+- st!1
-0
Ona ne v!&i 's4'5e ist!a%ivan"a 7 t!5ovine i $o6a"m4"ivan"a a!ti"a o# v!e#nosti1 B'tik banka
>La6a!#@ $!'%a 's4'5e i6 ob4asti 3inansi"sko5 savetovan"a I' #e4' i6bo!a >o#b!ambene@
st!ate5i"eD i '$!av4"an"e 3on#ovima Iinstit'ci"e7 3inansi"ski $os!e#nici i $o"e#inciD1
0:

Uko4iko s' investicione banke o!5ani6ovane kao be!6anske instit'ci"e7 ta#a obav4"a"' s4e#e*e
banka!ske aktivnosti2
0C
-D emit'"' a!ti"e o# v!e#nosti7
0D obav4"a"' b!oke!sko)#i4e!ske $os4ove7
+D '8estv'"' ' 3inansi"skom $!est!'kt'i!an"' ve4iki kom$ani"a1
(!va aktivnost se o#nosi na $!'%an"e $o#!&ke $!i4ikom emitovan"a akci"a i obve6nica na
$!ima!nom t!%i&t'1 (o!e# kons'4tantski 's4'5a7 investicoine banke ' ovom s4'8a"' $!'%a"'
5a!anci"' #a *e emisi"a a!i"e o# v!e#nosti biti $4asi!ana $o 'na$!e# 'tv!9enim 's4ovima1
D!'5a aktivnost "e '$!av4"an"e b!oke!sko #i4e!skim $os4ovima na sek'#a!nom t!%i&t'1 Ka#a
obav4"a"' $os4ove b!oke!a7 investicione banke obav4"a"' $os!e#ni8ke $os4ove 6a t'9e ime i 6a
t'9 !a8'n7 i4i ' svo"e ime7 a 6a t'9 !a8'n7 a ' svo"stv' #i4e!a obav4"a"' $os4ove ' svo"e ime i 6a
svo" !a8'n '6 $!e'6iman"e ce4ok'$no5 !i6ika1 Ko# t!e*e aktivnosti investicione banke is$it'"'
$ot!eb' 6a $!est!'kt'i!an"em kom$ani"a i na8ine #a obe6be#e s!e#stva 6a $!iv!emeno
3inansi!an"e kom$ani"a1
;ene!a4no $osmat!ano7 se obi8no k4asi3ik'"' ' o#nos' na2
0=
-D !an5 banke7
0D 3'nkci"e ko"e banka obav4"a1
Ran5 banke se #e3ini&e na osnov'2
0/
-D ve4i8ine banke7
0D !e$'taci"e banke7
+D st!'8nost men#%menta banke7
ED $!is'stvo banke na 3inansi"skom t!%i&t'7
BD k4i"ente banke1
F'nkci"e ko"e investicione banke obav4"a"' o#nose se na2
+,
-D $os4ove '$isa i #ist!ib'ci"e a!ti"a o# v!e#nosti7
0D $os4ove ma!ket me"ke!a7
+D #i4e!sko)b!oke!ske $os4ove7
ED $os4ove $o!avnan"a7
BD $os4ove '$!av4"an"a investici"ama7
:D konsa4tin5 Isaveto#avneD $os4ove1
0:
(!o4ete!7 0,,=7 0+- st!1
0C
Isto7 0+- st!1
0=
Isto7 0+0 st!1
0/
Isto7 0+0 st!1
+,
Isto7 0+0 st!1
-+
. $odeli organizacije investicioni" banaka ' zemljama ' tranziciji
Do ne#avno 6em4"e ' t!an6ici"i nis' ima4e $!i4ik' #a se '$o6na"' sa !a#om investicioni
banaka1 To se $!omeni4o !a6vo"em 3inansi"sko5 t!%i&ta ' 6em4"ama ' t!an6ici"i7 &to "e 'tica4o
na $!omen' $!avne in3!ast!'kt'!e ' #e4' 6a&tite investito!a7 na $!omen' 6akonske !e5'4ative '
ob4asti $os4ovan"a sa a!ti"ama o# v!e#nosti7 na $!imen' ko!$o!ativno5 v4asni&tva i
'$!av4"an"a ' sistemima #oti8ni 6ema4"a1 Ana4i6a "a $oka6a4a #a se b!o" banaka ' 6em4"ama '
t!an6ici"i sman"'"e 6bo5 #'5ovan"a i6 $!e#o#no5 $e!io#a i #a "e $!oces !est!'kt'i!an"a
$!iv!e#e i banaka s$o! i nee3ikasan1 Us4'5e investicioni banaka s' se o!5ani6ova4e ' okvi!'
o#e4"en"a 'nive!6a4ni banaka7 ko"a se bave $os4ovima sa a!ti"ama o# v!e#nosti1 O#e4"en"a 6a
$os4ove sa a!ti"ama o# v!e#nosti se na"8e&*e sasto"i o#2
+-
-D o#e4"en"a 6a $!ima!no t!%i&te7
0D o#e4"en"a 6a $os!e#ovan"e Ib!oke!sko)#i4e!sko o#e4en"eD7
+D o#e4"en"e 6a !est!'kt'i!an"e k4i"enata7
ED o#e4"en"e 6a 3inansi"sko savetovan"e k4i"enata1
O#e4"en"e $!ima!no5 t!%i&ta obav4"a $os4ove ' ve6i2
+0
-D $!i$!eme i !e5ist!aci"e emisi"e #'5ovni i v4asni8ki a!ti"a o# v!e#nosti7
0D #ist!ib'ci"e a!ti"a o# v!e#nosti7
+D savetovan"e i ist!a%ivan"e 3inansi"sko5 t!%i&ta1
Ovo o#e4"en"e obav4"a ist!a%ivan"a #a 4i "e mo5'*e i6v!&iti emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti na
t!%i&t'1 T!eba se 'tv!#iti ko4iki "e i6nos ka$ita4a $ot!eban emitent'7 v!sta7 b!o" i nomina4na
v!e#nost a!ti"a o# v!e#nosti ko"e *e emitovati7 na8in s$!ovo9en"a emisi"e7 na8in i v!eme
istican"a "avne $on'#e7 !ok i na8in '$isa7 '$4ate s!e#stava i s41
O#e4"en"e b!oke!sko)#i4e!ski $os4ova $os!e#'"e ' t!5ovini sa a!ti"ama o# v!e#nosti na
sek'n#a!nom 3inansi"skom t!%i&t'1 Obi8no b!oke!i vo#e 5otovinske !a8'ne7 k!e#itne !a8'ne7
$!'%a"' kasto#i 's4'5e i 6a 's4'5e na$4a*'"' $!ovi6i"'1 Di4e!i nast'$a"' kao b!oke!i s tom
!a64ikom &to mo5' t!5ovati ' svo"e ime i 6a svo" !a8'n1 Oni $o!e# $!ovi6i"e mo5' ostva!iti
6a!a#' na !a64ici i6me9' k'$ovne i $!o#a"ne cene a!ti"e o# v!e#nosti1 Da bi b!oke!sko)
#i4e!sko o#e4"en"e mo54o obav4"ati ove $os4ove mo!a #obiti sa54asnost o# #omici4ne cent!a4ne
banke i #o6vo4' 6a !a# o# st!ane Komisi"e 6a a!ti"e o# v!e#nosti1
O#e4"en"e 6a !est!'kt'i!an"e $!'%a saveto#avne 's4'5e kao i $omo* ko# t!ansakci"a ve6ani 6a
$!oces !est!'kt'i!an"a1 Ovo o#e4"en"e se na"8e&*e bavi s4e#e*im $os4ovima2
++
-D $!ona46i k4i"ente 6a 3'6i"' i akvi6ici"'7
0D savet'"e akvi6ito!a i4i ci4"n' kom$ani"'7
+D $!iv!emeno 3inansi!a k4i"enta7
ED #e3ini&e v!e#nost s'b"ekata ko"i se !est!'kt'i!a"'7
BD $os!e#'"e ' $!e5ovo!ima i6me9' #ve st!ane7
:D bavi se $os4ovima ist!a%ivan"a i s'$ti4ne ana4i6e i s41
O#e4"en"e 3inansi"sko5 savetovan"a na$4a*'"e $!ovi6i"' 6a svo"e 's4'5e1
+-
(!o4ete!7 0,,=7 0+0 st!1
+0
Isto7 0+0 st!1
++
Isto7 0++ st!1
-E
Finansi"ske saveto#avne 's4'5e se o#nose na2
+E
-D $ost'$ak emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti7
0D 3'6i"'7 akvi6ici"'7 eva4'aci"' v!e#nosti k4i"enata7
+D kva4itetno '$!av4"an"e aktivom i $asivom k4i"enata7
ED $!e#'6iman"e me!a 6a&tite o# $otenci"a4ni !i6ika7
BD ana4i6om 3inansi"sko5 t!%i&ta7
:D $!o5no6om k!etan"a cena a!ti"a o# v!e#nosti7
CD $!o5no6om k!etan"a be!6anski in#eksa7
=D $!o5no6om mak!oekonomske sit'aci"e ' 6em4"i1
Eks$e!ti i6 ove ob4asti s' 5!a#ite4"i 3inansi"ski $os4ova7 ana4iti8a!i ko"i !e&ava"' otvo!ena
banka!ska $itan"a7 inovato!i ko"i k!ei!a"' nove 3inansi"ske inst!'mente7 banka!ske $!oi6vo#e i
's4'5e1
Osnovni $!ob4em t!an6iciono5 banka!stva "e ne!a6vi"eno t!%i&te ka$ita4a7 s'%ena '$ot!eba
3inansi"ski inst!'menata7 ne#ostatak 6nan"a i isk'stva ' #e4' investiciono5 banka!stva1 Iako
se 6nan"e i isk'stvo sti8' v!emenom7 ono se mo%e na#omestiti $!is'tvom st!ani banaka na
#omici4nom t!%i&t'1
Ka!akte!isti8no "e7 #a investicione banke kao s$eci"a4i6ovane banke ' 6em4"ama ' t!an6ici"i
$!'%a"' s4e#e*e 's4'5e svo"im k4i"entima2
+B
-D saveto#avne $os4ove ' $!oces' $!ivati6aci"e $!e#'6e*a7
0D $!i$!em' ten#e!ske #ok'mentaci"e7
+D '$'*ivan"e "avno5 $o6iva 6ainte!esovanim investito!ima7
ED s$!ovo9en"e inici"a4ne "avne $on'#e akci"a7
BD emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti I$os!e#ni8ki $os4oviD7
:D kasto#i 's4'5e7 $os4ove &$ek'4aci"e i a!bit!a%e7
CD saveto#avne $os4ove ' ve6i '$!av4"an"a sa a!ti"ama o# v!e#nosti7 investicionim
3on#ovima i s417
=D saveto#avne $os4ove ' $!ocesima 3'6i"e i akvi6ici"e7
/D saveto#avne $os4ove ' !est!'kt'i!an"' $!e#'6e*a7 banki i #!'5i 3inansi"ski
instit'ci"a7
-,D saveto#avne $os4ove ' ve6i ist!a%ivan"a 3inansi"sko5 t!%i&ta7 ana4i6e $!o#a"nosti a!ti"a
o# v!e#nosti7 k!etan"a cena a!ti"a o# v!e#nosti i 3inansi"ski #e!ivata1
(os4ovi ko"ima se bave investicione banke #i!ektno o#!e9'"' o!5ani6acion' st!'kt'!'7 b!o"
o#e4"en"a7 !e3e!a#a i s4'%bi1 (os4ovi investicioni banaka s' i64o%eni mno5o ve*em !i6ik' '
6em4"ama ' t!an6ici"i ' o#nos' na 6em4"e !a6vi"ene t!%i&ne ekonomi"e1 Na"8e&*e s' $!is'tni
!i6ici ko"i se o#nose na $!iv!e#n' nestabi4nost7 4ikvi#nost7 k4i!in5 i sa4#i!an"e7 va4'tne i
$o4iti8ke !i6ike1
Visoka 3inansi"ska i $!iv!e#na nestabi4nost !e6'4tat s' ne#ostatka 6akonske i $!avne
!e5'4ative1 U ovim 6em4"ama "e i6!a%en e3ekat >6a!a6e@ "e! se nestabi4nost $!enosi sa "e#no5
#e4a 3inansi"sko5 t!%i&ta na #!'5i1 Svako 3inansi"sko t!%i&te ko"e se !a6vi"a "e ma4o7 ne!a6vi"eno
i ne4ikvi#no1 Ovakvo stan"e t!%i&ta 'ti8e na ne6natan obim t!5ovan"a sa a!i"ama o# v!e#nosti7
niske $!io#e7 visoke t!ansakcione t!o&kove7 $!is'stvo ko!'$ci"e na 3inansi"sko" be!6i1
+E
(!o4ete!7 0,,=7 0++ st!1
+B
Isto7 0++7 0+E st!1
-B
O5!ani8eno 3inansi"sko t!%i&te 6ema4"a ' t!an6ici"i ote%ava k4i!in5 i sa4#i!an"e7 k'$ovin' i
$!o#a"' a!ti"a o# v!e#nosti7 $o5otov' ka#a "e #o&4o o# ne$!e#vi9eno5 $ove*an"a obima
t!ansakci"a1 (o4iti8ke $!i4ike 6ema4"a ' t!an6ici"i ne5ativno 'ti8' na mak!oekonomsk'
stabi4nost 6em4"e7 $!oces $!i4iva st!ano5 ka$ita4a7 $!omen' 3iska4ne $o4itike7 &to 'man"'"e
3inansi"ske t!ansakci"e1 Va4'tne k!i6e sman"'"' $!o3itabi4nost $os4ovan"a investicioni banaka1
Na"6na8a"ni"i '6!ok va4'tno5 !i6ika "e visoka sto$a in34aci"e ' 6em4"ama ' t!an6ici"i i $!is'stvo
visoke sto$e s$o4"ne 6a#'%enosti1
#. Uloga investicioni" banaka na ,rimarnom tr%i&t'
Investicione banke s' s$eci"a4i6ovane 6a $!ik'$4"an"e ka$ita4a ko"i "e $ot!eban $!e#'6e*ima 6a
#!'5o!o8an !ast1 Ae#an o# na8ina $!ik'$4"an"a #'5o!o8ni s!e#stava "e emisi"a akci"a i
obve6nica kao vi# ekste!no5 3inansi!an"a $!e#'6e*a1 T!%i&te na kome se $!vi $'t $o"av4"'"'
akci"e i obve6nice na6iva se $!ima!no t!%i&te1 Da bi se !ea4i6ova4a emisi"a a!ti"a o# v!e#nosti
neo$o#no "e #a $osto"e o#!e9eni instit'ciona4ni 's4ovi1 Ti 's4ovi se o#nose na2
+:
-D !a6vi"eno 3inansi"sko t!%i&te7
0D e3ikasne 3inansi"ske inst!'mente7
+D !a65!anat' m!e%' $os!e#nika7
ED $!eci6no #e3inisane !a8'novo#stvene $!o$ise i $!oce#'!e ' ve6i ocene boniteta7
BD $osto"an"e k4i!in&ke k'*e7
:D a#ekvatne 6akonske $!o$ise7
CD e3ikasn' s'#sk' $!aks'1
Kom$ani"e mo5' $!ibaviti $ot!ebna s!e#stva i6 svo"i i6vo!a7 i6 t'9i i6vo!a i emisi"om
a!ti"a o# v!e#nosti1 U ne#ostatk' $!ve #ve mo5'*nosti7 kom$ani"e se na"8e&*e o#4'8'"' 6a
emisi"' v4asni8ki i4i #'%ni8ki a!ti"a o# v!e#nosti1 Emitenti mo5' biti $!iv!e#ni s'b"ekti7
#!%ava7 n"eni o!5ani i #!%avne a5enci"e1 Emisi"a a!ti"a o# v!e#nosti "e ko!isna i 6a emitente7 i
6a investito!e7 i 6a naciona4n' $!iv!e#' ' ko"o" se t!5'"e sa a!ti"ama o# v!e#nosti1
Zava4"'"'*i emisi"i a!ti"a o# v!e#nosti emitent $!ibav4"a s4obo#na nov8ana s!e#stva7
investito! ostva!'"e 6a!a#' $o osnov' kamate7 #ivi#en#e i4i ka$ita4ne #obiti1 Uko4iko "e
emitent a!ti"a o# v!e#nosti #!%ava7 ona $!ik'$4"a s!e#stva 6a '4a5an"e ' ve4ike $!iv!e#ne
$!o"ekte kao &to s' i65!a#n"a mostova7 ae!o#!oma7 %e4e6nice7 3ab!ika7 &ko4a7 bo4nica i s41
Investicione banke s' ne6aobi4a6ne ko# emisi"e a!i"a o# v!e#nosti7 "e! o4ak&ava"' 's4ove
emitentima #a $!o#a"' a!ti"e o# v!e#nosti i na ta" na8in obe6be#e $ot!ebna nov8ana s!e#stva1
Investicione banke to 8ine na na8in #a $ot$is'"' emisi"' i $4asman a!ti"a o# v!e#nosti1 One
ima"' b!o"ne 3'nkci"e ko# emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti7 $a tako navo#imo neke o# n"i2
+C

-D a#minist!ativna 3'nkci"a7 ko"a 'ka6'"e #a "e 6a emitenta ne$!ocen"iva $omo* '$!avo
$!ik'$4"an"e $o#ataka i kom$4eti!an"e #ok'mentaci"e neo$o#ne 6a !e5ist!aci"'
emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti ko# na#4e%ni #!%avni o!5ana7
0D saveto#avna 3'nkci"a7 ko"a $o#!a6'meva $omo* investicione banke $!i #ono&en"'
k4"'8ni o#4'ka 6a emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti7
+D 3'nkci"a $!e'6iman"a !i6ika7 s ob6i!om #a "e nei6vesno2 #a 4i mo%e emitent a!ti"a o#
v!e#nosti sam #a $!e'6me !i6ik $!o#a"e novo emitovani a!ti"a o# v!e#nosti1 U$!avo
+:
(!o4ete!7 0,,=7 0+B st!1
+C
Isto7 0+B7 0+: st!1
-:
investicione banke s' te $os!e#ni8ke instit'ci"e ko"e $!e'6ima"' >b!i5'@ $4asmana
a!ti"a o# v!e#nosti $o nomina4no" v!e#nosti7
ED #ist!ib'tivna 3'nkci"a7 s ob6i!om #a se $!eko investicioni banaka i4i sin#ikata banaka
stva!a m!e%a $!o#avaca7 ko"i 6a veoma k!atko v!eme mo%e i6v!&iti #ist!ib'ci"' novo
emitovani a!ti"a o# v!e#nosti1
I6me9' emitenta a!ti"a o# v!e#nosti i investicione banke $osto"i ve4ika $ove6anost1 Naime7
emitent a!ti"a o# v!e#nosti '6 $omo* investicione banke #onosi o#4'k' o2
+=
-D i6nos' ka$ita4a ko"i %e4i #a $!ibavi7
0D v!sti a!ti"a o# v!e#nosti ko"e ima name!' emitovati7
+D b!o"' a!ti"a o# v!e#nosti i n"iovo" ceni7
ED v!emen' $4asmana a!ti"a o# v!e#nosti7
BD na8in' s$!ovo9en"a emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti7
:D v!emen' i na8in' istican"a "avne $on'#e7
CD !ok' i na8in' '$isa i '$4ata $!o#ati a!ti"a o# v!e#nosti7
=D !ok' i na8in' ot$4ate emitovani a!ti"a o# v!e#nosti1
Investicione banke $!'%a"' im$'4s 6a !a6vo" $!ima!no5 t!%i&ta a!ti"a o# v!e#nosti1 One
$!e#stav4"a"' $os!e#nike i6me9' kom$ani"a7 V4a#e i osta4i emitenata7 s "e#ne st!ane7 i
investito!a ko"i ima"' vi&ak 3inansi"ske &te#n"e7 s #!'5e st!ane1 Investicione banke
$os!e#ovan"em obav4"a"' t!i $ove6ane 3'nkci"e2
+/
-D $ok!e*' i !e5ist!'"' emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti7
0D $!e'6ima"' emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti Iotk'$4"'"' ce4ok'$n' emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti
o# kon6o!ci"'ma banakaD7
+D $4asi!a"' emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti Iv!&e 3ina4n' $!o#a"' a!ti"a o# v!e#nosti &i!o"
"avnostiD1
U8e&*e banaka ' ostva!ivan"' nave#eni 3'nkci"a 6avisi o#2
E,
-D v!ste emitenata a!ti"a o# v!e#nosti7
0D v!ste t!%i&ta emitovani a!ti"a o# v!e#nosti I#omici4no i4i inot!%i&teD7
+D !oka #os$e*a a!ti"a o# v!e#nosti Io# 5o#in' i $!eko 5o#in' #anaD1
T!%i&te a!ti"a o# v!e#nosti "e kom$4ikovano sa s'vi&e s'b"ektivni i ob"ektivni o5!ani8en"a1
Kom$ani"ama s' 6a investiciona '4a5an"a #ost'$ni osniva8ki ka$ita47 #obit i amo!ti6aci"a1
Obi8no se navo#e s4e#e*i !a64o6i 6bo5 ko"i emitenti i64a6e sa emitovanim a!ti"ama o#
v!e#nosti ' "avnost I>5o $'b4ic@D2
E-
-D ka#a "e o5!ani8eno $!ibav4"an"e #o#atno5 ka$ita4a7
0D ka#a se $ov4a8i v4asnik I"e#an i4i vi&eD i6 kom$ani"e7
+D ka#a "e emitent i64o%en visokom !i6ik'7
ED ka#a se 's$ostav4"a t!%i&na v!e#nost emitenta7
BD ka#a se obe6be9'"e ve*a 4ikvi#nost emitenta7
:D ka#a "e ' $itan"e $!esti% emitenta7
CD ka#a se %e4i 'man"iti 6avisnost emitenta Ikom$ani"eD ' o#nos' na #'%ni8ko
3inansi!an"e Ik!e#iti!an"eD1
+=
(!o4ete!7 0,,=7 0+: st!1
+/
Isto7 0+: st!1
E,
Isto7 0+: st!1
E-
Isto7 0+: st!1
-C
Investicione banke s' 6ainte!esovane 6a kom$ani"e sa #ob!im 3inansi"skim !e6'4tatom7
!ast'*om sto$om !a6vo"a7 kom$4eksnom teno4o5i"om7 eksk4'6ivitetom 4icence i s41 I6bo!
emitenta "e o# $osebne va%nosti 6a investicion' bank'1 Tako9e emitent mo!a #a vo#i !a8'na
$!i4ikom i6bo!a investicione banke7 #a bi n"e5ova emisi"a a!ti"a o# v!e#nosti bi4a $4asi!ana ka
$!avom investito!'1 Kom$ani"a ko"a bi!a investicion' bank' t!eba #a o#abe!e on' ko"a ne*e
samo !e5ist!ovati emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti i na$4a*ivati $!ovi6i"'7 ve* aktivno '8estvovati
' $4asman' emisi"e i sta4no" sa!a#n"i sa mena#%mentom emitenta a!ti"a o# v!e#nosti1
Ne$!o#ati #eo emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti ne osta"e ko# '$isnika ve* se v!a*a emitent' a!ti"a
o# v!e#nosti1
T!eba na$omen'ti7 #a "e mno5o 4ak&e o#!e#iti cen' i !ea4i6ovati nov' emisi"'7 ko# a!ti"a o#
v!e#nosti ko"e s' $!is'tne na t!%i&t'7 ne5o ko# oni a!ti"a o# v!e#nosti i emitenata ko"i se
$!vi $'t $o"av4"'"' na 3inansi"skom t!%i&t'1 (!i4ikom o#!e9ivan"a cene neo$o#no "e vo#iti
!a8'na o inte!esima i emitenata i investito!a1 Emitent' "e ci4"7 #a a!ti"e o# v!e#nosti ima"' &to
ve*' cen'7 #ok "e investito!ima ci4" #a a!ti"e o# v!e#nosti ima"' &to ni%' cen'1 Investicione
banke t!eba #a vo#e !a8'na o imi#%'7 ko"i se me!i 's$e&no&*' $os4e#n"e #ve i4i t!i emisi"e
a!ti"a o# v!e#nosti1
U 's4ovima >v!'*e5 t!%i&ta@ $o8etne cene a!ti"a o# v!e#nosti s' $o#cen"ene7 &to o#5ova!a
investito!ima7 a ne$ovo4"no "e 6a emitente1 U 's4ovima $osto"an"a >"ako5 t!%i&ta@ "av4"a se
samo "e#na t!a%n"a 6a a!ti"ama o# v!e#nosti i to "e $!avo v!eme 6a emisi"' a!ti"a o#
v!e#nosti1 U ovakvim 's4ovima #iskont "e man"i ne5o ' $!eto#nom s4'8a"'1 U 's4ovima
>4a#no5 t!%i&ta@ sman"ena "e t!a%n"a 6a a!ti"ama o# v!e#nosti7 '6 sman"en b!o" $otenci"a4ni
emisi"a a!ti"a o# v!e#nosti1 (!aksa "e $oka6a4a #a s' inici"a4ne emisi"e $otcen"ene i #a se cena
$ove*ava ' $!osek' o# -BN #o 0,N1 Ovakva !a64ika i6me9' nomina4ne i t!%i&ne $!e#stav4"a
#obit 6a investito!a i #onosi ko!ist svim '8esnicima1
(!akti8na isk'stva s' $oka6a4a7 ' $o54e#' ka!akte!istika emitenata7 #a ma4e kom$ani"e ima"'
ve*i !i6ik7 a4i i ve*i $!inos $o&to s' n"iove a!ti"e o# v!e#nosti vi&e $o#cen"ene1 Za !a64ik' o#
ve4iki kom$ani"a ko"e ima"' man"i !i6ik a4i i man"i $!inos "e! s' n"iove a!ti"e o# v!e#nosti
man"e $o#cen"ene1 Za investicione banke "e ka!akte!isti8no #a ima"' sta4no $!is'tn'
$o#cen"enost a!ti"a o# v!e#nosti7 $osebno ' s4'8a"evima 8v!ste $!o#a"e a!ti"a o# v!e#nosti1
Svaka $o#cen"enost 'b!6ava $!o#a"' emitovani a!ti"a o# v!e#nosti1 Ci4" investicione banke
"e #a sa emitentom i investito!om o#!e#i cen' a!ti"a o# v!e#nosti ko"a *e o#5ova!ati obema
st!anama1 (os4e $ot$isivan"a s$o!a6'ma i6me9' emitenta i '$isnika a!ti"a o# v!e#nosti7
Komisi"i 6a a!ti"e o# v!e#nosti se #ostav4"a kona8na $on'#a sa svim e4ementima1 Nakon to5a
se obav4"a $!o#a"a i obave&tava se "avnost #a "e i6v!&eno emitovan"e a!ti"a o# v!e#nosti1
#.1 Uloga investicioni" banaka ,rilikom izdavanja akcija
U 6em4"ama 5#e "e !a6vi"eno t!%i&te7 i6vo! 3inansi!an"a se obe6be9'"e $o osnov' osniva8ko5
ka$ita4a7 o#nosno emisi"e akci"a1 Ona s4'%i 6a $!ik'$4"an"e s4obo#ni nov8ani s!e#stava i
$!e#stav4"a kom$4eksn' aktivnost ko"' emitenti akci"a i6v!&ava"' samosta4no1 Emitenti na4a6e
$omo* ko# investicioni banaka ko"e ima"' isk'stvo i 6nan"e 6a b!%e i e3ikasni"e !ea4i6ovan"e
emisi"e1 (osto"i ve4iki b!o" $itan"a ko# nove emisi"e a!ti"a oko ko"i 6na8a"n' $omo*
emitent' $!'%a"' investicione banke2 ko"' a!ti"' emitovati7 ko"i i6nos novo5 ka$ita4a "e
$ot!eban7 'ko4iko se i#e na akci"e #a 4i akci"e $on'#iti $osto"e*im akciona!ima i4i $!o#ati &i!o"
-=
"avnosti7 ka#a $on'#iti a!ti"e7 $o ko"o" ceni7 na ko"i na8in i6v!&iti $4asman emisi"e1
E0
Obave6a
"e kom$ani"e)emitenta #a n"e5ov na"vi&i o!5an #onese o#4'k' o emisi"i1 Neo$o#no "e
$!ik'$iti o#ob!en"e o# Komisi"e 6a a!ti"e o# v!e#nosti1 U #osa#a&n"o" $!aksi emisi"e
v4asni8ki a!ti"a o# v!e#nosti na"vi&e s' 6ast'$4"ena s4e#e*a t!i ob4ika emisi"e akci"a2
E+
-D "avni $4asman emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti7
0D $!ivatni $4asman emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti7
+D $!ivi4e5ovani $4asman emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1
#. -avni ,lasman emisije "artija od vrednosti
Aavni $4asman $o#!a6'meva $!o#a"' emitovani akci"a veki4om b!o"' investito!a1 (on'#a
emitovani akci"a t!eba #a "e "avna7 '6 $!o$isan' 3o!m' i sa#!%in'1 Ova $on'#a t!eba #a "e
"asna i !a6'm4"iva 6a svako5 6ainte!esovano5 investito!a1 Svaka #!%ava $!o$is'"e ' svo"im
6akonima 's4ove obav4"an"a emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti '6 $osto"an"e na#6o!ne 3'nkci"e
ko"om se kont!o4i&e !ea4i6aci"a emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1 Uko4iko emisi"a ni"e ' sk4a#' sa
$!o$isima7 bi*e o#bi"ena ' $ost'$k' !e5ist!aci"e1 Na 6akonitosti emisi"e se insisti!a #a bi se
s$!e8i4e k!imina4ne !a#n"e7 &$ek'4aci"e7 $!eva!e i #a se $ot$'no obaveste investito!i o #oti8no"
emisi"i1 Us4'5e ko"e banke $!'%a"' ko# ovo5 na8ina $4asmana emisi"e s'2
EE
-D savetovan"e emitenta ' $o54e#' v!ste a!ti"e7 's4ova IceneD i v!emena $on'#e a!ti"e7
0D otk'$ a!ti"e o# emitenta7
+D "avna #ist!ib'ci"a emisi"e1
U $!aksi $osto"i vi&e na8ina na ko"e se mo%e v!&iti "avna emisi"a a!ti"a o# v!e#nosti1 Na"8e&*e
s' $!is'tni s4e#e*i ob4ici2
EB
-D emisi"a ne$os!e#nom $!o#a"om I>k4asi8ni@ na8inD7
0D emisi"a $!e'6iman"em7
+D emisi"a $os!e#ovan"em1
>K4asi8an@ na8in "avne emisi"e $o#!a6'meva #a emitent 4i8no '$'8'"e $on'#' investito!ima '
ve6i $!o#a"e a!ti"a o# v!e#nosti1 Ona" investito! ko"i $!ivati $on'#' 6ak4"'8'"e '5ovo! sa
emitentom be6 $os!e#nika1 Da bi se emitent 6a&titio o# !i6ika on na"8e&*e $!ist'$a emisi"i
$'tem $!e'6iman"a1 Ko# ove emisi"e emitent $!o#a"e investiciono" banci ce4ok'$n' emisi"'7 i
on "e na ova" na8in 6a&ti*en o# !i6ika "e! 5a $!enosi na investicion' bank'1 Ovim ob4ikom
emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti $osti%e se n"iovo st!'8ni"e i 's$e&ni"e !ea4i6ovan"e1 Emisi"a
v4asni8ki a!ti"a o# v!e#nosti $'tem $os!e#ovan"a $!e#stav4"a ob4ik emisi"e ko"i se na4a6i
i6me9' $!eto#na #va ob4ika1 Rea4i6'"e se tako &to $!ima4ac emisi"e ko"' "e $!imio o#
emitenta7 $!enosi svo"im k4i"entima be6 "avno5 o54a&avan"a $on'#e $!o#a"e emitovani a!i"a
o# v!e#nosti1 Deo emisi"e v4asni8ki a!ti"a o# v!e#nosti se 'st'$a konk'!entskim
$!e$!o#avcima7 kako bi i oni $!o#ava4i a!ti"e o# v!e#nosti svo"im k4i"entima1 Na ova" na8in
se 'k4"'8'"e ve*i b!o" k4i"enata ' k'$ovin' a!ti"a o# v!e#nosti1 Ovakav ob4ik emisi"e "e v!4o
kom$4ikovan i 6ateva ni6 !a#n"i ko"e emitent t!eba #a obavi 7 6ateva 6nan"e7 isk'stvo i
E0
An#!e"evi*7 0,,E7 +E st!1
E+
V'n"ak #! Nena#7 F'!8i* #! U!o&7 Kova8evi* #! L"'bomi! 7 Ko!$o!ativno i investiciono banka!stvo7 S'botica2
(!o4ete!7 0,,=7 0+= st!1
EE
An#!e"evi*7 0,,E7 +B st!1
EB
(!o4ete!7 0,,=7 0+= st!1
-/
timski !a#1 S ob6i!om #a "e 'k4"'8eno vi&e 4ica ' $ost'$ak emisi"e7 sama emisi"a "e veoma
sk'$a7 $a t!o&kove #e4e emitent i investito!i k!o6 $ove*an"e emisione cene i6na#a n"iove
nomina4ne v!e#nosti1
(!e#o#no smo $omen'4i 's4'5e ko"e investicione banke $!'%a"' ko# "avno5 $4asmana a!ti"a
o# v!e#nosti1 Nakon &to emitent o#4'8i ko4iko m' "e s!e#tava $ot!ebno 6a investici"' i ko"'
v!st' a!ti"a o# v!e#nosti *e emitovati7 neo$o#no "e #a on o#abe!e i svo"' investicion'
bank'1 I6bo! se mo%e v!&iti $'tem ten#e!a7 5#e *e emitent o#ab!ati on' bank' ko"a $on'#i
na"vi&' cen' ka#a "e !e8 o akci"ama i na"ni%' kamat' ka#a "e !e8 o #'%ni8kim a!ti"ama o#
v!e#nosti1 Ova" na8in sni%ava t!o&kove emisi"e1 Ten#e!ski i6bo! investicione banke $o4a6i o#
8in"enice7 #a emitent ob"av4"'"e ' #nevno" &tam$i in3o!maci"' #a emit'"e a!ti"e o# v!e#nosti i
#a $!ik'$4"a $on'#e o# investicioni banaka1 (osto"i i #!'5i na8in i6bo!a investicione banke7 a
to "e $'tem $!e5ovo!a ko"i $o4a6i o# #o5ovo!a investicione banke i emitenta o svim va%nim
e4ementima emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1 Ve4ike kom$ani"e ima"' i65!a9ene o#nose sa
investicionim bankama7 ma#a se banka mo%e $!omeniti 'ko4iko emitent ni"e 6a#ovo4"an1 Tako
#a ovakve kom$ani"e ko"e s' ve* $!is'tne na t!%i&t' obi8no $!e5ova!a"' sa investicionim
bankama oko emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1
Kom$ani"e ko"e se $!vi $'t $o"av4"'"' na t!%i&t' sa "avnom emisi"om a!ti"a o# v!e#nosti
mo!a"' o#ab!ati svo"' investicion' bank'1 (!i4ikom o#abi!a investicione banke mo!a"' vo#iti
!a8'na o !e$'taci"i7 isk'stv'7 t!%i&nim s$osobnostima7 $!ovi6i"i ko"' t!a%i1 Nakon &to "e banka
o#ab!ana ona $!e'6ima $os4ove oko emisi"e i #ist!ib'ci"e a!ti"a o# v!e#nosti1
Momentom i6bo!a investicione banke ceo $ost'$ak emisi"e se $!e$'&ta #oti8no" banci '6
aktivno '8estvovan"e mena#%menta kom$ani"e1 Us$e&nost investicione banke se me!i $o
's$e&nosti n"ene $os4e#n"e emisi"e1 Do5ovo! i6me9' kom$ani"e Iemitenta a!ti"a o#
v!e#nostiD i investicione banke Inosioca emisi"e a!ti"a o# v!e#nostiD ob'vata2
E:

-D v!st' 3inansi!an"a7
0D obim i v!eme emisi"e7
+D cen' emisi"e7
ED v!st' i visin' $!ovi6i"e7
BD osta4e t!o&kove emisi"e7
:D #ist!ib'ci"' a!i"a o# v!e#nosti1
Ka#a banka $!ivati $os4ove $os!e#ovan"a7 ona &a4"e emitent' >$ismo o name!ama@ ko"e "e '
ob4ik' 3o!me $!e#'5ovo!a1 Ovo $ismo omo5'*ava investiciono" banci #a se 6a&titi o#
ne$ok!iveni t!o&kova tokom emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1 (ismom o name!ama se #e3ini&e
k4a'6'4a7 ko"om se obave6'"e emitent #a #ostavi investiciono" banci sve neo$o#ne
in3o!maci"e ve6ane 6a emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti1 Ono ne sa#!%i $o#atke o ceni a!ti"a o#
v!e#nosti1 U $!aksi se $e!io# o# i6#avan"a $isma o name!ama na6iva $e!io# >ti&ine@ i ' tom
$e!io#' "e 6ab!an"eno $!omovisati $!o#a"' a!ti"a o# v!e#nosti7 kao i osta4e ma!ketin5
aktivnosti '8esnika emisi"e v4asni8ki a!ti"a o# v!e#nosti1
Investicione banke sa emitentom $!o4a6e k!o6 t!i 3a6e $!i4ikom i6no&en"a a!ti"a o# v!e#nosti
na t!%i&te2 $!i$!emne aktivnosti7 $!e'6iman"e i 5a!antovan"e emisi"e i #ist!ib'ci"a a!ti"a1
EC
E:
(!o4ete!7 0,,=7 0E- st!1
EC
An#!e"evi*7 0,,E7 +: st!1
0,
#.# Pokretanje i registracija emisije "arija od vrednosti
(!i$!emne aktivnosti s' veoma 6na8a"ne i one o#!e9'"' #a4"' sa!a#n"' investicione banke i
emitenta1 Ova 3a6a se o#nosi na #eta4"n' ana4i6' emitenta v4asni8ki a!ti"a o# v!e#nosti7 ko"'
investiciona banka t!eba #a i6v!&i 6a"e#no sa emitentom7 !a8'novo#stvom #oti8ne kom$ani"e i
3inansi"skim savetnicima kom$ani"e1 Investiciona banka !a6mat!a bi6nis $4an emitenta i
sa54e#ava sve e4emente i6vo#4"ivosti $!o"ekta1 Dok'ment ko"i ob'vata #eta4"n' ana4i6'
sastav4"a $!avni savetnik kom$ani"e1 Dok'ment obi8no sa#!%i2
E=

-D $o#atke o $!oi6vo#ima i 's4'5ama emitenta7
0D $o#atke o st!ate&kim o#nosima sa #obav4"a8ima7
+D $o#atke o konk'!enci"i7
ED $o#atke o $!o#a"i i #ist!ib'ci"i $!oi6vo#a7
BD $o#atke o ist!a%ivan"' i !a6vo"' emitenta7
:D $o#atke o mena#%ment' i 6a$os4enim !a#nicima emitenta7
CD $o#atke o $!avnim $itan"ima i 3inansi"skim in3o!maci"ama emitenta a!ti"a o#
v!e#nosti1
Ae#an o# osnovni i 6atevni"i 6a#ataka ' ovom #e4' "este sveob'vatna ana4i6a i
ist!a%ivan"e emitenta1 Ovo se v!&i kako bi se $!ik'$i4e sve in3o!maci"e o emitent' ko"e se
6na8a"ne 6a emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti1 Takve in3o!maci"e s' na"6na8a"ni"e 6a investito!a ko"i
t!eba #a #onese o#4'k' o k'$ovini emitovani a!ti"a o# v!e#nosti1 Uko4iko ist!a%ivan"e ni"e
#a4o istinite $o#atke7 investiciona banka i emitent snose o#5ovo!nost 6bo5 $o5!e&ne
in3o!maci"e i 5'bitka investito!a1 Zbo5 to5a "e neo$o#no #a $!avi4no obave ova ist!%ivan"a1
(!avnici i !a8'novo9e ko"i !a#e ' investiciono" banci7 $!o'8ava"' 3inansi"ske i6ve&ta"e '
6a#n"i neko4iko 5o#ina i '6 i6ve&ta" !evi6o!a stva!a"' s4ik' o emitent'1 Zato "e neo$o#no
$!ik'$iti sve $o#atke7 #a se ne bi i6ostavi4o bi4o &ta &to bi 'tica4o na o#4'k' investito!a1
Investicione banke mo!a"' biti svesne t!%i&ni 's4ova i mo!a"' imati "ak' $e!ce$ci"'
s$osobnosti i 3inansi"ske $o6ici"e k4i"enata1 U4o5a investicione banke "e ' ovom s4'8a"'
$a!a#oksa4na1 S "e#ne st!ane7 ona %e4i #a $!ika%e emitenta na na"bo4"i mo5'*i na8in7 a sa
#!'5e st!ane7 svesna "e o#5ovo!nosti i $otenci"a4ni obave6a 'ko4iko $o5!e&no $!e#stavi
8in"enice i4i i6ostavi in3o!maci"e1 U ovakvim sit'aci"ama se $o"av4"'"' kon34iktni o#nosi
i6me9' emitenta i investicione banke1 Naime7 investiciona banka %e4i #a !as$o4a%e svim
in3o!maci"ama o emitent'7 #ok emitent ne %e4i #a se neke in3o!maci"e $!e6ent'"' &i!o"
"avnosti7 "e! i smat!a $os4ovnom ta"nom1 Ova" kon34ikt "e $osebno i6!a%en ko# inici"a4ne
"avne $on'#e1 Ovakvo obe4o#an"ivan"e in3o!maci"a 6a mno5e $!ivatne kom$ani"e $!e#stav4"a
novin' ' $os4ovan"'1
Svaka "avna emisi"a a!ti"a o# v!e#nosti t!eba #a "e !e5ist!ovana ko# Komisi"e 6a a!ti"e o#
v!e#nosti i4i neko5 na#4e%no5 #!%avno5 o!5ana1 Da4"a $!oce#'!a $o#!a6'meva $o#no&en"e
i6"ave o !e5ist!aci"i a!ti"a o# v!e#nosti1 (o#no&en"em ove i6"ave 6a$o8in"e 6akonska
$!oce#'!a 6a #obi"an"e #o6vo4e 6a emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti1 Ova" #ok'ment "e
stan#a!#i6ovan i 6ateva ve4iki b!o" $o#ataka1 Na $!i$!emi ovi $o#ataka7 ko"a t!a"e
mesecima7 !a#e investiciona banka emitenta i ceo tim 6a emitovan"e i !e5ist!aci"' a!ti"a o#
v!e#nosti1 (!oces !e5ist!aci"e se !ea4i6'"e $!eko s4e#e*i 3a6a2
E/
-D $e!io# $!e $o#no&en"a i6"ave o !e5ist!aci"i7
0D $e!io# 8ekan"a o#4'ke o emisi"i a!ti"a o# v!e#nosti7
E=
V'n"ak #! Nena#7 <'!8i* #! U!o&7 Kova8evi* #! L"'bomi!7 Ko!$o!ativno i investiciono banka!stvo7 S'botica2
(!o4ete!7 0,,=7 0E- st!1
E/
Isto7 0E0 st!1
0-
+D $e!io# o#ob!ene emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1
(e!io# $!e $o#no&en"a i6"ave o !e5ist!aci"i $o#!a6'meva v!eme $!e5ovo!a i6me9'
investicione banke i emitenta a!ti"a o# v!e#nosti7 $!i$!em' neo$o#ne #ok'mentaci"e 6a
emisi"'1 On $!esta"e $o#no&en"em i6"ave o !e5ist!aci"i emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1
(e!io# 8ekan"a o#4'ke o emisi"i 6a$o8in"e $o#no&en"em i6"ave o !e5ist!aci"i a!ti"a o#
v!e#nosti i 6av!&ava se #ono&en"em o#4'ke o emisi"i a!ti"a o# v!e#nosti o# st!ane na#4e%ni
o!5ana1 (on'#a i $!o#a"a a!ti"a o# v!e#nosti se ne mo%e v!&iti ' ovom $e!io#'1 (on'#a se
mo%e v!&iti 'smenim $'tem i4i $!eko $!e4imina!no5 $!os$ekta1
(e!io# o#ob!ene emisi"e ob'vata v!eme ka#a "e #ata sa54asnost 6a emisi"' a!ti"a o#
v!e#nosti7 $!o#a"' a!ti"a o# v!e#nosti7 kao i v!eme kom'nikaci"e sa $otenci"a4nim
investito!ima1
I6"ava o !e5ist!aci"i emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti t!eba #a sa#!%i s4e#e*e $o#atke2
B,
-D na6iv emitenta7 a#!es' i se#i&te kom$ani"e7
0D 6a#'%enost emitenta Ikom$ani"eD7
+D ka!akte!istike $os4ovan"a emitenta Ikom$ani"eD7
ED namena t!o&en"a s!e#stava $!ik'$4"eni $!eko emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti7
BD o8ekivani neto $!io# o# emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti7
:D o8ekivane cene $o ko"ima *e se n'#iti a!ti"e o# v!e#nosti7
CD i6nos $!ovi6i"e7
=D $!ika6 t!o&kova emitenta $o osnov' emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti7
/D imena i a#!ese a#vokata ko"i *e se sta!ati #a emisi"a a!ti"a o# v!e#nosti b'#e
'sa54a&ena sa 6akonskom !e5'4ativom7
-,D ko$i"' emitovano5 '5ovo!a o osnivan"'7 stat't' i #!'5im aktima emitenta Ikom$ani"eD
I6"ava o !e5ist!aci"i emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti sa#!%i #va #e4a1 (!vi #eo "e $!e4imina!ni
$!os$ekt1 (!e4imina!ni $!os$ekt sa#!%i $o#atke o mena#%ment'7 3inansi"sko" $o6ici"i
$!e#'6e*a7 $os4ovnim aktivnostima7 $!o"ekt' 6a ko"i *e s!e#stva biti '$ot!eb4"ena7
ka!akte!istikama emitovani a!ti"a i !i6ik ko"i nose7 maksima4no" ceni7 &a4"e se $otenci"a4nim
investito!ima1
B-
Sv!a ovo5 #ok'menta "e #a se $!ik'$e in3o!maci"e o 6ainte!esovanosti
investito!a 6a emisi"'1 On $!e#stav4"a ma!ketin&ki #ok'ment investicione banke i ne
$!e#stav4"a nikakv' $on'#' 6a k'$ovin' a!ti"a o# v!e#nosti1 (o&to se 6atev 6a !e5ist!aci"'
na4a6i ko# Komisi"e i ni"e "o& o#ob!en7 na6na8eno "e #a se !a#i o $!e4imina!nom $!os$ekt'7
na6na8eno c!venim s4ovima Iova" #ok'ment se ' %a!5on' na6iva c!vena a!in5aD #a se emisi"a
na4a6i ' 3a6i o#ob!en"a o# st!ane Komisi"e1
Investicione banke i emitenti a!ti"a o# v!e#nosti s' #'%ne #a $!e#stave b'#'*im
investito!ima emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti1 (!e6entaci"a obi8no t!a"e o# 0B #o +, min'ta1
Investito! se na"8e&*e o$!e#e4"'"e 6a k'$ovin' a!ti"a o# v!e#nosti na osnov' mi&4"en"a
n"iovo5 mena#%menta7 be6 teme4"ne 3inansi"ske ana4i6e kako emitenta7 tako i ana4i6e a!ti"a
o# v!e#nosti1
B,
(!o4ete!7 0,,=7 0E0 st!1
B-
An#!e"evi*7 0,,E7 +C st!1
00
D!'5i #eo i6"ave o !e5ist!aci"i emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti sa#!%i2
B0
$o#atke o t!o&kovima emisi"e7
#ist!ib'ci"' emisi"e7
$o#atke o $!e#o#nim ne!e5ist!ovanim a!ti"ama o# v!e#nosti7
$o#atke o nakna#ama i $ot$isima ov4a&*eni 4ica emitenata a!ti"a o# v!e#nosti1
Na!e#ni $e!io# "e $e!io# 8ekan"a #ok se ne #obi"e $o6itivan i4i ne5ativan o#5ovo! o#
Komisi"e 6a a!ti"e o# v!e#nosti1 U tom $e!io#' investiciona banka v!&i $!omoci"' emisi"e na
#va na8ina1 (!vi na8in "e $o"av4"ivan"e o54asa ' novinama i i6no&en"e $o"e#inosti o emisi"i
a!ti"a o# v!e#nosti1 Sv!a o54asa "este $!iv4a8en"e $a%n"e "avnosti1 D!'5i na8in "e s4an"e
$!e4imina!no5 $!os$ekta $otenci"a4nim investito!ima1 Ova" ob4ik $!omotivne aktivnosti t!a"e +
#o E ne#e4"e '6 obi4a%en"e i vo9en"e !a65ovo!a sa svim 6ainte!esovanim investito!ima7
b!oke!ima i #i4e!ima1 Banka mo%e #a an5a%'"e A5enci"' kako bi se stvo!i4a $!ava s4ika o
6ainte!esovanim investito!ima1 A5enci"a on#a 's$ostav4"a kontakte sa ana4iti8a!ima7
'!e#nicima me#i"a7 kako bi se b4a5ov!emeno $!e6entova4e in3o!maci"e o emisi"i a!ti"a o#
v!e#nosti1
S4e#e*i ko!ak se o#nosi na Komisi"' 6a a!ti"e o# v!e#nosti ko"a !a6mat!a i6"av' o !e5ist!aci"i
i $!ove!ava #a 4i s' 'neti svi va%ni $o#aci1 Uko4iko 'tv!#i #a nis' svi $o#aci 'neti ona &a4"e
komenta! emitent'1 Komisi"a mo%e t!a%iti o# emitenta i4i #a se 'nes' i6mene ' i6"av' o
!e5ist!aci"i i4i #a se sa8ini nova i6a"ava o !e5ist!aci"i1 U5ovo! o sa!a#n"i mo!a biti $ot$isan
i6me9' investicione banke i emitenta7 $!e ne5o &to Komisi"a 6a a!ti"e o# v!e#nosti o#ob!i t'
emisi"'1
Na!e#ni ko!ak se o#nosi na #e3inisan"e 3ina4no5 $!os$ekta emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1 Fina4ni
$!os$ekt se mo%e sastaviti ka#a Komisi"a 6a a!ti"e o# v!e#nosti #a o#ob!en"e 6a t' emisi"'1
Fina4ni $!os$ekt "e ' stva!i #o$'n"eni $!e4imina!ni $!os$ekt sa $o#acima ko"e "e t!a%i4a
Komisi"a 6a a!ti"e o# v!e#nosti1 U $aksi s' $o6nate 8eti!i aktivnosti ve6ana 6a 3ina4ni
$!os$ekt1 Te aktivnosti o#nose se na2
B+
-D i6!a#' $!os$ekta7
0D $!ove!avan"e $o#ataka ' $!os$ekt'7
+D 'mno%avan"e $!os$ekta7
ED ob"av4"ivan"e $!os$ekta I"avna emisi"aD1
Fina4ni $!os$ekt t!eba #a sa#!%i $o#atke ve6ane 6a2
BE
-D emitenta Io$is $os4ovan"a7 ka$ita47 imovina7 v!ste a!ti"e o# v!e#nosti ko"e $ose#'"e7
!'kovo#ni >tim@7 84anove '$!avno5 o#bo!a i s41D7
0D "avn' $on'#' emisi"e Icene a!ti"a o# v!e#nosti7 's4ove $!o#a"e a!ti"a o# v!e#nosti7
!ok i na8in '$isa i '$4ate 6a a!ti"e o# v!e#nosti i s41D7
+D a!ti"e o# v!e#nosti Iv!ste i k4ase a!ti"e o# v!e#nosti7 $!ava i obave6e7 $ov4astice
imaoca a!ti"a o# v!e#nostiD7
ED 4ica o#5ovo!na 6a sa#!%in' $!os$ekta I#i!ekto!i7 !evi6o!i7 !a8'novo9e7 investicioni
savetnici7 a#vokati i s41D7
BD tek'*e $o#atke Isamo oni $o#aci ko"i 'ti8' na cen' $on'9eni a!ti"a o# v!e#nostiD7
:D #!'5e $o#atke I$o#aci ko"i mo5' #a 'ti8' na v!e#nost a!ti"a o# v!e#nostiD1
B0
(!o4ete!7 0,,=7 0E+ st!1
B+
Isto7 0EE st!1
BE
Isto7 0EE st!1
0+
(!os$ekt ne mo%e #a sa#!%i $o#atke o b'#'*im #o5a9a"ima emitenta a!ti"a o# v!e#nosti
kakvi s' $4anovi7 o8ekivan"a7 !a6ne $!ocene i $!e#vi9an"a1 On t!eba #a sa#!%i sa#a&n"e !ea4no
stan"e emitenta a!ti"a o# v!e#nosti1 Ci4" $!e6entovan"a $!os$ekta "avnosti "este #a se
$!omovi&e $!o#a"a a!ti"a o# v!e#nosti i #a se 6a&tite emitenti i investito!i o# $otenci"a4ni
!i6ika1
Inte!es "e i emitenta i investicione banke #a se ' $!os$ekt 'nes' istiniti $o#aci1 Isk'stva s'
$oka6a4a #a s' ovakvi $!os$ekti $!eobimni i #a $ove*ava"' t!o&kove emisi"e1
#.( Pot,isivanje emisije "artija od vrednosti
(ot$isivan"e emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti 6na8i k'$ovin' a!ti"a o# emitenta7 5#e "e
investiciona banka $ot$isnik i4i $ok!ovite4" emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1 (ot$isivan"em
I'n#!eG!itin5D investiciona banka $osta"e 5a!ant 's$e&nosti emisi"e7 "e! emitent' 5a!ant'"e
$!o#a"' i cen' a!ti"e o# v!e#nosti1 Na ova" na8in investiciona banka $!e'6ima !i6ik na sebe1
Ova aktivnost investiciona banke ka!akte!isti8na "e 6a !a6vi"ene 6em4"e1
Emitent se $ot$isivan"em &titi o# $otenci"a4no5 !i6ika i ne's$e4e $!o#a"e emisi"e1 (ot$isnik
emisi"e "e st!'8no 4ice7 ko"e $o6na"e kako t!%i&te a!ti"a o# v!e#nosti 3'nkcioni&e i ko"e "e
s$!emno #a $!ivati !i6ik ne's$e&ne emisi"e1 Ri6ik ne#ovo4"ne $!o#a"nosti emisi"e 'tica*e na
sman"en"e $!o#a"ne cene a!ti"a o# v!e#nosti7 ko"a mo%e #a $!o'6!ok'"e ve4ike 5'bitke 6a
investicion' bank'1 (ot$isivan"em investiciona banka 6a!a9'"e na !a64ici ' ceni a!ti"e o#
v!e#nosti7 ko"a se na6iva #iskont1
(!e#nosti ko"e ima emitent sa ovim na8inom $4asmana emisi"e s' s4e#e*e2 #obi"a $ot!ebna
s!e#stva o#"e#nom7 nema $!ob4ema oko $!o#a"e a!ti"a7 $!o$a5an#e i #ist!ib'ci"e1
BB
Ne#ostatak "e to &to "e #iskont7 o#nosno $!io# ko"i ostva!'"e investiciona banka visok7 a4i s'
i t!o&kovi emisi"e ve4iki1
(o!e# $ot$isivan"a '5ovo!a i 8v!sti obave6a7 investiciona banka i emitent mo5' $ot$isati
'5ovo! o na"bo4"im name!ama1 Ovakvim '5ovo!om banke ne $ot$is'"' emisi"' a!ti"a o#
v!e#nosti7 ve* '8estv'"' ' n"iovo" $!o#a"i1 Investiciona banka se obave6'"e #a *e '4o%iti
ve4iki na$o! kako bi $!o#a4a emisi"'7 be6 5a!anci"e o 's$e' $!o#a"e i visini cene a!ti"a o#
v!e#nosti7 &to 6na8i #a emitent snosi !i6ik1 Ko# ovo5 $os4a investiciona banka ostva!'"e man"'
$!ovi6i"' ne5o ko# $ot$isivan"a emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1 Ona "e ' ovom s4'8a"' ' '4o6i
a5enta1 Ne$!o#ati #eo a!ti"a o# v!e#nosti ne osta"e ko# '$isnika7 ve* on v!a*a emitent'
a!ti"e o# v!e#nosti1 Ova" na8in $!o#a"e a!ti"a o# v!e#nosti ko!iste ve4ika i $o6nata $!e#'6e*a
i4i $!e#'6e*a ko"a s' ma4a i "o& 'vek ne#ovo4"no a3i!misana na t!%i&t'1 Ve4ika $!e#'6e*a
smat!a"' #a *e be6 ve4iki $!ob4ema i #o#atani t!o&kova $!o#ati svo"e a!ti"e o# v!e#nosti1
Dok s' ma4a $!e#'6e*a ' !a6vo"' !i6i8na 6a investicione banke 6a obav4"ane $os4ova
$ot$isivan"a emisi"e7 $a s' ona $!in'9ena #a ko!iste ova" meto#1 Investicione banke se
o#4'8'"' 6a ova" meto# samo ko# ma4i emisi"a ko"e nis' to4iko !i6i8ne1
BB
An#!e"evi*7 0,,E7 +/ st!1
0E
#.+ Distrib'cija emisije "artija od vrednosti
Nakon $ot$isivan"a emisi"e7 investiciona banka t!eba #a $!o#a ist' 6ainte!esovanim
investito!ima1 Ona $!o#a"' v!&i $!eko $!e4imina!no5 $!os$ekta7 ob"av4"ivan"a o54asa '
#nevno" &tam$i7 $!omoci"om na &i!em 3ininsi"skom t!%i&t' i s41 Osnovni 6a#atak investicione
banke $!i4ikom #ist!ib'ci"e a!ti"a o# v!e#nosti "este #a stabi4i6'"e cene i ne #o6vo4i $a# cene
a!ti"a o# v!e#nosti1 (!aksa "e $oka6a4a #a $e!io# stabi4i6aci"e t!a"e #o +, #ana o# #ana
emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1
U $ost'$k' #ist!ib'ci"e '8estv'"e investiciona banka i4i vi&e investicioni banaka '
tako6vanom >sin#ikat' $ot$isnika@ emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1 Va%nost ko# #ist!ib'ci"e
a!ti"a o# v!e#nosti se $!i#a"e $!o#a"nim 5!'$ama1 >Sin#ikat $ot$isnika emisi"e@ obi8no
$!o#a"e emisi"' svo"im k4i"entima7 #ok >$!o#a"na 5!'$a@ 3o!mi!a tim $!o3esiona4aca ko"i
'b!6ava"' $!o#a"' emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1 Ova" sin#ikat #e4i $osao7 !i6ik i o#5ovo!nost
i6me9' investicioni banaka7 kao i 6a!a#' ko"a se #e4i s!a6me!no b!o"' '8esnika ko"i
'8estv'"' ' #ist!ib'ci"i a!ti"a o# v!e#nosti1 (osto"e #ve v!ste o#5ovo!nost 84anova sin#ikata
6a $4asman emisi"e2
B:
Ne$o#e4"eni !a8'n7 5#e svaki 84an sin#ikata o#5ova!a 6a $!o#a"' o#!e9eno5 $!ocenta
emisi"e1 Uko4iko on ne 's$e #a $!o#a ta" #eo7 osta4i 84anovi sin#ikata7 s!a6me!no svom
'8e&*' ' 'k'$no" emisi"i7 $!o#a"' ne$!o#ati #eo1
(o#e4"eni !a8'n7 84anovi sin#ikata nema"' obave6' $!o#a"e ne$!o#ato5 #e4a emisi"e
#!'5i 84anova1
Svaka investiciona banka samosta4no $!o#a"e a!ti"e o# v!e#nosti ko"e "e $!e'6e4a o#
sin#ikata1 Svaki sin#ikat ima vo#e*e5 mena#%e!a I$ot$isnikaD i investicion' bank' ko"a n"ime
'$!av4"a1 Vo#e*i mena#%e! $!e#stav4"a sin#ikat7 'tv!9'"e i6nos emisi"e 6a svako5 84ana
sin#ikata7 imen'"e >$!o#a"n' 5!'$'@ 7 !'kovo#i sa $!o#a"om7 o#5ova!a 6a stabi4nost
3inansi"sko5 t!%i&ta1 Vo#e*i mena#%e! stabi4i6'"e t!%i&te a!i"a o# v!e#nosti7 5#e ' s4'8a"'
$a#a cene a!ti"a o# v!e#nosti7 otk'$4"'"e emitovane a!ti"e o# v!e#nosti ko"e s' $!o#ate na
vanbe!6anskom t!%i&t'7 $o ceni ni%o" o# one ' $!os$ekt'1 I ' ob!n'tom s4'8a"'7 ka#a "e
$!is'tna ve*a t!a%n"a o# $on'#e7 ta#a "e ' $itan"' >v!'*a emisi"a@7 obave6a "e mena#%e!a #a
stabi4i6'"e 3inansi"sko t!%i&te1 Ta#a se mena#%e! ko!isti o$ci"om >6e4ena ci$e4a@ ko"a m' #a"e
$!avo #a k'$i #o#atn' ko4i8in' a!ti"a o# v!e#nosti o# emitenta1
>(!o#a"na 5!'$a@ se sastav4"a o# s$eci"a4i6ovani 3i!mi7 b!oke!sko)#i4e!ski 3i!mi ko"e
'8estv'"' ' $!o#a"i a!ti"a o# v!e#nosti1 <4anovima "e #o6vo4"ena k'$ovina a!ti"a o#
v!e#nosti sa $o$'stom1 Ovakva 5!'$a mo%e #a se sasto"i o# $o#5!'$a ko"e 6a!a9'"' na !a64ici
' ceni i4i na osnov' #obi"ene $!ovi6i"e 6a $!'%ene 3inansi"ske 's4'5e1 Da bi se emisi"a &to b!%e
$!o#a4a7 emisi"a se !as$o#e4"'"e7 5#e svaki '8esnik #obi"a #eo emisi"e ko"' mo!a #a $!o#a1
Svaki '8esnik ko"i v!&i $!o#a"' emisi"e7 mo!a obave&tavati emitenta o $!o#atim i ne$!o#atim
a!ti"ama o# v!e#nosti1
Kona8no7 3'nkci"e investicione banke ' tok' $!ocesa "avne $on'#e a!ti"a o# v!e#nosti s'2
BC
-D Saveto#avna)$!i4ikom $!vo5 s's!eta emitenta sa investicionom bankom7 ona *e imat'
'4o5' saveto#avca1 Ta '4o5a $o#!a6'meva $omo* oko ana4i6e 3inansi"ski $ot!eba
emitenta i $!e#4o5 mo5'*i na8ina 6a#ovo4"en"a ti $ot!eba1 (ov!emeno se #e&ava #a
emitent #a investiciono" banci "e#no mesto ' '$!avnom o#bo!'7 tako #a ona mo%e
B:
An#!e"evi*7 0,,E7 +/ st!1
BC
Isto7 E, st!1
0B
nastaviti #a #a"e 3inansi"ske savete $!e#'6e*'7 a i #a sa8'va !e$'taci"' s$on6o!a
$!o3itabi4no57 3inansi"ski "ako5 $!e#'6e*a1
0D A#minist!ativna)ist!a%ivan"e i $osao oko $!i$!eme #ok'mentaci"e s' veoma obimni
$!i4ikom emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1 Investiciona banka ima t' o#5ovo!nost #a se
'!a#i sve &to "e $ot!ebno i to na $!avi na8in1
+D (!e'6iman"e !i6ika)$e!io# ko"i $!otekne o# t!en'tka ka#a investiciona banka k'$i
a!ti"e o# v!e#nosti o# emitenta $a sve #ok i ne $!o#a7 "e 6a n"' veoma !i6i8an1 Zbo5
ne$!e#vi#ivi $!omena na t!%i&t'7 $ot$isnici s' s'o8eni sa mo5'*no&*' #a ne mo5'
$!o#ati ce4' emisi"' i4i #a "e $!o#a"' $o ceni man"o" ne5o &to s' k'$i4i1 Uko4iko
$o5!e&no $!oceni t!%i&te investiciona banka *e $!et!$eti 5'bitak1
ED Dist!ib'tivna)veoma bitna 3'nkci"a investicioni banaka "e #ist!ib'ci"a a!ti"a o#
v!e#nosti investito!ima1 F'nkci"a investicioni banaka "este #a $ove%' k'$ce i
$!o#avce a!ti"a7 bi4o #a one same k'$'"' a!ti"e $a i $!o#a"'7 i4i "e#nostavno s4'%e
kao $os!e#nik ko"i $ove6'"e investito!e i emitente1
#.. Inicijalna javna ,on'da "artija od vrednosti
Inici"a4na "avna $on'#a $!e#stav4"a $!v' emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti emitenta7 ko"a stva!a
mo5'*nost #a se i6 6atvo!eno5 ob4ika $!e9e ' otvo!eni ob4ik t!5ovine sa a!ti"ama o#
v!e#nosti1 V4asnici i mena#%e!i kom$ani"a ko"e nis' 4isti!ane na be!6i7 a ko"i ima"' ambici"e
#a 6na8a"no $ove*a"' v!e#nost kom$ani"e7 $!oi6vo#ne ka$acitete i t!%i&te t!eba4o bi #a
!a6mot!e mo5'*nosti ko"e im n'#i inici"a4na "avna $on'#a akci"a1 To "e $ote6 ko"im
kom$ani"a $ove*a svo"' v!e#nost7 &i!i v4asni8k' st!'kt'!' i i64a6i ' "avnost7 o#nosno na be!6'1
Kao na"va%ni"e $!e#nosti 3inansi!an"a !a6vo"a $'tem "avne emisi"e akci"a isti8e se neko4iko
8in"enica1 Na"va%ni"a "e #a ovako $!ik'$4"ena s!e#stva nema"' !ok #os$e*a i kamatn' sto$'
"e! investito!i ko"i k'$'"' akci"e ' "avno" $on'#i o8ek'"' $!inos $o osnov' #ivi#en#e i4i
ostva!ivan"e ka$ita4ne #obiti k!o6 !ast cena akci"a na be!6i1 Zatim7 va%na oko4nost "este #a
3inansi!an"em na ova" na8in kom$ani"a ne 6avisi samo o# "e#no5 k!e#ito!a1 Osim to5a7 va%no
"e imati ' vi#' #a se na ova" na8in $ove*ava 3inansi"ska mo* ' s4'8a"' b'#'*i $!e'6iman"a
#!'5i kom$ani"a1
Isk'stva na !a6vi"enim t!%i&tima ka$ita4a $oka6'"' #a se nakon $!e4aska ' otvo!eno
akciona!sko #!'&tvo kom$ani"a o!5ani6aciono #isci$4in'"e1 Do4a6i #o !a6#va"an"a v4asni8ke i
'$!av4"a8ke 3'nkci"e7 a $o!e# inte!ne !evi6i"e obave6na "e i ekste!na !evi6i"a1 Mena#%e!i ko"i
!'kovo#e kom$ani"om se $'tem mena#%e!ski '5ovo!a motivi&' #a '$!av4"a"' n"ome '
na"bo4"em inte!es' svi akciona!a1 U6 to7 ' otvo!enom akciona!skom #!'&tv' svi v4asnici7
s!a6me!no svom '8e&*' ' ka$ita4'7 '8estv'"' ' $!oces' #ono&en"a va%ni"i o#4'ka1
Sam $!oces i64aska na be!6' #obi"a ve4ik' $a%n"' "avnosti &to ima i sine!5etski e3ekat )
$!omovisan"e $os4ovan"a i $!oi6vo#a kom$ani"e1 Naime7 me#i"i mno5o $a%n"e $osve*'"'
akciona!skim #!'&tvima "e! "e inte!es 6a $os4ovan"e akciona!ski #!'&tava 'vek ve*i ' o#nos'
na $!ivatna $!e#'6e*a1 Ov' oko4nost7 i obave6' #a $e!io#i8no ob"av4"'"' i6v"e&ta"e o svom
$os4ovan"'7 kom$ani"e ko"e s' 4isti!ane na be!6i ko!iste #a $oka%' kako o#5ovo!no i
t!ans$a!entno $os4'"'1
Za I(O s' na"vi&e 6ainte!esovani mena#%ment7 !a#nici i #obav4"a8i kom$ani"e7 "e! s' na"bo4"e
'$o6nati sa 's4'5ama i4i $!oi6vo#ima7 t!%i&tem i imi#%om kom$ani"e1 Otavi&e7 'tv!9eno "e #a
na"4o"a4ni"i !a#nici7 te k'$ci $!oi6vo#a i ko!isnici 's4'5a kom$ani"e7 ne!etko $ostan' n"eni
na"b!o"ni"i akciona!i1
0:
Kom$ani"a bi!a t6v1 a5enta emisi"e7 obi8no b!oke!sk' k'*' i4i investicion' bank'7 8i"a "e
'4o5a #a investito!ima $!omovi&e '4a5an"a ' akci"e kom$ani"e1 Samom $o8etk' $!ocesa I(O)
a $!eto#e kons'4taci"e v4asnika sa a5entom i4i $ot$isnikom emisi"e o st!'kt'!i $on'#e ko"a *e
biti '$'*ena investito!ima7 s ci4"em #a se o#!e#i visina ka$ita4a7 o#nosno %e4"ena v4asni8ka
st!'kt'!a nakon "avne emisi"e akci"a1 U$!avo 6bo5 nei6vesnosti oko b!o"a i cene akci"a ko"e *e
se emitovati i6!a9'"e se $!e4imina!ski $!os$ekt1 U tom #ok'ment' navo#e se svi $o#aci o
isto!i"i i $4anovima kom$ani"e i n"eno5 mena#%menta osim ta8no5 i6nosa $ot!ebno5 ka$ita4a1
Ta8an i6nos "e $o6nat tek $o&to se o$i$a >$'4s t!%i&taP7 to "est ka# se $!oceni stva!na
6ainte!esovanost investito!a 6a akci"e kom$ani"e1
(!oces I(O)a i ' !a6vi"enim ekonomi"ama t!a"e neko4iko m"eseci7 a kako se 8esto !a#i o
ve4ikim s'mama ni"e !etkost #a se investiciona banka i4i b!oke!ska k'*a ko"a "e $ot$isnik
emisi"e obave%e #a *e otk'$iti sve akci"e ko"e se ne $!o#a"' ' $ost'$k' "avne $on'#e akci"a1
(oneka# $ot$isnik emisi"e k'$i sve akci"e i6 "avne $on'#e7 a kasni"e i $!o#a"e ostva!'"'*i
tako 6a!a#' ' vi#' !a64ike ' ceni1
B=
Inici"a4na "avna $on'#a se s$!ovo#i kao i "avna emisi"a a!ti"a o# v!e#nosti1 Ra64ike i6me9'
ova #va obi4ka s' ne6natne1 Ko# inici"a4ne "avne $on'#e "e ' $itan"'2
B/
-D $!va emisi"a a!ti"a o# v!e#nosti7
0D obim emisi"e "e man"i ' o#nos' na na!e#ne emisi"e7
+D cene a!ti"a o# v!e#nosti ima"' #inami8ni"e k!etan"e7
ED sek'n#a!na emisi"a a!ti"a o# v!e#nosti se b!%e s$!ovo#i1
De3inisan"e cene a!ti"a o# v!e#nosti "e $o#"e#nako va%no 6a emitenta i 6a investicion'
bank'1 Kao i ko# "avne emisi"e i ov#e mo%e #o*i #o s'koba inte!esa1 Emitent' "e va%no #a
cena a!ti"a o# v!e#nosti b'#e visoka7 kako bi $!ik'$io &to vi&e s4obo#no5 ka$ita4a 1 S #!'5e
st!ane7 6a investicion' bank' "e va%no #a cena a!ti"a o# v!e#nosti b'#e &to ni%a kako bi se
b!%e $!e$!o#a4e investito!ima1 Tako #a "e cena a!ti"a o# v!e#nosti stva! #o5ovo!a i6me9'
investicione banke i emitenta7 i ona ne bi t!eba4a #a b'#e7 ni s'vi&e niska7 ni s'vi&e visoka1
Ne#ostatci I(O Iinici"a4ne "avne $on'#eD2
:,
t!o&kovi i64aska ' "avnost7
o$asnost #a mena#%ment $o#!e#i #'5o!o8ne ci4"eve k!atko!o8nim7
o$asnost o# 5'b4"en"a kont!o4e mena#%menta na# v4asni&tvom i o# ne$!i"ate4"sko5
$!e'6iman"a Ien541 osti4e takeove!D1
O$asnosti inici"a4ne "avne $on'#e2
:-
Kom$ani"a $osta"e s'b"ekt kont!o4e !e5'4ato!no5 te4a i ima #o#atne t!o&koveQ
Re#ovno $'b4ikovan"e kva!ta4ni i 5o#i&n"i i6ve&ta"a i 3inansi"ski i6ve&ta"a
'sk4a9eni sa me9'na!o#nim stan#a!#ima i #!'5im aktimaQ
Do#atni t!o&kovi 4isti!an"a na be!6iQ
Mena#%ment i insa"#e!i 5'be $!ivatnostQ
Mo5'*nost #e4isti!an"a1
B=
tt$2RR5!'"insvi"et1b4o5s$ot1comR0,-,R-0Rinici"a4na)"avna)$on'#a)akci"a1tm4
B/
(!o4ete!7 0,,=7 0E= st!1
:,
GGG1c!na!'$a1sin5i#'n'm1ac1!s
:-
GGG1c!na!'$a1sin5i#'n'm1ac1!s
0C
#./ Diskont i tro&kovi javne emisije "artija od vrednosti
Diskont $!e#stav4"a $!io# ko"i ostva!'"e investiciona banka kao $ot$isnik emisi"e a!ti"a o#
v!e#nosti1 On "e ' stva!i !a64ika ' ceni $o ko"o" "e investiciona banka k'$i4a a!ti"e o#
v!e#nosti i $o ko"o" "e $!o#a4a te a!ti"e o# v!e#nosti investito!ima1 Diskon se k!e*e i6me9'
:N i CN o# 'k'$no ostva!eno5 $!io#a emitenta1 Uko4iko "e ' #ist!ib'ci"' a!ti"a o#
v!e#nosti 'k4"'8en sin#ikat ta#a se svi 84anovi '$4a*'"' i6 ostva!eno5 #iskonta1
Diskont mo%e biti ' ob4ik'2
:0
-D mena#%e!ske nakna#e7
0D nakna#e >sin#ikata $ot$isnika emisi"e@7
+D $!o#a"ne nakna#e1
Na"ve*i #eo #iskonta o# 0,N o# 'k'$no5 #iskonta7 $!i$a#a vo#e*em mena#%e!'1 Nakna#a
>sin#ikata $ot$isnika emisi"e@ se !as$o!e9'"e na sve 84anove sin#ikata ' i6nos' o# 0,N
#iskonta1 Nakna#a sin#ikat' $ok!iva t!o&kove ve6ane 6a !a# sin#ikata7 'k4"'8'"'*i t!o&kove
o54a&avan"a7 t!o&kove $!avni 's4'5a7 t!o&kove stabi4i6aci"e7 $o&tanske t!o&kove it#1 Nakon
$o#mi!en"a ovi t!o&kova $!eosta4i i6nos nakna#e se !as$o#e4"'"e s!a6me!no n"iovom nivo'
$a!tici$aci"e1 (!o#a"na nakna#a se !as$o!e9'"e na sve 84anove $!o#a"ne 5!'$e i to ' 6avisnosti
o# obima $!o#a"e1
T!o&kovi emisi"e se $e!manentno visoki7 be6 ob6i!a o ko"o" se emisi"i a!ti"a o# v!e#nosti
!a#i4o1 Me9' na"6na8ani"e t!o&kove emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti s$a#a"'2
:+
-D !e5ist!aci"a emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti7
0D #iskont i $!ovi6i"a investicione banke7
+D $!ovi6i"e 3inansi"ski st!'8n"aka7 !a8'novo9a7 $!avni savetnika7
ED t!o&kovi &tam$an"a a!ti"a o# v!e#nosti7
BD t!o&kovi ist!a%ivan"a i $!omotivni aktivnosti a!ti"a o# v!e#nosti7
:D t!o&kovi #ist!ib'ci"e a!ti"a o# v!e#nosti7
CD t!o&kovi vo9en"a evi#enci"e v4asnika a!ti"a o# v!e#nosti7
=D $tt t!o&kovi7 t!o&kovi taksi i $o!e6a1
T!o&kovi emisi"e 6avise o# ve4i8ine emisi"e7 i ve*i s' ko# man"i ne5o ko# ve4iki emisi"a1 Za
t!o&kove emisi"e v4asni8ki a!ti"a o# v!e#nosti "e ka!akte!isti8no #a s' E #o : $'ta ve*i ne5o
t!o&kovi ko# emisi"e #'%ni8ki a!ti"a o# v!e#nosti1 Ra64o5 6a ovo "e &to se #'%ni8ke a!ti"e
o# v!e#nosti $!o#a"' ' b4okovima man"em b!o"' investito!a1
:0
(!o4ete!7 0,,=7 0E= st!1
:+
Isto7 0E= st!1
0=
#.0 Privatni ,lasman "artija od vrednosti
(!ivatni $4asman I$!ivate $4acementD $!e#stav4"a $!o#a"' emitovani a!ti"a o# v!e#nosti
o5!ani8enom b!o"' instit'ciona4ni investito!a1 Ko# ovo5 ti$a $4asmana7 banka #e4'"e samo
kao a5ent emitenta &to 6na8i #a ne $!e'6ima nikakv' 3inansi"sk' o#5ovo!nost7 te "o" s to5a
s4e#'"e samo '5ovo!ena $!ovi6i"a1 (!e#nost ovakvo5 $4asmana a!ti"a o# v!e#nosti 4e%i '
8in"enici #a #oti8ne a!ti"e o# v!e#nosti ne mo!a"' biti !e5ist!ovane ko# Komisi"e 6a a!ti"e o#
v!e#nosti1 Zna8a"na $!e#nost "e i to &to se sman"'"' t!o&kovi emisi"e 6ato &to nema t!o&kova
!e5ist!aci"e7 i 'b!6an"e $!ik'$4"an"a s4o#obni s!e#stava na t!%i&t'1 Na $!ime!7 ' SAD "e ko#
$!ivatno5 $4asmana $!is'tno na"vi&e -, instit'ciona4ni investito!a7 'ko4iko "e $!is'tno vi&e
'8esnika ta#a "e to "avna emisi"a a!ti"a o# v!e#nosti1
Ova" ti$ $!o#a"e a!ti"a o# v!e#nosti ne $!ati $!os$ekt kao ko# "avno5 $4asmana7 "e!
se $!e#$ostav4"a #a s' instit'ciona4ni investito!i #ovo4"no so3istici!ani #a mo5' #a ocene !i6ik
'4a5an"a i ima"' #ovo4"no ka$ita4a #a snose !i6ik $4asmana1 Umesto $!os$ekta investito!ima se
#ostav4"a memo!an#'m o emisi"i ko"i sa#!%i osnovne in3o!maci"e o emisi"i1 Ova"
memo!an#'m ne $o#4e%e o#ob!en"' na#4e%ni o!5ana1 (o!e# memo!an#'ma o $!ivatnom
$4asman'7 investito!ima se #ostav4"a i #ok'ment o 's4ovima emisi"e7 ko"i sa#!%i $o#atke o
obim' emisi"e7 v!sti a!ti"a o# v!e#nosti7 !ok' #os$e*a7 kamatno" sto$i1 Dok'ment t!eba #a
sa#!%i i o$ci"e ko"e #a"' $!avo emitent' #a otk'$i #'%ni8ke a!i"e o# v!e#nosti1 (!e#$ostav4"a
se #a investito! nema name!' #a ' sko!i"e v!eme $!o#a"e k'$4"ene a!ti"e o# v!e#nosti ve* #a
*e i #'%e v!eme #!%ati ' svom $o!t3e4"'1 Da bi banka osi5'!a4a t' name!' '4a5a8a7 on banci
#a"e $otv!#' Iinvestment 4ette!D ' ko"o" $otv!9'"e nave#en' obave6'1 Ovo se 8ini kako bi se
i6be54o $!evo9en"e $!ivatno5 $4asmana ' "avn' emisi"' a!ti"a o# v!e#nosti1 Tako #a "e
#onesen 6akon ko"im s' 've#ena o5!ani8en"a ko"im se onemo5'*ava $!o#a"a a!ti"a o#
v!e#nosti ' v!emenskom $e!io#' o# #ve 5o#ine1 Za&tita o# $otenci"a4no5 !i6ika "e#ino "e
mo5'*a s'$ti4nom ana4i6om emitenta i savetovan"em investito!a2 #a 4i #a '6m' '8e&*e '
$!ivatnom $4asman' a!ti"a o# v!e#nosti1
:E
Saveto#avna 3'nkci"a $!i$a#a investiciono" banci1
Investicione banke nema"' tako 6na8a"n' '4o5' ko# ovo5 ob4ika $4asmana7 kao ko# "avne
$on'#e1 Bave se sastav4"an"em memo!an#'ma7 i saveto#avnim 's4'5ama7 $a 6bo5 sman"eno5
obima $os4a 3o!mi!a"' se $osebna o#e4en"a ko"a se bave ovom $!ob4ematikom1 (!aksa "e
$oka6a4a #a se $!ivatni $4asman emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti vi&e $!imen"'"e ko# emisi"e
obve6nica7 ne5o &to "e to s4'8a" ko# emisi"e akci"a1
Da 4i *e se emitent o#4'8iti 6a $!ivatni $4asman i4i "avn' emisi"' 6avisi o# to5a ko"im *e
meto#om $osti*i ve*' cen' a!ti"a o# v!e#nosti nakon &to o#bi"e t!ansakcione t!o&kove1 Ova"
meto# o#5ova!a ma4im i s!e#n"im $!e#'6e*ima ko"ima "e $ot!eban ka$ita4 '6 &to ni%e
t!o&kove $!ibav4"an"a1 Ne#ostatci $!ivatno5 $4asmana s' ne$osto"an"e !as$o4o%ive t!%i&ne
cene7 man"e s' 4ikvi#ni7 man"a "e 5!'$a $otenci"a4ni investito!a ' o#nos' na "avn' $on'#'1
:B
Investito!i k'$'"' a!ti"e o# v!e#nosti $!eko $!ivatno5 $4asmana $o&to "e $!inos ve*i ne5o
ko# "avne $on'#e1
:E
(!o4ete!7 0,,=7 0B, st!1
:B
An#!e"evi*7 0,,E7 E: st!1
0/
#.1 Privilegovani ,lasman emisije "artija od vrednosti
(!ivi4e5ovani $4asman "e $!o#a"a nove emisi"e v4asni8ki a!ti"a o# v!e#nosti $osto"e*im
akciona!ima1 Ovakav ob4ik $4asmana $o8iva na $!av' $!e8e k'$ovine ko"e ima"' akciona!i '
s4'8a"' svake na!e#ne emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1 (!avo $!e8e k'$ovine s$!e8ava
ne!e5'4a!no !a6vo#n"avan"e ka$ita4a Iemitovan"em novi akci"a7 mena#%ment $!e#'6e*a
mo%e #a sman"i v4asni8ke '#e4e $osto"e*im akciona!imaD7 $a $on'#a $!ava $!e#stav4"a '
stva!i 6a&tit' $osto"e*i akciona!a o# sman"en"a n"iovo5 $!ocent'a4no5 '8e&*a ' v4asni&tv'
ka$ita4a1 Cena $o ko"o" $osto"e*i akciona!i mo5' k'$iti nove akci"e na6iva se $!et$4atna cena1
(!avo $!e8e k'$ovine se ostva!'"e s!a6me!no b!o"' akci"a ko"e se na4a6e ' v4asni&tv'
akciona!a1 (!ivi4e5ovano $!avo #a"e mo5'*nost akciona!ima #a k'$e o#!e9eni b!o" a!ti"a o#
v!e#nosti7 ' o#!e9enom v!emenskom $e!io#'7 $o 'tv!9eno" ceni1 Uko4iko akciona! %e4i #a
k'$i nov' akci"' on mo!a #a !as$o4a%e sa o#!e9enim b!o"em $!ava1 B!o" $!ava k'$ovine
6avisi o# b!o"a akci"a ko"e akciona! $ose#'"e i b!o"a novo emitovani akci"a1 (!ime!a !a#i7
'ko4iko kom$ani"a ima B,,, emitovani akci"a i %e4i #a emit'"e "o& -,,, novi akci"a7 ta#a "e
6a k'$ovin' "e#ne nove akci"e neo$o#no imati B $!ava I"e#na nova akci"a $ov4a8i $!avo B
sta!i akci"aD1
::
K'$ci akci"a *e isko!istiti ovo $!avo samo 'ko4iko "e cena nove emisi"e ni%a
o# t!en'tne t!%i&ne cene akci"a1
Za $!avo $!e8e k'$ovine "e ka!akte!isti8no2
:C
-D #a se mo%e isko!istiti o# st!ane akciona!a7
0D #a se ne mo!a isko!istiti o# st!ane akciona!a7
+D #a se mo%e $!eneti na neko5 #!'5o5 k'$ca1
Uko4iko akciona! %e4i #a isko!isti $!avo $!e8e k'$ovine7 on *e $o$'niti 3o!m'4a! i $!e#ati 5a
6a"e#no sa 8ekom emitent' novi akci"a1 (!avo $!e8e k'$ovine se obi8no $!enosi sa v4asnika
akci"a na $os!e#nika ' $ost'$k' t!5ovan"a sa akci"ama1 Da bi se emitenti 6a&titi4i o# ne's$e4e
$!o#a"e akci"a7 $ot$is'"' s$o!a6'm sa investicionom bankom ko"a se obave6'"e #a *e $!e'6eti
sve akci"e ko"e ne k'$e v4asnici kom$ani"e1 Investiciona banka7 tako9e snosi !i6ik 'ko4iko
#o9e #o $a#a t!%i&ne cene akci"a i ob!n'to1 Za#atak investicione banke "e #a otk'$4"ene akci"e
#a4"e $!o#a"e $!eko svo"e #ist!ib'cione m!e%e1
U $os4e#n"e v!eme 'o8en "e t!en# ' !a6vi"enim ekonomi"ama #a se 'sme!ava"' emisi"e akci"a
ka 6a$os4enima7 a ovo se 8ini sa ci4"em $o#'#a!an"a inte!esa 6a$os4eni i mena#%menta1
S4i8na "e sit'aci"a i sa $!e#'6e*ima ' #!%avnom v4asni&tv' ' $!oces' $!ivati6aci"e7 "e!
6a$os4eni ima"' $!avo #a $o $ovo4"nim cenama k'$e o#!e9en' ko4i8in' akci"a1 (osto"i i
mo5'*nost emisi"a bes$4atni akci"a ko"e se #ist!ib'i!a"' $osto"e*im akciona!ima s!a6me!no
b!o"' $osto"e*i akci"a1 To "e 8isto kn"i5ovo#stvena t!ansakci"a sa ci4"em oba!an"a t!%i&ne
cene7 ' s4'8a"' #a cena akci"e $ostane $!eve4ika 6a t!%i&te7 a time o$a#a 4ikvi#nost7 "e! "e sve
man"i b!o" investito!a ko"i mo5' #a "e $!i'&te1
::
(!o4ete!7 0,,=7 0B, st!1
:C
Isto7 0B,7 0B- st!1
+,
#.12 Ostali na3ini ,lasmana "artija
Se43 !e5ist!aci"a
(o&to "e $!oces !e5ist!aci"e #'5a8ak i 6ateva #osta novca7 =,)ti 5o#ina 've#ena "e inovaci"a
' $o54e#' na8ina !e5ist!aci"e nove emisi"e1 Emitentima7 ve*im i $o6nati"im kom$ani"ama "e
#o6vo4"eno #a "e#nom !e5ist!'"' nov' emisi"' ko# Komisi"e 6a a!ti"e o# v!e#nosti7 $a '
na!e#ne #ve 5o#ine mo5' $!o#avati vi&e $'ta o#!e9en' ko4i8in' a!ti"a o# v!e#nosti1 (o&to s'
a!ti"e ve* !e5ist!ovane one se mo5' $on'#iti ' k!atkom !ok' na t!%i&t' i sa v!4o ma4o #o#atne
#ok'mentaci"e1 Zbo5 na8ina $4asmana a!ti"a o# v!e#nosti7 ovo $!avi4o se $o$'4a!no na6iva
!e5ist!aci"a na $o4ici1 (!avi4o #a"e emitent' 34eksibi4nost #a ne mo!a #a !e5ist!'"e emisi"'
a!ti"a o# v!e#nosti7 ve* mo%e #a i6abe!e $!avi t!en'tak #a i $4asi!a na t!%i&te1 Uvo9en"e
ovo5 $!avi4a #a"e $!e#nost emitentima ' $!oces' $!e5ova!an"a sa investicionim bankama7 &to
#ovo#i #o $ove*an"a konk'!enci"e me9' investicionim bankama1 Ka#a emitent %e4i emisi"' #a
stavi ' o$tica" #ovo4"no "e #a o#abe!e na"bo4"' $on'#' investicione banke1 Ova" vi# $4asmana
se vi&e ko!isti ko# emisi"e obve6nica1
(. Uloga investicioni" banaka kod emisije d'%ni3ki"
"artija od vrednosti
Emisi"a #'%ni8ki a!ti"a o# v!e#nosti "e ne6amis4iva be6 investicioni banaka1 N"iovi
emitenti s' na8e&*e #!%ava i n"eni o!5ani7 #!%avne a5enci"e7 ko!$o!ativne 3inansi"ske
instit'ci"e1 (!akti8na isk'stva ' visko!a6vi"enim 6em4"ama $oka6'"' #a se $!ima!na emisi"a
#'%ni8ki a!ti"a o# v!e#nosti v!&i na osnov' '5ovo!a o k!e#it'7 ko"i se sk4a$a i6me9'
emitenta i investito!a1 K!e#ito! "e 3inansi"ska instit'ci"a ko"a se na6iva $ove!enikom1 Za#atak
$os!e#nika "este7 #a vo#i !a8'na2 o emitovan"' #'%ni8ki a!ti"a o# v!e#nosti7 o $o&tovan"'
's4ova i6 '5ovo!a o k!e#it'7 o '$!av4"an"' 3on#om 6a is$4at' obave6a $o osnov' #'5a1
U5ovo! o k!e#it' mo%e biti veoma obiman i $o neko4iko stotina st!ana1 Obve6nice kao
#'%ni8ke a!ti"e o# v!e#nosti mo5' se emitovati na #va na8ina2
:=
"avnom emisi"om7
$!ivatnim $4asmanom1
Ko# "avne emisi"e $on'#a se '$'*'"e "avno7 ve4ikom b!o"' $otenci"a4ni investito!a1 I ov#e "e7
kao ko# akci"a7 va%an i6bo! investicione banke1 Nakon i6bo!a investicione banke7 emitent
obve6nica se na#metan"em i4i $!e5ova!an"em o$!e#e4"'"e 6a 8v!st' obave6' i4i na"bo4"'
name!'1 Ako "e ' $itan"' 8v!sta obave6a ta#a investiciona banka otk'$4"'"e emisi"' obve6nica
i $!enosi ce4ik'$an !i6ik na sebe1 Investicione banke mo5' 3o!mi!ati >sin#ikat $ot$isnika@ i4i
$!o#a"n' 5!'$'7 kako bi se !as$o#e4io !i6ik i6me9' banaka1 Ako "e ' $itan"' na"bo4"a name!a7
investiciona banka 8ini na$o!e #a bi se $!o#a4e obve6nice7 a4i ne $!e'6ima !i6ik i ne
o#k'$4"'"e obve6nice1
(!ivatni $4asman obve6nica $!e#stav4"a n"iov' #i!ektn' $!o#a"' man"em b!o"' $otenci"a4ni
investito!a1 (!aksa "e ' !a6vi"enim 6em4"ama #a se B,N #'%ni8ki a!i"a o# v!e#nosti $!o#a"e
kao $!ivatni $4asman instit'ciona4nim investito!ima1 Na ova" na8in se 6aobi4a6i $!oce#'!a oko
!e5ist!aci"e emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1
:=
(!o4ete!7 0,,=7 0B, st!1
+-
(.1 )arakteristike dr%avni" "artija od vrednosti
U 's4ovima ka#a #!%ava %e4i #a $!ik'$i s4obo#na nov8ana s!e#stva7 a to ne mo%e '8initi
$ove*an"em $o!eski sto$a i4i &tam$an"em novca7 ona se ok!e*e emisi"i a!ti"a o# v!e#nosti1
Ona $!ik'$4"a s!e#stva kako bi 3inansi!a4a b'#%etski #e3icit i4i $!o"ekte o# naciona4no5
6na8a"a1 T!%i&te #!%avni a!ti"a o# v!e#nosti "e $o$'4a!no ko# investito!a 6bo5 visoke
4ikvi#nosti i nisko5 !i6ika1 U $!i4o5 $o$'4a!nosti ovo t!%i&ta 5ovo!i #a "e ame!i8ki T!e6o!
"e#an o# na"ve*i emitenata #'%ni8ki a!ti"a o# v!e#nosti1 Kamatne sto$e ko"e 3o!mi!a
T!e6o! $!e#stav4"a"' osnovni nivo kamatni sto$a ame!i8ke ekonomi"e1 I#enti8an "e 6na8a"
#!%avni obve6nica ' Aa$an'7 Nema8ko" i Ve4iko" B!itani"i1 Ame!i8ki t!e6o! na"8e&*e
emit'"e2
:/
b4a5a"ni8ke 6a$ise
b4a5a"ni8ke note
b4a5a"ni8ke obve6nice1
S4i8ne s' ka!akte!istike ovi a!ti"a o# v!e#nost7 a !a64ik'"' se $o !okovima #os$e*a1
Tabela 1. Karakteristike hartija od vrednosti amerikog Trezora
>B4a5a"ni8ki 6a$isi@
IT!eas'!J bi44sD
>B4a5a"ni8ke note@
IT!eas'!J notesD
>B4a5a"ni8ke obve6nice@
IT!eas'!J bon#sD
Rok
#os$e*a
+ meseca I-+ ne#e4"aD
: meseci I0: ne#e4"aD
-0 meseci IB0 ne#e4"eD
0 #o -, 5o#ina O# -, #o +, 5o#ina
A'kci"a + meseca ne#e4"no
: meseci ne#e4"no
-0 meseci ne#e4"no
0 5o#ine mese8no
+ 5o#ine kva!ta4no
B 5o#ina mese8no
-, 5o#ina kva!ta4no
+, 5o#ina $o4'5o#i&n"e
Is$4ata
kamata
B!'to $o #os$e*'
I#iskontne a!ti"eD
B!'to $o4'5o#i&n"e B!'to $o4'5o#i&n"e
(o!eski
t!etman
kamata
I6'6ete s' o# #!%avno5
i 4oka4no5 $o!e6a1
(o#4e%' save6nom
$o!e6' na #oo#ak
i 4oka4no5 $o!e6a1
(o#4e%' save6nom
$o!e6' na #oo#ak '
5o#ini ' ko"o" s'
$!im4"ene
i 4oka4no5 $o!e6a1
(o#4e%' save6nom
$o!e6' na #oo#ak '
5o#ini ' ko"o" s'
$!im4"ene
Obim
emisi"e
Oko 0B mi4i"a!#i
ne#e4"no
Oko BC mi4i"a!#i
5o#i&n"e
Oko 00 mi4i"a!#e
5o#i&n"e
T!5ovan"e U54avnom
vanbe!6anski
U54avnom
vanbe!6anski
U54avnom
vanbe!6anski
Sa4#i!an"e - !a#ni #an - !a#ni #an - !a#ni #an
Ve4i8ina
t!ansakci"e
-,,1,,, #o4a!a -,,1,,, #o4a!a -,,1,,, #o4a!a
Re"tin5 AAA AAA AAA
V!eme
t!5ovan"a
/)-:7+, /)-:7+, /)-:7+,
:/
(!o4ete!7 0,,=7 0B+ st!1
+0
Izvor: Dr Nenad Vunjak, Dr ro! "uri#, Dr $jubomir Kovaevi#, Kor%orativno i
investi&iono bankarstvo, 'uboti&a: (roleter, )**+, ),- str.
Ka!akte!isti8no "e 6a a!ti"e o# v!e#nosti T!e6o!a #a se ne &tam$a"'7 ve* #a se n"iovo
emitovan"e i t!5ovina v!&i '$isivan"em na o#5ova!a"'*e !a8'ne1 K'$c' takve a!ti"e o#
v!e#nosti se i6#a"e $otv!#a7 a svaka #a4"a $!o#a"a $!enosi se sa !a8'na na !a8'n1 (!o#a"a
#!%avni a!ti"a o# v!e#nosti se v!&i 6aka6ivan"em a'kci"a1 ?a!ti"e o# v!e#nosti T!e6o!a sa
!okom #os$e*a o# + #o : meseci se $!o#a"' $one#e4"kom7 a a!ti"e o# v!e#nosti sa !okom
#os$e*a #o -0 meseci7 se $!o#a"' svake t!e*e ne#e4"e ' mesec'1 Obve6nice 8i"i "e !ok #os$e*a
0 #o B 5o#ina emit'"' se svako5 meseca7 a obve6nice sa !okom #os$e*a #o -, 5o#ina emit'"'
se kva!ta4no1 Na 6aka6anim a'kci"ama T!e6o!a7 $!ima!ni #i4e!i '8estv'"' ' k'$ovini
obve6nica1 Investiciona banke ostva!'"' $!io# $o osnov' !a64ike ' ceni7 $!e$!o#a"om
investito!ima k'$4"eni a!ti"a o# v!e#nosti1 T!5ovina me9' $!ima!nim #i4e!ima obav4"a se
$!eko V4a#ino5 b!oke!a1 Na ova" na8in se obav4"a"' b!%e i "e#nostavni"e t!ansakci"e7 a imena
V4a#ini #i4e!a se ne ob"av4"'"'1 Da bi se kva4i3ikova4e 6a #i4e!a #!%avni a!ti"a o# v!e#nosti7
banke mo!a"' #a is$'ne 's4ove ' $o54e#' ka$ita4a i s$!emnosti #a '8estv'"' na t!%i&t'
#!%avni a!ti"a1
Investicionim bankama "e $ot!eban ve4iki ka$ita4 6a ove $os4ove7 ko"i one $!ibav4"a"'
k!atko!o8nim $o6a"micama na !e$o t!%i&t'1 Uko4iko banke is$'ne te k!ite!i"'me k!o6
o$e!aci"e na otvo!enom t!%i&t'7 o# n"i kao #!%avni #i4e!a se o8ek'"e #a o#!%ava"' t!%i&te
#!%avni obve6nica7 #a sta4no '8estv'"' na a'kci"ama i #a #!%avi obe6be9'"' in3o!maci"e i
ana4i6e ko"e s' ko!isne 6a s$!ovo9en"e moneta!ne $o4itike1
Na a'kci"ama se mo5' #ati #ve v!ste $on'#e 6a k'$ovin' a!ti"a2 kom$etitivne i
nekom$etitivne1
C,
Nekom$etitivne $on'#e #a"' sitni investito!i i $o"e#inci1 U n"iovim
$on'#ana o#!e9ena "e "e#ino ko4i8ina a!ti"a o# v!e#nosti ko"' %e4e #a k'$e1 (!ima!ni #i4e!i
ko"i t!5'"' 6a svo" !a8'n i 6a !a8'n svo"i k4i"enata #a"' kom$etitivne $on'#e1 Oni navo#e '
svo"im $on'#ama cen' i ko4i8in' a!ti"a o# v!e#nosti ko"' %e4e #a k'$e1
(osto"e #ve va!i"ante $!ocesa a'kci"e2 sa vi&est!'kom cenom i sa 'ni3o!mnom cenom7 t6v1
o4an#ska a'kci"a1
C-
Ko# a'kci"e sa vi&est!'kom cenom a!i"e se $!o#a"' #i4e!ima ko"i s'
$on'#i4i na"ve*' cen'7 o#nosno na"ni%e t!o&kove 6a emitenta1 Da4"e se v!&i a4okaci"a sve #ok
se ne isc!$i !as$o4o%iva ko4i8ina obve6nica1 Na"vi&i $!inos ko"i se $!ivati na6iva se sto$
$!inos7 o#nosno sto$ $on'#a "e ona ko# ko"e "e na"ni%a cena a!ti"e o#nosno na"vi&i $!inos1
Investito!i ko"i s' #a4i nekom$etitivne $on'#e $!ivata"' $!ose8n' cen' i6 $!iva*eni
kom$etitivni $on'#a1 Di4e! mo%e #ati vi&e kom$etitivni $on'#a7 a4i "e o5!ani8en ' $o54e#'
ko4i8ine a!ti"a o# v!e#nosti ko"e %e4i #a k'$i1 U SAD #i4e! ne mo%e k'$iti vi&e o# +B N o#
'k'$ne ko4i8ine a!ti"a ko"e se $!o#a"'1 Ovim se s$!e8ava mono$o4ska $o6ici"a #i4e!a na# tom
emisi"om obve6nica1 Ra64ika i6me9' sto$ $!inosa i $!ose8no5 $!inosa svi $!iva*eni
$on'#a se na6iva >!e$@1 On "e me!a 's$ea a'kci"e i &to "e !e$ ve*i to "e a'kci"a man"e
's$e&na1 Ovo 6bo5 to5a &to "e $!ose8na cena7 $o ko"o" $!iva*ene $on'#e mo5' #a k'$e
obve6nice7 6na8a"no ni%a o# na"ve*e $4a*ene cene1
Ko# o4an#ske a'kci"e #ostav4"a se $on'#a 6a o#!e9en' ko4i8in' a!ti"a o# v!e#nosti $o
o#!e9enom $!inos'1 Nakon &to s' sk'$4"ene i !a6mot!ene sve $on'#e7 'tv!9'"e se na"ve*i
$!inos $o $on'#i i $o tom $!inos' svi #obi"a"' a!ti"e1 Ae#na cena va%i 6a sve $on'#e1
C,
An#!e"evi*7 0,,E7 B- st!1
C-
Isto7 B- st!1
++
Di4e!i ko"i k'$'"' #!%avne obve6nice #a4"e i $!o#a"' investito!ima $o ceni ve*o" o# k'$ovne7
i na"8e&*e i $!o#a"' ' ve*o" ko4i8ini ne5o &to i $ose#'"'1 Investicione banke %e4e o# svake
nove emisi"e #a $ose#'"' #eo7 "e! se tako $osta"e #oba! ma!ket me"ke! na sek'n#a!nom
t!%i&t'1
Investicione banke kao '8esnici a'kci"a #!%avni obve6nica ostva!'"' $!io#e i6 neko4iko
i6vo!a1 (!vo7 $o&to $o6na"' t!%i&te na#a"' se #a *e k'$iti #!%avne obve6nice $o $ovo4"nim
cenama i $!e$!o#ati i ivestito!ima $o ve*im cenama7 $a na !a64ici ostva!iti $!o3it1 Iako $!o3it
mo%e biti ma4i7 ako se 54e#a $!ema !a64ici k'$ovne i $!o#a"ne cene7 t!ansakci"e ovo5 ti$a s'
ve4ike stotine mi4iona #o4a!a7 $a i mi4i"a!#e #o4a!a na !a6vi"enim t!%i&tima1 <ak i sa ma4om
!a64ikom ove t!ansakci"e mo5' #oneti investiciono" banci ve4iki $!o3it1 D!'5o7 one ove a!ti"e
o# v!e#nosti mo5' ko!istiti 6a #i4e!ske aktivnosti na sek'n#a!nom t!%i&t'1 T!e*e7 one *e
ko!istiti ove a!ti"e o# v!e#nosti 6a !a6ne v!ste t!5ovine7 e#%in5a i a!bit!a%ni st!ate5i"a1
Sa a!ti"ama T!e6o!a "e mo5'*e t!5ovati i $!e n"iove emisi"e1 Takva t!5ovina na6iva se LI
IGen iss'e#D t!5ovina i obav4"a se $!e $o8etka a'kci"e1
C0
T!5ovina $o8in"e o# ob"av4"ivan"a
a'kci"e i t!a"e sve #o #ana ka#a se v!&i $4a*an"e 6a emitovane a!ti"e o# v!e#nosti1 Di4e!i i
investito!i aktivno '8estv'"' na LI t!%i&t'7 $!i 8em' se ko!iste >#'5om@ i4i >k!atkom@
$o6ici"om1 Sek'n#a!no t!%i&te a!ti"a o# v!e#nosti T!e6o!a se smat!a t!en'tno na"4ikvi#ni"im
t!%i&tem na svet'1
(. )araktiristike "artija od vrednosti dr%avni" agencija
D!%ave mo5' osnovati a5enci"e ko"e ima"' ov4a&*en"a #a emit'"' svo"e obve6nice1 Ve4i8ina i
6na8a" ovi a5enci"a va!i!a o# #!%ave #o #!%ave2 ' SAD s' !a6vi"ene7 ' Aa$an' i Nema8ko"
ne&to man"e7 #ok ' Ve4iko" B!itani"i i ne $osto"e1
D!%ava ne 5a!ant'"e 6a ove obve6nice7 a4i investito!i smat!a"' #a #!%ava ne*e #o$'stiti #a
A5enci"a ne i6v!&i svo"' obave6'1 D!%avne a5enci"e emit'"' #'%ni8ke a!ti"e o# v!e#nosti7
kako bi se $!ik'$i4a s4obo#na nov8ana s!e#stva ko"a *e se $4asi!ati stanovni&tv'7 st'#entima
i4i $o4"o$!iv!e#nim $!oi6vo9a8ima1 ?a!ti"e o# v!e#nosti #!%avni a5enci"a s' k!atko!o8ne I!ok
#os$e*a +:B #anaD i #'5o!o8ne Iobve6nice sa #os$e*em #'%im o# 0 5o#ineD1 Ove a!ti"e o#
v!e#nosti s' visoko5 !an5a 7 obe4e%ava"' se simbo4ima AAA i smat!a"' se ne!i6i8nim1 S
ob6i!om #a s' man"e 4ikvi#ne ' o#nos' na #!%avne obve6nice7 kamatna sto$a im "e ne&to
ve*a1 Ri6ik ko"i nose ove a!ti"e "e ma4i1 Obi8no s' osi5'!ane 6a"movima ko"e s' o#ob!i4e i6
s!e#stava $!ik'$4"eni emisi"om obve6nica1 U s4'8a"' #a #o#"e #o $!ob4ema ' is$'n"avan"'
obave6a7 a5enci"a mo%e #a '6me #!%avni k!e#it1 Sek'n#a!no t!%i&te ovi a!ti"a ni"e !a6vi"eno1
Mno5i investito!i smat!a"' #a s' a5enci"ske obve6nice at!aktivna a4te!nativa #!%avnim
obve6nicama sa ni%om kamatnom sto$om1
Investicione banke aktivno '8estv'"' ko# emisi"e ovi a!ti"a o# v!e#nosti1 A5enci"a o#!e9'"e
svo5 a5enta7 a to s' ve4ike investicione banke1 One $oma%' oko emitovan"a a!ti"a o#
v!e#nosti i ko# o#!e9ivan"a cene a!ti"a o# v!e#nosti1 A5enti s' 6a#'%eni 6a sve $omo*ne i
'obi8a"ne aktivnosti ve6ane 6a nov' emisi"'1 Ko# $!o#a"e i #ist!ib'ci"e ovi a!ti"a o#
v!e#nosti investito!ima7 3o!mi!a se sin#ikat investicioni banaka1 Sin#ikat ima '4o5'
$ot$isnika7 ko"i otk'$4"'"e a!ti"e o# v!e#nosti $o ni%o" ceni o# a5enci"e7 a on#a nasto"i #a i
C0
(!o4ete!7 0,,=7 0BE st!1
+E
$!o#a &i!o" 5!'$i investito!a1 Investiciona banka ostva!'"e 6a!a#' na !a64ici ' ceni1
Investicione banke $!ave in%in"e!in5 ovi a!ti"a o# v!e#nosti #o#a"'*i im $osebne
ka!akte!istike7 kako bi i '8ini4a at!aktivni"im 6a investito!e1
(.# )arakteristike "artije od vrednosti lokalni" organa vlasti
Obve6nice 4oka4ni o!5ana v4asti ko"e se #!'5a8i"e 6ov' m'nici$a4ne obve6nice7 emit'"'
!e$'b4ike7 5!a#ovi7 o$&tine7 te!ito!i"a4ne "e#inice i #!'5i o!5ani v4asti1 Ovo s' #'5o!o8ne
a!ti"e o# v!e#nosti7 ko"e se i6#a"' #a bi se $!ik'$i4a s!e#stva 6a ve4ike ka$ita4ne $!o"ekte7 kao
&to s' i65!a#n"a &ko4a7 bo4nica7 s$o!tiski a4a7 ae!o#!oma7 mostova7 $'teva i #!'5i
saob!a*a"nica i svi ob"ekata o# &i!e5 6na8a"a1 One se emit'"' !a#i $ok!i*a b'#%etsko5
#e3icita1 T!%i&te m'nici$a4ni obve6nica "e na"ve*e t!%i&te a!ti"a sa 3iksnim $!inosom1
Emitenti m'nici$a4ni obve6nica i mo5' $4asi!ati "avno i4i $'tem $!ivatno5 $4asmana1 Retko
se ove obve6nice #i!ektno $!o#a"' investito!ima ve* se '6 $omo* investicione banke v!&i
"avna $on'#a1
Iako ni"e $ot!ebno !e5ist!ovati emisi"' ko# na#4e%ni o!5ana7 ona se mo!a s$!ovo#iti $o
stan#a!#no"7 6akonom 'tv!9eno" $!oce#'!i1 (!oce#'!a $ok!iva iste as$ekte kao i ko# $!ocesa
nove emisi"e ko!$o!ativni obve6nica2 bi!a se investiciona banka7 o54a&ava se i i6nosi na
t!%i&te nova emisi"a7 'tv!9'"e se cena emisi"e7 3o!mi!a se sin#ikat $ot$isnika7 $!o#a"e se
emisi"a i !a6vi"a se sek'#a!no t!%i&te a!ti"a1
C+
Emitent investicion' bank' bi!a i4i $'tem $!e5ova!an"a i4i $'tem $on'#e1 Ko# emisi"e o$&ti
ob4i5acioni obve6nica obi8no se i6bo! investicione banke v!&i na osnov' $on'#e7 a ko#
$!inosni obve6nica $!e5ova!an"em1 (!oces kom$etitivni $on'#a se !a64ik'"e ' o#nos' na
isti $ost'$ak ko# ko!$o!ativni obve6nica1 Naime7 emitent *e ' s!e#stvima "avno5
in3o!misan"a #a i#e na emisi"' obve6nica7 $!eci6i!a"'*i ve4i8in' emisi"e7 !ok #os$e*a
obve6nica7 i6nos 54avnice7 $osebne 's4ove i6 emisi"e it#1 Sin#ikati investicioni banaka
#ostav4"a"' $on'#' i bi!a se ona" ko"i "e #oatavio na"ni%e t!o&kove 6a emitenta1 Nakon
3o!mi!an"a sin#ikata7 on k'$'"e a!ti"e o# v!e#nosti o# emitenta $o o#!e9eno" ceni7 n'#i
a!ti"e $otenci"a4nim investito!ima7 $!e'6ima !i6ik ne's$ea $!o#a"e emisi"e7 #ist!ib'i!a
a!ti"e emitentima1 F'nkci"' $ot$isnika ko# ovi obve6nica obav4"a"' i investicione i
kome!ci"a4ne banke1
F'nkci"a $ot$isivan"a ima k4asi8ne 3a6e2 $!i$!ema7 $ot$isivan"e i #ist!ib'ci"a1 (!i$!emne
aktivnosti ob'vata"' $!i$!em' #ok'mentaci"e7 3inansi"ski i6ve&ta"a7 $o8etna $4ani!an"a i
st!'kt'!' emisi"e obve6nica1 (ot$isivan"e $o#!a6'meva o#!e9ivan"e cene emisi"e1 (!i
o#!e9ivan"' cene $o*i *e se o# $!inosa ko"i ostva!'"' s4i8ne a!ti"e o# v!e#nosti na
sek'#a!nom t!%i&t'1 Dist!ib'ci"a ob'vata 3o!mi!an"e sin#ikata i #ist!ib'ci"' a!ti"a o#
v!e#nosti1
Iako se emisi"a ovi a!ti"a o# v!e#nosti ne mo!a !e5ist!ovati7 vo#e*a investiciona banka mo!a
#a #ostavi 6vani8n' i6"av' o emisi"i1 Ova i6"ava o$is'"e emisi"'7 emitenta i #a"e $!avno
C+
An#!e"evi*7 0,,E7 B+ st!1
+B
mi&4"en"e2 #a "e emitent $!avno ' mo5'*nosti #a emit'"e obve6nice i #a "e na o#5ova!a"'*i
na8in $!i$!em4"ena $!o#a"a obve6nica1
CE
Ras$on ko"i investicione banke ostva!'"' 6a#n"i 5o#ina "e sman"en1 Ra64o6i 6a to s' '
$ove*ano" konk'!enci"i i6me9' investicioni banaka7 sman"en"e nakna#a7 $!omene ' $!i!o#i
k'$ovne st!ane7 ve*a 6ainte!esovanost emitenta 6a nakna#e ko"e se $4a*a"' #i4e!ima7 o$&te
sman"en"e !i6ika i t!o&kova ko# $ot$isivan"a emisi"e1
Ko# emisi"e m'nici$a4ni obve6nica $osto"e #ve v!ste sin#ikata2 sa ne$o#e4"enim !a8'nom i
sa $o#e4"enim !a8'nom1
CB

Va%na 3'nkci"a ko"' v!&e investicione banke ko# emisi"e m'nici$a4ni obve6nica "este
3inansi"sko savetovan"e1 Na"va%ni"i saveti ko"e investiciona banka $!'%a s'2
C:
savet o 3inansi"skom $4ani!an"' i $o4itici #'5ova7
teni8ka $omo* ' st!'kt'i!an"' novo5 #'5a7
&i!en"e in3o!maci"a7
monito!in51
Ve*ina m'nici$a4ni obve6nica "e i6'6eta o# $4a*an"a $o!e6a na ostva!en' #obit7 &to 6na8i #a
$!io# o# kamate ko"i ostva!i investito! ni"e $!e#met o$o!e6ivan"a1 (o!eske o4ak&ice ima"' 6a
ci4" #a $otstakn' k'$ovin' m'nici$a4ni a!ti"a o# v!e#nosti1 One nose ni%' kamatn' sto$' o#
osta4i a!ti"a o# v!e#nosti1 Investito! "e 6bo5 os4oba9an"a o# $4a*an"a $o!e6a 6a#ovo4"an
ni%om $o!eskom sto$om1 M'nici$a4ne obve6nice se !a64ik'"' $o i6vo!ima s!e#stava i6 ko"i
se i6mi!'"e 54avnica i kamata1
(o tom osnov' se m'nici$a4ne obve6nice mo5' $o#e4iti na2
CC
-D obve6nice ko"e se is$4a*'"' na osnov' $!ik'$4"eni $o!e6a7
0D $!io#ne obve6nice1
(!va 5!'$a m'nici$a4ni obve6nica se is$4a*'"e i6 $o!e6a na #obit ko!$o!aci"e7 $o!e6a na
imovin'7 $o!e6a na $!io# 5!a9ana i smat!a se veoma si5'!nom obve6nicom1 D!'5a 5!'$a
m'nici$a4ni obve6nica se is$4a*'"e i6 $!io#ni obve6nica Iae!o#!omi7 4'ke7 s$o!tske
#vo!ane7 i$oteka!ne obve6nice i s41D7 ko"e 6avise o# o#!e9eni i6vo!a $!io#a1
(.( )arakteristike kor,orativni" d'%ni3ki" "artija od vrednosti
Ko!$o!ativne obve6nice se na"vi&e emit'"' na ame!i8kom t!%i&t'7 o# st!ane "avni $!e#'6e*a7
t!ans$o!tni $!e#'6e*a7 in#'st!i"ski i 3inansi"ski kom$ani"a1 O# 'k'$no5 b!o"a #'%ni8ki
a!ti"a o# v!e#nosti7 na $omen'tom t!%i&t'7 +, N ot$a#a na ko!$o!ativne obve6nice1 K'$ci
ovi a!ti"a o# v!e#nosti s' instit'ciona4ni investito!i7 st!ani investito!i7 ne#e$o6itne
instit'ci"e7 b!oke!sko)#i4e!ska #!'&tva1 One mo5' biti ka!tko!o8ne i #'5o!o8ne1 U $!aksi
!a6vi"eni 6ema4"a na"vi&e se emit'"' ko!$o!ativne obve6nice i kome!ci"a4ni 6a$isi1
CE
An#!e"evi*7 0,,E7 BE st!1
CB
Isto7 BE st!1
C:
Isto7 BE st!1
CC
(!o4ete!7 0,,=7 0BB st!1
+:
Ko!$o!ativne obve6nice s' #'5o!o8ne a!ti"e o# v!e#nosti ko"e s4'%e 6a $!ik'$4"an"e
s4obo#ni nov8ani s!e#stava1 Investito! n"iovom k'$ovinom k!e#iti!a emitenta7 ko"i "e '
obave6i #a m' is$4a*'"e kamat' $e!io#i8no i 54avnic' o !ok' #os$e*a1 O#nos i6me9'
emitenta i investito!a '!e9en "e '5ovo!om i obe6be9en i$otekom1 Uko4iko emitent ne is$'ni
svo"e obave6e7 investito! se mo%e nami!iti $!o#a"om i$oteke1
(!ime!i i6 $!akse $oka6'"' #a se nomina4na v!e#nost ko!$o!ativni obve6nica k!e*e oko -,,,
#o4a!a7 '6 $4a*an"e $o4'5o#i&n"e kamate i #ata "e mo5'*nost o$o6iva1 Rok #os$e*a
ko!$o!ativni obve6nica se k!e*e o# 0B #o E, 5o#ina7 a ko# neki "e ta" !ok i #o -,, 5o#ina
Iobve6nice >Coca Co4a@7 >La4t DisneJ@7 >IBM@7 >Sa44 Unive!sitJ@ i s41D1
Oto se ti8e v!emena emisi"e7 n"i "e na"bo4"e emitovati ka#a s' cene !ani"e emitovani
obve6nica na"vi&e i ka#a s' n"iove kamate !ea4no na"ni%e1
Tabela ). .misija kor%orativnih obvezni&a
;o#ine I6nos Imi4!#1 TD
-//=1 C,=7:
-///1 CBE7E
0,,,1 CE070
0,,-1 =C=7,
0,,01 :B07C
0,,+1 C:E7:
0,,E1 C--70
Izvor: Dr Nenad Vunjak, Dr ro! "uri#, Dr $jubomir Kovaevi#, Kor%orativno i
investi&iono bankarstvo, 'uboti&a: (roleter, )**+, ),/ str.
Ko!$o!ativne obve6nice se mo5' $!o#avati $'tem "avne emisi"e i $!ivatno5 $4asmana1 Aavna
emisi"a se v!&i $!eko investicione banke ko"a se bi!a $'tem $!e5ovo!a i4i na#metan"em1
Investiciona banka "e ' oba s4'8a"a $ot$isnik emisi"e ko!$o!ativni obve6nica1 (!i4ikom
na#metan"a bi!a se ona investiciona banka ko"a $on'#i na"bo4"e 's4ove1 Ko# $!e5ova!an"a se
investiciona banka i emitent #o5ova!a"' o 's4ovima emisi"e ko!$o!ativni obve6nica1 (!ivatni
$4asman $!e#stav4"a $!o#a"' ko!$o!ativni obve6nica man"em b!o"' investito!a7 $!i 8em'
emitent' ni"e $ot!ebno o#ob!en"e Komisi"e 6a a!ti"e o# v!e#nosti1 Kamatne sto$e ko#
$!ivatno5 $4asmana ovi obve6nica s' ve*e7 $!i 8em' "e emisi"a #oti8ni obve6nica sa k!a*im
!okom #os$e*a1 Ko# $!ivatno5 $4asana investiciona banka "e ' '4o6i savetnika emisi"e
obve6nica1
+C
Tabela -. Najve#i %ot%isni&i ak&ija i obvezni&a u svetu )**1. godini
Ran5 Investiciona banka I6nos '
mi4ionima T
T!%i&ni '#eo
- Citi5!o'$RSo4omon Smit Ba!neJ E=:7/ -07,
0 Me!!i44 LJnc K Co Inc E+07C -,7:
+ C!e#it S'isse Fi!st Boston +E:7/ =7B
E A( Mo!5an Case +-B7- C7C
B ;o4#man7 Sacs K Co +,07B C7E
: Mo!5an Stan4eJ 0CC7: :7=
C Leman B!ote!s Inc1 0:,7: :7E
= UBS La!b'!5 0B07= :70
/ De'tsce Bank A; 00E7E B7B
-, Bank o3 Ame!ica Sec'!ities -:07B E7,
Uk'$no $!vi -, +1,:07, CB7-
Uk'$no ' in#'st!i"i E1,CB7, -,,7,
Izvor: 0arjaktarovi#12akoevi# 'la3ana, Investi&iono bankarstvo i tr4i!te hartija od
vrednosti, 0eograd: 5ad4bina 6ndrejevi#, )**7, 78 str.
Ko# $ot$isivan"a emisi"e !as$on ko"i #obi"a investiciona banka "e man"i o# -N 6a kva4itetn'
emisi"'7 a 6a man"e kva4itetn' oko +N1 Nakna#a vo#e*em mena#%e!' 6a $ot$isivan"e emisi"e
"e obi8no 0,N7 84anovima sin#ikata o# 0BN #o +,N7 a 84anovi $!o#a"ne 5!'$e o# B,N #o
BBN1 U tabe4i E1 "e $!ika6ano kako se k!e*e !as$on investicioni banaka 6avisno o# ve4i8ine
emisi"e akci"a i obve6nica1
Tabela 7. obiajni uku%ni ras%on investi&ionih banaka u zavisnosti od veliine emisije
ak&ija i obvezni&a
Inici"a4na "avna $on'#a
akci"a
(on'#a obi8ni akci"a (on'#a obve6nica
Ve4i8ina
emisi"e
Imi4ion1 TD
Uk'$ni
!as$on
Ve4i8ina
emisi"e
Imi4ion1 TD
Uk'$ni
!as$on
Ve4i8ina
emisi"e
Imi4ion1 TD
Uk'$ni
!as$on
-,)+,
+,):,
:,)-B,
-B,U
:7:0N
:7CEN
:7:CN
E7E:N
-,)+,
+,):,
:,)-B,
-B,U
B7:BN
B7+EN
E7==N
+7-=N
,)B,,
B,,)B,,,
,7B,N
,7B+N
vrednosti, 0eograd: 5ad4bina 6ndrejevi#, )**7, 7+ str.
Oto se ti8e t!o&kova emisi"e7 $o6nato "e #a s' oni ve*i ko# akci"a ne5o ko# obve6nica1 Ra64o5
tome "e &to se obve6nice $!o#a"' ' b4okovima ma4om b!o"' instit'ciona4ni investito!a7 a
akci"e se $!o#a"' ve4ikom b!o"' sitni investito!a1 I ko# emisi"e obve6nica va%i ekonomi"a
obima1 U tabe4i B1 s' $!ika6ani 'k'$ni t!o&kovi emisi"e obve6nica ' 6avisnosti o# ve4i8ine
emisi"e1
+=
Tabela ,. Tro!kovi emisije obvezni&a %rema veliini emisije
Ve4i8ina emisi"e I' mi4ionima
#o4a!aD
Ko!$o!aci"ske obve6nice
Uk'$ni t!o&kovi emisi"e I!as$oni i osta4i
t!o&koviD
Is$o# - -E7,N
-)-7/ --7,N
0)E7/ :70N
B)/7/ +70N
-,)-/7/ -7/N
0,)E/7/ -7EN
B, i i6na# -7-N
vrednosti, 0eograd: 5ad4bina 6ndrejevi#, )**7, 7+ str.
Kome!ci"a4ni 6a$isi s' k!atko!o8ne a!ti"e o# v!e#nosti sa !okom #os$e*a #o 5o#in' #ana1
Ni"e i $ot!ebno !e5ist!ovati ko# Komisi"e7 $a s' 6ato at!aktivni1 Rok #os$e*a ovi a!ti"a o#
v!e#nosti "e #o +, #ana7 $a 6ato ne $osto"i sek'n#a!no t!%i&te1 (o&to kome!ci"a4ni 6a$isi nis'
osi5'!ani emit'"' i sna%ne 3inansi"ske kom$ani"e1 (!i k'$ovini kome!ci"a4ni 6a$isa k'$ac
#obi"a #iskont7 a o !ok' #os$e*a se k'$c' is$4a*'"e nomina4ni i6nos kome!ci"a4no5 6a$isa1
Investito! mo%e 6a!a#iti na !a64ici i6me9' nomina4ne v!e#nosti i k'$ovne cene kome!ci"a4no5
6a$isa1 Emitent mo%e ko!istiti 's4'5' investicione banke I$ot$isnik emisi"e i4i a5ent emisi"eD
$!i4ikom emisi"e 6a$isa7 a mo%e i6v!&iti $4asman emisi"e #i!ektno investito!'1 Kome!ci"a4ni
6a$isi se emit'"' !a#i k!atko!o8no5 3inansi!an"a $ov!emene $ot!ebe 6a nov8anim s!e#stvima i
$ot!ebe 6a #'5o!o8nim 3inansi!an"em1 Instit'ciona4ni investito!i s' na"6na8a"ni"i k'$ci
kome!ci"a4ni 6a$isa1 Emitenti 6a$isa mo5' biti 3inansi"ske i ne3inansi"ske kom$ani"e1
Emisi"' kome!ci"a4ni 6a$isa !ea4i6'"' $!o#'%nice ve4iki kom$ani"a kao &to s'2 >;ene!a4
Moto!s Acce$tance Co!$o!ation@7 >Fo!# C!e#it@7 >C!Js4e! Financia4@ i s41
C=
Emitenti
kome!ci"a4ni 6a$isa ima"' visok !e"tin57 a4i ako to ni"e s4'8a" ta#a se '6 emisi"' v!&i k!e#itna
$o#!&ka 3inansi"ski instit'ci"a sa visokim k!e#itnim !e"tin5om1 Na"8e&*e investicione i4i
$os4ovne banke i6#a"' k!e#itno $ismo7 $!i 8em' 5a!ant'"' #a *e i6mi!iti obave6'7 'ko4iko to
emitent ne '8ini o !ok' #os$e*a1
C=
(!o4ete!7 0,,=7 0BC st!1
+/
+. Investicione banke na evrotr%i&t'
Ev!ot!%i&te $!e#stav4"a 54oba4n' ne$!eki#n' t!5ovin' 3inansi"skim inst!'mentima ' svim
54avnim 3inansi"skim cent!ima7 kao &to s' Lon#on7 N"'"o!k7 (a!i67 B!ise47 F!ank3'!t7
L'ksemb'!57 Tokio7 ?on5 Kon5 i Sin5a$'!1 Osnovna #'5o!o8na #'%ni8ka a!ti"a ko"om se
t!5'"e na ovom t!%i&t' "este ev!oobve6nica1 Ev!oobve6nica "e #'5o!o8na obve6nica ko"a se
$!o#a"e na t!%i&tima van #oma*e5 t!%i&ta 6em4"e7 na 8i"' va4't' obve6nica 54asi1 Osnovne
va4'te na ko"e ev!oobve6nica 54asi s' ame!i8ki #o4a!7 ev!o7 "a$anski "en i b!itanska 3'nta1
Na t!%i&t' ev!oobve6nica $o!e# $!e#'6e*a7 $o"av4"'"' se kao emitenti i #!%ava7 4oka4ni o!5ani
v4asti7 3inansi"ske instit'ci"e kao &to s' banke7 m'4tinaciona4na $!e#'6e*a i me9'na!o#ne
instit'ci"e kao MMF7 Svetska banka i Ev!o$ska investiciona banka1 Inost!anim investito!ima
"e #anas na"at!aktivni"e t!%i&te ev!oobve6nica ' o#nos' na osta4a t!%i&ta obve6nica na svet'1
Ovo t!%i&te "e os4obo9eno naciona4ni !e5'4ativa i o5!ani8en"a1 (o&to ni"e $o#4o%no
!e5ist!aci"i i4i 8ekan"' bi4o ko"e v!ste7 t!%i&te ev!oobve6nica $!e#stav4"a !e4ativno b!6 i6vo!
neo$o#ni s!e#stava 6a emitenta1 Osnovne ka!akte!istike ev!oobve6nica mo5' se vi#eti '
tabe4i :1
Tabela /: 9snovne karakteristike evroobvezni&a
Osnovne karakteristike evroobveznica
Emitent Na"kva4itetni"i 6a"mo$!imci
Va4'ta Bi4o ko"a &i!oko ko!i&*ena me9'na!o#na va4'ta
(!ose8na ve4i8ina emisi"e O# B, mi4iona US #o4a!a #o B,, mi4iona #o4a!a
Ti$ Na #onosioca
Re5'4aci"a Nis' $o#4o%ne !e5ist!aci"i ni "e#ne #!%ave
(o!e6 Nema 6a#!%ano5 $o!e6a
(4a*an"e kamate ;o#i&n"e7 ko# 3iksne sto$eQ $o4'5o#i&n"e ko# $!omen"ive
kamatne sto$e
Listin5 Lon#on i4i L'ksemb'!5
Osi5'!an"e Neosi5'!ane
Investito!i Instit'ciona4ni i4i in#ivi#'a4ni
(!oce#'!a emisi"e (4asi!an"e $'tem inte!naciona4ni sin#ikata
T!5ovan"e OTC t!%i&te
Sa4#i!an"e Kom$"'te!ski $'tem k4i!in5 sistema7 E'!oc4ean i Ce#e4
vrednosti, 0eograd: 5ad4bina 6ndrejevi#, )**7, ,, str.
;4avna sna5a ovo5 t!%i&ta "este to &to $!o#a"'*i a!ti"e o# v!e#nost i6van svo"e 6em4"e7
emitent 8esto mo%e i6be*i 4oka4na $!avi4a i 6akone1 Zato "e ovo t!%i&te ve4iko i na n"em'
aktivno '8estv'"' $o6nati emitenti1 Ae#ino k!e#itno na"s$osobni"i emitenti mo5' i6#avati
ev!oobve6nice1 (o&to one 54ase na #onosioca7 ne vo#i se evi#enci"a o v4asnicima7 $a s' ove
a!ti"e os4obo9ene $o!e6a1
Na t!%i&t' ev!oobve6nica nema 6ateva 6a !e5ist!aci"om emisi"e1 Obi8no se $4asman v!&i tako
&to investiciona banka ko"a #a na"bo4"' $on'#' ' %e4"eno" va4'ti7 k'$i emisi"' o# emitenta1
Vo#e*i mena#%e!7 investiciona banka7 mo!a sta4no #a b'#e ' tok' sa #e&avan"ima na
E,
sek'n#a!nom t!%i&t' s4i8ni emisi"a i #a $!ati inte!ese investito!a1 Emitent i investiciona banka
se #o5ova!a"' oko va4'te na ko"' *e 54asiti emisi"a7 oko i6nosa i 's4ova $o# ko"im *e emitent
$!ik'$iti s!e#stva I!ok #os$e*a7 3iksna i4i $!omen"iva kamatna sto$a it#1D1 Ovi 's4ovi se mo5'
men"ati sve #o 6vani8ne $on'#e a!ti"a o# v!e#nosti1 Uko4iko "e emisi"a ve4ika7 investiciona
banka o#!e9'"e neko4iko komena#%e!a1 Vo#e*i mena#%e!i i komena#%e!i 3o!mi!a"'
mena#%ment 5!'$' obi8no o# $et #o t!i#eset banaka1 Mena#%e!i $!i$!ema"' emisi"'7
$ostav4"a"' 3ina4ne 's4ove emisi"e i o#!e9'"' $ot$isnike emisi"e i $!o#a"n' 5!'$'1 Sin#ikat
$ot$isnika mo%e 8initi "o& #eset #o #vesto banaka7 sve ' ci4"' 's$e&no5 5a!antovan"a emisi"e7
tako #a emitent #obi"e neo$o#na s!e#stva1 Investicione banke7 $ot$isnici $o6iva"' se '
sin#ikat $!ema n"iovo" sna6i i $!is'tnosti na o#!e9enim t!%i&tima1 Ova" sin#ikat 8ine ve4ike
me9'na!o#ne banke i6 svi #e4ova sveta1 Sin#ikat ' ko"i "e 'k4"'8ena i mena#%e!ska 5!'$a
ima"' 6a#atak #a $oma%' ' $4asi!an"' emisi"e investito!ima ' ev!oobve6nice7 $o 'tv!9eno"
ceni 6a emitenta1 (!o#a"na 5!'$a "e 6a#'%ena 6a $!o#a"' ev!oobve6nica investito!ima i sasto"i
se o# mena#%e!a7 $ot$isnika i #!'5i banaka ko"e ima"' #ob!' ba6' 6a $!o#a"'1 Investiciona
banka 6a 's4'5e mena#%e!a7 $ot$isnika i $!o#avca #obi"a !a64i8ite nakna#e1 Nakna#a va!i!a o#
ti$a obve6nice i va4'te na ko"' 54asi1 Obi8no "e st!'kt'!a nakna#e s4i8na ono" na #oma*em
t!%i&t' 6a ist' v!st' obve6nica1 Uk'$na nakna#a se k!e*e o# -70BN #o 07BN1
Ti$i8na emisi"a ovi obve6nica #e4imi8no se $!o#a"e instit'ciona4nim investito!ima7 a
#e4imi8no $!ivatnim investito!ima1 (!e ne5o &to se emisi"a 6vani8no $on'#i7 investiciona
banka sastav4"a $!e4imina!ni $!os$ekt1 Ob"av4"ivan"em $!os$ekta in3o!mi&' se investito!i o
osnovnim ka!akte!istikama obve6nice7 a $!o#a"na 5!'$a is$it'"e inte!esovan"a investito!a 6a
emisi"'1 Ovim obve6nicama se t!5'"e i na >sivom t!%i&t'@1 To "e ne3o!mani e4ekt!onski sistem
6a kotaci"' ko"i obe6be9'"' Re'te!s7 B4oombe!5 i4i #!'5e m!e%e1
C/
(otenci"a4nim investito!ima ovo t!%i&te omo5'*ava #a vi#e na"ve!ovatni"' cen' emisi"e i #a
stekn' $ove!en"e ' emisi"'1 Na ba6i $ov!atni in3o!maci"a o# $otenci"a4ni investito!a7
'tv!9'"' se kona8ni 's4ovi emisi"e ' ko"ima se nasto"e 6a#ovo4"iti neki 6atevi $otenci"a4ni
investito!a1 Ka#a "e #o5ovo! $osti5n't7 sin#ikat se obave6'"e #a *e k'$iti a!ti"e $o o#!e9eno"
ceni ni%o" o# cene $on'#e7 &tam$a se 3ina4ni $!os$ekt i #ist!ib'i!a $otenci"a4nim investito!ima
na #an $on'#e1 Nakon $e!io#a "avne $on'#e7 na #an 6atva!an"a7 obve6nice se 6amen"'"' 6a
novac ko"i i#e emitent'1 (os4e to5a se ob"av4"'"e o54as ' ko"ima se navo#i 's$e&no i6ve#ena
emisi"a ev!oobve6nica i navo#e se banke ko"e s' '8estvova4e ' tom $os4'1
(osto"i neko4iko ti$ova ev!oobve6nica2
=,
-D ev!oobve6nice sa 3iksnom kamatnom sto$om IE'!o st!ai5tD7
0D ev!oobve6nice sa $!omen"ivom kamatnom sto$om IF4oatin5 !ate notes)3!nsD7
+D konve!tibi4ne ev!oobve6nice I6amen"ive 6a akci"e $!e#'6e*a ko"e i i6#a"eD7
ED ev!oobve6nice sa n'4tim k'$onom IZe!o co'$on bon#sD7
BD ev!oobve6ice sa #vo"nom va4'tom I$4a*a"' kamat' ' "e#no" va4'ti7 a 54avnic' ' #!'5o"
va4'tiD1
(o"avi4e s' se b!o"ne inovaci"e na t!%i&t' ev!oobve6nica7 $a s' neke emitovane '6 #o#atak
va!anta1 (osto"i2
=-
-D #'5ovni va!ant Iko"i #o6vo4"ava v4asnicima #a k'$e #o#atne obve6nice sa istim !okom
#os$e*a i4i sa ni%om kamatnom sto$om ' o#nos' na $osto"e*'D7
C/
An#!e"evi*7 0,,E7 B: st!1
=,
Isto7 B: st!1
=-
Isto7 B: st!1
E-
0D va4'tni va!ant I#o6vo4"ava imaocima #a 6amene "e#n' va4't' 6a #!'5' $o 'na$!e#
'tv!9eno" sto$iD7
+D !obni va!ant Iomo5'*ava v4asnik' #a k'$i !ob' o# emitenta $o o#!e9eno" ceniD1
(o!e# ev!oobve6nica na t!%i&t' se t!5'"e ev!okome!ci"a4nim $a$i!ima i s!e#n"e!o8nim
obve6nicama kao i ev!oakci"ama7 samo ' mno5o man"em obim' ' o#nos' na ev!oobve6nice1
Ev!okome!ci"a4ne $a$i!e i6#a"' samo $!ivatna $!e#'6e*a sa na"ve*im k!e#itnim !e"tin5om1
Eks$an6i"a ovi a!ti"a o# v!e#nosti '5!o%ava banka!ski $osao obe6be9en"a k!atko!o8ni
k!e#ita 54avnim in#'st!i"skim i #!%avnim ko!isnicima k!e#ita1
U 6a#n"i #eset 5o#ina $!is'tan "e !ast t!%i&ta s!e#n"o!o8ni ev!oobve6nica1 Neki o# emitenata
na ovom t!%i&t' s'2 Svetska banka7 K!av4"evina Ove#ska7 Fo!#7 To"ota7 Citico!$ it#1 (os!e#nici
ko"i im $oma%' ' $4asi!an"' ovi a!ti"a s' ve4ike investicione i kome!ci"a4ne banke2 Me!!i44
LJnc7 Mo!5an Stan4eJ7Dean Litte!7 ;o4#man Sacs7 Citico!$7 So4omon Smit Ba!neJ7 A1(1
Mo!5an7 C!e#it S'isse7 De'tc Bank it#1
=0
Niski t!o&kovi7 ve4ika b!6ina i 34eksibi4nost s'
#o$!ine4i 's$e' ovo5 t!%i&ta1
Ev!oakci"e s' akci"e ko"e se $!o#a"' na ev!ot!%i&t'7 van #oma*e5 t!%i&ta1 Ove akci"e ne mo!a"'
biti #enomini!ane ' va4'ti !a64i8ito" o# n"iove #omici4ne 6em4"e1 (!o#a"a ev!oakci"a se
o54a&ava ' novinama '6 navo9en"e sin#ikata i vo#e*e5 mena#%e!a1 Ove akci"e ima"' #ve
sv!e 6a emitenta1 (!vo7 one $oma%' #a se inost!ani investito!i '$o6na"' sa $!e#'6e*em1
D!'5o7 ve*ini ve4iki kom$ani"a "e bitno #a #ive!si3ik'"' s$ekta! $osto"e*i akciona!a1 (!ve
ev!oakci"e "e emitova4a kom$ani"a Fiat1
.. 4ktivnosti banaka na tr%i&t' "artija od vrednosti Srbije
Aktivnosti banaka na t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti ' S!bi"i bi*e $osmat!ane sa as$ekta banke
kao emitenta7 kao investito!a i kao $os!e#nika1
U S!bi"i s' banke 'nive!6a4no5 ti$a7 &to 6na8i #a se $o!e# k4asi8ni k!e#itno)#e$o6itni
$os4ova bave i $os4ovima sa a!ti"ama o# v!e#nosti i b!oke!sko)#i4e!skim $os4ovima1 To "e
$otv!9eno i na"novi"im Zakonom o bankama ko"i "e #onet ' novemb!' 0,,B1 5o#ine7 a st'$io
na sna5' oktob!a 0,,:1 5o#ine1
<4an E1 ovo5 6akona ka%e #a banka mo%e obav4"ati s4e#e*e $os4ove2
=+
-D #e$o6itne $os4ove I$!iman"e i $o4a5an"e #e$o6itaD7
0D k!e#itne $os4ove I#avan"e i '6iman"e k!e#itaD7
+D #evi6ne7 #evi6no)va4'tne i men"a8ke $os4ove7
ED $os4ove $4atno5 $!ometa7
BD i6#avan"e $4atni ka!tica7
:D $os4ove sa a!ti"ama o# v!e#nosti Ii6#avan"e a!ti"a o# v!e#nosti7 $os4ovi kasto#i
banke i #!1D7
CD b!oke!sko)#i4e!ske $os4ove7
=D i6#avan"e 5a!anci"a7 ava4a i #!'5i ob4ika "emstva I5a!anci"ski $osaoD7
=0
An#!e"evi*7 0,,E7 BC st!1
=+
Isto7 =+ st!1
E0
/D k'$ovin'7 $!o#a"' i na$4at' $ot!a%ivan"a I3akto!in57 3o!3etin5 i #!1D7
-,D $os4ove 6a ko"e "e ov4a&*ena 6akonom7 kao i #!'5e $os4ove1
Bankama ' S!bi"i "e omo5'*eno #a se bave svim $os4ovima ko"ima se bave 'nive!6a4ne banke
' svet'1 I$ak7 !e3o!me ko"e s' 6avati4e banka!ski sekto! ko# nas7 kao i ne#ovo4"na !a6vi"enost
t!%i&ta a!ti"a o# v!e#nosti7 nis' bi4i #oba! save6nik ka#a "e !e8 o !a6vo"' investiciono5
banka!stva ' #oma*im bankama1 Osim to5a7 banke nis' 6a$o&4"ava4e ka#!ove ko"i *e se baviti
$os4ovima sa a!ti"ama o# v!e#nosti ko"i ina8e ni"e bi4o mno5o1 S #!'5e st!ane7 banke nis'
ima4e #ovo4"no s4obo#no5 ka$ita4a #a bi se bavi4e $os4ovima i6 #omena investiciono5
banka!stva1 (o"e#inim $os4ovima i6 #omena investiciono5 banka!stva s' se bavi4e "ake banke
i neka b!oke!sko)#i4e!ska #!'&tva1 Osim to5a7 tek "e Zakon o t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nost7 ko"i "e
st'$io na sna5' k!a"em 0,,+1 5o#ine7 6akonski $!eci6no #e3inisao $o"e#ine aktivnosti i6
se5menta investiciono5 banka!stva In$!1 $ok!ovite4"stvo emisi"e7 $!e'6iman"e it#1 a4i i 'veo
o#!e9ene $o"move ve6ane 6a $os4ove sa a!ti"ama o# v!e#nosti ko"e !ani"e nis' bi4i 6akonski
$!eci6i!ani kao "avna $on'#a7 $!ivi4e5ovana in3o!maci"a7 ma!ket me"ke!7 $o!t3o4io mena#%e!7
investicioni savetnik it#1D i omo5'*io banci #a osniva $osebne #e4ove 6a bav4"en"e $os4ovima
sa a!ti"ama o# v!e#nosti7 $!e sve5a #eo 6a b!oke!sko)#i4e!ske $os4ove i #eo 6a kasto#i
$os4ove1 Ovim 6akonom bankama "e omo5'*eno #a se bave svim $os4ovima i6 #e4ok!'5a
b!oke!sko)#i4e!ski #!'&tava2 b!oke!skim $os4ovima7 #i4e!skim $os4ovima7 $os4ovima ma!ket
me"ke!a7 a5enta emisi"e7 $ok!ovite4"a emisi"e7 $o!t3o4io mena#%e!a i investiciono5 savetnika1
=E

Sa novim Zakonom o t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti 6atim Zakonom o $!e'6iman"' i Zakonom o
investicionim 3on#ovima ko"i s' #oneti 0,,:1 5o#ine7 '6 ve* $omen'ti novi Zakon o bankama
a4i i Zakon o #ob!ovo4"nim $en6ionim 3on#ovima7 mo%e se !e*i #a "e kona8no 6aok!'%ena
6akonska ce4ina ko"a se ti8e '8e&*a banaka na t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti i 5ene!a4no $os4ova
na 3inansi"skom t!%i&t'1 Kako "e $!ivati6aci"a banaka7 a samim tim i !e3o!ma banka!sko5
sekto!a7 sko!o 6av!&ena7 '6 #e3inisane 6akonske 's4ove7 stvo!en "e okvi! ko"i omo5'*ava #a se
banke aktivni"e 'k4"'8e ' $os4ove na t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti i #a svo"im ve*im
an5a%ovan"em7 i kao emitenata i kao investito!a a4i i kao $os!e#nika7 6na8a"no #o$!ines'
!a6vo"' #oma*e5 t!%i&ta a!ti"a o# v!e#nosti1
Na #oma*em t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti banke se "av4"a"' kao emitenti a!ti"a o# v!e#nosti1
One emit'"' akci"e ' ci4"' $ove*an"a ka$ita4a banke7 a akci"ama neki banaka se #a4"e t!5'"e
na be!6i1 T!en'tno na Beo5!a#sko" be!6i se koti!a"' obi8ne akci"e 0, banaka I$o#atak i6
"an'a! 0,,=D1 (o!e# obi8ni akci"a7 t!5'"e se i $!e3e!enci"a4nim akci"ama osam banaka7 o#
ko"i "e "e#na emisi"a $!e3e!enci"a4ni k'm'4ativni akci"a7 a #ve s' $!e3e!enci"a4ne
konve!tibi4ne1
Svim akci"ama banaka se t!5'"e ' okvi!' s4obo#no5 be!6ansko5 t!%i&ta1 Oto se ti8e t!5ovan"a7
osam banaka se na4a6i ' kontin'i!anom t!5ovan"'1 U okvi!' in#eksa BELEV -B o# -B
kom$ani"a ko"e '4a6e ' n"e5ov sastav &est "e banaka ko"e s' 6a#ovo4"i4e k!ite!i"'m 4ikvi#nosti
' $!eto#nom $e!io#' i ko"ima se t!5'"e na kontin'i!anom t!%i&t'1
I6 sve5a i6neto57 "asno se 'ka6'"e #a "e !e3o!mom banaka $osti5n'to $ove!en"e ' banka!ski
sistem i ve4ika 6ainte!esovanost st!ani banaka 6a '4a6ak na ovo t!%i&te1 Kako Na!o#na banka
S!bi"e ve* neko4iko 5o#ina ne #a"e nove #o6vo4e 6a '4a6ak st!ani banaka7 "asno "e #a one na
na&e t!%i&te mo5' '*i samo k'$ovinom akci"a na be!6i i4i #oka$ita4i6aci"om #oma*i banaka1
=E
Ba!"akta!ovi*)Rako8evi* S4a9ana7 U4o5a banaka na t!%i&te a!ti"a o# v!e#nosti ' S!bi"i7 Beo5!a#2 Za#%bina
An#!e"evi*7 0,,=7 =E st!1
E+
Tako "e ova" sekto! tokom av5'sta 0,,:1 5o#ine i6bio na $!vo mesto $!ema ve4i8ini t!%i&ne
ka$ita4i6aci"e1 Ova" b'm ' t!5ovini akci"ama banaka na be!6i si5'!no "e #o$!ineo ve*o"
4ikvi#nosti i !a6i5!avan"' be!6ansko5 t!%i&ta1 (ostav4"a se $itan"e &ta *e se #esiti ka#a state&ki
investito!i $ok'$'"' akci"e banaka 6a ko"e s' 6ainte!esovani1 Kako "e banka!ski sekto! ' S!bi"i
' ve*inskom st!anom v4asni&tv'7 $ostav4"a se $itan"e #a 4i *e st!anci ici na "avne emisi"e akci"a
i os4o#obiti o#!e9eni i6nos akci"a 6a t!5ovin' na be!6i &to bi #o$!ine4o n"enom #a4"em
o%iv4"avan"'1
=B
(!ema Zakon' o t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti i 84an' --1 banke s$a#a"' ' 5!'$' $!o3esiona4ni
investito!a7 &to 6na8i #a 6bo5 b'#'*nosti svo"e #e4atnosti7 mo5' #a $!ocene 6na8a" b'#'*e
investici"e ' a!ti"e o# v!e#nosti i4i #!'5e 3inansi"ske inst!'mente1 Oto se ti8e banaka kao
investito!a na #oma*em t!%i&t'7 one na"vi&e t!5'"' b4a5a"ni8kim 6a$isima Na!o#ne banke
S!bi"e i v!e#nost $!ometa na ovom t!%i&t' "e na"ve*a o# svi a!ti"a na s!$skom t!%i&t'1 Ve*i
$!inosi s' nave4i banke #a vi&e t!5'"' b4a5a"ni8kim 6a$isima Na!o#ne banke S!bi"e ne5o
#!%avnim 6a$isima t!e6o!a7 $a "e 6na8a"no $ove*ano '8e&*e ' $!omet' b4a5a"ni8ki 6a$isa7 a
sman"eno '8e&*e #!%avni 6a$isa1 Tokom 0,,B1 i 0,,:1 5o#ine7 $'tem !e$o $os4ova sa
Na!o#nom bankom S!bi"e7 banke s' t!5ova4e i #!%avnim obve6nicama S!bi"e1 Banke tako9e
#anas vi&e t!5'"' obve6nicama Re$'b4ike S!bi"e $o osnov' sta!e #evi6ne &te#n"e na OTC
t!%i&t'7 a man"e na be!6i1 Akci"ama banke man"e t!5'"'7 "e! i smat!a"' !i6i8nim a!ti"ama1
(o5otovo banke ' st!anom v4asni&tv' nema"' o#ob!en"e svo"i cent!a4a ' inost!anstv' #a
t!5'"' akci"ama na Beo5!a#sko" b!e6i1 S ob6i!om na to #a "e vanbe!6ansko t!%i&te a!ti"a o#
v!e#nosti ' S!bi"i #va#este $'ta ve*e ne5o be!6ansko t!%i&te7 a #a s' na vanbe!6anskom t!%i&t'
54avni investito!i banke7 "asno "e #a '8e&*e banaka na t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti 6na8a"no
#o$!inosi n"e5ovom !a6vo"'7 o%iv4"avan"'7 $!omet' i 4ikvi#nosti1 Aktivno '8e&*e banaka na
vanbe!6anskom t!%i&t' i ' t!5ovini si5'!ni"im #!%avnim a!ti"ama o# v!e#nosti #ove4o "e #o
6na8a"no5 !asta ovo5 t!%i&ta1
Ka#a "e !e8 o bankama kao investito!ima ' a!ti"e o# v!e#nosti7 $osto"e 6akonska o5!ani8en"a
' $o54e#' '4a5an"a s!e#stava banke7 a ' sk4a#' sa 6akonskom obave6om '$!av4"an"a !i6icima1
U tom kontekst'7 banka "e Zakonom o bankama i O#4'kom Na!o#ne banke S!bi"e o
'$!av4"an' !i6icima #'%na #a vo#i !a8'na o !i6icima '4a5an"a i !i6icima i64o%enosti banke1 Oto
se ti8e !i6ika '4a5an"a7 6akonom "e o#!e9eno #a '4a5an"e banke ' "e#no 4ice ko"e ni"e 4ice '
3ininsi"skom sekto!' ne sme $!e*i -,N ka$ita4a banke1 Uk'$na '4a5an"a banke ' 4ica ko"a
nis' 4ica ' 3inansi"skom sekto!' i ' osnovna s!e#stva banke ne sme"' $!e*i :,N ka$ita4a
banke1 I$ak7 ov#e $o# '4a5an"ima ni"e ob'va*eno stican"e akci"a !a#i n"iove #a4"e $!o#a"e '
!ok' o# &est meseci o# #ana stican"a ti akci"a1
(o# !i6ikom i64o%enosti banke $!ema "e#nom 4ic' $o#!a6'meva se 'k'$an i6nos $ot!a%ivan"a
i vanbi4ansni stavki ko"e se o#nose na to 4ice i4i 5!'$' $ove6ani 4ica Ik!e#iti7 '4a5an"a '
#'%ni8ke a!ti"e o# v!e#nosti7 v4asni8ki '4o6i i '8e&*a7 i6#ate 5a!anci"e i ava4i i s41D1 Ve4ika
i64o%enost banke $!ema "e#nom 4ic' i4i 5!'$i $ove6ani 4ica "e i64o%enost ko"a i6nosi na"man"e
-,N ka$ita4a banke1 I64o%enost banke $!ema "e#nom 4ic' i4i 5!'$i $ove6ani 4ica ne sme $!e*i
0BN ka$ita4a banke1 I64o%enost banke $!ema 4ic' $ove6anom s bankom ne sme $!e*i BN
ka$ita4a banke1 Uk'$na i64o%enost banke $!ema 4icima $ove6anim sa bankom ne sme $!e*i
0,N ka$ita4a banke1 Zbi! svi ve4iki i64o%enosti banke ne mo%e biti man"e o# E,,N niti ve*i
o# =,,N ka$ita4a banke1
=:
=B
An#!e"evi*7 0,,=7 =B st!1
=:
Isto7 =B7 =: st!1
EE
(os!e#ni8ke $os4ove na t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti banke !a#e kao ov4a&*ene banke i4i $!eko
svo"i b!oke!sko)#i4e!ski #!'&tava1 U sk4a#' sa Zakonom o t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti7 $o!e#
to5a &to mo5' osnovati svo"a b!oke!sko)#i4e!ska #!'&tva7 bankama "a #ata mo5'*nost #a b'#'
ov4a&*ena banka1
Ov4a&*ena banka "e banka ko"a ima #o6vo4' Komisi"e 6a a!ti"e o# v!e#nosti 6a obav4"an"e
#e4atnosti b!oke!sko)#i4e!sko5 #!'&tva ' sk4a#' sa 6akonom1 De4atnosti b!oke!sko)#i4e!sko5
#!'&tva ov4a&*ena banka obav4"a $o# 's4ovom #a 6a to ima $oseban o!5ani6acioni #eo7 #a '
$os4ovnim kn"i5ama obe6be#i $osebn' evi#enci"' i $o#atke o $os4ovan"' to5 o!5ani6aciono5
#e4a i #a is$'n"ava 's4ove ka#!ovske i o!5ani6acione os$osob4"enosti i teni8ke o$!em4"enosti
6a obav4"an"e ti #e4atnosti1 (o!e# is$'n"avan"a 's4ova ko"i se ti8' ka#!ovske i o!5ani6acione
os$osob4"enosti7 banka mo!a #a ima akciona!ski ka$ita4 ve*i o# $!o$isano5 minim'ma
I-,1,,,1,,, ev!aD 6a i6nos ko"i o#5ova!a i6nos' $ot!ebno5 ka$ita4a 6a obav4"an"e o#!e9ene
#e4atnosti b!oke!sko)#i4e!sko5 #!'&tva1 T!en'tno Iav5'st 0,--D #o6vo4' Komisi"e 6a a!ti"e
o# v!e#nosti #a nast'$a"' kao ov4a&*ene banke ima -C banaka2 A5!obanka7 A4$a banka7
Banka Intesa7 Banka (o&tanska &te#ionica7 C!e#J banka7 <a8anska banka7 E!ste banka7
E'!obank EF;7 A'bmes banka7 Kome!ci"a4na banka7 (!iv!e#na banka Beo5!a#7 Rai33eisen
banka7 Ra6vo"na banka Vo"vo#ine7 Societe ;ene!a4e7 UniC!e#it banka7 Vo"vo9anska i Vo4ks
banka1
=C
Kao 84anovi Beo5!a#ske be!6e $o"av4"'"' se banke kao ov4a&*ene banke i4i $!eko svo"i
b!oke!sko)#i4e!ski #!'&tava1 U8e&*e banaka kao $os!e#nika se sta4no $ove*ava1 (o5otovo se
o# 0,,:1 5o#ine banke sve vi&e ok!e*' $os4ovima $os!e#ovan"a na t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti
i $o4ako $o8in"' #a $!e'6ima"' vo#e*a mesta na 4isti '8e&*a be!6anski $os!e#nika ' $!omet'1
U tabe4i C1 $!ika6ano "e '8e&*e banaka I i kao ov4a&*eni banaka i $!eko svo"i b!oke!sko)
#i4e!ski #!'&tavaD kao be!6anski $os!e#nika ' $!omet' na Beo5!a#sko" be!6i1
Tabela :: e!#e banaka kao berzanskih %osrednika u %rometu na 0eogradskoj berzi
Godina
Obveznice 4kcije
B!o" banaka
i $o6ici"a '
$!vi -,
Uk'$no
'8e&*e
banaka '
$!omet'
Uk'$no
'8e&*e banaka
' b!o"'
t!ansakci"a
B!o"
banaka i
$o6ici"a '
$!vi -,
Uk'$no
'8e&*e
banaka '
$!omet'
Uk'$no
'8e&*e
banaka '
b!o"'
t!ansakci"a
22( E I+7E7=7/D 0/7ECN ++7E=N +I+7=7/D -=7CEN 007BBN
22+ BI07E7:7=7/D +B7CBN E-7+EN 0I:7CD 0-7,,N 0,7,EN
22. EI-707+7:D EC7E:N E-7/EN 0IE7-,D -B7:0N -:7BEN
22/ BI-707E7:7CD B/7=0N +=7/,N +I+7C7-,D 0+7-EN 0-7,CN
Izvor: ;odi!nji izve!taj 0eogradske berze, <<<.bele=.rs
Aasno "e #a banke kao $os!e#nici $ove*ava"' svo"e '8e&*e ' $!omet' obve6nicama na be!6i1 S
#!'5e st!ane7 ve* "e !e8eno #a s' '$!avo one $!ese4i4e ve*in' $!ometa tim a!ti"ama na
vanbe!6ansko t!%i&te i 6na8a"no 5a 've*a4e1 Me9'tim7 banke se "o& 'vek man"e 'k4"'8'"' '
$os!e#ovan"e akci"ama na be!6i1 B!oke!sko)#i4e!ska #!'&tva s' i #a4"e a5i4ni"a i s$emni"a #a
t!a%e nove investito!e 6a k'$ovin' akci"a na Beo5!a#sko" be!6i1 U nekom b'#'*em $e!io#'
=C
GGG1be4eW1!s
EB
si5'!no se mo%e o8ekivati #a4"i !ast 'k'$no5 '8e&*a banaka na be!6i i n"iova ve*a o!entaci"a
ka t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti7 kakav "e t!en# 5ene!a4no i ' svetskim okvi!ima1
(o8ev&i o# 0,,E1 5o#ine banke na s!$skom t!%i&t' s' se $o"avi4e ' '4o6i kasto#i banaka1
Kasto#i banka ima #o6vo4' komisi"e 6a obav4"an"e $os4ova vo9en"a !a8'na a!ti"a o#
v!e#nosti 6a !a8'n k4i"enata i $ost'$an"e $o na4o5' k4i"enata i obav4"a #!'5e $os4ove ' sk4a#'
sa ovim 6akonom7 kao i Na!o#na banka S!bi"e ko"a mo%e #a obav4"a $os4ove kasto#i banke
be6 #o6vo4e Komisi"e 6a a!ti"e o# v!e#nosti 8i"i s' i6#avaoci Re$'b4ika S!bi"a i "e#inice
te!ito!i"a4ne a'tonomi"e i 4oka4ne samo'$!ave1 U okvi!' svo"e #e4atnosti kasto#i banka obav4"a
s4e#e*e $os4ove2
==
-D otva!a i vo#i !a8'ne a!ti"a o# v!e#nosti ko# Cent!a4no5 !e5ist!a ' ime i 6a !a8'n
6akoniti ima4aca)svo"i k4i"enata Iv4asni8ki !a8'n a!ti"a o# v!e#nostiD7
0D otva!a i vo#i !a8'ne a!ti"a o# v!e#nosti ko# Cent!a4no5 !e5ist!a7 ' ime kasto#i banke7
a 6a !a8'n 6akoniti ima4aca)svo"i k4i"enata7 o#nosno ' ime svo"i k4i"enata ko"i nis'
6akoniti imaoci ti a!ti"a7 a 6a !a8'n 6akoniti ima4aca I6bi!ni kasto#i !a8'nD7
+D i6v!&ava na4o5e 6a $!enos $!ava i6 a!ti"a o# v!e#nosti i na4o5e 6a '$is $!ava t!e*i
4ica na a!ti"ama o# v!e#nosti i sta!a se o $!enos' $!ava i6 ti a!ti"a o# v!e#nosti7
ED na$4a*'"e $ot!a%ivan"a o# i6#ava4aca $o osnov' #os$e4i a!ti"a o# v!e#nosti7 kamata i
#ivi#en#i 6a !a8'n 6akoniti ima4aca ti a!ti"a i sta!a se o ostva!ivan"' #!'5i $!ava
ko"a $!i$a#a"' 6akonitim imaocima a!ti"a o# v!e#nosti ko"i s' n"eni k4i"enti7
BD $!'%a 's4'5e $o6a"m4"ivan"a a!ti"a o# v!e#nosti7
:D obave&tava akciona!e o 5o#i&n"im sk'$&tinama akciona!ski #!'&tava i 6ast'$a i na
tim sk'$&tinama7
CD $o ov4a&*en"' k4i"enta sta!a se o i6v!&avan"' $o!eski obave6a k4i"enta $o osnov'
a!ti"a o# v!e#nosti 8i"i "e k4i"ent 6akoniti ima4ac7
=D obav4"a #!'5e $os4ove ' sk4a#' sa 6akonom ko"im se '!e9eni investicioni 3on#ovi i
#ob!ovo4"ni $en6i"ski 3on#ovi i #!'5im 6akonom i $!avi4ima $os4ovan"a kasto#i banke1
Da bi mo54a #a obav4"a svo"' #e4atnost kasto#i banka mo!a #a b'#e 84an Cent!a4no5 !e5ist!a i
#a ima $oseban o!5ani6acioni #eo ko"i "e teni8ki i ka#!ovski os$osob4"en 6a obav4"an"e
$os4ova kasto#i banke1 Ka# obav4"a $os4ove ve6ane 6a v4asni8ke !a8'ne a!ti"a o# v!e#nosti i
6bi!ne kasto#i !a8'ne7 kasto#i banka "e #'%na #a se sta!a #a na nov8anom7 o#nosno
v4asni8kom !a8'n' k4i"enta ima #ovo4"no s!e#stava7 o#nosno a!ti"a o# v!e#nosti na #an
sa4#i!an"a1
(o8etkom 0,,=1 5o#ine #eset banaka ima #o6vo4' 6a obav4"an"e kasto#i $os4ova IUnic!e#it
banka i Rai33eisen banka o# 0,,E7 Societe ;ene!a4e o# 0,,B7 Kome!ci"a4na banka o# 0,,:1
5o#ine7 E!ste bank7 E'!obank EF;7 ?J$o a4$e a#!ia banka7 Meta4s banka7 OT( banka i
Vo"vo9anska banka o# 0,,C1 5o#ineD1 Kasto#i banke ima"' $osebno 6na8a"n' i ve4ik' '4o5' '
!a#' $en6ioni i investicioni 3on#ova na #oma*em t!%i&t' "e! vo#e !a8'ne a!ti"a o#
v!e#nosti i $osebno 6bi!ne !a8'ne1
O# +B banaka ' S!bi"i na $o8etk' 0,,=1 5o#ine I(anonska banka se $!i$o"i4a Banci IntesaD7
sko!o sve banke n"i ++7 84anovi s' Cent!a4no5 !e5ist!a a!ti"a o# v!e#nosti1 Kao 84anovi
Cent!a4no5 !e5ist!a banke mo5' #a v!&e samo k4i!in5 i sa4#i!an"e nov8ani obave6a i
$ot!%ivan"a i6 t!ansakci"a sa a!ti"ama o# v!e#nosti1
=/
==
An#!e"evi*7 0,,=7 =C st!1
=/
Isto7 =C st!1
E:
U tok' $!ocesa $!ivati6aci"e $!e#'6e*a "e#na o# veoma 6na8a"ni $!i$!emni !a#n"i ' ci4"'
bo4"e5 s$!ovo9en"a i $!o#a"e $!e#'6e*a "este o#abi! $!ivati6aciono5 savetnika1 U to" '4o6i s'
se '54avnom na4a6i4e st!ane investicione banke1 Doma*e banke i4i nis' ima4e #ovo4"no
isk'stva7 i4i s' bi4e 6aok'$4"ene v!a*an"em $ove!en"a 5!a9ana ' t!a#iciona4ne banka!ske
's4'5e7 $a ni"e bi4o v!emena 6a $os4ove $!ivati6aci"e1 U svakom s4'8a"'7 ' vi&e nav!ata s'
!enomi!ane svetske investicione banke i5!a4e 6na8a"n' '4o5' ' #osa#a&n"em tok' savetovan"a
#!%ave ' $!oces' $!ivati6aci"e1 (os4e#n"a 6na8a"na banka ko"a "e #o&4a na na&e 3inansi"sko
t!%i&te "este Me!!i44 LJnc7 !enomi!ana ame!i8ka investiciona banka ko"a "e o#ab!ana na
ten#e!' 6a $!ivati6aciono5 savetnika #!%ave $!i4ikom $!ivati6aci"e ve4iko5 "avno5 $!e#'6e*a
Na3tne in#'st!i"e S!bi"e1
U tabe4i =1 "e #ata s!'kt'!a bi4ansa banaka ' S!bi"i 6a 0,,:1 5o#in' i $!vi #evet meseci 0,,C1
5o#ine1 St!'kt'!a bi4ansa banaka 'ka6'"e #a se banke ' S!bi"i na"vi&e bave t!a#iciona4nim
banka!skim $os4ovima7 $!iman"em #e$o6ita i o#ob!avan"em k!e#ita1 (!ema tome7 one vi&e
nast'$a"' kao kome!ci"a4ne 7 a man"e kao 'nive!6a4ne banke1 U na!e#nom $e!io#' bi t!eba4o
#a banke $ostan' vi&e 'nive!6a4ne i time #o$!ines' i aktivno '8estv'"' ' !a6vo"' t!%i&ta
a!ti"a o# v!e#nosti7 ko"e *e im on#a biti i6vo! $!io#a7 a ne konk'!entsko t!%i&te1
Tabela +. 'truktura bilansa stanja bankarskog sektora 'rbije u )**/. godini i u %rvih dvet
mese&i )**:. godine
Str'kt'ra aktive 22.. 22/.5
'tavka (ro&enat (ro&enat
;otovina i 5otovinski ekviva4enti :7C B7:
De$o6iti ko# Na!o#ne banke S!bi"e i a!ti"e o#
V!e#nosti ko"e se mo5' !e3inansi!ati ko# NBS
+E7= +07/
(4asmani bankama 07= +7/
(4asmani komitentima E:7: E/70
6artije od vrednosti kojima se trg'je 27/ 27/
6artije od vrednosti koje se dr%e do dos,e8a 27. 27/
U3e&8e ' ka,ital' i ostale "ov ras,olo%ive za
,rodaj'
17# 27/
Osnovna s!e#stva E7, +7:
Osta4o 07B 07C
Str'kt'ra ,asive 22.. 22/.5
'tavka (ro&enat (ro&enat
Obeve6e $!ema bankama B7E :7C
Obave6e $!ema komitentima :/7/ ::7-
Obave6e $o osnov' ov , ,
Osta4e obave6e :70 :7=
Ka$ita4 -=7B 0,7E
Le5en#a2
X$!vi #evet meseci
Izvor: 0arjaktarovi#12akoevi# 'la3ana, loga banaka na tr4i!te hartija od vrednosti u
'rbiji, 0eograd: 5ad4bina 6ndrejevi#, )**+, ++ str.
EC
Na"ve*i #eo bi4anske aktive banaka $!e#stav4"a"' $ot!a%ivan"a $o o#ob!enim k!e#itima i
$4asmanima1 U $asivi bi4ansa stan"a banka!sko5 sekto!a ve*in' 8ine t'9i i4i $o6a"m4"eni i6vo!i
3inansi!an"a1 Na"ve*i #eo $o6a"m4"eni i6vo!a 8ine #e$o6iti banaka7 $!iv!e#e i stanovni&tva1 I6
bi4ansa se vi#i #a banke ne emit'"' #'%ni8ke a!ti"e o# v!e#nosti7 a v!4o ma4o s!e#stava
$4asi!a"' ' a!ti"e o# v!e#nosti1
A5!e5atni $o#atak Na!o#ne banke S!bi"e 'ka6'"e #a banke ostva!'"' na"man"i i6nos $!io#a
o# nakna#a i $!ovi6i"a7 $!i 8em' se t' o$et samo "e#an #eo o#nosi na $os!e#ni8ke $!ovi6i"e na
t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti1 Neto #obitak $o osnov' $!o#a"e a!ti"a o# v!e#nosti i $!io#i o#
#ivi#en#i i '8e&*e ' ka$ita4' s' sko!o 6anema!4"ivi ' o#nos' na 'k'$ne $!io#e1
..1 Istra%ivanje-investicione banke na tr%i&t' "artija od vrednosti ' Srbiji
S$!ove#eno "e ist!a%ivan"e #a bi se sa54e#a4a '4o5a i mesto ko"e #anas banke ima"' na t!%i&t'
a!ti"a o# v!e#nosti ' S!bi"i1 I#e"a "e bi4a #a se sa54e#a ste$en investiciono5 banka!stva ko#
nas1 Ist!a%ivan"e "e s$!ove#eno ' banka!skom t!%i&t' S!bi"e $'tem '$itnika7 '6 #o#atno
inte!v"'isan"e mena#%e!a ' $o"e#inim bankama1 U$itnik "e ko!i&*en #a bi se #obi4i
kvantitativni i kva4itativni $o#aci 6a st'#i"'7 #ok s' #i!ektni inte!v"'i $omo54i ' $!eci6i!an"'
o#!e9eni kva4itativni $o#ataka7 stican"' bo4"e5 'vi#a ' tem' kao i #avan"e mo5'*nosti
is$itanicima #a i6nes' svo"e mi&4"en"e i4i #otakn' teme ko"e nis' nave#ene ' '$itnik'7 a
ve6ane s' 6a $!e#met ist!a%ivan"a1
Ist!a%ivan"e "e s$!ove#eno ' $e!io#' o# "'na #o se$temb!a 0,,:1 5o#ine i ob'vati4o "e sve
banke ko"e s' ta#a $os4ova4e ' S!bi"i7 n"i +C1 Na '$itnik s' o#5ova!a4i #i!ekto!i sekto!a
s!e#stava7 a!ti"a o# v!e#nosti i4i investiciono5 banka!stva7 ' 6avisnosti o# o!5ani6aci"e
$os4ova ve6ani 6a a!ti"e o# v!e#nosti ' svako" banci1
Ist!a%ivan"e "e obav4"eno ' neko4iko 3a6a2
/,
's$ostav4"an"e kontakta i 'smeno '$o6navan"e is$itanika sa ist!a%ivan"em i '$itnikom7
inte!v"' sa $o"e#inim is$itanicima7 $!ema n"iovo" %e4"i i4i $ot!ebi ist!a%ivan"a7
$!ik'$4"an"e i obe4o#an"ivan"e mate!i"a4a7
#o#atno ist!a%ivan"e i $!ik'$4"an"e #o#atno5 mate!i"a4a7
ana4i6a !e6'4tata i i6vo9en"e 6ak4"'8aka1
U$itnik "e st!'kt'i!an ' t!i #e4a1 (!vi #eo $itan"a se o#nosi na bank' kao emitenta7 #!'5i na
bank' kao investito!a i t!e*i na bank' kao $os!e#nika1 Uk'$no ima 0: $itan"a7 + ' $!vom
#e4'7 = ' #!'5om #e4'7 -B ' t!e*em #e4'7 a $os4e#n"e $itan"e se o#nosi na komenta! is$itanika
na ceo '$itnik1 Ae#an #eo $itan"a "e $o#e4"en na "e#no i4i vi&e $o#$itan"a ' okvi!' iste teme1
Fo!ma ' ko"i" s' $itan"a $ostav4"ena "e otvo!ena i 6atvo!ena1 Otvo!ena 3o!ma $o#!a6'meva #a
is$itanici #a"' svo" o#5ovo! na $ostav4"eno $itan"e7 #ok s' ko# 6atvo!ene 3o!me o#5ovo!i bi4i
$on'9eni $a "e t!eba4o samo o6na8iti o#5ovo!e1 Tako9e7 "e#an #eo $itan"a "e 6atevao
kvantitativne o#5ovo!e7 ve6ano 6a $os4ovan"e banke sa a!ti"ama o# v!e#nosti1
/-
Na $o8etk' 0,,=1 5o#ine7 ' S!bi"i ima 0, ov4a&*eni banaka i -, kasto#i banaka7 tako #a se
vi&e banaka 'k4"'8i4o ' $os4ove sa a!ti"ama o# v!e#nosti1 Sam b!o" banaka "e sman"en na +B
/,
An#!e"evi*7 0,,=7 =/ st!1
/-
Isto7 =/ st!1
E=
IBanka Intesa i (anonska banka s' se s$o"i4e ' Banka Intesa7 K'4sko" banci s' $!i$o"ene
Ze$te! banka i Ni&ka banka a na6iv "e $!omen"en ' OT( banka7 ?VB banka "e $osta4a
Unic!e#it banka7 Naciona4na banka "e $!i$o"ena EF; banci7 O$$o!t'nitJ &te#ionica a1#1 Novi
Sa# #obi4a #o6vo4' 6a !a# o# NBS #a nastavi $os4ovan"e kao O$$o!t'nitJ banka a1#1 Novi
Sa#D1
/0
U nastavk' *emo $!ika6ati !e6'4tate ist!a%ivan"a i 6ak4"'8ke #o ko"i se #o&4o1
.. Prikaz rez'ltata istra%ivanja
Re6'4tati ist!a%ivan"a *e biti $!ika6ani onako kako "e st!'kt'i!an '$itnik1 Sa54e#a*e se mesto '
'4o5a banaka kao emitenta7 6atim kao investito!a i na k!a"' $os!e#nika na t!%i&t' a!ti"a o#
v!e#nosti ' S!bi"i1 Na osnov' !e6'4tata mo5'*e "e i6v'*i neke $!et$ostavke 6a #a4"i !a6vo"
t!%i&ta a!ti"a o# v!e#nosti ' S!bi"i i '4o5' banaka na tom t!%i&t'1
..# 9anka kao emitent "artija od vrednosti na tr%i&t' Srbije
Da bi se sa54e#a4a '4o5a banaka kao emitenta na s!$skom t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti7 $!vo
$itan"e ' '$itnik' se o#nosi na to ko"e s' a!ti"e o# v!e#nosti Ik!atko!o8ne i #'5o!o8neD banke
#o sa#a emitova4e1 Ve*ina banaka7 n"i ++ i4i =/N #o sa#a s' emitova4e samo v4asni8ke
a!ti"e o# v!e#nosti)akci"e7 a =N i4i t!i banke s' nave4e #a s' emitova4e k!atko!o8ne a!ti"e '
vi#' b4a5a"ni8ki 6a$isa1
Ka#a "e !e8 o emisi"i akci"a7 ve*ina banaka v!&i emisi"' be6 "avne $on'#e1 Ovo "e
ka!akte!isti8no 6a banke ko"e s' ' ve*inskom v4asni&tv' st!ani 4ica7 $a samim tim emisi"a i#e
'na$!e# $o6natom $!o3esiona4nom investito!'1 V!4o "e ma4o otvo!eni emisi"a akci"a o# st!ane
banaka ' st!anom v4asni&tv'1 Takva sit'aci"a 6atvo!eni emisi"a 7 $osebno o# st!ane na"ve*i
banaka7 $o bi4ansno" s'mi i ne4isti!an"e takvi akci"a na be!6i si5'!no ne #o$!inosi !a6vo"'
t!%i&ta a!ti"a o# v!e#nosti1 U neko4iko s4'8a"eva se #esi4o #a ni"e bi4o emisi"e akci"a o# ka#a
"e sti5ao novi st!ani v4asnik7 &to ne5ativno 'ti8e s!$sko t!%i&te a!ti"a o# v!e#nosti i &a4"e 4o&'
s4ik' o st!anim investito!ima ko"i v4asni8ki nasto"e #a 6atvo!e banke7 ve!ovatno #ok se "o&
o8ek'"' visoke sto$e $!inosa ' banka!stv' ' S!bi"i1
U $!i4o5 8in"enici #a banke ne emit'"' k!atko!o8ne a!ti"e o# v!e#nosti 5ovo!i i $o#atak #a
nema a!ti"a o# v!e#nosti ' k!atko!o8no" $asivi ko# ve*ine banaka1 (a! banaka "e nave4o
6anema!4"ive i6nose1 Tako9e7 banke ne emit'"' #'5o!o8ne I#'%ni8keD a!ti"e o# v!e#nosti1
U $o54e#' neko5 s!e#n"o!o8no5 $4ana 6a emitovan"e #!'5i a!ti"a7 ve*ina banaka7 n"i 0= i4i
C:N7 o#5ovo!i4a "e #a 6a sa#a ne $4ani!a emitovan"e novi a!ti"a1 Ko# #ve banke !a64o5 "e ta"
&to s' i4i ' $!oces' $!ivati6aci"e i4i "e tek 6av!&eno $!e'6iman"e7 $a o8ek'"' akta $os4ovne
$o4itike novo5 v4asnika ko"im *e biti #e3inisano i $itan"e emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti1 Osta4i
#evet banaka s' o#5ovo!i4e #a *e emitovati a!ti"e i to2 t!i banke *e emitovato obve6nice Io#
ko"i "e#na banka $4ani!a emitovan"e i $!e3e!enci"a4ni akci"a ko"e #o sa#a ni"e emitova4aD7
"e#na banka $4ani!a emitovan"e #e$o6itni $otv!#a7 "e#na banka $4ani!a emisi"' se!ti3ikata o
#e$o6it'7 a 8eti!i banke se nis' i6"asni4e ko"e a!ti"e *e emitovati1
/+
/0
An#!e"evi*7 0,,=7 =/ st!1
/+
Isto7 /, st!1
E/
(!o'8ava"'*i i6vo!e 3inansi!an"a banke se ' $!osek' vi&e os4an"a"' na 3inasi!an"e i6 #'5a7 a
man"e na 3inansi!an"e i6 so$stveni i6vo!a7 &to se $o#'#a!a sa $!aksom banaka na !a6vi"enim
t!%i&tima ko"e ima"' visok 3inansi"ski 4eve!i#%1 U8e&*e ka$ita4a ' 'k'$nom 3inansi!an"' va!i!a
i6 5o#ine ' 5o#in'7 $a "e tako ' 0,,E1 5o#ini 3inansi!an"e i6 ka$ita4a 8ini4o ne&to vi&e o# -/N7
' 0,,B1 5o#ini ne&to vi&e o# -:N7 ' 0,,:1 5o#ini -=7BN7 a ' $!vi #evet meseci 0,,C1 5o#ine
0,7EN1
I6 na!e# i6neto5 se mo%e 6ak4"'8iti #a ve*ina banaka i #a4"e vi#i #e$o6ite i k!e#ite kao
osnovni i6vo! 3inansi!an"a i ne $4ani!a emitovan"e novi a!ti"a o# v!e#nosti ko"e bi 've4e na
#oma*e t!%i&te1 (o#atak #a ve4ika ve*ina banaka ne $4ani!a emitovan"e novi a!ti"a o#
v!e#nosti $oka6'"e ma4' 6ainte!esovanost banaka #a $!o&i!e $on'#' a!ti"a i ostva!e
konk'!entsk' $!e#nost 6a sebe7 a4i i #o$!ines' $ove*an"' v!sta a!ti"a o# v!e#nosti na
#oma*em t!%i&t'1
Uko4iko se o#5ovo!i na $!eto#na $itan"a 5!'$i&' na $et na"ve*i banaka $o ve4i8ini bi4ansne
aktive ' $!vi &est meseci 0,,:1 5o#ine i $et na"man"i banaka $o istom osnov'7 #obi"a"' se
$o#aci kao ' tabe4i /1
Tabela 8. 0anka ka emitent hartija od vrednosti u 'rbiji1%et najve#ih i %et najmanjih banaka
6artije koje
s' emitovale
Da li ,laniraj' da emit'j'
nove "artije i koje
Udeo ka,itala kao izvor
*inansiranja
B na"ve*i
banaka Akci"e Da Inis' nave4e ko"eD
o# B7=N #o -:N
(!osek --N
B na"man"i
banaka Akci"e Ne
o# E-N #o :,N
(!osek E,N

'rbiji, 0eograd: 5ad4bina 6ndrejevi#, )**+, 81 str.

I6 tabe4e se mo%e 6ak4"'8iti #a "e '#eo ka$ita4a ' 'k'$nim i6vo!ima 3inansi!an"a sko!o 8eti!i
$'ta man"i ko# $et ve4iki banaka7 o# ko"i s' 8eti!i ' ve*inskom st!anom v4asni&tv'1 I6
ovo5a vi#imo #a se stane banke $ona&a"' ' sk4a#' sa #i!ektivama i6 cent!a4e i $!aksom '
!a6vi"enim 6em4"ama7 $a ka$ita4 ko!iste ' veoma ma4im ko4i8inama kao i6vo! 3inansi!an"a1 Sa
#!'5e st!ane7 $!aksa #oma*i banaka7 "este #a ka$ita4 8ini ve*inski i4i 6na8a"an '#eo '
'k'$nom 3inansi!an"'1 Ovo se mo54o vi#eti ko# 5!'$e o# $et na"man"i banaka7 ko"e s'
i6'6ev "e#ne ' ve*inskom #oma*em v4asni&tv'1 Me9'tim7 takva $!aksa ne va%i samo 6a
na"man"e banke7 ne5o i 6a neke banke s!e#n"e ve4i8ine ko"e s' ' v4asni&tv' #oma*i 4ica1
U ovakvo" sit'aci"i ve*insko5 3inansi!an"a i6 #e$o6ita i k!e#ita7 a ko"e bankama nose
6a#ovo4"ava"'*e $!inose7 banke bi se emitovan"em svo"i a!ti"a samo i64a5a4e ve*em !i6ik' i
sman"en"' $!inosa ko"e ostva!'"'7 "e! bi kamata na #'5o!o8ne obve6nice mo!a4a biti ve*a o#
kamate ko"' banke $4a*a"' na k!atko!o8ne #e$o6ite i4i $!im4"ene k!e#ite1
B,
..( 9anka kao investitor ' "artije od vrednosti na tr%i&t' Srbije
U #e4' '$itnika ko"i se o#nosi na bank' kao investito!a $!vo $itan"e "e bi4o ve6ano 6a to #a 4i
s' banke k!ei!a4e $o!t3o4io a!ti"a o# v!e#nosti7 a4i takav $o!t3i4io ko"i ne 'k4"'8'"e v4asni8ki
o#nos ' nekom #!'5om $!e#'6e*'1 Tako #a "e 0, banaka i4i BEN k!ei!a4o $o!t3o4io a!i"a o#
v!e#nosti7 a sa #!'5e st!ane -C banaka i4i E:N ni"e 3o!mi!a4o $o!t3o4io1U 5!'$i o# $et na"ve*i
banaka sve ima"' k!ei!an investicioni $o!t3o4io a!ti"a o# v!e#nosti7 a o# $et na"man"i
banaka7 n"i 8eti!i ima ovakav $o!t3o4io1 ?a!ti"e ko"e 8ine ova" $o!t3o4io s' obve6nice #evi6ne
&te#n"e 5!a9an"a7 "e! s' "e#ine #'5o!o8ne a!ti"e o# v!e#nosti na na&em t!%i&t' ko"e s' si5'!ne
"e! i emit'"e #!%ava1 Akci"e ko"e se k'$'"' !a#i v4asni8ko5 '8e&*a ' $!e#'6e*ima s' i6'6ete
i6 ana4i6e7 a ' #!'5' sv!' #oma*e banke ne k'$'"' ove akci"e "e! i smat!a"' !i6i8nim i
ne4ikvi#nim1
Banke '54avnom '4a%' ' si5'!ni"e a!ti"e7 #ak4e #!%avne a!ti"e i a!ti"e Na!o#ne banke
S!bi"e7 tako #a2
/E
#ve banke '4a%' ' obve6nice sta!e #evi6ne &te#n"e7
-+ banaka '4a%e ' b4a5a"ni8ke 6a$ise7
-: banaka '4a%e i ' obve6nice sta!e #evi6ne &te#n"e i ' b4a5a"ni8ke 6a$ise1
B4a5a"ni8ki 6a$isi i obve6nice Re$'b4ike S!bi"e ko!iste se ' !e$o $os4ovima sa NBS1 Na"ve*e
$!inose o# a!ti"a o# v!e#nosti banke ostva!'"' '$!avo na !e$o t!ansakci"ama sa b4a5a"ni8kim
6a$isima NBS i obve6nicama Re$'b4ike S!bi"e Ise!i"a CD i4i na obve6nicama sta!e #evi6ne
&te#n"e7 6avisno ' &ta vi&e '4a%'1 Osta4e banke nis' #a4e e56aktne $o#atke o $!io#' $o
osnov' ?OV1
U8e&*e banaka na a'kci"ama a!ti"a o# v!e#nosti ko"e o!5ani6'"e NBS "e $!e#stav4"eno
5!a3ikonom -1
;ra>ikon 1. 0roj i %ro&entualno ue!#e banaka na auk&ijama hartija od vrednosti N0'
51%
41%
8%
uestvuju redovno
uestvuju povremeno
ne uestvuju
'rbiji, 0eograd: 5ad4bina 6ndrejevi#, )**+, 8) str.
/E
An#!e"evi*7 0,,=7 /- st!1
B-
O# $et na"ve*i banaka t!i '8estv'"' !e#ovno na a'kci"ama NBS #ok #ve samo $ov!emeno1
Ko# $et na"man"i banaka7 #ve o# n"i '8estv'"' !e#ovno7 #ve $ov!emeno7 a "e#na banka ne
'8estv'"e1
Stan"e "e #!'5a8i"e &to se ti8e a'kci"a T!e6o!a S!bi"e na ko"ima se $!o#a"' t!e6o!ski 6a$isi1
I5!a3ikon 01D Sit'aci"a se i6meni4a ' o#nos' na 0,,B1 5o#in'7 $a s' banke ' 0,,:1 i 0,,C1
5o#ini mno5o man"e k'$ova4e t!e6o!ske 6a$ise7 i samim tim oni s' 6na8a"no man"e
6ast'$4"eni i banke na n"ima ostva!'"' man"e $!io#e1 B4a5a"ni8ki 6a$isi s' mno5o
inte!esantni"i 6ato &to s' $!inosi ve*i o# t!e6o!ski 6a$isa1 Zanim4"ivo "e #a ni "e#na banka o#
$!vi $et na"ve*i ne '8estv'"e na a'kci"ama T!e6o!a7 a o# $et na"man"i samo #ve1
;ra>ikon ). 0roj i %ro&entualno ue!#e banaka na auk&ijama za%isa Trezora
0%
41%
59%
uestvuju redovno
uestvuju povremeno
ne uestvuju
'rbiji, 0eograd: 5ad4bina 6ndrejevi#, )**+, 8) str.
U tabe4i -,1 #ati s' !a64o6i 6bo5 ko"i banke '4a%' ' a!ti"e o# v!e#nosti1 I6 tabe4e se mo%e
6ak4"'8iti #a banke ' S!bi"i ima"' #osta kon6e!vativan $!ist'$ '4a5an"' ' a!ti"e o# v!e#nosti7
&to se mo%e o8ekivati 6a Ym4a#Y banka!ski sistem na "o& 'vek ne#eovo4"no !a6vi"enom t!%i&t'
a!ti"a o# v!e#nosti ' 6em4"i ko"a nema investicioni !e"tin51 T!i banke i6 5!'$e na"ve*i '4a%'
' a!ti"e o# v!e#nosti 6bo5 '$!av4"an"a 4ikvi#no&*' i !i6icima i ' ci4"' ostva!ivan"a $!o3ita7
"e#na samo ' ci4"' ostva!ivan"a $!o3ita7 #ok $eta banka ni"e %e4e4a #a otk!i"e !a64o51 U4a%'*i '
a!ti"e #ve o# $et na"man"i banaka nasto"e #a '$!av4"a"' 4ikvi#no&*' i !i6icima7 "e#na #a
ostva!i $!o3it7 "e#na obo"e7 a "e#na ne '4a%e ' a!ti"e1
Tabela 1*. 2azlozi ulaganja u hartije od vrednosti
Port*olio 6OV banke koriste ' cilj': 9roj banaka
U$!av4"an"a 4ikvi#no&*' i !i6icima :
Ostva!en"a $!o3ita B
Oba $!eto#na !a64o5a -C
Neki #!'5i !a64o5 Inave#eno2 o8'van"e ka$ita4a i amo!ti6aci"a
vo4ati4nosti cenaD
0
Ni"e nave#en !a64o5 C
B0
'rbiji, 0eograd: 5ad4bina 6ndrejevi#, )**+, 8- str.
Ve* "e na$omen'to7 a '$itnikom i $otv!9eno #a banke ostva!'"' ma4i $!io# o# $o!t3o4i"a
a!ti"a o# v!e#nosti1 Dak4e7 '4a5an"e ' a!ti"e "o& 'vek ni"e ne&to &to $!iv4a8i #oma*e banke
ka#a na $4asmane komitentima ostva!'"' 6na8a"ni"e i6nose $!io#a1 One banke ko"e s' nave4e
$!ocent'a4ni i6nos $!io#a ko"i ostva!'"' $o osnov' '4a5an"a ' ?OV ' o#nos' na 'k'$ne
$!io#e7 n"i 0+7 ostva!'"' i6nose $!io#a nave#ene ' tabe4i --1
Tabela 11. (rihodi koje banke ostvaruju %o osnovu ulaganja u hartije
Pri"odi od 6OV ' odnos' na 'k',ne
,ri"ode banke
9roj banaka i
' ;
A1 Man"e o# -N +)=7-N
B1 O# -N #o BN /)0E7+N
C1 O# BN #o -,N C)-/N
D1 O# -,N #o -BN -)07CN
E1 O# -BN #o 0,N -)07CN
F1 O# 0,N #o 0BN -)07CN
;1 (!eko 0BN -)07CN
?1 Ni"e o#5ovo!i4o -E)+C7=N
'rbiji, 0eograd: 5ad4bina 6ndrejevi#, )**+, 8- str.
Osta4i -E banaka nis' nave4e $o#atak ko4iko $!ocent'a4no i6nose $!io#i ko"e ostva!'"' o#
a!ti"a o# v!e#nosti7 a "e#an b!o" banaka se i6"asnio #a ne sme #a #a"e takve in3o!maci"e1 O#
$et na"ve*i banaka t!i nis' #a4e $o#atke o $!io#ima ko"e ostva!'"' o# a!ti"a o# v!e#nosti7
#ok s' svi $et na"man"i banaka #a4e $o#atke I#ve s' ' 5!'$i A7 "e#na ' 5!'$i B7 "e#na '
5!'$i C7 "e#na ' 5!'$i DD1
/B
Inte!esantan $o#atak "e #obi"en #a bi4ansno s4abi"e banke ostva!'"' 6na8a"ni"e i6nose $!io#a
na osnov' $o!t3o4i"a ?OV7 a4i sa #!'5e st!ane ve!ovatno i $ametan $ote6 #a ' ne#ostatk'
ve*i $!io#a $o osnov' k!e#itni i #e$o6itni $os4ova t!5'"' #!%avnim a!ti"ama na ko"e
stva!'"' 6a#ovo4"ava"'*i $!io#1
..+ 9anka kao ,osrednik na tr%i&t' "artija od vrednosti Srbije
T!e*i #eo '$itnika7 o#nosio se na bank' kao $os!e#nika na t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti7
o#nosno na investiciono banka!stvo ' na"&i!em smis4'1
Dobi"eni s' s4e#e*i $o#aci7 na $itan"e #a 4i se bave investicionim banka!stvom7 00 banke i4i
:,N "e o#5ovo!i4o ne5ativno7 #ok "e -B banaka i4i E,N o#5ovo!i4o #a se bavi $os4ovima
investiciono5 banka!stva1 Dak4e7 ve*ina banaka se ne bavi ovim $os4ovima ' S!bi"i7 osta"e #a
/B
An#!e"evi*7 0,,=7 /+ st!1
B+
se vi#i ' kom obim' i ko"im $os4ovima investiciono5 banka!stva se bave one banke ko"e s'
o#5ovo!i4e $otv!#no1 Ae#na banka "e nave4a #a *e ' v!4o k!atkom !ok' 6a$o8eti sa $os4ovima
investiciono5 banka!stva $!eko b!oke!sko)#i4e!sko5 o#e4"en"a ko"e "e ' 3a6i 3o!mi!an"a1 U
o!5ani6acionom smis4' $os4ovi investiciono5 banka!stva ko# banaka ko"e se bave tim
$os4ovima se obav4"a"' kako "e $!ika6ano na 5a!3ikon' +1
/:
;ra>ikon -. 9rganiza&ija %oslova investi&ionog bankarstva u bankama u 'rbiji
10
3
2
15
0 2 4 6 8 10 12 14 16
u okviru posebnog odeljenja I u
ban!i
u okviru drugog sektora u ban!i
preko "" iji je banka vlasnik
ne#to drugo
'rbiji, 0eograd: 5ad4bina 6ndrejevi#, )**+, 87 str.
(o!e# to5a &to se bavi $os4ovima investiciono5 banka!stva $!eko $osebno5 o#e4"en"a7 "e#na
banka se bavi tim $os4ovima i $!eko b!oke!sko)#i4e!sko5 #!'&tva 8i"i "e sko!o -,,N v4asnik1
Kao #!'5i sekto!7 ko"i s' $o"e#ine banke nave4e7 5#e se obav4"a"' $os4ovi i6 #omena
investiciono5 banka!stva7 nave#eni s' s4e#e*i sekto!i2 Sekto! s!e#stava7 O#e4"en"e 6a a!ti"e
o# v!e#nosti i Sekto! s!e#stava7 #is$oniteta i a!ti"a o# v!e#nosti1
Ana4i6om veb sa"tova banaka ko"e se nave4e #a se bave investicionim banka!stvom $!eko
$osebno5 o#e4"en"a 6a investiciono banka!stvo ' okvi!' banke7 'tv!9eno "e #a samo t!i banke
6aista ima"' sekto! i4i o#e4"en"e 6a investiciono banka!stvo7 a 4ink ka $os4ovima investiciono5
banka!stva "e vi#no istakn't na $!vo" st!ani veb $!e6entaci"e1 Ae#an b!o" banaka se ovim
$os4ovima bavi ' okvi!' o#e4"en"a 6a a!ti"e o# v!e#nosti i4i o#e4"en"a 6a b!oke!sko)#i4e!ske
$os4ove7 a osta4e banke ko"e s' nave4e #a se bave investicionim banka!stvom ' okvi!'
$osebno5 o#e4"en"a ni5#e na svo"o" inte!net $!e6entaci"i nema"' in3o!maci"e o investicionom
banka!stv'7 niti $osebno o#e4"en"e ko"e se bavi tim $os4ovima1
T!i o# $et na"ve*i banaka nave4o "e #a se bavi $os4ovima investiciono5 banka!stva ' okvi!'
$osebno5 o#e4"en"a1 Ae#an o# $et bi4ansno na"ve*i banaka $4ani!a #a 6a$o8ne ove $os4ove '
veoma k!atkom !ok'1 O# $et na"man"i banaka #ve se ne bave $os4ovima investiciono5
/:
An#!e"evi*7 0,,=7 /E st!1
BE
banka!stva7 #ve !a#e ' okvi!' #!'5i sekto!a ' banci7 a "e#na $!eko b!oke!sko)#i4e!sko5
#!'&tva 8i"i "e v4asnik1
Da4"e se o# banaka t!a%i4o #a o#5ovo!e na $itan"e #a 4i se bave b!oke!sko)#i4e!skim $os4ovima
i7 'ko4iko "e $otv!#an o#5ovo!7 kako s' o!5ani6ovani ti $os4ovi ' banci1 (!vo7 i6 5!'$e banaka
ko"e se ne bave investicionim banka!stvom -B banaka se ne bavi ni b!oke!sko)#i4e!skim
$os4ovima7 #ok se se#am banaka i6 te 5!'$e bavi ovim $os4ovima1 I6 5!'$e banaka ko"e se
bave $os4ovima investiciono5 banka!stva sve banke se bave i b!oke!sko)#i4e!skim $os4ovima1
T!en'tno se 00 banke i4i :,N banka!sko5 sekto!a bavi ovim $os4ovima7 a -B banaka i4i E,N
ne !a#e ove $os4ove1 Ae#na banka "e ' 3a6i $!i$!eme 6a obav4"an"e ovi $os4ova1 Kako s' ovi
$os4ovi o!5ani6ovani ' bankama $!ika6ano "e na 5!a3ikon' E1
;ra>ikon 7. 9rganiza&ija brokersko1dilerskih %oslova u bankama
12
2
$
1
0 2 4 6 8 10 12 14
u okviru posebnog " odeljenja u ban!i
u okviru drugog odeljenja u ban!i
preko "" iji je banka vlasnik
ne#to drugo
roj banaka

'rbiji, 0eograd: 5ad4bina 6ndrejevi#, )**+, 8, str.
O#5ovo! $o# stavkom Yne&to #!'5oY na 5!a3ikon' E1 o#nosi se na sit'aci"' 5#e "e banka
o#5ovo!i4a #a se bavi b!oke!sko)#i4e!skim $os4ovima a4i $!eko b!oke!sko)#i4e!sko5 #!'&tva sa
ko"im ima '5ovo! o $os4ovno" sa!a#n"i1 Sa #!'5e st!ane7 $osto"i "o& "e#na sit'aci"a 5#e "e
banka o#5ovo!i4a #a se ne bavi b!oke!sko)#i4e!skim $os4ovima7 a4i "e ko# $itan"a ve6ano5 6a
o!5ani6aci"' ti $os4ova nave4a #a "e n"en akciona!a "e#na b!oke!sko)#i4e!sko #!'&tvo1 Ka#a "e
' $itan"' #!'5o o#e4"en"e ' okvi!' ko5a se !a#e b!oke!sko)#i4e!ski $os4ovi7 banke s' nave4e
o#e4"en"e 6a investiciono banka!stvo i o#e4"en"e 6a a!ti"e o# v!e#nosti1 Se#am banaka
b!oke!sko)#i4e!ske $os4ove obav4"a $!eko b!oke!sko)#i4e!sko5 #!'&tva ko"e "e ' n"iovom
v4asni&tv'1 (!ocenat v4asni&tva se k!e*e o# na"man"e -,N ka$ita4a ' "e#nom s4'8a"'7 #ok "e '
osta4im s4'8a"evima on ve*i o# C,N IC+7B-NQ C=NQ ==NQ //7EBN i -,,ND1 Ae#na banka "e
nave4a #a "e v4asnik -N ka$ita4a b!oke!sko)#i4e!sko5 #!'&tva7 &to "e veoma ma4i7 6anema!4"iv
$!ocenat1
Banke ko"e b!oke!sko)#i4e!ske $os4ove obav4"a"' ' okvi!' $osebno5 o#e4"en"a ' banci s'
ov4a&*ene banke ko"e s' #obi4e sa54asnost Na!o#ne banke S!bi"e i #o6vo4' Komisi"e 6a a!ti"e
o# v!e#nosti 6a obav4"an"e ti $os4ova1 Ae#na banka "e #obi4a #o6vo4' ov4a&*ene banke a4i "o&
ni"e 6a$o8e4a sa b!oke!sko)#i4e!skim aktivnostima1
BB
O# $et na"ve*i banaka ' S!bi"i7 8eti!i se bave b!oke!sko)#i4e!skim $os4ovima7 a $eta ima
#o6vo4' i 6a$o8e*e sa tim aktivnostima1 Sve ove banke $os4ove o!5ani6'"' $!eko b!oke!sko)
#i4e!sko5 o#e4"en"a7 i6'6ev "e#ne ko"a to 8ini $!eko b!oke!sko)#i4e!sko5 #!'&tva ' kome "e
v4asnik sko!o -,,N ka$ita4a1 I6 5!'$e $et na"man"i banaka n"i 8eti!i se bave ovim
$os4ovima7 o# ko"i t!i $!eko b!oke!sko)#i4e!sko5 #!'&tva ' v4asni&tv'7 a "e#na $!eko '5ovo!a
o $os4ovno" sa!a#n"i1
Oto se ti8e $!ocent'a4no5 $!io#a7 ' o#nos' na 'k'$ne $!io#e banke o# $!ovi6i"a i6 $os4ova
sa a!ti"ama o# v!e#nosti7 i6nosi s' veoma ma4i1 <eti!i banke s' nave4e #a "e i6nos
6anema!4"iv7 &est "e o#5ovo!i4o man"e o# ,7BN7 t!i banke i6me9' - i 0N7 i "e#na banka BN1
Ana4i6om '$itnika "e 'tv!9eno #a ve*ina ovi banaka ko"e s' o#5ovo!i4e #a $!ovi6i"'
ostva!'"' o# $os4ova vo9en"a !a8'na a!ti"a o# v!e#nosti i ko!$o!ativno5 a5enta7 "e! se #osta
n"i ne bavi niti $os4ovima investiciono5 banka!stva niti b!oke!sko)#i4e!skim $os4ovima1
Bankama "e na s4e#e*em $itan"' $on'9en s$isak o# -C $os4ova ko"i s' ve6ani 6a investiciono
banka!stvo i a!ti"e o# v!e#nosti7 a ko"e banke t!eba #a o6na8e kao one ko"e t!en'tno !a#e i4i
s' !a#i4e1 Na s$isk' s' #ati s4e#e*i $os4ovi2
/C

$ok!ovite4" emisi"e7
a5ent emisi"e7
I(O Iinici"a4na "avna $on'#aD7
$!ivatni $4asman a!ti"a7
b!oke!ski $os4ovi7
#i4e!ski $os4ovi7
ma!ket me"ke!7
investiciono savetovan"e7
$o!t3o4io mena#%e!7
s$a"an"a i $e!'6iman"a $!e#'6e*a7
ist!a%ivan"e i ana4i6a t!%i&ta7
!i6i8ni ka$ita47
kasto#i $os4ovi7
!est!'kt'i!an"e $!e#'6e*a7
ko!$o!ativni a5ent7
vo9en"e !a8'na ov7
nesto #!'5o1
Oesnaest banaka i4i E+N se ne bavi niti "e#nim o# nave#eni $os4ova1 Osta4i 0- banaka i4i
BCN !a#i neki o# $os4ova sa s$iska1 Na"ve*i b!o" banaka7 n"i -= IE/N o# 'k'$no5 b!o"a
banakaD7 !a#i $os4ove vo9en"a !a8'na a!ti"a o# v!e#nosti a4i ' smis4' k4i!in5a i sa4#i!an"a
a!ti"a o# v!e#nosti nakon obav4"eni t!ansakci"a k'$ovine i $!o#a"e1 Kao k4i!in&ki 84an
Cent!a4no5 !e5ist!a banke 6a imaoca a!ti"a o# v!e#nosti mo5' #a obav4"a"' s4e#e*e $os4ove2
/=
otva!an"e i vo9en"e v4asni8ko5 !a8'na a!ti"a o# v!e#nosti7
otva!an"e t!5ova8ko5 !a8'na7
$!omen' 4i8ni $o#ataka o k4i"ent'7
/C
An#!e"evi*7 0,,=7 /: st!1
/=
Isto7 /: st!1
B:
k4i!in5 i sa4#i!an"e obave6a i $ot!a%ivan"a ' ov i novc' na osnov' 6ak4"'8eni
$os4ova sa a!ti"ama o# v!e#nosti7
'nos ' in3o!macioni sistem !e5ist!a na4o5a k4i"enta 6a $!enos a!ti"a o# v!e#nosti i
na4o5a 6a '$is $!ava t!e*i 4ica7
#!'5e $os4ove ' ve6i sa a!ti"ama o# v!e#nosti na osnov' $osebno5 na4o5a k4i"enta1
(os4ovima ko!o$!ativno5 a5enta se bavi na"ve*i b!o" banaka7 n"i -E I+=N o# 'k'$no5 b!o"a
banakaD1 Ko!$o!ativni a5ent "e 84an Cent!a4no5 !e5ist!a a!ti"a o# v!e#nosti i mo!a biti #ob!o
ka#!ovski i in3o!mati8ki o$!em4"en #a #i!ektno kom'nici!a sa in3o!macionim sistemom
Cent!a4no5 !e5ist!a1 On "e $os!e#nik i6me9' emitenata7 Cent!a4no5 !e5ist!a i akciona!a7 a
$os4ovi ob'vata"'7 otva!an"e i vo9en"e emisiono5 !a8'na i6#avaoca a!ti"a o# v!e#nosti kao i
$!'%an"e #!'5i 's4'5a i6#avaoc' ' $!oces' vo9en"a ko!$o!ativni !a#n"i ko"e ob'vata"'2
#ostav4"an"e Cent!a4nom !e5ist!' 6ateva 6a #o#e4' CFI ko#a i ISIN b!o"a a!ti"a o#
v!e#nosti7 #ostav4"an"e 6ateva 6a '$is a!ti"a o# v!e#nosti ' Cent!a4ni !e5ista!7 obave&tavan"e
Cent!a4no5 !e5ist!a o o#!%avan"' sk'$&tine akciona!a #ostav4"an"e 6ateva Cent!a4nom
!e5ist!' 6a i6#avan"e "e#instvene evi#enci"e o 6akonitim imaocima a!ti"a o# v!e#nosti sa
$!avom 54asa7 is$4ata k'$ona7 o#nosno 54avnice obve6nica i #ivi#en#e ' novc'7 $ov4a8en"e
i6#ati a!ti"a o# v!e#nosti1
Ve4iki b!o" banaka se bavi b!oke!skim I-B banaka7 E,N o# 'k'$no5 b!o"aD i #i4e!skim
$os4ovima I/ banaka7 0END7 "e! s' ovo aktivnosti ko"e s' na"#'%e $!is'tne na #oma*em
t!%i&t'1
Kasto#i $os4ovima se bavi osam banaka1 (!ob4em 6a banke ko"e %e4e #a se bave kasto#i
$os4ovima i $os4ovima '$!av4"an"a investicionom 3on#ovima "este ta" &to "e 6akonom
$!eci6i!ano #a kasto#i banka ne mo%e biti $ove6ano 4ice sa #!'&tvom 6a '$!av4"an"e
investicionim 3on#om1 Oest banaka "e !a#i4o na $os4ovima s$a"an"a i $!e'6iman"a7 isto tako "e
!a#i4o ist!a%ivan"e i ana4i6' t!%i&ta7 ma#a vi&e 6a svo"e 4i8ne $ot!ebe7 a ne kao 's4'5' 6a
$otenci"a4ne k4i"ente1 Ae#na banka "e nave4a #a se bavi4a $os4ovima !est!'kt'i!an"a1 <eti!i
banke ' sk4o$' svo"i 's4'5a !a#e investiciono savetovan"e7 ma#a "e 6akonom o#!e9eno #a bi
mo54i #a se baviti tim $os4ovima neo$o#ni 6a$os4eni sa 4icencom investiciono5 savetnika7 a
#o t!en'tka ob!a#e !e6'4tata ni"e #ata ni "e#na 4icenca komisi"e 6a investiciono5 savetnika1
(!ivatnim $4asmanom s' se bavi4e 8eti!i banke7 a inci"a4n' "avn' $on'#' akci"a s' !a#i4e #ve
banke ' S!bi"i1 (os4ove !i6i8no5 ka$ita4a7 o#nosno '4a5an"e ' nove kom$ani"e ni"e !a#i4a ni
"e#na banka7 6ato &to to i$ak $ov4a8i ve4iki !i6ik ko"e banke nis' s$!emne #a $!ivate '6 to &to
ima"' i 6akonsko o5!ani8en"e ' $o54e#' '4a5an"a1 Banke na s!$skom t!%i&t' ostva!'"'
6na8a"ne 6a!a#e i na t!a#iciona4nim banka!skim 's4'5ama tako #a "o& 'vek ne ose*a"' $ot!eb'
#a se '$'&ta"' ' #a4eko !i6i8ni"e $os4ove1 Tako9e7 $os4ove $o!t3o4io mena#%e!a ni"e !a#i4a ni
"e#na banka "e! s' se tek ne#evno $o"avi4i $!vi ka#!ovi sa 4icencom $o!t3o4io mena#%e!a ko"a
"e neo$o#na 6a bav4"en"e ovim $os4om1 Ni"e#na banka ' S!bi"i se tako9e #o sa#a ni"e na&4a '
'4o6i ma!ket me"ke!a1 U '4o6i a5enta $!i4ikom emisi"e akci"a s' se na&4e 8eti!i banke7 #ok "e
samo "e#na banka !a#i4a $ok!ovite4"stvo emisi"e1 Zbi!ni !e6'4tati ve6ani 6a $os4ove sa
a!ti"ama ko"e banke !a#e s' #ati ' tabe4i -01
BC
Tabela 1). (oslovi investi&inog bankarstva i hartija od vrednosti koje su banke u 'rbiji radile
do sada
Poslovi 9roj banaka
koje s' radile
Vo9en"e !a8'na ?oV -=
B!oke!ski $os4ovi -B
Ko!$o!ativni a5ent -E
Di4e!ski $os4ovi /
Kasto#i $os4ovi =
S$a"an"a i $!e'6iman"a $!e#'6e*a :
Ist!a%ivan"e i ana4i6a t!%i&ta :
A5ent emisi"e E
(!ivatni $4asman a!ti"a E
Investiciono savetovan"e E
I(O 0
(ok!ovite4" emisi"e -
Rest!'kt'i!an"e $!e#'6e*a -
Ma!ket me"ke! ,
Ri6i8ni ka$ita4 ,
(o!t3o4io mena#%e! ,
'rbiji, 0eograd: 5ad4bina 6ndrejevi#, )**+, 8: str.
Ana4i6a "e $oka6a4a #a bi4ansno "a8e banke bave ka$ita4no i ka#!ovski 6atevni"im $os4ovima
sa a!ti"ama o# v!e#nosti kakvi s' $ok!ovite4"stvo7 inici"a4na "avna $on'#a7 !est!'kt'i!an"e
$!e#'6e*a7 s$a"an"e i $!e'6iman"e $!e#'6e*a it#1 Bi4ansno man"e banke se i6 nave#ene 5!'$e
na"8e&*e bave t!ansakcionim $os4ovima sa a!ti"ama o# v!e#nosti kakvi s' $os4ovi vo9en"a
!a8'na i $os4ovi ko!$o!ativno5 a5enta1
O# $!eto#no nave#eno5 s$iska $os4ova o# banaka "e t!a%eno #a o#!e#e na ko"ima ima"'
na"man"e isk'stva7 a na ko"ima na"vi&e1 Ve*ina banaka na"vi&e isk'stva ima ' vo9en"' !a8'na
a!ti"a)k4i!in5' i sa4#i!an"' a!ti"a7 6atim na $os4ovima ko!$o!ativno5 a5enta i b!oke!sko)
#i4e!skim $os4ovima1 Sem #i4e!ski $os4ova7 osta4o s' $os4ovi 5#e se banka "av4"a kao
t!ansakto! ' $os4ovima sa a!ti"ama o# v!e#nosti1 Ko# ti aktivnosti !i6ik ni"e ve4iki7 i mno5e
banke s' !ano 6a$o8e4e sa n"ima7 tako #a se tim $os4ovima i na"#'%e bave1 Sa #!'5e st!ane7 &to
se ti8e $os4ova sa ko"ima ima"' na"man"e isk'stva7 sve s' banke !a64i8ito o#5ovo!i4e7 tako #a
se osim $os4ova k4i!in5a i sa4#i!an"a sve osta4o na&4o na 4isti $os4ova 5#e banke ima"' ma4o i4i
nikakvo5 isk'stva1 O# #ana st'$an"a na sna5' novo5 6akona7 a 'ko4iko nis' ov4a&*ene banke
o#nosno kasto#i banke 7 ni"e im #o6vo4"eno #a otva!a"' i vo#e !a8'ne a!ti"a o# v!e#nosti ko#
Cent!a4no5 !e5ist!a ve* kao 84anovi Cent!a4no5 !e5ist!a mo5' samo #a v!&e k4i!in5 i sa4#i!an"e
nov8ani obave6a i $ot!a%ivan"a i6 t!ansakci"a sa a!ti"ama o# v!e#nosti1
B=
Iako se veoma ma4i b!o" banaka bavi $os4ovima investiciono5 banka!stva ' '%em 6na8en"'7
veoma bitno "e vi#eti #a 4i $osto"i !a6mena in3o!maci"a i6me9' sekto!a ko!$o!ativni 3inansi"a
i o#e4"en"a ana4i6e i b!oke!sko)#i4e!ski $os4ova ' banci7 i 'ko4iko $osto"i7 ko"e in3o!maci"e se
!a6men"'"'1 Ve*i b!o" banaka ko"e se bave $os4ovima investiciono5 banka!stva i #!'5im
$os4ovima sa a!ti"ama o# v!e#nosti "e o#5ovo!io #a !a6men"'"e t!%i&ne a4i i #!'5e bitne
in3o!maci"e i6me9' nave#eni sekto!a1 Dak4e7 6a&tita k4i"enata i 8'van"e $ove!4"ivi
in3o!maci"a #o ko"i #o4a6e ko!$o!ativne 3inansi"e o# sekto!a ana4i6e i b!oke!sko)#i4e!sko5
o#e4"en"a "o& 'vek ne 3'nkcioni&e7 o#nosno !ek4o bi se i6 o#5ovo!a #a ni"e $!e$o6nata $ot!eba
i obave6a !a6#va"an"a i s$!e8avan"a s4obo#no5 $!otoka in3o!maci"a ' ci4"' i6be5avan"a
mani$'4ativne $!akse1 Ma#a7 sve to "e #onek4e 'b4a%eno 8in"enicom #a obim $os4ova ni"e
to4iki #a to mo%e #a $!e#stav4"a $!ob4em t!en'tno7 a4i 'ko4iko bi se $o!astom $os4ova takva
$!aksa i nastavi4a 7 $!eti4a bi #a '5!o6i t!ans$a!entnost i "avnost t!%i&ta1 Samo ma4i b!o" banaka
"e $!e$o6nao $!aks' ko"a $osto"i na !a6vi"enim t!%i&tima 5#e se s$!e8ava $!otok in3o!maci"a
ko"e nis' "avno #ost'$ne i6me9' ko!$o!ativni 3inansi"a i o#e4"en"a t!5ovine1
Da4"e7 ' '$itnik'7 t!eba4o "e #a banke i#enti3ik'"' svo"e k4"'8ne ko!isnike 's4'5a7 #a 4i s' to
#oma*a i4i st!ana7 $!avna i4i 3i6i8ka 4ica7 kao i #a $!eci6i!a"' ' ko"' sv!' k4i"enti na"8e&*e
ko!iste 's4'5e investiciono5 banka!stva1 Dve banke s' o#5ovo!i4e #a !a#e isk4"'8ivo sa
#oma*im $!avnim 4icima na $os4ovima $!e'6iman"a $!e#'6e*a i $os4ovima $!ivati6aci"e
$!e#'6e*a1 Dve banke ' $ot$'no st!anom v4asni&tv' !a#e isk4"'8ivo sa st!anim $!avnim 4icima
i to $os4ove ist!a%ivan"a i ana4i6e t!%i&ta7 $!ivatno5 $4asmana7 me!#%e!a i akvi6ici"e it#1 Takva
o$!e#e4"enost ka isk4"'8ivo stanim investito!ima na na&em t!%i&t' ne #o$!inosi ni $o#i6an"'
6nan"a ni ve*o" aktivnosti #oma*i '8esnika ' $os4ovima sa a!ti"ama o# v!e#nosti1 O$et #ve
banke s' nave4e #a !a#e i sa #oma*im i sa st!anim $!avnim 4icima na $os4ovima t!5ovine
a!ti"ama o# v!e#nosti7 ko!$o!ativno5 a5enta I6a #oma*a na!avnoD7 $!e'6iman"e $!e#'6e*a7
a5enta emitenta it#1 Dve bi4ansno "ake banke !a#e sa svim 4icima i 3i6i8kim i #oma*im i
st!anim $!avnim 4icima7 a na"8e&*e 's4'5e ko"e $!'%a"' s' b!oke!ski $os4ovi i $os4ovi
ko!$o!ativno5 a5enta1 Osam banaka !a#i isk4"'8ivo sa #oma*im $!avnim i 8e&*e 3i6i8kim
4icima i to na b!oke!skim $os4ovima7 k4i!in5' i sa4#i!an"' t!ansakci"a sa a!ti"ama o#
v!e#nosti7 ko!$o!ativno" a5ent'!i1
U $o54e#' 'k4"'8ivan"a ' aktivnosti '$!av4"an"a investicionim 3on#ovima7 -C banaka $4ani!a
#a se tim $os4ovima bavi7 #ok se -0 banaka i6"asni4o #a se ne*e baviti nave#nim $os4ovima1
I$ak7 #ve o# n"i s' se i6"asni4e #a to ne*e !a#iti ' neko" b4isko" b'#'*nosti7 #ok "e "e#na
banka stavi4a !e6e!v' "e! "e #o&ao novi v4asnik ko"i mo%e ne&to $!omeniti ' $os4ovno" $o4itici
banke1 I6 5!'$e $et bi4ansno na"ve*i banaka t!i s' se i6"asni4e #a *e se baviti '$!av4"an"em
investicionim 3on#ovima7 #ok se "e#na ni"e i6"asni4a1 I6 5!'$e na"man"i banaka iste $os4ove
$4ani!a"' #ve banke7 o# ko"i "e "e#na $!e'6eta o# "e#ne st!ane banke $a *e ve!ovatno
$ove*ati svo" ka$ita4 i time imati ve*' mo5'*nost 6a &i!en"e banka!ski $os4ova1
(!avac ' kome banke $4ani!a"' #a4"e #a !a6vi"a"' investiciono banka!stvo "e s4e#e*i2
//
Ko# t!i banke #a4"i !a6vo" ovi $os4ova 6avisi o# o#4'ke novo5 v4asnika ko"i "e
$!e'6eo bank' i ko"i *e #e3inisati nov' $os4ovn' $o4itik'1 U "e#nom s4'8a"' se
o8ek'"e #a *e se aktivni"e k!en'ti sa investicionim banka!stvom s ob6i!om na to #a
st!ani v4asnik ve* ima $!i4i8no !a6vi"en ta" se5ment svo5a $os4ovan"a7 a #a "e 6a
$o8etak teo #a ' S!bi"i vi&e !a6vi"e kome!ci"a4no banka!stvo7
//
An#!e"evi*7 0,,=7 /=7 // st!1
B/
Dve banke $4ani!a"' 's$ostav4"an"e ovi $os4ova7 ' "e#nom s4'8a"' 3o!mi!an"em
o#e4"en"a t!e6o!a ' okvi!' ko5a *e se obav4"ati $os4ovi investiciono5 banka!stva7
<eti!i banke s' nave4e #a $4ani!a"' #a !a6vi"a"' svo"e $os4ove ko"i s' im 6akonski
#o6vo4"eni7 $osebno "e nave#eno $!ivatno banka!stvo7
Deset banaka "e nave4o #a #a4"e $4ani!a #a !a6vi"a kasto#i $os4ove7 b!oke!ske i #i4e!ske
$os4ove7 $os4ove a5enta emisi"e7 investiciono savetovan"e7 '$!av4"an"e investicionim
3on#om7 $o!t3o4io mena#%ment7 $os4ove inici"a4ne "avne $on'#e i $!ivatni $4asman1
Kao na"ve*' $!e#nost banke ' $o54e#' b'#'*e5 bav4"en"a investicionim banka!stvom i
$os4ovima sa a!ti"ama o# v!e#nosti banke ' S!bi"i s' nave4e2
-,,
Isk'stvo i 6nan"e7
Ve4iki ka$ita47
Ob!a6ovane7 st!'8ne7 m4a#e timove st!'8n"aka7
(os4ovn' m!e%' st!ano5 v4asnika i ve4iko isk'stvo ko"e v4asnik ima na$o4"' na
$os4ovima investiciono5 banak!stva7
Ra6i5!an' m!e%' o!5ani6acioni "e#inica i ve4iki b!o" k4i"enata !a6ni $!o3i4a7 6a neke
banke st!ana7 so3istici!ana k4i"ente4a7
Ra6vi"en in3o!macioni sistem7
Ra6nov!snost 's4'5a7
Li#e!sk' $o6ici"' na $o4"' kome!ci"a4no5 banka!stva7
Mo5'*nost $!iv4a8en"a ve*e5 $ove!en"a &i!e5 s4o"a k4i"enata7
K4i"ent mo%e sve $os4ove ve6ane 6a ov #a obavi na "e#nom mest'7
Cenovn' konk'!enci"'1
Na"ve*i b!o" banaka "e kao $!e#nost nave4o to &to ima"' !a65!anat' m!e%' o!5ani6acioni
"e#inica7 #ak4e7 ' svakom #e4' 6em4"e mo5' biti b4i6' k4i"enata1 S4e#e*e $!e#nost banaka '
o#nos' na b!oke!sko)#i4e!ska #!'&tva ko"a bi se bavi4a istim $os4ovima7 a ko"e s' banke
nave4e "este ka$ita4 ko"i ima"' i ko"i "e 6na8a"no ve*i o# ka$ita4a ko"im !as$o4a%' b!oke!sko)
#i4e!ska #!'&tva1 Znan"e i ob!a6ovane7 m4a#e st!'8n"ake s' mno5e banke nave4e kao svo"'
$!e#nost 6a #a4"e bav4"en"e ovim $os4ovima1 Za st!ane banke "e o# i6'6etne va%nosti 6nan"e7
isk'stvo7 knoG)oG i k4i"enti ko"e ima n"iova cent!a4a ' inost!anstv'7 &to *e im biti o#
ne$!ocen"ive ko!isti ka#a b'#' ' ve*em obim' k!en'4i $os4ovi sa a!ti"ama o# v!e#nosti1
Tako9e7 ' svet4' 'nive!6a4no5 banka!stva ko"e #anas $!ev4a#ava ' svet'7 6na8a"no "e to &to s'
banke kao svo"' $!e#nost ' bav4"en"' investicionim banka!stvom i a!ti"ama o# v!e#nosti
nave4e to &to *e svo"im k4i"entima mo*i #a $!'%e sve 's4'5e na "e#nom mest'1
Sa #!'5e st!ane7 kao na"ve*e $!e$!eke 6a !a6vo" investiciono5 banka!stva i $os4ova sa
a!ti"ama o# v!e#nosti7 ko"e $oti8' i6 same banke i4i i6 ok!'%en"a7 banke s' nave4e b!o"ne
!a64o5e1 I6me9' osta4o5 to s'2
-,-

T!en'tni $!oces $!ivati6aci"e ' kome se konk!etna banka na4a6i7
(os4ovna $o4itika banke7
Ve4iki sistem ko"i "e 8esto t!om7
Ne#ostatak st!'8ni ka#!ova i k!iti8no5 minim'ma 6nan"a i6 ove ob4asti ko#
mena#%menta7
Ne!a6vi"enost in3o!mati8ke $o#!&ke7
-,,
An#!e"evi*7 0,,=7 // st!1
-,-
Isto7 //7-,, st!1
:,
Sk'$e 's4'5e na t!%i&t' Ikomisi"e7 Cent!a4no5 !e5ist!aD7
Ne#os4e#nost ' $!imeni 6akonski $!o$isa7
Ne#ovo4"no !a6vi"eno i ne4ikvi#no t!%i&te a!ti"a o# v!e#nosti) ne#ostatak 3inansi"ski
inst!'menata7 kva4itetni a!ti"a7 akci"a "avni $!e#'6e*a7
Ne $osto"e mak!oekonomski 's4ovi 6a o6bi4"ni"e bav4"en"e $os4ovima sa ?oV7
(o&to t!%i&te nema #'bin' i ni"e #ovo4"no '!e9eno7 banke sa st!anim v4asni&tvom ne
mo5' #a #obi"' o#ob!en"e cent!a4a #a se bave $os4ovima investiciono5 banka!stva i
Ne#e3inisana '4o5a i mesto 3inansi"sko5 t!%i&ta sa as$ekta b'#'*e5 !a6vo"a ' #!%avi7
Ne#ostatak $ove!en"a ' is$!avno 3'nkcionisan"e svi instit'ci"a 3inansi"sko5 sistema7
Ob"av4"ivan"e 3inansi"ski i6ve&ta"a $!e#'6e*a se "o& 'vek smat!a"' ta"nom7
Veoma kom$4ikovana 6akonska $!oce#'!a ko"a bi!ok!atskim $!avi4ima onemo5'*ava
!a6vo" $os4ovan"a1
Kao k4"'8n' $!e$!ek' i6 ok!'%en"a 6a !a6vo" investiciono5 banka!stva i $os4ova sa a!ti"ama
o# v!e#nosti ' S!bi"i ve*ina banaka vi#i ne#ovo4"no !a6vi"eno i $4itko t!%i&te ' kome nama
#ovo4"no kva4itetni a!ti"a7 nema akci"a "avni $!e#'6e*a ko"e ' #!'5im 6em4"ama 8ine
okosnic' t!5ovine na be!6i7 $!imena 6akona ni"e #os4e#na7 a ni mak!oekonomski 's4ovi nis'
$ovo4"ni1 U takvim 's4ovima ve4iki b!o" banaka sa st!anim ka$ita4om ni"e #obio o#ob!en"e
cent!a4a #a se bavi tim $os4ovima ov#e1 Ono &to se #osta $'ta $!ov4a8i k!o6 st!'8ne sk'$ove7
!a#ove i ok!'54e sto4ovesa ovom tematikom7 a &to "e i #osta banaka nave4o7 "este ne"asan stav
#!%ave $!ema 3insi"skom t!%i&t'1 Ne$osto"an"e st!ate5i"e i4i $4ana !a6vo"a t!%i&ta a!ti"a o#
v!e#nosti na #!%avnom nivo' $!e#stav4"a ve4iki $!ob4em "e! ' takvim oko4nostima nasta"e i
ne#os4e#no $!imen"ivan"e 6akona7 k!i6e i $!ob4emi ko"i 6avata"' 3inansi"sko t!%i&te i #a4"e
$o#!iva"' n"e5ov !a6vo"1
Oto se ti8e $!e$!eka ' okvi!' same banke7 inte!esantno "e #a se navo#i ne#ostatak 6nan"a i
ne#ovo4"no st!'8ni i ob'8eni ka#!ova1 Ono &to neke banke smat!a"' $!e#no&*'7 nekim
$!e#stav4"a $!ob4em1 Da4"e7 $os4ovna $o4itika neki banaka ni"e 6a neki b'#'*i $e!io#
$4ani!a4a $os4ove sa a!ti"ama o# v!e#nosti i !a6vo" investiciono5 banka!stva7 $a ' tome vi#e
$!e$!ek'1 Ono &to "e tako9e 6anim4"ivo i &to $!e#stav4"a $!e$!ek' i6 same banke "este &to "e
banka ve4iki sistem ko"i ' nekim s4'8a"evima ni"e 34eksibi4an7 a $os4ovan"e sa a!ti"ama o#
v!e#nosti '$!avo t!a%i 34eksibi4nost i b!6in' ' #ono&en"' o#4'ka1
Dva#estet 8eti!i banke7 &to 8ini :EN is$itani banaka7 smat!a #a banke ' S!bi"i mo5' $omo*i
' o%iv4"avan"' t!%i&ta a!ti"a o# v!e#nosti i !a6vo" $os4ova investiciono5 banka!stva1 Ae#an
o#5ovo! se o#nosio na to #a *e i$ak samo banke sa st!anim ka$ita4om ko"e ima"' a#ekvatan
knoG)oG7 biti ' stva!i7 54avni $ok!eta8i t!%i&ta1 Tako9e7 #at "e o#5ovo! #a *e na"ve*i
#o$!inos !a6vo"' t!%i&ta a!ti"a o# v!e#nosti imati banke ko"e s' se vi&e o!"entisa4e ka
$os4ovima investiciono5 banka!stva7 "e! "e to ' n"iovom $!ima!nom inte!es'1 Banke s' #a4e
!a6no4ike o#5ovo!e ' $o54e#' na8ina na ko"i *e banke $omo*i o%iv4"avan"' t!%i&ta a!ti"a o#
v!e#nosti i !a6vo"' investiciono5 banka!stva7 kao na $!ime!2
-,0
(omo* ' o%iv4"avan"' "e ve6ana 6a o#4'ke ' bankama #a se vi&e ok!en' $os4ovan"' sa
a!ti"ama1 <im se banke aktivni"e 'k4"'8e ' $os4ove investiciono5 banka!stva #o*i*e
#o !a6vo"a t!%i&ta a!ti"a o# v!e#nosti7 &to se #esi4o i sa t!%i&tem novca1 Us4ov "e
!a6nov!sni"a $on'#a a!ti"a o# v!e#nosti1Q
Aktivnim i sta4nim $!is'stvom na t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nostiQ
-,0
An#!e"evi*7 0,,=7 -,,7 -,- st!1
:-
Animi!an"em i '$o6navan"em k4i"enata sa banka!skim $!oi6vo#ima i6 ob4asti
investiciono5 banka!stva i samim 'sav!&avan"em 'n'ta! bankeQ
(o&to banke ima"' #osta s4obo#no5 ka$ita4a i &i!ok' ba6' k4i"enata mo5' im $on'#iti
a4te!nativ' $o $itan"' 3inansi!an"a na t!%i&t' ka$ita4a7 a tako9e i konsa4tin5 's4'5eQ
E#'kaci"om k4i"enata i $!'%an"em &i!oko5 aso!timana 's4'5a i6 $os4ova sa a!ti"ama
o# v!e#nostiQ
Aa8an"em aktivnosti ko!$o!ativni 3inansi"a ko"e bi $omo54e $!ona4a%en"' st!ate&ki
$a!tne!a ' $!iv!e#nom i in#'st!i"skom sekto!' kao ba6i t!%i&ta ka$ita4aQ
Ve*im an5a%ovan"em svo5 $otenci"a4a ' $os4ove sa a!ti"ama o# v!e#nosti7 i aktivnom
$on'#om !a64i8iti a!ti"a o# v!e#nosti o# st!ane banakaQ
Aa8an"em $ove!en"a k4i"enata ko"e se sti8' kva4itetnim $!'%an"em #!'5i 's4'5aQ
Svo"im teni8ko)teno4o&kim i mate!i"a4nim $otenci"a4ima i mo5'*nostimaQ
(!ist'$om !a6vi"enim t!%i&tima i 6nan"ima 'n'ta! 5!'$aci"aQ
(!enosom svo"i 6nan"a i knoG)oG)a1
Ae#an b!o" banaka smat!a #a *e samim an5a%ovan"em $otenci"a4a banaka i ve*im
an5a%ovan"em na $os4ovima sa a!ti"ama o# v!e#nosti #o*i #o n"e5ovo5 !a6vo"a i
o%iv4"avan"a1 Ka#a banke k!en' sa $!'%an"em 's4'5a i6 #omena investiciono5 banka!stva i
a!ti"a o# v!e#nosti7 one mo!a"' biti konstantno aktivne na t!%i&t' kako bi #o$!ine4e n"e5ovom
!a6vo"'1 Banka!i smat!a"' #a bi7 animi!an"em k4i"enata banke i $o#i6an"em n"iove svesti i
e#'kaci"e ' $!avc' ve*e5 ko!i&*en"a a!ti"a o# v!e#nosti i mo5'*nostima ko"e $!'%a t!%i&te
ka$ita4a7 banke mo54e 6na8a"no #a #o$!ines' !a6vo"' t!%i&ta a!ti"a ' S!bi"i1 Emitovan"em
svo"i a!ti"a7 a4i i '$ot!ebnom knoG)oG)a7 banke *e !a6viti investiciono banka!stvo na
s!$skom t!%i&t' ka$ita4a1
(o4ovina banaka o# n"i 0:7 ko"e s' #a4e o#5ovo! na $itan"e7 vi#i b!oke!sko)#i4e!ska #!'&tva
kao 6na8a"ne konk'!ente na $os4ovima investiciono5 banka!stva1 Ae#an b!o" banaka i6 obe
5!'$e se s4a%' ' 8in"enici #a *e "e#an b!o" na"aktivni"i i na"ve*i b!oke!sko)#i4e!ski
#!'&tava In"i B o# -,D biti i #a4"e konk'!enti bankama ' ob4asti investiciono5 banka!stva1
Banke smat!a"' b!oke!sko)#i4e!ska #!'&tva 6na8a"nom konk'!enci"om 6bo5 mo5'*nosti ve*e
o$e!ativnosti7 34eksibi4nosti i ve*e5 b!o"a 6a$os4eni ko"i se bave samo tim $os4ovima1
Kao !a64o5e 6a&to b!oke!sko)#i4e!ska #!'&tva ne vi#e kao konk'!ente banke navo#e ma4i
ka$ita47 ne#ovo4"no ka#!ovsko5 $otenci"a4a7 a kao ne#ostatak vi#e i to &to nema"' !a6vi"en'
$os4ovn' m!e%'1 Mi&4"en"e "e#no5 b!o"a banaka "e #a *e sa ve*im 'tica"em i 'k4"'8ivan"em
banaka na t!%i&te a!ti"a o# v!e#nosti #a se sman"i '4o5a b!oke!sko)#i4e!ski #!'&tava na
t!%i&t' ' b'#'*nosti1 Sa #!'5e st!ane7 neke banke smat!a"' #a ' neko" b4isko" b'#'*nosti ne*e
imati konk'!ente ' vi#' b!oke!sko)#i4e!ski #!'&tava7 a4i ostav4"a"' !e6e!v' 6a neki na!e#ni
$e!io#1
Na k!a"' i6no&en"a !e6'4tata ist!a%ivan"a7 6anim4"iv "e komenta! "e#no5 banka!a7 i6 banke sa
ve*inskim #oma*im ka$ita4om7 ' $o54e#' aktivnosti banaka i n"iove '4o5e na t!%i&t' a!ti"a
o# v!e#nosti i o investicionom banka!stv' ' S!bi"i2
-,+
>;ene!a4no7 #o sa#a banke ' S!bi"i7 $a 8ak i tako6vane Yst!ane bankeY7 nis' $oka6a4e #ovo4"no
inte!esa 6a aktivni"e 'k4"'8ivan"e ' $os4ove t!%i&ta ka$ita4a7 a $osebno investiciono5 i
ko!$o!ativno5 banka!stva7 iako ima"' 5otovo neo5!ani8ene mo5'*nosti i $!e#nosti ' o#nos'
na b!oke!sko)#i4e!ska #!'&tva1 Osnovni !a64o5 4e%i ' 8in"enici #a to$ mena#%ment nema
-,+
An#!e"evi*7 0,,=7 -,- st!1
:0
#ovo4"no 6nan"a i s4'a 6a ove $os4ove7 a i ste$en !a6vo"a naciona4ne ekonomi"e i k!iti8no5
nivoa 6nan"a "e na%a4ost takav #a se '54avnom svi 3inansi"ski $!ob4emi !e&ava"' k4asi8nim
meto#ama i inst!'mentima)k!e#itima i 5a!anci"ama1 E#'kaci"a7 e#'kaci"a i o$et e#'kaci"a s'
"e#ini i64a6 '6 sta4no $o#ma49ivan"e ka#!ova ' bankama1 @
... <aklj'3ak istra%ivanja
Ono &to se mo%e i6vesti kao 6ak4"'8ak i6 ovo5 ist!a%ivan"a "este #a "e ' b'#'*nosti i6vesno
ve*e 'k4"'8ivan"a banaka na t!%i&te a!ti"a o# v!e#nost i ' ob4asti investiciono5 banka!stva1 To
"e i$ak #'5o!o8na ten#enci"a7 "e! *e 'vo9en"a7 !a6vo" i eks$an6i"a $os4ova investiciono5
banka!stva ' S!bi"i t!a"ati na!e#ni E #o B 5o#ina1 Ma4i b!o" banaka ko"e se sa#a bave
investicionim banka!stvom *e o"a8ati svo"' $o6ici"' i $o"a8ati aktivnosti7 #ok ka$ita4no s4abi"e
banke $4ani!a"' $ove*an"e ka$ita4a7 !a6vi"an"e banka!ski $!oi6vo#a7 ve*' aktivnost sa
a!ti"ama o# v!e#nosti i 'k4"'8ivan"e ' $os4ove investiciono5 banka!stva1 Sti8e se 'tisak #a s'
banke svesne #a *e svo"im an5a%ovan"em o%iveti t!%i&te a!ti"a o# v!e#nosti i !a6viti $os4ove
investiciono5 banka!stva7 a4i $!e to5a %e4e #a se #ob!o $o6icioni!a"' ' t!a#iciona4nim
kome!ci"a4nim banka!skim $os4ovima $a on#a #a se 'sme!e ka investicionom banka!stv'1
Ana4i6om konk!etni $os4ova ko"e s' banke nave4e #a s' !a#i4e i6 ob4asti investiciono5
banka!stva7 vi#e4o se #a se samo man"i b!o" banaka 6aista bavi tim $os4ovima i to samo
$ov!emeno7 iako "e #osta banaka nave4o ' ist!a%ivan"' #a se bavi investicionim banka!stvom1
Mo%e se !e*i #a7 ne !a8'na"'*i kasto#i $os4ove7 vo9en"e !a8'na a!ti"a i $os4ove
ko!$o!ativno5 a5enta7 i 'ko4iko se isk4"'8e b!oke!sko)#i4e!ski $os4ovi ko"i se ' na&o" 6em4"i
ve* #'%i ni6 5o#ina obav4"a"'7 $os4ovima investiciono5 banka!stva7 ' smis4' $os4ova emisi"e
a!ti"a na $!ima!nom t!%i&t'7 investiciono5 savetovan"a7 $o!t3o4io mena#%menta7 ist!a%ivan"a i
ana4i6e7 me!#%e!a i akvi6ici"a7 bavi se #evet banaka ' S!bi"i1 O# ti banaka samo "e#na ni"e '
ve*inskom st!anom v4asni&tv'1 Da4"om ana4i6om '%i $os4ova investiciono5 banka!stva ko"e
se ove banke !a#i4e7 a ko"i s' $!eto#no nave#eni7 $!eov4a#ava"' $os4ovi ista%ivan"a i ana4i6e
t!%i&ta7 $!ivatno5 $4asmana a!ti"a o# v!e#nosti i $os4ova me!#%e!a i akvi6ici"e1 Nema $os4ova
$ok!ovite4"stva7 a v!4o !etko ima $os4ova a5enta emisi"e1 Ko"i s' $osebno inte!esantni $os4ovi
6a ova" maste! !a#1 Dve banke s' nave4e #a s' !a#i4e inici"a4n' "avn' $on'#' II(OD7 &to
$oka6'"e #a $!e#'6e*a ne $osmat!a"' t!%i&te ka$ita4a kao na8in $!ik'$4"an"a $ot!ebno5
ka$ita4a7 ve* i #a4"e ko!iste k!e#ite banaka kao 5otovo "e#ini i6vo! 3inansi!an"a1 Ta#a se
$ostav4"a $itan"e 6a&to bi se i same banke '$'&ta4e ' !i6i8ne $os4ove emisi"e a!ti"a ka#a mo5'
#a o#ob!ava"' #ob!o obe6be9ene k!e#ite na ko"ima $!isto"no 6a!a9'"'1
Ve4iki b!o" banaka "e '8estvovao na $os4ovima akvi6ici"e7 kao savetnici i b!oke!i7 obi8no na
st!ani $on'#ioca7 "e! s' kom$ani"e $!e'6imane van be!6e7 a #a se $!eto#no ni"e t!5ova4o tim
akci"ama na be!6i 5#e bi se 'tv!#i4a t!%i&na cena akci"a1 Mena#%ment "e ' ve4ikom b!o"'
$!e#'6e*a isko!istio ne$osto"an"a $osebno5 6akona o $!e'6iman"' #a $!omeni v4asni8k'
st!'kt'!' $!ema $!eto#nom #o5ovo!' sa $on'#iocem1
(e!io# !e3o!me banaka "e #oveo #a v!a*an"a $ove!en"e ' banka!ski sekto!7 a4i '"e#no #oveo #o
!a6vo"a t!a#iciona4ni banka!ski 's4'5a ko"e s' ne#osta"a4e ovom t!%i&t'1 Mis4i se na k!e#ite7
nove sav!emene vi#ove $4a*an"a Ie4ekt!onski $4atni $!omet7 k!e#itne ka!tice7 omebankin5D7
sa#a i &te#n"a7 s ob6i!om na to #a banka!stvo ni"e bi4o $o$'4a!no7 niti #ovo4"no !a6vi"eno
tokom #eve#eseti 5o#ina1 St!ane banke7 ko"e ima"' &ta #a $oka%'7 nis' se #ovo4"no
an5a%ova4e ' $os4ovima investiciono5 banka!stva1 Svo"im ve8im an5a%ovan"em mo54e bi #a
#o$!ines' $ove*an"' v!sta a!ti"a o# v!e#nosti na t!%i&t' time &to bi emitova4e akci"e1
:+
T!en'tna sit'aci"a "e takva #a ve4iki b!o" banaka ov#e ne emit'"e akci"e7 8ak s' i #oma*e
banke ko"e s' $!ivati6ovane ob'stavi4e emisi"' akci"a o# ka#a "e #o&ao novi v4asnik1 Takva
sit'aci"a 6atva!an"a banaka7 ko"e s' $os4e#n"i 5o#in' #ana #a4e im$'4s t!5ovini na be!6i7 ne
$o5o#'"e !a6vo"' t!%i&ta a!ti"a o# v!e#nosti1
Kao investito!i banke '4a%' samo ' si5'!ne a!ti"e) #!%avne obve6nice i b4a5a"ni8ke 6a$ise
NBS1 Vanbe!6anska t!%i&ta na ko"ima banke t!5'"' ovim a!ti"ama s' !a6vi"ena i 4ikvi#na1
Zbo5 !i6ika7 i "o& 'vek ne#ovo4"no5 $ove!en"a7 banke ne '4a%' ' akci"e7 ma#a im "e to
o5!ani8eno i 6akonskim $!o$isima1 I$ak7 emitovan"em se!ti3ikata o #e$o6it'7 obve6nica7
sek"'!iti6aci"om k!e#ita banke bi si5'!no #o$!ine4e o%iv4"avan"' t!%i&ta a!ti"a1 Kako inici"a4na
"avna $on'#a7 a4i ni "avne $on'#e a!ti"a $!e#'6e*a "o& 'vek nis' 6a%ive4e na #oma*em
t!%i&t'7 banke bi mo54e !ek4ami!an"em svo"i 's4'5a $ok!ovite4"a i a5enta emisi"e7 ko# "avne
$on'#e i4i inici"a4ne "avne $on'#e7 si5'!no #o$!ineti $o#i6an"' svesti ko# ko!$o!ativno5
sekto!a o ko!i&*en"' t!%i&ta ka$ita4a mno5o 8e&*e ' 3inansi!an"' svo"i $ot!eba1 (os4ovi
investiciono5 banka!stva bi vi&e #o$!ine4i !e$'taci"i banke ne5o o#ob!eni k!e#iti1 Takva
banka bi bi4a $!e$o6nata7 ne samo ' 6em4"i ne5o i ' !e5ion'7 kao "aka 3inansi"ska instit'ci"a
ko"a $!'%a sve 's4'5e 'nive!6a4no5 banka!stva na "e#nom mest'1 U tom s4'8a"' bi !astao i
'54e# banke ko"a bi 4ak&e &i!i4a svo"' ka$ita4n' ba6'7 a $ov!etan e3ekat bi bio !a6vo" i
o%iv4"avan"e #oma*e5 3inansi"sko5 t!%i&ta7 o#nosno t!%i&ta a!ti"a o# v!e#nosti1
Dok s' neke banke 6a#ovo4"ne $osto"e*im ka#!ovima i eks$e!ti6om ko"' $ose#'"' 6a
obav4"an"e $os4ova investiciono5 banka!stva7 neke #!'5e to nis' i kao "e#n' o# $!e$!eka 6a
ve*e bav4"en"e ovim $os4ovima vi#e '$!avo ne#ostatak st!'8no5 ka#!a i 6nan"a i6 ove ob4asti1
U svakom s4'8a"'7 8in"enica "e #a nema #ovo4"no st!'8n"aka 6a ov' ob4ast tako #a $osto"i ve*a
e#ekaci"a i 'stav!&avan"e 6a$oseni ' bankama ka $os4ovima investiciono5 banka!stva1
K!o6 o#5ovo!e ' '$itnik' neke banke s' se "asno isk!ista4isa4e #a *e si5'!no ostati ' #omen'
kome!ci"a4no5 banka!stva ' na!e#ni $et #o #eset 5o#ina1 Ne*e se sve banke 'k4"'8iti '
$os4ove investiciono5 banka!stva "e! s' ti $os4ovi !i6i8ni7 ka$ita4no i ka#!ovski 6atevni1
(o!e# #asa#a&n"i #esetak banaka ko"e se sa#a bave nekim vi#om investiciono5 bankastva7 '
b'#'*nosti se mo%e o8ekivati #a *e se "o& $et i4i &est banaka baviti investicionim banka!stvom
' 6na8a"no" me!i1 Osta4e banke *e 6a#!%ati kome!ci"a4no banka!stvo kao 54avni vi# svo"i
's4'5a1
:E
/. Prakti3ni ,rimer investicionog bankarstva kod
)omercijalne banke
Svim svo"im k4i"entima7 Kome!ci"a4na banka $!'%a kom$4etn' 's4'5' $o $itan"' a!ti"a o#
v!e#nosti i investiciono5 banka!stva k!o6 b!oke!sko)#i4e!ske $os4ove i $os4ove kasto#i banke1
Kome!ci"a4na banka "e2
-,E
Va& 's$e&an $a!tne! i savetnik ' b!oke!skom i #i4e!skom na8in' t!5ovineQ
84an Cent!a4no5 !e5ist!a a!ti"e o# v!e#nostiQ
84an Beo5!a#ske be!6e1
Obav4"amo sve $os4ove sa a!ti"ama o# v!e#nosti2
-,B
obve6nice sta!e #evi6ne &te#n"eQ
akci"e $!e#'6e*aQ
#!%avni 6a$isi Re$'b4ike S!bi"eQ
$os4ove ko!$o!ativno5 a5entaQ
i6#avan"e i #ist!ib'ci"' a!ti"a o# v!e#nostiQ
otva!an"e i vo9en"e !a8'na a!ti"a o# v!e#nostiQ
$on'#e 6a $!e'6iman"e akci"a $!e#'6e*aQ
ana4i6' 3inansi"sko5 t!%i&taQ
is$4at' #ivi#en#iQ
vo9en"e namenski nov8ani !a8'na 6a $!avna i 3i6i8ka 4ica1
Za Vas mo%emo obaviti2
-,:
otva!an"e $!avni i 3i6i8ki 4ica 6a k'$o$!o#a"' a!ti"a o# v!e#nostiQ
is$4ate $!o#avcima 6a $!o#ate a!ti"e o# v!e#nostiQ
$4a*an"e sa namenski !a8'na k'$aca 6a k'$4"ene a!ti"e o# v!e#nosti1
T!5ovin' a!ti"ama o# v!e#nosti na 3inansi"skom t!%i&t' Re$'b4ike S!bi"e7 mo%ete obav4"ati na
be!6anskom i vanbe!6anskom t!%i&t'1 Kao &to same !e8i i ka%'7 be!6ansko t!%i&te "e
o!5ani6ovano t!%i&te 5#e mo%ete t!5ovati sa a!ti"ama ko"e s' 'k4"'8ene na t!%i&ta Beo5!a#ske
be!6e7 #ok se vanbe!6ansko t!%i&te o#vi"a7 tako9e $o 'tv!#"enim $!avi4ima7 samo van okvi!a
be!6e Ina $!ime! $4at3o!ma 6a t!5ovan"e #!%avnim 6a$isima Re$'b4ike S!bi"eD1
Kome!ci"a4na banka t!5'"e na be!6anskom i vanbe!6anskom t!%i&t'7 kao i e4ektonski7 $'tem
Kombank t!a#e!)a1
Na be!6anskom t!%i&t' Kome!ci"a4na banka t!5'"e na s4e#e*i na8in1 ?a!ti"ama o# v!e#nosti
ko"e se koti!a"' na o!5ani6ovanom t!%i&t' mo%ete t!5ovati $!eko ov4a&*eni '8esnika
banakaRb!oke!sko #i4e!ski #!'&tava1K4i"ent ko"i name!ava #a t!5'"e sa a!ti"ama o# v!e#nosti
$ot$is'"e U5ovo! o otva!an"' i vo9en"' v4asni8ko5 !a8'na ?oV Ikasto#i o#e4"en"e BankeD i
-,E
GGG1kombank1com
-,B
GGG1kombank1com
-,:
Isto
:B
U5ovo! o $os!e#ovan"' ' t!5ovan"' sa a!ti"ama o# v!e#nosti Ib!oke!sko o#e4"en"e BankeD1
K4i"ent otva!a namenske nov8ane !a8'ne 6a t!5ovan"e ' Banci1 K4i"ent is$ostav4"a na4o5
Ine$os!e#no7 i4i $!eko a$4ikaci"e Kombank T!a#e!D 6a k'$ovin'R$!o#a"' ?oV ' kome se
#e3ini&' svi bitni e4ementi Io6naka ?oV7 cena7 ko4i8ina7 v!eme t!a"an"a na4o5a i #!1D1
(!e is$ostav4"an"a na4o5a ' in3o!macioni sistem o!5ani6ato!a t!%i&ta7 b!oke! $!ove!ava #a 4i na
nov8anom !a8'n' k4i"enta ima #ovo4"no s!e#stava 6a i6mi!en"e n"e5ovi obave6a ko"e bi
nasta4e $o osnov' i6v!&en"a na4o5a 6a k'$ovin' ?oV7 o#nosno #a 4i na !a8'n' ?oV ima
#ovo4"no ?oV ko"e s' $!e#met $!o#a"e1 A$4ikaci"a 6a Leb na4o5e Kombank T!a#e! ov'
$!ove!' v!&i a'tomatski1 Nakon !ea4i6aci"e na4o5a7 b!oke! #ostav4"a k4i"ent' $otv!#' o
!ea4i6ovano" k'$oviniR$!o#a"i ?oV1 U !ok' o# t!i !a#na #ana nakon !ea4i6aci"e na4o5a ITU+D7
?oV se $!enose sa v4asni8ko5 !a8'na ?oV $!o#avca na v4asni8ki !a8'n k'$ca ?oV7 a novac
sa namensko5 nov8ano5 !a8'na k'$ca na namenski nov8ani !a8'n $!o#avca ?oV1 A$4ikaci"a
6a Leb na4o5e Kombank T!a#e! ko!isnicima omo5'*ava7 #a s4e#e*e5 !a#no5 #ana ITU-D7
is$ostav4"a"' na4o5e 6a t!5ovan"e s a!ti"ama i novcem ko"e s' !a4i6ova4i na t!5ovan"'
$!eto#no5 #ana1
Oto se ti8e t!5ovine na vanbe!6anskom t!%i&t' Kome!ci"ana banka obav4"a vi&e aktivnosti1
(!vo7 obav4"a t!5ovin' sa D!%avnim 6a$isima Re$'b4ike S!bi"e1 (o$'4a!no se 6ov' T!e6o!ski
6a$isi IT)bi4sD "e! i i6#a"e T!e6o! Re$'b4ike S!bi"e1 T!en'tno s' oka!akte!isani kao
k!atko!o8ne #'%ni8ke a!ti"e o# v!e#nosti sa !okovima #os$e*a o# t!i7 &est i #vanaest meseci1
U $!es$ektivi "e i6#avan"e ovi a!ti"a i na !ok #'%i o# 5o#in' #ana IT)notesD1
Re$'b4ika S!bi"a i6#a"e T!e6o!ske 6a$ise ' ci4"' 3inansi!an"a !e$'b4i8ko5 b'#%eta1 T!e6o!ski
6a$isi se smat!a"' ne!i6i8nim a!ti"ama o# v!e#nosti i 6bo5 to5a s' v!4o inte!esantni
'4a5a8ima1 ;4ase na #ina!e i $!o#a"' se 6a #ina!e1 (!o#a"' se meto#om a'kci"e7 a $!avo
k'$ovine ima"' samo #oma*a $!avna i 3i6i8ka 4ica1
D!'5o7 $on'#a 6a $!e'6iman"e1 Uko4iko neko 4ice %e4i #a stekne 6na8a"no '8e&*e7 to "est
$!eko 0BN akci"a ' osnovnom ka$ita4' neko5 akciona!sko5 #!'&tva7 #'%no "e #a ob"avi
$on'#' 6a $!e'6iman"e svi $!eosta44i akic"a to5 ci4"no5 #!'&tva1 (ost'$ak "e isti i ako neko
4ice ve* $ose#'"e 0BN akci"a akicona!sko5 #!'&tva7 i %e4i #a nastavi sa k'$ovinom ti akic"a1
K'$ovinom ba!em "e#ne akci"e7 4ice ko"e "e stek4o 0BN $4's "e#n' akci"'7 ' obave6i "e tako#"e
#a ob"avi $on'#' 6a $!e'6iman"e svi $!eosta4i akic"a to5 ci4"no5 #!'&tva1 (on'#a 6a
$!e'6iman"e "e "avna $on'#a '$'*ena svim akciona!ima ci4"no5 #!'&tva 6a k'$ovin' svi
akci"a s $!avom 54asa1
Kome!ci"a4na banka Z O#e4"en"e b!oke!sko #i4e!ski $os4ova 6ainte!esovanim 4icima7 ko"a se
$o"av4"'"' ' svo"stv' $on'9a8a7 $!'%a s4e#e*e 's4'5e2
-,C
kons'4tantske 's4'5e i $!i$!ema st!ate5i"e $!e'6iman"a #!'&tva7
$!i$!ema teksta obave&ten"a o name!i $!e'6iman"a i teksta $on'#e 6a $!e'6iman"e i
o!5ani6aci"e n"iovo5 ob"av4"ivan"e ' #nevnim 4istovima7
otva!an"e !a8'na #e$onovani a!ti"a o# v!e#nosti ' Cent!a4nom !e5ist!'7
$o#no&en"e 6ateva 6a o#ob!avan"e ob"av4"ivan"a $on'#e Komisi"i 6a a!ti"e o#
v!e#nosti sa $ot!ebnom #ok'mentaci"om7
obave&tavan"e svi akciona!a ci4"no5 #!'&tva7 Cent!a4no5 !e5ist!a7 Beo5!a#ske be!6e i
ci4"no5 #!'&tva o otva!an"' $on'#e 6a $!e'6iman"e7
$!a*en"e toka #e$onovan"a akci"a7
s$!ovo#"en"e sa4#i!an"a $!e'6eti akci"a7
-,C
GGG1kombank1com
::
$!i$!eman"e teksa i6ve&ta"a o $!e'6iman"' i o!5ani6ovan"e n"e5ovo5 ob"av4"ivan"a1
Svi akciona!i na k'*n' a#!es' #obi"a"' sk!a*eni tekst $on'#e 6a $!e'6iman"e1
Uko4iko akciona! %e4i #a $!o#a svo"e akci"e on #a"e na4o5 b!oke!' 6a $!enos akci"a sa svo5
v4asni8ko5 na #e$o !a8'n $on'#ioca1
Ako se is$'ne 's4ovi ko"e "e $on'9a8 #ao7 $on'#a se $!o54a&ava 's$e&nom1 Nakon + !a#na
#ana v!&i se sa4#i!an"e akci"a7 i na namenski !a8'n $!o#avc' bi*e '$4a*en novac ko"i "e
'man"en 6a sve t!ansakcione t!o&kove1
Uko4iko "e $on'#a 6a $!e'6iman"e 's$e4a b!oke!i &a4"' k4i"entima $otv!#' o $!o#a"i akci"a7 a
ako $on'#a ni"e 's$e4a7 on#a se akci"e sa !a8'na #e$onovani a!ti"a o# v!e#nosti $on'9a8a
a'tomatski v!a*a"' na v4asni8ke !a8'ne akciona!a ko"i s' #e$onova4i te akci"e1
Us4ovi i $ost'$ak 6a $!e'6iman"e akciona!ski #!'&tava7 kao i $!ava i obave6e '8esnika '
$ost'$k' $!'6iman"a #eta4"no s' !e5'4isani Zakonom o $!e'6iman"' akciona!ski #!'&tava i
(!avi4nikom o sa#!%ini i 3o!mi $on'#e 6a $!e'6iman"e akci"a1
T!e*a aktivnost na vanbe!6anskom t!%i&t' "e $!in'#na $!o#a"a1 Ka#a $on'9a8 ' $ost'$k'
$!e'6iman"a otk'$i na"man"e /BN akci"a ci4"no5 #!'&tva7 ima $!avo #a k'$i i akci"e akciona!a
ko"i nis' $!ivati4i $!o#a"' akci"a $o to" $on'#i Inesa54asni akciona!D7 a $o# 's4ovima i6
$on'#e 6a $!e'6iman"e1
(on'9a8 $o#nosi Cent!a4nom !e5ist!'7 $!eko b!oke!a7 6atev 6a $!in'#n' $!o#a"' akci"a
nesa54asni akciona!a na"kasni"e ' !ok' o# -0, #ana o# #ana isteka k!a"n"e5 !oka i6 $on'#e
6a $!e'6iman"e7 '6 navo9en"e 's4ova k'$ovine akci"a i6 $on'#e 6a $!e'6iman"e i i6v!&ava
'$4at' $o osnov' $!in'#ne $!o#a"e akci"a na namenski nov8ani !a8'n ci4"no5 #!'&tva '
Cent!a4nom !e5ist!'1
Istov!emeno sa $o#no&en"em 6ateva 6a $!in'#n' $!o#a"' akci"a7 $on'9a8 "e #'%an #a
obavesti nesa54asne akciona!e o $o#netom 6atev'7 i to obave&ten"e ob"avi ' "e#nim #nevnim
novinama ko"e se !e#ovno #ist!ib'i!a"' na ce4o" te!ito!i"i Re$'b4ike sa ti!a%om o# na"man"e
-,,1,,, $!ime!aka1
(o istek' !oka o# -B #ana o# #ana ob"av4"ivan"a obave&ten"a7 na $ismeni 6atev $on'9a8a7
Cent!a4ni !e5ista! v!&i $!enos a!ti"a i novca na na8in $!o$isan (!avi4ima $os4ovan"a
Cent!a4no5 !e5ist!a1
<etv!ta aktivnost "e $!in'#na k'$ovina1 Ka#a "e $on'9a8 otk'$io na"man"e /BN akci"a ci4"no5
#!'&tva Ive*inski akciona!D obave6an "e #a k'$i akci"e $!eosta4i akciona!a na n"iov 6atev7
a $o# 's4ovima i6 $on'#e 6a $!e'6iman"e1
(on'9a8 ko"i "e stekao na"man"e /BN akci"a ci4"no5 #!'&tva7 nakon okon8an"a $ost'$ka
$!e'6iman"a7 mo!a obe6be#iti nov8ana s!e#stva7 o#nosno banka!sk' 5a!anci"' 6a $4a*an"e
$!eosta4i akci"a ci4"no5 #!'&tva ko"e ne sme $ov4a8iti #o isteka !oka o# &est meseci7 ' kome
man"inski akciona!i mo5' $o#neti 6atev 6a $!in'#n' k'$ovin' n"iovi akci"a1
Man"inski akciona!i mo5' $o#neti 6atev ve*inskom akciona!'7 o#nosno Cent!a4nom !e5ist!'
:C
$!eko 84ana Cent!a4no5 !e5ist!a7 na"kasni"e ' !ok' o# &est meseci o# #ana stican"a na"man"e
/BN akci"a o# st!ane $on'9a8a7 obave&tava"'*i 5a o k4asi i b!o"' akci"a ko"e n'#e na $!o#a"'1
U s4'8a"' $o#no&en"a 6ateva 6a $!in'#n' k'$ovin'7 ve*inski akciona! #'%an "e #a otk'$i
akci"e man"inski akciona!a $o ceni $os4e#n"e k'$4"ene akci"e 8i"om k'$ovinom "e stekao
na"man"e /BN akci"a1
Cent!a4ni !e5ista! v!&i $!enos a!ti"a i novca na na8in $!o$isan (!avi4ima $os4ovan"a
Cent!a4no5 !e5ist!a1
Kombank T!a#e! "e sav!emena Leb a$4ikaci"a 6a on 4ine is$ostav4"an"e na4o5a 6a t!5ovan"e
a!ti"ama o# v!e#nosti koti!anim na Beo5!a#sko" be!6i1 A$4ikaci"a "e ' ce4ini nasta4a
an5a%ovan"em st!'8n"aka Kome!ci"a4ne banke7 sa ci4"em #a k4i"entima omo5'*i "e#nostavno i
4ako is$ostav4"an"e na4o5a 6a t!5ovan"e7 svim #anima ' 5o#ini ' v!emen' o# ,,2,, #o 0E2,,
8asova1
Kombank T!a#e! ) $!e#nosti i $o5o#nosti ko!i&*en"a a$4ikaci"e2
-,=
B!6o i 4ako is$ostav4"an"e na4o5a 6a k'$o$!o#a"' a!ti"a o# v!e#nosti $!eko !a8'na!a i6
bi4o ko5 #e4a 6em4"e i4i sveta 5#e $osto"i Inte!net konekci"a7 sa mesta ko"e Vama
na"vi&e o#5ova!aQ
I6'6etno $ovo4"ne $!ovi6i"eQ
B!6o '5ova!an"e ko!i&*en"a a$4ikaci"e $!eko &i!oke m!e%e eks$o6it'!a Kome!ci"a4ne
bankeQ
Za sve t!ansakci"e ko!isnik ima $!ist'$ 6a &tam$' $isane $otv!#e ' (DF i VLS
3o!mat'Q
Dvo"e6i8nost a$4ikaci"e Z s!$ski i en54eski "e6ikQ
A'tomatska $!ove!a stan"a novca i a!ti"a ko"a isk4"'8'"e 5!e&ke ' #avan"' na4o5a 6a
t!5ovan"eQ
Nettin5 a!ti"a i novca Z omo5'*ava ko!isnik' #a s4e#e*e5 !a#no5 #ana is$ostav4"a
na4o5e 6a t!5ovan"e sa a!ti"ama i novcem o# !ea4i6ovani t!ansakci"a $!eto#no5
#anaQ
Mo5'*nost 6a#avan"a Pa4a!ma@ i $!i"em SMS i4i e)mai4 $o!'ke ' sk4a#' sa 6a#atim
k!ite!i"'mom cene 6a $o"e#ina8n' a!ti"' o# v!e#nostiQ
U ce4o" a$4ikaci"i7 ko# svako5 se!visa7 $!is'tna "e $omo* ko!isnik'1
Kombank T!a#e! omo5'*ava i2
-,/
Uvi# ' k!etan"e cena a!ti"a o# v!e#nosti na Beo5!a#sko" be!6i7 kako ' !ea4nom
v!emen'7 tako i ' 6a#atom inte!va4' #at'maQ
Uvi# ' -, na"bo4"i $on'#a 6a k'$ovin' i $!o#a"' ' !ea4nom v!emen' IP#'bina
t!%i&ta@DQ
Uvi# ' 'k'$n' $on'#' i t!a%n"' $o o#ab!ano" a!ti"iQ
Uvi# ' obim t!5ovan"a 6a o#ab!an' a!ti"'Q
T!en# k!etan"a cene 6a o#ab!an' a!ti"'Q
V!e#nost Va&e5 $o!t3o4i"a $o t!en'tnim t!%i&nim cenamaQ
A%'!an stat's na4o5aQ
(!om$tn' ob!a#' na4o5a1
-,=
GGG1kombank1com
-,/
Isto
:=
Da bi ste $osta4i ko!isnik Komban T!a#e! a$4ikaci"e neo$o#no "e #a imate2
--,
Otvo!en tek'*i !a8'nQ
Otvo!en v4asni8ki !a8'n a!ti"a o# v!e#nostiQ
Otvo!ene namenske nov8ane !a8'ne 6a t!5ovan"e a!ti"ama o# v!e#nostiQ
Se!vis Leb E)bankeQ
Zak4"'8en U5ovo! o $os!e#ovan"' ' k'$ovini i $!o#a"i a!ti"a o# v!e#nosti1
Ae#nostavnim $o$'n"avan"em stan#a!#i6ovano5 Zateva 6a ko!i&*en"e a$4ikaci"e7 ko"i mo%ete
#obiti ' eks$o6it'!ama Kome!ci"a4ne banke i4i ' O#e4"en"' b!oke!sko)#i4e!ski $os4ova
mo%ete $ostati ko!isnik a$4ikaci"e1
I 'ko4iko neis$'n"avate sve neo$o#ne 's4ove7 mo%ete $o#neti stan#a!#i6ovani Zatev 6a
ko!i&*en"e a$4ikaci"e1 Nakon to5a7 6a$os4eni ' eks$o6it'!ama7 ' na"k!a*em !ok' omo5'*i*e
Vam #a $ostanete ko!isnik a$4ikaci"e1
Kome!ci"a4na banka obav4"a 's4'5e ko!$o!ativno5 a5enta)a5enta emisi"e1 Ovim $os4ovima '
okvi!' investiciono5 banka!stva se ova" !a# $osebno bavi1
Zakonom o t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti "e #e3inisano #a s' a!ti"e o# v!e#nosti e4ekt!onski
#ok'menti ko"i se i6#a"'7 $!enose i evi#enti!a"' ' ob4ik' e4ekt!onsko5 6a$isa '
in3o!macionom sistem' Cent!a4no5 !e5ist!a7 #e$oa i k4i!in5a a!ti"a o# v!e#nosti1
Cent!a4ni !e5ista!7 #e$o i k4i!in5 a!ti"a o# v!e#nosti o# B1 "an'a!a 0,,E1 vo#i "e#instven'
evi#enci"' o svim i6#atim a!ti"ama o# v!e#nosti7 kao i o svim 6akonitim imaocima a!ti"a o#
v!e#nosti Ikn"i5a akciona!aD1
Svako $!iv!e#no #!'&tvo ima obave6' 'kn"i%avan"a novoi6#ate emisi"e a!ti"a o# v!e#nosti '
Cent!a4ni !e5ista!1
(os4ovna kom'nikaci"a i6me9' $!iv!e#no5 #!'&tva i Cent!a4no5 !e5ist!a ostva!'"e se
isk4"'8ivo $!eko neko5 o# 84anova Cent!a4no5 !e5ist!a sa ko"im emitent $ot$is'"e U5ovo! o
ko!$o!ativno" a5ent'!i1
Us4'5e Ko!$o!ativno5 a5enta ob'vata"' s4e#e*e $os4ove2
---
a#minist!i!an"e emisiono5 !a8'na ' Cent!a4nom !e5ist!'7
#ostav4"an"e kn"i5e akciona!a "e#instvene evi#enci"e o 6akonitim imaocima a!ti"a o#
v!e#nosti I6a $ot!ebe o#!%avan"a sk'$&tine akciona!a7 is$4ate #ivi#en#e i #!1D7
obave&tavan"e Cent!a4no5 !e5ist!a o $o6iv' 6a #avan"e 6ast'$ni8ke i6"ave7 $o6iv' 6a
o#!%avan"e sk'$&tine akciona!a7 is$4ati #ivi#en#e i #!7
is$4at' k'$ona 6a i6#avaoce #'%ni8ki a!ti"a o# v!e#nosti i is$4at' #ivi#en#e 6a
i6#avaoce akci"a7
i6!a#' i ob"av' i6ve&ta"a o bitnim #o5a9a"ima7 kao i #!'5i i6ve&ta"a $o $ot!ebi7
a%'!i!an"e $!os$ekta na Be!6i Ina"man"e "e#nom 5o#i&n"eD1
--,
GGG1kombank1com
---
Isto
:/
Aavna #!'&tva s' #'%na #a o svom $os4ovan"' i6ve&tava"' "avnost na na8in 'tv!9en Zakonom
o t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti i aktima Komisi"e 6a a!ti"e o# v!e#nosti &to $o#!a6'meva i6!a#'
i ob"av' i6ve&ta"a o bitnom #o5a9a"' Isa6ivan"e sk'$&tine7 #an #ivi#en#e7 i6ve&ta" sa
sk'$&tine i #!1D7 i6vo#a i6 3inansi"ski i6ve&ta"a7 5o#i&n"e5 i6ve&ta"a o $os4ovan"'7
&estomese8ni $4anova $os4ovan"a i #!1
Kome!ci"a4na banka a1#1 Z O#e4"en"e b!oke!sko #i4e!ski $os4ova svo"e k4i"ente b4a5ov!emeno
obave&tava o svim obave6ama i !okovima ko"i se o#nose na i6ve&tavan"e "avni #!'&tava7
'8estv'"e ' i6!a#i i6ve&ta"a i o!5ani6'"e n"iovo ob"av4"ivan"e i #ostav4"an"e na#4e%nim
instit'ci"ama1
(o!e# 's4'5a Ko!$o!ativno5 a5enta Kome!ci"a4na banka a1#1 O#e4"en"e b!oke!sko #i4!eski
$os4ova $!'%a i 's4'5' A5enta emisi"e1
Us4'5e A5enta emisi"e ob'vata"' s4e#e*e $os4ove2
--0

Konsa4tin5 i $!i$!em' #ok'mentaci"e 6a i6#avan"e a!ti"a o# v!e#nosti Io#4'k' o
i6#avan"'7 $!os$ekt7 "avni $o6iv 6a '$is i '$4at' i #!1D7
(!ibav4"an"e !e&en"a o o#ob!en"' i6#avan"a a!ti"a o# st!ane Komisi"e 6a a!ti"e o#
v!e#nosti7
Koo!#ini!an"e na# $ost'$kom '$isa i '$4ate a!ti"a o# v!e#nosti7
Re5ist!aci"' i 'kn"i%avan"e emisi"e ' Cent!a4ni !e5ista! Iotva!an"e emisiono5 !a8'na7
#o#e4"ivan"e CFI ko#a i ISIN b!o"a7 '$is i6#ati a!ti"a o# v!e#nosti na emisioni !a8'n7
asimi4aci"a !a64i8iti emisi"a a!ti"a o# v!e#nostiD
Uk4"'8ivan"e i6#ati a!ti"a o# v!e#nosti na Beo5!a#sk' be!6'1
(o!e# ovi $os4ova ko"i $o#!a6'meva"' i6#avan"e a!ti"a $'tem "avne $on'#e7 a!ti"e se
mo5' i6#avati i be6 "avne $on'#e kao &to s'2
--+
I6#avan"e akci"a $osto"e*im akciona!ima i4i $!o3esiona4nim investito!ima7
Ra#i $!etva!an"a !e6e!vi i ne!as$o!e9ene #obiti ' osnovni ka$ita47
Ra#i 6amene $osto"e*i akci"a 6bo5 $!omene n"iove nomina4ne v!e#nosti Isman"en"e
osnovno5 ka$ita4a 6bo5 $ok!i*a 5'bitka7 i6"e#na8avan"a vi&e !a64i8iti emisi"a akci"a7
$o#e4a akci"a Z s$4it i #!1D1
(!os$ekt i6#avaoca >A5!oba8ka@ AD Ba8ka To$o4a "e #at ' $!i4o5'7 kao i ta!i3nik
Kome!ci"a4ne banke sa cenama svi 's4'5a i6 #omena investiciono5 banka!stva ko"e obav4"a
ova banka1
Dok'mentaci"a ko"a "e neo$o#na 6a otva!an"e !a8'na a!ti"a o# v!e#nosti "e s4e#e*a2
--E
Za 3izi3ka lica:
[ Fotoko$i"a 4i8ne ka!te
[ Doka6 o otvo!enom namenskom nov8anom !a8'na 6a k'$ovin'R$!o#a"' akci"a
--0
GGG1kombank1com
--+
Isto
--E
Isto
C,
<a strana *izi3ka lica:
[ Fotoko$i"a va%e*e5 $aso&a
[ (otv!#a o (IB)' i 3otoko$i"a 4i8ne ka!te ov4a&*eno5 4ica
[ Doka6 o otvo!enom namenskom nov8anom !a8'n' 6a k'$ovin'R$!o#a"' akci"a
Za $ravno doma8e lice:
[ Re&en"e o '$is' ko# na#4e%no5 o!5ana
[ Dok'ment na#4e%no5 o!5ana ko"i sa#!%i $o!eski i#nti3ikacioni b!o" $o#nosioca 6ateva ) (IB
[ O( ob!a6ac 4ica ov4a&*eni 6a 6ast'$an"e
[ Ko$i"a 4i8ne ka!te 4ica ov4a&*eni 6a 6ast'$an"e
[ Za 84anove #!'&tva o#nosno akciona!e7 ko"i ima"' $!eko 0BN '8e&*a ' ka$ita4' $ot!ebno "e
s4e#e*e2
-1 Fi6i8ko 4ice Z 3otoko$i"a 4i8ne ka!te
01 St!ano 3i6i8ko 4ice Z 3otoko$i"a $aso&a
+1 (!avno 4ice ) Re&en"e o '$is' ko# na#4e%no5 o!5ana
E1 St!ano $!avno 4ice Z Re&en"e o '$is' ' !e5ista! $!eve#eno na s!$ski "e6ik
Za $ravno strano lice:
[ Osniva8ki akt #!'&tva7 ove!eni $!evo#
[ Dok'menat ko"i #oka6'"e ko "e 4ice ov4a&*eno 6a 6ast'$an"e7 ove!en i $!eve#en
[ (otv!#a o (IB)'
[ ('nomo* 6a $o#nosioca $!i"ave 6a (IB7 ove!en $!evo#
[ Ko$i"a $aso&a 4ica ov4a&*eno5 6a 6ast'$an"e i4i ko$i"a 4i8ne ka!te
[ Ko$i"a 4i8ne ka!te $o!esko5 o$'nomo*enika
[ Osta4a #ok'mentaci"a $o 6atev' Banke1
C-
Zak4"'8ak
Investicione banke s' neo$o#ni kao $os!e#nici kako bi se $ove6a4i oni ko"ima t!eba ka$ita4
sa onima ko"i 5a $ose#'"'7 "e! "e mno&tvo '8esnika na st!ani t!a%n"e i na st!ani $on'#e1 Ka#a
se $o"avi4o investiciono banka!stvo kao n'%nost na t!%i&t' ka$ita4a ni"e bi4o 6akonski
!e5'4isano1 To "e #ove4o #o !a6ni $o!eme*a"a na t!%i&t' ko"i s' 6ateva4i 'vo9en"e 6akona
ko# ovi $os4ova1
Investicione banke na $!ima!nom t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti7 $oma%' emitentima
o4ak&ava"'*i im emisi"'1 Investicione banke $!e'6ima"' !i6ik na sebe7 ' man"o" i4i ve*o" me!i7
6avisno o# '4o5e ko"' ima"' ko# emisi"e1 One ' sa!a#n"i sa emitentom o#4'8'"' o i6nos'
ka$ita4a7 b!o"' i v!sti a!ti"a o# v!e#nosti ko"e *e biti emitovane1 Investicione banke $ok!e*' i
!e5ist!'"'7 $!e'6ima"' i $4asi!a"' emisi"'7 i 6a#'%ene s' #a is$!ate a#ekvatnom
#ok'mentaci"om ce4ok'$n' $!oce#'!'1
Ist!a%ivan"e ko"e "e s$!ove#eno na t!%i&t' a!ti"a o# v!e#nosti S!bi"e nam $oka6'"e #a
investiciono banka!stvo ni"e !a6vi"eno ' na&o" 6em4"i1 Ra64o5 tome "e &to banke ' st!anom
v4asni&tv' ko"i "e ve*ina7 ne %e4e #a se '$'&ta"' ' !i6i8ne $os4ove investiciono5 banka!stva
ka#a na ovom t!%i&t' mo5' mno5o vi&e #a 6a!a#e k!o6 kome!ci"a4no banka!stvo '6 mani !i6ik1
St!ane banke ima"' #ob!' ka$ita4n' ba6' 6a ovakve $os4ove i 6na8a"no bi #o$!ine4e !a6vo"'
t!%i&ta a!ti"a o# v!e#nosti1
Ma4i b!o" banaka ' S!bi"i se bavi $os4ovima $ok!ovite4"stva i a5enta emisi"e7 na ko"e "e ova"
!a# $osebno 3ok'si!an1 (os4ovi i6 #omena investiciono5 banka!stva ko"e obav4"a"' banke '
S!bi"i s' k4i!in5 i sa4#i!an"e7 b!oke!sko)#i4e!ski $os4ovi7 $os4ovi ko!$o!ativno5 a5enta1
C0
Lite!at'!a
=1> Ba!"akta!ovi*)Rako8evi* S4a9ana7 Investiciono banka!stvo i t!%i&te a!ti"a o# v!e#nosti7
Beo5!a#2 Za#%bina An#!e"evi*7 0,,E1 5o#ineQ
=> Ba!"akta!ovi*)Rako8evi* S4a9ana7 U4o5a banaka na t!%i&te a!ti"a o# v!e#nosti ' S!bi"i7
Beo5!a#2 Za#%bina An#!e"evi*7 0,,=1 5o#ineQ
=#> Mi&kin F!e#e!ik7 Moneta!na ekonomi"a7 banka!stvo i 3inansi"ska t!%i&ta7 Beo5!a#2Data
stat's7 0,,:1 5o#ineQ
=(> (o$ovi* #! Van"a7 (os4ovi investiciono5 banka!stva7 Ekonomski 3ak'4tet (o#5o!ica7
(o#5o!ica7 -//C1 5o#ine
=+> Ro'6 (ite!7 ?a#%ins Si4vi"a7 Banka!ski mena#%ment i 3inansi"ske 's4'5e7 Beo5!a#2Data
stat's7 0,,B1 5o#ineQ
=.> Ka$o! (!e#!a57 Ko!$o!ativno i investiciono banka!stvo7 Beo5!a#2 (os4ovni bi!o7 0,,=1
5o#ineQ
=/> Vite6 #! Mi!os4av7 Be!6e a!ti"a o# v!e#nosti i be!6anski $os4ovi7 K'4t'!a7 Ba8ki (et!ovac7
0,,,1 5o#ineQ
=0> V'n"ak #! Nena#7 F'!8i* #! U!o&7 Kova8evi* #! L"'bomi!7 Ko!$o!ativno i investiciono
banka!stvo7 S'botica2 (!o4ete!7 0,,=1 5o#ineQ
=1> V'n"ak #! Nena#7 Kova8evi* #! L"'bomi!7 Banka!stvo7 Ekonomski 3ak'4tet S'botica7
S'botica7 0,,:1 5o#ineQ
=12> V'n"ak #! Nena#7 Kova8evi* #! L"'bomi!7 Finansi"sko t!%i&te7 be!6e i b!oke!i7 S'botica2
(!o4ete!7 0,,+1 5o#ineQ
=11> GGG1be4eW1!s Q
=1> GGG1c!na!'$a1sin5i#'n'm1ac1!s Q
=1#> GGG15!'"insvi"et1b4o5s$ot1com Q
=1(> GGG1kombank1com Q
=1+> GGG1ov)investments1b4o5s$ot1com 1
C+

Investiciono Bankarstvo Rad

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Investiciono Bankarstvo Rad

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UNIVERZITET U NOVOM SADU

You might also like