Tema: Vrste inovacija

ergi Amra I-3031/12

Faji Halima I-3077/12
Hodi Aida I-3122/12

Poeci razvoja teorije inovacija povezuju se sa umpeterovim analizama u prvoj
polovini 20-tog stoljea, koji je inovacije oznaio kao osnovni faktor tehnolokog progresa i
ekonomskog razvoja. Kada se spomenu inovacije veinom se govori o promjena.
Inovacija je proces pretvaranja ideje u praktinu primjenu tj. Realizaciju.
Inovacija = teorijski koncept + tehnika invencija + komercijalna eksploatacija

Evropska komisija definie inovaciju kao unapreenje i poveanje obima proizvoda i
usluga i povezanih trita; uspostavljanjem novih metoda proizvodnje, nabavke i distribucije;
uvoenje promjena u menadmentu, organizaciji i uslovima rada zaposle-nih.
U ovom eseju emo obraditi 4 vrste inovacija:
inovacije proizvoda
inovacije procesa proizvodnje/pruanja usluga
inovacije organizacije
inovacije marketinga
menaderske inovacije
Primjer inovacije proizvoda imamo kada je u pitanju novi dizajn automobila, novi
paket osiguranja za malu djecu koja su skolana nesreama. Dok promjena u nainu kako se
proizvodi automobil, procedure u uredu za izdavanje nove police osiguranja prestavljaju
primjer inovacije procesa proizvodnje/pruanja usluga.Menaderske inovacije se odnose na sve
vrste i oblike inovacija, inovacionih procesa i inovativnosti.
Ponekad je ipak teko prepoznati ta je inovacija proizvoda, a ta inovacija procesa.
Primjer.Trajekt s novim motorom slinim avionskom, bio bi i inovacija proizvoda i procesa.
Usluge su poseban sluaj tu su inovacija proizvoda i inovacija procesa obicno spojene.
Ponekad prilike za inovaciju dolaze od drugaijeg gledanja na okolinu. Henry Ford je
sutinski promijenio nain transporta. Ne zato to je izmislio automobil, niti zbog naina kako
je sastavljao automobile. On je promijenio sluku da samo bogati pojedinci mogu imati
posebno izraena auta. Nainio je promjenu ponudom modela T koji je cijenom bio
pristupaan veem dijelu trita. On nije prvi koji je izmislio masovnu proidzvodnju, ali se
njemu priznaje da je dizajnirao novi pristup radu koji su zahtjevale velike proizvodne i
procesne inovacije, posebno u dizajnu komponenata, strojevima, prostornom rasporedu
tvornice i oblikovanju proizvodnog procesu rada koji se obavlja.
I NOVACI J E PROI ZVODA predstavljaju uvoenje proizvoda/usluge koji je potpuno
nov ili znaajno unaprijeen prije svega, s obzirom na njegove karakteristike ili namjene.
Ovo podrazumijeva znaajno unaprjeenje u tehnikim specifikacijama, komponentama i
materijalima, implementiranom softveru, lakem koritenju proizvoda ili funkcionalnim
karakteristikama proizvoda.

Razlikujemo dvije vrste inovacija proizvoda:
sutinske ili radikalne
inkrementalne




Inkrementalne inovacije predstavljaju mala poboljsanja, koja se mogu mogu ilustrovati
kao rjesavanje problema gdje je sam cilj posao ali rjesenje predstavlja dolazak do njega.
Inkrementalne inovacije su vezane za irenje varijanti istog proizvoda da bi se zadovoljio
zahtjev veeg broja kupaca (eksterni razlog), ili smanjili trokovi i poveala produktivnost i
fleksibilnost (interni razlog). Preteno su zastupljene kod velikih sistema, gde se uglavnom
odnose na modifikacije proizvoda i procesa. Kod malih sistema odnose se na brzo ugraivanje
zahtjeva kupaca u koncept proizvoda i procesa. Primjer inkrementalne inovacije je stvaranje i
uvoenje novog pakovanja za postojei proizvod.

Nasuprot inkrementalnim inovacijama, rezultat radikalnih inovacija su potpuno novi
proizvodi/usluge/procesi, te se one mogu predstaviti kao procesi u kojima je poznat pravac
istrazivanja, ali krajnji cilj je nepoznat. Radikalne inovacije kod malih preduzea nastaju kao
rezultat preduzetnikog duha osnivaa, a kod velikih su rezultat ulaganja u kompletan
inovacioni prostor proizvoda. Poslije radikalnih inovacija slijede inkrementalne inovacije.
Kod velikih preduzea radikalne inovacije su vee po obimu (inovacije na veem broju
razliitih proizvoda), a kod malih preduzea one su efektivnije jer dolazi do znaajnijeg
smanjenja trokova (i po tom osnovu do vee konkurentnosti na tritu proizvoda i usluga).

Jasno je da samo mala promjena u izgledu proizvoda nije isto to i potpuno novi
proizvod. Kada uzmemo za primjer automobil nije isto kada se promijeni brzina automobila i
preciznost glodalice, i kada se glodalica zamijeni novim laserskim procesom ostranjivanja
slojeva. Postoje dakle manji noviteti sa inkrementalnim poboljanjima, pa sve do radikalnih
promjena koje mijenjaju nain razmiljanja o proizvodu. Ponekad su promjene svojstvene
samo odreenom sektoru ili aktivnosti, a ponekad su toliko radikalne da mijenjaju cijelo
drutvo.. Takve su promjene u prolosti bile industrijska revolucija ili dananja nedvojbena
promjena u drutvu koja je nastala zahvaljujui razvoju tehnologije.

I zazovi pri radikalnim inovacijama. Ponekad se dogodi neto to drastino promijeni
pravila igre. To nisu dogaaji koji se deavaju svaki dan, ali imaju sposobnost redefinirati
prostor i rubne uvjete. Ti dogaaji otvaraju nove mogunosti, ali jednako tako stvaraju
pritisak na ve postojee preduzee da doe do promjene naina na koji su do sada radili. To
je centralna tema Shumpeterove teorije inovacija, koji je vidio inovacije kao kontinuirani
proces kreativne destrukcije.
Historija pokazuje da relativna stabilnost na tritu vlada due vrijeme u pogledu
tehnologije i trita, pa se za to vrijeme rade kontinuirana unaprjeenja. U sutini se to
razdoblje odnosi na to radimo ta radimo, ali radimo to bolje.
Primjer: Hemijska olovka preduzea Bic originalno je smiljena 1957., ali jo i danas prodaja
raste i prodaje se 14 milijona jedinica po cijelom svijetu.
Inkrementalne se inovacije rade u podruju materijala, boja, sigurnosti, dodatnih
mogunosti i slino. Ovo mirno doba svako malo se prekine kada se promijeni jedan ili vie
uslova ( tehnologija, drutvo, regulative i dr.), apromjene su drastine. U tom procesu kada se
mijenja nain poslovanja, pojavljuje se prilika za nove inovacije, a postojea preduzea se
moraju brzo prilagoavati. Tako ako se ta radikalno promijeni u tehnologije, moe se otvoriti
potpuno novo trite.
Primjer: Fotoaparat. Originalni dizajn fotoaparata datira jo od 19.stoljea, i raale su se
brojne genijalne ideje. Mijenjale su se lee, ugraivali razni mehanizmi, mijenjala se vrsta
filma, ali sve do pojave inovacije Georga Eastmana koji je kreirao kameru idiota nisu
fotoaparati bili u iroj upotrebi. Slino se dogodilo kad su na trite doli digitalni fotoaparati
pa se oni stariji fotoaparati rijetko upotrebljavaju.
esto se postavlja pitanje kako da preduzee doe do informacija iz okoline o
nadolazeoj promjeni i to na podruju koja nisu u njihovoj domeni? Kako da saznaju potrebe
trita koje jo i ne postoji? Ako se pita postojee kupce samo e se dobiti pitanje natrag, jer
ni oni jo ne znaju. Ko su to novi kupci?
Odgovor se nalazi u menadmentu inovacija. Menadment inovacija brine se da se u
stabilnom okruenju osigura stvaranje inkrementalnih inovacija, ali jednako tako da se na
vrijeme inoformie o promjene u okolini i pripremi za potencijalno nova radikalna rjeenja.
Naalost, to znai da u organizaciju i ljude treba stalno uagati kako bi ostali aurni,
fleksibilni i u stanju brzo uiti. Iako se radikalne inovacije i iskoritavanje prilika esto vie
vee za poduzetnitvo, velike postojee tvrtketakoe uspijevaju iskoristiti prlike. Naravno,
ima i primjera velikih preduzea koja su propustili priliku.
I NOVACI J A PROCESA podrazumijeva adopciju novih ili znaajno poboljanih
metoda proizvodnje. Ovi metodi mogu obuhvatiti promjene u opremi i/ili softveru, tehnikama
i/ili organiza Ti metodi mogu biti usmjereni ka proizvodnji novih ili usavrenih proizvoda, ili
u svim ostalim oblastima, koji ne mogu biti proizvedeni u konvencionalnoj fabrici ili
upotrebom konvencionalnih metoda, ili sutinski, ka poveanju efikasnosti proizvodnje
postojeih proizvoda.

Osnovne karakteristike i specifinosti inovacija usluga:
Bliska interakcija izmeu proizvodnje (stvaranja) i koritenja (konzumiranja) usluge.
Neopipljiva priroda outputa usluge. [Postoje i usluge koje su opipljivije, one koje se
bave transformacijom fizikih stanja (transport, zanatske usluge) ili transformacijom
emotivnih stanja ovjeka (zabava)
Znaajna uloga ljudskih resursa u inovaciji usluge.
Znaajna uloga organizacijskog faktora u perfomansama preduzea.
Slaba zatita intelektualne svojine u oblasti usluga

I NOVACI J E ORGANI ZACI J E predstavljaju implementaciju novog metoda
organizacije u poslovnoj praksi preduzea, organizaciji radne sredine ili eksternim
relacijama. Specifino svojstvo, koje razlikuje inovacije organizacije u odnosu na druge
organizacione promjene u preduzeu, jeste implementacija novog metoda organizacije koji
prethodno nije primijenjen u preduzeu, i koji je rezultat stratekih odluka menadmenta.
Inovacija organizacije predstavlja primjenu novih ili znatnih promijena u strukturi ili
metodama menadmenta, s namjerom da se u odnosnom pravnom licu pobolja korienje
znanja, kvaliteta proizvoda ili usluga, ili povea efikasnost poslovnih tokova.



Kljune komponente inovacija organizacije su:
Komponente uticaja na poslovnu praksu (Primjer: poveanje organizacionog uenja i
znanja, prva primjena sistema edukacije i treninga, prvo uvoenje sistema upravljanja
lancima snabdijevanja)
Komponente radne sredine (Primjer: prva implementacija organizacionog modela vee
autonomije u donoenju odluka)
3.Komponente eksternih relacija (Primjer: novi oblici saradnje sa istraivakim
organizacijama ili kupcima, novi metodi integracije sadobavljaima)


I NOVACI J E MARKETI NGA predstavljaju implementaciju novog marketing
metoda, koji ukljuuje znaajne promjene u projektovanju ili ambalai proizvoda,
pozicioniranju, promociji ili cijeni. Kljuna distinkcija izmeu INOVACIJE MARKETINGA
i postojeih marketing instrumenata jeste implementacija marketing metoda koji u preduzeu
nije predhodno koriten.

Kljune komponente inovacije marketinga:
.Komponenta projektovanja proizvoda (Primjer: nova linja proizvoda, nova aroma
prehrambenog proizvoda, novi dizajn za kozmetiki preparat)
Komponenta pozicioniranja proizvoda (Primjer: uvoenje novih kanala prodaje, novi
koncept prezentacije)
Komponenta promocije proizvoda (Primjer: novi koncepti u oblasti brendiranja,
uvoenje novog brenda simbola)
Komponenta formiranja cijena (Primjer: nova strategija cijena iskluivo s obzirom na
tranju)

Pored svih navedenih inovacija veoma je vana i inovacija asortimana koja predstavlja
preorijentaciju na nove vrste proizvoda, zamrzavanje ili gaenje postojeih proizvoda i
procesa.
U toku ivotnog ciklusa preduzea mijenja se i karakter inovacija:

- U prvoj (poetnoj) fazi preduzee koristi svoju visoku fleksibilnost i transparentnost
procesa.
- U drugoj (zreloj) fazi, iroko se koriste proizvodi.
- U treoj fazi, kada se dostie puna zrelost preduzea, karakteristino je usavravanje
procesa i tehnologija.














Karakteristike inovacije po fazama ivotnog ciklusa preduzea :
Naglasak na inovacijama koje stimuliu - u prvoj fazi definiu se funkcionalne
performanse proizvoda, potrebe i informacije korisnika; u drugoj fazi dobija se
varijacija proizvoda proirenjem unutranjih tehnikih sposobnosti; u treoj fazi dolazi
do smanjenja trokova i do unapreenja kvaliteta.
Dominantni tip inovacije - u prvoj fazi prave se este izmene proizvoda; u drugoj fazi
dolazi do velikih izmena procesa zbog poveanja obima; u treoj fazi dolazi do
inkrementalnih promena za proizvod i proces, sa kumulativnim unapreenjem
produktivnosti i kvaliteta.
Linija proizvoda - u prvoj fazi definie se irina (varijacije) proizvoda, ukljuuje se i
dizajn kupaca; u drugoj fazi postoji najmanje jedan dizajn stabilnog proizvoda sa
znaajnijim obimom proizvodnje; u treoj fazi se proizvode uglavnom
neizdiferencirani standardni proizvodi.
Proizvodni procesi - u prvoj fazi oni su fleksibilni i neefikasni, veina izmena se lako
ostvaruje; u drugoj fazi procesi postaju rigidni, sa izmenama u glavnim koracima; u
treoj fazi procesi su efikasni, kapitalno intenzivni i rigidni, a trokovi izmena su
visoki
Oprema - u prvoj fazi to je oprema opte namene koja zahteva visoko kvalifikovane
radnike; u drugoj fazi postoji nekoliko automatizovanih podprocesa tzv. ostrva
automatizacije ; u treoj fazi oprema je specijalna i uglavnom automatska , a uloga
radnika je u praenju i upravljanju procesom (kontroli procesa)
Materijali - u prvoj fazi ulazi su ogranieni na opte raspoloive materijale; u drugoj
fazi mogu se obezbediti materijali od nekih dobavljaa; u treoj fazi obezbedjuju se
specijalni materijali direktno ili kroz vertikalnu integraciju
Radionica - u prvoj fazi radionica je mala, u blizini korisnika ili izvora tehnologije; u
drugoj fazi stvara se opta radionica sa specijalizovanim delovima; u treoj fazi
radionica je velika, visoko specifina za odreene proizvode
Menadment - u prvoj fazi je neformalan i preduzetniki; u drugoj fazi se struktura
menadmenta oblikuje kroz relacije, projekte i grupe; u treoj fazi menadment se
definie na osnovu strukture, ciljeva i pravila