Tutorial 4

Topik 6-7- Hidrokarbon

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203

sahaja

7/3/2014

6.

Hydrocarbon Compounds I
6.0
6.1
6.3
6.4
6.5

Introduction
Concept of homologous series
Naming of organic compounds
Alkanes and alkenes
Alcohols and carboxylic acids

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

The Big Picture

Isomer formula molekul yang sama tetapi struktur

berbeza.
Apa itu siri homolog? Hidrokarbon tepu dan tak tepu?
Kumpulan berfungsi Apa itu? kumpulan atom yang
menentukan sifat kimia sebatian organik:

Alkana: ikatan tunggal antara atom karbon, C-C

Aklena: ikatan ganda dua antara atom karbon, C=C
Alkohol: hidroksil, -OH
Asid karbosilik:karboksil, -COOH

Penamaan sebatian hidrokarbon, boleh?

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

6 Pengenalan

Karbon boleh bergabung dengan unsur-unsur lain

(hidrogen, oksigen, nitrogen, sulfur, fosforus)
untuk membentuk sebatian.
Banyak sebatian organik terdiri dari sebatian karbon
dan hidrogen dan ini dinamakan sebatian
hidrokarbon.
Sebatian hidrokarbon boleh jadi berantai lurus
(alifatik)/bercabang atau aromatik.

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

6 Pengenalan

Karbon mempunyai 4 elektron di petala luar

Ia boleh membentuk:

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

6 Siri Homolog

Apa itu Siri homolog?

Contoh Alkana dan

alkena

Satu keluarga organik

dengan setiap ahli
mempunyai satu atom
karbon dan dua atom
hidrogen (satu kumpulan
atom CH2) yang lebih
dalam satu molekul
daripada ahli
sebelumnya.
Kedua-dua alkana dan
alkena ialah siri homolog
Ahli dalam siri homolog
mempunyai ciri-ciri
umum dan formula am
yang sama
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

6 Apa itu siri homolog? Huraikan(5 markah)

Satu keluarga organik dengan setiap ahli mempunyai satu atom karbon dan dua atom
hidrogen (satu kumpulan atom CH2) yang lebih dalam satu molekul daripada ahli
sebelumnya

Mereka mempunyai sifat kimia yang sam sebab kumpulan berfungsi yang
sama
Sifat fizik ahli-ahli berubah secara baransur-ansur apabila bilangan atom
karbon dalam suatu molekul meningkat:

Takat didih meningkat.Takat lebur meningkat

Dari bentuk gas kepada cecari kepada pepejal
Ketumpatan meningkat
Kelikatan meningkat
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Huraikan Klasifikasi Hidrokarbon.

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Apa itu Alkana?

Alkana = hidrokarbon tepu dengan formula am CnH2n+2

Atom dalam molekul terikat bersama melalui ikatan
kovalen tunggal (C-C) yang kuat.
Alkana yang paling ringkas hanya ada satu atom karbon
di ikat dengan 4 atom hidrogen, iaitu metana (iaitu n=1)
CH4

Jika n=2? Kita dapat C2H2(2)+2 = C2H6 =etana (gas)

Jika n=3? Kita dapat C3H2(3)+2 = C3H8 =propana (gas)
Jika n=4? Kita dapat C4H2(4)+2 = C4H10 =butana (gas)
Jika n=5? Kita dapat C5H2(5)+2 = C5H12 =pentana (cecair)

Siri sebatian yang mana setiap ahli berbeza dengan

nombor yang spesifik dan jenis atom dinamakan siri
homolog
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Bagaimana kita namakan alkana?

Met, Et, Prop, But, Pent, Heks, Hept, Okt, Non,

Dek.+ ana

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Saolan Ujian Alkana

Tuliskan nama dan formula am bagi siri homolog ini

Siri homolog : alkana
Hidrokarbon tepu
Mempunyai ikatan tunggal
Formula am : CnH2n+2

(n = 1,2,3)

Jelaskan apa yang akan berlaku kepada molekul

tersebut apabila bilangan atom meningkat

Takat didih semakin meningkat

Takat lebur semakin meningkat
Ketumpatan semakin meningkat

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Alkana bercabang Apa itu isomer?

Dari rantai panjang alkana (tidak bercabang),

struktur bercabang boleh terbentuk. Ini dinamakan
iso-alkana (atau isomeric alkanes).
(Isomerisme formula molekul yang sama tetapi
struktur yang berbeza)
Contoh:

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Penamaan cabang langkah demi langkah

Rantai bercabang mempunyai dua bahagian:

1.

2.

awalan kedudukan dan nama bagi akil (rantai sisi)

Akhiran nama rantai atom karbon yang terpanjang

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Latihan

Apa nama molekul ini?

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Alkana siklo

(Sikloalkana)

Sikloalkana adalah
sebatian hidrokarbon
tepu yang memiliki
sekurang-kurangnya 1
gelang atom karbon,
dengan formula am
CnH2n.

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Penamaan alkana Kumpulan Sisi

Kumpulan sisi atau Kumpulan Alkil

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Penamaan cabang

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Penamaan -Langkah 1

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Penamaan - Langkah 2

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Penamaan - Langkah 3

di dua
tri tiga
terta empat
penta -lima
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Penamaan - Langkah 4

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Penamaan - Langkah 5

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Latihan penamaan
Tuliskan formula molekul bagi alkana dengan
bilangan atom karbon berikut, dan lukis struktur
dan namakan:

1.

a) 3

b) 6

c) 7

Yang mana bukan alkana?

2.

C2H6
C3H8
C5H10

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Alkena

Alkena adalah hidrokarbon tak tepu yang

mengandungi ikatan ganda dua di antara dua
atom karbon, C=C dalam molekulnya

Formula am : CnH2n (n = 1,2,3)

Ahli alkena yang pertama mengandungi dua

atom karbon dalam molekulnya, C2H4,
dinamakan etena
Nota: BUKAN semua ikatan antara atom-atom
karbon adalah ikatan ganda dua dalam molekul
alkena. Terdapat juga ikatan kovalen tunggal,
C-C dalam molekul tersebut
Nama bagi alkena berakhir dengan ena
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Alkena

Cara penamaan:

Tentukan bilangan atom karbon dalam rantai lurus

Tentukan nama bahagian induk: Met, Et, Prop, But, Pent,
Heks, hept, Okt, Non, Dek.+ ena
Nomborkan karbon bermula dengan hujung yang paling
dekat dengan ikatan ganda dua.

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Namakan struktur berikut:

Nomborkan rantai karbon (5 C? Pentene)

Kena pasti kedudukan ikatan ganda dua (karbon ke2)
Kena pasti kumpulan akil (Metil, kedudukan pada
karbon ke 3)
Nama : 3-metilpent-2-ene
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Lihat kedudukan ikatan ganda dua!

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Penamaan Isomer Alkena

H
H CH3 H
Kumpulan Akil dan nombor C
3-metil
|
|
|
|
H C1 = C 2 C3 C4 H
|
|
Rantai C terpanjang
H H
4 Karbon but

Nama Isomer:3-metilbut-1-ena

Ikatan ganda dua 1- ena

Bahagian
Awalan

Bahagia
n Induk

Bahagian
Akhiran

Namakan ini:

4C- Butena
But-1-ena

4C- Butena rantai panjang

But-1-ena
Sisi metil (di karbon 3, 3- metil

4C- Butena rantai panjang

But-1-ena
Sisi metil (di karbon 3, 3- metil, dan
karbon 4, 4-metil, menjadi 3,4-dimetil

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Cuba

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Sifat Fizikal Alkena

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Alkuna

Alkuna hidrokarbon tak tepu yang mempunyai

ikatan tripel karbon-karbon (-CC-).
Ahli alkuna yang pertama mengandungi dua
atom karbon dalam molekulnya Etuna (C2H2)
HCCH.

Cara penamaan:

Tentukan bilangan atom karbon dalam rantai lurus

Tentukan nama bahagian induk: Met, Et, Prop, But, Pent,
Heks, hept, Okt, Non, Dek.+ una
Nomborkan karbon bermula dengan hujung yang paling
dekat dengan ikatan tripel.
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Hidrokarbon Aromatik

Hidrokarbon aromatik paling ringkas:

benzena
Hidrokarbon aromatik yang lebih
daripada satu gelang benzena =
hidrokarbon polisiklik
Contoh: naftalena

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Alkohol

Alkohol merupakan satu siri homolog yang

mempunyai formula am CnH2n+1 OH (n =
1,2,3)

Tiap-tiap ahli alkohol mengandungi satu kumpulan

berfungsi dinamakan kumpulan hidroksil, -OH.
Nama bagi setiap ahli alkohol berakhir dengan ol
Met, Et, Prop, But, Pent, Heks, Hept, Okt, Non,
Dek.+ anol

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Penamaan Alkohol

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Sifat Fizikal Alkohol

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Penamaan Isomer Alkohol

H
H CH3 H
Kumpulan Akil dan nombor C
3-metil
|
|
|
|
OH C1 - C2 C3 C4 H
|
|
|
|
Rantai C terpanjang
H H H H
4 Karbon but

Nama Isomer:3-metilbut an-1-ol

Ikatan ganda dua an-1ol

Bahagian
Awalan

Bahagia
n Induk

Bahagian
Akhiran

Isomerisme

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Alkohol

Fenol Apabila satu hidrogen

dalam satu gelang aromatik
digantikan dengan kumpulan
hidroksil OH, sebatian yang
terbentuk dinamakan fenol.
Apabila satu molekul
mengandungi lebih daripada satu
kumpulan OH, ia dinamakan
poliol (polyols)
Contoh 1,2,3-propanetriol
(pelembap dalam kosmetik)
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Asid Karbosilik

Asid Karbosilik merupakan satu siri homolog

yang mempunyai formula am CnH2n+1 COOH (n
= 1,2,3)
Tiap-tiap ahli asid karbosilik mengandungi satu
kumpulan berfungsi dinamakan kumpulan
karboksil, -COOH.
Nama bagi setiap ahli asid karbosilik dengan
asid -oik
Asid ..Met, Et, Prop, But, Pent, Heks, Hept,
Okt, Non, Dek.+ oik
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Penamaan asid karbosilik

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Penamaan Isomer Asid karbosilik

H
H CH3 H
Kumpulan Akil dan nombor C
3-metil
|
|
|
|
COOH C1 - C2 C3 C4 H
|
|
|
|
Rantai C terpanjang
H H H H
4 Karbon but

Nama Isomer:3-metilbutan-1-oik

Ikatan ganda dua an 1oik

Bahagian
Awalan

Bahagia
n Induk

Bahagian
Akhiran

7. Hydrocarbon Compounds II

7.0 Introduction
7.1 Fractional distillation of petroleum
7.2 Macromolecules
7.3 Natural macromolecules carbohydrates,
proteins and asid nukleik

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Proses penyulingan petroleum

Hidrokarbon dalam petroleum diasingkan melalui

proses penyulingan berperingkat.
Semasa penyulingan berperingkat , petroleum
dipanaskan dalam sebuah menara pemeringkat
Hidrokarbon dengan takat didih yang lebih rendah
meruap terlebih dahulu , naik ke bahagian atas
menara lalu dikondensasikan dan diasingkan.
Hidrokarbon dengan takat didih yang lebih tinggi akan
terkumpul di bahagian bawah menara dan
dikondensasikan sebagai cecair.
Hidrokarbon (pecahan) dalam petroleum dapat
diasingkan kerana setiap hidrokarbon mempunyai
takat didihnya tersendiri.
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Proses penyulingan petroleum

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Makromolekul

Apa itu makromolekul?

Molekul yang sangat besar contoh karbohidrat,
protein/polipeptida dan asid nukleik
Kelas-kelas makromolekul
1) Polisakarida, glikogen, oligosakarida
2) Fosfolipid, trigliserid, steroid
3) Protein: polipeptida
4) Asid nukleik: DNA dan RNA

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

karbohidrat

Karbohidrat ialah polimer semula jadi-sumber utama

tenaga untuk menjalankan pelbagai aktiviti.
Karbohidrat ialah makromolekul yang mengandungi
karbon (C),hidrogen (H) dan oksigen (O).
Karbohidrat dapat dikelaskan kepada tiga bahagian:
1- Monosakarida (Contoh: D-glukosa, D-galaktosa,
D-fruktosa, D-ribosa, dan D-deoksiribosa)
2- Disakarida (karbohidrat yang mengandungi dua
unit monosakarida)
3- Polisakarida (Polisakarida merupakan kelas
karbohidrat yang mempunyai lebih daripada lapan
unit monosa)
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Monosakarida

merupakan unit karbohidrat yang paling ringkas.

dikenali sebagai gula ringkas.
gula ringkas merupakan sumber tenaga utama dalam
sel.
berantai panjang bergabung dengan protein dan lipid
untuk membentuk glikoprotein dan glikolipid.
contoh monosakarida ialah glukosa, fruktosa dan
galaktosa.
glukosa didapati di dalam tumbuhan dan buah-buahan
seperti anggur.
fruktosa didapati di dalam buah-buahan manis dan
madu.
galaktosa didapati di dalam susu.
sejenis gula penurun dan boleh bertindak sebagai agen
penurun
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Disakarda

terbentuk daripada dua molekul monosakarida yang

bergabung melalui proses kondensasi.
kondensasi ialah proses yang melibatkan penyingkiran
satu molekul air apabila satu ikatan terbentuk di antara
dua molekul monosakarida.
maltosa terbentuk daripada dua molekul glukosa
melalui kondensasi.
sukrosa terbentuk daripada glukosa dan fruktosa
melalui kondensasi.
laktosa terbentuk daripada glukosa dan galaktosa
melalui kondensasi.
disakarida boleh diuraikan kepada unit-unit
monosakarida melalui hidrolisis
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Polisakarida

Banyak monosakarida boleh bercantum melalui

kondensasi untuk membentuk rantai molekul
panjang yang dikenali sebagai polisakarida.
polimer yang dibentuk melalui kondensasi
monomer-monomer glukosa.
tidak boleh larut dalam air kerana saiz
molekulnya besar.
tidak mempunyai rasa manis dan tidak
menghablur.
kanji, glikogen dan selulosa ialah contoh-contoh
polisakarida.
kanji terdapat dalam gandum, beras, ubi
kentang, roti dan jagung.
.
Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Polipeptida dan protein

Polipeptida merupakan polimer yang tersusun dari

beberapa peptida hasil pengikatan kumpulan
karboksil (COOH) dengan kumpulan amino.
Ingat apa itu asid amino?
Struktur asid amino
R merupakan salah satu daripada 20
rantai sisi yang berbeza

Susunan asid amino dan diikat

dengan ikatan peptida = polipeptida

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Apa itu Ikatan peptida?

Dipeptida terbentuk apabila dua molekul asid amino

dirangkai bersama oleh satu ikatan peptida (tanda
kuning) melalui kondensasi.
Dipeptida boleh diuraikan kepada asid amino melalui
hidrolisis

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Polipeptida dan protein

Satu atau lebih polipeptida dapat membentuk

protein,
Protein melipat kepada konformasi 3 dimensi
mengikut beberapa tahap struktur:
struktur primer
struktur sekunder
struktur tertier
struktur multimer

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Asid Nukleik

Asid nukleik merupakan merupakan sejenis

makromolekul yang terdiri daripada rantaian nukleotida.
Asid nukleik yang biasa termasuk asid deoksiribonukleik
(DNA) dan asid ribonukleik (RNA).
Asid nukleik terdiri dari rantaian makromolekul yang kecil
yang dikenali sebagai nukleotida yang diikat oleh ikatan
ikatan fosfodiester dimana DNA (AGTC)dan RNA
(AGUC)hanya mempunyai empat jenis nukleotida yang
berbeza.

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Nukletida

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Asid Nukleik

Setiap nukleotida mengandungi struktur gula yang

menjadi teras, kumpulan fosfat yang diikat pada gula
oleh ikatan fosfoester dan struktur bes aromatik.

Struktur bes ini pula dikelaskan kepada dua jenis iaitu

purin yang mengandungi adenin (A) dan tiamin (T),
manakala piridin pula mengandungi sitosin (C) dan tiamin
(T).

Sementara itu RNA juga mempunyai struktur bes

yang sama kecuali tiamin (T) telah ditukarkan
kepada urasil (U). Di dalam rantaian asid nukleik
ATGC ini wujud secara berpasangan dimana A
berpasangan dengan T/U dan G berpasangan
dengan C.

Untuk Rujukan/Tutorial HBSC3203 sahaja

7/3/2014

Pasangan ini diikat dengan pembentukkan ikatan