Professional Documents
Culture Documents
;"rgf ljefuåf/f juL{st[ …sÚ ju{sf] klqsf ca tkfO{sf] ;]jfdf 5 vgfn xf8{j]o;{{
xfdLsxf“ 58, l;d]G6, ss{6kftf, /+u/f]ug, kfOk lkml6ªsf
;fy} 3/ lgdf{0fsf nflu ;Dk"0f{ ;fdfgx¿ ;'ky d'Nodf
pknAw u/fOG5 .
gf]6 M lu§L, afn'jf / 9+'uf 9'jfgLsf] nflu 6\ofS6/sf] klg Joj:yf 5 .
jif{ !@, c+s *, @)^^ kf}if @^ ut] cfOtaf/ NauloJanaUbhar Weekly 10 Jan 2010 k[i7 ;+Vof M * d"No ?= % .–
/fhgLlts ;+oGq
…/fli6«otfsf] kIfdf Psh'6 agf}Ú+ ;xdltsf] af6f] v'Ng] cfzf / cfz+sfx?
sf7df8f} + ÷ PsLs[ t g] s kf / gful/s ;jf]R{ rtfsf] cfGbf]ng
-dfcf]jfbL_sf cWoIf k|r08n] Ps;fy cufl8 a9fpg
g]kfndf x'g] j}bl] zs x:tIf]klj?4 dfcf]jfbLnfO{ ;'emfj lbPsf 5g\ . sf7df08f}÷/fhgLlts k| s [ o fnfO{ tfls{ s lgisif{ d f ;fy ;xdlt vf]Hg] sfd slt ug{
n8\g tLg s/f]8 g]kfnL hgtf k|d'v jQmf k|r08n] /fli6«o ult/f]w x6fpgsf nflu tLg k|dv ' k'¥ofpgsf] nflu dxTjk"0f{ e"ldsf ;Snf < t/, klg o; cj:yfdf
kmf} h sf] ¿kdf tof/ x' g ] :jfwLgtf / gful/s ;jf]R{ rtf gª bnx?aLr ;xdltsf] nflu ePsf] v] N g] cfzf Pj+ ljZjf; ;j} ;+oGqn] ug]{ sfd lgs} cK7\of/f,
atfpg'ePsf] 5 . tLg s/f]8sf] / df;'sf] ;DaGwdf /x]sf] atfpg'xbF' } k|oTg pRr:t/Lo /fhgLlts ;+oGq 7fpFaf6 lnOPsf] 5 . ;+ljwfg dxTjk"0f{ / lg0ff{os 5g\ . tL
kmf}hn] h:tf];s ' } ljb]zL x:tIf]knfO{ Ps;fy cufl8 a9fOg] atfpg'eof] . u7g ug]{ l:ylt;Dd cfOk'us ] f] 5 . agfpg] ;do 3ls{b} uO/x]sf] sfdx? ;+oGqn] ;lhn};Fu ug{
k/f:t u/]/ g]kfnnfO{ :jfwLg / …xfdL ;fFRr} ;fdGtL /fhtGqnfO{ of] zflGt / kl/jt{gsfdL hgtfsf] a]nf;Dd klg /fhgLlts ;xdlt ;Sg] lj/f6 ;Defjgfx? klg /x]sf
;fj{ e f} d ;DkGg /fi6« agfpg] k/flht u¥of}+ . t/ clxn] /fli6«o nflu v';Lsf] s'/f xf] . o;af6 hf/L h'l6g;s]sf] ca:yfdf of] ;+oGq 5g\ . To;sf] nflu ;a{k|ydtM
pxfFsf] egfO{ 5 . dfcf]jfbLåf/f :jflwgtfsf] d' 2 f gful/s ult/f]wsf] cGTo eO{ zflGt / aGg' afbndfly rfFbLsf] 3]/f b]lvg' ;+oGqn] cfk\mgf] nIo, p2]Zo,
zlgaf/ /fhwfgLdf cfof] l ht ;jf]R{ rtfsf] d'2f o;/L ;f]lemPsf] ;+ljwfgnfO{ lgisif{df k'¥ofpg] h:t} ePsf] 5 . of] ;+oGqnfO{ ;a} of]hgf / clwsf/sf af/]df k|i6\ofg'
…/fli6« o :jfwLgtf / gful/s 5, h'g gªdf;' ePsf] 5 5'6fpFg} cfzf ;j}lt/af6 ul/Psf] 5 . bnx?sf] ;xof]u / ljZjf; /Xof] k¥of] / k|i6 x'gk' ¥of]] . bf];f| ,] of]
;jf] { R rtfsf] ;jfnÚ ljifos ldNb}gÚ, pxfFsf] egfO{ lyof] . /fli6« o :jfwLgtf;F u hf] l 8g sf+u|];sf ;efklt lul/hfk|;fb eg] dfq o;n] cfk\mgf sfdx?nfO{ lqmofl;n aGg' k ¥of] , sf] O /fnf
sfo{qmddf af]Nb} cWoIf k|r08n] d'Vo u/L ef/tn] l/df]6a{ f6 k'u]sf]n] /fli6«o :jfwLgtf k|d'v sf]O/fnfsf] ;+of]hsTjdf ul7t cufl8 a9fpg ;Sg] b]lvG5 . cfkm}n] cjwf/0ff agfO{ k|:tfj
j}bl] zs x:tIf]klj?4 86]/ n8\g] /f]a6{x¿nfO{ rnfP/ g]kfnL hgtfnfO{ d'2f aGg k'u]sf] atfpg'eof] . /fhgLlts ;+oGqdf dfcf]jfbLsf To;sf] nflu ;+oGqsf ;+of]hs u/]sf] of] ;+oGqsf]nfO{ lqmofl;n
pb\3f]if ug'e{ Psf] xf] . 3f]lift rf}yf] le8fpg] v]n v]ln/x]sf] cWoIf gful/s ;jf]{Rrtfsf] afws ef/t cWoIf k|r08 / Pdfn]ePsf] 5 . /x]sf lul/hfk|;fb sf]O/fnfnfO{ agfpg pgL cfkm} slt ;qmLo
r/0fsf] sfo{ q mdcGtu{ t k|r08sf] egfO{ 5 . …l/df]6a{ f6 cfkmg\f] ePsf] pxfFsf] egfO{ 5 . pQm ;+ o GqnfO{ cGo bnsf pgs} kf6L{sf g]tfx?n] slt ;fy x'g] x'g Tof] t x]g{ afFsLg} 5 .
dfcf]jfbLn] zlgaf/ sf7df8f}+ /f]a6x?nfO{ rnfP/ g]kfnL hgtfnfO{ ef/tLo jfd a'l4lhjL uf}td g]tfx?;lxt cfjZostfcg';f/ lbg] x'g\ To;af6 klg o;sf] eljio t];|f] s'/f, gful/s ;jf]{Rrtfsf]
nufot b] z sf tLg :yfgdf e|d lbg ;lsG5, g]kfndf n8fO{ gf}nfvfn] ef/tLo zf;s g]kfnsf] k|dv' bnsf cGo g]tfx?nfO{ klg lgwf{/0f xf]nf . Pdfn]leqaf6 t :yfkgfsf nflu /fi6«kltn] rfn]sf]
cGtlqm{ofsf] cfof]hgf u/]sf] xf] . ;'? ug{ ;lsG5 . g]kfnL g]kfnLnfO{ :jfwLgtf / gful/s ;jf]R{ rtfsf] ;dfj]z u/fpg ;lsg] jtfOPsf] ;+oGqsf lj?4sf] cleofg s]kL unt sbdnfO{ ;Rofpg / /fli6«o
cGtlqm{ o fdf wf/0ff /fVg] le8fpg ;lsG5 eGg] 7fg]sf 5g\ kIfdf gePsf] atfpg'eof] . g]skf - 5 . ;+ o Gqsf] u7g ul/Pklg cf]nLaf6} z'? eO;s]sf] 5 . dfwj ;/sf/ u7g u/L b]znfO{ cufl8
/fhgLlts kf6L{sf g]tf, ;Ldf, eg] s;}n] ;kgf b]vs ] f] 5 eg] ;do PsLs[t_sf ;+of]hs gj/fh ;'jb] Ln] To;sf] sfo{of]hgf / clwsf/sf g]kfn cfk\mgf] k|wfgdGqLsf] clwsf/ a9fpg of] ;+oGq ;kmn x'G5 ls
;'/Iff, cy{, hn;|ft] / Oltxf;ljb\, ablnPsf] 5Ú, pxfFn] cGt/lqmofdf ef/tLo x:tIf]ksf] lj?4df n8\gsf af/]df clxn];Dd s]xL jtfOPsf] vf]l;g] kf] xf]ls eGg] lk/n] leq– xF'b}g To;}df o;sf] cf}lrTotf
gful/s cfGbf]ngsf cu'jf tyf eGg'eof], …tLgs/f]8 g]kfnLsf] kmf}h nflu g]kfnsf b]zeQm, nf]stflGqs, 5}g . ca l5§} a:g] elgPsf] leq aa{//fO/x]sf 5g\ . s';L{g} u'D5 lge{/ /xGf] 5 .
snfsf/x¿n] ef/tn] x/]s If]qaf6 tof/ x'g5] . tLgs/f]8 g]kfnsf] kmf}hn]] jfdkGyL ;a} Ps x'gk' g]{ atfpg'eof] . ;+oGqsf] a}7sn] pQm ljifox?sf] ls eGg] eon] pgLn] dfcf]jfbLdfly clxn]sf ofjt r'gf}tLx?sf
u/]sf] x:tIf]kaf6 g]kfnsf] /fli6«o s'g} klg ljb]zL x:tIf]tknfO{ k/f:t cGtlqm{of sfo{qmddf g]kfM /fli6«o 6'Ëf] nufpg] jtfOPsf] 5 . tyfgfd af]Nb} >Ln+sfnL ln§] aLraf6 /fhgLlts ;xdlt
:jfwLgtf uDeL/ ;ª\ s 6df ug]{ 5 .Ú kf6L{sf cWoIf 8f=s]zjdfg zfSo, ut z'qmaf/ dfq} ul7g ePsf] agfOlbg] ;kgf af]ls/x]sf 5g\ . h'6fpg of] ;+oGq ;kmn xf]nf
kl/;s]sf] atfpFb} dfcf]jfbLn] cGt/lqmofsf] ljifoj:t'dfly ;z:q k|x/Lsf k"jl{ 8cfOhL tyf ;'/Iff pRr:t/Lo /fhgLlts ;+oGqsf] ;xdlt gxf];\ / b]z cufl8 ga9f];\ ls gxf] n f of] clxn] g } eGg
3f]if0ff u/]sf] /fli6«o :jfwLgtfsf] k|sfz kfg'{ePsf dfcf]jfbL jl/i7 kl/ifb\sf k"j{ ;b:o uf]kfndfg >]i7, clxn] ;a}lt/af6 :jfut / v';L eGg] ljb] z Lx?, k| l tufdL / ;lsg] ljifo xf]Og . t/, d'n'ssf]
cfGbf]ngdf P]Soa4tf hgfPsf pkfWoIf df] x g j} B …ls/0fÚn] gful/s cfGbf] n gsf cu' j f JoQm eO/x]sf]] 5 . of] ;+oGqn] oyfl:ytLjfbL zlQmx?sf] ck] I ff o;n] ;j} s' / fsf] xn
5g\ . pgLx¿n] /fli6«o :jfwLgtf clxn] gful/s ;jf]{Rrtfsf] d'2f 8 f = ; ' G b / d l 0 f afFsL * k]hdf ;dod} ;+ljwfg agfpg] / zflGt 3]/faGbLaLr ;+oGqn] ;xhtfsf vf]hf];\ / b]znfO{ afFsL * k]hdf
jt{dfgsf ;+u7gfTds ;d:ofx? of]4f aGg] l:ylt k}bf eof] . To;kl5 /fhgLlts 36gfqmd a9L ljZjf;af6 qmdzM Ro"t xF'b}5 . cfqmf]z / 3[0ffsf] dfqf a9\g'sf] kf6L{ l eq z' l 4s/0fsf] Psdfq
qmflGtk|lt k|lta4, ;j{xf/f ju{kl| t hl6ntfk"0f{, a9L le8Gt pGd'v / qmflGtk| l tsf] lrGtf qmdzM ;f6f] 36\b} hfg' jf l:y/ /xg'sf] p2]Zo zlQmzfnL b'Zdgsf lj?4
k|lta4 ju{ / ljrf/k|lt lgi7fjfg, dfcf]jfbLnfO{ a9L pQ]lht u/fpg] kl/jf/sf] lrGtfdf ?kfGt/0f k5fl8sf] ;d:of klxrfg u/L xn hLjgd/0fsf] n8fO{df cfk\mgf]
d'lQm / :jtGqtfk|lt b[9 dfG5]x?sf] / uNtL ug{ nufO{ bdgsf] nflu xF'b}5 . of]hgfk|ltsf] lrGtf cfh ug{' h?/L 5 . kf6L{sf] cf}krfl/s k+lQmnfO{ cem ;'b[9 / Pstfa4
nfdf] k"0f{sfnLg k+lQm kf6L{leq b]vf /fhg}lts cfwf/ v8f ug]{ lbzflt/ ;Dklt / k};fsf] lrGtfdf s]lGb|t cfbz{ kfngf jf kf6L{ å f/f kfg'{ xf] . gofF cfTdljZjf; /
k¥of] . of] k+lQmnfO{ :jefljs ?kdf p2t 5g\ . pgLx? ;xdtLo jf 5 . alnbfgsf] l:k|8 / efjgf cfof]lht lj/f]w k|bz{gdf ;xefuL alnbfgsf] pRr ;j{xf/f r]tgf
qmflGt arfpg, qmflGtsf] lj:tf/ pgs} efiff / z}nLdf k|hftflGqs cfTd;' / Iff / kfl/jfl/s eO{ kf6L{ cg'zf;g sfod ug{] / l:k|8sf ;fy cufl8 a9fpg'
ug{, b'ZdgnfO{ cfqmd0f ug{ / jf hgtflGqs tl/sf ckgfpg Joj:yfkgdf s]lGb|t 5 . lsg of] :t/sf] OR5fzlQmn] dfq ;+3if{n] xf] . t/, To;sf] ljkl/t o;
8fod08 b'ZdgnfO{ rSdf lbg clgjfo{ ?kdf tof/ 5}gg\ . To;}n] dfS;{jfbL ;d:of k}bf eof] < sfo{lbzf pxL /Ktf/ kfpF b } g . To;} n ] xfd| f ] aLrdf kf6L{ l eq k} b f ePsf
hgtfsf] aLrdf hfg'kg],{ ;+u7g dfGotfcg' ; f/ g} juL{ o 5, /0fgLlt pxL 5, kf6L{ b:tfj]h ;+3if{sf] of]hgfnfO{ tfTsfnLg ljs[lt, lj;+ult, c/fhstf /
…ljrf/wf/fTds / /fhg}lts ug{k' g],{ hgtfnfO{ k|lzlIft ug{k' g]{ cGt/lj/f] w sf] ;dfwfg ju{ / ;s{'/ndf qmflGt ljb|f]x / ;+3if{ ?kdf cGt/lj/f] w xn ug] { / cg'zf;gxLgtfnfO{ x]bf{ sDo'lgi6
sfo{lbzf ;xL jf unt x'g'n] ;j} l:ylt k}bf eof] / kf6L{sf] nflu ;+3if{af6 dfq} x'g] s'/f clxn]sf] g} pNn]v 5g\ . cf}krfl/s a}7s bL3{sfnLg ?kdf qmflGtsf] cfwf/ kf6L{ sfo{stf{sf] kl/efiff gofF
s'/fsf] lgwf{/0f ub{5 .Ú ;+u7g clgjfo{ lbgrof{ / hLjg ;Gbe{df klg clgjfo{ 5 . To;sf] / efif0fdf qmflGt xF'b}g / x'g tof/ ug]{ :t/df x'g] / ;f] a'lemg] agfpg' kg]{ l:ylt 5 . lgDg
s=dfcf]sf] of] k|l;4 egfO{ Tolt k4lt aGg k'Uof] . o;n] sDo'lgi6 nflu xfd|f] kf6L{sf] cufl8 ;j}eGbf ;Sb}g s;}n] eGb}g t/, sfo{stf{ u/L ug{' h?/L 5 . k"FhLjfbL JolQmjfb olt a9]/ uof]
j}1flgs / ;To 5, o;nfO{ ;xL kf6L{df b]vfk/]sf w]/} ;+u7gfTds 7"nf] r'gf}lt ;f] ju{;3+ if{sf] nflu / hgtfdf Hofg b] l vb} g . / #= r':t ;+u7g / 5l/6f] k|zf;gsf] b'lgofFn] ;jf]{k/L b]Vg] b[li6sf]0f
9+un] cfTd;fy ug{ ;s] / hLjg ;d:ofx?sf] xn u¥of] . hgtf / xfdL xfd|f] ju{nfO{ stf{ tof/ ug{ lxhf]sf] h:tf] l:k|8 b]lvb}g . of] ;d:ofM / ljrf/ cfk" m / cfk\ m gf] n fO{
Jojxf/df ptfg{ ;s] x/]s qmflGtnfO{ kf6L{ a Lrsf] ;DaGw, hgtf / ;S5f}+ jf ;Sb}gf}+ eGg] k|Zgn] lgs} sfo{stf{ hgtfsf] åf]if xf] jf of] xfd|f] cfGbf]ngsf] csf]{ d'Vo ;jf]{k/L b]Vg] b[li6sf]0f / ljrf/df
o;n] dfu{bz{g ug{ ;Sb5 . o;nfO{ sfo{stf{aLrsf] ;DaGw, sfo{stf{ / dxTjk"0f{ e"ldsf lgjf{x ug]{ 5 . kl/l:yltn] k}bf u/]sf] ;+qmd0f xf] ;d:of ag]sf] 5 . xfd|f kf6L{ ?kfGt/0f eof] . c?n] ug{ x'g]
oflGqs / clwe"tjfbL 9+un] u|x0f g]tfaLrsf] ;DaGw ;j} juL{o ;f]sf] nflu jt{dfgdf xfd|f cufl8 jf of]hgf / Jojxf/n] k}bf u/]sf] ;+u7g, hgjuL{o ;+u7g / df]rf{ d}n] ug{ gx'g] eGg] s'/f l;4fGt
ubf{ g s'g} ljrf/sf] ljsf; x'g ;DaGwdf xflb{stf / efjgfTds b]vfk/]sf ;+u7gfTds ;d:ofx?k|lt cGt/lj/f] w xf] . o;sf] 7f] ; ;+u7gx? olt 7"nf / olt e2f g} aGg k'u]sf] 5 . kf6L{ ljk/Lt
;S5 g s'g} l;4fGt jf:tljs ;DaGwsf] ljsf; / lj:tf/ x'g l;+uf] kf6L{ uDeL/ eP/ tL ;d:of ls6fgL ug{' / gofF:t/df qmflGt eO;s] sL ;DalGwt ;+u7gsf] cfr/0f / Jojxf/ sfo{ z } n L
Jojxf/df nfu" x'g ;Sb5 . ;xL k'Uof] . Tofu / alnbfgn] qmflGt / xn ug{ h?/L 5 . cGoyf r'gf}lt / g]t[Tjk|ltsf] ljZjf; k}bf ug{' k| d ' v n] cfk\ m gf] ;ldltsf dflyb]lv tn;Dd AofKt 5 .
ljrf/ / /fhg}lts sfo{lbzfnfO{ d'lQm / kf6L{kl| t hgtfsf] ckf/ 5g\ eGb} r'gf}ltåf/f g} lslrP/ clxn]sf] kf6L{sf] nflu d'Vo r'gf}lt ;b:onfO{ lrGg;d]t EofpFb}g . kf6L{ sfo{stf{ ;+ul7t ?kdf
Jojxfl/s ?k k| b fg ug{ ljZjf; pn]/{ hgtf cfkm} alnbfg cj;fg x'gs ' f] ljsNk x'g] 5}g . aGg uPsf] 5 . o;nfO{ ;;{tL{ p;nfO{ pQ/bfoL agfpg] k|Zg To;sf] lj?4 h' W g' s f] abnf
;+u7gfTds kIfnfO{ ulx/f] u/L ug{] :t/df ljsl;t eof] . o;n] Tolta]nf xfd|f] 7"nf] ef/Les{d kf6L{n] x]bf{ tLgj6f ;d:of d'Vo b]lvG5 . t cfsfzsf] kmn h:t} eO;Sof] . To;nfO{ w'/L agfpFb} d}n] ug{
Wofg lbg h?/L x'G5 . cGoyf ljrf/ l;4fGtn] JofVof u/] h:t} df5f / dfq xfdLnfO{ arfpg ;Sg] 5}g . klxnf] M– xfdLn] sfo{gLlt l;k\m6 ;+ u 7gsf] e2f :j?kn] ;j} kfOg, sdfpg kfOg eGg]
cg'?ksf] ;+u7gfTds l;4fGt / kfgLsf] ;DaGw, gª / df;'sf] clxn] xfd|f] kf6L{sf] ;+u7gfTds ub}{ cfof}+, Tof] sfo{gLltk|ltsf] ;b:onfO{ ;dfg 9+un] of]hgf c;Gt'li6sf] ?kdf a9L cleJoQm
To; cg'?ksf] sfof{Gjog ePg eg] ;DaGwnfO{ k'li6 jf k|dfl0ft ug{] kIf ;+ q md0fsfnLg l:yltaf6 abnfk;F u hf] l 8Psf] clgjfo{ sfo{If]qdf / ;du|df pQ/bfoL x'g] / cem cufl8 a9L cfk"mn]
/fd|f] / ;To ljrf/ sf]/f cfbz{dfq :t/df k'Uof] . jf o;f] eGg ;lsG5, u'lh|/fv]sf] 5 . o;n] kf6L{ g]tf qmflGt l;+ u f] kf6L{ k+ l QmnfO{ agfpg ;Sb} g . o;n] ubf{ gu/]sf] uj{ ug{'eGbf lxgtf /
aGg k'U5 . l;4fGt cfkm}df b'lgofF sDo'lgi6 kf6L{sf] ;+u7gfTds sfo{stf{sf] lbdfudf ;+u7gsf a'emfpg ;s]gf}+ . sfo{gLlt lgdf{0f c;dfg pQ/bfloTj k}bfn] ug]{ s'07fsf] l;sf/ x'Fb} lgis[o h:tf]
abNg] a:t' xf]Og . To;nfO{ b'lgofF l;4fGtnfO{ Jojxf/n] k'li6 u/L k'gM ?kx? sfdsf] ;Gbe{df :j?kx?sf] ug{ ln8/n] h'g ljZjf; cfk"mnfO{ ;+sL0f{tf / ;DalGwt ;ldltsf] aGg] l:yltsf] ljsf; ePsf] 5 .
abNg] ef}lts a:t'sf] ?kdf ljsf; l;4fGtsf] :t/df p7fOlbof] . :ki6 lrq gePsf] l:ylt 5 . kf6L{ k}bf eof] Tof] ljZjf; kf6L{ k+lQmdf k| d ' v ;F u k} b f x' g ] clgjfo{ of] l:yltdf kf6L{n] z'l4s/0fsf]
ug{sf] nflu l;4fGt lgi7 ;+u7gsf] Tolta]nf hgtfsf] aLrdf ;+u7gsf] cfh ju{;+3if{sf] gofF :j?ksf] k}bf u/fpg ;s]g, To;n] ubf{ cGt/lj/f]wn] ;+u7gdf u'6jfbL 7f]; dfkb08 lgwf{/0f u/L nfu"
h?/t kb{5 . To;}n] ;+u7g Tof] ;Gbe{df ;x/L Onfsfdf ;'/Iffsf] cEof; ug{ uO/fv]sf] b]lvG5 . t/, g]t[Tjn] lnPsf] ljZjf; kf6L{ ;+sL0f{tf k}bf x'g hfG5 . Psflt/ gubf{ cfd ?kdf kf6L{kl| t k|lta4,
;fwg xf] h;n] l;4fGtnfO{ oyfy{df ;fdfGo ;d:ofafx]s 7"nf] ;d:of ju{;3 + if{sf] o; gofF :j?k klg sfo{stf{nfO{ cljZjf; aGof] . of] ;d:of k}bf x'G5 eg] csf]{lt/ OdfGfbf/ sfo{stf{ / kf6L{ ljkl/t
?kfGt/0f ub{ 5 / o;sf] b]vf k/]g . o;n] g} hgo'4nfO{ clxn] ;}4flGts JofVofsf] xb;Dd bf];|f] M– o'4sf] k|s[ofaf6 cfPsf] 7f] ; lhDd] j f/L / JolQmut cfr/0f / sfo{zn } L ePsf sfo{stf{
j}1flgstfnfO{ k'li6 ub{5 . To;}n] kl5Nnf] ljZjs} lslt{dfgL Oltxf;sf] dfq s]lGb|t 5 . ul//fv]sf] ;+3if{sf] k+lQm ePsf]n] zflGtk"0f{ k|s[ofnfO{ pQ/bfloTjsf] cGTo x'G5 . h;n] Pp6} aGg hfg] l:yltn] kf6L{leq
sDo'lgi6x?n] hlt l;4fGt, ljrf/ ?kdf pEofOlbof] . l;+ u f] :j?k ;fdfGo gf/fh'n; ' / g]kfnsf] qmflGtsf] s8Laf6 x]g{ g;Sg] ubf{ kf6L{ sfo{stf{ JolQmut ?kdf c;Gt'li6 / lg/fzfsf] l:ylt ag]sf]
/ /fhgLltnfO{ Wofg lbG5g\ ljZj;j{xf/f ju{nfO{ ljZjqmflGtsf] hfgLdfgL cfPsf] hgcfGbf]ngsf] h8;'qLo ;d:of xfd|f] kf6L{leq ;+u7g / kf6L{k|lt pQ/bfoL x'g 5 . o;sf] cGt ug{ dflyb]lv
;+u7gnfO{ klg ;f]xL :t/df Wofg Pp6f cfzfk'~hsf] ?kdf, gofF z}nLdfq xf] . g]kfnsf] ;Gbe{df of] /Xof] . h;n] qmflGtsf] csf] { gkg]{ / pQ/bfloTjsf] cefjdf tn;Dd j}rfl/s / ;fFu7lgs
lbg' h?/L x'G5 . hlt ljrf/sf] cf:yfsf] k|tLssf] ?kdf :yflkt z}nL gofF ;+3if{sf] ;du| z}nL xf] :j?kk|lt ljZjf; g} ug{ ;Sb}g\ . k}bf x'g] hjfkmb]lxtfsf] ;d:of z'l4s/0f nfu" ug{ cfjZos 5 .
ljsf;sf] ;Gbe{df ax; ub{5g\ ul/lbof] . of] g]kfnL qmflGtsf] nflu jf s] xf] < k|i6 eO;s]sf] 5}g . x'g t];|f] M– dflyNnf] kf6L{k+lQmn] h] clxn] ;+u7gsf] /f]ug} ag]sf] 5 . ^=cGt/;+ 3 if{ n fO{ a' e mg] /
To;/L g} ;+u7gfTds l;4fGtsf] dfq geO{ l;+uf] ljZj;j{xf/f ju{sf] t dfS;{jfbL dfGotf cg'?k ;+3if{ eGof] Tof] u/] g jf sDo' l gi6 o;n] sfo{stf{ cfTdLs cg'zf;g, kl/rfng ug]{ ;d:of M–
;Gbe{df lrGtg ug{' / ljsf; ug{' nflu Pp6f uj{sf] ljifo / ljZj ub},{ l;Sb} / ljsf; ub}{ hfg] ljifo kf6L{ l eq :yflkt ePsf hf] cfTdLs kl/rfng h:tf ;+u7gsf kf6L{leq cGt/;+3if{ clgjfo{
cfjZos 5 . qmflGtnfO{ k"0f{tfdf sDo'lgi6 cfGbf]ngsf] nflu cIfo xf] . t/, ;fdfGotM l;4fGt, dfGotfx? lyP tL elTsP . h] cf}krfl/s ljlwdf e/ kg{'kg]{ k|so[ f xf] . of] kf6L{nfO{ ult lbg]
abNg ljb|fx] sf] clGtd a]nf jf ;DklQ ag]sf] 5 . sfo{lbzf, of]hgf / gLltsf] l:k|8sf] u¥of] Tof] dfg]g jf xfd|f] g]t[Tj l:ylt k}bf ePsf] 5 . ;+u7g kf6L{ n fO{ hLjGt agfO/fVg]
;+3if{sf] lg0ff{os cj:yfdf ;j}nfO{ cfh g]kfnL sDo'lgi6 cfGbf]ng cfwf/df ;+3if{sf] Pp6f ;}4flGts Jojxf/df r'Sof] / xfdL sfo{stf{ lgdf{0fsf] 7f]; ljlw / dfGotf hLjgzLn k|so[ f xf] . of] hLljt /
of] cToGt v8\lsg] / hLt xf/sf] leGg ?kdf xfd|f cufl8 plePsf] :j?ksf] lgwf{/0f cfjZos x'G5 . hgtfsf] cljZjf;L eof}+ . o;n] :yflkt gxF'bf sldl6df ;j}nfO{ ultzLn kf6L{sf] klxrfg klg xf] .
lg0ff{ o s ljifo aGg k' U b5 . 5 . qmflGtsf] clgjfo{tf, qmflGtsf] clxn] xfd|f] ;Gbe{df of] eOg;s]sf] xfn k} b f ePsf] qmflGtsf] a9'jf ug{'kg]{ ;d:ofn] lk/fld8 t/ o;nfO{ tL ;j} ljz]iftf;lxtsf]
To;sf/0fn] ;dod} o;nfO{ Wofg ;Defjgf / r' g f} l tsf b[ l i6n] cj:yf 5 . o;n] ubf{ clxn] xfd|f] lrGtfeGbf cfk\ m gf] lrGtf / cfsf/sf] ;+u7gsf] :j?k 5ftf agfpg cGt/;+3if{nfO{ cWoIf
lbg' / ;d:of xn ug{s ' f] ljsNk lxhf]eGbf cfh hf]lvd / ;+jb] gzLn cfk\mgf] ;+3if{sf] z}nL ljsl;t ePsf] qmflGtsf] eljioeGbf cfk\ m gf] h:tf] aGg vf]lh/fv]sf] 5 . o;n] s=k|r08sf] efiffdf qmflGtsf/Ln]
5}g / xFb' g} . cGoyf k5'tfpg' / 7fpFdf g]kfnL qmflGt cjl:yt 5 . 5}g . Psflt/ ;+3if{sf] :j?ksf] eljio b]Vg] kf6L{leqsf] ;d:of kl/rflnt x' g ] ;b:oeGbf cGt/;+ 3 if{ n fO{ gofF ljrf/
;dLIffsf] nflu dfq ;dLIff ug{ ju{ ;+3if{sf] ?ksf lx;fan] xfdL l:ylt o:tf] 5 eg] csf]l{ t/ oxL xnug{ h?/L 5 . o;sf] nflu kl/rfng ug]{ ;b:osf] ;+Vof a9L cGj]ifgsf] ;fwg agfpg h?/L 5 .
x'g hfg] b]lvG5 . zflGtk"0f{ ?kdf cl3 a9\g] cf}krfl/s ;+3if{sf] :j?kn] lgwf{l/t ug]{ ;j}eGbf klxn] cf}krfl/s h:tf eO/fv]sf] 5 . ;+u7g lgdf{0fsf] ;fy} tYoåf/f ;To kQf nufpg]
g]kfnsf] qmflGtsf/L cfGbf]ngsf] gf/f cufl8 ;f/]sf 5f}+ . sfo{lbzfsf ;+u7gsf] :j?k z}nL klg gofF aGg ag]sf xfd|f kf6L{ b:tfj]h hLjGt Pp6f :jLs[t hgjfbL dfGotfsf] ljifo agfpg'kb{5 . t/, xfd|f]
Oltxf;df ;+u7gfTds ;d:ofx? lx;fan] bL3{sfnLg hgo'4 / ;s]sf] 5}g . kl5Nnf] ;dodf kf6L{ aGg h?/L 5 . kf6L{n] eGb} cfPsf] lgdf{0f u/L r':t ;+u7g / 5l/tf] kf6L{ d f cGt/;+ 3 if{ n fO{ a' e \ m g]
tLj| ?kdf b]vf kl//fv]sf 5g\ . ;z:q ljb|fx] sf] k\mo"hgåf/f cufl8 a[xt w|j' Ls/0fsf] k|so[ faf6 u'hs ]| f] dfu{ l rqn] ;j} sfo{ s tf{ s f] k|zf;gsf] sfo{k0| ffnL :yflkt ug{ ljifodf lxhf] g]kfnL sDo'lgi6
o;sf] Oltxf;nfO{ x]g]{ xf] eg] a9\g] sfo{lbzf 7f]; u/]sf 5f}+ . sf/0fn] ubf{ kf6L{leq lxhf] o'4sf lbdfudf qmflGtsf] /lQmd lrq h?/L 5 . cfGbf]ngsf] Oltxf;df b]vfk/]sf]
dfcf]jfbL hgo'4sf] ;+u7gsf] of]hgfut ?kdf, ljb|fx] fTds ?kdf a]nf ;+u7gsf] :j?k ;]gf / ;+3if{sf] aGg h?/L 5 . of] :ki6 x'g h?/L $=;+u7g ug]{ lgoldt hLjgk4ltsf] ;+sL0f{tfjfbL ;f]r + ljrf/sf] xsdf
If]qafx]s / To;sf] cufl8sf] k|Tofqmd0fnfO{ ;kmn kfg]{ kf6L{sf] :j?k o'4sf] dfGotfnfO{ cfTd;fy 5 sL of] dfu{ a f6 ljwL / cGTo x'g' M xf];\ jf h'g;'s} ljifodf ePsf]
cjlwsf] l:yltdf ;+u7gdf Hofb} gLlt /x]sf] 5 . sfo{gl} ts ?kn] u/L cfPsf] kf6L{ sfo{stf{sf] k+lQm k|lqmofx? k"/f u/] qmflGt cufl8 kf6L{ hgtfdf k'lu/fVg] lgoldt cGt/;+3if{ b'ZdgLk"0f{ ?kn] u|x0f
;+sL0f{tfsf] ;d:of, qmflGtsf/L l:k|8 /fli6« o :jflwgtf, gful/s 5 . eg] csf]l{ t/ ;fdfGo j}wflgs a9\5 eGg] k|i6 vfsf tof/ x'g' k|0ffnL /fd|f; ] uF :yflkt ePklg cfh ug]{ / cGttM k'm6df uP/ 6+l' ug]
/ alnbfgL efjsf] ;d:of, cf:yf, ;jf]{Rrtf, dfcf]jfbLsf] g]t[Tjdf ;+3if{ k|so[ faf6 u'hs ]| f] k+lQm 5 . kb{5 . cd"t{ b:tfj]h / of]hgfsf] Tof] k|0ffnL elTsg k'us ] f] 5 . cfh k|so[ faf6 dfly p7] klg k"0f{?kdf
b[li6sf]0f / clei6;Fu hf]l8P/ /fli6«o ;/sf/, zflGt / gofF ;+ljwfg klxnf] k+lQmn] ;fdfGo j}wflgs ;+3if{ ;d:of xn ug{' klxnf] k|fyldstf Tof] k|0ffnL ;+u7g ug{sf] nflu ljz]if o; ljifodf qmflGtsf/L b[li6sf]0f
;+u7g ug{e' Gbf cf}krfl/stf k"/f xFb' } ;+3Lo u0ftGq g]kfnsf] xfd|f] / ;+u7gsf] cf}lrTonfO{ cfTd;fy xf] eg] g]t[Tjsf] Jojxf/, z}nL / cleofg agfpg} kg]{ ePsf] 5 . ckgfpg ;s]sf] kfOb}g . xfd|f
ug{ ;fdGotM kf6L{nfO{ hLjGt /fVg sfo{gLlt to ePsf] 5 . kf6L{ ug{ Tolt tof/ 5}g . t/, p;Fu l;4fGtsf] aLrdf b]lvPsf] b/f/ xFb' fxFb' f sldl6x? a}7s a;fNg] klg aLrdf o;nfO{ ;fdfGotM hLt /
xb;Ddsf] dfq ;+u7g ug]{ l:ylt, lxhf]sf] eGbf 7"nf] 5 . ;j}eGbf ;+3if{sf] csf]{ :j?k lbdfudf 3';s ] f] cGt x'g' bf];|f] k|fyldstf xf] . cleofg} agfpg' kg]{ l:ylt k}bf xf/sf] ?kdf lng], km/s ljrf/
sltko cj:yfdf /fhgLlts 7"nf] hgdtsf] kf6L{sf] ?kdf /fli6«o 5}g . bf];f| ] k+lQm j}wflgs ;+3if{df To;kl5 klg k}bf gx'g] cljZjf; ePsf] 5 . o;sf] k5fl8 kf6L{leq /fVg] kIf;Fu ;+sL0f{tfjfbL cfu|x
k|lti7fsf] nflu dfq ;+u7g eg] j}wflgstf o;nfO{ k|fKt 5 . /fli6«o cGo :t/nfO{ s]xL xb;Dd cfTd;fy h8;'qLo ;d:of xf] . o;nfO{ k"0f{sfnLg sfo{stf{sf] sdL x'g' / k"jf{ux| af6 k|:t't x'g] / kf6L{df
h:tf] lyof] . To;sf] k|efj hgo'4sf] /fhgLltsf] xfd|f] kf6L{ d'Vo s]Gb| u/] k lg kf6L{ n ] o;nfO{ g} j}rfl/s 9+un] xn ug{'kb{5 . clwsf+z sfo{stf{ cNksfnLg x'g' cf} k rfl/s ?kdf k| : t' t x' g ] ,
k|f/Desf] s]xL ;do kl5;Dd b]vf xf] . ;Dk"0f{ ldqzlQm x'g jf b'Zdg cflwsfl/stf glbPsf]n] p;sf] @= cGt/lj/f]w xn ug]{ ;+3if{ xf] . cNksfnLg sfo{stf{sf] cfly{s cgf}krfl/s ?kdf / efjgfTds
k¥of] . To;sf] k|ToIf c;/ sDo'lgi6 x'g,\ /fli6«o k|ltlqmofjfb xf];\ jf lbdfudf klg gofF 5}g / pm klg of]hgfsf] ;d:ofM e/0fkf]if0f klg kf6L{n] ug{' gkg]{ / ?kdf k|:t't x'g g;Sg] ;fdGtjfbL
kf6L{sf] ;+u7g hgtfsf] aLrdf cGt/fli6«o k|ltlqmofjfb xf];\ . xfd|f] e|ldt h:tf] 5 . To;}n] kf6L{leq xfdLn] bzjif{ ;z:q o'4 pgLx? klg kf6L{sf] sfd cfk\mgf] ;+sL0f{tf k|r/" dfqfdf b]vfk/]sf] 5 .
:yflkt gx'g,' cfwf/e"t ju{df kf6L{ kf6L{nfO{ ;sf/fTds b[li6n] xf]; jf ;+3if{sf] :j?ksf] lx;fan] ;j}sf] u¥of}+ / tLgjif{ zflGtk"0f{ ;+3if{ cg'sn " tfdf ug{] cGt/lj/f]w k}bf o;n] ;+u7g kl/rfng, cfk;L
jf ;+u7g gk'Ug', cfwf/e"t ju{nfO{ gsf/fTds b[li6n], ;/f]sf/ g/fvL lbdfudf cflwsfl/s jf dfGotf u¥of}+ . olt ubf{ xfdLn] /fhgLlts ePsf] 5 . hf] afFsL k"0f{sfnLg ;~rf/, lgb] { z g, tn dflysf]
sDo'lgi6 kf6L{kl| t ljZjf; gx'g' jf jf ;Daf]wg gu/L cufl8 a9\g jf k|fKt lrq 5}g . h;nfO{ ;+u7gsf] ?kn] /fhtGqsf] cGTo u¥of}+ / sfo{stf{ 5 Tof] klg ef}lts ?kdf cfjZos ;DaGw, kf6L{ a}7sdf
ljZjf; ghfUg' / l;ª\uf] cfwf/e"t k5fl8 x6\g ;Dej g} 5}g . o; cfwf/ agfpg ;lsof];\ . cf} k rfl/s efiffdf ;+ 3 Lo k"0f{sfnLg ePklg dfgl;s ?kdf v' n ] / x' g ' k g] { 5nkmn ;a} d f
ju{ cfGbf]ngdf ;xefuL gx'g] b[li6n] xfdL gofF 7fpFdf / gofF o;/L xfd|f] kf6L{ cfGbf]ngnfO{ nf]stflGqs u0ftGqsf] :yfkgf cNksfnLg ljljw dfgl;stfn] gsf/fTds k|efj kg]{ / cgfjZos
;d:of lyof] . oL ;j} ;d:ofsf] l:ytdf pT;fx / lj:tf/sf] ?kdf ;+u7gfTds sf]0faf6 x]bf{ kl5Nnf] u¥of} . o;f] ubf{ /fhg} l ts p;n] klg hg;+u7g ug]{ s'/fnfO{ u'6jfbL dfgl;stfaf6 JoQm xF'bf
cGto{df sDo'lgi6 kf6L{sf] qmflGtsf] lgs} dfly 5f}+ . xfd|f] ?knfO{, xfd|f] ;dodf ljleGg k| s f/sf cGt/lj/f]w t kl/jt{g eof] t/ cfk\mgf] lbgrof{ agfpg tof/ 5}g . sldl6df clgjfo{ kIf k|ltkIf
:ki6 sfo{ l bzf, sfo{ o f] h gf, gf/fnfO{, xfd|f] l:yltnfO{ x]bf{ hf] ;d:ofaf6 u|l;t ePsf] kfOG5 . cfwf/e"t cGt/lj/f]w k'/fg} 5g\ . o;n] lxhf] hgtfsf] aLrdf x'g] h:tf] l:ylt lgdf{0f x'g] u/]sf]
qmflGtk| l tsf] ljZjf; / sf]xL klg eGg ;S5– xfdLn] s]xL h;nfO{ ;dod} xnug{ h?/L 5 . h;nfO{ cfwf/ agfO{ hgo'4 z'? sfo{stf{ cfh stf 5 < sltko 5 . To;sf/0f cGt/;+ 3 if{ s f]
OdfGbfl/tfsf] cefj g} d'Vo lyof] . ug{ ;S5f}+ jf dfcf]jfbLn] s]xL ug{ cGoyf kf6L{ ;+u7g / cfGbf]ng u¥of}+ . To;}n] of] ;+3if{sf] k|so[ fdf cj:yfdf kf6L{nfO{ yfxf gx'g] a'emfOsf] of] gsf/fTds kIfnfO{
t/, @)$* kl5 Tof] sfo{lbzfsf] ;S5 . t/, juL{o b[li6af6 x]bf{ cf}krfl/sjfbdf km:g] vt/f tLj| xfdLn] h'g gf/fsf ;fy ;+3if{ l:ylt 5 . a}7skl5 a}7s h:tf] kf6L{ s]Gb|af6} Pp6f :ki6 ljifo
;d:of xn eO;s]kl5 @)%@ ;Dd b'Zdg klg xfd|f] lj?4 lg0ff{os aGb} 5 . o;n] ubf{ kf6L{sf] cfufdL cufl8 a9fof}+ tL ;+3if{n] lxhf] l:yltaf6 kf6L{nfO{ arfpgsf] agfO{ k|lzIf0f rnfpg' / d]xgtsf
klg Tof] ;d:of s]xL xb;Dd xn ?kdf k|:t't x'g uO/fv]sf] 5 . gofF sfo{ef/ tf;sf] dxn aGg] l:ylt b]lvs} cfwf/e"t cGt/lj/f]w / nflu kf6L{ z'l4s/0f cleofgnfO{ ;fy sldl6df v'nf ax;sf] l:ylt
ePklg w]/} xb;Dd Tof] hLljt} ;+ l jwfg lgdf{ 0 fsf] ;dofjlw k}bf x'g;S5 . h;n] ubf{ kf6L{ kl5Nnf] ;dodf k} b f ePsf k| e fjsf/L agfpg h?/L 5 . lgdf{0f ug{ h?/L 5 .
lyof] . @)%@ sf] hgo'4sf] 3f]if0ffn] g]kfnsf] ;Gbe{df s'g ju{sf] ;+u7gdf b]vfk/]sf lgDg ;d:ofdf /fhg}lts cGt/lj/f]w xn ug{ To;kl5 k"0f{sfnLg sfo{stf{nfO{ cGTodf
tL ;j} sfo{lbzf, of]hgf, ljZjf; cl:tTjsf] cj;fg x'g] jf s'g Wofg lbg' / xn ug{' h?/L 5 . ;s]sf] 5}g . To;n] ubf{ xfd|f k'gM lqmofzLn hLjgzLn / gofF xfn kf6L{ d f Pp6f k| Z g
/ OdfGbfl/tfsf] ;d:of xn eof] . ju{sf] cl:tTj gofF ;Qfsf] ?kdf != qmflGtk|lt ljZjf; / g]tT[ jk|ltsf] ;+3if{x?n] g :yfgLo ?kdf k}bf k"0f{sfnLg sfo{stf{ pTkfbg ug]{ uDeL/ ag]sf] 5 . ljrf/ cg'?ksf]
sDo'lgi6 kf6L{ ;fFlRrs} sDo'lgi6 cDo'bo x'g] eGg] lgs} uDeL/ k|Zgdf ljZjf;df x|f; M ePsf tTsfnLg jf cfwf/e"t sfo{qmd agfO{ ;fk]lIft ?kdf kf6L{ ;+u7g jf ;+:s[lt ls ;+u7g /
kf6L{ h:tf] aGg k'Uof] . kf6L{leq s]lGb|t 5 . cfk\mgf] juL{o :jfy{/Iffsf xfd|f] kf6L{leq ljut #÷$ cGt/lj/f]w xn eof] g /fli6«o / qmflGtd} eljio b]Vg] l:ylt ;+:s[lt cg'?ksf] ljrf/ < olb
;+u7gsf] nflu ;j}eGbf pQd lglDt k| l tlqmofjfbLx? jif{ b ] l v k} b f ePsf] dxTjk" 0 f{ ?kdf k}bf ePsf cGt/lj/f]w g} s;/L k}bf ug]{ kf6L{sf] nflu of] ;+u7g / ;+:s[lt cg'?ksf] ljrf/
ljifo d[To' jf d'lQmsf] jfSo :yflkt hLjgd/0fsf] n8fO{ n8\g tof/ ;d:ofsf] ?kdf of] qmflGtk|ltsf] xn eP . xfd|f] ;+3if{ 3'ld/fv]sf] r' g f} l t 5 . of] r' g f} l t xf] eg] of] kf6L{nfO{ s;}n] arfpg
eof] . kf6L{ ;b:o, g]tf sfo{stfdf 5g\ . xfnsf] ;Qf k|ltlqmofjfbL ljZjf; / g]t[Tjk|ltsf] ljZjf;df h:tf] cf}krfl/stf k"/f u/] h:tf] uDeL/tfk"j{s xn ug{ h?/L 5 . ;Sb}g . olb ljrf/ cg'?ksf]
ug{' jf 5f]8g\ s
' f] ljsNk v8f eof] . ;Qf ePsf] l:ylt / cGt/fli6«o x|f; b]lvPsf] 5 . lxhf] b'Zdgsf] h'g aGg vf]Hb} 5 . o;n] cfd %=z'l4s/0f nfu" ug]{ ;d:of M ;+u7g / ;+:s[lt xf] eg] ;f]xL
cf}krfl/s / /fhgLlts k|lti7fsf k|ltlqmofjfbL zlQmn] ck]Iffs[t ;fy a+ s /df klxnf] ;lxb x' g / hgtf / sfo{stf{df ;+3if{k|lt z'l4s/0f kf6L{sf] lgoldt cg'?ksf] ;+u7g / ;+:s[lt lgdf{0f
;j} ljifo elTsg k'u] . lxhf]sf lbg] l:yltdf pgLx? cfk\mgf] l:ylt P;fN6df kg{sf] nflu ;+3if{ ug]{ pbfl;gtfsf] ;d:of k}bf x'Fb} hLjg k| s [ o f xf] . s=dfcf] n ] ug{ kf6L{ s f] dflyNnf] txaf6}
qmflGtsf/L elgg] u2f/ aGg] / ;fk] l Ift ?kn] dha' b ePsf] sfo{ s tf{ cfh dfgl;s ?kn] uPsf] 5 . ;+3if{ k}bf ub}{ hfg'kg]{ o;nfO{ laxfg d'v w'g' h:t} xf] ;r]ttf k"j{s of]hgfa4 9+un]
qmflGtsf] gfd} g;'gs ] f dfG5] jL/ lgisif{df 5g\ . To;sf/0f kl5Nnf qmflGt x'G5, qmflGt ug{' kb{5 eGg] emGemgfx6, pT;fx, pT;'stf, elg kl/eflift ug{'ePsf] 5 . cufl8 a9\g h?/L 5 .
jif{ !@, c+s *, @)^^ kf}if @^ ut] cfOtaf/ $
;flxTo÷kq x'dk|;fb a:ofn ‘;f}uft’ ;ftfsf] sljtf
yf? ;d'bfosf] ;+:s[lt / P]ltxfl;s kj{ M df3L @)$^ ;fnkl5sf] ax'bnLo zf;g Joj:yfdf ;fdGtL ;+:sf/, ;+:s[lt / zf;g hah{:t?kdf
;dfrf/ ljljw
df3sf] klxnf] ;ftf e'ldxLgnfO{ nfnk'hf{
t'n;Lk'/÷÷t'n;Lk'/ gu/ ljsf; ;ldltn] df3sf] klxnf] ;ftfb]lv P]nfgL
PskIfLo 9+un] yf]kl/g k'Uof] . kmn:j?k yf? ;d'bfosf] cfk\mgf] ljz]iftf, df}lnstf, :jfledfg hUufdf a:b} cfPsf ;j{;fwf/0fnfO{ nfnk'hf{ lbg] ePsf] 5 .
/ k/Dk/fut ;+:s[ltdf x|f; dfq xf]Og emg\ ljs[lt / lj;+ultlt/ ws]lng k'Uof] . t'n;Lk'/ gu/ ljsf; ;ldltsf cWoIf s[i0fuf]kfn u'Ktfn] lbPsf] hfgsf/Lcg';f/
o;cl3sf k6s–k6s ePsf] gu/ ljsf; ;ldltsf af]8{ a}7sn] u/]sf lg0f{o
kj{sf] ?kdf df3L kj{nfO{ ljz]if hldGbf/x?;Fu oxL df3Lsf a]nf yf? hfltsf] P]ltxfl;s tYox? sfof{Gjog x'g afFsL /x]sfn] k"/f ug{ nfluPsf] xf] . gu/ ljsf; ;ldltn] sfd
dxTj lbPsf 5g\ eg] bz}, ltxf/, ;Demf}tf ug]{ ub{5g\ eg] sd}of k|fKt ug{ /fli6«o :jfwLgtf / ug]{ ;f]r] klg ;/sf/ kl/jt{g 5f]6} ;dodf x'g] / ;/sf/;Fu} gu/ ljsf; af]8{ klg
xf]nL, lhltof, rr{gf, l;?jf, sDn/ a;] s fx? hldGbf/sf] :jfledfgsf nflu ;Fu;Fu} snf, lj36g x'g] ePsfn] dxTjk"0f{ sfd ;DkGg x'g ;s]sf 5}gg\ . cfkm\gf] sfo{sfndf
s[i0fi6dL, c6\jf/L, u'l/of, PsfbzL k~hfaf6 d'lQm kfpg] ;do klg ;+:s[ltsf] ;+/If0f / ;Da4{gsf c/lgsf] d}bfgsf] ;fj{hlgs d~r, gu/ ljsf;sf] kvf{n tyf ;dLIffnosf] Ps
k|sfz rf}w/L cflb kj{nfO{ ;xfos kj{sf] ?kdf
dgfpFb} cfPsf 5g\ . gfrufgsf]
oxL df3L;F u hf] l 8Psf] 5 .
o;k|sf/sf lqmofsnfkx?n] yf?
nflu lnkLsf] dfWofdaf6 hjfkm
lbg'kg]{ a]nf cfPsf] 5 .
tnf yk]sf], /+u/f]ug u/L yk cfsif{s / ;'ljwf ;DkGg agfO{ cfo>f]t a9fPsf]
/ cem y'k}| sfd ug{ afFsL /x]sf] pgn] atfP . clxn];Dd t'n;Lk'/ ahf/
cflbsfnb]lv g} a;f]af; ub}{ ;jfndf of] ;d'bfon] ;lvof, em'df| , hfltsf] u0fk|yfsf] /fd|f] emns lbPsf] df3L kj{sf d'Vo ljz]iftfx? M cf;kf;df /x]sf s]xL 7"n7"nf ejgx?n] nfnk'hf{ kfPsf 5}gg\ . k6sk6ssf
cfPsf cflbjf;Lsf] ?kdf lrlgg] d3f}6f, 5f]qmf, x'8ª'{ j\ f, w'd/f, n¶xjf, 5 . t/, lj8Dagf egf}+ of ckzf]r yf? ;d'bfodf df3] ;+qmflGtsf] r'gfjdf g]tfx?af6 k'hf{ ljt/0f ul/g] zt{df dtbfg u/]klg k'hf{ clxn];Dd
hghfltdWo] yf? hflt klg Ps d'ªu\ x| jf, asf{gfr, emD6f, /fugL, k[YjLgf/fo0f zfxsf] slyt /fHo b'O{ lbgcl3 df5f df/]/ vfg] rng s;}n] lbg ;s]sf] 5}g . u0ftflGqs g]kfnsf] klxnf] hglgjf{lrt dfcf]jfbLsf]
xf] . >d, ;Lk, snf / ;+:s[ltsf lememL+, x'Ggf, x'/L, s[tgnufotsf PsLs/0f kl5 / cem egf}+ /fhf 5 . k'; d;fGtsf] lbg lhtf cyf{t\ ;/sf/sf] cfzf ul//x]s} a]nf ;Qf ablnPkl5 lg/f; ePsf P]nfgLaf;Ldf clxn]
?kdf wgL dflgPsf] of] hflt zfGt gfr / asL{df/, dfu/, w'd?, wdf/, dx]Gb|sf] k~rfotL zf;gsfnotf ;'ªu\ /' , aª\u/' df/]/ vfg] / ;fFemaf6 k'hf{ ljt/0fsf] xNnfn] cfzf knfPsf] 5 . t/ xftdf k'hf{ gkfpFbf;Dd g]tfsf
/ ldng;f/ :jefjsf] ?kdf ;hgf, d}gf, lj/xgL, bf]xf, d+un, /fHon] yf? hfltdfly s'g} k|sf/sf] ufpFsf] cu'jfx?sf] 3/df ;a} hgf efif0f / sfof{nosf cfZjf;g yf]qf ukmdfq} x'g\ ls h:tf] nfUg] Ps 3/
kl/lrt 5 . df}lns ;+:s[lt / cfkm\g} wf]nsLnufotsf uLtx? ufpg] ;xfg'e"lt b]vfpg ;s]g . cem e]nf eP/ cfk\mgf] ;+:s[lt cg'?k dflnsn] atfP . ptf gu/ ljsf; ;ldltsf cWoIf u'Ktfn] o;k6s cl3sf
klxrfg af]ss ] f] of] ;d'bfo g]kfnsf] ub{ 5 g\ . e] i fe' i ffcGtu{ t yf? @)$^ ;fnkl5sf] ax'bnLo zf;g w'd? uLt ufpg] tyf gfrufg u/L gu/ ljsf; ;ldltn] l;kmfl/; u/L k7fPsf / To;sf] cfwf/df ljefuaf6
t/fO{ If]qdf a;f]af; ug]{ Ps k|flrg ;d'bfon] u'Go", rf]nf], wf]tL, nª\uf}6L, Joj:yfdf ;fdGtL ;+:sf/, ;+:s[lt /fte/ hfu|fd a:5g\ . ha efn] cg'dlt kfOPsf s]xL 3/nfO{ dfq} k'hf{ ljt/0f sfo{ z'? ug{ nfluPsf] atfP .
cflbjf;L yf?sf] ?kdf /x]sf] 5 . ef]6L, s'tf{, n]xª\uf, cFr/f, v8\sL, / zf;g hah{:t?kdf PskIfLo af:5 ta of] ;d'bfosf dfG5]x? k6s k6s /f]lsPsf] sfo{ o;k6s klg sxfF;Dd hfg] xf] b]zsf] /fhgLlts
k"js{ f] emfkfb]lv klZrdsf] s~rgk'/ Anfph, 3F3l/of, kmt{O' ,{ rf}aGbL, 9+un] yf]kl/g k'Uof] . kmn:j?k yf? gfRb} ufpFb} gbL / vf]nfdf uO{ cj:yf / ;/sf/ kl/jt{gsf] xNnfn] ubf{ ;xL hjfkm gu/ ljsf;;Fu klg 5}g .
tyf leqL dw]zsf] bfª, ;'vt{] / plgofF cflb nufpg] ub{5g\ . ;d' b fosf] cfk\ m gf] ljz] i ftf, g'xfpg] u5{g\ / To;kl5 k"hf ug]{ gu/ ljsf; ;ldlt sfof{no k|dv ' lnnfafj' l;jfsf]6Lsf cg';f/ cJojl:yt
pbok'/ nufotsf afO; lhNnfdf yf? ;d'bfon] df3LnfO{ d'Vo df}lnstf, :jfledfg / k/Dk/fut u5{g\ . laxfgsf] k"hfkl5 cf–cfk\mgf a;f]af;nfO{ Jojl:yt ug{ gfk gS;f u/L k'hf{ lbg ldNg] 7xl/P nfnk'hf{ lbOg]5 .
of] ;d'bfosf] a;f]af; /xb} cfPsf] / u0f k|yfleqsf] gofF aif{sf] ?kdf ;+:s[ltdf x|f; dfq xf]Og emg\ 3/df uO{ r]nLsf] gfddf g'g, clxn] gfdLgu/ nfOg, dl:hb nfOg / j?jfufpFn] s'nf] nfOgsf a:tLx?nfO{
5 . of] ;d'bfosf] cfk\mg}} lsl;dsf] of] kj{nfO{ dgfpFb} cfPsf 5g\ . ljs[lt / lj;+ultlt/ ws]lng k'Uof] . df;sf] u]8f / rfdn u/L tLgyl/sf gfkhfFr ul/g] / nfnk'hf{sf nflu plrt 7xl/P l;kmfl/; ul/g] ePsf] xf] . o;/L
efiff, ;+:s[lt, e]ife'iff / /xg;xg oxL df3L kj{;uF } cyf{t\ gofF jif{sf] yf? hfltsf log} ;fdflhs j:t'x? …lg;|fpÚ r9fpg] / csf]{ z'4 P]nfgLdf sof}+ a:tLx? a;]sf 5g\ . t'n;Lk'/ ahf/ cf;kf;d} slt dfG5]
/x]sf] 5 . k"jL{ t/fO{bl] v klZrd;Dd cj;/df yf? ;d'bfo cfkm} e]nf / ;fF : s[ l ts klxrfg u/fpg] lbg r]nLa]6Lsf] 3/df k'¥ofpg] rng P]nfgLdf 5g\ Plsg tYofÍ s;};uF 5}g . gfk gS;f clxn] u/]klg Tof] l/kf]6{ zx/L
nfdf] If]qdf a;f]af; ub}{ cfPsf] eO{ rngrNtLb]lv rnfpFb} cfPsf] p2]Zon] w]/}k6s yf? dxf]T;j, clxn] klg sfod} /x]sf] 5 . 3/– ljsf; ljefudf k7fpg'kg],{ ToxfFaf6 e"ld;'wf/ dGqfno, e'ld;'wf/ sfof{no x'bF }
of] ;d'bfo cfkm}leq klg ljljwtfn] l/ltl/jfhcGtu{t Ps aif{sf] nflu e]nf / uf]i7Lx? eP t/ klg 3/df uP/ cfk"meGbf 7"nfnfO{ cfb/ dfnkf]t sfoff{nodf cfPkl5 dfq} gu/ ljsf;n] ljt/0f ub{5 . o;/L z'4 P]nfgLdf
el/k"0f{ 5 . a8\3l/of -ufpFsf] d'nL_ lr/lsof - o;sf P] l txfl;s tYox?nfO{ ;Ddfg ub}{ 9f]ue]6 ug]{ / ;fgfnfO{ a;]sfn] slDtdf Ps jif{ s'/k] l5 dfq nfnk'hf{ xftdf kfg]{ b]lvG5 .
g] k fnsf] ^=& k| l tzt ufpFsf] k'hf/L_ / rf}sLbf/ -ufpFsf] vf]hljg ug]{ / jf:tljs yf? cfzLjf{b lbg], l9qmL, df;'nufotsf
hg;+Vofdf /x]sf] yf? ;d'bfo t/fO{
k|b]z / leqL dw]z u/L afO;
x'nfsL_ cflb gofF lgjf{lrt cyf{t\
r'lgg] k|rng /xFb} cfPsf] 5 .
hfltsf] pTklQ s;/L, sxfF /
slxn] a f6 yf? eGg] zAbsf]
ljleGg kl/sf/sf vfg]s/' fx? klg
vfg] rng /x]sf] 5 . df3 dlxgfsf]
krf; du/ o'jf dfcf]jfbLdf k|jz]
lhNnfdf 5l/P/ /x]sf 5g\ . d'Vo ljutsf ;dox?df df3Ls} a]nf z'?jft eof] < eGg] ljifodf @ ut]bl] v 3/d'nLx?sf] aLrdf df3L bfª÷
bfª÷du/ /fli6«o d'lQm df]rf{ g]kfnsf] lhNnf :tl/o k|lzIf0f ut ;ftf
k]zfsf] ?kdf s[lif k]zfdf cfwfl/t ;fdGt / hldGbf/x?n] sd}of km/s–km/s wf/0ffx? cfPklg ;xL b]jfgL z'? x'G5 / vfglkg;Fu} % 3f]/fxLdf ;DkGg ePsf] 5 . df]rf{sf] lhNnf cWoIf tf]/gl;+ª 7f8fdu/sf]
oL ;d'bfox? rf8kj{cGtu{t gofF sDnx/L r'Gg] sfd uYf{] . v]tLkftL lgisif{ cem};Dd cfPsf] 5}g . of] lbg;Dd w' d wfd;F u of] kj{ cWoIftfdf ePsf] sfo{qmddf df]rf{sf s]Gb|Lo dxf;lrj Pj+ PsLs[t g]skf
jif{sf] ?kdf cyf{t\ P]ltxfl;s dxfg ug{ s f nflu yf? ls;fg / cfd ax;sf] ljifo ag]sf] 5 / dgfpg] ul/G5 . dfcf]jfbL ?s'dsf O{Grfh{ z?0f jfF7f du/sf] k|dv ' cfltYodf ;DkGg ePsf]
lyof] . k|dv ' cltly afF7fdu/ / PsLs[t g]skf dfcf]jfbL bfªsf ;]qm]6/L ;'jf;