TMMOBHaritaveKadastroMhendisleriOdas

12.TrkiyeHaritaBilimselveTeknikKurultay
1115Mays2009,Ankara

KBOYUTLUDORUSALKOORDNATDNMLER
Fer r uhBahadrnsal
nsalMhendislikLtd.ti.TurgutReisCad.FeyyazGlcklMrk.Mula,ferruhunsal@unsalharita.com

ZET
Mesleimizdeneredeysehergneitliekillerdekarmzakankoordinatdnmleribualmannkonusunuoluturmaktadr.
Jeodeziuygulamalarndakoordinatsistemleriarasndadnmyapmakiin,koordinatsistemlerininzelliklerigznnealnarak
yaplacakuygulamayagrehangikoordinatdnmnnkullanlmasgerektiidengelememodelleriincelenerek,saysalrnekler
zerindearatrlmvesonular irdelenmitir.
Anahtar Szckler :KoordinatDnm,Benzerlik,Afin,Projektif

ABSTRACT
TWODIMENSIONALLINEARCOORDINATETRANSFORMATIONS
Thisstudyisoncoordinatetransformationsthatarecentraltoourprofession.Weinvestigatedadjustmentmodelsusingnumerical
examples and discussed the results. Our results and methods are useful in deciding which coordinate transformation to use in
geodesicapplicationsdependingonthepropertiesofthecoordinatesystemsandthespecificapplicationofinterest
Keywor ds:Coordinatetransformation,Similarity,Afine,Projective.

1.GR
GPSteknolojisininjeodezilmelerinegirmesi,bilgisistemlerinineitlikurumvekurulularcakurulmayabalanmas,
jeodeziuygulamalarndakoordinatdnmlerininneminibirkatdahaartmtr.
Geometriknesnelerin aralarndaki bantya tasvir denir. Genel olarak bir koordinat sistemindekinoktalarn bir dier
koordinat sistemindeki tasvirine koordinat dnm adn veriyoruz. Koordinat dnmleri sonucunda arazide
llm ve koordinat deerleri bir koordinat sisteminde hesaplanm olannoktalarn fiziksel konumlardeimedii
halde,koordinatdeerlerinindnmnedeniyledeitii,birdierkoordinatsistemindehesaplandnsyleyebiliriz.
Temel sorun koordinat dnmlerinin matematik ve geometrik modellerine gre hangi uygulamalarda hangi tr
dnmlerinseilmesigerektiinekararverilmesidir.

2.KBOYUTLUBENZERLKDNM
Birbirineparalelikidzlemdnelim,buikidzleminiindeveyadndabirizdmmerkeziolsun,birdzlemden
dier dzleme merkezil izdm ile izdrlrse elde edilen ekil esas ekle benzerdir. Dzlemler herhangi bir
konumdaaktrlrsabenzerlikdnmnekonuolanekillerortayakar.
O

B
C

A
D

II

B'
A'
C'
D'

ekil1.1

kiBoyutluKoordinatDnmleri
Benzerlik dnmnde, dnmden nceki ekil, dnmden sonraki ekle benzerdir. Dnm parametrelerinde
tekbirlekfaktrolduuiinalarkorunur.Dnmdenncekiekilbirkareisednmdensonrakiekildebir
karedir.ekillekkatsaysmiktarnagrebyrveyaklr.
Parametreleri:Xekseniynndekayma,Yekseniynndekayma,Dnmevelek
I . K O O R D N A T S S T E M I

I I . K O O R D N A T S S T E M I

X '
B '

A '

a
Y d
D

B E N Z E R LI K
D N S M

C '

Y d '
D '

C
X d '

X d

Y '

Enkkkareleryntemindekidolayllmelerdengelemesinegredzeltmedenklemlerimatrisgsterimiile,
V = K b b - x '
(1)
Buradankurulacaknormaldenklemler:
(KbT K b )b = KbT X '
(2)
T
b

-1

T
b

b=(K Kb) (K X')

(3)
Normaldenklemlerakolarakyazlrsa:
[x 2 + y2 ]b1
2

+ [x]b3

+ [y]b4

= [xx '+ yy ']

+ [x]b4

= [xy '- yx ']

+ nb4

= [y']

[x + y ]b2

- [y]b3

[x]b1

- [y]b2

+ nb3

[y]b1

+ [x]b2

= [x']

(4)
Matrisler:

v x 1
v x 2
:

, K

v y 1
v y 2
:

x 1
x 2

y 1
y 2

y 1
y 2

x 1
x 2

m0 =
Birlnnortalamahatas:

0
0
:
, b =
1
1

1
:
0

b 1
b 2
b 3
b 4

, x ' =

x '1
x '2
:

y '1
y '2
:

(5)

[vx.vx ] + [vy.vy ]
2n- 4

(6)

mp =
Birnoktannkonumhatas:

[vx.vx ]+ [vy .vy ]

n - 2

2m0

(7)

mb1 =mb2 =

m0
2

[x ]+ [y ]

mb3 =mb4 =

Bilinmeyenlerinortalamahatas:
(8)
Bilinmeyenlerinbirfonksiyonuolaraklekvednklnortalamahatalar:
m0
m l = ma =
[x2 ]+ [y2 ]
(10)
Dntrlecekbirnoktanndnmdensonrakikoordinatortalamahatas:

m0
n

(9)

nsal
2

xi + yi

mx' = m y' = m0

[x

+ y

3.KBOYUTLUAFNDNM
Birbirine paralel olmayan iki dzlemden biri, dieri zerine izdmlendirilirse resim ve esas ekil arasnda bir afin
dnm bants vardr. Arka arkaya paralel izdmlerle elde edilen ekiller arasnda afin dnm bants
kurulabilir. Genel birafin dnm bantsn kurulabilmesi iin arka arkaya alt paralelizdm yeterli olmaktadr.
Benzerlik dnm, dik koordinat sistemleri arasndaki bir dnm bants idi. Ancak, afin dnmnde dik
koordinat eksenlerinin eik olmas durumunda da koordinatlar dntrlebilir. Afin dnmne, dik ve eik
koordinatlararasndakibirdnmbantsdrdiyebiliriz.
I.K O O R D N A T S S T E M

II.K O O R D N A T S S T E M

B'

X '
c

A F IN
D N S M

b
Y d
D

A '

C '

Y d '

D '
X d '

X d

Y '

ekil2
Parametreleri:
Xynndekayma
Yynndekayma

Xynndednme
Yynndednme

Xynndelek
Yynndelek

Dolaylllerdengelemesinegredzelmedenklemleri matrisgsterimiyle,

V = Ka - X'
(12)
Buradankurulacaknormaldenklemler:
T

(Ka Ka)a = K X'

(13)
T
a

a =(K Ka)K X'

(14)
Btn koordinatlar, balangc ortak noktalar kmesinin arlk merkezine kaydrlarak ak olarak yazlrsa, Normal
denklemler:
[ x

]a 1

+ [ xy ]a 2

= [ xx ']

[ xy ]a1

+ [ y 2 ]a 2

= [ yx ']
2

[ x ]a 4
[ xy ]a 4
v x1
v
x2
M
V =
, K
v y1
v y
2
M

= [ xy ']

+ [ y ]a 5

x1
x 2

y1
y 2

1
1

0
0

0
0

M
0

M
0

M
0

x1
x 2

y1
y 2

Birkoordinatnortalamahatas: m =
0
(17)

+ [ xy ]a 5

= [ yy ']
0
a1
x'1

x'
0
a 2
2
a3
M
M
, a =
, x =

1
a
4
y '1
a5
y '2
1

M
a 6
M

[vx vx ] + [v y vy ]
2n - 6

(15)

(16)

kiBoyutluKoordinatDnmleri
[ v x v x ] + [v y v y ]

Birnoktannkonumortalamahatas: m =
p

n - 3

(18)
Bilinmeyenlerinortalamahatas: m

a 1

ma 2 = m a5 = m0

[yy]
[xx][yy]- [xy][xy]

= ma4 = m0

[xx]

(19)

ma 3 =ma6 = m0

(20)

(21)

[xx][ y y] - [x y][ x y]

Dntrlecekbirnoktanndnmdensonrakikoordinatortalamahatas:
2

xi [y y] + yi [xx]
1
+
[xx][ y y] - [x y][ x y] n

mx' = m y' = mo

(22)

4.KBOYUTLUPERSPEKTFDNM
Birdzlemdendierbirdzlemeyaplanizdmlerileprojektifdnmtanmlanabilir.kidzlembirbirineparalel
olabileceigibikesiebilirlerde.zdmparalelolabileceigibimerkezilizdmdeolabilir.
Projektifdnmngenelzellikleri:
Hernoktannbirresmiveherresminbiresasvardr.Ancakresimleriolmayanbirdoruileesaslarolmayan
dierbirdorukarlkszkalabilir.
Projektifdnmdorudalkorur.
ifteorandeimezkalr.
O

S '
E
H

H '

P '

Y P '

Y
X

P
D

Y P

ekil3
S dzleminde bulunan P noktas O izdm merkezine gre S dzlemine izdrldnde P noktas bulunur. S
dzlemiDEeksenietrafndaaskadardndrldndeesaslaresimleriarasndabirdnmbantskurulabilir.
Bu tr dnm, genel olarak perspektif dnm olarak adlandrlr. Projektif dnmden nce ekil bir kare ise
dnmdensonradrtgenednr.Dnmekil4dekigibidir.
I . K O O R D N A T S S T E M

I I . K O O R D N A T S S T E M

X '

B '
c

B
a

Y d
D

P R O J E K T I F
D N S M

Y d '

C '

a
d

D '

C
X d '

X d

Y '

ekil4
Bunagreprojektifdnmeaitparametreler:

x'=

A '

c1 x+ c2y+ c3
c7x+ c8y+ 1

f(x)fonksiyonunaaitTaylorforml:

y'=
(23)
(24)

c4 x+ c5y+ c6
c7x+ c8y+ 1

nsal

f (x) = f (x0 ) +

x - x0
1!

f '(x0 ) +

(x - x0 )2
(x - x0 )
f ''(x0 ) + .... +
f
2!
n!

(n )

(x 0 ) + ...

(25)
(23)ve(24)projektifdnmformllerindendzeltmedenklemleri:

(x'i +vxi).(c7xi + c8yi + 1) = c1xi + c2yi + c3

(26)

(y'i +vyi).(c7xi + c8yi + 1) = c4xi + c5yi + c6

(27)
Parametrelerinyaklakdeerleriyardmyla,Taylorserisine(25)almyla,(26)ve(27)formllerilineerletirilirse

(c07
xi +c08yi + 1)vxi = xiDc1 + yiDc2 + Dc3 - xix'i Dc7 - yix'i Dc8 + xic01 + yic02 + c03 - xix'i c07 - yix'i c08 - x'i

(c07 xi +c08yi +1)vyi = xiDc4 + yiDc5 + Dc6 - xiy'i Dc7 - yiy'i Dc8 + xic04+ yic05+c06- xiy'ic07- yiy'ic08- y'i
(28)
Matrisgsterimiiledzeltmedenklemleri: AV = K c D c + D X '
(29)
c07 x1 + c08 y1 + 1

A =
M

K c

x1
x 2

c07 x1 + c08 y1 + 1

y1
y 2

M
M

c07 xn + c08 yn + 1
0

0
c07 xn + c08 yn + 1

- x1 x '1

0
M

0
M

0
M

- x 2 x '2
M

1
M

x n

y n

- x n x 'n

0
0
M

0
0
M

0
0
M

x1
x 2

y1
y 2

1
1
M

- x1 y '1
- x 2 y '2
M

x n

y n

- x n y 'n

v
v

M , D c =

v xn
v yn
x 1

y 1

D c 1
D c 2
D c 3
D
D
D
D
D

c 4
c 5
c 6
c 7
c 8

, X ' =

x '1
x ' 2
M

, D X ' =

y ' n

x ' n
y ' n
y ' 2

- y1 x '1
- y 2 x '2

- y n x 'n
- y1 y '1

- y 2 y '1

- y n y 'n

D x '1
D x ' 2
M

D x ' n
D y '1

D y ' 2
M

D y ' n

Dx'i = xic01 + yic02 + c03 - xix'i c07 - yix'i c08 - x'i

(30)

Dy'i = xic04 + yic05 + c06 - xi y'i c07 - yi y'i c08 - y'i

(31)

AAT k- Kc Dc- Dx' = 0

T

Koullullerdengelemesinegrenormaldenklemler:
Korelat vektr kyokedilirse,normaldenklemler:

- Kc k = 0
T -1

(32)
T

T -1

K (AA ) KDc = K (AA ) Dx' (33)

Normaldenklemlerzlerekbilinmeyenleregetirilecekdzeltmelerbulunur.Kesinparametreler

kiBoyutluKoordinatDnmleri

c1 = c01 + Dc1,K ,c8 = c08 + Dc8

Birkoordinatnortalamahatas:
(35)

m0 =

Birnoktannortalamakonumhatas:
(36)

(34)
[vx vx ] + [vy vy ]
2n - 8

m0 =

[vx vx ] + [v y v y ]
2n - 8

2m 0

5.KBOYUTLUKOORDNATDNMLERNNZELLKLER
5.1 BenzerlikDnm:
Benzerlikdnm,akoruyanolmassebebiyle,dnmdensonrakigeometrikekiller,dnmdenncekiekle
benzerdir. Kadastro parsellerinin dier bir sisteme dntrlmesi gerektiinde, a koruyan zellii nedeniyle
benzerlik dnm kullanlmas uygun olmaktadr. Benzerlik dnmnde dnmden nceki ekil bir kare ise
dnmden sonra da bir karedir. Sadece lei veya dnkl deiebilir. Dengelemeli benzerlik dnm
yaplabilmesiiingerekenenazortaknoktasaystr.
5.2 AfinDnm:
Afin dnm, X ve Y eksenleri ynnde farkl lek ve dnklk parametreleri olmas sebebiyle a koruma
zelliine sahip deildir. Dnmden sonraki ekil dnmden nceki ekle benzemez. Afin dnm zellikle
eksen deformasyonlar olduu bilinen kartorafya uygulamalarnda kullanm alan bulmaktadr. Saysal ortamda
bulunmayan paftalarn saysallatrlmas srasnda paftalarn evresel etkilerden kaynaklanan boyut deiiklikleri,
paftalarda eksen deformasyonlarna neden olmaktadr. Deforme olmu paftalarn saysallatrlmalar srasnda afin
dnm uygun bir zm salayabilmektedir. Dengelemeli afin dnm yaplabilmesi iin gereken en az ortak
noktasaysdrttr.
5.3 Pr ojektifDnm:
En genel dnm modelini iermektedir. zellikle koordinat dzlemlerinin birbirlerine paralel olmad bilinen
fotogrametri uygulamalarnda kullanm alan bulmaktadr. Farkl projeksiyon dzlemlerinin birbirlerine paralel
olmad dnldnde, projeksiyon sistemleri farkl olan koordinat sistemlerinin dnmlerinde de
kullanlabilecektir. Projektif dnm iterasyon sonucunda nceden hesaplanan yaklak deerler yardmyla
yaplabilmektedir.Budahesapyknnemlildeartrmaktadr.Dengelemeliprojektifdnmyaplabilmesiiin
gerekenenazortaknoktasaysbetir.

6.DNMSEM
Herhangibirdnmproblemindehangidnmnkullanlacasorunubirirdelemeyigerektirmektedir.Dnm
seimindeufaktrlerszkonusudur:Teorikgerekler,ortaknoktasaysveayrlklarkltmeistei
6.1 Teor ikGerekler
ki ayr nokta kmesi arasnda hangi geometrik deimezler, ya da deformasyonlar sz konusu ise ona uygun bir
dnmsemekgerekir.Eksensistemleriarasndakidurumlariledebirkararverilebilir.
6.2 Or takNoktaSays
Ortak nokta says, doal olarak, seilen dnm iin gerekli sayda olmaldr. Dengeleme modelinde ortak nokta
saysserbestlikderecesiniarttracandanseilecekdnmiinnemlibirkriterdir.
6.3 Ayr lklar Kltmestei:
Parametresaysarttka vv lerklmektedir.Noktasayselverdiilde,parametresaysfazlaolan,dnm

[ ]
[vv]ler daha da klecekti. vlerin klmesi daha iyi bir uyuum bants kurulabilecei

uygulanm olsayd
anlamnagelir.Bylelikleyksekdereceden,yadadahageneldnmlerlesistematiketkilerbirldegiderilebilir.

nsal

7.SAYISALUYGULAMA
Teorik olarak yaplan karmlarn test edilmesi amacyla, her koordinat dnmnde saysal hesaplamalar
yaplmtr. Fotogrametrik veya jeodezik olarak elde edilen koordinatlar, hazrlanan bilgisayar programnda
koturulmuaadakisonulareldeedilmitir.
Tablo 1
NN
1
2
3
4
5
6
7

b1
b2
b3
b4

NN
1
2
3
4
5
6
7
m0
mp

ARAZKOORDNATLARI
NRENGKOORDNATLARI
SAA
YUKARI
NN
SAA
YUKARI
5043.7400
5208.7900
1
244618.6600
494068.5600
5218.4200
4333.4900
2
245579.4400
491115.6400
5000.0000
5000.0000
3
244103.8100
492553.4300
5220.0200
5166.9100
4
245893.3900
493597.0100
5242.7000
5039.3800
5
245946.7500
492626.8100
5106.1700
5050.7100
6
244940.3400
492834.8600
5066.8600
4878.0900
7
244491.2400
491585.0500
BENZERLK
7.4465200678068
0.905890784183117
459850.279171798
202341.7525

Vy
0.002
0.004
0.003
0.002
0.001
0.002
0.004
0.002867765
0.004055631

a1
a2
a3
a4
a5
a6

Vx
0.001
0.001
0.004
0
0
0
0.002

NN
1
2
3
4
5
6
7

AFN
7.44652174500961
0.905897804870608
459850.306747027
0.905886878420188
7.4465155216738
202341.795441146

Vy

c1
c2
c3
c4
c5
c6
c7
c8
Vx

0.002
0.004
0.003
0.001
0.001
0.002
0.005

m0
mp

RNEKPROBLEM1

0.002
0
0.004
0
0.001
0
0.003

0.003087113
0.004365838

NN
1
2
3
4
5
6
7
m0
mp

PROJEKTF
7.45469255567906
0.904431438923643
459847.274866005
0.909694473817147
7.47497503037991
202337.836382505
1.51908027469612D08
3.1432262549271D09
Vy
0.002
0.001
0.002
0
0.003
0
0.004

Vx
0
0.002
0.001
0.002
0.002
0
0.002

0.002863704
0.004049889

Tablo 2
NN
1
2
3
4
5
6
7

b1
b2
b3
b4

NN
1
2
3
4
5
6
7
m0
mp

MODELKOORDNATLARI
SAA
YUKARI
NN
0.770970
0.640470
1
0.466300
0.706080
2
0.822990
0.479620
3
0.671460
0.380200
4
0.635320
0.588060
5
0.538540
0.586880
6
0.500000
0.500000
7
BENZERLK
7573.539211362
101.023167736109
614837.228696612
4513039.2141932

Vy
0.257
0.395
0.812
0.494
0.477
0.41
0.082
1.006283
1.423099

a1
a2
a3
a4
a5
a6

Vx
NN
0.281
1
1.87
2
0.409
3
1.171
4
0.156
5
0.858
6
1.65
7
m0
mp

ARAZKOORDNATLARI
SAA
YUKARI
4518813.7400
619766.0200
4516499.8200
620229.9900
4519224.5200
618553.2000
4518085.6400
617783.3500
4517790.9500
619354.9500
451.7058.1700
619337.2500
4516775.3900
618676.1600
AFN
7571.47252113622
101.205990591881
614838.259557274
99.0661582034982
7575.45143493899
4513036.92558107

Vy

c1
c2
c3
c4
c5
c6
c7
c8
Vx

0.182
0.41
0.588
0.233
0.555
0.299
0.272
1.0805
1.528058

RNEKPROBLEM2

0.433
1.527
0.219
1.539
0.088
0.941
1.561

NN
1
2
3
4
5
6
7
m0
mp

PROJEKTF
10416.3045265977
2582.15428415581
614840.716612206
20675.5444061692
11999.6010731268
4513038.371155780
0.004598787821516
0.004332479367371
Vy
0.468
0.851
0.513
0.491
0.474
0.184
0.476
0.7452753
1.053978

Vx
0.036
0.524
0.506
0.749
0.537
0.136
0.007

kiBoyutluKoordinatDnmleri
Tablo3
NN
1
2
3
4
5
6
7
8

b1
b2
b3
b4

NN
1
2
3
4
5
6
7
8
m0
mp

MODELKOORDNATLARI
SAA
YUKARI
NN
0.131774
0.123556
1
0.134871
0.115295
2
0.144042
0.111614
3
0.151533
0.115019
4
0.154881
0.123348
5
0.150959
0.131840
6
0.143213
0.134723
7
0.134758
0.130922
8
BENZERLK
81.4546080658097
0.119261934258684
989.978314151251
9.32731700119078

Vy
0.001
0.001
0.000
0.000
0.002
0.000
0.004
0.001

a1
a2
a3
a4
a5
a6

Vx
NN
0.001
1
0.000
2
0.000
3
0.000
4
0.001
5
0.001
6
0.000
7
0.001
8

0.001583285
0.002239117

m0
mp

ARAZKOORDNATLARI
SAA
YUKARI
1.4217
1000.0279
1.6734
999.3538
2.4189
999.0523
3.0294
999.3289
3.3047
1000.0058
2.9849
1000.6983
2.3497
1000.9352
1.6659
1000.6277
AFN
81.4639264977487
0.211784946725311
989.990419565338
0.0249527059321421
81.4410844587679
9.31375234267791

Vy

c1
c2
c3
c4
c5
c6
c7
c8
Vx

0.001
0.000
0.001
0.001
0.002
0.001
0.003
0.002
0.001436016
0.002030833

RNEKPROBLEM3

0.000
0.000
0.000
0.001
0.000
0.000
0.000
0.000

NN
1
2
3
4
5
6
7
8
m0
mp

PROJEKTF
52.6069176114157
119.289579656303
990.195105552189
0.039760702465042
79.5003769128578
9.07649907263636
0.02719093464057
0.119081405097247
Vy

Vx

0.001
0.001
0.001
0.001
0.000
0.001
0.001
0.002

0.000
0.000
0.000
0.000
0.000
0.000
0.001
0.003

0.001451215
0.002052328

rnek problemler eitli jeodezik ve fotogrametrik uygulamalardanalnmtr. farkl rnek iin benzerlik,afin ve
projektifdnmhesaplamalaryaplmhesapsonularirdelenmitir.
Tablo 1de yer alan rnek problem, arazi koordinat sistemindennirengi koordinat sistemine dnm uygulamasdr.
Benzerlik ve projektif dnmlerde ortalama hata birbirine yakn, afin dnmde ise daha kaba sonu vermitir.
Bunun nedeni, izdm dzlemlerinin birbirine paralel ve eksenler arasnda tek bir lek faktr olmas sebebiyle
benzerlik dnm iin uygun artlar salanm olmasdr. Projektif dnm en hassas sonucu vermi olmasna
ramen,ilemkolaylbakmndanbenzerlikdnmnuygulamakdahauygunolacaktr.
Tablo 2de yer alan rnek, model koordinat sisteminden arazi koordinat sistemine dnm uygulamasdr. Model
koordinatlleriduyarlklolarakyaplmamolduugzlenmektedir.Ancak,dnmlerikarlatrmakszkonusu
olduuiinkoordinatduyarlndanokdnmilemlerininduyarlklarincelenmitir.Bunagreenhassassonucu
veren dnmn yine projektif dnm olduu grlmektedir. Burada eksenler arasnda tek bir lek faktr
olduundan afin dnm tercih edilmemelidir. Merkezi izdmde, izdm dzlemlerinin paralel olmamas
durumundaprojektifdnmuygulamakendorusonucuverecektir.
Tablo3deyerfotogrametrisindeyaplanllerkullanlmtr.Modelkoordinatsisteminden,lokaltespitedilmiarazi
koordinat sistemine dnm uygulamasdr. Bu rnekte izdm dzlemleri paraleldir. Bu nedenle benzerlik
dnm ile projektif dnm arasnda ortalama hata ynnden fazla bir fark yoktur. Ancak yine de projektif
dnm daha hassas sonu vermitir. rnek problemde x ve y eksenleri ynnde lek deformasyonlarnn farkl
olmasndandolay,afindnmbantlarnauygunluksalanmvegerekbenzerlik,gerekseprojektifdnmden
daha iyi sonu elde edilmitir. Buradan x ve y ynndeki lek deformasyonlarnn farkl olmas durumunda afin
dnmnntercihedilmesigerektiianlalmaktadr.

8.SONUveNERLER
almada iki boyutlu koordinat dnmlerinin matematik, geometrik ve dengeleme modelleriincelenerek dnm
bantlarnn hangi durumlarda kullanlmalar gerektii aratrlmtr.Byle bir seim yapabilmek iin allmas
gerekenhassasiyetkriterleribelirlenmelihassasiyetgerektirmeyenuygulamalardazmenkolay,serbestlikderecesi
enfazlayntemolanbenzerlikdnmtercihedilmelidir.
Hassasiyetinnemliolduufotogrametrivejeodeziuygulamalarndaproblemiyiincelenmelidir.Ortaknoktasaysnn
az,eksendeformasyonlarnnxveyynndeeitolduudurumlardabenzerlikdnm,eksendeformasyonlarnnx
ve y ynnde farkl olmas durumunda afin dnm, ortak nokta saysnn yeterli ve noktalarn birbirine gre
geliigzelkonumlardaolandzlemlerdebulunmasdurumundadaprojektifdnmtercihsebebiolmaldr.

nsal
Sonuolarak,projektifdnmn,engeneldnmekli,dierdnmlerinbununbiraltdalolduu,enhassasve
engeneldnmnprojektifdnmilesalanabileceisonucuortayakmtr.

KAYNAKLAR
AyhanE., 1996. DnelYzeylerinYaknFotogrametriYntemiyleBelirlenmesi,DoktoraTezi,1996Trabzon
AytaM., Mustafa,FotogrametrideDengeleme(FotogrametriII)TBasmevi,stanbul
AytaM.,r meciC,AltanM., 1983.Fotogrametri(eviri)stanbul1983
GhoshS.K.,1979. AnalyticalPhotogrammetryUSA
ztr kE.,er betiM.,1992. DengelemeHesabCiltIII,KTBasmeviTrabzon
Sr ayS., 1970. UmumiMatematikCilt1 Analiz,stanbul
Tde,T., 1996. YerFotogrametrisiKTBasmevi,Trabzon
YaayanA., 1978.HavaFotogrametrisindekiBoyutluDorusalDnmlerveUygulamalarTrabzon