INSCRIPTIONES ANTIQUAE

ORAE SEPTENrrRI()NAljIS PONTI EUXINI

GRAECAE ET LATINAE.

IU8SU ET DlPENSIB

SOOIETATIB AROHAEOLOGIOAE IMPERll RUBSleI

BDmlT

BASILIUS LATYSCHEV.

VOLUMEN PRDlUM.

;'
I

PETROPOLI.
MDCCCLXXXV.

INSCRIPTIONES
I

:1
I

ALIORUM LOCORUM
A' DANUBIO USQUE AD REGNUM BOSPORANUM.

mS8U ET IMPBN8IB

SOCIETATIS AROHAEOIJOGICAE IMfERII RUSSIGI

.DJDIT

BASILIUS LATYSCHEV.

..

ACCEDUNT TABULAE nUAE LITHOGBAPBICAE.

PETROPOLI.
MDCCCLXXXV.

r,.. ' \(. .~ ,- r.

\ '" \

~.~

DO paCDOplJ*eRilO H 11 D epa TOp eKar 0 PyccKaro ApxeO.lOrH'IeCKarO OCS1l(eC'-Da.

1885 r. .
CeRpeTapL H. HOMtlMJsen.

Haoe'la'l'aBO

22

ADpk~.

TIIDorp. .ia HMDepaTopcKol AKaAeMiH BaYK'L (Bae. OCTP., 9.

.I., 1f 12).

..

.'

."

PRAEFATIO.
I

Quintnm iam decennium labitur ex quo illustrissimus ille Corporis inscriptionum Graecarum editor Augustus Boeekhius inscriptionibus orae septentrionalis Ponti Euxini, quae
tune temporis erant notae, ultimam imposuit manum. Per hoc temporis spatium longa ibidem
lapidum inscriptorum series in lucem prodiit, e quibus res utiles ad colonia~m Graecarum,
quae ibi olim floruerant, historiam, instituta, mores cogooscendos. tanqnam ex uberrimo
(oote bauriri possent, nisi tituli recens reperti in syllogis, libris, operibus periodicis aliis
alio sermone seriptis nec aditu facilibus dispersi iacerent, nonnulli adhue inediti laterent,
alii ab hominibu8 imperitis foedati potius ac depravati quam emendati et suppleti proponerentur. Quibus de eausis dndnm omnibus Graecornm historiae, archaeologiae, epigrapbices
studiosis' necesse videbatur, ut quotquot adbue innotuissent tituli Graeci et Latini Ponti
Euxini orae septentrionalis denuo in unnm thesaurnm eonlecti ~derentur. Quod opus anno
1879 Soeietas archaeologica Imperii Russici anctore A. Hark'avy v. cl. socio suo sU8cepit,
suscepto Ioannem Basilii f. Pomialovskium et Theodorum Theodori f. Sokolovi~m socios
praeposoit, anno autem 1882, cnm ego in patriam e Graecia revertissem, ubi per biennium
rebus arcbaeologicis et epigraphicis operam navaram, Sokolovio 8uaden~e incohatum iam
opus eontinuandum mibi proposuit. Equidem quamvis viribns meis diffiderem, non dubitavi
tamen morem gerere Societati, praesertim cum epigraphices Graecae studio iam antea deditus
paratum aliquaten~8 ad hoc opus acceS8urum me pO.tarem.
Qnae leges in novo corpore condendo essent tenendae, Pomialovskius et Sokolovins
Societatis iUS8U meeum elaborarunt. Statuimus omnes titulos antiquos Graecos et Latinos
usque ad IV fere p. Ohr. sae~nlum reeipiendos esse, quieunque in ora Ponti sep'tentrionali
a Danubio usque ad Oaocasum essent reperti; ex insctiptionibus Caueasicis, quas ante hos
tres annos separatim ediditPomialovskius, in hoc opere non repetentur nisi Anapae repertae,
quippe quae ad regnum Bosporanom pertineant. Etiam titulos in nummis expressos exclusimu9 et ex vasorum titulis eos, qui tarn arcte com pictis imaginibus coniuncti sUt, nt

VI

separari non posse videantur, veluti nomina figuris appicta ew. Totum opus in tria volumina
divisnm est, quorum primum nunc in publicum emittitur, alterum inscriptiones regni Bosporani continebit, tertium omnes inscriptiones, quaecunque in varia supellectiIe, atque in primis
in diotarom ansis leguntur. in singolis tituIis tr.actandis id agendum esse inter ~os convenit,
ut omnium primum lapides, qui adhuc exstant, quam accuratissime exscriberem exscriptosque
typis quam exactissime excndendos curarem (quod ut fieri posset, Academiae scientiarum
, officin& novas litterarum formas sat multas curavit fnndendas), mutilatos quantum fieri posset
restituerem, commentarium adderem brevissimum eaque sola continentem, quae ad unumquemque tif.olum explicandum quam maxime essent necessaria; simul visum est eis nostratibus
.esse subveniendum, qui titulorum sermonis minus essent periti: quorum gratia gravissimum
quemque titulum in vernaculum sermonem aceurate esse vertendnm.
His ita constitutis ad opus cum accessissem, primum lapides qui Petropoli in museis
servantur exseripsi. Turn vlri excellentissimi Ioannis Davidis f. DELIANOVD, qui institutioni
publicae in imperio Russico est praefectus Societatisque arcbaeologicae praesidis viees tenet,
benevolenti~ factum est, ut vere a. 1883 in meridionales Russiae provincias proficiscerer insri1ptiones, quae illie in museis adhuc exstant, conquisiturus. Adii Charkoviam, Kertschiam,
paeninsulam Tamaniam, Theodosiam, Sebastopolin, Odessam , Cbersonem, Kischinevom,
denique eiusdem anni m. Augusto Mosquam; ubiqne a viris, qui museis praepositi 8unt aut
ipsi antiquitatum collectiones possident, humanissime exceptus et adiottl8 tot titulos exscripsi
et editos et ineditos, quot inventurum me nunquam speraveram. E viris amplissimis, qui consilio et opere titulos conquirendi laborem mihi sublevarunt, prae ceteris gratissimo animo
mihi nominandi sunt Ladislaus N. f. JURGEVIOZ et Nicodemus P. f. KONDAKOV professores
Odessitani, Plato los. f. BUBAT80BKOV Cbersonensis, Ioannes C. f. SURUTBOBAN Kischineviensis, Iulianus A. f. KULAKOV8X1 professor Kioviensis, Paulus B. f. FBEmURG sodalis olitp
. Petropolitanus, nune gymnasii Kertschiensis praeceptor, Alexius M. f. POD80BIVALOV Mosquensis, Stephanus Pb. f. OBLOV8KI praeceptor olim Odessitanus, nune Petropolitanos. Quibus viris quantum deboerim in comparanda' materia et boios volnminis et reliquorum, in
unaquaque fera pagina licebit videre. Praeterea PO:HIALOV8KlUM v. cl. quam e libris conligere
incohasset materiam liberalissime mihi concessisse grata mente refero. Etiam Theodori .
MOMM8ENI viri illustrissimi beneficio factum est, ut titnlorum 171 et add. 178 I apographa
emendata huie operi inserere Iiceret.
Hac priore Iaboris parte perfecta ad alteram accessi non minus illam quidem arduam
ac difficilem. Etenim in titulis disponendis supplendis explicandis qnam bene mihi res cesserit cum non meUDl sit dudicare, paucis tamen monitos velim lectores. Nempe in tituli8
pell genera et classes distribuendis quamquam auctoritatem virorom optime de hoc litterarnm
genere meritorum sum secutus, tarnen non ab omni parte omnibus me satisfacturum facile
concedo: nam quod Dittenbergerus in praefatione C. I. Att. v. 111 monuit banc rem in titulis
Atticis posterioris aetatis baud exiguis implicari difficultatibus, idem optimo iure ad meam
provinciam referri potest. Item singulos tituIos in unaquaque classe ex temporum ordine

..

- _. r----. ---

"lI

disponere quam fuerit difficile, facile videbit quieunque animadverterit certa temporis indicia
in eis non nisi rarissime inveniri multoque saepius
solis scripturae rationibus niti debuisse,
quae quam lubricae sint praecipoe in titulis aetatis Romanae, nemo ignorat. In titulis transscribendis, uneis adhibendis ete. e~s leges seeuto8 sum, quas novissimi Corporum inscriptioDum editores statuerunt,'quibusqoe omnes iam quodammodo tenemur. QuocJ si quid in hoc
prima operis voll:lmine, qood none e manibuB emitto, minus bene cesserit, lectores benevolos
uti veniam .dent rogatos velim, in reliquis eorum consiliis, qui de hoc iudicabunt, sublevatum
me iri spero.
Quod superest, ex animo gratias ago viris doctissimis ornatissimis, qui in altera illa
laboris parte me adiuverunt, Ioanni B. f. POMIALOV8KIO, qi et plagolis corrigendis mecom
operam dedit et locupletissimi quem babet librorom thesauri Bsum qua solet esse liberalitate
semper concessit, Augusto C. f. NAUOKIO, cuius consilium prudentissimum roganti mihi nUDquam defuit, Theodoro Tb. f. SOKOLOVIO studiorum meornm auetori et fautori benevolentissimo, Victori C. f. JERNBTEDTIO et Petro B. f. NIKITINO, qoi titolorum aliquot locos
corroptos acutissime nt solent re8tituerun~. Quibus viris si videbitur hoc opu~ haud indignum
esse, in quo eorum nomina legantur scripta, maximo opere gaudebo.

me

Scribebam Petropoli
exeunte m. Aprili &. MDCCCLXXXV.

Bastllus LatysCb.,v.

CONSPECTUS.
lJ&I.

I. Vl~UB Kar'tal (nO 1) ............................................. '. . . . . . . . . . . . . . . . . .

11. T~ et vlclnla (unO 2-7). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
III. Olbla.
CJasais prima: decreta.
O
&. Deereta senatM et pop~i (nn 8-45) . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .............
b. Edictum septemvirum (nO 46) ..... '.' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
c. Decreta exterarum civitatium in hODorem Olbiopolitarum facta (unO 47-(9) .... , .
Clusis secunda: ti taU dedicatorii.
Sectio I. Donaria magistratuum et sacerdotum ...... , ......... , , .... "... ,
a. Tituli donariorum Apollini Prostatae oblatorum (nnO60-7') " ~., . "....... ,.",...
b. Tituli donariorum Mercurio Forcnsi oblatorum (DnO 76. 76) "...' " . . . . ....
c. Tituli donariorum Achilli PODtarchae oblatorum (nnO77-S8) ........... , . . . . . .
d. Donariorum pu~licorum fragmenta incerta (nnO84-90) ......... , , ..
8ectio II. DedicatioDes hominum privatorum (nnO91-96) ...
Seetio In. Aedificiorum dedicationes.
a. Dedicationes publi~e factae (nn O 97. 98) .. "" . ~ . .. ." .. ".. ".
b. Dedicationes honiinum privatorum (nnO 99-104J . .. " . , .. , .' " .. " ... " , 0. o.
Clas8is tertia: statuarum subscriptiones aliiqoe tituli honorarii.
a. Tituli, in quibu8 homines honorati dis dicantur (nn O 106-108) . . . . . . . . . . . . . . . . .
b. Tituli deo rum 'invocatione carentes (nnO 109....-118) ........ , ......
Classis quarta: catalogi (nO 114) ......... ,.,,,. "0 . ".. ,........ 0 0....
Classis quinta: tituli memoriales et sepulcrales (DnO 11.5-126) . .. .. ....
...
O
Classia sexta: varia (nn 127-170). , ......... , ........... ~ ............ , .
IV. Olblopoll1aruDl "tItuli In In8ula Leuce repertl (DnO 171. 172)
, ....... "
V. TltaU locorulD SarDIBUae lncertoruDl (000 178-178) ........
VI. Tituli In carBU AchllllB reperU (nnO 179-188)............. ,,,.,, ... o'
VII, CherliJOne.u. Taurlca.
Classis prima: decreta (nn O 184-194) ...... ". , ............... , .... , .'. .. . .. . . .....
Clusis secunda: tituli honorarii (nnO 195-201)......... , ............ , o.
CI&ssia tertia: tituli aedificiorum (nnO202-211) , ........ ,
, . . .
Clusis quarta: tituli sepulcrales (nnO212-228). , . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... ,.......
Classis qointa: varia (nno 224-2(0) , , ........... , .............. ,
VIII. Neapoll. Scythlca (nn O 241-244) ............................ ,..........
IX. Tltulu. qul Nlkl-tae reper"tuB eBBe dlcltur (nO 24l) ......... "
Addenda et corrigenda ........... , ..................
Indices (conspectum vide p. 226) .............. , ., ..... ".................
0

"0......

# ,

'"

'.

1
S

18
77
80

85
87
109
110
121
124:
127
181

187
189
142
14:6
lS
165
188
170
178
.189
199
208
2()9
214
217
219
225

J. VICUS KARTAL
(in essarBbia, prope sinistram Danubii ripBm).
1. Mense Maio &. 1844 in colonia cui nomen est Kartal, distr. Kaguliensis in Bessarabia, dimidio verstae [MDCCL fere ped.] a vico ad occidentem versus ... aliquot fragmenta
cum inscriptionibus latinis casu inventa sunt duobus locis LXXVII fere pedes (eameuJlx1J
B 11) distantibus ... Persuasum mihi habeo utroque loco antiquis temporilluB parva aedificia
stetisse, quorum parietes ... ex parte e lapidibns calcariis dolatis facti erant; quos turn
attente examioassem, vidi sex fragmenta inseriptionum reliquias ballere, reliqua quinque
ornamenta tantummodo. N. Mursakeviez in actis societatis bist. et archaeol. Odessitanae
(3anBcKBOAeccKaro06~ecTBa BCTOpiB B ApeBHocTei)v. I (a.1844) p. 627. Inde repetier~t:
. E. Muralt, Bulletin hist.-philol. de l'Academie des sciences de 8t. Petersbourg v.' III,
. p. 351 (ef. eiosdem commentationem les eolonies de la cote Nord-uest de la mer Noire
depnis le Danube jusqu'au Bong in" mem. de la soeiete d'arch. et de numism. de 8t. P6tersb.
v. III p. 182 sq.); Tb. Mommsen, C. I. Lat. 111, 1, n 780.
Fragmenta hodie Odessae asservantur in museo societatis hist. et archaeol., ubi exscripsi
omnia excepto b (= Mursak. n 6) cuius apograpbum Mursakeviczianum repetitur. Tabula a
(= M. n 4) 0,56 metra galle alta totidemque lata, crassa 0,30, ro., superficiem habet tarn
graviter laesam, ut exigua inscriptionis pars Bupersit, cuius litterae fere 0,06 m. altae sunt. ..:.....
Fragmentum c (= M. n 2) est 0,34 m. altum, 0,30 latum, 0,21 crassum, litteris 0,06
altis; a sinistra marginis pars lJuperest hederae 'follis sculptis o~ati. - Fragm. d (= M.
n 3) altnm est 0,31, latnm 0,37, crassum 0,15, lltteris 0,05 altis; in margine sinistro,
cnius pars superest, item ornamenta sculpta erant, quae none deleta sunt. - Fragm. e
(= M. n 1) de medio titulo superest; e8t 0,32 altum, 0,39 latum, 0,21 cr&ssnm; litterae
0,06 altae valde laesae sunt. - Fragm. f (= M. n '5) altum est 0,28, latum 0,44, crassum 0,25, litteris 0,06 altis; a dextra marginis pars exstat uvis et follis ornati. -' Omnia
1

KARTAL.

fragmenta ad ~nom magnum titulom videntur pertinere, incisum compluribus lapidibus, qui
lDuri partem olim efficiebant. In fragmentis disponendis restitutionis exemplum ab 10. B. f.
Pomialovskio v. cl. propositum sccoti Bumus.
a

"#I~~~m/w~
FIIIa tNJe.F 0 tJaC. A~

SACR"M

-'1\0 SALVTE-.
~U..NRAffOf\rlFA

LV
VS

.IAr~.'II~

TC
IL

I \I\.-I-;
,- -

\ I.

I~

lIl\L

FGVM(

.-

IBV I

Editionis Morsakeviczianae variae lectiones hae 8unt:

a: .. 0

OSALVTE

c v.I: EV

cl vv.I et2: RES

v.3:
.. B

e: J ..... V~~F

............

f: RE

CVM
IBV.I

. 10. Pomialovski professor amplissimu8 putat, dubitanter sane, fragmenta quae exstaot
praeter .e omnium pessime habitum hoc modo coniungi et restitui posse:
o. A[ttg.
. . . sacr{"]m . p ]ro salute [et inco]IU[#lwte ... Imp. Oaes.] M. .Aur. Atato[taifti ugJus[ti . . . . . . . . ~ . . . . . . . . . . . . . .tlivi .dA]to[nitai .AUf/ai Pii Patri8 patriae . . . . . . . . .]

1il[1.

. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .

res(publica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .]
res[publica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .]
. B [. . . . . . . . . curcmte . . . . . . . Gtil(eria)
[ '.' .. leg{tJto)? l]eg(ioftis) V M(tJCedoftwe)

..................... IBV. I

... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

]i 2.

TYBAB ET VlCINIA.

ad

Ex iis quae in fr. a leguntur eolligi potest

Antoninomm tempora titnlum pertinere. Legi~riem V Maeedonieam, quam Pomialovski in fragmento f agnovit, iis temporibus
in Moesia inferiore stativa habnisse, inde Severo imperante in Daciam venisse, postea ab
Anreliano in Moesiam reductam esse oonstat (v. C. J. Lat. 111 p'. 146 et 160).
Cuius oppidi antiqui agrum Karlal vieus hodiernus ob tineat, Dondum sitis eonstat.
Mursakevicz eum primum titulos ederet, nihil de hac re dixit, postea vero in Indice musei
soc. bist. et archae~l. Odessitanae (ed. 8 a. 1880 p. 19, ad ne 30) Aepolio oppido eos adscripsit. Quae tamen opinio improbabilis est: e Plinio enim, qui solus Aepolil mentionem
fecit (N. b. IV, 82), in litore Ponti Euxini id fuisse apparet inter Istri et Tyrae ostia,
remotissimum ab eo loco, ubi fragmenta reperta sunt 1). Eduardus Mur8It in oommentatione
de situ coloniarum graecarum scripta, CUiUB supra mentionem fecimus, fragmenta Kartali
reperta ad Callatin urbem pertinere coniecerat improbabiliter, eum antelll aa in Bull. hist...
philol. 1. c. ederet, ad Arrubium oppidum rettulit. Eadem MomlDSSli prior sententia foit,
qui postea (C. I. Lat. 111, 2, add. p. 1009 n 6218 in lemmate) ArrubiulIl ibi stetisse sibi
videri dixit, ubi nune esset Matschin, Kartali autem quae inventa essent magis videri pertinere ad Noviodunum.

11. TYRAS ET VICINIA

(e ragione oppidi Akkerman).

2. L'inscriptioil ... a ete trouvee en 1881 a Tchobroutebi, village situe Bur Ja rive
gauche du Dniester, dans le gouvernement de Cherson, district de Tyraspol, & cent kilometres environ de la ville d'Akkerman, on l'on s'accorde a placer l'ancienne Tyra, par un
paysan qui creusait un fosse autouT de sa maison. Elle est grav~e sor une dalle de marbre
de 1~42 de hauteur, snr 89 e~ntimetre8 de'largeur et 17 d"epaisseur. IJ& pierre etant brisee
en plusieurs morceaux dont on n'a pas retrouve ceux da 1& partie superieure, il DOUS manque
presque la moitie du decret, eontenant l'enllmeration des services rendU8 a. Ja ville par un
de ses citoyens (Jurgeficz l. c. infra). Margines lapidis quadro 8culpt9 omati Bunt; infra
restat spatium vaeuum non politum, altuUl 0,31. Tabula nune in 5 maiores (a-e) totidemque minores (-Je) partes diffracta est. Omnes ins.criptionis Jitterae 0,02 ~ere aJtae admodum diligenter exaratae sunt multaeque inter ~ se ligatae; etiamnune optime Jeguntur
exceptis versuum 25-27 partibus quae sunt ,in fragmentis c et e, nec non litteris aliquot
1) Muralt in mem. de 1& 80C. d'arcbeol. et de numiam. affirmavit hoc oppidum sopra vicuIB hodiernum coi Domen
Schabalat steti8se, ubl vestigia quaedam babitationis anxWJJ.'lV a Strabooe dictam coniecit, P. Becker vero ibid. tiquae 8uperessent.
v. VI p. 18S (= Saa. OA. OG~. BCT. H p-peBB. T. 111 cTp.190)
1*

Y.

rn p.18S Aepoliom nihil alind eSBe quam 'EplJooovCtx'tO<;

M 2.

TYRAB ET VICINIA.

quae lapidis fraetura haustae Bunt. - Ed. L. Jurgevicz acta SOCa Odess. v. XIII (a. 1883)
p. 7 sq., et Revue archeolog. sera 3 v. 2 p. 79 (hic quidem minusculis litteris).
Fragmenta Odessae asservantur in, museo societatis, ubi exscripsi omnia praeter 11, (quod
versuum 17-20 fines continet) cuius' exemplum Jurgeviczianum repetendum curavi. De
loco ubi lapis repertus sit cf. quae ad tit. 3 adootavi.
I

.
K,

J:EI
XPKr
9EIOTr
PHV:[t[
EIJ:TAKA1.

NA~llEel

~IAKT.nN~

nAPATOVl:tfO
1:VM'!EPOff.n
~POl:rEr'NO'
b
~ 0 X e A IlB 0 "" H< A I 11L ~ t-M .n K C
NO~ ~ I M{e A I ~(P"l:.n 1: t. tA N n

10

f
1\/\11

.nEn.

TO~+H'!Il:M,At.I\ElneENVnOTOVrPAfJM"

15

KnOAE.nl:O"~AEPIO"PO",!OV~OeI-NAITnT

AVTO"KOKK~I.nO"AI\Effl KAITOAN"I rPA'!ONA [

20

9
25

... E]
01-N AI EIrrA~ I-~Ol:IAErE rETO ENTV PA fPO E K f[A MA]
InNAVTOKPATC~PIKOMO~nTOF.KAIAffll:TlnB[Orp]
p.nmATOIl:m:LET"PANOIArO"l:II\ETO"l:.EKP.A[PXON]
T.nN~ET.ntfEPIe EO~.n POI\BOHeO"~Ol:APt.M :"12.1
nNOl:I\ EctPArll:AN"O eEO~npOl:BOHeOVfPn
10l:APXn N IlA' l:APZOVPHAPX.nN I\AI1:6EN-CMoKKA
APXnNAII\I01.I\OYKIOCAPXONOVAI\EPIANOl:nON
TI KOVEIl:HrHTtJ:.TIBKAA~~IOl:I\N"m._J:1:I:nTo\
MIOl:IEPOl:nffOJ:nl~ANOmITflAP~)~~"F.
10I:
BAl::tIANO"'IEP.nNVMOl:AP~MI~n~(;.(:oJl-u~/.\
I::
~n POV.X P"l: 1mOl:X P"'J: I m0" NI re PA P~M I~n POV. MA
KA PIOl:A p~MI~npOV~IONVl:O~.nPOl:AXI I\AAIOV
1\0 V K I Ol:l:ATOPrE 11\0"' t IAOKAAOl:flII\OKAI\OV~~IO
N~l:IOl:nll:KA tPA KAe.nN:nMA ~E"'!Ol:~EI\flO'tl1?5
.
@AI\ E P I Ol:po"to J:r PAf11A"E Vl: E~I\E In l:A TO
tH <) Il: M A

I.

.,1.

30

t'll.eat

"

Je 2.

TYRA8 ET VIOINIA.

Yar. Z. Jurgevicz eum titulpm in actis soc. Odess. maiusculis litteris vulgaribus ederet,
facere non potuit quin omnes lltteras ligatas disiungeret, eas autem, quarum particulae in
lapide restant, aut integras daret, aut omitteret. Praeterea notanda haec sunt: v. 14:
~TEcIANOKAl... -v. 21 extr. MII:I v. 25 extr. AN ... I:.~.nTOr-v. 26 extr.
<l>AP . IO}; - v. 27 extr. AP.EMIl\O 0EOa
V. 5- 6: [0] 3Et6~[ 'tOt; - - - tpwfJrtZtWV i1toxpa'tw]p 't)uQ)a[e, 'tl)v 1tOAtv ~fJ.wv - -]
J urg: - V. 7: - tt~ 'tri X'tE . . - V". 8: - v '~fJrElv E3 . . . . . - V. 9: tci 'tilt; 'twv
~ - V. 10: 1tpri 'tout; ~j'o[ UfJrEVOUt;? V. 10-11: - 'ttiiv 'tiiJ lw-Cfl] O"UfJrepEpOV'tw[V. Jurg. - V. 11-12: wepElifJrou civ]op0t; i'Ei'0vo'r[0; .. J urg. Tum haec' sequuntur:

15

20

E]O;(3tzt ~ ~OUA~ XtZl 'Ccp ~fJrq> Ko[xx~tov - - - - ]'10'1 'tE't'E.tfJriia3t xpuaip a't'EepVql x[tXt W1t]cp E,'rtt[xpuacp?],
'to 'tE ~tptafJrtX 'tEAEtw3EV U1tO 'to i'ptXfJr[J-[t%'t'EWe;]
't'ijt; 1tOAEWt; OuOtAtptOU tpouepOU o3jjvOtt 'tip it[tX'tpl]
tltnO KOXX1JEq> OUAEV'tt xexi 'to tiv'ttyptXepov ci[1tO't'E]- .
3jjvtZ& Ett; 't:ci 1J[J-oat. - 'EyEVE't'O EV Tup'f 1tpO E' XtZA(<<VWV) MtztWV CllitOXP'r0P& KOfJ.oq> 'tO y' XtXt ~v'tta'ttcp Boup.
a. fJ7 tn. ApriliB 4. 181 p. CIa,. fI.
pcp U1trl'tOt~, w~ t Tupvot &:youatv, E"tOU~ EXP', cipXav..
'twv t 'twv 1tEpl 8E08wpov Bo~30u, fJ.1)VO~ Ap'tEfJrUatWVOC; A'. ~~pytav't'o 8E08wpoc; Bo~30u 1tpW..
'toe; .pxwv K[]latXp Zo'up1J cipxwv Ata3tv1Jt; Moxxa
.pxwv ArAtoc; AOUXtO~ .pXWV OUCXAEpttlVO<; nov-ttxo Eta1Ji'll~e; Tt(e.ptot;) KAtZUtOC; ~~'t[ta3EVYJ]t; I:E1t'tOUfJrtOt; 'Itpoawv'toc; nitZvot; nt't'epClp[Vrlx] 0 [ U OiJtX]A[i.p ]tO~
BtXaatOtvo 1&pwvufJrOC; ~'t'E[J-tOWpO[ u] 0EO[C; ~p'tEl[J-&
OWpOU Xpuatmtot; Xpuai1t1tou Nti'E@ ~E[J-tWpOU MtXxaptoc; ~p-tEfJ-tWpou 4&ovua6owpot; ~XtAAtXtou
AouxcoC; I:Cl't0PVEtAOU tPtAoxAo~ ~&AoxaAou 4covuatOC; ncaxOt. 'HptZXAEWV I:W[J-ri 4EAtpOt; 4EAepO.
OU~AEPtOC; tpo<po~ yptZ[J-[J-tX'tEUC; E~E.AEEwatX 'tO
'f~~ta[J-tX
1

26

SO

De restitutione' singulorum verborum pauca monebimus. Vs. 13 nomen viro fortasse

[OUAEV'ttVC]vOt; fuit a nomine patris OuaAEv'to~.derivatum. - Va. 14 Jurgevicz in editione
francogallica restituendum proposuit (1tA)q> E,1tt(xpuacp), sed litterae vestiginm, quod est post
KAI, ad 0 pertinere non potest. - Vs. 25 idem restituit Tt~. KAtzUtOt; 'AV('tEPW't'O)~; constat
tarnen imperatorom romanorum temporibus persaepe Graecos praenomin& et nomina gentilicia romaaa, in primis imperatorum, sumpsisse, nomina antern graeca cognominum loco

TYBA,8 ET VIOINIA.

2.

retinuisse; cf. in Olbiopolitanis MPXlO~ OUAittO~ nuppoc;, n01tAlO; ArAto~ ~Pi'tXfLYJv6~, n. ArAlO~
~xtAAEU~, eet. (v. indices). - V. 26 nt'teptXp[Vtlxou] restitui conlato titulo Tanaitico a L.
Stephanio ift 001npte-reMU (Je la COtnflJ. Imperiale archeol. pOfI,r l'a. 1870-71 p. 289 n 5
edito, ubi nt~oeppvxou legitur. In fine eiusdem versus,litterarum aliquot vestigia a nobis
enotata nomen a priore editore no~ tactum 8upplere permiserunt. - Vs. 27 propter litterarum ductus qui in lapiqe 'exstant nomen 0E6(wpo~ 8l0)OWpOU ab Jurgeviczio soppletum
ferri non potcst. 0EOOcic; nomen Dotum (cf. Papii et Benseleri leL nom. propr. graee.). V. 32 prior editor' e.'tEAEtWa~o legit, sed vox 'f~eptO'f1(X quae sequitur articulo C&;re vix
potest.
~
Finem solum decreti habemns, cuios pars principalis perlit praeter reliquias exiguas
vv. 1-12, e quibus nihil certi colligere licet. Jurgevicz in versibus 5-6 restituendis
respexit ad immunitatem Tyranorum e titulo 8uni 201 quem infra dabimus (ne 3) Dotam, et
coniecit Cocceium hune ad Commodum a Tyranis missum esse oraturum, ut banc immunitatem Tyranis imperator confirmaret, quae urbis opes augeretj ad id verbum quod est
1J~llaE spectare 1). Quae sententia omnino erit improbanda, si cum Henzeno et Momm~eno statuerlIDus alteram illius tituli epistulam, quae est ad Heraelitum, ab imperatoribus
Severo et Caracalla datam esse, non a Commodo, ut Jurgevicz putat Beekeri auetoritate
adduetos. Nihilo minus ex epitheto quod est 3e.t~C('tot; conligendum videtur in enumerandis
Coccei meritis re vera imperatorem ob quamlibet eausam nominatum esse.
.
Constat imperatorem Commodum III et L. Antistium Burrum Adventum a. 181
p. ehr. consules fnisse (v. Clinton, Fasti rom. I p. 180. Klein, Fasti p. 82), quem annum
aerae Tyranae centesimum vicesimum quintum fnisse titulus docet. Id optime eonciniteum
iitulo 3, unde compertum habemus annum p. Chr. 201 Tyranis fuisse centesimum quadragesimum quintum. Quod non monerem nisi vidissem ab Jurgeviczio titulum nostrum ad annum 182 sive ~83 minus recte esse relatum.
Dies 30 mensis Artemisionis anni Tyrani in titulo in diem 27 m. Aprilis anni IuIiani
incidit; id Jurgeviezio difficile explicatu visum est, quippe quod cum calendario solari
Asiano non concinat, quo Beekerus et JurgeviczillS Tyranos usos esse putant: in hoc enim,
si hemerologiis ~'Iorentino et Leydensi fides est, primus Artemisionis dies in d~em .24 m.
Martii incidebat (v. Ideleri Hartdb'Uck d. (JhrOtlol. I p. 416; C. F. Bermann, Ueber grieche
Monatsk. p. 85); apparet igitur inter titulum nostrum et hemerologia quioque dierum discrepantiam esse, quae tamen maior etiam in titulo I. 201 est, nempe dierum XVII. Quod
cum videret qUi primus hu~c titulum ediditBeckerus (v. act. soc. Odess. n p. 468), propoBuit
pro H littera, quae ibi diei numerum indicat, M legendum quasi vocis fL1l vOt; compendium,
I

1) Quant an supplement dans les lignes 5 et 6, que tout aulre

a cette faveur' imp6riale, qui augmenta Ja

3eco't(<<-roc; Au't"oxp~'r(rp 'lUe'r]tJ'E, je l'ai fait en pensant a richesse et le bien-Atre de la ville. C'est pour sollicitw
l'immunite des droits de dOl1&De, accord6e ~ la ville de ce privilege que CoCceiu8 aura et8 envoye aupr~B de ComTyra par l'empereur Commode, et conrmee en l'an 201 mode, et c'cst apres avoir r6ussi qu'il est devenu aXP1)(J'tOt;
par Septime Severe Le' vcrbe "tJ~"tJaE s'applique mieux
'7t(l'tptOt.

'tn

TYBA8 ET VIOINIA.

quamquam ipse non potuit quin fateretur H litteram tam bene in lapide conservatam esse,
ut vix ullam permitteret mutationem, et supra lineolam exstare, quae bane litteram numeri
vim babere significaret; quae re vera in lapide ita se habere ipse vidi. Com igiturtituli.neque
inter se, neque cum hemerologs ~ hae re consentiant, manifesto apparet nullum anni
Tyrani cum anno solari RomaJlorum consensum fuisse, uBosque esse Tyranos vel tertii p. ehr.
saeculi initio anno lunari Graecorum, sine dubio ex anno Milesiaco derivato, unde Tyram
originem duxisse constat; id quod mensium qooque Tyranorum nominibus probatur, quae
multis ealendars. ionicis communia 8unt (cf. quae dixi in libro De calendariis aliquot aeolicis
~t doricis lingua russica conscripto(petrop.1883) p. 30 sq. Annum solarem a Graecis sero
admodum reeeptum esse ibid. monui p. 43; cf. praeterea quae H. Droysen de calendario
Ephesio dixit Hermae v. XV p. 863). Anno lunari Tyranos usos esse iam Mommsenus vidit,
flui haec verissime monuit (0. I. Lat. 111, 1, p. 148): Qui in bane rem inquisiverunt viri
docti, Lenaeonem anni Milesiaci credunt respondere Atheniensium Gamelioni in universum
comparando mensi anni Iuliani Ianuario, scilicet quatenu8 comparare licet annum lunarem
cum anno &olari. Cur autem Lenaeonis dies 8 &. 201 p. Ohr. Tyranis inciderit in anni
IuIiani Febr. 17, eius_[rei] tum tantum ratio videtur reddi posse, cum de &Dni Tyrani natura
principio intercalatione accuratiu8 constiterit.
Reliquum est ut moneamus in titulo nostro satis malta inveniri, quae Tyranorum institutis publicis cognoscendis inserviant. Iam in titulo 8. 201 PX.OV'tE~, ~OUA~, iif.Lc~ Tyranorum memorati Bunt; nune ~gDOVimUS archontes qui rei publicae praefuerint quattuor
fnisse quotannis creatos, e qoibus unus, qui anni eponymiam habuerit, 1tpGYto~ ciPXwv appellatus sit ut Olbiae, euius institutis Tyrana.similia videntur fuisse; nec mirum: Olbia enim et
ipsa Milesiorum colonia fuit. Verissime autem Jurgevicz v. cl. observavit nune iam dobium
non eSBe quin P. Aelios Calpurnius in fine tituli &. 201 adscriptus Tyranorum archon eponymus fnisset; quod iam atea Philippus Brunn (act. soc. Odess. v. 111 p. 63) et Mommsen
demonstraverant. Praeterea e titulo nostro Eta1)i'YJ~~ et i'P(XfLfJ-tX'tEU~ 'tii~ 1t6AEW~ innotueront
et mOB memorabilis acta pnbliea archontum et 'to EtO"TJi'YJ'to et testinm quindecim - si
quidem tot testes semper adfuemnt - sigillis eonsignandi.
IIepeUOA...1)

Aa UOC~&BOBHT'It cOB'kn B BapO)l.'L DOqTHTL KO(KKea - - - - ) 8 & 30.lOTLlJI'L BtB~OIl'L

H806pameBieK'I. (?), H 8TO DOCT&aOB.leHie, pe,r.aKTHpOB&BBOe rOpO,lCKHII"L ceKpe..
TapeJI'L BuepieJrL Py,z.OIl'l., BY)l.aTL (OT~Y) erG KOKKelO BueaTy, a Koni!o UO.lOJK.T~ B'It 06~ecTBeBB&l1 apxIIB~. COCTOIIJlOC~ 1rh TBpi 3&.5 tlHB AO MalcKHX'L Kues...'L B'L KOBey.lLcTBO HHDepaTopa KOIIKo)!.a B'L TpCTil pa3'L H
ABftlcTiJl Byppa, a DO CqeTY TBpaB'L B'L, 126 roAY, Dpa apXOBTU'L geop-opt. CLlBt BOBaa C'L TOBapH~B, Mt~8DJL
ApTellcloB& SO-ro DM. - DellaTaK. CKpt.OUB: geOAOp'L c. BOBea nepBYI apxoBn. KscapL c. 3ypLl apxoBT....
JI&Hcaes"L c. MOXK. apxolITL. SJliA JIy~A apxollT'L. BaJlepi&B'Lc. nOBTBxa AOKJla",1fHn. Tu6. ltIaB.l.il ABTHCees~.
CeDTyllil c. lepocoBTa. HHAaJrL c. nB~apBaKa. BaJlepiA c. BacciaBa. JapoBBII'It c. AvreIlH)l.Opa. geo.r.a c. ApTeKH...opa. XpBCHDIrL c. XpacRoua. HBrep'L c. ApTeKHAopa. Maa&pil c. ApTexB...opa. AioBHCO)!.OpiJ) c. AXH.I~8J1. Jlyu.il
c. CaTOpSR.la. ctILlOIUU~ c. 4uoKaJla. AioBacll c. n.CKB. HpaueoB'It c. 001111I. AalL... c. AeJlL~a. SI, eeKpeTap.

. BW3G.10QeBBLlII'lJ pe.u.e.BYII'L

Buepil Py.p'l,

peAaKTBpoBarJ, DOCTaBOB.leBie.

1) KypellBOJn. Ba6paBY B'b uepeaoAU'L Ti ClOB&, TeKC.,t. pa oepeBo~t IIY Bes.....

KOTOpWJI'L

COOTB'iTCTBYIO~IlX'L Bin, B~ rpeqeCKOII'b

1103(80 6.1Hme rpeqecK&rO TeltCT&.

0plIJI.epJKIIBUBCL KaK"L

TYRAs

ET VIOINIA.

]f 3.

3. Tabula .marmoris candidi snperne 'fracta, alta nune quidem 1,34 m., lata 0,77,
crassa 0,14. Margines qui ad dextram sinistramque et infr~ exstant, ornati sunt quadro
eminenti, lato fere 0,04; infra desinit tabula in spinam basi infigendam; quae basis, una
eum tabula reperta, lapidis est calcar, alta fere 0,26 m., lata c. 0,97, crassa c. 0,71.
Titulus diligentissime incisus est litteris admodum elegantibus, altis 0,02, quae ubique fere
bene conservatae facillimaeque sunt lectu. Infra plus 0,14 scriptura vacant. Primus edidit
P. A.'Becker act. soc. hist. et arch. Odes8. v. II,p. 2 (a. 1850) p. 416-469 cum commentario copioso, adiecta tituli imagine in tabula lithographica (cf. eiusdem. commentationem
deo Tyranorum statu civili russice scriptam: rpaJRAaBCKiii 6hlT'L TBpBTOBD. OAecca 1849).
Pb. Brunn in dissertatione quam de Tyrae situ scripsit in actis 8OC. Odess. v. III (a. 1853)
p. 47- 66 titulunl repetiit adiecitqne Beckeri tabulam correctiorem, cum lapide denuo a
se conlatam (eadem dissertatio 'pertractata et contraeta Brunnii scriptorum syllogae inserta
est ceqepooIIOpLe) inscriptae, qnae &.1879 prodiit, part. I p. 3":"13). Beckeri tabulam cnm
commentario repett L. Mercklin ioGerhardi arc~ol.Zeitung v. XI (1853)p.161-166,
uode sumpserunt: Guil. Benzen, Monumenti, annali e bul!. pubbI. dall' IDst. di corr.
archeol. nel 1854 p. 67 sq., adiecta Borghesii epistola ad se scripta, et Inscr. latin. sei.
eoll. v. III n 6429; Th. Mommsen, C. I. Lat. llI, 1, n 781 (cf. 111, 2 p. 1009); inde
C. G. Bruns, Fontes iuris Romani ant. (ed.,4 a. 1879) p. 192.
Reperta est tabula 4. 1846 prope vic~m cui nomen est Corotnoje (KopoTHoe) inter
oppida Tyraspolin et Akkerman situm, 35 verstis ab illo, 90 fere verstis ab hoc distantem.
Pb: Brunn loco, quo tabula inventa erat, diligenter cxplorato, haec ad Mommsenum scripsit
(C. I. Lat. 111, 2, p. 1009. Eadem russice in act. soc. Odess. v. 111 p~ 48): Le village de
Corotnoie est sitoe dans la vallee du Dniestre a deux verstes du courant principal Bur la
rite gauche du fleuve. A une demi-verste' an dessus du village se troove UD conrgane 'ou
tumulus &Ssez grand, Acent pas de roseaux qui s'etendent de IA jusqu'au bras principale du
fteuve et que traversent ses ramifications. A quelques pas de ce tumulus on remarque une
autre elevation beaucoup plus petite qui se detache par une pente do~ce de la plaine qui
l'entoure. C'est sous cette elevation que tut trouvee notre inscription, par le neven du s"taroste ou chef du village, Petrov, lorsq'en labourant la terre dans cet endroit, il donna avec
Ba charrue contre la partie superieure du monument. D'apres le temoignage unanime de
Petrov, de son neven et d'autres paysans qui assistaient au dcblaiement ulterieur de ce
monument, ce dernier se trouvait place debout sur UD piedestal, qu'on me fit voir dans la
cour de P6trov et que j'ai fait transporter aOdess&, pour ~tre garde an musee de la societe
d'histoire .... Sous ce piedestal on trouva eocore, au dire de Petrov, une poignee de charbon
qu'il n'eut garde da ramasser, voyant que ce charbon avait toota-fait l'air du charbon da
bois actuel. Quomodo factum esset, ut titulus inveniretur tam procul ab oppido Akkerman,
ubi Tyram antiquam stetisse credunt 1), varie explicare conati sunt viri docti. Beekerus pntaf

1) Vide J. StempkOTskii 3u'ip-oBama 0 .tcTODO.lo*eBiH ,-peBHHrL rpe'l. noceJleail Ba 6eperu'D OHT& EBKCHIICKarO. Coo. 1826. Cf. Beckeri et Brunnii opP. citt.

16 3.

9,

TYRA8 ET VICINIA.

bat lapidem in eum locum, ubi repertus es~et, Tyra ab, aliquo transportatum esse, ut pro
ornamento poneretur aut alii cuidam usni inserviret 1). Brunnius ex eis quae a rustieis viei
Corotnoje de lapide invento cognoverat, ,persuasum habuit titulum olim eo ipso loco stetisse,
quo repertus esset, non Akkermani, ipsomque Tyranorum oppidum Vespasiani temporibus in
ea loea ~ranslatum, ubi nune 'est Corotnoje. Mommsenus cum illud probaret, addidit limitis
loco lapidem positum fuisse apparere com, e~ aliis indics, tum praesertim ex subditis carbonibos, conlato August. de civ. dei 21, 4, 2: in ca,.6onibus . . . tattta firmitas, ut "'1'110
umore corrumpantur, ","lla aetate vincatatur, tl8pe acleo, fit eos substern,ere Boleant qui limites
figwn,t acl convinceflllum litigatorem, quisguis post qUantalibet tempora extiterit (tzumq"e lapidem limitem flOtI esse comenderit, et Sie. Flacc. p. 141 Laehm. Inde apparcre lapide quem
habemus quasi termino signatum fuisse finem immuniiatis Tyranis concessae; plane ut lapides
circa urbem Romam positi essent ab imp. Marco. At nuper Jurgevicz cum titulum Tschobrutschianum ederet, Brnnnii et Mommseni sententias probare se non posse dixit, persuasumque
sibi ,habe:ce utrumque lapidem posterioribus demum temporibus in ea loca traosportatum,
ubi uterque repertus esset; si lapides olim eis ipsis loeis stetissent, futurum fuisse ut reliquae
eorum partes ibidem invenirentur aliaque urbis antiquae vestigia exstarent; lapides aliunde
esse transportatos iam inde apparere, quod vici, ubi reperti essent, novem verstis distarent,
explicarique eo, quod Tyra Humine facillime traosportari possent a ~oldavis, qui saepissime
per id flumen navigarent; utrumque vi~um Moldavos etiamnunc incolere 2). Ergo professor
amplissimus ad eandem sententiam rediit, quam olim Beckerus pronontiaverat; et re vera
lapis Tschobmtschianu8 ad huius sententiae auctoritatem restituendam multum faeit: Dune
iam nullo modo affirmari potest utrumque lapidem in situ repertum esse; nam etiam si quis
Brunn sententiam probarit, nemo tarnen affirmare potest urbem totum illud novem versta
rum spatium oceupasse, quod inter utrurnque vicum est, lapidesque in diversis urbis partibus fuisse positos; at si neeesse est statuere alterutrum lapidem esse transportatum, idem
probabiliter de altero conici potest. Addo ea quae Brunnius attulit ut sententiam Buam prooaret, levissimi. momenti omnia esse, Mommseni vero sententiam, quamvis Augustini loco
nixam, omnino esse improbabilem: quis enim animum in~ucere potuit monumentum in
1) u CupawuBaeTclI: xaKBII'.& HJleBBO o($paaoll'!. Bai...e~ ()hLI'It Euest. Ba CKa3&SBOII'L lIien? Hs"! pu.II1QB&lX'L upeADo.lomeail, KOTOpLiR KamAwA rOTOB'It
upeACTaBHT&, ca.oe eCTeCTBeSBoe .omen 6L1TL C.I'i,lJ'lO~ee: xpacHBwl H 6o.lLmoA KalleBL 3Ton B.tCTi C~
DLep-eCTUOJl'D CBO.M~ S'SpOSTBO DpRBeaeS'D 6L1J1'L C'L
DPOTHBODOJlO)f(BarO 6epera (a Ba Bell'l., KaK'!. BIlAi.aU,
DO CB.AiT6.I~e1'BY Betx~ nBC&Te.leA BU0Jl.UC8 Tapac"!),
A-IR yKpamesis xasoro BR6YAL C&.J.& IUB TOIIY uOA06saro
ynOTpe6.aeHI, Ba BacToRm.ee.JliCTo, rAi OB'L DOCT&BJleB"L

ont ete deterr6es dans des Tillagel Aloign6s de neut kilol'un de l'autre; 2 que les fragments qui manquent
n'ont pu ~tre retrouvel; SO qu'on n'a trouve jusqu'A presant sur les .lieux on les pierres furent decouvertes ni
decombres, ni monnaies, ni morceaux de vaisselle c&8s6e,
ni autrea preuves de l'enstence d'une ville; 4:0 que ]e
transport par eau etant facile, nous &vons tout droit de
.croire que les pierres ont ete transponees par les Moldaves qui, pendant Ja domiDation turque, s'etaient etabUs
Bur la rive gauche du Dniester, d'autant plus que ce sont
6L1J1~ B. Becker 1. c. p. 422.
qui etaient charg~s de fournir, avec leurs galeres, du
2) Francogallice v. cl. haec ita expoluit (rossice paulo bois de constroction et de chau1fage pour les forteresses
aliter): Bans discuter les opinions citees [sc. Brnnn et turques. Les viJIages de Korotnole et de Tchobroutchi
MODlmseni), je ferai observer: 10 que leB deux iD8criptions sont jusqu'A nos jours habites par les Moldaves . .
m~tres

eu

10

TYRAS ET VICINIA.

primis grave marmori pretioso accuratissime incidere eo tantum ,consilio ut in solitudinem ,

ab urbe remotissimam transportaretur ibique limitis poneretur 10co? Immo oppidanis necessarium fuit quasi optim~s immunitatis coneessae testis, servandumque fuit in tabulario
publico aut E.V 'tep E.1t&a1][J-o't"-tq> 'tijt; 1tOAEWt; 't01tcp, non loco deserto; si quidem termino nece8se
fnisset finem immunitatis Tyranis concessae signare (quod per se non est probabile: immunitatem eniIn, ut ~ommsenus ipse monnit, aut per Illyricum universum habuerunt Tyrani,
ant in solo portu Tyrano), certe lapidem vilem cum brevi inscriptione posuissent, non item
omnia documenta incidissent, quae ad immunitatem pertinerent.
Lapis brevi postqaam repertus est, Odessam traosportatus et museo soc. bist. et arch.
inlatus est, ubi hodie sarvator. -Beckeri tabulam a Brunnio correetam et a nobis cum lapid,e
diligenter conlatam repetendam curavimus; quam cum conferremus, tam accurate exscriptam
lapideque expressam esse apparuit, ut nibil nisi has res minutissimas sane in schedis nostris
notaremUB: versuum 32 et ,42 primae litterae (illic 0, hic I) ceteris aliquanto maiores in
lapide Bunt; v. 45, post n litteram punctum erat omissum; v. 43 consulum nomina et v. 44
litterae ~nAT in rasura exara,tae sunt.
(v. tabuZan& J.)

Versos 7 priores, qui in lapide non exstant integri, varie restituerunt editores; nos
Mommseni supplementis, ut par erat, sumus usi.

[Exemplum epistulae ad, Teriullum J.

[Misimt6S tibi epistulam ad Heraclitum, unde
inteUeges, quill statuerimus de immunitate,
quam Tyrani Bibi concessam esse contendunt.
Quam licet admittere non soleamus nisi privileJgii auct[oritate perpensa et origine i~mu]
nitatis inspecta, quod us[urpatum esse diu qua]qua ratione videbatuf', cum iu,sta [moderati]one servatJimus, Nt neque ipsi eOrlS [uetudi]fle d'utu,na pellerentur et in poste [t'um]
decreta civiutn adsumendorum consi[liis]
praesidis provinciae c(larissimi) v(iri) perpertderentu[r].
Ezemplum

10

epist'Ula~

ad Heraclitum.

Quamquam Tyranorum civitas or(i)ginem

aati beneficii tIOn ostendat nec facile, quae
per errorem aut licentiam usurpata BUnt, prae8criptiotle temporis confirmentur, tamen,

16 3.

11

TYBA,8 ET VICINIA.

15

20

26

80

quoniam divi Antonini parentiB fW8tri litteras, seil et fratrum imperatorum cogitamNS, item
.Amonii Hiberi gravissimi praesitlis, quod atti"et
ad ipsos T'!fIQIfI,()S quique ab iis secunatlm leges
eorllm itl ftumerum civi.m adsumpti Btmt, eai pristino more flihil mutari volumus. Retineam
igitur qu~. ratione quaesitam sive posse8sam
privilegii ClJusam in promercalibus quoque rebus, quas tamen pristino more professionilnJ,s
ad, discer"enda munifica mercimoniorum eIlenaas esse meminerint. 8ed cum lllyrici frtlCtum
per ambitionem demintli Mn oporteat, scicmt
eos, gut, postkac fueri'1lt adsumpti, (ruetum
. immtmitatis ita dem11m habit'Uros, si eos legattIB
et amicus ftOster v(tr) c(larlssimus) iure civitatis dign08 esse aecreto prOfluRtiaverit. Quas credimus satis abundequ(a)e Bibi cotl8uUwm, si grati (uerint, ezi- .
stimaturos, quod ongifte bene(i,cii non quaesita dignos honore cifJes ffen praeceperimus.
'OouiVtO~ T!p't'1Jllo<; Pxouat, ~OUAn, o~

85

40

4:5

IJ-ep TupVwv Xexipttv

~V~t'YPC(epov 'tWV 3EtWV i'P[J-fLtX't"wv, 1tE[J-<p3!v'twv fLO& U1tO ~wv XUptWV 1)fL6iv VEtx~'t"wv x~t e.tmJXE.a't~~wv AinOXPCl~6pwv,
'tou~o; [J-ou 'toT~ 'YptlfJ-fLa&v 1tpot't'~tX, 1tw<; j'VOV't"E<; 'tYJv 3ECceV ELt; iJIJ-~ fLEj'tZAO~wpi'J ~ IJ-ErtiAIJ ClU'tOOV 'tUX,!) E.Uxccpta~a1)'tE.'Eppwa3cct UfLt; xcci EtmJXEtv 1tOAAOlt; E,'t"E.atv tXOIJ-Ott.
~:rtEo631) 1tp
tr' XtXAVOWV Mcx(Yt'twv, A7)vtWVOt; 1)'.
'AVEtJ"'t37J E.1tl MOUX1C&VO xa,l ~(X~tVO
U1teX'tWV, iv 'tijJ EfLP' l'tEt,
tipxiic; n(01tAlOU) AlAiOU KCCATtOUpviou.

a. 17 tn. Februarii 0.101 p. C1w.

Ad v. 2 cf. quae Mommsenus dixit C. J. tat. III, 2, p. 1009: Brunnius me docoit

v. 2 in lapide post Q. VOD superesse litteras dimidiat&s non VO, ut contendit Beckems,
sed VSVRP; itaque pro eo quod ego proposui tI[8U receptum esse] iam apparet substituendum esse usu'P[attlm esse diu] eadem fere sententia.
2*

12

TYB.A8 ET VICINI.A.

1t! 3.

Tres epistnlas lapidi incisas vi demus, duas imperatorias, quarum prioris ~on exstat
DISI pars extrema (v. 1-7), altera' 8uperest integra (v. 8-31), tertiam Ovinii Tertulli
magistratusRomani ad magistratus senatumque et populum Tyranorum datam (v. 32-41);
infra tempus, quo titulus positus fuit, aerae Tyranae anno 145 indicatum est et eonsulnm
Romanorum nominibus, Muciani et Fabiani, qui a. 201 p. Ohr. munere functi sunt, imperantibus Septimio Severo et Caracalla.
Hecker probare studuit epistnlam quae est ad Heraclitum ab imperatore Commodo
datam esse, alters autem, quae ei in lapide praeposita est, ab imperatoribus Severo et Caracalla Commodi edictum confirmatum; quam sententiam Brunn, Mercklin, Jurgevicz (v. supra
ad tit. 2) secuti snnt, quamquam iD titulo nibil fere Beckerus invenit, quo eam confirmaret,
nisi quod divuB Antoninos, quo nomine et ille et alii viri docti M. Aurelium designatum
esse putant, imperatoris parens dictus est. At contra Henzenus rectissime observavit vocem
communem quae est parens pro patris voce CODsueta usurpatam magis Severo et Caracallae
convenire, quia ille se M. Aurelii filium lubenter dixisset, tumque hic eiusdem non filius
sed nepos fnisset; praeterea notavit Henzenus, si epistula ad Heraclitum a Commodo scripta
esset, .Severum et Caracallam eius exemplum suae ipsorum epistulae addiiuros non fnisse,
sed memoraturos 8.01 um, sicut M. Aurelli et fratrum imperatorum et Antonii Hiberi epistulas 1). Nec alia est Tb. Mommseni sententia 51).
De hominibus, ad quos imperatorum epistulae datae erant, post Henzeni et Borghesii
quaestiones subtilissimas Mommsenus haec scripsit: -Praeses, cuius haec est epistnla ad
Tyranos, L. Ovinius Tertullus est legatus Augustorum Moesiae inferioris imperantibus Severo'
et Caracalla, Dotus praeterea tam ex nnmmis Nicopolis ad Istrum inscriptis Augustorum ex
illorom legatique nominibu8 (Borghesi dec. XV, 8 opp. 2 p. 224), quam rescriptis quibusdam
(Dig. 38, 17,1,3; 49, 15, 9. eorl. lust. 8, 51, 1). E9dem officio antea functus est Antonins Hiberus (v. 15) fortasse non diversus ab eins nominis consule ordinario a. 133. Mittit
Tertollus Tyranis epistulam deo eorum i~munitate ad se datam ab imperatoribus Severo et
Caracalla (34 sq.), eoius non extat nisi pars extrema (v. 1-7); integra tamen superest
altera epistula, cuius simul exemplum aceepisse videtur Tertullus, de eadem re ab impera
1) Ipaa Henzeni verba adponere p1aeet: In primo
]uogo credo non abbi80gnar di giustificazione veruna, se
1i attribuisco ambedue agU Augusti Severo e Caracalla,
al eui impero appartengono i consoli Moeiano e Fabiano
citati in ultimo e corrispondenti all' anno 201 dell' era
nostra; oe 80 intendere, eome Mai il Mercklin abbia potuto 8s8egnarne il secondo a Commodo, opinando ehe gU
anzidetti Augosti nell ~ atto di eonfermare i privilegii de'
Tyrani eon apposito loro resc;ritto, vi avessero aggiunto
Ja copia di quell' epistola deI loro predecessore, in luogo
di cit8i'la semplicemente, come fu fatto eogli antecedenti
rescrit di M. Aurelio, de divi fratelli e di Antonio
Hibero. Imperoeche non pOISO credere, che il dotto pro-

lessore di Dorpat aia stato indotto a quel parere dal

nome di pM"'" flOater, de] quale vien designato iI divo
ADtonino, essendo notissimo ehe Bettimio Severo amava
di chiamarsi figlio dei medesimo,' mentre puranco l'espressione pi generica di paren, in IUOIO deI eODsueto patBr
eonvien bene agli imperatori Severo e Caracalla, visto
ehe quest' ultimo non era figlio, ma nipote d.i M. A.urelio.
2) In epistula ad Th. Struvium data, euius partem
Ph. BruDn aet. soc. Odess. v. VIn p. 849 attolit, haec
vir claris8imus 8cripsit: Je lootiena que le8 deux
lettres imperiales vieDnent des m~meB empereurs, et je
ne comprends pas pourquoi on attribue 1a seeonde a
Commode.

'V.-'
\,

1'YBAs

ET VICINIA.

13

toribus . scripta ad Heraclitum quendam, quem apparet in reditibus Illyrici pro magistratu
tune versatum esse et fortaBse obtinuisse proeuratoris Augustorum offieium in eadem provineia 1). Quae cum ita sint, facile intellegi potest, cur imperatores eodem tempore de
eadem re duas scripserint epistulas. Nimirnm in altera ad procuratorem data singillatim ea
exposuerunt, quae de Tyranorum privilegio statuerant, altera provinciae praesidem de iisdem
breviter certiorem fecerunt; cumque CODsentaneum esset hUDe, non procuratorem, eivibus
Tyranis nuntiare, quid de privilegio eorum imperatores statuissent, hoc munus ita absolvit,
~t exempla epistularum imperatofum auae ipsius epistulae praeponeret, non ut ipse earum
argumenta exponeret. Ha.ec fere Henzenus, qui cum ita rem intellegeret, 8upplementa epistulae prioris propoBoit, quibus ex parte Mommsenufr usus este
Cui provinciae Romanae adscriptos fuerit ager Tyranus quandoque ei adiuoctu8,
Mommsenu8 post alios verissime explicavit, cuius verba integra hic proponenda videntnr:
Regionem Tyranam non Daciae proviDeia~, sed Moesiae inferiori attributam esse item
ostendit Ptolemaeus (3, 8. 10), Daciam orientem versus terminans ftnvio Hieraso ,(Sereth)
totamque Bessarabiam quam hodie dicimus oramque adeo maritimam universam ita seeerDens a Dacia, ut Tyra sit in Moesia, Olbia vero extra provinciam in Sarmatia 1). Quod CODfirmatnr cum Dionis loco 68, 12, ubi Deeebalom scribit petiisse a Traiano ut sibi agrum
ad Istrum usque concederet, tum, sieut observavit Borgh~iu8, nummis Tyranorum incipientibus (v. elenchum mim. de la soc. d,'arch. de Be. Petersbourg 3 a. 1849 p. 192) ab Vespa~
siano, qua aetate nulla etiam tum foit Dacia provincia. Finiunt autem tam hi quam Olbiopolitani imperatoril incipientes demum a Septimio Severo (Khne fIIusee Kotschulley 1 p.
83 sq.) utrique sub Severo Alexandro. Videtur igitur Moesiae inferioris pars trans Danuvium
b~baris eessisse imperante Maximino (v. vita Maximi et Balb. c. 16: sub Ais pugnatum
aarpis contra Moeso8 fuit et Bcythici bell;' principium ~ - ezcidium eo tempore - HiBtricae
citJitatis), aliquanto ante quam relicta est Dacia provincia universa Bub Gallieno. Quando
vero redactus sit in provinciae formam ager Tyranus, videmur doceri hoc ipso deereto, unde
(v. 42 sq.) innotuit epoeha Tyranorum aDDum p. C. 201 numerans 145 iocipiensque ita
anno p. C. 56 aot 57 imperante Nerone. Nam Tyranorum omnino haec clausula est, ut non
l~gatus diem notarit epistulae acceptae (tim03YJ), sed magistratus tlrbicus (scilicet archon
P. Aeliu8 Calpumius in fine memoratus) adscripserit et diem acceptae epistulae et annum,
quo publice proposita este Monnit autem optime Borghesius eo ipso tempore (cf. eundem
anMli delI' Imt. 1839 p. 157) Ti. Plautium Silvanum legatum Moesiae praefuisse et provinciae fines Ohersonesum versus protulisse sec~dum notissimum elogium (Orell. 750):
legate pro praet. Moesiae, ift pa pZura quam centum rnilZ(ia) ez ntlmero Transoonuviatuw(um)
ad praestanaa tributa cwm coniugib(us) ac 'liberis et principib('U8) aut regibus Btlis transtMit
.... pacem provinciae et confirmavit et protulit.

1) Heraclitum procuratorem faisse iam Beckerus conie-I

2) Id iam Brunnius probaverat act. 8OC. OdeB8. v. III
cerat, qai tamen non recte Ovinium Tertullum eodem p. 61 Bq. contra Beckerum~ qui Tyram Daciae provinciae
mUDere Cunctum eS8e putabat.
adscriptam eBse putaverat.

14

1'YBAs

M 3.

ET VICINIA.

Tyranorum immu~itas quid esset, idem vir doctissimos ita definivit: Privilegiom de
quo agi~ur est immunitas, id est ut liceat eivibuB Tyranis merces ita aceipere, ut conductoribus portoriorum edantur quidem (v. 22), nee tamen portorium solvant idque Hat non solom
in usuariis mercibus, id est quas emptor suo ipsius usui destinat, sed etiam in promerealibus
(v. 20; cf. Marquardt enebir. 3, 2, 209). Utrum privilegium personis datum sit 8U Ioco, id
est utrum hane immunitatem Tyrani habuerint per Illyricum universum an quod magis crediderim in solo portu Tyrano, ex titulo diiudicari non potest. De mUfl,ifi,cis mercimoniotltltn
(v. 22) Beekerus Borghesius Mommsenus Pauli verba eonferri iubent Dig. 39, 4, 4: di~
Hadriattus scripsit, ut quoties (praeses) usus sui causa mittet quendam empturum, significet
libello manu sua subscripto eumque ad publicanllm mittat, 'Ut si g,uid amplius quam matUiatum
est trafts(eret, id municum Bit.
De singulis pauca adnotabimns. Beckerus in commentario (p. 430) quaestionem instituit, quo modo edicta v. 13-15 memorata t~mporis ordine sese exciperent, et postquam
diversas explicationes copiose exposuit, M. Aurelii solius edietum eo antiquiorem 'esse statuit,
quod idem cum L. Vero dedisset, referendumque ad id tempus esse, quo L. Verus bello
Pa~hico a. 162-165 occopatus in Oriente esset, Marcus solns imperium administraret;
epistulam vero fratrum imperatorum post Veri Romam reditum intra annos 166-169
datam. At enim Verus cum in Oriente degeret, imperator esse non eessabat edictisque amborum fratrum Domina praescribebantur. Ideo probabilius nobis videtur omoia edicta temporis ordine in titulo enumerata esse, sed ita nt quod novissimum fuit solius M. Aurelii
edictum primo loco sit positum, fratrnm imperatorum edictum antiquius seqnatur, Antonii
. Hiberi edictum antiquissimum ultimo memoratum sit loco; cumque admodum sit probabile
unoquoque edicto in eo quod praecederet aliquid mntatum esse vel antiquatum, faeUe intellegitur Severi et Caraeallae temporibus M. Aurelii edictum novissimum prae ceteris magis
valuisse ideoque primo loco esse positum.
De lllyrico (v. 23) baec docuit Henzenus: CI tutte Je provineie comprese da' Romani
sotto il nome comune d' IUyricum formavano UD sol complesso doganale, corrispondente a
quello delle Gallie col quale confinava (cf. Mommsen, die 8chUJeis in Rmischer Zeit p. 8).
Ed erano quelle provineie, secondo ci narra Appiano IIIyr 6 [~O 1;EAO~ 'twve. .'toov i3vwv
1tO tiVtaxQv'to~ "Ia'tpou fJrEXpt 'tjj~ nov't"ntYj~ 3Aaa1J~ <p' EV iXfJr&a30ae \pwfJrlot) xt%l ~A)..Upt
xov 'ttAo~ 1tpOatXyopEuouaev], oltre l' IIIirico proprio totte le altre situate al meriggio dei Danubio, vuo' dire la Rezis, il Norico, le PanDonie e le Mesie. Di esse narraci espressamente
illodato antore, essersi unitamente affittate le rendite doganali, qualificandosi come porloritlm
Illyric"m, ossia in greco 'ttAo~ 'IAAupntov. La quale cosa adonque vien egregiamente confermata dalla lapide Dostra, in cui vengono ordinate misure per impedire ehe il frutto delI'
IUyricum non vada diminuito soverchiamente mediante I' accordata immunita de' Tyrani
(vv. 24 segg.), nonehe daD' epigrafe Gruteriana 83, IS [= C. ,I. I~at. 111, 1, n 4015; cf.
ibid. nn 751, 752, 753 et quae ibi adnotavit Mommsenus], ehe, benche ritrovata a PoetotJio
deDa Pannonia, fa nonpertanto menzione d'un conductor porlorii Illyricie
e

3-5.

15

TYRAB ET VIOINIA.

Da epocha et anno Tyranorum cf. quae ad tit. 2 dicta. Bunt.

Consulum nomina v. 48 in rasura exarata esse supra monuimus. Utrum autem quadratarins, postquam in nomine alteriusotrius consulis erraverit, postea id correxerit, an prius
aliorum cODsulum nomina incisa fuerint, diludicari Don potest.
llepeBOA'Ia. (Konis nucua n Te'PfnYAAY. -

MhI DOC.lUB Te6t. DHCLIIO,

QOpec06tJHHoe lt'l

repaUBTJ,

H~ KOToparo Thl Y3saemL CAbaBHoe HallH DOCT8J10BJleBie O~BOCHTe.lbBO CBo60AhI OT'! DOmJlHB"L, KOTOpyro Dpl1CBOHB81OT'L ce6'k THpSBe. XOTJI JlhI 06L1KBOSeBBO Jl.OoycKaeJl'la ee Be IIB8'11e, KaK~ 1'0 o6cY>K.lesiB. OCBOBUiA

amoi

OpHBHJleriB .. DO pa3CIIOTp'hBiH DpOUCXO)l(AeBis cBo6oALI on DOmJlHB'L], BO ~ OaHHOM'I e.tg.,a" IILI C"L cDpaseAJlBBOIO
CBHCXOABTULBOCTItIO cOXpaBlI.llf TO, 'ITO KaaaJlOCL BomeAmHM~ B'L yuo-rpe6.1eBie B8 K8KOII"L 6L1 TO SB CSLIJlO oeROBaBi, KU'L p-JUI Toro, IIT06w Be JlHWBTL MX'! AaBBUWHRro 06h1'1aB, TaK'L U ",.IS Toro, IIT06b1 BOOc.J~ACTBiH DO~
CTaBOBJleBis 0 OP8BIITiB mrwn "AU OpY'~ AUql B'! 'JHClO rpam)l.aB'L 6h1.1H opeACT8BJlSeliLl Ba CS.larOYCJlOTp~Bie
ciJrreJILB'ilmaro DpUHTeJlJl opOBHsnia.

Boou

ftucua fn

RCXO)RAeuia ,l8BBOI

eft

repaKAumy. '-

He CIIOTlul Ba TO, 'IITO rpail\)l.aBCKU 06m.UBa TBp8B'Ii Be Ocl'LSCBSeT'L npo-

.1W'OTLI, H EITO upUCBoeBBoe BeUpaBB.lLBO B.lU npOH3BO.lLBO Be

MOme,TI 6h1TI. DOATBepiKAaellO

.u.aBBOCTLIO BpeKeBH, OAuaKome, DpUBHII&JI BO BBHllaBie rp8M&TId pOAHTe.lJl Bamero, CS.l&,)KeBBoA nallSTH ABTOSlfB&,
a TaJUKe H 6paTLeB'L BIIDepaTopOB~ H oOtITeBJrhAmaro npaBHTe.lS ASTOsis rHoepa, 1I1d, '1TO KacaeTCS .1.0 CaJlBX'!
TBpSH1t H riX'h, KOTopLle 0PHBJlT&I HilB B"L lIHCJlO rpaiHAU'L DO HX'h 38KOH&M'L, Be meJlaeM'L BBK&KOrO HaKtseHis.
. upeiKBsro 06hIQaa. llo cellY opaBo Ha npHBHJlerilO, Ba KaRO.'! 6L1 TO SH OLl.lO OCBOB8Bi. HcnpomeBsoe HolM npio6pt'reBHoe, 0YCTh OCTaeTCB sa BHKU H OTHOCMTeJllaBO Dpe)l.lIeTOB'L TOprOB.lH, C"L

-rtJrL

O,l,SaKOate, '1T06Ll OBR DOJlBH.lH 0

Boo6xOAUIIOCTH aaasJlSTL HX'! ftOdAe3:Q14U.n 8A4CfnJlM DO npemsellY 06hl'l&lO, AU p&3JIBlieBis TOBapOB'I, DOA.le,)Ka-

~X'L OD.I&T$ DOm.lBBOIO. Ho TaK'! KaK'L ,l.OXOAhI HJlJlUPBK& Be ,lOol>KBhI yMeBLwaTLCSI BC.liAC1'Bie OpOHCKOB'L, TO Jl.8
(SYAe-rL HM"L B3B'ieTsO, 'llTO

T'h,

KOTophle BDOCJI'h,lCTBiu 6YAyn DpHBHII8ellLl

n .,UCAO SfKl3JCOaH'J,

TOJlLKO B'L TaKOJrL

c.lY'IIa"k 6YA~ UMtMnf) ftpa60 DOJlLaOBaTLCSI CBO(SOAOIO OT'It DOW,IHB"Ja, eCJlB ~isTe.ILH'klmil Jler8T'L B
OC06'1M' AexpeTOK'! 06~RBHTL HX'L AOCTOIBIaIMH OpaB& rp&3<,1l.ascTaa.

My

",PyrL BaDJ'L

DO.laraell'L, 'IITO eCJlH OBU Be 6y~

BeCS.l&rO,l,apShlIIB, 1'0 OD;~B8T"L BCIO BeJIH'IBBY H BfljKHOCTL OKaaaBBol HK'! JlU.lOCTB, TaK'L KaK'! IILI, Jie BIOAS B'.h

pa3ClloTp~aie DpOHCXO>KA8BiJl ax'L .lLrOThI, DOBe.lB DPU3BU8TL UX'L AOCTOIBYKH 1JeCTH rpa>KAUaIlH.

[IlUCtlMO TepmyAMJ.]

OBUBil TepTy.l.I'L B.l8CTSII"L, COB~TY H sapo;r.y THpJlB"L ~eAaftl' 3,1JlaBCTBOBaTL.

KonilO 6J1a~oroBt.IBo1JTBIfLlX~DOCJluii, DPBCoIUBhlX'D IIBi

on BJI&AhlK'! BamaX'L, Reaoot.)I)UIYX'L B

6J1aro-

'IeCTHBtlmax"L BKnepaTOpOB'L, a Dpe~DOCJl8.l'lt lloellY BaCTOJl~eJlY DRCLKy, J-.IS TOro, 'IITo6y BhI, yaBaB"Ja 6o'l\eCTB8BBYJl K~ B&IrL m.e,ltpOTLI, ().t8rOAapH.lB BX'L BWCOKYIO cYJ.L6y. H(eJl&1O Bax'! 3ApasiJl 6.1arouOJlY'IIJ Ba
JltTa. -

18-1 deN' AO MapTOBcxJIX'I. KUeSA'L, JIHH30sa 8-ro dBR. 1451I"L rOAY, B'D apxoBTcTBO ll. 33m KaaUYPBia.

,1(&110 B'D

H 4a6iasa, B'L

JOIoriJl

nocTasaeso B'L KOBcyneno Myaiaaa

4. (cAkkerman, ubi Tyra fuit,

rep. aestate a. 1867 im Fundameftt eines alten Ofe'n8 1 ).

None Odessae in museo societatis. Ectypa misit Struvios ex Odessa &. 1869. Mommsen, , '
C. I. Lat. 111, 2, add. p. 1010, n 6222.
ab t.&Zwa:

5. Lapis sepulcralis marmoris subcaerulei altos 0,41, latus 0,43, er. 0,10; pars superior
perlit. Inest anaglyphum exhibens virum alto toro incumbentem, cui mensa tripes . ad1) Cf. qU&e iPS8 Struvius de hoe fragmento dixit musei RheD. v. XXIV p. 568 D. 1.

16

TYBA8 ET VIOINIA.

posita est; iuxta viri pedes mulier copiose amieta 8e~ae insidet, pedibus Bubsellio impositis;
viri et molieris capita superiore lapidiB parte fracta perierunt; utrimque adstant pueri. Sub
anaglypho in dextra lapidis parte defuncti nomen euratom este
Lapis Akkermani a. 1860 in Tyrae fluminis ripa repertus est, cum loeus portul
exstruendo purgaretur, una eum duarum statuarum aDtiquarum fragmentis (v. Bationes
redd. 80C. hist. et arch. Odessit. a. 1859-60 p. 17). Odessae in moseo societatis exscrip~i
et eetypon chartaceum confeci.
l\[p]Et1'tO~

A.EI:ToE
AIJ:XINoY

ALax,tvou

Var. I. In ration. redd. soc. Ode Y. 1 legitur APE etc. Nunc P littera evanuit.
Quantum e litteratura colligi licet, lapis saeculo n a. ehr. recentior esse vix potest.

8.

Fragmentum lapidis cum inscriptione graeea. L. A. Bielikovicz [in oppido

Akkerman] Duper id ab Iudaeo quodam accepit, qui dixit . . . . fragmentum a puero quodam
in tumulo areno8o l~i Bugas repertum esse. .. In lapide 0,087 m. (2 BepmKa) alOO, 0,10
(2,2 B.) lato, 0,083 (1,9 B.) erasso haec leguntur:

O~EIa

40NTO
ONTOI:
MOf

Manifesto hic tria nomina apparent: n(O~EIa)Or - ME)aONTO(~ - SENOcl)ONTOI:.

Quartum nomen fortasse foit NEOnTOAE(MOf. Th. Stru ve aet. societ. hist. et arch.
Odess. v. VI (1~67) ~ 608 (rnsBic~). Lapidem dixit Stmvius a se soeietati Odess. donatum
esse, in cuius museo tarnen eum non vidi.
Struv supplementa cave eerta eredas: prima enim versu cum ipsius dei marini nomen,
tum .omnia ab eo derivata restitui posaunt, et v. 3 litterae quae exstant ad multa alia
nomina praeter atvo~wv'to~ pertinere possunt, v. antem 4 de omnibus nominibu8 in -fL o;
exeuntibu8 lieet cogitare.
De loeo ubi fragmentum repertum sit haec fere Stru\ius: Loco qui hodie est Bugas
proxima Graecorum habitatio foit Neoptolemi tums et aHermonactis neus, cf. Strab. VII,
3, 16: 'E1t1 e. 't<p a~6fL(%'tt 'to Tup- 1tUPi'0~, e.~t NE01t'tOAEfLoU XelAOUfLEVOC; xl xWfJ-1J 'Ep[J-wvx'tOt; AEj'0fLEvl1. Becker putat [v. act. soc. Odess. v. In p.. 162 sq. = mem. de 1& soc.
d'arch. v,. V p. 377 Bq.] turrim illam in ripa septentrionali laeus Kimbetiani (Ko6eTCKil
.I1DI&II'I) stetisse eique proximum fnisse Hermonaetis vieum. Et re vera his locis fundamenta
aedific rotundi reperta sunt, sed lapides ioscripti nulli adhue ibi apparuerunt. Omnino in

16 7.

....

~.

. 17

TYBAB ET VIOINIA.

tota om maritima ab Istro usque ad Hypanim perraro inscriptiones inveniuntur ... Hoc
fragmentum undis valde laesom esse videtur ... ideo perquam probabile est id undis marinis
esse eiectum, olim autem in altera lacus ripa fuisse, ubi NlXWVlOV antiquum stetisse Beckerus
admodum probabiliter statuit.

7. Prope Adjeder (Ovidiopol) in sinistra ripa Tyrae ftuvii, haud procul ab ostio ....
in basi statuae marmoreae, emus pedes ex parte adhaerent. Ed. Leo de Waxel, Reeueil
de quelques antiquit6s trouvees sur les bords de la Mer-Noire 1), n 6 in aere. Boeckh,
C. I. Gr. 11 n 2057. Duobus basis lateribus singuli versus inclsi,sunt, qui integri exstant,
si Waxelii delineationi fides este Tituli b litterae in aere valde opaco diffieile dispiciontur.
Cum nemo archaeologorum, qui meridionales Russiae regiones post Waxelium viserunt,
huius lapidis mentionem feeerit, veri simile est enm denuo periisse brevi postquam Waxelius
delineasset.

MEl:YTHEOl:1 HIAnHIl:

a legas M1Ja[i]3EO~, antique 8criptum, ut in columna Naniana; alterum nomen non

extrico: et nimis iDeerta sunt Waxelii apographa D Boeckh. - Quae de titulo a legendo vir
elarissimus dixit, videntur improbanda. Neque enim in eolumna Naniana (C. I. Gr. I n S
= Boehl, I. Gr. Ant. n 412), nee usquam in titulis graeeis antiquissimis quantum scimus
TH litterae pro & positae inveniuntur: haec enim nota iam in alphabeto Phoenicio exstabat,
emus signa Graeei ad exprimendos linguae suae sonos adaptaront; longe aliter res sese
habet, eum ICH et "H ad X. et ~ eonsonas exprimendas eos adhibuisse videmus et in coInmna Naniana et in allls titulis permultis: cum enim Phoenicum alphabetum notis CI et X
eareret, Graeci ipsi eas invenerunt, non tamen extemplo postquam Phoenicum alphabetum
reeeperunt, sed spatio quodam temporis interiecto, per quod sonos illos binis notis r'H et
ICH designabant. Qoae cum ita sint, ea posteriorum grammaticorum et scholiastarum testimonia, quae Boeekhius in commentario inscriptionis columnae Nanianae attulit, summa iure
reici posse putamus, qua~tum ad 01itteram attinent; admodnm enim probabile est ea nullo
alio funaamento niti, niBi quod latine 3 sonus per TH expressus esset: Sed etiam si temporibus antiquissimis Graeci pro 0 littera TH posuissent, in nostro tamen titulo hoc utique
maxime esset mirabile: nam et aliarum litterarum omniu~ formae archaicis non sunt similes
et n nota inter eas comparet, quae omnium ultima a Graecis reeepta est (cf. Kirchhof,
Studien SfJIr Gesch. d. grieche .Alphab.8 p. 39). Si exemplo opus ast, in titnlis Abu-Simbelianis
(Roehl, I. G. A. n 482), quos anno 590 a. Chr. recentiores esse non posse constat, n non-

1) Waxelii liber russice quoque prodiit: Hao(Spa.eBis IlIePBaro KOpS, upBBa;I...e*. PoccilcKol BJluepi. BBAasAPesRocTB J Bai.... Ra 6eperax~ B&l8 H. O. JI. BuC8I8II'It. B"I CUKTDeTep6ypri, 1801 r. 40

P&8BLlX~ OaJIS'n!BKOB'Ia

1r.A.-.,. .

18

J& 8.

OLBIA.

dum comparet, & autem eonstanter usurpator. Ceterom cf. quae exposuit I. Franz elem.
epigr. Graecae p. 18.
.Cum igitur Boeckhii coniecturam probare non possimus, fatemur tamen nos nullam
aliam probabiliorem invenisse neque minus inextricabilem nobis videri titulom a, quam b,
aut etiam magis: in hoc enim fortasse Iegendum est [N]t[xJw[v]t(o)c; aut [N]t[x]w[ v]ic;, quod
sit E3VlXOV mascnlini aut feminini generis a nomine oppidi NtxwvtoV aut Ntxwvttl derivatum;
quod oppidum eis locis fnisse constat, ubi haec basis reperta est (cf. quae P. Becker disputavit act. soc. arch. PetropoI. v. VI p. 110 sq. = act. soc. Odess. v. 111 p. 174 sqq.).
Stephanus quidem Byzantinus buins oppidi incolas Ntxwvtc%'ttlC; nominat, sed in titulis et num..
mis persaepe E3vlXWV formas inveniri, quae ex scriptoribos non sint notae, inter omnes
constat.

III. OLBIA
(roders exstant iuxta vicum lljinskoje sive Parutino in dextra Hypanis ripa
inter oppida Nicolajev et Oczakov sitnm).
CLASSIS PRIMA.

Deeftta.
a. Decreta senatu. et populi.

S. (Tabula marmorea inscriptaD. Primus edidit N. Mursakevicz aet.

Odessit.
v. 11 p. 2 (1850) page 404, alieno apograpbo usus. Comes A. Ouvaroff, Reeherches sur
les antiquites de la RU8sie meridionale 1) (paris. 1855), tab. XXIV 0 3 lapidis integri imaginem dedit, ad quam minnsculis litteris titulum expressit L. Stephani in epicrisi Uvarov
libri, Bulletin bist.-philol. de l'academie des sciences de St. P6tersbourg v. X p. 28 = Melanges greco-romains v. I p. 210.
Lapis in Olbiae parietinis a. 1847 repertus este Petropolin eum translatum ibiqoe in
aedibo8 comitis Kuscbelevi-Besborodko, qui Olbiae Bolum possidebat, servatnm esse Uvarovius et Stephanius testantor ; bodie ubi sit, equidem non novi. Uvarov delineationem in
tabe 2 repetendam euravi.

BOC.

1) Idem liber lingua Russica cODscriptu8 Petropoli PoeciB B 6eperOB~ 'IepBaro \MOpS. rpa.a A.. Ysaposa.
prodiit a. 1851: H3c.1tAoBWa 0 ApeSBoCTJlX'b IO)I(Bol BhtUYCK~ I-I.

. ,--.

16 8.

19

DBOBETA.

'I

TUXJ1&

y~3jjt.

'O~to1to1~tXt

lorox,v Xtptj'&VEt
Mll~powpou MEaY]IJo6. ~PttXVwt iXU~Wt xl &xj'6VOt~ 1tpO~Evirxv,
1tOAt~Eirxv, ti~EAEttXV

1ttXV~Wv XPJ1IJo~WV,

oOV ,xV iXU'VOC; ElaY1Jt

10

lJ E~Yllt,

~ 1ttz10E~, ~ ciOEAtpOt oI~ XOtVtX ~tX

1ttX't'ptinrx, ~ 3EptX1tWV,
Xt Ela1tAOUV xtXt lX1tAOUV
x,l E(IJo) 1tOAEIJoWt xl EV
15 Elp~vllt tiauAE,(l) Xt
a1tOVOE,( E)..

Ya,.. lect. In tabulario societatis bist. et arch. Odess. huius tituli apographum manuscriptum servator nescio a quo factum d. 2 m. Septembris a. 1847, quod ab eo, quo Mursakeviczius usos erat, non esse alienum maxime ast veri simile. Id ab Uvarovii delineatione
ea re differt, quod 0 littera plerumque reliquis aliqnanto mipor est nec unqnam in ea ponctnm comparet, et variis lectionibus hisce: v. 2: or'o ..- v. 7 extr. ATEAnAN - v. 11
extr. TAl - v. 12: arPAr'ON - v. 15 in. KAIEM. Ea, quae in Mursakeviczii exemplo
edito ab hoc apographo recedunt, fortasse typothetarum erroribus tribuenda sunt (v. 6:
llPO~ENEIAN - v. 7: ATEAHAN - v. 11: dEA<I>OI~KANATAI - v. 14: ENfJOAE..
MOKAI - v. 15: EIPIHNH).
V. 3 Stephani Xtztp[EJj'EVEt legit, sed et apographum utrumque I litteram certissimam
habet et XiXtpt'YEvllC; forma alibi invenitur.
Maxime doleo, quod ipsi mihi lapidem videre non eontigit: interest enim certo scire,
num revera 0 littera 0 formam habeat, qualis in Uvarovii delineatione aliquot locis comparet; si ita, referendus erit titulu\s ad V &. hr. saeculum (cf. ex. c. titulum Halicarnassium
a Roehlio I. G. A. n 500 novissime editum, qnem optimo iure Kirchhoffius Stnd.8 p. 4 sq.
- ad Olymp. 80 fere rettulerat: buius litteratura ei quae in nostro comparet titulo simillima
est atque a nota pariter 0 et 3 litterarnm vim habet). Equidem puto Uvarovii delineationi
fidem habendam ideo maxime, quod a nota pro 0 non passim posita sit: nam is qui titulnm
eX8cripsit, nisi studoisset, ut singolas notas quam accuratissime exciperet, sine dubio ubique
sive 0 sive a posuisset; accedit qood in alio titulo Olbj~pblitano admodum vetusto, quem
BUO loco exhibebimus in sepulcralibus (n 120) 0 littera eandem formam (0) habet, ut
dobium iam non sit, quin antiqoitos re vera haec forma usn recepta foent ab Olbiopolitis.
8*

16 9.

OLBIA.

20

Ceternm etiam si Uvarovii apographum non esse accurate factum statuamus atque apographum mannscriptum musei soc. Odess. sequi malimns, propter litteraturam brevitatemque
et simplicitatem decreti et E litteram bis (vv~ 15 et 16) pro EI positam utique titulus ad
prima saeculi quarti 8. Ohr. decennia referendu8 erit locumque primum obtinebit inter paucissima huius saeculi monumenta Olbiopolitana, quae adhuc innotuerunt.
Quod ad tituli argumentum attinet, est decretum de proxenia et civitate aliisque privilegiis don8ndis Obaerigeni cuidam Mesembriano. Nullam videmos rationem, cur cum Mursakeviczio statuamos hoc titulo Olbiopolitarum cum Mesembrianis eommercium institui,
Chaerigenemque primum fuisse Mesembrianorum, qui cum Scythia eiusque portu Borysthenitarum celeberrimo mercari coepisset.
IIepeBOAr:&. 0'1 Ao6p&lIfD eqacTie.~. OABiODOJlH'l'Y )l.UR XapRreBy MIITpOAOPOB1 MeCBUpiuDJ' C&JlOK,
UOTOIIK&JI'L ew lIpoKceHilO, DpaBO rpam.uBCUa, OCBo601K,l.eBie O'rl DOmJlllB'L 3& Bci TOBapw, K&aie 611I RB BBeS'L
HJlU BYBen 0"'1 C&JI'L, BJlH .t;iTH 110, UR 6P&TLS, '1 KOTOP&1X'L OT~OBcKoe UM!l1IftCfMO ~6~ee [T. e. Re pUA'eBO],
H.lB CJ[yr&; OClAtI H DpaBO. Bxo,a;.a B'B 'ICI8C1Ht B BYXOAa, KaK'L B~ BoeBBoe, T&K'L H B~ npBoe BpeK& 6e8':& pasrpaOJleBis R 6e3'L uepeJlBpis.

9. Fragmentum tabulae marmoreae supra et infra fractae, latae 0,26 m. (58/, BepmKOB1J), altae 0,23 (4 8/, B.), crassa~ 0,065 (11/9 B.)>>. Ed. L. Jurgevicz act. soeiet. Odess.
v. V (a. 1863) p. 592 n 3.
Exstat Odessae in museo societatis. Utor apographo manuscripto accuratissimo, quod
Jurgeviczii beneficio acceptum refero.

ANI
TnNnNANAllo~

EI~ArHIHE:i:ArHI
Hr'AI~E~HeEPAr'oN

TE~IC AlE I~ r'AoYN JeAI

E IC Je r'AoYNJeAI EM ~
AEMnllCAI Fr-

. 'tEAEt}
a.v [1trlv'twv XPlllJ-tX]'twv wv v a.['t]O[c;]

EtatlYllt ~ E.~YYJ l
~ 1ta.l8EC; ~ 3tp1tov'tEe;, xa.i ErO"1tAotJ'I xa.l
EX<X)1tAOtJV xa.l E.lJ- 1t[0]AElJ-Wl Xt E.[v EtP~Vllt x,,:A.].

Etiam hoc decreti honorarll fragmentum propter litteraturam et similitudinem, quam

cum' tit. 8 babet, sine dubio ad IV 8. Ohr. saeculum referendum est..

10. Tabula marmoris candidi superne fracta, infra epistylio ornata, omnibus lateribus
politis, alta 0,35 m., lata 0,24, craSS8 0,055. Duos babet titulos incisos, inter quos 0,15
scriptura vacant; snperioris tituli litterae sunt 0,016 altae, inferioris rere 0,02 (0 Iittera
ceteris paulol~m minor); tituli a singuli' versus Bullis fere interstitiis disinncti sont.
Mosquae servator in museo historico Imperii Russici (in coIlectione PI. 108. f. Buratschkovii viri docti Cbersonensis museo nuper inlata). Exscripsi

J! 10.

21

DEOBETA.

KAIE~ r'AOVr-KAII: K I
AOVrKAI r'OAEMOVKA
IEIPHNH~A~VAEKAI

A~r'ON~E

xl IrnAouy XtXt EX[1t]AOuy xl 1tOAEf.LOU xext Elp~vll~ tiauE( t) xext

tiaTCOVOE( i).

mc.0,16.

)oNoWIVV'
Ao0V.JV

~y300

tJJ-0vo~.

In superiore parte habemus decreti honorarii clausulam eis similis, quae a.ntea dedimus
(nn 8 et 9). Quantum e litteratura conligi licet et E littera pro EI posita, bic quoque titulus est quarti a., Ohr. saeeuli. Nunc videamus, quomodo titulus b sit explicandus. Eius Iitteratura eadem fere tempora iodicat, atque tituli superioris; C forma sola est quae hOB duo
versos aliqnanto reeentiores esse indicet, sed quominus ad idem saeculum eos referamus,
mea quidem sententia nihil obstat (cf. ad n 16 p. 40). Sed cum hi versos in inferiore lapidis
parte ita scripti sint, ut ad eos legendos lapidem invertere opus sit, apparet eos ad titulom
a pertinere non posse. Ideo veri simillimum nobis est visum lapidem aliquanto postquam
decretum incisum esset alii usui adhibitum esse, fortasse ut termini loco poneretur terrae
cuiusdam Bono genio sacrae; .tom marginem, qui lapide inverso eve~iss~t superior, epistylio
ornatum et sub eo dei nomen incisum esse (eodem fortasse tempore eam Iapidis partem, in
qua decreti initium esset, fractam esse). De lapidibus qui deorum nomina casu genetivo inscripta referunt cf. quae P. Foucart observavit Bull. de corr. hellen. v. 11 (1878) p. 515:
.EIles (i. e. ces inscriptions) etaient plantees sur le terrain appartenant A la divinite dont
elles portaient le nom et constataient Ba propri6teD.

. 11. In der Sammlung des hiesigen [b. e. Constantinopolitani] griechischen literarischen

Vereins ('EA1JVtXOC; cltAOAoytXOC; ~uoyoc;) befindet sich seit einigen Wocben eine Stele mit
Inschrift, welche jngst bei der Fundamentirung eines trkischen Hauses in Anadolu Kavak
auf der asiatischen Seite des Bosporos zum Vorschein gekommen ist l ). Von den 32 Zeilen
1) Mordtmannu8 ut explicaret, quomodo fieri potuisBet ut Olbiopolitarnm decretum in Bospori Thracii litore
inveniretur, haec proposoit (p. 876): .Wir mssen entweder annehmen, dass unsere Stele in neuerer Zeit a18
Ballast von der Krim [?] nach dem Bosporna gewandert
ist, oder dass die Olbiopoliten eine Copie ihres filr die
fremden Seefahrer wichtigen Beschlusses zur weiteren
Verbreitung am Hieron aufstellten .... In der That war

zu diesem Zwecke kaum ein geeigneterer Punkt zu finden

als der Tempel des J'uppiter Urins, das sog. Hieron, der
Fundort der Stele: hier war im Alterthum der Ausgang
des Bosporus, hier legte jeder Schift'er an, welcher auf
der Fahrt nach dem Pontus die Meerenge passirte etc.
Hane Mordtmanni coniecturam Dittenbergerus alteri illi
praeferendam censet.

22

16 11.

OLBIA.'

ist keine einzige mehr vollstndig erhalten, indem die Buchstaben an der rechten und linken
Kante des Steins mehr oder minder stark zerstrt sind; die th eilweis zweifellosen Ergnzungen ergeben, dass die Zeilen von ungleicher Lnge waren, indem ihre Buchstabenzahl
zwischen 27 und 33 schwankt. Das Material der Stele ist Marmor, ihre Hhe und Breite
betrgt 0,67 : 0,32-, die Hhe der Charaktere, mit Ausnahme der kleiner geschriebenen
1D
~ J: (7) 0 n, 0,01 . I .. H. Mordtmann, qni edidit Hermae v. mI (1878) p. 373 sq.
ad ectypa chartacea. lode snmpsit Gnil. Dittenberger, Sylloge inser. graecarum (1883)
n 354.
Utor ectypo chartaceo, quod benignissime snppeditavit A. Papadopnlos-Kerameus.
1

_fIY~~0ENHEI~r'''EINTONBoY
ONI<ATATA~EE~O:i:EBoYI\HI
~ ~ /t\/\ IIC AN/\ BO~ P A~Y~AM AN TO~
~=: E I NAI r'ANTo~XPY~loYEr'I~HMC
~~"IAPrYPIOEr'I~HMoYEI~~Ar/\rHI~
~,DtIEEA rnrH N o~ E~E/\nN r'n/\EIN_

_rJ

10

mE I ~ AI X P Y~ ION E r' I ~ HMON HA Prv

BN Er'1 ~HMoNr'nAEITnl<AlnNEI ~0m
_Toy/\ 100 YToYE NT.{i.1 E IC I</\H ~I A~.
~::;~i~ANA/\/\00IAr'o~.nTAI Hr'PIH~
~~::.:: EITAloM EN Ar'0~oM EN O~To.
~ ~ 0YAP rYPloyo~ Er'PI AM E N ~T H ~
~o~oYEr'PIAT0r'n/\E I N~E I<Alni'J~

15

~"r'ANTAr'po~ToNoM I~MATOTH~
ur~r:: n~~ PO~To NXA/\k O NICAIToAPrvPIO~
~~OAB 10 r'0/\ITII<0N0~ANr'PO~AI\/\O.

_~nTAIH~PIHTAlaEPH~ETAIOMEN~
_OMENo~oANAr'04nTAlo~E~PIAM~
20

26

~::,~~O~ 0YAN r'PI HTA I ~ PA:i:0NTA 14ETO~

~PAT0't'H~ I ~MATI flAPANOMONTA:E
~OIANTHNnN HN f1PI nNTArTnNf1APA NO
~M H ~A NTnN~11C H IICATA/\AB 0NTE~
~To~EX PY~ ION r'n/\EINI<AI/\NEI~0_
~NM eN~TATH PAToN I< y7.11< HI'l0N~
~TOHMlaATHPOICAIMHTEA%lnTEPo_
~TETIMI/\TE PONTO~AI\/\OX PY~IONTO~

80

~HMONA~AN ICAIAPrYPI NTOEr'I:::' H .

~n/\E I N ICAI nN E~0Aln~ANA"I\.~
~r:Elon~ITEAo~~EMH~EN!r~
~DY~IOYEr'I~HMOYMHTAPry.~
~~oYMHTEr'.n~ONTAMHT ~
~. .
~!",~()~pr/\MI_?~m

Va,.. leet. V. 2 p'rimom N omisit M., v. 3 prim. M, v. 4 in. :E:, v. 5 extr. t, v. 6 priores
litteras qnattuor, v. 7 in. dedit aAl, extr. Y omisit, v. 8 in. NE om., extr. dedit nNE~C'~,

Ji 11.

DEOBETA.

23

v. 9 in. omisit T, extr. dedit IA~, v. 10 primum 0 om., v. 12 extr. T~, v. 13 extr. N
om., v. 14 extr. TII~ dedit, V. 15 in. :: om., v. 15 duas priores notas om., v. 18 in. Oom. ,
v. 19 in. q~ om., v. 20 extr. ~ om., V. 21 in. ~o~AN dedit, extr. tres litteras om., v. 26
extr. To om., V. 27 extr. quattuor litt. om., v. 28 in. r' litterae reliquias om., extr. addidit 0, v. 29 in. ~c,~E-'~:.n (si,e OEI~n~1 s. OH~n~1 p. 376), v. 30 tres litt. priores
et duas extr. om., v. 31 tres priores omisit, v. 32 nibil Bisi o~rJ\A. Spatia oblitterata
utrimque nimis lata idem saepiu8 indicavit.
Pleraque eorum, quae lapide prope margines corroso legi non possunt, Mordtmannus
iam restituerat, eis autem, quae hic non tetigerat aut minus bene suppleverat, Dittenbergerus
consuluit, cuius supplementa ubique fere sequor, quia et ipse eadem fere inveneram 8ntequam viri doctissimi sylloge publici iuris facta est; ubi ab eo recedam infra adnotabo. Per
versos supplementa saepius aliter erant disponenda.
1

10

15

20

26

[El~ Bo]puaa3tvll ElrnAETv 'Cov ~ou

[AOfJ.E]vov x'Cci 't~OE. lOO~E ~OUA jjl
[xl o~]fLwt, Kvw~o~ epauorlfJ.t%v--ro[ ~
EIm'] Elvt%t 1tt%v--ro~ xpuatou E,1tta1lfJ.0(u)
[ x]l ciPi'upio( u) E1tta1llt0U Elaaywr1l[v
x]l t~i'roy~v' 0 OE 3aAwv 1troAE:rV [~
wV]E1a3tlt xpuatov E1tiaYJfLoV ~ tipyu[pto]v E.1ttaYJlt0v 1tWAEt'CW xezt wvr.ia3[w
E1tl] 'toO At&U --ro EV 't(l)t E.XxAllaltla['t7)pirot] [~] 0' tiv &AA03t t%1tOOW'CiXt ~ 1tpill['ttlt, epEU~E.r--rCXt 0 fJ.EV 1t006fJ.EVO~ 'to[O
1tWAOUfLEV]OU ciPi'upiou, (; OE 1tPttZfJ.tvo~ 'tij[~
'ttltii~?,] aou E.1tpi~o 1troAE~ OE XC WV[ETa3t] 1ttZv--r 1tpO~ 'tO vOfJ.tafLt% --ro 'tijc;
[ 1tOAE]w~, 1tpOC; --rov XAxov xt%t --ro tipyupto(v
'Co] 'OA~t01tOt--r&xov' ~ 0' .v 1tpOC; a.AAo [--rt
tX1tOO]W'CtXt 1) 1tptYJ--rtll, a'tEp~aE--rt%~ 0 IJ-EV [1tOO]OfJ.tvoc; o(u) riv 1toow'tt%t, 0 OE 1tpttZfL[E..
v]oc; aou riv 1tpiYJ--rr 1tPrl~ov--r~t OE --ro[(1J)C;
1t~Jpti --ro ~~&afJ. 'tt 1tpCXVOfJ.O(O)v--rC;
01 tiv 'C'Y)v wv~v 1tptwv'Ct%t 'Cwv 1tpt%vofJolla~v'Cwv o{xllt xa;'CtXt%~6v'tE(C;.]
'to oe. xpuaiov 1tWAEtv xl wVETa3[cxt 'Co]v (JAv ~'tijpez 'tov Kuttx7)vov [tVOEX?]~o(u) i)lttC1't~po( u) xiXt fL~'tE ci~tw'tE.po[ V fJ.~]
'U 't~fJ.~W--rEPOV, 'to 0' ~o xpaiov 'Co [t-

"t,
l;
1"j '1

.
:1

~_

24

OLBIA.

I! 11.

1tta-t)]lJ-0V &1ttXv xa;t tipyuptOV 'Co E,1tlrt)[lJ-0V

1t]WAETv. XtXt WVE(t)a3t W~ civ tiAA[~AOUC;]
1tEi3wat 'C&AOC; 8E fJ.YJoEv [1tPtl't~ttV fL~'tE
so XPJualou E,1ttalJlt0u lt~~' pyu[piou i1ttalJ..
lJ- pu fJ.~'tE 1tWAO()V'ttX lJ-~' [WVOUlJ-EVOV.

De v.ll, ubi M. [a-ttp]EE.r~tXt dubitanter dederat, haec D. notavit: ~EUi'e.tV (itl ius f)()Can)
cum genetivo XPYJfLtl'twv etiam apud Demosthenem XXXVIII, 20 coniungitur. Cum EEITAI
exstet in Iapide, iure Mordtmannus aut % aut E primam litteram misse statuit. At quod ipse
posuit [~&P ]UT'ttXt, Graecum non est, et v. 17 recte ~EP~aE'CtXt. legitur)J. Vv. 12 -13 't[O
tiplyupiou] D.; 't~lJ-iic; supplevi dobitanter propter H litterae vestigia, quae v. 12 extr. satis
bene dispexisse mihi visus sum. Vv. 19-22 sententiam D. ita interpretatus est: Quo
maiore studio investigaretur, si quid contra leges factum erat, civitas hominibus privatis
certa pecunia Iocabat multas exigendas. Qui conduxerant (ot tiv 't'Y)v cilvl)v 1tpiwv'trlt 'tWV
1ta;pczvOfLYlav'twv), eorum erst inquirere si cui multa irroganda esset eumque ad iudicium
adducere; ae si damnatus esset, pecuniam in Buam ipsorom rem familiarem redigere. XtX'tczAtllJ-~tlVf,tv vox Ionica et de iudice dicitur qui condemnat et de accusatore qui efficit ut condemnetur. V. 24-25 quid dictum esset, idem ingeniosissime explicuit Hermae v. XVI
p. 189 sq. Inde potiora quaedam hic adponenda videntur: Von dem kyzikenischen Halbstater ist hier nicht die Rede und l1berhaupt von keiner Goldmnze. Denn der gesetzliche
Curs des Kyzikeners kann nur dorch sein Verhlltnis8 zum einheimischen Geld ausgedrtlekt werden, zumal der folgende Paragraph zeigt, dass alle anderen fremden Goldmnzen
gar keinen Legalcurs haben, sondern einfach als Waare gelten sollen, und Z. 13-16 ausdrcklich das olbiopolitische Geld als einzig zulssiger Werthmesser fOr die fremden Mnzen
vorgeschrieben wird. Das einheimische Geld von Olbia war zur Zeit unserer Inschrift ausschliesslich Silber und Kupfer, wie Z. 15, 16 zeigen .... Damit verschwindet zugleich die
Mglichkeit, das TO vor HMlaATHPO als Genetiv des Artikels zn fassen, und es unterlie~ keinem Zweifel, dass wir hier die bekannte Redeweise vor uns haben, die PoIlu IX 62
durch das Beispiel 'tpt'tov ~fJ-tOptXXlt0V tll ouo ~lttau oPXfJ.t%t erlAutert. Ja es wird sich noch
mit ziemlicher Sicherheit sagen lassen, welches Ordinalzahlwort zu ergnzen sei, indem nur
zwischen [tvoElxei}tou oder [8woe:lxei]'Cou ~ltta-ttl~POU die Wahl bleibt; also 101/ 9 oder 11 1/ 1
olbiopolitische Silberstater soll der Kyzikener gelten). Cf. q'!ae in nota addidit: OEU'tEpOU,
e.~86fLou, 1tE.lt1t'Cou, EX~OU, E.v'tou, OEXtl'tOU dorch die Raomverhltnisse ausgeschlossen, denn
die Vergleichung der benachbarten Zeilen zeigt, dass wahrscheinlich sechs, mindestens aber
fnf Buchstaben fehlen. Es bliebe also neben den beiden im Text genannten Zahlen nur
['"I'tp]~ou brig, was aber sachlich undenkbar ist. Denn einen Silberstater, von dem Slil
Stck dem kyzikenischen Goldstater gleichwerthig gewesen waren, kann es nicht wohl gegeben haben. - Vv. 28-9: AAO[3t I 3]E[A]WOl M., &.o ['tt, aou 1 v 3E.A]WOl D. Quos

-,
!

.M 11.

25

DEOBETA..

ego dedi ductus in ectypo sitis bene djgnoscuntu~, ita nt de veritate restitutionis meae nibil
dubitem. - V. 29 M: restituit 'ttAO~ l fJ-YJOEV[cr. fJo~'t1 etc. et vertit scbliesslich soll Niemand beim Kauf und Verkauf von gemnztem Silber und Gold ...'b D. hac interpretatione
iure improbata ita supplementa institoit, ut 'CtAo~ pro portorio accipf'ret: ~EAO;
fJo1l0EV[ Cl
~lpt~v f.L~'Ct ete. Bed com videretur potius c8utum fuisse decreto, De portorium e!XigeretfW,
ql1am ne solveretur, verbum quod est 1tp't~Etv praetuli.
Mordtmannus titulum argumento litteratura sermone nixus ad finem qunrti &. ehr. sie
coli rettolerat, Dittenbergerus propter 0 frequenter pro ou scriptum ad initi.a eiusdem saeculi
referendum censuit; hoc mihi quoque videtur probabilius.

ci

J'lepeBOA"~ B1t3*aTL B'"

Bopnceen

dOHOAeNO BCRKOKy .e.lalO~eIlY

Ba C.I'ilYlOUUlX-' 1/cAONzI.

CoB\T"b H HapO.l"b OOCTIlBOBHJlH 00 npe.uo)KeRho KaHoa 9paCH,l.allaHTo8a: pa3p:kmaeT~ BBOn H ShlBoa~ BesKaro qeKaHHaro ['I' e. B")) BHAt MOReThI] 30,lOTa B lfeK8BHaro rept'>paj BCRKil )l(f'JlalOlIlil DP0.l&TIt 8.18 KyDHT"
'1PK8RHOe

3010TO

apOAaCTh

B.lH .YDHT"b B

KyoaTeJlL -

K,.o .e
cepe6pa, a DO-

H.lH '1fKaRHOe cflpe6)lO AO.l)KeB"L npoAaRaT. B oOKynaTh Ba Ra.Bi Jrh 8I<K.lHriaCTMpiH;

.lpyrOIl'L

II'hCT'k,

uo\SeprUeTCJI

KOII.HCK8niH 0poA8Sen'h -

DpOAaBaellaro

ll'kHW. 3a KOTOpyJO KYOU""b; 0POASB8TI:.)I(e H nOK10IT& Dce Ha rnpnACKiJl At.'B&rH, Ba K'hAIt H cepe~po

O.lLBioDO.lHTCKOej 1('1'0" JKe 0P0Jl,8C1D HoIH KyOH'rb Bft

KOTOpylO OB"b

DpOAaCTh, a

DOKynaTe.l& -

Toro, 'ITO

APyrhl
RynHTb;

deN"",

6YAeTb

.IHmeS'h 0poA8sen." -

Tot CY.IIY, aa

B3WCKHoaTL 61AVT1 C" Rap~WHWHX~ B'L

'Iell"h

J[H60

aTO DOCTaBoueRie Tot, KOTopLle B03LllY", Ba nTKyO"h WTpacLI C'h HapywHTe.l(al aUKOR8, Op~C..-kAYJl MX'! cYAe6RWI
DOpSAKOII'h. 30AOTO upoAaUT& H DOKyoaT& 00 AerSTH

AemeO.le H 88

AOpO*e,

(?I

C"h DO.l08H801O CTaTHpOB'h 8a CTaTHp'h KH3MKCHil, .Be

a BCKOe APyrof qeKaHBOe 30JlOTO H '1eKaHBOe

cor.. aweBho [AOC.lOBRO: K&K~ y6iAJln APYn. APyra]; DOm.lHBhI

aa qeKaHROe cepe6po, BB C"L Dp0,l.aao.a; BB c-. DOKyoaTe.l& '.

eepe6po

OpOA&aaTb oOKyoaTL 00 83&81180111

BRRaKol se B3YCRHBaTL RH aa 'IeSaHBOe 3OJ[OTO, BH

.

12.

Basis marmoris leucophaei. alta 0,355 m., 1. 0,74, cr. 0,58; in plano superiori
foramina statuae pedibus infigendis destiQata exstant. Frontis, obi titulus incisos est, parte
superiore fracta versus fere 8 aut 9 perierunt; item anguli dextri inferioris particula satis
magna lb) fracta est, quae tarnen cum parte a arcte cohaeret. Tituli litterae elegantes
archaicis similes (a. circa 0,013) etiam none optime dispiciuntur. Ultimus versus litteris
maioribus (a. c. 0,02) incisos este Edd. comes A.. Ouvaroff, Recherches sur les aot. de Ia
Russie merid. p. 55 cum supplementis Graefii 1), totius lapidis delineatiooe accuratissima
addita in tab. XXIV n 2. P. Becker aet soc. Odess. v. IV (a. 1858) p. 131 sq. (inde
repetitus est titulus litteris minusculis Philolugi v. XIV p. 419). Ex Uvarovii delineatione
et Beckeri apographo apparct lapidem in partes a et b etiam tum non fnisse di:ffractum (cf.
quae Th. Strnve monuit aet. soc. Odess. v. VI p. 21).

1) Lapidis dimeDsiones Uvarovius veris multo maiores ce monument, et l'inlcription grecque devint UDe pierre
indicavit: L~ ct~ on se trouve l'inscription a quaire tumulHire musolmane. 118 pratjqu~r('Dt au rt6 oppoa6 de
archines et demi de )oogueur, les autres c,6s troia la pierre dpux trous rond8, comme ila lei font ordinairearchines six verrhoks, la hllutt'ur de la pll'rre flet pres- mt.'nt poar leur8 monum('uta fuoerairea, afio de pODvoir
que de deux archines JI). E lapidis descriptione ab eodem y mettre de l'eau et du millet D.
data haec adponere pJacet: LeB Tures se servirent de

26

1i 12.

OLBIA.

Lapis in Olbiae parietinis 8. 1848 repertu8 bodie Odessae in museo 80cietatis servatur,
obi exscripsi et eetypom cbartaceum 8Dmpsi.
G

-\.EnNl:./

,ANTo~AYTOI,

_,JeAIAN~PIAI

"TE~EBAA"ToNTbA~EIPHIeENI<AITHNl<or'H
01

A"A 0 1~ I AoTI MoTE po 1'1 EX n ~ I r' po~To 1</

~oTE~oTITIMH~I<AI~nPEA~A~IA~EJeA~Tc

,IAPA1LI -fMo
I' A"AI N11< 0 N EY~ EN

E Y E P r E T H M AT n N ~ E ~ 0 Xe AlT g I ~ H M niE ~ " I I

A PET H~ EN EIeE N Je AI E Y E P r E~ I ATH ~ E I ~To i' rtft\oNJeAITE~ANneHNf
AYToN X PY~o I~X I AI 0 I ~ I<A 1AN ~P I AN TI ToN ~LTE~ANoNANArbPEyeHNAI
To I ~ IoN Y 101 E NT n I 9 E AT P n I
'\

10

H M

I I

n T

H P I

Yar.lect. V. 1: EnNt: Uv. tab.,'mNE Becker. - V. 2: AYTol Uv. tab., AYTON

B. - V. 3 in. TU B.;\ tum TBA+EIn-tKEN Uv. tabe (TH BA~HI Y~HKEN Graefe);
extr. nl: Uv. tab. - V. 4 extr. ToN Uv. tab., TOK. B. - V. 5 fragm. b APATo
IMo
edd. - V. 6: Er'
,I~A ete. Uv. tab., EnA ..... IKA B. - V. 7: ToN~HMoN
edd., extr. aHN edd. - V. 8: ToN~E "edd., extr. PH8HNAI B. fortasse typothetae
errore.

10

. . . . . . . . . . . . . . . . Cl. EWV E.
. . . . . v'to~ ClU'tO[O . . . . . .]l xi Vpt[V~E~ . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . ]V'tt~ iA1t1:0"J~O, ci~Etp71xtv xt 't'Y)v x~~[ v . . . . . . . . . . . . . fvtl OUV
xl] oi &:AAot ~tAO~tll-0't!P~V i;:wat 1tPO~ 'tO x[AGU; xcir30u~ EIVtlt tiit 1tOAtt (?),
Ei]6'tE~ 'tE -tElJr"'~ xt WpE; ti;it:l; IX(la--ro[ ~ --rEu~t~tlt 1t ]ptX 'to[o 8]~lt0[ u ~wv]
r.uEPlr.TrJ""~wv, Ot86X3tX~ 'twt ~fJ.wt t1tf txtvEat] KtxAAlVlXOV EU;EV[ou]
ripttiic; tvtXEV xt Eutp,Eai; 't'ij~ tl~ --ra(v o]'iifLov xrxt crtEq;"Jw3ijva[ tl
inov xpuaoT~ 1.tAiot; x~i riv8ptv~t, 'tov rE] a'tEcpVOV civ~roFtu3~'JtXt
'tore; 4tovuatot~ tv ~6n 3t~pwc.
'0 cilfJ-0; dd twtiipt.

tu

Graefio (apud Uv.) in VV. 1-4 restituendis et explicandis minus be ne rem cessisse
iam Beckerus vidit, qui tamen De ipse quidem supplements dedit ea, in quibus p08simus
acquiescere, praesertim cum v. 3 in. et v. 4 extr. CUID apographo nostro non plane CODsentiant. Nimirum Beckerus vv. 1-4 ita restituit: .... fZV'tOC; tzlftOV, [1tpi'l ~ oi WfLoJL xl
tXvOP~rl[ V'tr.c; oi iv 'tqJ d&O~ vijJ I EaTllx ]'tEC; iArl1t'tOV'to, ti<P(~)PllXEV xl 't'Y)v XO~[ v ~~O itpot,j
~m'tpE~v, I fV X(lll oi AAot <ptA~":tfJ-0~EP0'l izwac 1tPO~ 't"G x[ ~Y1~tX ~ii<; 1tOAEW~ 1etc.

16 12-13.

27

DBORETA:

In tituli argumento praeter orationis simplicitatem et brevitatem nihiJ est quod aetati
eius definiendae inserviat; sola igitur litteratura niti debemns: at haec a scriptura 'Romanae
aetatis titulorum adeo difTert proprietatesque formarnm IV a. Ohr. saeculi tAm bene servat
(maxime in MN~ r'~.n litteris), ut titulnm ad hoc saeculum pertinere persuasum habeam.
(Ita de tituli aetate longe aliter statuo, quam edjtores priores, qui eum ad primum a. ehr.
saeoulum rettulerant). Utique tarnen hic titulus eo qui proxime praecedit (n 11) aliquanto
posterior est: illius enini aetate nummis aureis Olbiopolitas nondum usos esse apparet,
bic &utem urbem iam auro' abundare demonstrat, cum' Callinico mille aureornm praemium
decretum sit.
Verbu~ quod est a'CEcpv6w et substantivum a'tE~'Joc; ad ~raemium quod pecuniae
summa constaret interdnm transferri apud Polybium (XIII, 9, 5. XXII, 13, 10. XXII, 17,4)
et Athenaeum (XII p. 538 b) Beckerus monnit. Similia exempla in titolis haud rara
inveni.nntur.
llepeBOA':& C' C1'p. 4:1: ... RTaK'Ia ~s. Toro, '1TO()LI H ,u.pyrie peBBocTs'f;e CTapUHCL 6L1TL OT~BqHLlJlB
rpa)KAUaU (?), xopomo 3BU, 1ITO KM(AyA DO.ly'l1!'M OTL BapOAB OCTolBylO '1eCT~ H 'sarp&AY 3& 6.1aroAusis,
Aa DOCT8BOBUn BapOA'L nOXBUBT& KauBsBxa c. EBKceBoBB :Ja ero Ao~ecT~ H 6~aro",bBie sapoAY H Barp....HTb
ero TWCSql.1O 80JIOTYX'L H cTaT)'elO, a 06'L amoi B&rpaAi 06'LSBBTL B"I upa8ABHK'L JJ.iOBHCiA B'Ia TeaTpi. - HapOA'L
SeBcy c D a c R T U I O .

13. Fragmentum tabulae marmoris albi apartibus dextra et inferiore mutilum,. altnm
0,17 m., latum 0,10, er. 0,04, litteris 0,01 fere altis (excepto v. 1, CUi08 litterae multo
maiores sunt) et bene servatis inscriptum;
Mosquae servatur in museo historico (in colle~tioDe Buratschkoviana). Exscripsi et
charta madida expressi.
1

ArA
E~O~ ET H I B

~ ~ fit 1\ I 0 I A !
5

Errr AE I r'A"
P A EYE P r
TAl T 0 Y ~ INT 0 Y~ KA .

T H NIE PA"
KHN~E~O\
10

nl -

~y[3lit 'CuX11 l ].
"EO~E 't'ijt ~QUAfjt x~l 'twt]
~lJ.Wt, oi [pxov'te.c; X(lt ol]
i1t't~ tI1ttXv ['E1te.tO~ ....]

pc; te,py[E'Ce,1v ti1ttX"{yEAAE.]'Ct ~o o~[lt0u 'OA~t01tOAt'tW]'V 'touc; XtX['t~1tAtoV't~C; e,lc;]

'C~v te,pciv [vijaov ~~v Af,u]x~v, e.oo[X3t ~OUAijt xtXt o~fL]Wl a[~e,~vwcrrxt u'tov X'tA.

Cum singulorum versunm plus dimidio perierit, non possumns contendere sopplementa
proposita ubiqne esse vera; confirmantur tamen quodammodo cum litterarum numero in
singulis versibns fere pari .(uctnat inter 19 et 22 litteras ; versus 2 et 3, quorum snpplementa certissima, vicen&s litteras habent), tum comparando eum titulo 151 in iosnla Leuce
4*

,
28

I! 13-15.

LBIA.

reperto, qnem, quamvis pessime habitus et exscriptus Bit, tarnen patet ab Olbiopolitis in
honorem viri cuinsdam, qui eis similia beneficia in ea insula praestitisset, positnm fuisse.
Titulum propter 8cripturae rationes ad q~artum sive potins ad tertinm 8. Ohr. saeculum
referendum puto. Oi E1t'teX qni fnerint, videbimus ad n 46.
IIepeBOA'"

C'b Ao6pLlJl~ ctI&cTieJl". COB'lrh H BapO~'b DOCT&HOBB.lB DO DpeA.lO>KeBilo apXOBTOB'L H

CeKB: TaK'b KaK'b DO.lYtI&IOTCJJ B3BicTis, 11'1'0 p'l. OK83L1Baen. YCJlyra

pwe

nK'la BB'h BapOAa O.lIaBioDO.lBTOB'L, KOTO-

upi'ia)K&IOTb Ba CB8~eBB&l1 OCTpOB'L JIeBxy, TO Aa DOCT&BOBB~ COBt'r& H BapOA'b yBinaTb ero T. A.

14. Fragmentum tabnlae marmoris albi ab omnibus partibus praeter dextram fractum, altum 0,15 totidemque latum, crassnm 0,055.' Duo priores versus valde detriti sunt,
reliqui lectu facillimi. Ed. Boeckh, C. I. Gr. 11 add. n 2060 c, Dnbois Neoburgensis
apographo ~8US.
.
Odessae servatur in mnseo societatis (e Blarambergianis). Exscripsi et ectypum sumpsi.
1

~-nNr'o"l
~IEPrnNEI~A

~EPoNTAKA I~YNA
6

N E~nN AlTE KOI

H0YoNTAIKAITA
H~XnPA~BA~II\FI~

:AEr'J\INEI:AIE""AI~

.):>l\loNoTI EYNoYI\
TnIAUM.r

. . 'toTe; tv'tunrlvouatv (lu'tWt 1:]00'1 1tOAt['toov XpEt~ i-pEXE'trxt] a[ uvJE.pi'Wv Eie; [1ttXv'trx ~tX 'Cijt 1tOAEt aUlt]tpEpOV1: xl auV(X[i'tXlwV 1tA"ij30c; XPlllta'tw]v, i.; wv .lr 'tE. XOt[vl 3uattlt? ... ]YJ 3Uovttt xl 'trZ'
[owp AtXlJr~tXVOuatv ol 1:Jije; xwprz~ ~atAE1~
[EUX(xlpwe;' Ot'ti OEo6X3]rx(t) i,1t(rx]tvi.at ~AAtZ[ vtXOV 'toO OE.!voc; ~P6o]tov (?) 'tt EUVOUV
[i.u~ov xrxi,1tp63uIJ-ov 1tpiXE.t] 'twt O~lJr[rot x'tA.

VM. leet. V.

2 in. I:NI=prnNEltA v. 9: Toll\HM Boeckb.

v. 4 extr. lCoy -

v, 6 extr. "EIl: -

v. 7

in. oAEPA Boeckhii supplementis usus sum aliqua ex ~arte mutatis, maxime vv. 4-7; qnae omnia
vera esse non licet adfirmare, cum singulornm versuum minores dimidio partes supersint.
Titulus ad eandem fere aetatem ,pertinere videtur, atqne is, qui proxime praecedit.
llepeBOA".
BBK'b

(Tax'! KaK'L EuaSBK'L c. T&KOrO-TO

Po...oce~~ (1) - -)

OK&3Ia1B&ena YCJIYI'B HrllO~K'Ia C'L

A....O rpa.>KAuall'lt, co;l.ilcTSyJl BcellY DOJle3BoJlY JlSl ropoAa H C06paB'b 6o..,woe I((),IBlIeCTBO AeSeMa, Ra

KMOPIaUI COBepmalOTCJI 06~eCTBeBBLlJI mepTBoupHBomeHia -

Aapy, TO D03TOIIf .t.a 6y~en. DOCT&HOB.leBO DOXB&JlHTb EJI.laBBXa

ce6. 6.1arOCK.lOBBLlJrL R yeepAIIYJI"L OPOAY H T. A.

15. Fragmenta

B II-J)CTB&1e ~PH CBoespeKeHBO Do.xyqalOT'Ia

C. TaKorO-TO Po~oc~a, 3a TO, '!TO Oll'! B.lSe'rL

duo tabulae marmoris albi: a altnm 0,15 m., latum 0,17, crassum
0,08; adextraexstatmargo. Repertum est interOlbiaeorudera a.1882. Ed. L. Jurgevicz
aet. BOC. Odess. v. XIII (1883) p. 115. Exscripsi Odessae in museo soeietatis. - b altnm

. I

16 15.

29

DEORETA.

0,15, latum 0,18, nuperrime repertum exstat in oppido Cherson apud

koviom, qui ectypum chartaceum homanissime misit. Composui.

P~.

los. f. Buratsch-

_N

o\<.II\~f\. AI\I\ATIANo~

\E ITH I JToAE 11< A ITol ~

n N rr ol\lTn N E I ~ I<AI\I\A
=TAIMETAJTA~H~~I

6
. b

ITHIBoYAH'II<AITnl~H

"IN f:,
'JE P"IToYTol ~ NAYTI MoN
JT A~ I A~AIC AI\AA1 I ".loN AP E T H ~E NE I< E N
I ICA I E Y N 0 I A~TH ~E I~' 'I~H MoN~ E~c
::lAI~E AVTnllC" I E I< reN
=- E N I j\
01\ ITEl AN I< J\ I E I ~ fT
E MJTol\EMnllCA

10

\~rreN~EITo
DA't'AIEI~

15

Li

AlE I

He.

Yar. lect. fra a. - V. 1 quae exstant omisitJurgevicz. - v. 2 in. IA4A - v. 4 extr.

KAA - v. 7: NATTIKON. Ductus qui vv. 3 et 7 in. servati sunt, in textu quidem omisit
Jurg., sed in commentario notavit.
1

I)

10

,
15

OE!V EI1tE}r
['E1tEtO~ Nu't"tlJ-OC; n]txatao [K]t%AA~tVOc;
[EUVOUC; WV Otrl'tEJ'AET tiit 1tOAEt xtzt 't~!C;
[citptxvoulJ-E.vot~ 't]wv 1tOAt't"OOV Eie; KaMtz['ttv xpEttle; 1trxpExJt'trxt lJ-E't" 1ttZaY)C; <pt[Ao'ttlJ-ttze;, OE36;(3]t 'tiit ~ouAYit. Xtzt 'twt o~
[fLWt E,1t]czlvEa[at fLE]V E1tt 'tou'tOtC;Nu'ttfLOV
lltzat8tz KAAtz'tt[v]GV ciPE'tiic; EVEXE'J
xt EUVOttzC; ~Y1e; Eie; 't"[ov] oijfJ-ov, OEOO[a]3tXt OE. lYtWt x[]t EXYoV[OtC; 1tpO]~Evia[ v xrxl
1t]OAl~Eiccv x[]t ErC;1t[AOUV xat EX1tAouv] Elt 1tOAE.ll-Wt xrx[1 EV Eip~V1Jl, ciq-UAEl .
xt ci]a1t.ovoEi 'to [oE ~eptalJ-a, ~o'to
veci' ]pa~t Eie; [a~A1Jv AEUXO At30u
Xt a't]~at E[ v. . . . . . .
. (;

30

OLBIA.

N! 16.

Inrgevicz in fragmento a omnia restitue~at praeter patris Nantimi nomen, sed eum
primi quattuor versus ab eo 8uppleti reliqnis multo Iongiores exstitissent, aliquot locis breviora supplementa proposui, qoae singillatim persequi vix ope:r:ae est pretium; supplementa sua
pl~raque a dextra posuit v. cl., cU.m non animadvertisset lapidem ab hac parte esse integrum.
Hoc quoque decretnm propter 8cripturae rationes tertii a. ehr. saeculi' esse puto,
sed eis, quae proxime praecedunt, aliquanto recentius.
,
TO upeAJlO)RHJI':L: Tax'! K&K':L H&BTHM"L ChlB':L) naCiaA& K&I~aTie~':L ope6h1saen.
6J1arOC1tlOHBL1K~ K':L HaUUMy ropoAY H opH6h1BalO~HIID B"L Ka.uaTilO rpam,1l.&s&lI':L OK&3L1Baen ycqrH co Bce
BOaKO)f(JIYII'L ycepAieJl"L, ,J.& UOCT&HOBHT~ COB-hT'L B SapOA'L OOXB&lBTL 3& 3TO HaBTBKa c. naCia,l.OB& KU.laTilhl-a,

I1epeBOA..... (TaRol

eMy H DOTOKK&II':L tf,O opoKceuiEo; opaBo rpajRJI,aBCTS& H

B'b BoeSBoe H B'b IIHpHoe BpeJlJl 6e3'L p&3rpaoJleHi H uepeKHpi; B&CTOO.lBn B3"! 6tJraro KUSS! U DOCTaBUTL B'L

3& ero )l.06.1eCTL B 6.1arOCUOHBoCTh K'b sapoAY, U A&TL

DpUO B:l0Aa n ItlSaHI H BblXOAI un Bell

Jlm.ee me nOCTaBOBJleBie BLlptaaTb Ha

16. Pila quadrata marmoris candidi inferne fraeta, alta 1,74 m., lata in parte superiore. 0,44, crassa ibidem 0,24, utrimque inscripta litteris elegantibus, quae in universum
etiam nune bene conservatae facilesque sunt leetn. Primus edidit H. K. E. Koehler academiae Petropolitanae socius in libello qui inscriptus est: Zwei A~fsehriften der Stadt Olbia .
(Petrop. 1~22) p. 8 sq. (= H. K. E. Khler's gesamm. Schriften, herausg. von L. Step~ani,
Petrop. 1850 sq., v. I p. 62 sq.); mOI P. Koeppen, AlterthDmer am Nordgestade des Pontus
(Vindob. 1823. Rnssice translatus liber prodiit Mosquae a.1828) p. 85 sq. cum translatione
Eichenfeldii et Dotis ac specimine litterarum sere expressis, et separatim in libello: Olbisches
Psephisma zu Ehren des Protogenes (Vindob. 1823). Adversns Koeppenum multa quidem,
sed non omnia vere scripsit Koeblerus in iudicio de eius Antiquitat. orae sept. Ponti
p. 47-53 (= Ges. Schriften v.1I p. 38 sq.), cni Koeppenus respondit in libello: Nachhall vom Nordgestade des Pontus p. 11 Bq. - Boeekh C. I. Gr. II n 2058 'titubIm edidit
Koebleri et Koeppeni exemplis editis huiusque apographo mannscripto usos. Inde nuperrime
repetiit Iitteris minusculis Gui1. Dittenberger' 8yll. inscript. graecarnm fase. I n 248. Titulo explicando praeterea operam dederunt: Malte-Brun (Nouvelles annales .des voyages
par Eyries elMalte-Brun v. XIX p. 132 sq.), Raoul- Rochette (ibid. p. 274 sq.), I.Jetronne
(ibid. p. 282 sq.), Niebuhr (Opnsc. hist. et phi!. v. I p. 382 sq.), W. S. Schmidt (Rheinisches Museum fr Philol., herausg. von Welcker u. Ncke v. IVa. 1836 p. 357 sq. et
571 sq.), comes A. Ouvaroff (Recherehes sur les ant. de la Russie meridionale), alii.
Lapis quando repertus sit, non constat. Postquam diu Stolnae (CTOJlhHOe, DM. B qepHBrOBCKoi ryo.) fuit in aedibus comitis Kuschelevi-Besborodko, qui eam regionern, in qua Olbiae
rudera sunt, possidebat, anno 1880 Petropolin asportatus in scala bibliothecae publicae repositus est, ubi e~scripsi (versus utrinsque lateris inferiores charta quoque madida expressi).
Lapidis margines laterales et partis anticae margo superior nonnullis locis laesi Bunt postquam Koeblerus et Koeppenus titulum exscripsernnt; praeterea infimi versos utrimqne
caemento hodie obducti, quo lapis 8010 adfixus est, legi non potuerunt. Quos versus easque

.M! 16.

DECRETA.

81

litteras, goae lapide laeso perierant, apud editores priores mutuatus s:um; sed in textum ea
sola recepi, in quibns Koehleri et Koeppeni a~grapba plane consentiunt; recepta uncis
quadratis notavi; reliqna v. in variantibus..Praeterea monendum est litteras lineolis curvatis
compositas (0 0 C .(l.) in -lapide ubique ceteris aliquanto minores esse, sad inter se fere
pares exceptis p8ucis, in marginibus propter spatii angustias minore modulo expressis;
Boeckhium igitnr, cum has litteras .modo maiores modo minores dedisset, a vero aberrasse.
Ceternm v. tabulam 2, ubi tituli litterarum specimen vera magnitudine ad fidem ectypi
chartacei exprimendum curavi. Pro A ter, nisi fallor, (B, vv. 52 et 53) A positum est.

.
1

Ij

10

15

20

26

[E ~ 0 :: E B 0] (1\ H I KAI ~ H M E I K A ~ I 0 I A P X 0
.L.'-'''nI V IL nT A E I nA N EnEI~ HHPo C.(l. NTEonp
Tor E N 0 Y Cn A T H Pn 0 A " A c KAI M E r A /\.A (
X P E I A Cn A PEt CX H T A IT Hin 0/\ E IJe AlE I c X PH
M AT.(l. NI< AlE I cn PAr M A T.(l. N Aoro N n P.(l.To
rEN HCTE~I A~e::AM ENo cTHMn APATovn I
T Po CE V N 0 I A N n Po C To N ~ H MoN ~ lAB I 0 Y ~ I A
TE T E/\ E I< EN 1\ E r.(l. NI< A I n P ATT.(l. N TA BE 1\
T I c TA I< A In p.(l. ToM M E N n A PAr E N 0 ME
N 0 Y CA I T A CI> A P N oV T o"Y B Ac I A E .(l. CE I CI< A r I< '
To NI< A IA nA IToY NTocTA~.(l.PAT H cn A Po~o[Y]
T.(l. N~EI< 0 IN.(l. ~E EHnoPHME N.(l. N Enll</\HeE IC
VnoToY~ H MoY E~.(l.Je EX PyeoycTET PAJeo c lo[V]
T.(l. NTE A P Xo NT.(l. Ne E N T.(l. N TA I E PA noT HP LI]
A E I cTH N T H Cn 0 I\E .(l. ex P E I A N n poen 0/\ Y X A
Mo N n Pocx PY CO YC E I< ATo NI< AI 0 V I< E XoN T.(l. N
/\ YCACeA IToY ~E:; E N oV~EPoN TocEn I ToN
XAPAI<TH PAA Y TocVnEPA no~oYCToYCEJeA
ToN X PYcoYc E /\ YCA ToT.(l. N T E nE P I ~ H Mo 1<.(l.1'
TAAPX 0 NT.(l. N A roPAcA NT.(l. N /\Y CITE/\.(l.Co I NoN
XPYc.(l. NTPIA I< oCI.(l.NoVI<EXoNT.(l.N~ETH NTIMH N
~IA"YCA I en II</\HeElcVnoToY~HMoVEd.(l.ICEToV
c
TPIAI< oCloYC XPycoYc E n ITE H Po ~.(l.PoYI EPE.(l.CITo
~E I ACoYC HCI<AITT.(l./\oYME N oVToYC IToVE I cn E N
TE I< AI~JAToN I< I N~YN 0 NToN En 1<1 EPoM EN oNol 0
M EN oY~ E I NToV~H MoVn APAe ECeA I CITo N II<A
No N IC AlE I CT A YT An AP AI< AAo Y NToCToYC
EXoNTAcnp.(l.TocnAP E/\e.(l. NenHrrEIA P
Toft\EdIMNoYC~ICXI/\loV(E I C~EJeAI< AI

"I
1

"i

'I
~

"

32

16.

OLBlA.

so' T.()Nl\oITl.()NTlAPAXPHMAl<oMICA.ME
N.()N T H N TIM H N A Y To CE N I A Y To N CY M Tl.
PIEN Er XG>E ICT"l<oNoY0ENAETlPA:; ATo E
Tl I T E To Y A YT 0 Y I E P E.() A 0 Po.(): N" A P A~ r E N[O]
'M E N .() N CA I .() 11 E " I T H N T .() N ~ .()P'() N Je 0 M I
,85 6 H N'o Y ~ V N A M E N 0 Y 6 E T 0 Y ~ H M 0 Y ~ 0 y
NA IA YTo'ICA: I.()CANToC6 E Tl P'()To rEN H N
BoH0HCAIToICI<AIP6ICTlAPEl\e.() N ETlHrrE.
I\AToXPYCoYCTETPAl<dCloYCA I P EeEICTE
THCT.() N EN N EAA PX H CoYI< E AATTo N'()~
40 M E N H X I " I .() N I< A I Tl E N TAl< 0 C I .() N X P Y c.() N
"
"P00 EC IN E Tl I H CAToE tT I TA I CM E
Y CAI C
Tl P 0 C0 ~ 0 I CE::: .() M Tl
1\ 0 I M E N Cl< H Tl T 0 Y X 0[1]
E0E P A Tl EYe H CAN E Y I< AI P.() CoY Je 0/\ Ir A6 e
6'() PAn A PE Cl< EYA C0 H T.() I B AC 1/\ E.II\YCIT E /\.r~
45
Tl P A 0 E N T 0 CT E T 0 Y CT 0 1\ 0 Y E I CB A C11\- E I A
I<ATATo'l'H<1>ICMAE N .()IE6EIToYCAroPA
CA N T AC" A B E 1 N 11 A P A T H C" 0 /\ E .() CX P Y C0' ~
T P I A I< 0 CI 0 Y Cl< A I A r 0 P AC A N T 0 C Je 0 N .() N 0 (61
A To ~ ETA X P H M A TA M H 6 Y N ACe A I
60 ~ 0 Y N 'A I T 0 V(CJ A P X 0 N T A C A 1\ 1\ EIN AI" A
PATol CTEI\.()N AI C~ IA .YCAME N.() NTH N.() ,
N H'N Tl Po CT H M "01\ 1N I< A I ~ IA TA YT AT PI.
A N A Tl P A e E IJC H CT H C.() N H C I~ AlT 0 P I ToN
A r 0 P AC A NT 0 C<Io P M I.() N 0 C CY N 16.() N
55 Tl P -l) T 6 rEN H C6 loT 1M E r A" 0 1C6'1 A " T i
MACITl EP I Tl ECE ITAIHTlo /\ ICAYToC"APEI
0.() N E I CT H N E Je 1\' H CI A N E 6 .()'I< E T 0 Y CT P IA
l<oCloYCXPycoYCTlAI\INTE"ITlI\E I CTAPXo
I E P E.()CITo~ EIA crE N 0 ME N HCICX Y P AC I< AI".()
60 /\oY ME N oYToYCIToY EI CM E~ 1M NoN I<A 16YoTPI
[T]EICTl Po ~ H /\oY6E 0 NToCECECeA IT 1Mo Y,CTE
~oY '()CTlEP~ EI< A IE rENEToTl APA YT 11< Ao M E61 '
M NoCXPYCoYI<A 16 YoTP 1T.() N I<A 161 ATAYTA
6IAr.()N IACANToCToY6HMoYI<Aloi oME NoY .
65' 6EINCIT.()NHCAIEIC6ETAYTAXPEIACTlAPA
CX.EC0A I ToYCE YTloPoY MI; NoYC" POToC CY N
E 1\00YC H CE 1<" H CI ACE" H r rE II\AToE I CT H N
CIT.()N 1AN X P YCoYCX 11\ loYCoYCTl A PA YTII< A E

0"

""0

M 16.

33

DEOBETA.

70

75

80

NE rJe AC E~ (\.1< E (\. N ToYCT PI A JeoC I oYCATo KC(VC]

E I CE NI A YTo N Je AI~oYCX PVc I 0 NTl AN XAAJe[ON]
EI< oM I CATo E I< T E TP A Je oC I (\. N "P(\. ToC~E TT I[-Ir]
rE I/\AToTlY P(\. NM E 61M N oYC61 CX 1/\ I 0 YC"E:.I~
TA I< oC I oyc(\. NTo~CTl E NTA I< oC I oYc ME N E6(\.JeEN
EI CT E TT A PAC I< AI E leTE ATo YC6E~ ICXI/\ 10YCE I.
6 Yo I< AlE " TA HM I E Je TE A I< AlT(\.N /\ 0 I " (\. NT(\. I'
E NToYT(\.IT(\.11< A I P(\.I E TT ArrE 1/\ AM E N (\. N Tl A
PAXP H M A TACTI MAC 1<0M I CAM E N (\. NA TToT(\.f\
TlOPIC0ENT(\. N X P H MAT(\. NA YToCY MTTEPIE
N ErXeEI CE NIAYToNTH NTI M HN El<oMICAToTo
<0 NoY~ E NATT PA: AM E NoCl<AI61AT H M" P(\'To
rEN 0 YCTl P00Y MI AN Tl ol\/\A ME
P H MATAo'
I< 0/\ I roc6 E CIToe E Tl 0 P I Ce HT(\'I~H M(\.I To YT(E]
[B]A CI/\ E (\.CC AITA <I A P NoY Tl A PA rE N oM E NoME
NoYE I CTo" E PAN enleEPA" EI A NT(\. N~ E AP XoN
T(\. N cY NA rAro NT(\. NE I< /\ HCIA NI< AlT H NT ETl,.
Po YC I AN E M<I A N I CA NT(\.NToY BA CI/\ E(\.CI< A 1610
T I E NTA 1C Tl PoCo ~ 0 I CE CTI N 0 Y~ E N Tl A P E /\ e (\. N
"p(\'TorE N H CE~(\'I< EX PYCoYC E N AI< oC 1oYCT(\. .
~ E" PEC B E YT(\.N /\A B o NT(\. NTAX PH M.ATA I<AIA
Tl A N T H CA NT(\. N B AC Il\ E I Tl P(\. Tor E No YC I< A I
[P]I rTo I< P AToYCToY6E B ACI/\ E (\.CTAM E N 6(\. P.
AME NoYEICoprH N6EI<[ATACT]A NToCI<[A]
ANAl: EY:: IN TloIHCA[MeN]
6EJeAITQYCAPXoNT[ACANA]
-/\e(\.N 0 [6HMoC" E PI<I]
[BEYTACEnIT]

rx

85

90

95

[C (\.]
B.
1

I)

ETI6E ToYTl /\ E IC To Y M E:. PoYCToVTT PoCToM Tl oT.

Mo NTH C" oA E (\.C ATE I XI CToYo NToCToYT E JeA-.
ToN/\ IM E NA Tl A N ToCJe AI To Y Je AT ATo" PoTE P..
YTlA PXo N I X0YO "(\./\ IoN E (\.CoYoHP(\.CoC (\.CIA[C]
T(\. N ~ E A YTo M 0 /\(\. N E Tl A rrE /\ /\0 NT (\. r rA /\,.
TAel< A leI< I poycn E Tl 01 H Ce AI CYM MA X IA N I<AI6Y
NA MI NCYNH X0AI ME rAI\H N I<A ITAYTH NToY XEI
5

34

OLBIA."

MN"oCH:=: EIN E" A rrE/\/\oNTN" PoC~EToY

TolCel CA M ATAC I< A 1CI<Y0 AC I< A ICAY6.A PATAC E" I
10 0YME I NToYoXYPMAToC~ E610TACCAYTCI< A[I]
AYToYC TH NT r.r A /\ AT.n. N MoT H TA I< A I ~ IA
TAYTATl 0/\ /\ N EXoNT N A0YM CI<A I TlA PECJeE
AC M E N N E r/\E I "EI NTH M Tlol\l NAMA6.ETIJe A I
A/\/\ArE rE N J1CeAI E/\ATT MATA Tlo/\ /\A
16 I< ATAT H r X PAN E<I0A PeA IM E NT H No 11< E TEl
~ A N A Tl AC. A N I< AlT 0 Y CT H M Tl A P P E I A N 0 I
~l<oYNTACMI;; E/\I\H NACoYI< E/\ATTaYCoN
T ACToN A P 10MoN X 1/\ I NI< A I Tl ENTAJeoc I N
ToYCE NT 1"PoTE P ITlol\EMICYMMAX HCANTAc
20 E NTH I Tl 0/\ EIE r/\E 1\0 In E N AI6E "ol\l\oYCME N
TrE E N N oYl<ol\ I royc6 ET M Tlol\IT N N E
N E Je E N CYN E"e N o6H Moc61 H rN IAI<cl<AITor
Je IN 6.YNoN ToMM E/\l\oN TA I< A I TA~ EIN A TlPao
<l0A I\M N"o I oY ME N oC"A P E I<AA E ITl A NTA C
25 TaYCICXYoNTACBo H0HCAII<AIMH"E PI16EI NTH N EI<
no/\I\N ET NTETH P HME N H MTTATPI6AYTToX E[I]
Plo NrEN oM ENHNTolCTTol\EMlo ICoY6E NoC6E"IL[I]
60 NToCEAYToN oYTE I CA" A NTAoYTEICMEPH I~
H:: loYo6.H MoC E Tl H rrE I/\AToAYToC I< ATA CI< EYA f'
30 AM <loTEPATATE IX H I< A I Tl P00 HC EI M Tl AC A NTH N
E I CAYTA~ATlA N H N I< AI TT E PAYT ITlPoI<EIMENf'
oYI< E"AccoNrX PYCN H XII\IN I<AITT E NTAJeoCI
NI< AI EYeYC E N ErI<ACEICTHNEI</\HCIANXPYCoYC
Tl E N TA I< oC I oYC EICToYCAPPABNACATTE60ToTlA"
TATA E prA YTlol< H PYI< A JeAlnAPAToTH NA PI0M H
85
eiN Tlol H CACeAI E;; ETolMoYToye E pr N AeoYl<o/\[I]
rAX PH MATA Tl E PI E Tlol HC ETHI"0/\EIETI6E"0/\
/\N E pr N NE rI<ATA/\ITlo NT NTAE prATlP
Ta rE N HCTH I "o/\E ITAMEN EPrAAYToCCVNETEI\E
40 CATo61 A TlTM A~ET 16 H M loY~E N A N H
NE rl<E N A N A/\CACTE EI CAM<IoTE PATATEI X H
X Pyeoye X 11\ loYC Tl E N TA I< 0 e I oYC I< A ITo Tl 1\ E I CTo[N]
~IAl\yeAeX PVC IoN E 1<0M IC ATo X A 1\ I< oN E I<T ET PII<oe I NI< ATECJe EYACE~E I<AIToycnyproyeJeAJeC61
A Je E IM E NeYCToYC" PoCTA I (ME rAI\AICnY/\AI CA M
4:6
<loTE PoYC ICAITo rlCAeH rHTo PoC IC AlTe rJe ATATHI\

M 16.

....

16.

35

DEOBETA.

50

55

60

65

70

AM A == ITo rl< A ITo N E Tl. ~AYPI oY E;n E CIC EYA C E~E

Je A IToCITo B oAo NI< ATEc I< E Y AC E ~E IeAIToMnYI\,f
NATo NE Tl I ToY6 E I rMATocETI6 ETHCTloJ\ EC
N A Y/\0 NTE 1\ oye H CTo I CA roye IToYC/\10 oye 161
TA IC61 AToTA n /\01 ATA6 H MaC I A Je A I<C~I AJe Eie
0A I JeAIMH0 E N EXEINTNAPMENN E TlH rrEI/\ATc
JeA ITAYTA Je ATAC Je E YA N A N A/\CACT E I CTAYTA
nA NTA X PYCoYC61 A Je oC I oYCJ\o roN H N ErJe E Tl A PI1
XPH M AN E N EI< E N 06H MocTloA/\A I< ICAYTo rle AI
n PoTE Po N ECTE<IANICCI<AIToTE (TE <I AN e E"
E n ITH I ToYAo roYA TT06EI E E I ETI~E/\ol TT HeoYCHC
ACYNTE/\ E CToYTH CI< ATATo M TT 0 CI oCnyproNCXo[l]
N I AIACEICToN E Tl AN TonoN E TTII<AI\ECAM E NoC[o]
6HMoC H::: le E IeAITAYTH N CYNTEA ECAC0AITE
TAPTH N oYCANCXo I N I AIA N TT PTo rE N H e~EoY
~ EM BoY/\oM EN oCAXAPICTE I NYTlEMEINEI<AITAY
TH NTHNTEIXo6oMIA NE ICH MTlPoE0 H I< EXPYCQYCE
JeAToN E Tl ITETHC Je 0 I N H Co 11< 0 No MIAC I<AITAMIEI
AC rE N 0 ME N oC JeAI X EI PI CAcTAcMErlcT/\cTHCTlo/\.
cnPoCo60YCoY~ENAMENTNTE/\NN E JeT"
Y" A PXoNT N E: E BAI\EoY~ E N oC6 A Tl H/\/\oTPI
C EoY6E NT NynAPX 0 NT N CYM" E PIE N ErX0E!
6EToi Cl< A I Po I CAYT M TTACITolCM E NA<IE CEICE
C
Tlol HCAToTrX PHMAT NTolc~EcYMnEPIENEr
'(eE I
Po NoN oCoN H BoYI\ o NToTo I< 0 NoY~E N A E
TT PAEAToTlI\E I CTA~EX EIPlcAcTrleoINNTPIA~E
ETH CYN E X CTlANTA~II Je HCE NOP0eJeAI61 JeAI
CToYC ME Nl\o roYC E NTo 1C PI CM E NolCX Po NolCf
"0<1 E P NTA[~]ATToTM TT PoCo6M TlITlTo N TA
E NTo I CTH CTl o/\ITE IACX Po NolCTTA PA6E::: A ME No[C]
EI CleoM I~H ~AYTloyrErE'N HME NoYToYToYETlf
1\ HeEI ACE:::NI\TTE /\YCEMENTHMTl 0/\ I No<lE I/\H
M AT N TTA PEI\YC E6 EToleNT N6E NTH ITlo/\EI
I<AIe(\<~IAIeE I MENNTTANTN6IATEToYCTlo/\E
~oYC Je AITACA<IoPIACI< AIT NY TlAPXo NT NE ICTo
:> EN HlCoNTN I: HTH CANToCY"EPToYT NToY
M oYE Tl I M H N I EYC A II<AITlPoNoHCA I XPHCIMC
CT~AN E ICTAICIeAITolC X PH eTAICo<IEI/\oMENN
[YTII<]AITlnATP IXPYCNEEAI<1CX1/\1NTTPTo[C]

cx

75

80

85

6*

86

.M 16.

OLBIA.

[n~TPE'I'E]TI~HMloNAMBoY
I\HTAITPonorX PH

90

[AYTIA:I]CA NToc6E A<I ECI MTTol HCAC

[HCTAICA<IHIC]En AC 1Tl A NTA I< AI oY6 E N A
[oTEPo] NAYT I N 0 M 1CACE I N A 1
[ynA]PXEINEYNoIANToYI6
[E0PA]YCM E N oCT 0 I CYTl [A]
[AYTo I] e 0 Y Je E I\Ace 0 [Y e]
[oYCoYCA n] AC I To [I C]
[~ENAE]

95

[T E' X]

Variae lectiones praeter supplemeota textui ex Koehleri et Koeppeni apographis inserta

enotandae videntur hae: .A v. 1 (cin fine N solus servat Koehl. Boeekh. - V. 2 in.
TECICAIOIEnTA edd., extr. TlP Koehl. B. - V. 5 extr. npOTO Koepp.- V. 10
extr. Y edd. - Vs. 13 extr. C ipsum quadratarium omisisse in litteris ad Butmannum
datis notat Koehl. B. Quod utrum verum sit neene, nUDC quidem diiudicari non potest,
quia ea quoque littera, quae proxime huie anteeedit, detrita este - Vs. 15 uItimum P servavit Koehl. (Koepp. ms. i)8 B. - V. 19 extr. N edd. - Vv. 23 et 59 IEPEC Koehl.
non recte. - V. 32: TOKON edd. - (cVs. 34 tertium N ex Koehl. addidi. Vs. 37 ultimum I ex Koehlj) B. - V. 39 extr. NON Koepp., NM Koehl. B. - Vs. 44 ultimum
ex Koehl. qui C notat a quadratario omissum esse. B. - V. 47 extr. oye Koehl. B.,
Ol'~ Koepp. - V. 51: IAAf Koehl. - .Vs. 52 extr. C ap. Koehl. deest; sed in Koeppenii
editis apographis id eomparet, et in eiusdem manuseripto vestigia eius adsunt. B. - V. 55:
.MOT . . E Koepp. - Vs. 58 extr. V omisit quadratarius, quantum ex Koehleri litteris
colligo. B. (recte). - V. 60: EIC~YO Koehl. B. - V. 62 in. POY edd. - V. 69:
E6KEN Koepp. B. -V. 72 extr. TlEN edd. - V. 74 extr. EIC Koehl. B. - V. 75
extr. TN edd. - V. 77 extr. TN Koebl. B., TO. Koepp. - V. 80 in. KO Koehl.,
.0 Koepp. - V. 81 extr. OY edd. - Vs. 83 Koepp. ultima NOME bis in lapide extare
dicit; Koehl. hoc negat. In manuseripto Koeppenii alterum NOME deletum est. B. Re
vera erravit lapicida. - V. 88 in. npo Koepp., extr. TON Koehl. - V. 91 in. PIC edd.,
extr. PA Koehl. B. - V. 92 eltr. KAI Koehl. B. - V. 93 extr. MENOYMETArp- B.
(ccOYMETA ex Koehl. et seqq. ex Koepp. ms.u). - Vs. 95 ultima littera Koehlero est 0;
Koepp. in editis nihil habet, in schedis A obseurum). B. - V. 96 in. CBE Koehl. B. V. 97: le ... 0 B. eum nota: (d et 0 (hoc ex Koepp. ms. addidi) ap. Koehl. desunt.
B. V. 1 extr. no Koepp. - V. 2 extr. KAT Koehl. B., KA Koepp. - V. 3 extr.
PO Koehl. B. - V. 5 extr. AA edd. V. 13 extr. KA Koehl. - V. 19 extr. TA
Koepp. - V. 25 med. O.TA .. OB Koepp. - V. 29 extr. AN edd. - V. 31: Al'TONI
Koepp., extr. ON Koepp., N Koehl. B. - V. 37: nOAEITI Koepp. - V. 47 med.
Enl~AY Koehl. B., EU .. Al' Koepp. - V. 56: TOTEEC Koehl. B. - Vs. 65 in voce

16.

DEORETA.

, _ ..

,-

...: ' - - . . . . .

---w'

_.

37

'tcXe; T AC p. T AC est in lapide teste Koehlero; at Koepp. ms. T AC habet in voce fJ-EYtQYt'tU;

[recte], idque in margine iterum adscripsit maximis litteris ex lapide ipso impressis (in editis
utroque loco habet TAC); in fine E est ex Koehl. B. - V. 77: KOMIHNAITQI Koehl.,
KOMIAHvEAl'Tm Koepp. - V. 81 primum O' et v. 83 primum M omisit ~oepp. - .
V. 84 in. C~E Koehl. - V. 88 in. HCTAIC B. cum nota: (eprima He ex Koehl. et
vestigiis in Koepp. ms.) - Vs. 89. I vocis AYT omittit Koepp. B. - V. 91 init. TE
Koehl. B. - V. 94: npOCOY ~ENAE Koepp. B., ENAE Koehl.
A.

"EO~E ~ouAYit xtXt ~fJ-[ Wt] ElxciOt, ol

apxo[VI't]E~ xl oi E1t'tci EI1tt%v 'E1tEt~ 'Hpoawv ~E 6

np[wJI'tO)'EVOU; 1ttX~p 1toAAci~ xtXt lJ-E)'tXAtX~ I xpEttXe; 1t~pEia;(J)'ttXt 'tiit 1tOAEt xtXt Eie; XPl)IIfJ- cl 'twv xtXt Eie; 1tP~),lJ-cl'twv A6yov, TIPW'tOI)'Ev1)e; 'tE OttXOE~cl(J.e.voe; ~lJ- 1ttXpex 'to 1ttXl'tpoe; EC,VOttXv
1tpOe; 'tov 0'ii(J.ov OttX ~iou OttXI'tE'tEAEXEV AEj'WV x~l 1tpci't'twv 'tci ~EAI'tta'ttX" xtXt 1tpw'tofL fLEV
10 'lttXptX)'EVOlJ-Ellvou ~tXt'ttX~cipvou 'to ~tXatAEWe; Eie; Ktiyxul'tov xtXl eX1ttXt'tov'toe; 'trX wpcz 'tYi~
1t~pOOOU, I 'twv
XOtVWV E~l)1t0P1)IJ-EVWV, E1ttxAl)3Ele; I U1tO 'toO O~IJ-OU lOWXE x,puaoOe; 'tE'tpt%15 xoatou[e;]'" 'twv 'tE tipxov'twv 3EV'tWV 't lEpci 1tO~ptlltX Et~ 't~v 'tii~ 1tOAEWe; xptttXv 1tp~ lloAUXtX[pJI(J.oV 1tPO~ xpuaoO; EXtX'tOV xl oux EXOV'tWV 1 AuatXa3tXt, 'toO OE ~EVOU epE,pov'to~ E1tt 'tov I
20 xtXptXx'tiiPtX, u'to~ intEptX1tOOU~ 'toue; ExtXl'tov x,puaoO~ EAvacz'to 'ttiiv 'tE 1tEpl 4l)fJ-0xwvll~rz
Pxonwv tiyoptXaciv'twv AUat'tEAWe; oIvov f xpuawv 'tptxoO"tWV, oux EXOV'tWV OE 'tY)v 't'fJ-~v I
ttXAOatXt, E:rttXA1)3Ete; into 'toO o~(J.ou lowxe. 'toue; I~ptxoaiou~ xpuaoOe;" E1tt 'tE tHpoowpou lEptw
25 at'toleEttXe; olJalle; xtXl1twAoufJ-EVOU 'toO at'tou Et~ 1tEVII'tE, xtXl t 'tov xivouvov 'tov t1tt~&P0lJ-EVOV
oiolfJ-EVOU OETv 'toO O~lJ-0u 1tptX3Ea3tXt aT'tov fxtXlvov x~l Ei~ 'ttX't 1tptXxtXAO~'tO~ 'toue; I EX,OVso 'te;, 1CPW't'O~ 1t~PEA3wv E'lt1))')'EiA~I'to fJ-EOtfJ-Voue; taxtAtOUe; Ei~ oe.XtX, xtXl 11 'twv AOt1twv 1trzprzxP'iilJ-tX xOfJ-LatXfJ-E,lvwV .'t~v 'ttlJ-~v, tXu'tO~ EVttYtOV aUIJ-1t[E]lptEVEyX3E!e; 'tOXOV OU3EVtX i.1tprl~'to
85 Ef1tt 'tE 'toO iXU'tOO iEpEW ti3p6wv 1tiXp)'EVollJ-EVWV ~tQ)v E1tt ~V 'twv wpwv XOfJ-tIIO~V, ou
OUVlJ-E.VOU E 'to O~IJ-0u OOlvt inol~, ti~u~a~v'toe; OE TIpW'tOyEVl)V I ~o1)3ijatX'" 'tote; xtXtpolC;,
1tpEA3wv E.1tYJY)'E[i]IA'tO xpuaoO~ 't'e.'tpxoaiou~ tXipE3Eie; 'tE I'tiie; 'twv i.vvEcz tipxYi~ oux EA't40 'tovwlJ- 11 fAEV ~ XCAiwv xtXl 1tEv'txoaiwv xpuawv l1tpo3EatV E1tOt~a'to E1tl 'ttXTe; fJ-EAAOuatXte; ,
1tpoO"OOote;, E~ wf-L 1toAAol fJ-E't ax1)1t'tOXOt I E.3Ep1tE(31)av EuxtXipwe;, oux bAi)'tX OE I OtiiptX
45 'rtpEcrxtua3l) 'ttiit ~atAEI Auat'tEAw[~] 111tp~3E.v'toe; 't~ 't00 atOAou Eie; ~tXaiAEtiX I xtX~rX 'to
o/1lq>talJ-rz, EV rot lOEt 'tou~ ti)'opala~v't~e; A~E!V 'it~Pt% rciie; 1tOAEWe; xpuaoLOe;]1 'tp&tXxoaiou~, xtXl
O tiyopatXv'to~ Kovwvoe;, Otlti 'to e: 't'tX ;:@~fJ-tX'tcz lJ-~ ouvtXa3at 11 oov~t 'tou~ apxov'ttle;, eXAA'
e.lVtXt 'rt~lprX 'toTe; 'tEAwvtXte;, Ot~[A ]ualJ-E.vwv 'tY)v w!v~v 1tpOe; ~lJ- 1tOAtV, xtXl Otci 'ttX'ttX 'tpl[~]I
65 tivtX'itptX3EtO"1)e; 'tiie; Wvli~ xtXL 't'O 'tpt~OV I ti)'opaatXv'to~ ~opfJ-iwvoe;, auVtO>V 11 npw'toye.V1)e; OtO't&
fJ-EYrXAOt~ Ot1t'tW)fAiXat 1tEpt1tEaEl'ttXt ~ 1t6At~, tXiYto~ 1ttXpEAf3Wv EIe; 't~V EXA1)attXv lOWXE 'toue;
~ptlxoO"iou~ XpuO"O~ 1ttZAtv ~' E1tl llAEta'tclpx,o(u) , tEpEW al'to8EttX~ ye.V0fJ-EV1)~ laxupc; ~tXt
60 1tWIIAOUfAE.VOU 'to ai'tou Eie; IJ-E~tfAVOV xtXl ouo 'tptl'tEr~, 1tPOO~AOU OE v~oC; Eata3rzt 'ttfAouO"'tE,fpOU,
Wa1tEp OE xl t)'EVE'tO 1tpu'ttx b fAEOt)fJ-Voe; xpuaoO xiXl ovo 'tpt'twv, xtXl t 'ttX'ttZ 1 OttX)'w.
5

et

. ---'. =,

38
66
70

76

80

86

90

95

J\! 16.

OLBIA.

VtrZatX~O~ ~o ~fJ.OU xl OlOfJ.EVOU

I' oav ae'twvliat,

Ei~ OE 't''t xpEie; 1ttlpt%lcxEa3L 'toue;

EU1tOPoulLivoue;, 1tpGJ'to~ auv1EA30uO'1)e; EXAl)airle; E1tYJj'yEtA'to Eie; 'tY)v I at'twvirlv xpuao~ .

XLAiou~, oe; 1ttXpcxtJItix e.lve.yx~ lOWXE, wv 'tour; 'tptxoaioue; ci'toxoue; 11 Ei<; E,VLrztJItOV, xi OoUC;
xpuaiov 1tv xtXAxOV I ExofJ-iatX'to ix 'tE/tpiXxoaiwv 1tp6Yt"o~ 0' e:lnrylrEtAiX'to 1tUPWV ILEOifJ.vou~
OtaxLAioue; 1tEvl'txoaioue;, WV 'toue; 1tEv'txoaioue; fJ-Ev lOWXEV I Eie; 't!'t''tpe; xl EX't'EtX, 'toue; 3i
OtaxtAiotJ~ !i[e;] 1I ouo xtXL E1t'tci ~fJ-tEX'tE, xi 'twv AOt1tWV 'twv e.v 'tou~Wt 'tWL xtpwt E1tyj'f,tAt%fJ.!VWV 1tPXP'iifJ. 'tele; 'tlfJ.cie; xOfJ.tatXlJ-E,vwv 1tO 'twv l1topta3E.1I'twv XPl)ILa'twv, in~
auIL1tEptEIVEn3Et~ f,VtrlU'tov 't~V 'ttfJ.~v ExolJ-ta'Co 'tollxov OUOEvtX 'itpa~rlfJ.Evoe;, xcxL Oe 'tY)fJ.
npw'tolyivou~ 1tpo3UfLtrlV 'ltoAA 1J.Ey XP~fJ.'t, oulx OAtYO~ OE aT'to~ E1topia31J 'tWl ~fJ-wr 'tO
'tf. I ~rzatA~we; ~rlt't'epapvou 1tpyE(VOfJ-E);VOU Eie; 'to 1tEpV E1tt 3e,P1tEtrlV, 'tWV OE tipxovll'twv
auvtXj'tXyov'twv EXA1)aiv xi ~v 'tE 1trl~pouatv EfL<fa\ltaav'twv 'toD ~atAE.wc; xL OtOI'tt EV 'tale;
1tpoaOOot~ i.a't'tv OUOE,V, 1tpEA3wv I TIpW'toyEV1)c; lOWXE zpuao~ EVrlxoaiou~ 'tw[v] I OE 1tpEa~EU't'WV AOV'twv 'ttl XP~fJ.rl'trz xat ci: 11ttXv'tllarZv't'wv aLAEY, I1PW't0YEVOU~ Xrlt I [.]PtO"'toXptX'tou~, 'toO OE ~tXaLAe.We; 't'ci fJ.EV owp[ rl I fJ-EfJ.~]rlfJ.EVOU, Ei~ bpy~v OE xex'ttXa't'av'to~ xa[l I
'tY)v] ciV~EU~lV 1tOL1)afJ.Ev[ou, ILE't. p. 1 ] OE xext 'tou~ &pzov'tc; tiv[~tW~, wv
EVEXEV (?) Il auV]EA3wv 0 oijlLoe; 1tEpicp[o~o~ E.yEVE'tO xtXt l1tpEa]~EU'C; E1ti 't - - - - I
- -aw-B.

]!

l~t l 'toO 1tAEta't'ou fLtpou~ 'to 1tpO~ 'tOlL 1to't[t% IJ-ov 'tiie; 1tOAEWe; ti'tEtX&O"'tou ov'to~, 't'o U
xrz['t]! 'tov AtfJ.EVrz 1tv'to~ xtXt 'to x'tcX 'to 1tpO'tEp[0'1] U1tPZov iX3uo1tWAtOV, gw~ OU 0 ~pw~ 0
6

10

15

20

26

80

So

'0

Iwai~, 11 'twv OE t%U'tOfJ-OAWV E1ttLyyEAAOV't'wy rAa~'t'a~ xl ~xtpOUe; 1tE1totlja3tXt auILfJ-tlXctzV

xt oulvrzfJ-tV auvljx3tXt fJ.EyrlA1)V xt 'tu't1)v 'toO XEt!fJ.Wvoe; ~~E&V E1tCXyYEAAOV'CWV, 1tpOe;
~OUI~Ol~ etatlf-LrZ't~ xcxl ~xu3~~ xtXl ~rzUOrlpt%'t~ E.1tt;;3U(J.E1v 'taO O;:UP(~ILrl1:0;, tOt6't'rz~
watnwc; xrzt 1 rzU'touC; 'tY)v 'twy rAtX'tWV WfJ-Oon)'t'tX, xi Otti I 'ttXtYttX 1tOMwv EX6v~wv 3(,fL(a)~ xtXt 1ttXpEaxEJafLE.vwv Ej'M.t'itEtV 'tY)fJ. 1tOAtV, tX(J.tl OE 'twt xt I .AA yEyEvija3t
i.Aex't'~WfJ.~t% 'ltOAA 11 xtX'tci 'tY)y XWpV, iep3ap3t fJ.!v 'tY)v oLxE't'EiltX'I &1ttXav xrlL 'toue; 't~f-L
1tpWpEtt%V -ollxov'te; Mt~tAAl)vexe; oux EArX't't'OUC; ovl'ttl~ 'tov tipt3fJ-ov xtAiwv xl 1tEv'taxoaiwv, I
~ou~ EV 'tWL 1tpo'tEpwe 1toAEfJ.Wt aufJ-fJ.tXx~atXv'CtXe; I1 e.v 1:11t 1tOAEt, EYAEAOt1tEVt oe. 1tOAAOU~
IJ-EV I 't(i)y ~E.VWV, oux oAtyoue; OE 'twf-L 1toAt't'wv, wv g;vEXEv auvEA3wv b 0'iifJ-0e; Ot1)yWVtxw;
Xtlt 'toy I xivouvov ~0fJ- fJ-EMOV'ttl xL 'tel OEtVcX 1tpO oiq>3rlAfJ-W\I 1tOeour'Evo~ 1tpExaAEt 1trXV'ttXc; 11
~ou~ laxuov't'rlC; ~oYJMiatXt xtXi fJ-~ 1tEpttOETv 'tY)v EX I 1tOAAWV E'tWV 'tE/'t1)P1)fJ-EV1)fJ. 1t't'pio
u1t0XEiJptov yEvofJ.ivl)v 'toT~ 1tOAEfJ-iot~, OUOEVOe; ' E.1ttOt!oov'to~ EtlU'tOV o't" Eie; tX1tv't'rz oin' E~
fLEpll wv I ~~iou 0 YifJ.0~' E1tYJYYEtAtX'tO tXiYto~ Xtl't'axEU~v 11 tifJ-~6-tEPtX 't'ti 'tE&;(l) xai 1tp03~aElfJ.
1tav 'tY)v I f,l~ VtcX oex1trlv1)V, Xt1tEp tXtnwt 1tpOXEtIJ-EVWV I oux iAtXaa6vwy xpuawv ~ X&AtWV
xi 1tEv'tt%xoailwv, xi EU3ue; EVEyXc; ELC; 't'~v EXA1)a{v xpuaoOe; I1tEV'tiXxOatOU~ EL~ 'toue; tipptX~cj)vtX~ 1tioo'to 1trlVII't 'tt% lprrz U1tQ x~PUXtX, XtXt 'ittXpt% 'to 'tY)v tipi3fJ-ll;atv 1tot~aa3t i.~
E't'OtfLOU 'toue; tpywv~ oux OAtiy~ XP~f-L't' 1tEPlE1tOt1)aE rcilt 1tOAEr l~t OE 1tOA!AWV Epywviiiv
EyX't'AL1tOV't'WV 't'cX lpj' npWI1:0yE.v1)~ 't"ijt 'ltO)\E& 'tOt fJ-EV tpyex exu'to~ auvE'tEAE!!a'Co, oc1t'twfJ-

ol

J\f! 16.

46

50

55

60

66

70

76

80

81S

DECBETA.

39

e, 'tGn ~fJ.W& o8!v tiv~lvErxEv, vAwa; 'tE f,t~ tifAep~tptX 'tri ~EiXYJ I xpuaoO; X,&AtOUC;
1tEv'tt%Xoaio~ xrzl 'to 1t).E.TG"'tOV i C&t%Aua~~ ;:puaiov ExofAia'to Xa.'Axov EX u'tplxoai(a)v X'maxEurzaE 8e: xa.l 'tou; rnJpyOU~ xa.xw~ ol!lxEtfJ-Evou~, 'tou~ 1t?0; 'ta.T~ fJ.E,yrZAtXt~ 1tUAl; tifLlepo'tEpOOe; XtZt 'tor KtX311Y~~Opo~ xtXl 'tor xtX'tci ~v I afJ.tX~t1:0r xa.i 'tOV'E1t()]8upEou tmaxEuae.
E I xa.l 'to at't6~oAoV xa.uaxEua.aE OE xt 't0fJ- 1tUAW~Va. 'tov t1tl 'toO EiYfL'to~ ('tl e, 'rij;
1tOAEW; 11 va.OAov 'tE.AOUal]; 'tot~ ciyouat 'toue; At30u~ LOlWI'ta.t; t 't0 't 1tAoT 'tri ~fJ.6al
xa.xwC; ta.xETaI3a.t xtXl fL1)3EV lXElV 'twv tipfJ-EVWV, !1tYJrYE(A~'tO I xa.l 'ta.'tt% xtX'ta.axEUV,
cXVtlAwa~ 't' El~ 'ttXOt 11tv'tiX xpuaoOc; o&~xoatOU~ AOyov Y)Ve.yxE 1tptlllxpYjfA, lV iVEXEV 6
ol1fJ.0~ 1tOAAclXl; lrr0Y xexl \1tpO'tEpOV Ea'tE~a.vwXW~ xext 't6~' E,a'tEepvwaEv 1 t1tl 'rijt 'tO AOyOU
ci1toOEi~E.t l'tt OE AOt1tYjC; oUal]~ I auV'tEAE.~OU 'tijc; xfl-tci 't'ofA noatOe; 1tUpyov ax..o&lvta.i; Ei;
'tOV E1tVW 't01tOV, E,1tDta.~EatifJ-E.VO~ 11 olifJ-0; ~~iwae. xl ~a.u~llv auv~e.Af.aa.a3rzt ~EI~~v
ooa~v axOtVtrzta.v, npw't0YE,v1)~ oi oloEp. ~ouA6fJ-EVOC; tix,pta'tElv U1tEfJ.Elvt xt%l 'tul'"Jv ~v
.'tEtxooop.it%v, Et~ ~fJ. 1tpoE311XE xpuaooe; t]x.tX'tov E,1tt 'tE 'rij~ XOtvij~ oixovofAit%~ xa.l 'tfJ.tEilltX~
yEVOP.EVOC; xext ZE&ptaa.~ 'tci; fJ-Eyia't( t%); 't~~ 1tOA[E]w~ 1tpoa600uc; ouoe,Vtl fU.v ~()v UAwv(i)v ix
'tmv I u1tapxov'twv E.eE~tXAE, OUOfVO~ o'ti1tYJAAO~piIWaE OUOEV 'twv U1ttipxov'twv, aufAmp&EvEn3Elc; i OE 'toY~ xtpoT~ tXlnwlJ- 1t~at, 'toT; fJ.EV tiq>E.at,t~ e.111tot~atX'to 'twy XPYJfJ-rl't(a)v, ~ol~ E
aUfJ-1tr,plEvEnI3Ele; Xpovov aov ~~OUAOV'tO 'toxov OUOEVa. EI1tpti~~'to' 1tAElcna. OE Xf.tpiat%c; 'twy
xOtv()v, 'tpi t ll'tY) auvf"l..W~ 1trZv'ta. twtX~aEv bp3w~ xa.t Otxilw~, ~ou; fJ.EV AOrOU~ EV 'toT;
wp&afJlvot~ Xp6vot~ till1toepe.pwv, rcci 0' 1tO 'twfJ.1tpoao8wfJ-1ti1t'tov'ttX I EV 'tote; 'rij;.1toAt~Eirzc; Xp6votC;
1trzptXOE;tiIJ-EVOe; Ele; x0lJ-tO~[ v E]~u'til)t, ou YE)'EV1]fJ-EVOU 'tou-tOU E,1t' lA1J3Eia.C;, i.~ <ilv ti1tEAUaf,
fJ-EV ~~fJ- 1tOAtv bq>EtAlllfJ-rX'twv, 1tpEAuat OE 't'oxwv 'tWV ' EV 't'iit 1tOAE& 11 xtXxwe; OtXE.lfJ.EVWV
1ttiv~wv Otti 'tE 'tou; 1tOAE[fJ-]ou~ xt 'tcic; tifopi~c;, xtll 'tWV U1ta.pXov't'(a)v El; 'to f [r'1)]3Ev iJxov~WV, t1)~atXv1:0C; U1tEp 'tou'twv 'toD 1 [O~]fAou E.1ttfJ.llVttOaa.t x~l1tpovoYia(xt XPllaifJ.w; , ['tol]e;
'tE. rzvE.tcnClT~ Xelt ~oT; ZP~O"'ttXtC;, b~EtA0fJ-EV(J)V 11 [~]iYttn xtXl ~Git 1t~pl xpuawv t~a.xtax..&Aiwv
1tpGrtOC; I [E,]1tt'tpE.~(' 'twt O~fJ-Wt v tZfJ- ~ouAll'tt 'tp01toy xp~l[ aa3t] 'troa, ~twav~o~
&q>Ea&fJ- 1tot~aal [3~t 'toT~ Xp Pla'teltC; ~'iiXE 1taa& 1ttlv'ta. :xt OEV 1[AAo 1t03E1V]~EpOV
U1:wt vOfJ-iaa.c; Elvt 11 ['tO 1t~pci 'toO o~fAou fliYtWt] U1trXPXE.tV f,UVocv 'toO ll[iou - - - - 't]r,3ptlualfEVOC; ~oTc; U1tI[- - - -] irrole; oux e.Atiaaou~ I [~- - - xpua]OC; oc; cZ1tat ~oT; I
[ - - - - 1tpOC; OU]OEVrz i.1I[--- ---] ~E.&X - - -

oe

90

De aetate tituli hnius inter paucos memorabilis haec Dittenbergeros: aDe aetate huiuB
tituli admodum diversae prolatae sunt sententiae [quas v. apod Boeckbium p. 122]; sed de
plerisque earum non opus est dicere post Schmidtii dispntationem doctrinae et acuminis
plenam; qui quum inprimis quaereret, quinam essent Galli quorum bic mentio fieret, id
certe effecit, de Bois Boiohaemam incolentibus, de Cimbris, de Gallograecis Asiae minoris
cogitari Dullo modo posse. Ipse eos indicari statuit, qni post cladem Delphieam aoni 279
a. Ohr. Oomootorio duce in Thracia consedissent imperiamqne saum, coius caput erat Tylis
prope Haemum montem sita, magis magisque propagassent, donec Caparo regnante a Thracibus rebellantibus deleti essent (Polyb. IV, 46, 4). Quare neque ante a. 278 neque post

40

OLBIA.

M 16.

213 a. Ohr. Protogeni a civibus honores decretos esse. Quae ut Bunt disputata tam sagaeiter quam probabiliter, tarnen ex reliquis sententiis una mihi non refutata videtur a
Sehmidtio. Nempe quominu8 Galatas Seordiscos potius esse statuamUB et titnlum medio
eireiter saeeulo &. Ohr. altero incisnm, mea quidem sententia nihil obstat: Qood enim S.
dicit de hac gente proprio potios Domina usuros fuisse Olbiopolitas, satis refellitnr titulo
247, 10 [Syllog. Dittenbergerianae] ubi iidem rrtAcl'tt andiunt; quod vero Seordiscos nimis
remotas ab Olbia sedes habuisse dicit, non maius intervalIum est inter fines Scordiscorum et
Hypanim quam inter hune et Tylin Thraciae. Ae quod de regno Comontorii sumpsit Schmidtius,
id in illas regiones usque propagatum foisse et partem Gallorum non longe ab Olbia domicilia habuisse, id eodem iure conicere licet altero a. Ohr. saeculo de Scordiscis usu venisse.
Namque Getarum inter Moesiam et Scythiam interiectorum opes et potentiam altero a. Ohr.
saeculo maiorem fnisse quam tertio quonam iure dicat Schmidtius, plane non video: Etenim
Strabo (VII p. 303. 4) distincte dicit Boerebistam demum, quem medio saeculo &. Ohr. primo
regnasse eonstat, .gentem paene ad desperationem redactam non modo servasse, sed omnibus
finitimis gentibus devictis magnum imperium condidisse. Quid quod nominatim opes Gallorum qni inter Illyrios et Thraees habitarent a Boerebista demum fraetas narrat? Ae Donne
id quoque, quod ipse" Schmidtius observat, nusquam vel nomen Getarum exstare apud Polybil1m, satis grave testimonium est, eorum opes altero quoque &. Ohr. saeculo, ut tertio,
nullius momenti fuisse? lam utrum tertii saecnli sit titulus et ad Thracicos illo8 Galatas
spectet, an altero saeculo scriptns de Scordiscis intellegendus sit, non audeo diiudieare. Illi
sententiae sermo favet, huic litteratura; sed neutro argumento multum proficitnr, quia illius
regionis tituli non tam frequentes snnt, ut sermonis scripturaeve vicissitudines accurate
definiri lieeat). Equidem quo litem dirimam nihil babere me fateor; id unum addo, tituli
litteraturam nequaquam obstare mihi videri, quominus eum cum Sehmidtio ad tertium
a. Ohr. saeculum referamus; iam enim Boeckhius monuit unam litterae sibilantis c formam
pro positam recentioris originis indicium videri posse, sed C in Asia maturius quam in
Graecia in usu fnisse se iam O. J. Gr. v. I p. 85 a dixisse, et Scytbiam Asiae vicinam licere
fortasse cum Asia componere; et in titulo qui nobis est decimus eandem sibilantis formam
inter tales vidimus, quae faeile quarti 8. Ohr. saeeuli esse possunt; in Attiea"'quoque t litterae formam lunarem iam quarta a. Ohr. saeculo non fuisse ignotam titulus notissimus
O. I. Att. II, 17 (01. 100,3 = 378/7 a. Ohr.) demoDstrat, in quo semel (v. 45 in eorreetura) haee forma oecnrrit; etiam (l. formam exqnisitiorem in titulo quodam Pantieapaeensi
talibus eeterarnm litterarum formis interpositam vidi, quae tituli antiquitatem satis reconditam ostendunt, velnt 01'1 ~ (titnlum hune, qui in proximo huins sylloges volumine ano
loeo edetnr, nune v. in Compte-rendu de la comm. archeol. pO'U" l'a. 1868 p. 17 a L. Stephanio editum litterarum formis non ubique recte expressis). Iota mutum CODstanter in
Protogenis titulo positum scripturasque tales quales essent 1tptil'Co(J- lLev, 't~y ;(wpav, EyAEtmtV
etc. vetustioris esse usus Boeckhius monnit; eiusdem ast usus 0 semel (A, v. 58: I1AEtO"'trZPx'0)
pro ou scriptum.

--

,---

16 16.

41

DEOBBTA..

De tituli argumento in universum disserere non esse opus putamus, eum per se perspienum sit cumqne titulo interpretando multi iam viri doetissimi operam dederint, inprimis
Boeckhius. Idem singnla tanto ingenii aeumine explanavit, ut eins eommentarius et introduetio, quam Sarmatiae inscriptionibus praemiserat, omnibus qui hone titulum traetare
velint necessario sint consulenda; ideo brevitati stndentes eius explieationes hie repetere .
supersedemus nec qnidquam fere nisi ea adnotabimos, in quibus explicandis minus bene
vir elarissimus erat versatus; in his Dittenbergerum plernmque seeuti sumus.
oe E:lt1: qui v. 2 eommemorantur, iam in tit. 13 obversati sunt; dicemus de iis ad
n 46. - Comes Uvarov (Rech. p. 42) enm putaret p. A v. 84 voee 'to 1te.pcxv eundem signifieatum esse locum, qni v. 10 KciyxtYt'o~ s. Kayxu'tov dietus esset, (bune locom in sinistra
Hypanis ripa adversus Olbiam fuisse statuit, ubi bodie est vieus Kisliakovka dietus; sed ego
nullam video cansam, cur statuamus regem Saitapharncm iterum in eum ipsum locutn venisse,
ubi antea fnisset; tum potins eodem nomina locus designatus esset, quo v. 10, non dictum
e~set simpliciter ~O 1ttp~v. - Genetivi formam quae est ftpe.w (vv. 23. 3S. 59) a Dominativo
iEPE(a)~ deseendere vidit Boeckhius introd. p. 108. Qnem nominativum nune testatur titulus
Milesiaeus primom ab O. Rayet Revue arch. XXVIIl (1874) p.l06 editus, iterum a Dittenbergero Syll. inser. gr. n 376, qui in adnotatione haec monoit: ab composito tiPXttPEw~,
quod ab ie.pe.u~ derivatum est ut ~fAtE.x'te.wv ab EX1:EU~, banc deelinationem etiam in nomen
primitivum permanasse iam veteres grammatici non ignorabant (Bekk. Anecd. p. 1179), qui
sane iniuria eam Atticis tribuisse videntur. Immo ionismi Milesiorum propriam fuisse nune
tribus testimoniis constat: etenim eum hie nominativom habeamus, genetivus te.pEW est in
titnlis Olbiopolitarnm .... et Tomitarum (Archaeol.-epigr. Mittb. ans Oesterreich v. VI p. 8
n 14, ubi editor iniuria te.pEW(<;) emendavit), quos utrosque Milesiorum colonos fuisse conetat. - Da variis frumenti (nimirum tritiei, 1tUPWV v. 72) pretiis, qoae p. A vv. 24. 29.
60. 63. 74 apparent, haee monenda. Cum e v. 29 coDl. v. 24 appareat voeabulis Ei<; 8ExtX
multo minus indicari pretium, quam EI<; 1tE.v'te., Letronnius vidit aureum nnmmum pro pretii
fundamento fnisse; aureo quinque medimnos veniisse cum earom esset frnmentum, Protogenem vero dimidio pretio obtulisse, i. e. decem medimnos aureo. V. 60 Boeekhius Koehleri
pravam leetionem secutus statuit ouo ~pt1:ETC; aurei bessem signifieare, positumque esse Eie;
Suo 'tpt'tf,!~ pro genetivo ouo 'tpt~E.WV, conl. v. 62. Contra Dittenbergerus observavit verissime
Koeppeni lectionem xl oua 'tPt~~!~, ubi 'tpt'tEUC; medimni tertia pars esset intellegenda, praeferendam esse cum quia vocum 't'e.1:P1:EU~ et E,X1:EU<; similitudine defenderetur t quae item
frnmenti meosurae essent, non nnmmi, turn quia accurate responderet ei pretia significandi
mori, qui praeterea in h,oe titulo obversaretur (cf. v. 74), a quo nusquam reeederetnr oisi
v. 63. 64 certa de causa; veniisse igitur singulis aureis 12/. medimni. Bane explicationem
veram esse Dune ipse testatur lapis. V. 63 vocem 'tpt'twv ininria Boeekhium sibi persoasisse
nominia 'tPt1:EU~ genetivum esse, gui 'tpt'tEWV esse deberet, item monuit Dittenbergerus: immo
~pi'nJ nominativus est, inquit, quod nummi nomen tam aeeurate respondet lx~ cI>wxtOt,
quam 'tpt~EU~ frumenti mensura u'tp~r.l et EX'tET. Singuli igitur medimni singulis aureis et
,

42

1@

OLBIA.

16.

binis partibns aurei terts constabant. Quum igitnr uno anreo De nnus quidem integer
medimnns tritici emeretur, facile intellegitur cur hoc solo loco a ratione solita pretia frumenti indicandi discessnm sit. V. 74 numerum medimnorum (41/" et 27/ 12) pro singolis anreis
datorum designari Boeckhins vidit. lta unius medimni pretia quae memorantur sex haec
fuerunt:

.
v. 24: 1 medimnuB 1/, p. aurei constat
v. 29:

1/10
D
D
v. 60:

8/5

1
v. 63: )

1 /a

J)

v. 74:
v. 75:

8/15

19/
81

De locutione quae est EX ~E.~pxoaiwv (A v. 71 et B v. 48) haee Boeckhius: verba

ExofJ-latl't'o Xa.AxOv EX 'tE'tpxoaiwv possis ita intelligere, ut pro singnlis anreis quadringeni
aerei nummi redditi sint, quum praesertim B. v. 43. iterum sit EX 'tE'tpxOatwv: sed in hac
sententia expectes potina Eie; 'tf/r:ptlXOatoU~ (xaAxoOe;), ut supra Eie; 1ttv~E, Ete; 8tx ete. in frumenti pretiis computandis. Praefero igitnr Koehleri et Letronnii sententiam, em parte !lUadringemorum aureorum, hoc est pro qnadringentis aureis aes aeeepisse Protogenem. At
mihi hoc dicendi genus non videtur obstare quominus priorem illam Boeckhii explica~ionem
sequamur; locutio enim quae est Ei~ 1ttV'tE, El~ EX etc. et ipsa singularis est nec quam faeile
alibi invenias; potnit igitur etiam alind pecnliare dicendi genus Olbiae in usu fuisse, quod
rationem (cours) significaret, quae i.ter aurum et aes itltercederet. Hoc maxime mihi videtur
confirmari eo quod altero illo loeo (B v. 43) idem commemoratus est nnmerus nnmmornm
aereornm, quamquam tnm Protogeni plus debebat civitas (nempe 1500 aureos), qnam 8ntea.
Bane rationem, qna usns Protogenes pro uno aureo qnadringentos nummos aereos aecepit, '
minorem fuisse puta ea, quae tom omnino fuit propter civitatis paupertatem aurique
penuriam.
.
B. v. 15-17 de M&~tAA~a& 'tY)v 1ttlpWpEttZv otxoa& haec monnit Dittenbergerus: Mixta
ex Scythis et Graecis natio, qnam in eadem regione iam novit Herodotus IV, 1 7: ~1t~ 'tO
Bopua3EvEl'tEWV f.(J-1topiou - 1tpw'tO& KAAt1tiOtlt VEfLov'ttlt 'EAAYJV~; I:xUkt. Quum montes in
illis terris omnino nulli sint, 1ttLpWpf,tv iure interpretes intellexernnt de praeroptis illis
ripis, quibns planicies Scythica a littore maris et nminnm vallibus distinetnr. - Idem
monnit verborum in -titw futura contraeta (v. 29: x(Z~tlaxr.uv) in titulis trium postremorom
8. Ohr. saeculorum satis frequentia esse, et exemplis probavit Hermae v. XVI p. 172 n. 1.
- V. 46 K31t(~'tOpo~ scripsi Dittenbergernm secutus, qui haec adnotavit: xtz3' 'Hy~~opo;
Boeckhius intellegens x't 'tY)v'Hrll'topoe; olxiv (aot xa'tti ~O 'Hy~'topoe; iEp6v, si heroa qnam
hominem statnere malis). At ut recte et perspic~e dieitur f.V 4&ovuaou, quia praepositio iv
genetivum regere non potest, sie xtz3' lIy~'topo~ elliptice dici non licet aine articulo propter
ambiguitatem. Immo ut apud Dem. XIX, 249 legimos 1tPO~ 'tqi 'tO ~pw 'ro ~'tpo, ita hie

]i 16.

4:8

DBOBETA.

in eadem ellipsi 8cribendum fuit 'tov x'tti 'to fHyl)'topo;. Aeeedit quod Olbiae turres homiDum privatorum impensis nonnnnquam exstrnebantur eornmque nominibuB designabantur:
velut in hoc titulo 'E1tt8upfou et noato; 1tUPYO& memorantnr, et turres a Cleombroto et Anaximane aedificatae (v. DUo 95. 96) sine dubio ex S, qui eondiderant, denominabantur. - De
axOlV&rzt'f (v. 58) v. quae Boeckhius eumque secutus Dittenbergerus adnotavernnt. Addo in
titnlo Romanae aetatis propeOdessum (Varnam) reperto (C. I. Gr. 11 add. p. 998 n 2056g)
voce axo&vitz manifesto muri oppidum cingentis partem quae sit inter duas turres significari:
rAJ1tOAAWVtO~ ~1toA[A]wv[i]ou 'to npofA[3]tWvo~ ['t']~[v] axOtvi~v (fortasse a;(Olvla:[i]v legendum; titulus male eX8criptus ast) ~v p.[EIt~u 't'~v uo 1tUpywv oi[x]oop.~a~; xl auyarz~
[E]x -tCllV tCi[wJv elc.
IIepeuo......

A.
Cosin B BapO.l'L DOCTaBOBB.lB 20-ro qBC.I&, apXOBTLI B CeliL upe.lO)KB.lB: TaK'L KaK'L B HPOCOBT'L, OTe~'L
DpO'1'OreBa, 0K&3&n. ropo,lJ' IIBoris H Baa<BhUl

on.

YCJlyra

B AeBLraliB H AisTe.lLBocnlO, B DpOTOreH'D, JB&U~AOBaB'!

oTu,a 6.aarocuoBBoCTIa R'! BapO)IJ, DCIO JKB8BL DPOAO.DKU'L rOBopBTL B p:hlcTsoBaTL .ly'lmBX'L 06paaOM'L: BO

UepBIIIX'L, RorAa ~apL CUTacz-apB'L lIpa6Lt1'L B'L KUKBT'Ia B Tpe60BU'L AapoB'L, OMatlWtIZC
iaAa, a 06~ecTBeBBas KA8aa ()Y.la DJCT&, OIl'L UO upOCLO'k BapoAa AU'L
CDsm.eBBllle COCYAIaI Ba ropo",cxis BymAIal O"llxaplly 8&

[T. e.

400 30.l0TWX'Lj

100 SQ.lOTWX'L B Be
HpOmOUH'i C&JI'L

llO.lBXaplI'L] xOT'hI'L y*e BeCTB BX'L K'! KacTepy,

eMy

f&O cAgll(J,f() DpO-

B aOfAa apxOBTIII 3&.10)J(KlB

1I0r.lH BX'L BhlKJDUTL, a IlBOCTpase[l'l

COC'J/iJw, ynaaTHB'I 8TB 100

800 aOJlOT:&IX'L, BO Be JlOr.lH

BIIIKYDHJI'I

80JlOThlX'L; H KorAa apXOHTIal C'L ~BIIOKOBTOII'J. BO r.I&B'k Aemeso .JDB.lH BHBa Ba

3TY CYIIKJ, OB'! DO DpOCL6,. Bapo",a ",U'I 3TB 800 aO.lOTIaIX'L; B DpK JKpeIJ;i HpOAopt, BOrA& c..yqS.lCSJ
x..t6'L upOAUUC8 DO 6 M'~"H06 MI BOAomo, B BapOA'L BCJli"'CTBie yrpo3tumel onaCBOCTB C'IBTU'L

8&D.1aTHTL
rO.lOA'L B

By>KBhlll"h aarOTOBBTL AOCTaTOqBOe KOJlBtfeCTBO ni6a B upUr.lIIDU'L K'L 3TOXY HII'hBwBX'L

BhlCTyDH.r:& B o6i~u'L

2000

lIe",BKBOB'L DO 10

Med. 3a BOMJmo

aanacw,

OB'L uepBwl

H, M8}KAy nll'L KaK'! J.pyrie Be.e.....eBBO

1I0JlyqB..a o ..aTy, OB'L, OK&3U".& CBRcxom",esie 1) Ba rOA'L, Be B3L1CKUlI BBKaXHX'}, Dpou.eBTOB'L j H DpR TOll." JKe

JKpe~t, KorAa BBIIJlRCL BO JlBoacecTsf. CaiB 3& nOJl1'leBiell'J AapOB'}"

a BapO"''IJ Be lIon RII'L AaTL B DODpOCH.I'L

DpOTOreH& nOX01JL erG cm~HHtIM'i 06CTOJlTe.lLCTSall'IJ, OB'}" BhlCTynHB'L, npe,l)lO)KUJI'L

4qo

aO.lOTIIIX'L; H 6YJI:1'1B

B36pas'IJ 'I..eBOII'L Ko.ueriB AeBSTH, OB'}, npe.....Oa<.B.rI O'rh O86s Be Jleaie 1500 aO.lOThlX'I B'IJ c'Ien 6YAY~HX'I
AOZOAOB1I 2), B3'L KOTOpWX'IJ 6hL1R BO BpellS: YAoueTBopeBIaI IIBorie CKBDTpOBOC~&I B Be J(UO AapOB"L 6111.10 BhIrOABO opBrOTOB.leBO AJUI ~apSl; ., KorAa OTAaBO 6w.10 Ba OTKJU'IJ CHapll3lCeH~ DOCO.ILCTsa 3) B'}, pe3HAeBo,i!o l\aps
[CaRTacz-apHa] DO DocTaBoB.leHilO, DO KOTOpOlly OTKyum.BKH AOJUKHY 6Lt.lB nO.ty1J:RTL on. ropoAa

800

30.l0ThlX'L, B

88J1J1".& Ba OTKYD"L KOBOB'L, BO, BC.li.J.CTBie Toro, 1JTO apXOB'Thi Be JlOrJlB aamaTBTI. 8TH AeBLrH, KOTOpLlJl 6h1.1B

OTKYD~BKOB'L Do__aTel, OTK&3UHCL [KOBOH'! B erG TODap.~.] on oTRyaa H B~tAcTBie 3Toro ()LI.lO TpB DepeTOp)J(J(H H B"L TpeTil PU'L oTaYD".& OCTUCJI aa cfOp.iOBO.'}" -

TO pOTOreB'IJ, YB....8, 'lT0 rOpOA'L Do...oeprBeTCS:

()OJlIaWBII'L HeDpisTBOCTRIfL, Call'IJ, JlBRBmBCL B'IJ c06paBie, AU'L 3TH 800 30.l0TlalX"L; H Kor,JA DpR JKpeu.i JlHcTapxi
CROBa ClY'IB.lCJI CH.lLBlatt rO.l0A"L H ui6'! DpoAaBucSI DO 12 a 118AHIIBa Ba aoAOmo, BO ()hI.lO O'leBHABO, 1J:TO 6YAe,",
AopOa<.e, - KaK'L B CTU'L BCKopi )Re npOOtJBam,C/I .eAHJlB'}, DO 12/. 30.l0TarO, H DOTOIIY B&POA'L RcnyrucJI

CIJBTaJrl:t seo6XOABIILlJI".& c...aTL 3aKynlty ni6a, a )1..18 3Toro npUUCJWtJAi 3aautTO'lHLlZ".& OK&3&Th YC.lyrB 1 IIpoTorell'L

DepRIIII, KOrA& COCTOUOClt co(ipasie, 06'i1DJU1 Ba a&syoKy x.lt6a 1000 aO.lOTLlX'L, aOTOp&le UeMeA.leBBO DpHBeC'L
H ",U'L, B3'D TOro lIRC.la

800

6es'}, Dpoo.eRTOB'IJ Ba rOA'}" B, aB'L SCIO CyKxy 30.l0TOII~, nO.lYllH.I".& lI'hALIO B3'}, 400;
4: 1/. lIeABJlBa [3& 30JlOTOI], a 2000 DO

uepsLtI me 06t~u'! 2500 Me",KIIBOB'L DweBHD.hI, BB'I KOTOphlZ".& 500 AU'L DO

1) er Oum ".ia et fJahmtia ,es, GCcotllmoaau tUe

S) ~1"6AO~ El~ ~lXa~AEtlX publice missus nihil polest
repefts debitum. Boeckh.
alind esse, nisi transvectio rerum regi tributi loeo mitten2) cl. GntecuBNm deait pecuniam eil: /utmB retJiIibu darum, sive terra sive mari . B.
remtuerula", a. B.
6*

44

Je 16;

OLBIA.

[3a SUOTol], 8 Jle-Al rill'L aaK'L APyrie, DpeA-lo)KBBmie m...,,6'7, B'I 3TO speilS, Be.e.....eBBO DO.lrnu.
CYllllhI Mn AOCTaDJleSBYX'b Aeser'!, OB~, OKaS&B'Ia CBBcxomAeBie Ba rOA'IJ, DO.lYllB.I"h AeBLrB 6en
BCRBBX".& 0pOl\eSTOB'L, BC.ltAcTBie SToA YCJlY>KJlHBOCTH pOToresa BapO,l,Y ()hI.lO AocTaBJ[eBo IIBoro AeBen B Be
.uo lIt6&; H RorAa U-apL CauTacz-aplrD aBHJlCR Ba Ty CTOpOBy 3a AapaliH H apXOB1':&I, C03B&B'L Bapo,!.soe co6paBie,
06'hBBHJlB 0 npH6YTiH u.aPR 0 TOK".&, 1ITO B'L KUHt Bin. SHK8JUIX'L Cyllll"h, pOTOreB'Ia, BYCTyaUB'L, AU'L 900
IO.lOTblX'IJ; KorAa me DOULI pOToreB,& B ApBCTOKpaTD B3JlJlH 3TH AeBLrB H SBUUCL K"& ~aplO, HO u,ap", Be.J,OBO.lLBYI Aapallll, pa3rB'lBucR 11 BhlcTynH.I'b B'L IIOXO~'L - - - - B apXOBTOB'Ia Be.;r.OCTOBBIalM'IJ o6paaoll'L, BC.I'k",cTBie

2'/u, Me.

U..o0846fMU

'1ero

_"''1

(?) BapoA'L, c06paBmBCL, DpBWe..'I B'L

ym&ClI H nOUOB'L K'L -

B.
E~e-)f(e, KorAa Bau()6J1LWall 'laCTL ropo,!l.a c(f CTOpOBLI piKU, HlleBBO BCS raDaRSaJl 1f&CTL B DpHJIeata~
K1a upe>KsellY phl6BOity pLlBKy, AO TorO IItcTa, rAt repoA Coein, Be 6L1J1& oKpy)l(eBa C'l'tBOW, a nepe6t)l(1JBK.

llut.uua.lH, qTO ra.laThI B CRBpLl COCTaBH.lB COI03'L H co()pUU 60.'lLwis CHJlLI, KOTOphlJl B BBJlTCR 3U.01O, a cBepx~
TOro em-e, 'lTO 8ucaKaThI, eKHeLl 11 CaB)l.apaTLI HIIlyn yKpiD.lessaro KicTa, T01fHO TaK'L )l(e 60acL *eCTOKOCTIl
ruaToB".&, 11 "OI()a BC.a'lAcTBie 3Toro JlBorie BDUB B'L OTIJUBie U npHrOTOBB.lHCL IIOKHByrL X:0PO~'L, a BlltCTt c-L
ri.~ B'& CTpast C.lY1JB.lOCL Ksoro R APyrHX'L DeIJULH&lX"}) C06h1Til, Bet pa6h1 H DOrpaSHIJHhle MHI(Ce.l.lHBY,

'IBCtlOIfL se lIeste 1500, 6h1Bmie B"}) Dpe)l.hI.lYm.yJO BoIBy C0103BHKXH B~ ropo,IJ~, 6h1.1B Do"KyD.lesLI 6j'JtJIaMU 4), B
BYCe.lB.lBCL Ksorie BHoCTpaB~&I H Be lIaJloe KO.lBlJeCTBO rpaiKAau'&; But;r.CTDie 3Toro c06panmilcJI BapOA"&, DpH,!.1I
JrL YSLlBie B DpeACTB.lJlJI ce6t yrpomalOlIlYIO OD&CBOCTL R ymacLI, DpUrJ1aWU"L BC'iX'L 3aacUT01fBLlX'L AtoOB
DOIIO'llt Be AODyCTBTL, 1ITo6L1 OTe1JeCTBO, CD ,r.aBSIIX-L Jltn 06eperaelltoe, DOADUO B.laCTH BparoD'!, M, lIe>K,IJ'
riJI'IJ KaK'! BBKTO Be Dpe,ll.JI&r&I'L CBOHX"b yCJ.yr'L BB )l.JlJI Bcero, BII 1f.JUI '1&CTH Toro, 0 qeJl"L 0POCH.I"b BapOA"L, R,ofIIONH'& o6im.u'L caln BLtCTpOHTL o6t crtBY B Hanepe,l'L upeAJlOmUTL BCt paCXOALI Ba BBX'L, XOTJI BapO"''I 6w....
;l.O.l.eB'L e.y Be .eBie 1600 30.l0TLlX'L '), B TOT'laC'Ia DpllBecwH B'& co6paHie 500 30.l0ThlX"D B'L BBAi 3a.lOra, OTAU'L
BC'i pa60TW Ba OTKyO'IJ '!pen r ..amaT&II U, BC..t"cTBie Toro 8), 'ITO UO,l.PJIA'IUKH C,l.UUB paacqe'rL Ba BUB1ILlJI
AeBJarB, c6epen. }J;I.JI ropoAa Be IIUYIO CYlillY; em.e-me, KorAa KBorie DO~PJlA1fBKB OTKa3UHCL on paGon, IIPOTOreB".& C&II'IJ DPOB3Be.I".& pa60TLJ )J..IJ1 ropo,J.a H Be npHtfHSHJl"D BUK&KOro yw.epGa sapo)JJ, H, 3I1-ep>KaB'h Ba oCSt erisLt
1600 30.l0TblX'L B BhlA&B'L oO.ll.mylO lIaCTL smo cyMMW 30"OTOII,&, DOJlY'IH.I"h Mt,D.LIO H3'}, 400; OTCTpOH.I"D OB'IJ B
DpBmeAWiJl B'L BeTXOCTL 6amBa, u.veHHO o6"h MUlM" y 60.lLmux'& BOpO'rL, KaearHTopoBY, DpUAOpO>KSylO H Eu.Jl.aspieBy; T&KJI(e HCDpUBJl'L 3tBTBUu,y H DOCTpOU"D DH.lOB".& Y lIicTa BhlCTaBKH tII06tJP0ln; em.e-iKe, KorAa ropo'L
JUaTB.rL .pUTY '1aCTShllI'L JlH~all'h, B03HBmHJrL RallsH, BC.li;ACTBie Toro, '1TO xaaeBSLlJl CYAa 6b1.1H HCnOp'lesY R
Be
BBtferO 88'! oeB&CTEB, Oll'lt upeJf..lOmBJl'L B MX'L n01JHBBTL H, H3AepmaB"L Ba Bce 3TO 200 30JlOTLIX"L, Be.8",.IeS&0 CJI.&ID OT'leT'L, BCJltAcTBie '1ero uapO,l.'h, H npe3\Ae 1J&CTO BarpaiKAaBmil ero BiB~aJlil, YBtS1fU'J B TOrA&
8& cAaqy OTtfeTa; elqe-*e, KorAa OCTaBaJlaCL He OKOH'IeBBOIO CXHmaJl [qaCTL CTtSLI], 'ITb "1 6aUIB TIocig fIO HGftJ>t.l6MHifO B'L BepxBel '1aCTB lopoda, UapOA'L, npUrJlaCHB'L ero, DOupOCB.I'L OKOS'lBTh H 3Tf, 'IeTBepTylO DO C'IeTy,
cXBBi3W, B poTores'&, se *e.a8JI OTX&3L1BaTLCJI BH OT'L KaKHX'}, YC.YrL, B3SJ.I".& Ba ce6g B 3TY nOC1'pOIKy, Ba KOTOP"11O npe"'Jlomu'L 100 80J10TLlX'L. npHRJlB'L Ba ce6s 06~ecTBeBBoe ynpaB.aeRie B A0.ljf(BOCTL K&3Ba1feJl H paCDOpJlzasCL C&IlhillB B&1KSIalIlB ropOACKBIiH ,1I.OXOAaJlH, OB'IJ UHKoro B3"D OTKynm.uKOB".& DOAaTet Be Bhlrsu'}, B3"& HlltBis
B RB Y Koro Be OTqy)I(AU"L BII'IerO B3'1a BKym.eCTBa, BO, CBHIOIAJI K"IJ HX"& cml'CHeHHOMY DO.lo*esilo, O,J.IIBII'L npoCTB.I'L AO.lrJI, ApyrHK'! "'&1".& OTCTp01lRH Ba CTonKO BpelleSH, CKO.lLKO OBR me.lUB, B Be B3YCS8Jl"b BHK&KHX'L DpO-

u.

~eBTOB'&. PaCDOplIJK8JlCL 60.lLmelO qacTilO 06~eCTBeBBLlX'IJ

cyMM1, OB'IJ B"& Te'lesiB 8-x'L ..tn. seopepLiBBO Bciln

4) 'Eq>3p3t manifesto est corrupto8 et abalienatoB pretatur, sed er propterea quod praep08itio hoc Ioeo

es.e (non ~8tittetoB); hoc

docet praesens o~xov-r(l' et illud

valet. Nempe quia praesentem pecuniam accipiebant,

'toue; iv 'tijS 'ltpo'tip~ 'ltOAE1J.~ auJJ.1J41~av-ra.c; ev 'tn 'ltOAEt. minore mercede opera efficiebant, quam si expectandum
In priori bello (forta8se eum iiadem gestoGalatis, ut recte fuisset dum civit&s persolvere posset. Neque opus est
Niebuhrius) Semigraeci e vicinia in ipsam urbem recepti 'tor~ iplwva.tC; emendare, nam quum Protegenes redemptoOlbiopolitis opem tulerant; postea abaUenati 8unt. Etiam ribus praesentes pecunias numeras8et, hi rursus operariis
mercedem sine mora solvere poterantD. D.
(OiXf/tEta.) abalienati et corrupti D. B.
7) CI quasi Bibi 801u'a ~it , qUUDl tamen ea BO
)
antecessun& dat, debebantur Protogmi milk

.er,,'

.1"

Ivi,.,.ti aurn D.

Ditt.

8) -Non Clpraeterquam qUOdD, ut Boeckhius inter-

aecepisset.

B.

16 17.

DEOBETA.

JllpaB.IU'Ia 1IeCTBO cDpaseXJlBBO, CAaUJI O'ReTY B'L YCTasOBoieBBY8 epoKB, a B3IBIDKB Jl.OXOJl.OB'J, aa BpeK. CBoero
ynpaBJleBis SaC'IBTLlBU'L ce()t B'L ynlaTy BCI

oCSpaaoJrL

00.1"', -

IOTR B'L AtlcTBBTeJllaBOCTH 3Toro Be 6&1.10') -

oC8060"-H.I'L rOpOA'L OT'L AOJlrOB'L H Ot{CTB.I~ OT'L Dpo~eBTOB'L.

H. TaKBK"

KorAa Bce B'D ropoAt B&XOAUOCL B'I

J118AK'i BC.liACTBie BOls'L B ueYPoiKaeB'L B cpeACTsa COBep~eBBO HCTO~HJlBeL, TaK'L 1ITO SapOA'L BCJI'kAcuie 8TOro
DOnpOCIU'D erG cA'i.laTIa IItCS'IBWS OTCP0'lKH B Doaa6oTBTI.C8
Jl.0JlrJI

eKY

B OT~

ero

:UpOCTUpUBCL .1.0

6000

KpeABTOpaX'L B AO.l3UIBKU'D,

OB'L

uepBYI, XOTa

30JlOTLIX'L, npe.....oiKBJI'L Hapo,IJ paCDOJlara'f. Bin KaK"! ellY yrOBO,

KorAa SapOA'L DOUpOCU"! ero DpOCTHTJ. AOJliKBHKall'L HX'L AOJlrB, OB'D BCU'D Bce IIpOCTBJI'L H, CtfBTU, 'ft'O ~JI

Bero Bin BB'IerO Aopom8 6.aarOCK.lOBBOC'f. K'L Be.y HapOA& -

17. Tabula marmoris leueophaei a partibus superiori et sinistra mutilata, alta 1 m.,
I. 0,56, er. plus 0,09; post ultimum versum scriptura vacant 0,45. Tituli litterae sa~s
minutae (a. 0,01) leviterque ineisae in parte superiori valde detritae sunt difficilesque lectu;
supra primum versum erant in lapide 4 sive 5 versus Dune omnino deleti. Litterae colore
rubro inductae erant, cuius vestigia nonnullis locis etiam Dune servantur; litterarum formae
variant: ex. c. littera modo A est, modo A sive A. Aliquot lo~is inter vocabula (et v. 24
inter eiusdem voeis litteras) spatia vaeua relicta Bunt.
Exstat Mosquae in museo llistorico (inter Buratschkoviana). Exscripsi et ectypa characea sumpsi.
(Textum 'Dide p. 46.)

Tituli textum primitivum certo restituisse non ubique mihi contigit; quae inveni, haee
sunt: v. 3: ... OU~ EUat.[~JYi.... v. 4: ... 3EV fJ-EV XEtfLE.vtX~ u[Jt Jo . v. 5: ... pov fLE'tt%clwp3wa[E]V 1tOCPO extr. xpuawv
E1t]vijxEV El~

'tY)v 1tt%'tpio e.v ycip .................... XEppO[v'Ja .... E1tEl Elo]E auvExE.at 1tOA!fAOt~ xtX1:~u3ta[3e.]!( aa.v 't~v 1tOAlV?,] o[tEAUaJEV (?)
[fAEV] ~E~~~U [u~WV ~ou~ 1tOAEt~;, xa.'tEa]'n1ae.v oe. 'tY)v 1tOAtV e.l~ Elp~v1Jv, E,~' 01; VOpttiV'toc; [tiv ]~[ aE]&
xtXl Elxovo; [V3EaE& i.~tfL~3'J UTC' (Z]u'twv, EV 1tatV 't'iit 1ttX~Pto[ l] ~Ev 'tti 0"UfJ-[epop]w'tt%'tt% Ottl1tptX[~~6~! ]VO~, E(Z'tql rE
10 o6ev xt%l 'ttfJ-~V x~w]fJrEVO~. Tou~ ~! Ot~ TC(Zv~O; i.1tE'Et[p]O(J-[E]"ou~ t1tt 't[~]v [1t]oAlV TCOAEfJ-tOUC;
[tifJ.uv6fJ.!vo~ xa.L aW~pto]~ WV ~olc; 1tOAEi't&~ [x]'t~ 'to 1tAe.T~ov [e,v] a:a~A[ E]i'f 'tti 't'iie;
1ttX'tpi[ooJ~ 1tpcl[lfAt%'t xtZ'tEcrtY)ae., tZw~p6]vw~ fJ-EV ~ouAe,u6fAE.vo~ EX~t:r'ttX, lJ-EtVOV oa E1tt't[t ]AWV 'tci oX3f.v't[.
Ta l 't!AEtnrOV, Ot~~]v'twv e.Le; ~~v 'rAiv 1:WV 1tOAE&'tWV OUOEV 'to[u]'tot~ 't00 1tpovo[E]1[v]
'tiic;
[1tOAEWe; E.oe.~3-rr olofLEVO]; ycip tiit tu'toO 1tpouai'f 'tou~ xAou~ EU~UAt%X~O'tE.[p ]o[u]; [l]ata15 [kc, cZvEU a'tpa.'tEUfJ4'tO~ (?) x]a.l 'tYi~ xa.3'JxouCT1J; tixoAou3t(l~ 1t(lpt%1'e.V0fJ.EVO~ <z~63t 1tpOEtpUAtztZaEV

4:6

10

16

20

26

so

OLBIA..

Je 17.

N ................ 0 P E
HI . TOA I\EI . 11 ............. 0 J: AI
JVJ:EVJ:E.HITH . AT., ................... J:RO
t3ENMENICEIMENAJ:YI .0 .. 11 '.' ...................... TATO
PONMETA~I.nP0.nJ:.NflAPO ... 111\ PT ............... XPYJ:.nN
ANHJeENEILrHNflATPI~AtxJC. ENrl\prpO ........... 111M
XEPPO
EJ:YN EXEJ:I flO/\EMOIJ: JeATARY01 I:O.II ...... .cr . E N III11 METAE:YA'
THJ:EN~ETHNflO"INEII:EIPH N HNEcI>OII:AN~PIANTO, .IIAr.TA~-lkAIElkONO~
YT.nNENflAr.1 NTHlflATPIL. ME NTAI:YM .. nTATA~IAflPA .... CNOI:EAT.nl~
M E NOJ: TOVr.TE6IAflANTO I: E fI E rE 110M r: N OYJ: E"ITII N .()A I N fI OAE MI OVI:
Z.QNTOIJ:flOl\EITAI J:.ATATOfll\EIr.TO N. \JAI:~AALIATATHJ:fI ATP I.) 1: rr PA
) N fi J: ME N ROVI\ EYO M E NO J: E JeALrAAM EI N 0 N~EE rrITL/\.nNTA~O X e E NTA
\ NTfi N E I LrH NYAAIANTfi N rrOl\E ITfi N OY~E NTO . TO I I:TOyrr PO N 0 E I NTH J:
J: rA PTH 1EAYTOYfI APOYJ: I A Ne. TOYI:OX/\ OYJ:EY<IYA A k TOTE. 0 I I:LJ: E J:
<AITH I: JeA9H JeOVJ: H ~JeOAOY0IAJ:flAPArENOMENOI:AYTOelfl PO E <lV/\AI:I:EN
1. N ,EC>OO N TOYI:M E NrrOl\E ITAI:EE EI:TE I/\E N EII:TH NrrOl\1NAYTOI:6Y. EME
~ Er)~:=OMENOI: Ne. EI:HTON rAPHr'EITOBII<OIN HMENTHI:fTO/\EfiI:fTPOYNOEI
)NTII:EIEN He. 610kAIOlflOl\EMIOI TOANyrrOI:TATONAYTOYTHI:APETHI:~rl~~
OYKCoAPPHI:AI'Err IRAAEIN E N EP EYI:ANTEI:EAYTONNYI<TOPEO .. 10 N H
~AI<IN lIONJ:'I'M<IopAN e EAI:AM E NOI:TH I: rrO/\E.nI:ArrO RE R/\H ME N H _I\rA801\
N H NE NJeENTOflE N00I:AYTOYIATH N X PHI:TOTHTA E flAxen~E6IATH.
9AIOYNTHIROYAHIJeAITnlHM nl orrfiI:E rrlC>ANELrEPAI:TYX HIrrAPArrA NTAI:TI-~
1J:I<OMII:0HNAIEILrH N rrO/\INflPOI:THNkA0H I<OYI:AN JeH6E IAN Je/\EII:0H N.A!
-HPIAM E/\AN E IMON H I:AITETOYI:rrOAEITAI: Je AI rrAPE rr E J:JAITH EJeC>OPAA
OH NA I TEAYTO NyrrOTOY~HM OYE fllTH I: E Je I< 0 M I ~ Hr. x PVI:nJ:TE
BTOY JeA ,ANPIANTAE<IlrrrtoNENnANTorrn olrr POI: H JeONTEI:AYTOY
OYNAITH NE Ne. OH M0 I: NE 11< H PATONflA rrlOYTO N ~-'TorrporON.n N EYE P
HlrOl\EIJeATope.nJ:A ME N 0 NArA0A A PETH I: E I~ EI< A kAI EYE prEJ: I AJ:
\JOYI:eAI~EAYTONJeAIJeAeE
JeAJ:TON E N 1AYTON
E NTH IAPXAIPETIJe H I EJe/.
,rnNITAXIAAElkATATOrrvsox PH I:TONTH I:lrrtTO~P0 MlAI: TOYkHPYJeOI:AN~.
IrPA<IHITOYAN6PIANTOl:fTEPIE x EI "ac. A NA rPA't'AI6E I<AITO'l'H~1I:MAE Il:TE

\IANAeEINAIENnANTOTT.nOITTPOI:HJeONTEl:AYTOYROV~\nNTAlorrnl:JeA10lAG
rE POl r. 1NfiNTAI EYTTOI EIN TH Nn'ATPlATOYl: EYE prETAl:TAIl:I<A.eH JeO.
OYl:OP.nNTEl: Ne.

_ 17.

DEOBETA.

47

[lewv OE ~v 't'WV 1tOAEfJti]wv lfoOOV 'tob; fJ.EV 1tOAEE't~~ i~!<M:EtMv El~ ~v 1toAiv, t%u'toc;
C' u[1t]!fJtE[tVE ~v Ela~oA~v lnw]v EY[OE]~OfLEVO~' VE[fL]EO"lJ'tOV ytip ~i'ET~o [x~]l xocv~ p.lv 't'ii~ 1tOAEW; 1tpouvoec,
[Ioitl&
1tw~ CE.tvtnEp(?)]ov 'ttO'E,CE,v. L\l~ xt%l 01 1tOAEfJ-tOc, 'Co civu1t6cn~'tov !noO 't'ii~ cipt't'ii~
e[E]iO'[v'"~, (v(jcat?) ~itX& P.EV] oux [E&]~PP7Jat%v l1tt~t%AETv, lVEpE,Uat%~ l tl(nov .vuxi(J)]p ioo[Aotf]ov7)20 [t1v' 6lt1'tE, l1tt 'toVeocc; 6 CiifLo~, ltpviocov a(u)fLCPop<i'J k~O'cCfLE.VO~, 't'ii; 1t6A!(a)~ ci1to~E~A7J
fJ-!v7J[ ~ ]y30[v
1tOAEt'n)V, XAE1tW~(?) fJ-E]V fjVE.VXEV 'to 1tEv30~ u'toO oc ~v XP~<M:bnJ'tel, l1tX36i~ CE c ~[v
'to kv'tou wfL~'Yt' OEo6i)3& ouv ~~t ~ouA'ijt .x~l 'twc ~fJtWt, 1tW~ i1tttpVE<M:!Pel~ ~X7Jc
1tpci 1t~V~elt; 't'ii[~
't"EfJ-'ij;, 'Co fJ-EV aWfLt% u'toO E]Lax0fJ-ca3~v~t El~ ~v 1tOACV 1tpO~ ~v x3~xouat%v Xl1Sr,lV,
xAEta3'ijvelc
[oi 'tti EV 't'Yjt 1tOAEt tpyt%tn]~PE(Z, fLEAt%'YEtfJ-ovii0'( 't'E 'tob~ 1tOAEC'tel; ul 1'tczpE1tEa3t%& 't'iil
txtpop~ &26 [1t'Y'ttl~ EV 't~EC(?), ~E.tpt%'Jw3 ]YjvE 'tE tlu'tOV U1tO 'to ~fLoU i1tl 't'ii~ i,xxofLt8ii~ xpuaip <M:t[epVq>, va't3'ijvelE 'tE elU]'toO xl civpCtlv'tt% Itpc1t1tOV !V tP v 'tO'lttp ol 1'tPOaYjXOV'tE; t%u'toO
[~OUAWV'tC xl i1tti'Ptp~V c]oOVtlC ~ve' to iifLo~ NEtx~p~'tov n1tiou, 'tov [ti1t]O 1tpOYOVWV Eutp.
[j'E'n)V v'ttl xl 1tAE!a't 'tJYjc 1tOASt Xel't'opawatlfLEVOV eiy3, :PE't'ii~ E[V]EXtl xtll EUEpYEaEtl~
['tYjc; Ei~ aU1:ov' a'tEcpt%v]oOa3c 01 el'tov x! Xt%3' EX~OV EVttlU'tov iv 'tiiceiPXtlcpE'ttxiic Ex[A1J80 O'itlc xl EV 't6n ..... ci]yGivt 't'1J.x.tAAE! xt%'ttX 'Co 1tu30XPlJtrtov 't'iic; t'lt1tOp0fJ-t~, 'to x~pu
xo; tiv[tZj'OPEUOV't'O~ x3W~ ~ E,'It]ti'pep~<t> 'toO eivOpttXv'to~ 1tEPtEXEtIJ.VtXyptX~t OE xl 'to ~~tpcafJ-~ El~ 'tE[AfLwvtI AEuxOAt30v XtX]t tiV3ETv~ EV ~ .v 't01tql 01 1tPO~xov'tt~ u'toO ~o[ uA]wv't'(el)t, 1tWC;
xl ol A[ oc'ltol 1tOAET'rtlt 1tpo3ufL6't]EpOt y[E]iVWV'tl EU 1tOtE!V 't~V 1'ttl't'picz, 'tou; EU!pyt'ttXc; 'tT~ x37Jxo[ uat; 'ttfLtlT~ xoafLoufLEv]ou~ opw'J~;.

ci

Est decretum in bonorem Nicerati cuiusdam Papiae filii, eins de patria optime meriti,
factum postquam ab hostibus noctu insidiatis OCCisUB este Fuit autem, ut Livii verbis utar,
belli pacisque artibns facile princeps ideoque post mortem snmmis bonoribuB adfeetus est,
quibusconque civitas suum erga eum amorem potuit attestari. Hoc decretnm cum multa ad
miserabilem Olbiae statum, continuo ab bostibus undique inv&'dentibns laceratae, ad reipnblieae
instituta, religionem, mores cognoscendos utilia praebeat, inter pauca grave est locumque
secnndum post Protogenis decretnm facile obtinet. Eo magis dolendum, quod nibil fere decreto inest, unde de eius aetate certi aliquid conligas. Tituli litteratura ea indicat tempora,

48

OLBIA.

M 17.

quae aerae Christianae proxima sunt; eisdem temporibus !(x't"o (v. 9) formam in usu misse
constat; quam Dittenbergerus titulis Atticis maxime nisus inprimis Angusti aetate frequentatam esse dicit (C. I. ~tt. 111 ad n 645; cf. 8yll. 'inser. gr. n 272 n. 2); sed etiam ante
Augustum ioterdom invenitur (cf. exempli causa prytanum catalogi fragmentum, quod ego
primusBull. de corr. hell. v. Vp. 251 Bq. edideram, repetiitU.Koebler O. I. Att. 11 n 874).
Iota motum decies additum est, octies omissum; semel (v. 31) casui nominativo perperam
adiectum videtur; inde conligitur titulom fine alterius a. ehr. saeeuli posteriorem esse, nam
ad 'eam aetatem iota mutom constanter fere addebatur. Tituli sermo quamqnam prolixitate
aliquantum laborat, tamen purus est et eoncinnus et a stilo tumido et soloeco Romanae
aetatis decretornm longe alienus. Omnia igitnr indieia eo inelinant, ut titulum ad primum
a. Ohr. saeculum referamus. Hue aliae accedunt ratioeinationes. Dio Chrysostomu8,
qui Domitiani aetate Olbiam visit, narrat in oratione Borystheniea (XXXVI p. 75 R)
Olbiam in mediis barbaris sitam semper eornm ineursionibus laceratam esse saepiosque
captam; postremam eandemque maximam expugnationem a Getis (duce Boerebista, cf.
Strab. VII, 3, 5 et 11) factam 150 fere annis ante Buam aetatem, id est eirca 8. 50 a. Ohr.
fnisse. Novimus ex Protogenis decreto iam tertio &. Obr. saeculo admodum lamentabilem fuisse
Olbiae statum, undique barbarorum invasionibus petitae; idem videmus in hoc decreto:
similiter hostes continuo impetus faeiunt (v. 10), na in vicinam quidem Hylaeam Olbiopolitas transire sinunt (v. 13), si vi et armis aliquid profecturos se non sperant, insidias
parant (v. 19); is qui decretum tulit, ne nomine quidem proprio designandos esse hostes
duxit, sine dnbio propterea quod omnibus eivibuB noti erant, eum continuo invaderent, sed
simpliciter 'tau; 1tOAEfLiou~ nominavit. Getas eos fuisse maxima cum probabilitate eonicias
Dionis narratione conlata: nam eum post Boerebistae expugnationem urbs a pristinis incolis
restitnta esset haud invita Scytharum natione, quae hoc emporio egeret, tutior iam a barbaris fnisse videtur: certe Dio postremam fuisse illam expugnationem diserte tradit, et in
decretis aetatis Romanae, quae infra dabimus, nulla iam crebrarum incursionum fit mentio,
quamquam re vera etiamtnm saepius in urbem invasisse Sarmatas idem dieit Dio et in deeretis scriptum invenimus vieinos Scytharnm et Sarmatarum regulos donia placato8 esse ab
Olbiopolitis (v. 00 21, 25, 33). Denique nullum in decreto indicim hab~muB reeentis
orbis vastationis, quam nullo modo vitaturnm fuisse oratorem puto, si decretum paulo post
eam tulisset; neque probabile est urbem recens restitutam adeo foisse divitem, ut cives vel
optime meritos eoronis aureis et statuis eqnestribus publice posset donare; verum enim vero
etiam Dionis tempore parva fuit et minime opulenta (a'1JfLEToV t 't"ije; ciVa1:clatrot; ii 'CE tpt%UAO'n)e; 'tWV olxooofLlJfLrl'trov xrtl 'Co auvEa'ttXA3tXl 'tYJv 1tOAtV Ele; pa:;(u 'tEll tO'1 l 1tEpt~!~A~(ZC
1ttlVU ~1tEtVOV xtXt tia3Evie; etc. Dio I. I.). Haec omnia cum perpendo, faeile eo adducor,
ut hoc decretum ante Olbiam a Getis dirutam, id est primis extremi a. Ohr. saeculi decenniis factum putem.
In singulis explieandis diu morari vix opus este Admodum dolendum, quod vv. 6-10
tam graviter sunt laesi, ut certo restitui nequeant: in his enim res quaedam memorantur,

17.

49

DEORETA.

quae ad Chersonesi Tauricae historiam pertinent. Videtur Niceratu8 a Chersonesitis eIn

libus discordiis fatigatis arcessitus iudex rem ita gessisse, ut eives inter se reconciliaret ,
urbemqne pacaret, et propterea statua et imagine esse honoratus. Quod v. 7 Chersonesus
continuis bellis demersa dicitur, id fortasse ad Mithridatis VI tempora ~urbulenta referen-

dum, aut potina ad eas barbarorum invasiones, contra quas Chersonesitae a Mithridate
auxilium petierunt, ut legimus apud Strabonem VII, 4, 3. - Hylaea quid sit (v. 13), nemo
ignorat. (Hero~. IV, 18: Ott%a'J'tt 'to'J Bopua3EvEtX ti1tO 3(XAaaY)C; 1tpw'rov fLEV ~ trAtXl1J, 1tO
OE 'ttXtYr1JC; vw iO'J'tt oiXEOUat ~xu3t yEwpyoi . .. Ibid. 19: ~tA~ SE OEvOptwV ~ 1taatZ (Xim) yYi
1'tA~V 't'iic; trAtXtlJe;. Ibid. 76: ~ 0' ['rAtlC1J] iO"'rt fLEV 1tp 'tov A;<tAA~tov ~p6fLov, 'tUYX,VEt OE
1tat% Eoa OEvOptwv 1tv'tOtw'J 1tAE1J. Cf. Ephor. ap. Scymn. 845. Anon. per. P. Eux. 19).
Conligendum videtur ex titulo Olbiopolitas Hylaeam possedisse, qnamquam in eam transitu8
fuerit periculosus; cur autem frequentes illuc venerint (v. 14: 'toue; ;<AOU~), incertum. Quae vv. 22-25 de Nieerati exsequlls statnta sunt, ideo maxime sunt memorabilia, quod
nostrae aetatis mornm similitodinem prae se fernnt; rarissime haec tam diserte in titulis
exponi vix est quod moneam. V. 24 si quis [1tWA1J't]~Ptt% praetulerit, me non habebit refragantern. - ~PXtPE'ttX~ ixxAY)ai Olbiopolitarum (v. 29) hic primum invenitnr, item v. 80
ludi eq~estre8 in Acbillis honorem instituti ex Pytbiae responso. Aehillem ut deum eognomento nov'ttXPX1J'J' ab Olbiopolitis maxime cultum templumqne alternm in ipsa urbe, alterum
in insula Leuce habuisse inter omnes CODstat (cf. DioD. ort Borystb. p. 78 et 80. Boeckh,
C. J. Gr. 11 p. 87. Onvaroff, Rec.h. p. 46 etc. Titulos Olbiopolitarum dedicatorios et titulos
in ipsa Leuce repertos v. infra).
IIepeBOA~ C'Ia C'l'p.
BolsallB rOpOA'h

(?),

6.: .... XepcoBBc~ Kor...a YBBAb'L {HBlUlpan) 06ypeBaeJalI DOCTOJlSBIIIIIH

(?) lIe)l(,1S COSOlO rpa8l,J.&B'L H yIIBpOTBOpB.I'L ropo,J.'L, 3& 'CJTO H 6&1.1'L D01lTeB'L O'rL

DpBMBplLl'h

SUX"ll DOCTaBOBKOIO CTaTYB B DOCBSI~eBieJr'b 6IOCTa, BO BCeM'L ,J.JUI OTeqeCTB& COBepmaJl DO.leBB'ilmill ...iSBl, a
ee6'i upio6p$TU c.luy B 'CIeCTL.

OTp&aCaa

DOCTOIIBBO YCTpeIlJUllO~BXCJI Ba ropo.l'la Bpar08'L B B'L 60nmBBCTBi

C.lYlIaeB'L cn&cas rp&lKAaB'L, OB'h 06eaOOaCH.I'L DO.lomesie ropOAa, DpB K&lKAOJrL c.lY'lat DOAaBU pasYJISLle COBtTY
B e~e .I)"1me BCDO.lSIUI DOCT&BOB.lesi,s. H&KOBe~'h, KOrA& rpam)l.ue DepeDpUB.lBCJ. B'b 11.1310, OB'I. Be UPOCB.I..
rOpOA'L

AU

n03a~OTBTLCII O~'L

BX'Ia 6eSOfltJCHOCmIl, R60 DOJlarU'L, TlTO ero npacyTcTBie 6YAen. 60.lte B&)f(BOIO OXPUOIO

Bapo...a, B, SlBIJBmBCJ. TYAa 6es'la BolcK& B B&A.le3(~el CBBTLt, 06eperu'L Ipa3lCc)aHI; YBII-l'i8'L)Be BameoTsie

BparOB'L, OlM OTDp&BB.I'L rpamA&II'L B'L ropo,l.'L, a CaM'h OCTUCS, '1T06L1 OTpaaUTIt BX'L BaD&AeBie, B60 C'CIHTU'L
Be06xOAHIlIatIl"ll BaK&aaTJ. 8palO8'b B sa60TBJlcSI B&K'L Boo6m.e 0 ropo)(.t, T&K~ B'L 'CI&CTSOCTB 0 TOII'L, '1T0611I DO
c....JioJse OTIICTBTL. 08TOIlY BparB, BCDyr&BmUCL ero BeDostABIIOI ,l.O~.leCTB, Be OC

B..BCJ. Ban&,Cfi

O"'''fJ''motO

CB.lOIO, BO YCTpOB.lB BOllO aacaAY B BtPO.lOIIBO YliepTBB.l:H ero; Bc.ltAcTBie SToro Bapo 'L, yapiB'L BeO)KU",US08
B8CtlaCTie B'L TOM'L, tlTO rOpOA'L DOTepU'lt A06.1eCTB&r0 rp8JHA8BBBa, C'L TPYJI,OIl~ nepeaec'I. CBOIO Ue'lUL Bui...
C'l'Bie ero Ao6.1eCTB B C'L BerOJl,OB&Biell'L BClt,J.CTBie meCTOKOCTB erQ CllepTB.

H T&R"II

A& DOCT&BOBBT'I COBin. a Ba-

Jt1lSJ. Toro tlT06H OB'L D~rnu'lt 60Jlte 8l1I)1.alOm.isC CpUBHTe.lLBO C'L ,1I.pyrB IJO'leCTB, - 1fTOSH n.lo ero DpaBeceso 6Lt.lO B'L ropo,J.'h A.lJI B&~emam.aro Dorpe6esis, 'CIT06y BUO,l.am.iRcs B'h ropoAt II&cTepCKia (HoIB .IaBK8) 6&1.1.
8&KpYTLI, & rpamAue OAt.lBCJ. B'L TP&JP'L B BCt B'L nOp8AKt c.a'iAOBUB B'L no.pe6tUtHoi Dpo~eeciB; 'CJT0611I OB~ OpB
po.....,

BYBOC'i 6YEL YBtS'I&B~ OT'L "MeHU BapOAa aO.lOThlJrL BtB~OIl'L, a TUUKe '1T06&1 ellY 6&1.1& Bos",BBrarra KOBBU
CTaTYJI Ba TOIna IIIten, rAt a&XOTsn erG pOACTBeBBBKB, H AaBa CJlt)I.JlOm.&JJ BUDBCL:

c Hapo...'L

[OOCTaBB.I'L]

BHK8paT& C. UameBa, 6YBmarO O'M upe,J.KOB'Ia 6.1aroAtTe.leJrL B OIC&8umaro KBoa<eCTBO ,J.o~pa ropo...y, a& ero
J-06.1eCTL B CS.aaroAtoie K'L ce6t ; lIT06h1 OB" 6b1.1'" ystBlIBBaell'L B eX(erOJl,BO B'L sapO",BOJrb co6paBiu, HtJ8HG~

ffOM& .....8 BhI()opa &lacTel, B DpB eOCTII8amB B'L KOBCKBX'h pBCTaHiax'lt, lIcmaH08MHHOM'I B-. lIeCTL AXBU&
DO upeACK&3&BUo UueiB, Dp8 'CIeJI'L roiamaTal "'0.)1(88'1. OpOB3BOCBTL DpOBOSrJlameme ,.0 ~Mg"fb, aaK.101IalOm.eICJI
B'It B&AJlBCB CT&TJB; DOCTlBoueme ""0 Blalpaan Ba 6OBueBBoI D.lBri H DOCTaBUTIt B& TOIn KicTt,

rAt

3a-

60

Ja 18.

OLBIA..

SM.,.. eN POAcn8.~.H, JPl t'oro

'ft'04S

.BAII, .TO ~arOA"7U. ,.pamllOTCll c.ri,IJe

OCT

rpa-AIIIe .......
aO.eM.KB.

1IY8

~orie

ro-roocn c.I1J1C11fi Oft1fee1'B1,

18. Fragmentum tabulae marmoris candidi ab omnibus partibus praeter superiorem

mutilum, altumO,15m., 1.0,11, er. 0,075. Supra eoni duo et &sterisci dimidia pars 8culpta
sunt; alterom asteriscum ad sinistram misse coniecit Boeckhius, hos cum pileis DioBcnrorum fuisse insignia monen8; quae iDsignia in nummis quoqne repraesentasse Olbiopolitas
docuit B. Koehne mus. princ. Kotschubei I p. 57 n 93. E titulo litteris elegantibus inscripto pauca supersunt eaque ex parte detrita. Ed. Boeckh, C. I. Gr. n add. p. 1000
nl 2088 b, Duboisii Neoburgensis apographo usus.
Elscripsi Odessae in museo societatis.
1

1f.i\H Ni\loYT
rtoJ:AN0EJ:THD
H ICAI~HMnIEr
"'FJ:EIr'ANr

['E1tl PX.OV1:0t;?] A7Jv[CI]i~u 'C[00 .

. . . . fJ-1J]vo~ 1 ~p[ttdVOC;.
lcoet ~OUA xcxl O~tJ.Wl, t[iaJJY'Ja(Jl.vou?
'toO CE,Tvot;, oi ciPx.ov}tf.t; tl1tv 'E[1t&&O~ X.1:. A.

'A"'.

Vor. Zed. V. 1: 11 Ni\loVI - v. 3 in. HPi\1 _v. 4 in. -EJ: - v. 5: i\X

Dubois.
Hoc decreti fragmentnm propter scriptorae rationes ad nI aut 11 a. Ohr. saeculum
referendum videtur. V. 1 fortasse fuit iep' lf.pt(J);: antiqnioribu8 enim temporibus sacerdotes
Olbiae eponymos fuisse Protogenis titulus docet.
Olbiopolitarum menses adhuc innotuerunt sex: ~V3ECJYt1)pUOV in hoe fragmentO, ~1t'tou
Pf,WV in tit. 28, BOYJpofLlWV n 22, KfZAfLlWV n 30, A1Jvt(~v n 31 J nvYJf.L0~ n 21. Qui cum
omnes e fastis Mileti, Olbiae metropolis, aine dubio adsumpti Bint (quod iam Boeckhios
monuit C. I. Gr. n pp. 87 et 139), alii quinque menses, quibus usos fnisse Olbiopolitas
maxime est probabile, e ealendario Cyzici, Milesiorum item coloniae, addi p088unt: ~t.
fl.UJlblV, Kuvf,~wv, DOfJf,tf,WV, Tupf,wV (v. Hermann, Ueber grieche MOtWJlsku,,,de p. 91),
8PlllAtwV (MOfttJtsber. tl. Berl. .Akad. 1874 p. 16. MittAeil. tl. D. arch. ItlBt. in ..4then v. VI
p. 42). DUQdecimu8 fortasBe Kpovtc~v mit (v. Ahreus, Blei. Museum v. XVII p. 829 sq.).
Lenaeonem et Artemisionem Tyrae quoque fuisse, quae et ipsa Milesiorum fuit colonia,
supra vidimuB in tit. 2 et 8. Ex ipsius M;ileti mensibus unom adhoc novimus Calamaeonem
(Dittenberger, 8yll. inser. gr. n 2'0). De ordine quo Bese exceperint T. AhrenB ratiocinationes I. 1. conl. quae ego dixi in libro de eall. aeolicis et doricis p. 81 sq.

11. Fragmentum tabulae lapidis calcar a. 18 m., 1. 0,12, cr. 0,08. Litterae inter
Uneoll8 scriptae admodum minutae (a. circa 0,007), sed profunde exaratae optimeque
aenatae sunt; litterae reNOn, interdum etiam M et T reliquis minores sante

16 19-20.

51

Odessae exseripsi in museo soeietatis inter eos lapides, quos I. H. f. Ouris nupenime
societati dono dederat.
I

H I-

oYJ:Yn
"\IAToYAnol
~ArErPAMMENOI

AlnANTAToY1:H
~YTA~ I Eke EMAT

fi

~METAnAH

nPAlCoTATJ'.
=NTolJ:i\o .
-oYENH
EICi\o

10

-r)<;

oue; U1t
(lC 'tO ~1t6[AAwvoe;?

.]
,
a.v rei'PfLfLEVO

x]1 1trlv't"c; 'toue; 1)

, ,~, ta.
' [
(Xu't ot ExvEfL't" wv
v fLE'tt% 1ttX~<;
. m ]1tptXx6~ 't" ..
EV 'toTe; Ao
't]oue; EV1)
EXAO

8mc.'
-,. N
Videtur esse decreti fragmentnm, quod propter litteraturae indicia ad 11 ante Ohr.

saeeulum rettulerim.

10. Frustum tabulae marmoris albi, altum 0,11 m., latum 0,13,

0,07; margo
dexter superest, sed superfieies ei proxima laesa este Inscriptionis litterae satis minutae
etiamnuDc bene dispiciuntur. Ad ectypi chart&cei fidem ed. L. Ussing, OtJersigt OtJer det
KO'II(J. Danske Yideukabernes 8elBkabS ForAandlinger a. "1881 p. 128.
Lapis &. 1879 repertus exstat in museo 10. C. f. Surutsehani, quod est in oppido
Kischinev. Exscripsi.
1

\M_
E~01:EI,

HPI.QNMI1:S.l.
~J:nNKAIKOIN.c-.
5

~IJTANTATAYT_

cl>EPONT.J: M E~.
.NHI~ETHlrr_

"AJ"O~OY .co

E.

Cf.

OIJ-.

6aEt~

l1piw'V fJ-ta3wa ~ . .
citwv xl XOlVW[vrov?
x ]1 1ttlV'tCl 't't[a. . .
Ot]tpEp6v'tw; fLE.
XOl]vijt OE 'tijt 1t(0

AEt. . .

1tp]oa6ou.

Yar. leel. V. 1 reliquias omisit Ussing. - v. 7 ex~r. r - v. 8: O~OY. Reliqua

. minoris Bunt momenti. V. 2 Ussingios legit iooc; EIe; et v. 4 .. ~(i)v xtlL XOtvw
Quantum e litteratura conligere licet, pertinet titulus ad II sive I &. Ohr. s&eCulum.
Fragmentnm decreti videtur esse, in quo de locationibus quibusdam agebatur (v. 3).
7*

52

OLBIA.

, JE 21.

If. Monumentum tetragonum e marmore coloris eineracei sectum, quod venae pereurrnnt obseuriores; altum est 1';'555, latum circa 0';'76, crassum circa. 0';'305. Lapis mansit
integer praeter nonnullos locos a sinistra parte faeiei; litterae satis altae et multo euro
studio incisae sunt (Surotschan). Litterarum formae adeo sunt variae, ut non eundem
quadratarium totum titulum exarasse facile conicias. In angusto eiusdem lapidis latere est
titulus multo antiquior, quem infra explicabimus (n 105). Edd. G. Benzen Bullet. deli'
Inst. di corrispond. arch. a. 1876 p. 60 sq. Kondakovii et Korschii proff. apographo usus.
L. Jurgevicz aet. societ. Odess. 'v. X (a.1877) p. 7 sq. litteris vulgaribus ad apographum
PhI Bruunii. L. Ussing 1.1. ad tit. 19 p. 120 sq. Tb. Langii apograpllo et ectypo usus
(inde repet. litteris minusculis Revue da philologie v. VI a~ 1882 p. 196). 10. Surutscban
script. aeademiae ecclesiast. Kioviensis (TpYAbl KieBcKoi lJ,yx. aKaAeMiB) m. Maio a. 1882
p. 101 sq. litteris minuseulis eum versione latina nec non notis brevioribuB.
Lapis &. 1871 in foio Olbiae repertos exstat Kischinevi in museo Surotschaniano.
Transeripsi ex ectypo chartaceo luculentissimo a Surutscbano consilio archaeographico Petropolitano misso, postea apographum meom Kischinevi cum ipso lapide contuli.
(Tea:tum tMe p. 63.)

E variis lectionibus, quae omnino baud ita multae sunt, graviores tantum enomerabimus, cum manifestos quosdam transc.ribentium errores notare non sit operae pretium.
Jurgevicz versuum 10, 12, 13, 15, 33, 37. extremas litteras quasi in lapide lectas dedit,
cum tamen ex editione Benzeniana has litteras iam aotea legi non potois8e appareat. Monendum est eas horum versuum litteras, quae nune extremae sint, margini proximas esse, ut
nibil amplius incisum fnisse videator; fortasse lapicida, cum nollet singulas vocis alicuius
aut syllabae litteras in alium versum f.ransferre, ipse eas omisit. Ussing v.la extr. 01, v.16
extr. NI, V. 22 extr. N, v. 37 extr. E omisit fortasse ideo, quod ectypum eius laesum erat, nam
in lapide hae litterae bene dispiciuntur. - V. 16-17: rEITIONIA~(=i'Ei~ovcxe;in transer.)
Jurg. - V. 18 extr. HTTH Benzen, HTTON Jurg. Sure - V. 21: ~1"ANf)P.nnIA
Jurg. Uss. Sur., ~I"N etc. Benzen. - V. 30 extr. BPOY Benz., BPO Jurg., BIOY Uss..,
~p6fLoU Sur.; P nota certissima este - V. 38: B. ON Benz., BION reliquie

'E1tl ciPx.ov~wv ~cJjv 1tEpl 'OfL~AXOV Eup7J ac Iiou, fLlJvO~ ntXv~fJ.0u t~', lo~E.v 't?i ~OUA~ f
XCIi 'ttp ~fLq> (e.1tcv!acxc) Kp~6tltov l~'t'ciAou VptX XtJIAwe; i1tt~E.~lJx6~tl ~o!~ ~Yj; 1tOAEt'tEC;
6
10

11

rXVf,llal xcx! t7JAWatXV~CX ~iov tiAoI6p1)~ov. 'EoxilfJ.cxaEV tXiYto iJ mTptZ ~ou~ X01tou;' Iv 'CE
rp 't'tlTt; I XOtVtX!~ XpEttXt; tXU3CXCPE~W~ AEt~OUpywv tivEI1tt~~~'tOV 1tOVOV EI~EepE(pE.) xtXl ep3rXvrov
't; e.1~t'tUi'~ 1tclO'7Je; XEtpo~ovitJ~ OAOXAlJpitXv t1tEIItixvu~o. npOCXtpEae.we; fLEV OUV ~V 'tOttzu~lJ;'
tri] I 8t 1tO't"E x! 't'o 1tp03UfLOV tXu'to ~ 1ttl~ple; U1t0fJ.v~laEt auvEXEO"'CEpOV E1tEa1ta't'O, fJ.ElfLoufJ-EVO[~] I 'tWV pCC1'ttl 1tOAEt't!UOfLEVWV 'tov ~iov U1tOEtYfLtX 'tOl[~] I Vf.Oc~ Ej'EtvE'tO ~e; 'twv
Xfl.Afjjv 6fLol~'tO~ Iv u 't'tXT; 11 tipxcxT~ 1tta'ttii~ xl 1tOVCXW~ U1t1JpE't"WV xtlL ti6xvw~ 'tri t1t[t]l'!:<laaofUvcx x'top30ufLtvo~ EV 't"tlT~ 1tpO; 'toue; yEt'tVC\fjjv't; ~cxatAe.e; 1tpEa~EitXt~, 00'1 i~ 'tl)v

---_...

~~

Je 21.

53

DEORETA.

(nO 105).
1

E nl A PX ONTONTONnE PI OM'I' )AhA kON E Y PH1:1

BIOYMHH01:nAHHMOYI BE~OlEHTHBOY1\H

mm

z<

m-a

kAITQ~HAQkAPZOAZOHATTAAOYAH~PAkA~:t

10

16

20

I\Q1:E nl BEB H kOTATO 11: T H 1:nO 1\ E I TEl A1: 1X HE

1: I kA 1Z H I\Q 1: A HTA BI OH A 1\0 I ~O P H TO H E~ 0 k I
MA1:ENAYTOYHnE I PATOY1: kOTlOY1: EHTE rAPTAI1:
kOI HAI1: X PE IA 11: AYSA I PE TQ 1:A E ITOY PrQ HAH E
nlz HTHTOHTlOHOH EI1: E~E I<AI~eAHOHTA1:E
nl TAr A1:Tl A1: H 1:X EI POTOH I A1: OAOkAH P IAHETl E
6.F.II<HYTOTlPOA I P E1: EQ1:M EHOYH HHTO I AYT H 1:E~
~E TlOTE k A ITO n PO SY M 0 HA YTO Y H TT ATP 11: YTTO M H I-1: E 11: Y HEX E 1: T E P0 H E Tl E 1: Tl A TOM E I M 0 Y M E H O~
TOHAPI1:TAnOI\E ITEYOM EHQHTOH BIOHYTTO~EIrMATol~
H EOI1: ErE 1H ETOTH 1:TOHI<AAO HOMOIOTHTO:I E HTETAI=~
APXAI1:TlI1:TOJ:kAITlO NI kOJ:YTl H PITOH kIAO I<HQJ:TAE TT~
TA 1: 1:0MEHAkATOP e OYM EH OJ: I HTAI J: TT PO J:TOYJ: r:E ITNI
QHTA J: BA l: II\EAJ: TT PEJ: B I IA I:I OHI:ITHHAI< PE I BEIA H
TH ~ I PA H HI I A ~ ~ TI HO X 0 P I I oAo ro ~ OY MH HH1TH
EnE 1PAZ E TOE HTAI1:npo1: EH AE kA1:TOHyn AHTH
1: EJ:IAAAAkAIC E ITEAE 101: E Tl E rE I HO 1: IC ETOA
H H P~II\. He PonlAM E HATTArOM E H01:TOYJ:lI
HOYJ:k A I X P H :ITO I~J: H SE:I I ~ IA 0 l E HOH 1:YH rEHll<ON
n ASOJ: E Tl E~ E I k HYTOnOAE I TO H ~EE I TI J: YTQ

m'"
z;
'X' -

>0

-z
ml>

<::t
z3

~:t
>-I
",-a
-I;

::t<

",~

m-

-ca

"'>
>'"
<;
-Im
o _
Z

~ ~

J:YHEMIllEHHkATAJ:YHAAAArH1:A~OPMHHHkA

TAJ:YM BI01:E01:1:YH HeEIAHOY~EI\Or01:XQPH

1:A I~ YHATA I TH H E I1:AYTOH E YHO I AHAI\A A kA I nE
PATOHrH1:EMAPTYPH S HTOY1:YTT E P~IAIA1:1< I H~YHOYI
M EXP 11: E B A1:TOH1:Y M MAX I A TTAPA B OAEY1:AM EHo1:
~I O~H EnlTOYTO 11: HTEn A~TP I1:XAAE TlO1:EHEHk
1:ATHHETlAYT01:YM~OPAHIC
A ITH HM E rAA H HTOYB PO~
80
BAPYHOM EH H E'I'H ~ I1:ATOE TlAI HO l1:kAITAI1:TTPE TTOY~
1:A I1:MAPTYP IAI1:n APH rop H J:A ITO E TT AYTQ1:YMTlTC~
MA I HAICA ITESH01: H TT PATO I1:Z 01: I H EHTE IM 0 1:1:.~
. ~AHoeHH I~EAYTOHETTITH1:E 1<0 M I ~H 1:0TI0~H
81S
MOJ:J:TE~AHOII<APZ0:ZOHATTAOY~~Z H 1:AHTAkA
AOJ:k I ~ H MO~E1\QJ:AHA TEe H HA I ~E~TO'l'H ~ 11:
M EHE n 11: H M0 Ton Q I H 0 I HA rE I H Q ~J J: I< 0 HTE.
npOTPOTlH HEXOJ:I HII :ITOMEIMEIJ:SA~IBIOH
ITT AI HOY M I HOHZOP J:AH01: HEIl< HP A TO YTo.'I' H
~I:IMAAHEJ:TH:IE ICAPZOAZ OATT}\OYMH H MH1:
XAPIH

54

OLBIA.

l! 21. '-',

tixpEi~El(xV I ~~ EpfL7JVEic; crtr.voXroptT Aoyoe; ou fJ-~v ~'t't(o)v 1 E1tEtP~E'tO EV 'tcxT, 1tpOe; EVel

EXt%a't'OV u1tv~lIaE(J'c, AM xxtr ~tA&.i~ E1tEYr.tvroau'to cilv~p q>tA[tz ]v3p(t)1tt~ fLEV 1tt%y6fLEVOe; 'toue; ~Elvout; xl XPlJtnoT~ fj3Ecn <ptAO;EVQV cruVi'EVlXOV l1trX~ E1tE8Eixvu'to, TtOAEC't'0v
25 Ce. Er ~t; a.u'tiiJ" aUVEfUt~ev ~ Xel't' auVelAA(Xi''iie; tiepoPfL~v ~ xIl't aufL~cwaE-wt; auv~3Etv,
OUOE A0i'0e; xwpiil ac BUv't'(X& 'tl)v Ele; !nov f,u\JOtelv AAa. xl (~EXPt) 1tElptl'trov Y'iic; EfLiXp'tUp~31] 'toue; u1tip ~tAi; xtVouvoue; I p.e.Xpt Et~a'twv auP.fLXi~ 1tCXptX~OAEuafLEvoc;. I Ar.' ~
so E1tl 'tou't'Qt; ~ <~E> 1t~PtC; XAE1t0e; tv!vXClII~CI 'tl)v i1t' Cllr:qi aUfLtpopth xl 'tl)v fJ-E('CAAY)~V
'to ~[i]ou I ~a.PUVOfLEV1J io/rJeptaa:~o E1tivote; XCI! 'tClTe; 1tpE1toulate; p.cx@'tupttXte; 1tCXpYJyop-ijacxl ~O
E1t' Cl~ifJ aup.'It't[w]llLtz, 1'v xl 't'E3vw; ~ 1tp 'toTe; ~wacv Iv'tEcfLoc;, er['tEJ/epvw3ijvt%c
85 a.inov (xpua<jj O"~EeprZVCf> xcxl ~ov x~pux ciVYOpEOaC) E1tt 't'ii~ i(x)XOfLcijc;, ent .. 0 OYillfLo~
O"'tEeptXvot KtZpt(6}tl~oV ~'t't'AOU ~~av't'tZ XtllAiiie; xi .8.1J(LWepEAW;, ciVel~E3YivtXt l 'to ~~lalp.fZ
EV ~i1ttaYjp.cp 't01tCfl, fv ol ciVa.yEtvwaxoV'tE[C;] I 1tp0'tpo1tY)v EXroacv !lc; 'to (UtfJoElak& ~~ov I
40 E1ttllVOUfLEVOV. - Zwparzvoe; NElX1JP~'tOU ~O ~lleptafL ciVEa'n)tn KtZptotq ~'t~~ou fJ-v~p.lJe; I
20

cl

XtiplV.
Quadratarium in titulo exarando satis neglegenter esse versatum sponte patet. Sie
v. 3 infinitivum ex lO~EV pendentem omisit, qnod tamen ante nos solos animadvertit Ussing,
qui in versione danica [at haedre] K-e08 ... [med eta GuldlwtmB] restituit; nobis potius
i:Jttv!aiXc omissum videtnr, quoniam de coronando Carzoazo v. 33 dictum este - V. 8
EIJ:E~E[PE] restitueront Henzen et Ussingj Jurgevicz PE litteras quasi in lapide lectas
dedit non recte et t1'aDseripsit EI~ l~e,PE, eum alii c.iae.epEpE legerent praeter Snrutschanum,
qui dedit E~ iep'i. - V., 20 v~p legi cum Ussingio. - V. 26-27 omis8um aliquid esse
animadvertit Ussing et restituendum proposuit AAt% ~tXl 1tE.prl 'twv [~c; 1t~pio~ opiwv 'tote;
U1tO 'PWfLtliwv ~walv E1tt'ttX]i'ije;; at nltimae vocis tres litteras quadratarium exarasse postquam
tot verba omisisset mihi quidem non videtur vari simile; ideo potios ita legendum puto, ut
dedi in transcriptione. Bed etiam sie locutio valde obscnra est, quamquam seD8um vix alium
babet, quam quem Ussingins invenit, qui Carzoazum amicis auis in iudics usqoe ad sum
mnm, i. e. Imperatorium, opem tuUsse pl1tat; quod haud facile in ipsa Olbia factum esse,
quippe qnae civitaslibera fuisset - quamquam vicinis barbarorum regulis penderet tributa, sed potins eis Olbiae civibus, qui in finibus imperii Romani vixissent, ubi Carzoazus et ipse
per aliquod tempus degere potuisset ot legatus aut ob aliam quamlibet causam; ad v. au!Lp.tX;(la Ussingius deer. Terg. 1,35 confe rri iubet: apud ipslIm imptiratorem causi.s publicis
patrocinaMo 1). - V. 29 'tE particulam omittendam censeo. - V. 30 fLE~AArYJv ~oO ~iou
legendum Korsehins (ap. Henzenum) primus ingeniose eoniecit; idem postea Ussingius

1) Cf. quae Henzenus adnotavit: Bench~ la lezione

8embri esser certa, confe8so di non intendere perfettamente Ja CODBtrozione di questo pez:iodo, il cui senso
deve e8sere ad un dipreS80 ehe fino da' termini della
terra gli si attestava, e88ersi egli esposto nell' alleanza

per i 8uoi amici a pericoli fino a rivolgerai agU imperatori: il qoale senso non si pub negare esser qui espresso
in maniera aBsai oscura, di modo ehe forse Bi dovrA. credere perduta qualehe parole sal prineipio: come ix 01tClp
'Jt!P~twv r'iit;.

~rt!

21-22.

55

DEOBETA.

invenit. Jurgevicz post IJ-Ej'A7JV accusativum ~Atl~1JV, AU1t1)V vel sim., qui ex ~puv0fJ-E.V1J
pendeat, excidisse putat (in transcriptione ~~v fUi'fZA1)'J ~oO . ~puvofLtv1) dedit). - V. 33
verba, qnae in transcriptione cancellis inclusi, a quadratario omissa esse omnes editores
viderunt.
De tituli aetate nihil certi statuere licet; id tantom patet, propter litteraturam et
sermonem 11 p. Ohr. saeculo antiquiorem eum non esse. Quod Ussingius putat ':ou~ ~E~a't'O~
(v. 28) imperatores qui simul regnassent, in primis M. Aurelium et L. Verum (161-169)
intellegendos esse, id eerto adfirmari non potest. Cf. in tit. 47 v. 6 -7 fUxpc 'tc; ~(i)v ~
~(i)v jVwatwc; 1tpox6[~]V'tOC;, ubi de Angusto et Tiberio agi docoit Boeckhios.
Mirum est, quod in praescriptis neqne ~o E&alIY1JaClfLE.VOU, neque 't'O EI1tov'toc; mentio
facta e~t. Fortasse ZorS8DUS 1), Carzoasi aine dubio amicus, qui decretum proprio sumptu
lapidi incidendnm curavit, exemplnm scriptum, quod in tabnlario publico invenerat, non
ubique fideliter reddidit. 'O~'fAtlXO; EUP1)01~lOU, qoi in hoc titnlo est praetorum priDceps,
redit in tit. 58.
IIepeBOA.... pH apXOBTU'Ia OllDcuaxi c. EspBCBBiR
corin B Bapo...... DOCTaBOBBJlB (noXBuBTL) Kapaoaaa c. ATTuoBa,

C'J,

TOB&P~B, .iCJI~a

.Y"

n8JDDIa 12-1'0 0tuI

npeBpaeBO me,l.lIlaro DO e.tiAall'la rocy-

AapcueBBol Aiun'eJlLBOCTB B CTpeMHBmarOCJI 8'1. )KB3BB BeyxopB3ueBBol. OUH'l"I. upoBipu.. er~ TpYAY; B60.

B'It rOCYAapcrBeBBYx", By....Ut'J OB", A06pOBOABO BenO.lBaJl DOB.BBoeT., Be~ HeateaBHoe 6pe.a B, npeAynpem-

1JUJ

DOpY'leBis, AOKa8YBU'Ia U-t..lOCTBOCTL BeJlKarO BL1()opa [T. e. '1TO

BcsKiI

BY60pD

erG B~ TY

KIB APYrJIO A<WK-

BOCTL 611I.1'1. BDO.lBt YAaqeB'Ia]. TUOBIatIlr.& OT.IUCJI OIrD o6paaoll'D KYCJlel. EUB *e DOrA& OTe'leCTBO C80UMU
BaII0IlBBUisll. CJlBmKOI 'IaCTO DpBB.leaUO erG rOTOBBOCTIt, Oll'lt, Do.qamaa )KRaD .Jy1llBX'lt rOCYAapCTBeBBHX'Ia
aBls.JCJI IOBomecTBy DPBlltPOInI cXOACua Jlyqmux'b AtoO~, B B'h AO.l3(HOCTBX'I. c.wy*a DipHO B TPY,l.O-

J.ts'I'8Iel,

oIlO().BO, 11 Belle.....BTeJlJ.BO BCDO.lBSa Dopy'leBili B'I. DOCO.lJ.CDax.. K" eoc'iABIJ.... u.aps.'b, TU'I. 1JTO ""11 T01lBarO
Buo.ema BX'! Be XBaTaeT1J c.lOB'L. He .eBte BCDHThl8UC1I OH7J B'L o6pam.eBia C'h OT,l.UJ.BLlM. .IHQIIB, BO

~ BDOJlS" 06B&pyJKBBU'L ce6J1 9tftOtJlI IIYJK'II: 06XOABTeiItBOCTUo YBoieKu BBOCTPaB~eB'" B BlatXaSLlB81l paAymie
eo06pUBO C'I. OBOB lIeCTBhlllH DpBBY1IKU", OB'I oSBapyBUlBuIJ.

_UM."

mo...,.

pOACTBeBBY 'lJBcTBa,

a ec

K'h BellY oCSpa~ucJl KTO JlB60 Rn rpIJRAaB'b RU DO nOBOAY ....LI'!, RU DO DpRBIIl1lKi C03(BTe.JJ.CTBa, '1'0 ero paCDO.lo*eBia K'L BellY Be.lL3R Aame BLlpasBTJ. c.lOBaIlB; BO OB'J> npOc.laBB.lCR [C06CTB. 6&1.1'1 aaCBBAtTe.lJ.CTB0BaB'I]

(,1.0) "'pCliH~ DpeA'iJlOB'I. aellJlB, DOBeprascJ. OD&CBOCTSII'! Mn 3& APyadh.1 H COAilcTBya OpySWUC'b AUC8 ,1.0
ABryCTOB'L. BC.I$)lCTBie 3Toro OTeqeCTBO, OrOpqeBBOe , ero DOTepelO H ODe'lUeBBOe ero KOB'IIBBOIO, DOCTaBOBB.lO

B OpUB'IBYM.

DOXB&I&JIB

CBBAiTe.JJ.cTBan

DOc.a'i exepTB 6YJl~ B'b 'lfeCTB

BYBOC"i 6$0

mfUG,

y >KU8YX1J,

DOBeceBBJlO B'L

ero

.IRo.'

ero yTpaTJ, ...U TOro .n06L1 OB'L H

(aO.lOTYK1 B'iBD.OJII'lt B qpen r.lamaTU 06'LSBBTIt) DpB

1ITO BapO,l.'b Bis'lfaeT'lt KaP30&3& AnUOB&, xtBBmaro DpeKplCBo B Do.ae8BO A6.1J sapo&, B STO

DOCTUOBJleaie BLlCT8JJBTI Ba BBABOII'L

anl3n. -

clIsrmL
YBtB'I&fi

Iden,

11.,0611I '1BT&IO~e

30pcaJI'L HBKBpaTOB'L DOCTaBH.rL amOtRI ,l.eKpen

11. Tabula marmoris leucophaei

R.'i.lB Do6ymAeBie DOApaJJ(aTIt DODULBOI

KaP30UY

ATTUOBy BA D"~.

1,50 m., I. 0,80, er. 0,13. Supra ornata est

fastigio, in quo est patera eum aliis .ornamentis expressa; etiam prominentes utrinque
fastigii partes, qoae in altum ascendunt, ornatae sunt (verba sunt Boeckhii). Sub fastigio
in zophoro quattuor versus incisi Bunt, civitatium catalognm continentes, quae Theoclem
Olbiopolitam coronis anreis donaverunt; earum nomina vv. 2-4 sex columnis disposita Bunt.
I) Haud 8cio an idem nomen reponendum sit

ap.

8.

Tacit. ADB. XII 15, ubi

nune

legitur Zoniaes (Siracorum rex).

56

OLBIA.

Ji 22.

Infra in quadro scolpto decretnm in Theoclis bonorem ab Olbiopolitis factum euratom est
litteris multo maioribns eis, quae sunt vv. 1-4 (horum litterae Bunt 0,013 altae, reliquorum fere 0,02). uPrimum edidit Koehlerus in Morgensternii periodico opere Drptische
Beitrge, t. 11. p. 333-347 [= Khler's gesamm. Schriften v. VI p. 232-237] cnm
translatione germanica et aliquot animadversionibus. Idem fere exemplum nescio a quo
transmissum edidit Rad. Rochettus Antt. Bosp. tabe XII cum explicatione p. 145-203.
Varietatem leetionis ex ipso lapide a sese &. 1821 tractato .annotavit Koeppen Nordgest.
d. Pont. p. 74 sqq. Nonnulla de hoc tit'ulo monnit deinceps Koehlerus adversus Rocbettum de Antt. Bosp. p. 118-126 [= Ges. Schriften v. I p. 204-212] et in iudicio de
Koeppenii libello p. 37-40 [= Ges. Sehr. v. 11 p. 30-32]. Idem mihi commentationem
impressam in libro, cuins index Serapis [= Ges. Sehr. v. I], p. 44-49 transmisit.
Boeekh, C. I. Gr. 11 n 2059.
. Lapis a. 1880 Stolna ex aedibus comitis Kuschelevi-Besborodko Petropolin translatus
et in scala bibliotbecae publicae positus este Exscripsi.
(Tea:tum "'~ p. 67).

Cum Boeckhius priorum editornm varias lectiones aecuratissime enumerasset, hic eas
non esse repetendas duximus eaque 80la enotabimus, in qoibu8 apographum nostrum ab
exemploBoeckhiano dift'ert. V.I: ECTE~ANnC
AEA. Foliolum quod in fine verSUB
exstat, omissum erat.-V. 2: nANOI-v. 3: NEIKOMH~EIC-v.4: AMACCIANOI
K A"AT.. NOI- v. 7: ANTI~nNTOC-v. 8: EnEI teste Koeppenio. -V. 9: KAIv.IO: MENr1C, extr. AP - v.II extr. foliolum omissum erat. - V. 12: KAIHKO"OV9HCEN eum nota: (ultimum H supra inter lineas adiectum est). - V. 13: KATTO (x[l
't"]o in transcriptione). - V. 14: ~IE~EI:E:ATO - v. 18 init. CAI - v. 21: KATA1:KEYAICENEKOTTIACEN (1: teste Koeppenio). - aV. 23 extr. N a KoehI. snppletum
ut in lapide agnoscit Roch. (Koepp. non annotavit contrarium)>>. B. In lapide N littera
separatim nunquam scripta fuit, sed fortasse intra~p litteram. - V. 28: nOAI - V. 29
extr. VIOIC quasi vitium quadratarii; at in lapide est YIOC. - V. 81: BACKAINOYv. 35: :E:ENOI. Lapicida 1: pro E vitiose exaravit. - V. 39: nOAEI- v. 42: CTH"HN,
extr. THC - v. 43 extr. I"POCAN~PE'AN.. teste Koeppenio, qui lacunam in fine diserte notavit. Eiehenfeldt ap. Koepp. p. 7 4. n. 2 recte conieeit in lacnna fLEV particulam periisse.
Boeckhius In transcriptione 'CE 8upplevit. -. V. 44: TTPOCnOAEITAC. In lapide E vitiosum certissimum este - V. 45: EIC. In variis lect. monnit Boeckhius Koehlerum HII:
legisse, quod re vera in lapide exstat. Extr. liH teste Koeppenio. In lapide litterae T
lineola superior longius producta est, ut quasi litterae nH inter se ligatae exstiterint.Ex eis, quae adduximus, simul litterarum formae apparent, qnibus Boeckhius titulum exprimeridnm curavit ex fide Koeppenii Nordgest. d. Pont. p. 76 et tabe II fig. 17.

22.

57

DECBETA.

OCAITTOAEICEI:TEcPAH"I:I\HvEOKAEAEATYPOYHPQAXPYCEOICCTE~AHOIC
.l!f
O/,810TTOAEITAI HPAKAEOTAI' TIANOI
TOMEITAI
MEIAHTOC XEPCONHCCOC
NEIKO~H~EIC
BY=ANTIOI
TlPOYEEII:
ICTPIANOI
KYZIKOC
BOCTTOPOC
NEIKA.EIC
AMACTIIANOI O~HCCEITA' K.\AAATIANOI ATTAMEIA
TYPACI N.n TTH
5

ETlIAPXOHTAHTAHTTEPI8EOKAEACATYPOYTO~

MHHOCBQH~POMIOHOCETEKKAHCIAcrEHOMEHHC

10

16

20

25

00

35

40

Tl A H ~ H M OY E ICH rH C A M E H 0 Y A H T I I MTO C AHA z I M E

HOYCOIAPXOHTECEITlAHETll8EOKAHCCATYPOYA
H H P rE H 0 M EH 0 C E K TT PO ro H OH A AMTl P9. HKAI TT 0 A A A
TH Tl A T P I ~ I H MAH KATAHY CAM EHOH EHTE TTPE CB E IAII:KAIAP
XA I CTT A CA I CKA I E YE prE C I A I CTOH K A 0EHA TTOAE I TOHT E.l!f
KA I TAHE TTI ~ H MOYHTQHTlA P HMA C zEHQHKATH KOJ\OY0"CEH
OAH H PTOTQHTTPOrOHOHAllnMATI KAfTOA'AMTlPO H KAI E Y
HOYHnpO CTHHTl ATP I ~A~ I EJ\E I zATO OCKAIOITTPorOHOIAYTOY
EHT E H 0E IXP H CTOKA I TPOTTQAr A90 KA I EYHO I ATH KOI N HTl E
PITTAHTATTAC I H~IA~E PYC HOC~IATOMETPIOHArroYKAITl E PITH NTTA
TPI~A~IAO CTO P rOH KA I Tl EP ITOY C E AA H HA C~' AOlEH OHH E I KH
=A I M E HTO Y Cn P 0 ro H OY CTOY C E AYTOYI COP 0 Tl 0 H ~ E KATA E;: T H
HAITO I CTAME rAAATH HTTATPI~AH MQH EYE prETHKO C I HEl CTETTPEC
BE IACAYTOC EAYTOHE KOHTHHTlAP EX9HAOKHOH EPraHTE E TTIME
A E I A I CK AlK ATA C K E YA 11: EHE K0 Tl I A 1: E H 0 C~ I AYTO HTT E PI KAI\A E
CTEPAHKA I EH~OzOTEPAHTH HTlOI\ IHHMQH rEH E C 0A' AP'XA I CTE
AI CH Pl EHKAII E PATEIAKAICTPATHrlAICKAIAEITOyprlAICATlACAI CEAYTE>
AC>EAnCTHTlATPI~IEICAnAHTAETT E~I~OYH PEMOHTE EAYTOHnAPEXQH
KAli COHTl A I: I H KA 0 A PO CA TT AHT AK A I~ I KA I 0 I:~ I OI~QHA PXOH
TETH HM E rlCTH HAPX H HTOTETPA K I CKA90TITOIOYTlH
A H ~ PQ H X PE I A H HA PX E I H K A'I Tl A E I C T A K I C TT A CA H 0 M0 HOl
A HTT 0 A E I TE Y 0 M E HOC T 0 I I: M E H HAI K I QT A 11: Tl PO C<I> E PO
MEHOCQCA~EA<I>OCTOIC~ETTPECBYTEPOICQCYIOC
TOIC~ETlAICIHOI:TTATHPTlACHAPETHKEKOCMHMEHOC
YTTOTOYBACKAHOY~AIMO H 0 I:A<I> H P E 8H MH~IATEI\ECAC

TH HA PX HHA I:TE E TT ITOYTO I CTOYCTTOt\E ITACKAITOYCi EHOYC

~ I ATOA<I>H PHI: E>A ITOYTlPOECTOTO CTH CTTOAEOCAH~POCAEI\Y
TlH C9AI Ai I Q CAITETH HTE B OYAH HKAITO H ~ H MO HKAITAETlOAE ICQH
E Tl E~HMOYHOIl:EHOICTE<I>AH09 H HA ITOH 0 E 0 KAEAXPYEQ ETE <l>A
HO KA I AHA ro PE v- e HHAIYTlOTOYK H PYKO COTI H BOrAH KAIO~HMOC
KA I AI nOA EI CTOHTT A PE TT I~HMOYHTQHzEHOHCTE<I>AHOYE IHE>EO
KAEACATYPOYH E I KHTH H rE HOME HO HTQ H ATT AIQ t-l 0 I: TT E PITO H KO I N-I
TlAC I H~IA<I>EPOHTQHKAITOHTHTTOAHCYM<I>E POHTOHKAIAHATE8HHAIAY
TOYEI KOHAEHOTTAOH~HMOCIAEHTQrYMHACIQOYTHCKATACKEY
HCTH H ETlI MEAE IAHAYTOCTl ETTOI HTOTO~E'I'H<I>I CMATOYTOAHArPAcj)H
HAI EI CCTHAJ\ HHAEYKOAIE>OHKAIAHATE<3H HAI E HTO E Tl I EH MOTATOTH
nOAEOETOTlQE ICTOMA8 EI HTTAHTA EToHAH~PATlPOCAH~PErHMEH
EYTOAM OH KAITl PO CA PETH H~ EAO KHOHKA I TlPoE TlOA E ITAC CQTH
PIOHKAlnpOCiEHOYCC>IAAH8 PQTlOH H I EnpOTPOnHHTQHTHHTTO
A I H~ 1/\ EI H KA I E YE P rETE I H~ YHAMEHnH

46

,;

(
,.,.

UL.U.

58
1

OLBIA.

22.

t'Oatlc 1tOAEU; Ea't"Eep~V[ WJav [0]e.OXAi. ~tlWPOU ~PWtl xpuaEOt~ a1;tep~VOtc;

'OAt01tOAET'ttXt, 11p(XXAEW't"tlt,
NttxO[fL]l)Er~, Butcfv'ttOt,
NEtXtltET~,
~fLtla't[p ]CtXVOt,

TltlVOi,
IIpOUaET~,

'OOl)aaEI'ttlt,

TofLET'ttlt,
'Ia'tptvoi,
KtlA).tl't'ltlVOt,

.ftIEiAl)'t'O;, XEpaOVlJaao~,
KuttXO~,

BOa1tOpO~,
}\7trXfLEttl, TUptl, ~tVW7tll.

5 'Eitt a.pZOV";WV 't"wv 1tEpt 0EOXAEt% l;a't'upou 'to 8', i fL1Jvo~ B(1)8pofLtwvo~ Et/, ExxA1Jaitl~ j'EVOfLEV1J~ I 1ttXVO~fLoU, Eiall)''11atlfLEvou ~ v'tt[ep ]wv't'o~ ~Vtl~tfLElvou~, oi ~PXov~~ EI1ttlv 'E1t(E)i
10 eEOXAYi~ ~tl'tUPOU, alv~p YEv6flEVO~ EX itPQYovwv AtXfL'ltpwv x(tl)l 1tOAA~ 11 ~ 7ttl't'piOt ~fJ.wv
XtX'ttlVUO"tlfLEVWV lv 'tE 1tpEaEitXt~ xal (ci)plxal; 7trXaat~ Xtl! EUEpytattlt~ 'tWV xtl3' EVtX 1tOAEt'tWV
'tE I xtll 't'Wv E1ttOllflouv1;wV 1ttXp' ~fL~ ~EVWV, xtX't7lxoAOtJaYJO"e.v I 0 tiv~p 't"ip 'tWV 1tpoyovwv
~twfLtX't" xaL 'to Atlfl1tPOV Xtlt Eulvouv 1tpOC; 't'~v 1tt%'t'piot% OtE[O]Ei~tX't'o, w~ Xtlt oi 1tpoYOVOt
15 rxU't'O, 11 EV 'tE ~3Et XPll a 'tep xat 'tp01tq> )'tl3ep xat Euvoi~ ~ XOtv~ mlpl 1ttXv'ttX 1tatv, Olftepe.pouO], w~ Otti 't'o fLE.'tptOV atJ'toO Xtlt 1tEpl 't'iiv 1ttl~pia ~tAOa'tOp)'ov Xtlt 1tEpt 'toiJ~ tIEAAlJV~
~tAO~e.VOV VE1Xii[[ aa]t fLE.V 'tou~ 1tpO)'OVOU~ 't'ou~ EtXU't'O, ia6p(p)07tOV OE x't"tla'tijlvat 'toTe; 1;
20 fLEYrXA'l ~v 1ta't'ptOa ~flWV EUEpyE't'Y)XOatV, e.r~ 't'E 7tpEa::Eiae; tlU'tOe; Eau't'OV EXOV~V 1ttlpEXWV
OXVOV,. lpywv 'tE E7ttP.E:AEtt~ Xtlt Xa1:GlaXEU( tl)T~ EVEX01ttGlaEV w~ Ot' tXu,;OV 1tEplxAAEla't'tptXv
xtXt EVOO~01:EPrxV ~~V 1tOAtv lJfLWV "(EVEa3tlt, apz.aT~ 'tE ! tll~ ~P~EV ~t iEp'tElCf xt%t a~ptl't1J
)'i( a)t; xtXl AEt~Oupyi~l~ ci1taa~t~ EaU't"O[V] I ti~EAW~ ~ 1ttX'tpiOt Eie; &1ttlv't"tX t1tEiooU, 1JpEfLOV
25 't"E ttlU't'OV 1tape.xwv 11 xtXl laov 1tatv, Xtl3tl?W~ &1t~V'ttX xi &xtXtW~ tOtXWV a.pX WV I 't"E ~V
fLE)'Ca't1]V tipx.~V 1:0 'tE't'paXt~ - x~3o't"t ~OtOu'twv 1 civopwV XpEt'l ~V apXEtV xl 1tAEtoYtrXXt~-,
1t~a(Xv OlJ-OVOtV 1tOAEt't'EU6fJ-Evo~, 1:Q!; p.e.V ~At)ttW't'(Xt~ 1tPO~~e.~61p.EVOC; W~ tiEAep6C;, 'toTe; OE
so 1tpEau'tEpOt~ w~ uio;, !I 't'o!~ OE 1tCltatv w~ 7ta~p, 1trlO] cipE't~ xExoaflYJp.Evo~, I UT;O 'to
~aax'Jou tliflOVO' tiepIJ?E31l fL ~ Ott%'tEAEatX; i 't'~v tip;<.~v, WO"'tE E7tl 't"oU'toc; 't"ou~ itOAEt'ttXe; xrxi
'tou~ ~tvou~ I otci 'to epIJ?'ija3'lt 1;O 7tpOEa'tw't'o~ 't'ii~ 1tOAEWC; tivopo; AEAul1tlia3(Xt ti~twO"tli 't'E
85 't~V ~E OUA~V x(Xt 't'ov oijfLoV xat 't'~~ 7t6AEt~, wv I! E1tEO~fJ.0UV oE (~)E.VOt, ~!epvw3~V~t 'tov
0EOXAE zpuaqi ~EeprX;VCP xal civtlyopEu3Yjvt%t U1tO ';00 x~puxo~, 't't ~ ~OUA~ Xtl! ;; oijP.OC; Ixtli
(Xi 1tOAEt~ 'tWV 1tt%PE1ttOllfJ.0uv'twv ~EVWV a1;Etfrxvoatv ElEolXAEtl ~'tUpou VEtX1J~V yEVOP.EVOV
'tWV ci1t' aiwvo~ 1tEpt ':wv XOtvti l1taatv 6ta~e.p6v'twv xtll 'tWV ~ 1tOA!) aufLepEPOV~WVJ Xtlt
40 tiva1:E3iiV~t tlUll't'O Eixovt% EV01tAOV Ol)fLOai'f E" 't<p )'Up.Vtlatql, OU 't~C; X'taxEulii~ ~V
E1ttflE.AttV (XU'tO~ itE1tOt'tJ't'O ~O OE rfl1~tap. 'to't'o civayptl~iilVtlt EL~ ~AAlJV AEuxoAr30v xt%i
tivtl't"E3'ijv'lt EV 't'Cfl E1tta'1JfL0'ta't"cp tii[ ~]I 1tOAEWC; 't"6~qJ El~ 'to fLa3EtV 1trXV't'~ 'Co" VOp 1tpOc;
45 tXvOpE(itl)v fLEV I EiYtOAP.OV XGlt 7tPO~ a.PE't'~V t oxvov Xtlt 1tpO(~) 1tOAEi't'(X~ aw~~jl?tOV xt%l 1tpO;
~E.VOU~ ~tArXv3pW1tOV, , ~ (E)tc; 1tpO't'p01tl}V 'twv 't~V 1tOjAtV ~tAErV xL EUEpyE'tE!V UVtlfLEVWV.

Qui ante nos hune titulum ediderunt viri doeti, cnm non animadvertissent nomina eivitatium, quae Theoclem coronis anreis donassent, sex columnis esse disposita, veFBuum ordine
ea legernnt (i. e. 'OA~t07tOAE!~~t, 'I IpXAEW'tCXt, navot ete.); cumqne eivitates illae neque
geographico ordine, nec secundum auctoritatem quam apnd Olbiopolitas haberent nominatae
esse viderentur, Boeckhius Koehleri sententiam secutus nominum seriem secundum tempus,
quo quaeque civitas decretum "misisset, ordinatam esse statuit. Si vero per columnas nomina

M 22.

~.

59

DEOBETA.

legimus, ordinem geographicum ex parte secutum esse lapicidam apparet, nempe ut post
01biopolitas primum civitates remotiores in Propontidis Bosporique Thracii litoribus et in
ora meridionali Ponti Euxini sitas nODlinarit, tum civitates orae Ponti occidenialis, denique
Chersonesi Tauricae. Hic tamen ordo in columnis quinta et sexta turbatus est, fortasse ideo
quod civitatium ibi scriptarum decreta serius erant allata.
De duobus civitatium nominibus paulo prolixius disputandom videtnr. Koehlerus enim
in omnibus commentationihus et animadversionibus quas de hoc titulo scripsit, ultimo
columnae 2 loco AMACCIAHOI et columnae 3 loco prima TTAHOI in lapide esse affirmavit,
utqne lectoribus id faciJins persnaderet, civitatium catalogum litteris maioribus quam ipsum
decretnm exaratum facillimumque esse lectu falso dixit adv. Roch. p. 118 sq. Illam Koehleri
lectionem Koeppenius quoque testatus est, da hac vero nihil adnotavit nisi Rochettum
TIAHOI legendum proposuisse, qnam lectionem Arnethulu quoque adoptasse; ipse tarnen in
textu KoehJerum secutus este Boeckhius cum utramquc Koehleri lectionem recepisset, probavit, quod idem proposuit, illic Amasiae intellegelldos esse cives, hic Panii, Thraciae oppidi
ad Propontidem inter Heracleam et Selymbriam siti. At Koehlerus ipse dixit Amasiae cives
~fJ-cxaE1~ sive }\p.tXatt'tcx; s. ~fJ-cxaEw'tt%~, non ~p.(Xaat(Xvou~ vocatos esse, Panii vero cives
ncxviou:; [sive IItXvi'tc;], neqne quidquam habuit ut formas inauditas probaret, nisi quod
dicit in der Bildungsart der Worte, die den Brger einer Stadt anzeigen, herrschte bei den
Alten eine so grosse Willktlrlichkeit, dass von einer Stadt zuweilen zwei, drei und mehr
Benennungen blich waren (Serap. v. I p. 46). Praeterea ~ochettus contra Koehleri opinionem haec verissime observavit p. 163: La situation mediterranee d'.4masia na permet
guere, a ce qu'il me sembIe, de la reconnaitre dans une reunion de villes toutes maritimes .
et commer~antes, et d'ailleurs liees entre elles par les rapports d'nne extraction commune;
quam ob causam ~fLt%Q"1;?t(%voi legendum coniecit. Denique addendum in fragmento similis
argumenti Duper reperto (nobis 23) item AMA1:TPI legi ideoque Jurgeviczio, cum hoc fragmentum ederet, maxime probabile esse visum Koehlerum et Koeppenium a vero aberrasse..
Quae omnia rectissime contra Koehlerum dicta esse apparuit, cum lapidem ipse exscriberem:
est quidem ultima columnae 2 vox in lapide paululum laesa, sed litteras detritas multo magis
[TP fnisse quam CC manifestum este Pro TIAHOI autem ideo TlAHOI legit Koehlerus,
qnod litterae T lineola superior usque ad I litteram proxime insequentem' producta est; sed
ad sinistram qnoque tarn longe procedit tamque bene servata est, ut dubium non sit, quin
TI, non Tl exaraverit lapicida.
Quod Boeckhins observavit post participium E1tEl 0EOXAii~ tiv~p yEvofLEvO; etc. v. 12
haud recte inferri xat ~xoAoU31)aEv 0 civ~p, ubi X(%t. redundaret, transcribentium errore
deceptus est: in lapide enim xa't7lxoAou3lJac:v legitur, ut iam enuntiatorum structura non
laboret nsque ad v. 34, ad quem haec verissime monnit Boeckhius: (VB. 34 a verba ti~twat%t
debebat apodosis incipere respondens illi E1tEt eEoXAij~ etc. et pendens ex El7ttXv: sed miro
anacolntho scriptum est ti~cwa(Xt ~E pendens ex praegresso wa~E, ita ut potissima orationis
pars adiuncta sit sententiae prorsus subordinat.ae. Quodsi quando etiam in optimis decretis
8*

60

.:N! 22.

LBIA.

aliqua reperitur anacolothia, ut ap. Demosth. de cor. p. 289 Reisk. ubi post E1tEt~ relativum tO tox't~t in apodosis loco habetur, et sic prorsu8 D. 2060. 2061 [nobis 47. 26],
tamen hoc multo lenius est quam in nostro decreto. Verba ipsa ci~twat%t ~E 't~v 1'E ~OUA~V
etc. ambigua sunt, nam et (rogar",nl senatum ... fit ... D signifieare possunt, et adignum
censuit senatus etc. Hoc nobis praeferendum videtur, quia melius coneinit cum insequentibus infinitivis ex eodem wa'tE pendentibus. - V. 24 adverbium q>EAtiiC;, quod in ti~EtW~
Boeekhius correxit, in lapide exstat, neque sententiae contrarium esse mihi videtur. Reliqua
v. in Boeckhii eommentario.
De tituli aetate haec Boeckhius: Aetas huius decreti aceurate definiri nequit;
Roc~ettus id ultimis reipublieae Romanae vel primis Principatus temporibus, Koehlerus
(adv. Roch. p. 119. Drpt. Heitr. p. 345) sub aetatem Tiberii vel post Augustum scriptom
censet. Urbes quidem initio memoratae ex parte tertio ante Christum saeeulo non antiquiores
Bunt, Nicaea, Nieomedia et Prusiadis atque Apameae nomina; formam C non multum ultra
prirnu~ ante Christi natales saeculum recedere dixi t. I p. 85. b, sad de Olbiopolitarum
tarnen. uan nihil affirmaverim. Iota Bubser. omissum est, quod et ipsum prima fere ante
Christum saeeulo fieri eoeptum; stilique inelegantia, tumor, prolixitas, quae tarnen Ionismo
defendi potest, laudumque nimia copia in Theoclem cumulatarum verboseque expressarum
eum reliqua sermonis barbarie labenti Graeearum civitatum fiori magis eonveniunt quam
integro; et novae urbi Olbiae tribui hune titulum posse in Introd. dixi. Hodie ti~uli aetas
accuratius definiri posse mihi videtur conlato decreto 24, quod quin ad finem secundi post
Ohr. saeculi aut ad ipsa saeculi tert initia pertineat, dubium non est: decretorum praescripta Olbiae, ut alib'i, aliis temporibus alia fuisse hodie quoque videre lieet ex paucis quidem reliqus, quae ad nostram aetatem pervenerunt; at huius decreti praescripta eadem
. fere sunt, quae in decr. 24 leguntur, stilique inelegaotia, tumore, prolixitate, ut Boeckhii
verbis utar, admodum inter se similia sunt; ideo vix a vero aberraturum puto, si qais hune
titulum decreto in Callistbenis honorem facto aetate proximum esse statuerit, id est ad
alteram 11 p. Chr. saeculi partem, aut ad 111 saeculi initia id rettulerit.
V. 42 quin J:THAAH scriptum sit in lapide, noli dubitare; quam scripturam aetate
Romana. saepe in titnlis inveniri inter omnes constat (cf. La Bas-Waddington, Inser. d'Asie
Min., adnot. ad n 1065 et 1743). In Olbiopolitanis etiam alibi eam inveniemus (nn 115. 116).
lIepeuoA".&.

KaKie ropo,J.a )'BtnuH DOKolaaro Beoua c. CaTHpOB& 30.l0TYliH Btsun:

O.lhBioDO.lHThI,

HpaUeOTY,

TisBe,

TOIIBThI,

Mu.en,

XepCOBBCC'L,

HHKOIIB,IJID.Y,

BH3aHTilu.y,

npycil~LI,

HCTpiRse,

KB3BK'L,

Bocnop'h,

HBKel~LI,

AllaCTpiJlBe,

OAHCCBTLI,

KU.laTisBe, Aouin,

llpa apXOSTaX'L geoK.lt cysi CaTHpa B'L

41

Tupa, CRsona.

pa3'L C'L TOBapa~allH, ricR~a BO.APOllioBI 15-ro

ONII,

B~ COCTOJIS-

wellcs scesapo,l.soJrL co6paBiH, 00 AOK.I&,I.Y AUTucz-oBT& ChlB& ABaKcBlIeBoBa, apxoBTH Dpe.JI-.IOmH.lB: Tax'L XaK'L
geOK.I"L CaTUpOB"L,

.yat'L

DPOBCXO,I.JI~I OT'L DpeAKOB'L c.I&BHhlX'h B OKaa&SmBX'L IIBoro YC.lyrL Bamexy OTeqe-

CTBy S'L DOCO.lLCTSU"L, BCaKHrb AOJUKHOCTRX'L H (}JlaroAiwBiJlx'It xax'l OT,J.'hJILSLtH'L rpa>K,l.aSall'L, TaK'L B ope-

6h1BalO~BII'L y S8C'L HHocTpas[(&K':b, DOCJI'i,J.oBa.l'L [3TOT'L

IIYJK'I]

AOCTOHSCTSy upeAKOB'L B ooaapymB.rL ,J.o6.1eeT8

B o.aarocIUoBBOCTL K'L OTe1leCTBY, KaK'L H ero npeAKu, H B'& Ao6poll'L upaKTep'i, B B'L 'IIeCTBOIn DOBeAeBiB, B B'L
6.a&rOCK.lOBHOCTB Boo6m.e BO BCell'la 8 RO BC'iJrL, TaK'L '!TO CBoelO YII'ipesBOCTIaJO, JIIo60BIdO R'L OTe'lecTBy B rOCTeOpi.KCTBOIn K'Ia EUHaax'la npes30me.l,& CBOSX'L QPe",XOB'b H CPUBIUCJI C'L Be.lHKJlHB 6.1arOATe.lIlM. uamero

N! 22-24.
crre1JeCTBa, a

A"1I.

61

DEORETA.
DOeO.lIaCTB'L A06pOBOJlhHO

upeJl.,laras.

CBOIO AUTe.ILSOCTI

[,J.OC.lOBSO:

call'L

ce6s Dpe,J..larU

A'bTe.lLSWK'J. ,J.O()pOBO.ILu.eJrb], R B'L DOUe1JemB 0 pa60T&X'L B B~ DOCTpoAKU'L nOTpYAH.lCJJ, TaK'L '1TO 'lpe3'L Bero
B&DrL ropOA~ c.Jf:kJlUCS KpaclIBte B U&BBte, H B'L AOJUKBOCT8X'L, KOTophia OS'L a8BHII8.I"L, R B"L mpe1JeCTB"k H B'L
cTpaTHriaX'lt B BC'iX'L 06m.eCTseHBLlX"L c.lym()u'L 6eayKopB3BeBBo B'h BCell'L OTA8BU'L ce6a B'L ~ pacnops1KeBie

4-.

OT8l1eCTBa, OTBOCaCIa CDOKOIiBO B pOBBO RO BC-kH'L, yopaB.lSI BciJl"L 6eaynpeQso H copaBe)l.JlHBO; a&SBJla B'L
BhlcmylO AOJUKBOCTIa K8K'L C.l~,l.OBUO T&ItHII"L .y)R&II'L S&UBJrf&TL ee llIHO)KeCTBO paa'b 1), - S80p8.B.lSa CBOIO

pan.

A'iJlTe.llSOCTL KO BCR'IecKoKy cor.lacilo, 06pam.aach C"b CBOHIIH cBepcTBHK8MH KaK'L 6parn, C"L CTapWHlIH KaK'!

C&Ul~, C'L A'kTLKH K&K'L OTe~, yKpaweBBwA BCJlKHKB Jl-06po,a;kTeJlMH, ()htJl'L nOXBm.eB"L a&BHCT.lIIBhIM"It pOROII'L 11.,0
OKOB'lasiSl cpOKa c.ly>K6Y, TaK'Ia qTO [BCJltAcnie 3Toro] l"pamJl.aBe H BBoeTpaHII.hI, BCJlt,ll.cTBie noxum-eBis clIcpTiIO

IIY*&,

CToRBwaro BO r.J&B'k rOpO,D.8, OneIJUH.lBCIt,

costn, SapOA"L H rOpOA&, H3'L KOTOpLlX'Ia npe()L1BUH

y~

RBocTpaBu.&I, COUR AOCTOIBLlJI'h" tlTo6&1 geoa.l'L 6h1Jl"L YB~B'IaB'b aO.lOT&lII'L B'IIlQ,OK"L B OblJlO c,J.UaHO npOBOarJla-

mesie

qpen rJIamaTU, 1ITO

Cf

eOBn, B&PO~'L H POOH6Ie ropo;r.a DpeOh1BalOm-uX'L

'!J

Hae. HBOCTpaBu-eB'L 1Bi>HqH-

BalOn geoua CaTHpOBa, upeBsomeAmaro 6CtfI:n 01"1. BtKa OT.lH1JaOmUXCs a&60Ta1lH 06'L o6~eJl'h 6.aal"t H npHBOCHBmux'L DO.lLa1 ropo)lJ'; 1ITo6h1 erG H306pameBie Ba ~Hri 6&1JlO OOCTaBJIeHO Ba o6w.eCTBeUHLlA C1.J:e-rb B'I. rRJlH8.cia,

o nocTpoAK'i KOToparo OB'L CaM'L HMU1 none'lesie; &lTo6h1 3TO DOCTanOBJleBie 6LtJlO BblP'kaauO Ra 6UOK8KeSBoi
D.lBrl H OOCT&B.leSO sa caJlOJrL BBBOII"L II'kCTt ropO.l.a, Jl,JUI Toro IJTo6L1 BCi> yaBuH, 'ITO 3TOT'L 111m'L 6&1.1~
Aep3BOBeSeB'L BD JlymecTBi, Belle,ll..JBTe.leU'L B"b A06poAtTeJlU, CDaeHTe.leH~ corpaiK.J-aBall~ H lJeJlOBKO.llOOHIrb Krt
IIBOCTPasu.all'l., H.Ja A.lJJI Doo~eBill AUQ1 1I0rYJJJ.HX'L .I106BTL OTeqeCTBO H 6J1aro,n.'kTeJILCTBOBaTL eJlY.

13. Fragmentum tabnlae lapidis albi (calcarii, ut videtur) ab omnibus partibns mutilatum, &. 0,22 m., I. max. 0,23,
0,055. Supra exstat spatium vacuum, turn sequitur
epistylii particola, in qua folioli effigies et litterae E1:TEc snpersunt, reliqua scripta sunt
sub epistylio. Litterae aetatisRomanae, satis diligenter exaratae (8.0;015), optime leguntur.
Ed. L. Jurgevicz act. soc. Odess. v. X (a. 1877) p. 4 sq. (russice).
Lapis a. 1875 in Olbiae ruderibus repertu8 nuperrime ab I. H. Curis museo soc.Odess.
donatus est, ubi exscripsi.

cr.

El:TEc
~ I TAl ef.M E 1/\ ,-I L
efNEI KOMH~EIJ:ef
Z ANTI 0 I ~ Tl P 0 v
- Alef AMATTOI AI

[AL'OE 1t6AEt~] aa'tE[~vw'a(%v ~ov E1'J~ .

['OA~t07tOA]Er't'(Xt, l\IEtA~[ atot, . . . j
..,] NEtXOP.Y10E!~, [.....
. . ., Bu]~civ~tOt, I]pou[ aE!~, . .
... 't]tXt, ~p.a'tp[ttXvoi ....

Fragmentum hoc potissimnm loco placuit eonlocare propter similitndinem, quam cum
titulo proxime praecedenti habet. Omnia civitatium nomina, quae in fragmento legnntur, in
illo quoque exstant, alio tarnen ordine. Jurgevicz in epistylio nihil nisi E~'t'E1>tXVWatXv fuisse,
viri autem nomen et praemii designationem, quo civitates eum ornassent, post civitatium
demnm catalogum stetisse putat; quae tamen opinio qua re possit probari, non video. Cum
enim fragmentum nndique sit fractnm, nihil impedit, quominus titulum eodem modo redactum
fnisse putemus, quo tit. 22.

24. Tabula marmoris leucophaei plus 0,06 m. crassa, e quinque fragmentis (a-e) composita, alta 0,82, lata 0,91. Margines pilis corinthiacis striatis di~igenter elaboratis ornati
I} uQuod, ut tales viri vel qoam

plurimis

anois magistr&tum gererent,

opus

erat.

Boeckh.

62

M 24.

OLBIA.

sunt; pilae fastiginm elegantissimum snstinebant, cuius non exstat nisi pars dextra cum
acroterio eminenti; sub fastigio anaglyphnm erat, quod repraesentabat virum insidentem eqllo
dextrorsum spectanti, quem puer nudus tenet; hodie non apparent nisi equi pars adversa
cum puero' et eqoitis pede. Tituli litterae diligenter exaratae (altae fere 0,02) etiam nune
optime leguntur. Mosquae exscripsi in museo historieo (inter Buratschkoviana). - His
sextum fragmentum f addidi undique mutilum, in museo Universitatis Kioviensis servatnm;
quod quin ad eandem pertioeat tabulam, propter litteraturae simi~itudinem dubium non este
Huins ectypum chartaeeum Iu!. A. f. Kulakovskii litteras latinas in eadem Universitate
docentis beneficio debeo.
a

aPA1:YBOYI\O N eil" EI M NArOYTOB M t-N0I:

1\ H I: I A1:I:YN H 0 PO I I:MENH1:nANAHMOY
c
SEN OY1:AA~OyePA1:YBOYI\OI:eIll\ E I er
b
MN A ro YC.I PWI
INTOBElnEN EnEI~H KAI\I\I1:0EN H1:
6
KAI\I\ 11:0 E N OY1: A f'4.
10M E N 0 1:n PO r 0 N WN E n I I: H MWN T E
KAII:EBAI:TOrNW1:TW, KAIKTI1:ANTW NTHNnOl\lN KAlnOl\
1\ A E N E Tl E I ~ 0 Y 1: I KAI PO 11: A YT H N E Y E P rE T H K OTW N WN 0 E Tl A I
N 0 1: ~ V 1: E <j> E I'K T 0 1: M E N 1\ 0 r WA I M N H 1: TO 1: ~ E X P 0 N WT 0 I 0 V
TW N OVN r. rONWI:npOrONWNOYMONONAVTW NTH NOV1:1
10
A N A 1\ 1\ A K '\ I T t-N A PET H N K 1\ H P0 N Ci M H 1: A 1: E ~n E K 0 1: Mi I: E N
OV xvn A NA r.< H1: AN 0 pwnl N H 1:AAM AI:E>E I EA/\I\Yn00EWN Tl Pe .
NO I AEn A I~ EVa E I 1: AVTOeIlYH <Jl1~0 1:0 eil I AN A, Y N KP ITc NE K liEA
d TOANAPWO EI1:A E HtATOTH I:nOAEITE I AI: KAln II:TW1:MEN EI:TPA
HAI:ENnA1:ANfrA0t-NnpONOIANTH1:eIlYI\AKHI:nOIH1:AMENoE
15
1:E MN WI:~ E KAI ~ I KA I WETA1: En~YM OYI:A PXA1:n P WTAI:I.TPA
K I 1: Hl :I E N 1\ E r WN T A A PI 1:T A KAI Tl PATT ~ TA 1: Y N cfl E POil TA Tl A
T Hl A n E ~ E I X 0 H T H 1:nOI\E WEIE PE Y 1: A E rE N M E N 0 ~
.In P 0
6 E1:TWTOI:T H I:TlO AEWI:H M ~
E OVA 101:01\ BI OV.
OV
I:A I:TO N 0 E 0 NA NWI:TH 1:T~ A E: PWN E V K PA ~
20
E n E T V X E N E Y E T H PI A 1: T J-N T. E 0 V I: I A N Tl A ~
I\FO M E N 0 lEE n I ~ I i\ fJVI:XPt-MI\-

\0
I:WI.
.VKOI:Hl
I\1I:0ENO'
I:ENEKENI
\XANATE0 u
f

,TWTHJ:Tl~A

1\"

M 24.

DEORETAll

63

v. 12 quadratarius <l>IAO pro <1>11\0 incidit. V. 14 in. ligaturae qnae est R lineoJa
superior lapidis fractur~ laesa est ita, ut vix dispiciatur.
1

10

15

20

['E1tt tipxov'twv ~wv m@i] 0ptXO"U~OUAOV eJlAEtIJ-V~You 'to ~', fJelJVO~

['toD OETvo,= 't"?i OETvt, EXX]A'"t)aia,= auvlJ3pOtaIJ-EvY1~ 1ttXvO~IJ-ou,
[e.iaYlYlJatXIJ-Evou KtXAAta]3EVOU,= daoou, 0p~au~ouAo,= eJlAEtIJ-vtiyou [0 1t]pw['t"O~ pxw]v 'to ~' EI1tEv 'E1tEtO~ KtXAAta3EvlJ'=
K(XAAta3EvOU~ v[~p yEV]OIJ-EVO'= 1t@oyovwv E1ttal)lLwv ~E
xtXl aEexa'toyvwa't"w[V] xext x't"tav't"oov ~V 1tOAtv xtXt 1tOAAtX tv E.1tE[tyJouat xtXtpo1~ cxu't~v EU(,@yE't'1)XO't"WV, WV b E1talvo~ OUO"e.epEtX't"O'= IJ-~v AOy<p, ~'tlLvYlO"'t"o~ OE Xp6vcp ~otou
't"wv o{;v y[E]YOVWC; 1t?oyovwv ou IJ-ovov tXU~wv ~v ouai..
(Xv, AAa xcxt ~v apc.~v XA'"t)pov0lJ-~atX'= E,1tEx6aIJ-lJaEv
ouX U1t' tiv~1'xlJ~ civ3pw1ttv'"t)~ tXIJ-cxa3Et~, tiAA' U1tO 3twv 1tpo"
VOta~ 1ttXtoEu3!tC; cxu't"oepuij ept(A)oaoepttXv aauvxpt'tov Ex't"'i1atX't"o av3@w[3]Elc; OE ~~a't"o 'tijt; 1tOAEt'tEttX~ xtXi 1tta'tw~ IJ-EV Ea-tptX..
't~Y1)aEV 1taaav ciYtX3~v 1tPOVOltXv 'tii'= epuAax~,= 1tOtY)a~IJ-Evoc;,
aE1J.vw; OE XtXt Otxttiwc; 'tac; i1twvuIJ-0uc; tipX~ 1tpw't~~ 't"E'tp~,. t
A'e. ywv 't~, ~pta'ttX
~
,
Xtc; y)P~EV.
xat" 1tptX~'t"wv 'ta, auVepEpOV'ttX
1ttX't~p ci1tEOEtX3lJ ~ii~ 1tOAEW~ iEPEU~ OE j'EV0IJ-EVO[~ 'toO] 1tpOEa't"w't"o~ 'tii,= 1tOAEWC; YJIJ-wv 3EO dtO~ 'OA~tOU [xtXl Jou(1tX,= 'tov 3e.ov Yvw~, 't."i1~ ~WV tiE.pWV Euxpa[ aicxc; oE6IJ-EVO~]
E.1tE'tUXEV EUE~lJpiCX'= 't"'i1v 'tE ouattXv 7t[atXv Ee~v~AwaE, 'toTe;
aE]0IJ-E.VOt~ E.1ttOt[O]ou~ x.p~p.(a't~, awv i3iov'to (?) .
tragm. f.

. . . . x<Xt civ<xyopEu3ii..
vat U1tO 'to x~p]uxo~ 1) [~OUA~ xCXt 0 oiifJ.0~ a~e.ep~voi xpuaip a'tEepvcp
KtXAAta3E'JlJ'J KCXA]Ata3Evo[u~, civopa ytX30v 't"?i 1ttX'tpiot ciEi YEVOfLEVOV , apE't"li]c; EVEXEV [xtXi 'tiic; El,= 'tov oYiIJ-0v 'tov 'OA~t01tOAEt't'WV
X~AOXtXYtX3t]tX~, tivtX't"E3Yi[vext OE cxu't"o xai Eixovcx lV01tAO'J (?) EV 't"Cfl '
E,7ttal)IJ-0't"a}tcp 't"ii'= 1tOA[EW<; 't"01t!p XtXt E7ttyPo/tXt 'teXOE fO oiifJ.0~ KtXAAta3EVlJv KtX)AAt[ a3Evou~ (?) x'tA.
Deeretum in honorem Callisthenis Callisthenis f. civis de 'patria optime meriti factum,
ideo maxime memorabile, quod eius aetas accurate definiri potest, id quod in titulis Olbiopolitanis perraro contingit: Callisthenes enim procul aubio idem est vir, qui in titulo 97
ad Septimii Severi tempora pertinenti memoratus est; id maxime eo confirmatur, quod utrobique Callisthenes 1tex~~p 'tiic; 1tOAEWe; audit, et praeterea qui in eodem titulo archon eponymos
est Callisthenes Dadi f., idem est sine dubio, qui bic est rogationis auctor. Ita decretum et

64 .

OLBIA.

24-25.

ipsum ad Septimii Severi tempora (193-211 p. Chr.) pertinet, aut ad proxime insequentia,
quia factum id fuisse post mortem demum Callisthenis probabile este Ideo alia quoque decreta, quorum praescripta et stilus huic similia sunt, ad eadem fere tempora referre licet.
Stili inelegantia, laudumque nimia copia et sermoni8' barbaries hic eaedem sunt, quas
in tit. 22 notavit Boeckhius, et enuntiatorum structura v. 5-9 manifesto laborat vitio:
Darn rogationis aoctor, cum post primi enuntiati initium, i1tEtO~ K. K. v~p i'E~6fJ-E~O<; etc.
Callisthenis maiores laudibns cumulasset, v. 8-9 ad ipsum Callisthenem transiturus verba
~OtOu'tw~ ou~ jE')'OVW; 7tp0i'0'JW~ addenda duxit, quibus interpositis factum est, ut primum
enuntiatum praedicato careat. Si vis igitur rei grammaticae consulere, baec verba radundaotia deleas necesse est, ut verbum finitum quod v. 10 extr. exstat, ad hoc primum enuntiatom retrahatur: 'E1tEtO~ K. K. tiv~p i'Ev6p.EVO~ '7:p0i'6~wv - , ou 'p.6vov - tillci xl xAl1povop.~a~ E.1tEXoafJ-YJaEv. Ea quoque enuntiata, quae sequuntur, ita inter se coniuncta sunt,
ut illius E1tEtO~ nulla ratio habeatur; sed hoc in decretis saepissime fieri nemo ignorat.
lIepeBOA~.

npa

apXOBT8X'L 9P8CHBY.a:'h c. tl-JlIIJlBara BTOpH'lBO H ero TOBapH~~'L, f114f'mo fIIO IItc.au-a

B "UCMJ, B'L C06p&BWeIlCft BceBapO~HOK'L c06paBiB, DO AOK~&AY

DepB&l1 apXOHTD BTOpH'IBO,

OpeA.lOnUI.I'L:

TaK'I

KLUBceeBa &Aoo&, Bp8CHBy.l'l 4.lIIJlRarOB,&,

KaK'I KUJlHCeeB'I KU.lHCeeBOB'L, KY)K~ npoBcxoARw.i1

on

Dpe~KOB'L CJlBBBYX'L, H3B"kCTBblX'I ABryCTaJrL, OCHOB&BmBrL naW1J ropo,1l.'I H OKa3UWUX'I eJlY KBoro YCJl.yr'L In.
cnCBIITe.lbBYB Bpellesa, DOXBua KOTOpLIX'L [T. e. npeAKOB'I] HeBLlp8SBJla C.lOB&JIB, BO npBCBOOaJIlJlJ'Ba BO BpeKeBB; H TU'L, npOHCXO,JUI OT'L TaKBX'L npeAKOB'I, 01l'L Bac.rl;AOBU'I Be TO.lLKO BX'I BJly~eCTBO, BO B AOO.leCT8 B
npiyKpaCH.I'L BX'I; Be opHBym,l.eBBhJl lJeJlOB'hlJeCKOIO Re06xOARIlOCTLIO, BO BOCn8T&BBLdi 60JKeCTSeBB6Jn DpOBHAiHieJl'l, Dpi06ptJl'L caatOpoABylO BecpasHeBuylO JlY,1l.POCTL; B03J1ymaB'I me, upaCTYDH.I'L K'L rocYapcneBBol

AtIJTe~hHOCTH H BtpBO CJlY>KHJl'L CTpaTHrOJl"l, OXaaaB'L BCeS03J10mBOe Ao6poe DOOeqeBie 06'1 ospaBi
TaK}J(e OCTO'lTHIIO H Cop8Be,ll.JIHBO

'1eTLlpe

paa& 8COO.lBS.I'L

AO.l}J(BOCTL

nepBaro

apXOBT&-8DOBBJI&;

tOpooa,

3& Dpe-

BOCXOABLle COB'f>ThI H 00.le3BYlO ATeJlhBOCTL nOJlYtlUJI'L 3Basie oTu.a rOpOA&; CA-U&SWHCL)Re *peu.oln DOKpOBBTencTBylOm.aro BameJlY ropo,ly 60ra 3eBca O.lhBUt [C'IaCT.lBBaro] a 6.1arO'leCTHBo. 6ora, 06paTB.lca
C'I Jl0.1L601O 0 6.1arOp&CTBOpeBiR B03AYXOS'h H BLIJlOJlHJrL c-raCTJlBBLlI ro,1l.'I; y~ecTBo 3(6 eBoe see 83Aep.&I'IJ(?),
AaBas Bci;y BY)KalO~HIIC AeB&rH, CKO.lLKO OBB 0POCH.lH

06... f: ...

(?) ...

H npoBoarJl8CHTL tlpea"! r.ramaT8JI: cOBi~ H RapoA~ yBiBqHBaen. 8O.lOTHIn B"SD.OIID

Ku-

.IBCeeUa KU.lHCeeHOB&, 111m8 DOCTO.OHO OK&3&1B&BWarO 06po CBoellY OTeqeC'I'BY, 3a erG ,,06J1eCTL R 6eaynpe'lBoe
uOBeAeBie f'IO omHo~itO R sapoY OJlLBioDO.lHTOBD, DOCT8SBTL H B306paaceBie ero Ba
Jltcn ropOAa H C,I;i.l&Tb

CJltAJ1OlIlYlO

UJ.Bn

B'L caJlolrL BBAIlOIn.

B&DBCL: CI HapOA'I KauBceesa KuJlHCeeROBa B T.

A.

25. Dieses Fragment einer Marmorplatte, die . . . in Olbia gefunden worden . . . .,

llat die Gestalt eines unregelmssigen Fnfeckes und ist an dem Rande der rechten unversehrten Seite 13,7 Par. Zoll lang, in der Mitte 18,6 Z. breit, 2,1 Z. dick. Die Buchstaben
sind schn und tief eingeschnitten, ihre Form ist der der Olbiaschen Inschrift C. I. G.
M 2062 [nobis n 27 b] gleich, namentlich in <> ~ W und in den Ligaturen, die recht zahlreich vorkommen .... Whrend aber in jener bestndig c: steht, hat unsere 1:. Th. Struve,
qui edidit russice act. soc. Odessit. v. VI (1867) p. 16 sq. et germanice musei Rhenani
v. XXV (1870) p. 345 sq., a4dita tituli imagine photographica illie lapide expresBa,
hic ligno incis8. (K. Muellenhoff Hermae v. 111 a. 1869 p. 443, Struvii exemplo russice
edito usus).

..

25.

Lapis
Contoli.
1

&.

1865 repertus Mosquae asservatnr in museo historico (inter Bnratsehkoviana).

~~\~ynl\l.

1.11\ E I ~ A()Kr.w LI\ 1\

MtI'EP()N"AlinATPIAI

ND f\

rRATHrHJ:AI:TEKAIAP:lA~

TATAI:APXA~KAITAJ:AI\AAI:

I A J:A 1: E"I <JlA N WI:KA lAI KAI

I:WJ: E n ITOVT 01 ~A" A ~ IN
A I KAI ~A Y MAZ EI:0A I AYTON
TTI\EIONA~ynEXOrENOJ:

10

15

TTOTOYAn A PAITH TOYAA I NO

.. H ~ I A E~O:l E THB()YI\H<AI
HN-II:~A I M EN AYTONE
TWE I J:T H NlATPI ~AKAAO
'< H PYKA E nITHI: EK KOMI
D EYI:AI()TIO~ H M O~~t.
cJlA N Wl () I: E I~~ ~ATY
KAI A rA~O N"HnATPI
NONAPE.li~E I\EK
TE~I-NAITET()tH

20

65

DEORETA.

-1t.AAM~IEN

TOAEW~TOrw
N~PWNAPE

InANTOI:
I NOME

. [v'ttaex~
,
. . ~, U1tex
xt 'tou~ l::xu3w]v ~alAET~ ti6x"w~ x[l
1t'J~tX 't au]fJ-epEpOV't 'cti 1t'tpiOt
[ix'tEAEatl<;, al't'p't~y~atX; 'tE xexl p~~
['t~ ArxfJ-1tpO ]~'trx~ tipX <; xext 'ttX~ AAex~
[~tfJ.tX~ tX1t]arxc; i1tteptXvro~ xaJ Otxi[w~ xtXl bpaw]e;, W'= E1tt 'tou'tOt~ 1trxatv
[E,1trxtvEla3]tXt xrxt 3ufJ-~tf,a3t tlin6v,
[xt%l ciEt] 1tAEiovtX~ U'ttEX,6ruvo~
[EA1tiOtlc;, ]1tO 'to ti1ttXptn-,'tOU oexi(fJo)o[VO~ ti<p1}p1tyIrr Ot' EO~E 't1i ~OUA?i xtzt
['tep O~lLql E1t]TJviia3rxt fJr!V u~ov t[1tl 'cti ciVU1tEP~A~]'t<p Ei~ 'tl)v 1t'tpitz xexAO- .
[xj'rx3i~, 'tOV 'CE] x~pux i,'n:t 't'ij<; EXXOfJot[olie; tlU'toO ~vexyop ]EOat, &tt iifLO~ a't&[epVOY xpuaqi Q"'tElepvq> lloaEto'ij" t'tU[pOU; VOptX xrxAOV] xl t%j'tl30V 'cti 1trt'tpi[t Ei yEyEV1}fLi]vov, tiPE't'ij~ EVEX[EV xl EVOtrx~ ti"tl ~E3iivi u 't"o ~
[~tafLtX 'to~o i1t]l 'tEAtXfJoWVt iv
['t<p i1tta1}fLO't'tcp 'tii~ 1t]AEW~ 'C01tcp
[El~ ~O fJorx3ETv ~~v 'tOtOU~WV ti]"OpQ" pE['tl)v 1tV~~ . . . . .] 1tV'to~
....... VOlJ'E-

mc.

Var. leet. V. 1: I:YIIAII - v. 5 in. rATA~ - v. 6 in.. A Strnvii tabula. SuppleJ)1enta, quae Struvius dederat, aliquot locis mutanda duxi: nempe vv. 1-2 [1tOAAtlXt]C;
U1ttlv['ttaex~ I 'tou~ etc. scripsit Struvius, v. 8 in. [~tf1a3 ]tXt, v. 13-14 i[1tl 'tOlrrq>] 'tqJ - XtlAo[xtiyrx3cfi], v. 17 in. [XPlJa'tov 'tE], ~. 19 in. EVEX[ 1tAEta'n)~]. V. 22, quem Don tetigerat
Struvius, ipse sopplevi. (Mnellenhoff Struvii supplementa nusquam mutavit).
Posides Satyri f., quem mortuum hoc decreto honoravit civitas, sine dubio idem est
vir, qui in tit. 63, cum praetorum conlegio praeesset, Apollini Prostatae Victoriam auream
cum eonlegis dedicavit; praetoris mUDere functum eum fnisse in hoc quoque decreto v. 4
legimus; itaque decretum titnlo illo dedieatorio aliquanto rece~tius sit necesse este Quo autem
tempora vixerit Posides, accurate definiri non potest; saeeulo 11 post Ohr. ntique Don antiquiores esse titulos putamus cum propter litteraturae indicia) tum quia mOB ipse Apollini
9

66

OLBIA.

25-26.

Prostatae Victoriarum statuas aut alia dona de"dicandi antiquiore aetate Olbiae non videtur
exstitisse.
lIepeBOA". . ... BCTpiltiaBmiA B
6L1Bmil CTpaTHrOII'L B BCDOJIB8DmiA

ropoA&,

CKB9CKBX'L ~pel BeKe"'.lftJlItBO B COBepmBBmil Dce DO.le8B08 ",JI

0&11&18 Blalcmia 0.l>KBOCTB B sei

upo'lia

DOlfeTBW8 c.lym6L1 e.tasBo,

cupaBe,I.JIHBO B DP&BHJI~BO, TaK'I !!TO 3& Dee 3'10 6&t1'1 SOCXBaJUJeJI"L R yBazaeJrL, R DOCT08HRO DOJl.&BaBmiA

66.1LmiS

6L1J1'L DOXH~eB'I

,ce

'ITo6y
011'1 6y.I'I BOCXBUeB'I 3& O.,M"lBBIJIR aauyrB, GKasaBBLls OTe'leCTBy, B 1fTo6w namaTal npOBOar.laCH.rIt DpH ero
BHBOCi, 'ITO BapOA'II YB'iR1fBaerL 30JIOThlIMt BtHD.OI OCB,l.eJl C. CaTHpOBa, Kyma BCer,l.a 6&tsmaro OTD'IIIWM'I
rp~aRBBOI CDoero OTeqeCTS&, 3& erD Ao6J1eCTB H 6.1aroJlLlUiej BaCTo~ee DOCTaBOB.leme A0.laHO 6WTL BWBaAeJRALI,

CTaBJIeBO Ba
H .,.

JLlJlri

ReYJlOJl8KHJn 60meCTBOII'I; D08TOIIY eonn

JrL CaKOJl"& BBABOIn

rien

BapO,1l.'Ja DOCTaBOBH.lB,

ropo~a ~ 03S&KOJl.leSUI sein. C"L AoCS.aecTLfO TaSBX'I. KyJKel

A.

28. Tabula marmoris albi 8uperne fraeta,

m.,

1.0,68, er. 0,065; margines

quadro scolpto ornati sunt; sub inscriptione 0,50 m. in quadro et 0,29 infra quadrum scrip&.

1,86

tura vacant. Apparat quadratarium tabulae magnitudinis ratione non habit& titulum 'arete
exarare coepisse multis litteris inter se ligatis, postea vero, cum animadvertisset magnam
tabulae partem scriptura vacaturam, litteras latios disposuisse Dec ligasse amplius (inde
a v. 10). Litterae satis magnae et diligenter incisae facillimae Bunt lectu. - Edd. H. K. E.
Koehler, Zwei Aufschriften der Stadt Olbia, Petrop. 1822 p. 6 (= Gesamm. Sehr. v. I
p.59). P. Koeppen, Alterth. am Nordgestade d. Pontus pp. 80 et 97 n. 2, additis tabe 11
fig. 19 ligaturae speeiminibus (inde repetiit sann, Auctar. Lex. Graee. p. 15). Boeckh,
C. I. Gr. 11 n 2061, Koeppenii apographo manuscripto usus 1).
Petropoli exstat in scala bibliothecae publicae (ex ea collectione, quae Stolnae fuit).
Exscripsi.
(Tldum viM p. 67).

VM. l. Lapidis angulo dextro 8uperiore fracto eae quinque priorom versuum litterae,
quas uneis quadratis inclusi, hodie iam non exstant; sumpsi e C. I. Gr. - V. 1 init. 0:
Boeckhius dedit cum nota: (p~mam lineolam omisit Koepp. in edito; Koehl. pro hoc Y. V. 2 priores quattuor litterae, quarum partes inferiores in lapide exstant, ab editoribos
omissae erant. - V. 3 in. E integrum exstat in C. I. Gr. - V. 4 in. nihil nisi L V- dedit B.
cum nota: duo priores ductus a Koepp. in edito et a Koehl. omittuntur. Postea nu: V. 5 in. "EI - v. 6 in. KAI - v. 8 in. n - Vs. 10 lineola interpunctioni inserviens in
edito Koeppenii exemplo, non in scripto deest. B. contra Koehlerum sine dubio, qui hane
lineolam omissam vitio Koeppenio tribuit adv. Koepp. p. 42. - Litterarum 3: et 4> formae
non satis accurate expressae sunt aBoeckbio.
, 1) Boeckhiul in lemmate haec adnotavlt: Titolum tionem post Koeppenianam prodiisse adrrnarit DOB recte:
ante Koeppenium iam editum esse perhibet Koehler adv. Koehleri enim libelluB a. 18.22 prodiit, Koeppenii demum
Koepp. p.4:2 [= Ges. Sehr. 11 p. 84], sed a quo, non magis &. 1828, comque in Koeppeniom iDveheretur Koehlerul,
teio ,um Koeppeni1l8 (Nacbball p. 14:)D et Koehleri edi- siDe dubio Buam ipsilll editionem laudavjt.

526.

87

D:aOBETA.

_~UVn~Oyn~

1
i.1\1\

IKATA2IAN[T9VrE]

i:A~O~I-Nr~[OV]

3V I~I HI:HA I K IAJ:W:E 1:0 ITOlt[1o]

\EI4>IAonATPI I:EnAI NOVMEN a:TE't!nOnAfi.J['J]
<AI EI\nIZOrENO J:nA 1:A 1:TAI:I\E ITO't!prIAJ:E K
EI\ EI:E I N<A T ATOA:l1 W1 ATOV r ENOV1:VnO
, AN TA l'el KWrEN-CEI MAP rE N-CEnlJ: TA1:HI:
'4>I-P nA r HKA IT ~ r 0 l'eWi<A 1T I-C n AT p t
~a:ANHAEWJ: - ~tAE~O:lENTOIJ:TEAP
XOVI: I N KAITHBOVAH t KAITW,-HMWI
1:TE4>ANW0HNAIAVTONXPVJ:WI
1:TE 4>ANWI TONTEKHPVKAANA
ro PE V1: AlE n I T H I:E K KOM I~HI: AVTOV
0 T I H B 0 V 1\ H KAI 0 ~ H M 0 I: 1: T E 4> A
NOIXPV1:WI:TE4>ANWI~A~O~TOVM
BAr 0 't! n A I ~ A E AO n I ~ W N ArA 0 W N A N
TEXOMENONANATE0HNAITETOtH
4>1I:MAENJ:THAHI\E't!KOAleWKAI
,

&

10

16

"LI.

ANATEeHNAIENTwEnl4>ANE~TA

TWI
1

TH1:nOAEW1:

TonWI

['E1tEL~ arZoo~ ToufJ.~ayou - - - 1ttxtoEu6fJ-E]VO~ U1tO 'to 1tI['tpo~ i1ttfJrEAti>~ 'tE]

xl x't' t%~iv 'tO ytl[Vou~, t%1totptxtVOfUVO; 't"E] EtlU1;O 'tYjv rvwfJ-~v :w~ oul[oEl~ 1tpE]a~u~E
[po~] 't'ijc; 1)Atxitx~, w~ EaOt'to

't?i 1tOIIAit <ptA61trz"Cpt~,

E1ttxtVOUfJ-EV6~ 'tE U1tO 1ttZV1;WV

I xtxl iA1tt-

I 1trZV'ttx
VEtXWfJoEV1JC; ElfJ-PfJrEVY)~ f,1tta't"cla7]C; I titpllp1ttX)'ll )(.(Xl 't'WV yOVEWV xeet 't'ij~ 1trz"Cpilloo~ tiVllAEW~
l' loo~EV "CoTe; "CE. plxOUalV Xl 't?i ~oUAiit Xtlt 'ttp O~fJ-wt I a'tEtptlvw3'ijvtxt tlinov Xpuaidt I
15 ~f,tptlvrot, 1;OV "CE x~pux t%vrzlropEatlt E1tt 'tiic; EXXOfJolOijC; au'to, H 'tt 1) ~OUA~ xt 0 8'iifJ-0~
a'tEtplvOT xpuaip O"'tE<ptlVWt arioov Toup.i~arou 1ttxTO EA1tlOWV t%y3oov t%v("CEX6p.EVOV, Vt%"CE20 3'ijvtli 'tE 'to o/illtptafJrcz iv cr't~An AEUXOAi3cp xi 11 vtl'tE3Yivtzt EV 'tijJ i1tltpt%VE~rii1;Wt ~'ijc;
1tOAEWC; 't01tWt.
t6fJ-EVO~ 1tat%~ 't"ri<; AEt'toupyitxc; Ext['t]EAEatlv X't" 't'o ti~irofJ-tl 'to ytvou~, U1tO

10

vv. 1-4: ex parte restitui.

V. 18 pro tivyptpijvt falso rzvrzu3livt scripsisse lapicidam monuit Boeckhius. Idem titulnm ad secundum "eI tertium p. ehr. saeculum rettulit
recte sine dubio..
lIepeBOA-'. (TaK'L KU'!.

~.~'!.

c. TyJlBaroB'L - - BOCIIBThtBaeMwl)

erD DO

(8&601'8BO) B coBoapacTy, 1ITO 6YAeT'It

n&-rpioTOII'h C80ft0 poOHaw ropo,u.&, BoexBuaellYl sct H B036ya.J.uwil B....eJKALI HG "'0,

'ITO 6YAeT'}) MCDO.lB8TL

06pasBO C"It AOCTOBBCTBOJn. ftO pO,J.& B BypUUlBmil o6i~Bie, KaK'! HBKTO

Bet. o6~eCTBeBHLlIJ
()W.l"lt

DOJ:.~eB'L y

e.tym6w coo6pa3Bo

pO....Tuel B

CBOUM'6 OTD.OJl'!t

c'lapmiA

C"lt AOCTOBBCTBOJl'lt C8otU) pOAA, BceDo()'i)KAalO~'It pOKOan.

OTe~eCTBa;

D08TOllY apXOfty, coB'in.

II&pOA'I.

DOCTaJlOBUB,

6es>KuocTBO
IJT06w OB'It 611I.1'1.

9*

08

16 27.

OLBIA.

)'BiS'lAB'Ia 80.1OTIIIM'Ia B"B~OJl'L 'IT06y r.lamaTal upOBOar.laCB.I"It

upH ero BLlBocii,

'ITO COBi'I"J. B sapoA'Ia )'Bis'!.-

BbUOJrh aAa C. TYlIsaroS8, OTpOKa DOAaBUmaro Ao6pHJI B&AelKALI; '1TOtSW

(B&lpiaUO) Ba 6i.1oK811eBBoi Dolan B B&tCTaB.l8BO B-L C8.IIOII"D BBABOII'll .ieri ropoA&.

Baeft 30.l0T&l1I'L

6111.10

27.

8TO DOCTaBOB.leaie

Fragmenta tria tabolae marmoris altii, 0,07 m. crassae. - Fr. a est 0,38 m.
altnm, O,211atum, a dextra marginis partem quadro ornati, supra epistylii particulam servat;
fr. c ab omnibus partibus praeter dextram mutilum, &. 0,25, J. 0,21. Mosquae otrnmque
exscripsi in museo historico (inter Boratschkoviana). - Fr. b edd. P. Koeppen, Alterth.
am Nordgest. d. Pontus p. 82 n 6, cnm supplementis Eichenfeldii. Boeckh, C. J. Gr. 11
n 2062, litterarum formis diligentius expressis ex Koeppen manuscriptoD. Servabatur
olim in bibliotheca Universitatis litterariae Charcoviensis, coi a comite S. Potockio donatnm
erat, sed a.1883 ibi iam non inveni. Repet exemplumBoeekhianum et cum fr. c coniungere
Don dubitavi, cum et scripturae rationes et argumentum optime conveniant.
a

\.

KA~~INOY

b
1

OnOAEIBW
~~H MOVEI
-<>VnATPOC
AI,r

ITHJI
nAPEX
CENAEKAL
YKAIEAnlZOMEN
e
\ECEI NTHnATPI~lyn
I BACKANoY
OY KA In AN TAN:I KWM rOCnAOYTE
~WCAX~EC~HNAI nACANTHN
-()I()YTWAN~PI~I E~O:lENTOIC

10

ITHBOYAHKAITI
P Y I: W C T E <j> A N

~HMWCTEcJlA

-<> NTE K H P V K A
TOY()IAPX<>N
PYCWCTE
'AlrNW
TAV

Ir.

(I.

l)

[~ r CE 3 ii t ~ U Xe] 1J t.
['E'Jtl tipXov'twv 'trov 1tEpl 'tov ~e.Tv ] Ktxoivou
fJr1JvOc , E.V 'OA~t]o1t6AEt Bw, E,XxA1)at~ rEV0fJ-~V1J<; 1ttx]v~fLou, Ei[<rIJl1JatxfJoEvou (nomen viri et patris) ~]oO 1ttz~p&;
't'ij<; 1tOAECdt; x. '1:. A.

A! 27-28.

69

DECRETA.

Ir. b et c.

10

..

L~

. 1trlpEX[ OfJ-EVO<; ErttrtOv tvouv

i,v 'tt%!C; 1tpO]~ gvex Exa.a['tov intv~atat .L
1trlv'to~ 'taO ~io]u Xrlt tA1n~6fJ-Ev[ 0<; 1ttlaa.c; 'ttic; AEt~oup"yit%c; ix't! ]AEaEtV 'cti 1tt%"CpiOt, int[o 'toO] ~t%axvou
[xext 1tPt"C~'t ]ou xt 1tav~a. VEtxW[V~]OC; n(A)OU~E
[W~ ti~1Jp1ty ]11, wC; a;:3Ea3ijvat 1tat%v ~~v
[1tOA.lV E1tt 't]OtOU~<p VOpt' Ot' [] lOO~EV 'toTe;
["CE Pxouat xtl]l 'cti ~OUAti xa.l 't[ip] O~fJ-ep a'tE~rl[vwaat ~iJ'tOV xJpuaip a'tE~~V[ cp, 't]OV "CE x~puxa.
[tiVa.yopEal f,1tt 'tij~ EXX0fJ.lOii~ a,u}roO' of a.pXov.
['tE~ xtXt +, ~OUA~ xt Cl O~fJ-OC; crtEeptXvoOat yJ puaiiJ a'tE"
[tpcivCJl "Cov OElv "CO OE1vo<; x. ~. A.]

Fr. a v. 1 litterae maioris sunt mensurae. Ibid. v. 2 fortasse ~~ errore pro AA

incidit lapicida, ut KtXAAtvou Iegendum sit. Similiter fr. c v. 6 nAOYTE sine dubio pro
nl\<>YTE scripturn. Contra eiusdem v. litteram M, quae fr. b extrema est, a Koeppenio
vitiose pro N exscriptam puto; qni fortasse vElxwfJoEvllC; forma quae est in tit. 26 in errorem
inductus erat.
Fragmenti a praescriptorum particolam continentis versus 2 restitui Don potest, cnm
singularem qnandam mentionem contineat, quae in aliis Olbiopolitarum decretis nondum sit
reperta. Olbiopolis nomen v. 2 si recte restitutum est, primum hic reperitor graece scriptum: adhuc enim ex solo Plinio (N. h. IV, 26) id novimus, quem ex civium nomine illud
nomen urbis conlegisse putabat Boeckhius C. I. G. 11 p. 86. - V. 5 1trl'tpOC; 'tli<; 1tOAEWC;
restitui e tit. 97.
lIepeBOA.... OOJl. b
B" DpoAo.uteBie Bcel

csoei

c: .. IJB.lIUJCL

6.1arOCK.lOBBhllID B"h C80wn CBOmeBiIJx"I C'II OTAULBIaID ~HU.&II.

3<83BR H DOAIsall B8Ae3\l.Y Ba RCDO.lSeBie

BCtx~ 06~eCTBeBBLlx'llayadS'L OTe'leCTBy,

(>LI.... DOXBlIleB'IJ aaBBCT.lBBIaIII'It, BeyKO.lHII'II H Bceoo6tBlAalODlHJI'D n"YTOBOII~, TaK~ 111'0 BeCL roPOA~ ODe
lIUB.lCa DO TUOJl'!

.yaci;

D03TOIIY apXOBTY, COBtT"JI B BapOA'L nOCTaSOBH.lH y!riB'IaTL ero 30.l0TIalIl'lt' stso-OJl'L

B DpOBoarnCBTL '1pen r.lamaTall Dpa ero BIaIBOC'h: apxoBThI,

~O...

eosin

H UapOA'L JBiB'IHBalOT'L 80.l0TYM'L BiH-

TUOro-TO B T. A.

18. Fragmentum tabolae marmoris albi a dextra parte et infra fractom, a. 0,45 m.,
1. 0,23, Cf. 9,08; sopra aetomatis pars cum acroterio superest et a sinistra pars quadri
eleganter scnlpti, quo titulus erat circumdatus. Litterae bene servatae facillimaeque sunt
lectu. Edd. C. Vidu&, Inscriptiones anti in Turcico itinere collectae (Par. 1826) tab. I
n 1; inde Boeckb, C. I. Gr. 11 n 2083 (cf. add. p. 1000).
Exstat Odessae in museo societatis. Exseripsi et ectypum ehartaceum sumpsi.

70
1

OLBIA.

EnlAPXONT
TO't! P EW N

CA M E N WI
~HKA"A
6

~IAI:HIV

MeNO
K lAI:
J:AN

16 28-30.

'E1tl tipX6n[ rov 't"wv 1tE.pl 'tov av ~o 8ETvo~, (J-'rJvo~

J-

i\.1ttl

~ouptGiv[ O( , lxxA1Jairt~ YEvolJ-iv1J<; 1ttzVS~fLoU, Eia1JY1J]~fJrtvw[ v . (> ETvtz 't"o ETvoc; tI1tEv 'Emt}

81) KrlAA[la3tvl1~? 'to 8ETvoc;, tiv~p YEV0lJ-EVO~ EX 1tpOrOVltlv]

to1)fL[rov

v. 6: ... fLEVO

v. 7: ['"i~ ijAt]xitzt;? .. v. 8: .. atz"

v. 9: ~p~[ tv] sive f)p~[ 'Co

HP::
Var. l. V. ~ ~xtr. ,., - v. 5: TH~ - v. 6: ME - v. 7: KIA,- Vidua.
Est fragmentum deereti in honorem Call(isthenis?) cuiusdam faeti. Litteratura ea est,
qua imperatorum Romanorum temporibus utebantur Olbiopolitae. In praescriptis restituendis
nno 22 et 24 secutus SUIn.

. 29. Fragmentum tabulae marmoreae undique mutilum, altom in superfieie &tivens

0,066 totidemque latom, cr. 0,071. In Olbiae parietinis a. 1879 a Surutschano repertum
et in eiusdem museo quod est Kischinevi repositum este Nos ad ndem ectyporum duorum
damus, quae idem humanissime misit.
1

ArA8HET
OYMHNOl:
NEnl~HR

..fPkAOl:k
5

~r8.n~

THNT

[TuXIJ] t%y3t). 'E1t[L Pi:oV'tld V't"wv 1tEpl 'tOV ETvtz

.....Jou, fL1J VOl; ['toO ETvo~ .., 6 ETv ~o Et'O~
tI1tE]V 'E1tt~ B[
~ ..
ti,,~]p xt%(A)o<; x[l ti1'3Q~ YE,,6lJ-i"O~ x~l EX 1tpoyoCl.:o-. .....
vwv ?]'
rl.yrluwv

~V

't .

Hoc quoque decreti honorarii fragmentum Romanae est aetatia.

30. Lapis Olbiopolitanus in museo urbis NicolaevD. Edd. C. Vidua, loser. ant. in
Tureico itin. collectae tabe I n 2; inde Boeckh, C. J. Gr. 11 n 2082.
(Ubi Dune sit, ignoratur).
NPEPlnonAION
H NOI: KAI\AllAIO

['E1tt PXov'tw" 'rw]v [1t]tpl n01tAtOV [- - -- - - - - fJr ]YJvo~ KAtlfLtl&[wvoc; x. 'C. A.

.Est initium decreti eum mensis designatione. Boeckh. Romanae aetatis id esse ipsum
archontis nomen indicat. Da mensibuB Olbiopolitanis dixi ad n 18.

16 31-33.

71

DECBETA.

31. FragmeDtnm tabulae marmoreae in museo Universltatis litterarum Kioviensis aervatum. Utot: ectypo chartaceo, quod Iul. Kulakovski v. cl. benigne praestitit.
.c.

,ON T '
) ~ 1\ H N E
N(

['E1tl pxJ6v~w[ v ~ciiv 1tEpL 't"Ov OE'lvtZ 'toO 8"1VO~, fLllv]o<; A1JVEWVO[ ~ x. ~. A.

V. 1 litterae m.aioris Bunt mensurae quam v. 2. Hic quoque deereti initium cum
mensis designatione habemus. Scribendi genosquod est A1Jvt(i)vo~ (pro AYlvtwvo<;) et litteratura imperatornm Romanorum aetatem indicant.

32. Fragmentum tabulae lapidis ealcar ibidem servatum, ubi n 31. Eetypum chartaceum ab eodem aecepi.
)NTQN~
['E1tl tipxJov'Coov ['Cwv 1tEpl - TTATOPA
- - Eullta~op [x. ~. A.
33. Ex ruderibus Olbiae; postea fuit in loco Tultschin. Edidit 10. Potocki, Histoire
ancienne -du gouv. de Cherson p. 31. hine Clarkins Itin. T. I. p. 621 1). eommunicatum
com ipso a Kelsalio Britanno; ex Clarkio Rochett. Antt. Bosp. tab. X. D. al. Boeckh,
C. I. 6r. n n 2065. - VersuB 1-8 restitoere conatus est Th. Struve act. 8oeiet.
. Odes8. v. VI p. 18 = Rh~iD. Museum fr Philol. v. XXV p. 348.
Lapis periiss8 videtor, ut alli haud pauci, qui eodem loeo servabantur I). Repraesentatar exemplnm Potockianum. A sinistra margo videtur exstare.
1

,5

AITIOl::nOAAOltKAI
AreAl PETOl:: n OAAA
THEEllAPXEIo~rnA
~APMATIA~ BA~IAEI~
~EI~AMEINO~MOEn

arNATAITHEll

10

1) eTravels in various countries of Europe, ABia and

Africa by E. D. Glarke LL. D. Mihi praeBto fuit editio
quarta (Lond. 1816), in qua hie titulus exstat v. 11 p.861.
2) Cf. quaeStruvius dixit mUB. Rhen. v. XXVp. 847 n. 1:
Man mua vermuthen, dass dieses Fragment,wie viele vom
Grafen Potocki .. verGft'entlichte Inschriften nicht genau
ab,eschriebeD . Es' wlre wnsehenswerth, dass die...
IDIchrteD, die sieh aul dem Gute des Grafen Tu}

.
.
.

aA~rM~EPO

0EIHBrAENE
K rPIorE
.
TOYANABA
TOIME ....

.
.

.
.
.

tSehin befanden, wieder verglichen wilrden; jedoch muss

man nach den Worten Kr,hlers (Gesammelte Schriften n,
S. 8) bezW'eeln, ob dieselben noch da sind und nicht
vielmehr, ebenso wie die Obrigen'SteinschrifteD, von dort
verschwunden . (Hie non recte dixit Stravius multos
titulos Potockium edidisse, nam in historia praefeeturae
ChersoneDsis ab eo aeripta tres tantum tituli editi Bunt).

72

OLBIA..

33.

Titulum vitiose a Potockio eX8criptum esse Demo non videt; ideo certo suppleri .nequit.
Et Boeckhins quidem, nullis supplementis datis, haec sola adnotavit: Nihil intelligi potest,
nisi deereti honorar hoc fragmentum esse, Romanae opinor aetatis. Struvium non nbique
vera vidisse puto ideo maxime, quod versus ab eo suppleti non pari sunt longitndine quodque a Potockii apographo nonnunquam longios recessit (ex. causa v. 5-6 ~~&aravo<; [~wv
o1JfJ-oaiwv, x3' aov ~v] uv~[6; ... etc.). Eqnidem sententiarum tenorem hUDC potius fnisse
coniecerim:
[.... Xtl't' loiexv~t )'rt3oo" YEv6ruvo~ 1ttzplI
tll'ttO<; 1tOAA01C; XtXt [XOtVn ~ 1trt'tpio& X.P~atfLO<;,]
t%U3rttpE.'t[w]<; 1toll[X1~ AE&'touPlwV EV 't1<; XpEtt%t<;]
'rii~ i1tt%pXEtO[ u], U1ta[v'tta~ OE xtll 'tou~ 'rii:;]
IpfJ-tX~t<; ~rtalAE1<; [tioxvw<;, OUOEVOC; X01tou]
epEtaclfLE<t>voc; [............... x3' aov?]
ouv'tt ~ E,1t[apxEt<p? Ai ywv OE xtll 1tp~~w"
't]ti aup.~ipo[v'ttX 'tfl1ttX'tpit 1ttl't~p timttx]3[1) 'tJii[~ 1tO]AE[W ]'=. [E1tPE~EUE OE xexl 1tpti 'tau<;]
xupiou~ [~p.tiiv tivElx~~OU<; A't'oxp't"optl<; u1tlp]
10 'to tiv(%~t%
Haec si recte restituta sunt, fragmentum Septimii Severi temporibo8 antiquiu8 esse
Don potest, qno imperante Olbiam in Romanorum dicionem venisse admodum est probabile:
quamquam enim apud rerum scriptores nulla huiuB rei certa indicia inveniuntur, satis tamen
probatur cum eo, quod ab his demum temporibus nnmmi Olbiopolitani imperatorum imaginibus signati ineipiunt (v. Koehne, mus. princ. Kotschubei I, p. 83 sq.; Uvarov, Recherches
p. 93 et 111), tum mODumentis quibusdam in ipsa Olbia in honorem imperatorum positis:
pro Septimii Severi et Caracallae salute balneum videntur dedicasse Olbiopolitae (v. tit. 97),
Caracallae et Getae statoas posnerunt (n 109). Praeterea in hoc titulo ~ i:rtPXE&OC; memoratur, emus in eis titulis, qui ad nostram pervenerunt aetatem, nulla fit mentio ante Septiminm Sev.erum, qno imperante provinciae praefectus (0 tE:n:WV ~v i.1tPXElOV) in titulo 97
memora~ur. His ratiocinat.ionibos adductus vv. 8-10 supplere conatus SUIn, ubi 'to~ XUPtOU~
pluraliter dictum ad Septimium Severum et Caracallam referendum puto.
Ad v. 5 restituendum nibil inveni quod plane satisfaceret, maxime propter litteras
MOEn vitiose transcriptas. Vv. 6-8 restitui conlato tit. 24. 11 E1tapXEtOC; genere feminino
dictum praeter tit. 97 occurrit etiam in titulo Veliterno C. I. Gr. n 6627 (ubi tamen
FranziuB neutrios generis Bubst. 'to E,1texpXE10v fuisse putat) et in titulo Ancyrano nuperrime
a W. M. Ramsay in Bull. de corr. hell. v. VII p. 17 edito.
lIepeao,ll.-'... 6&1Bmil'B'I

IJaCTBOCTB ,11.0111 .Bor8X~ BBROBBBKOII~ AO()p8 B Boo6m.e DG.le3BLlJrIa ~.

OTe'leCTSa, qaCTO Ao6pOBO.l&BO BCDO.lIIIISl 0611leCTBeBBLlH ay.6L1 8'1 BymAax'I 30apxiB, BCTpt'luwil CapJlaT-

CKBX~ ~apeli Selle,J..IBTeJlLBO, Be ~aAs BHKaK8X'l. 1'IY)l.OB'I -

Ba CKO.I.LKO K03(eTL 3Dapxi.

(?);

3& DO-

.Ie3Bye COS'hTLI H JI.'ksTeJlLBOCT& DO.lytlH.I'L THTy.l"L OT~ rOpOA8j OTDpaB.lIJ.lCS B DOc.JO." K'I rOCDO,l.alnl BaDDIln

seoo6tAHIIYK-& HJlOepaTOpaJl1:a OTHOCB1'e.lItHO

84-36.

73

DECBETA.

34. In loco Iljinskoje prope rodera Olbiae ex lapide traoscripsit Stempkovskins; ed.
Rochett. Antt. Bosp. tabe X. n. 2 (cf. Koeppen, Nordgest. d. Pont. p. 78). }'ragmentum
decreti honorarii. Boeckh, C. I. Gr. II DO 2.066.
Iam Koeppenius I. I. dixit se non nosse, quid lapidi evenisset. Repetii elemplum

Rochettianum.
1

I)

CENAmoCT
AONTQCEAr
DAClcI>IAArAC
EnWaOrCEIP
B M(laI ETE
.KTOYKAIPOyrnO
r"E~IEINEKAIT

eaCHNAITOI
TEIMIANEKENE

E1tOt1J]aEV ti~iroc; ~[o 8~fLou?

1tf,P~A?]AOV'tWC;

tu['to ....

. . .'. . . . . . . . 1tat eptAclY[30v e.rzu~ov xext tXPlJQ'1;ov] f.1ttOtOOuC; f,i[c; 1CV~

'tt% aufJ-tptpov~ 'tip O]~fJ-q> OtE'tE[Atat, xl

i]x ~oO xtpoO, U1tO [1:00
~fJ-OU 1tpexxAlJ3!l~] U1tEf1SlVE. xL 1:[..
xtx]3w~ ~v u'twt [uv'tov? ~lAO]'tElfJ-trz(C; E)VEXEV (?) E .

Quae proposni supplementa non omnia esse certa ipse video; sed meliora non inveni.
Ad vv. 6-8 cf. n 16 B vv. 59-68.

35. Frustnm tabulae marmorls leueophaei ab omnibus partibns mutilom, &.

0,29 m.,

1. 0,16, er. 0,095. Omnes inseriptionis litterae optime ,servatae Bunt.

Odessae in museo Bocietatis exscripsi.
. v

AeE
~eP.Qnc

~YNtJoP.L
I)

...

nA~AN'

~KHPYBoTI

.NoIMAPKIAI
~KENKAIEY~
rPo~ToM

10
...-----

NEoY ~
~A

. . . . . . . . . . tiv]3r.[Tv<Xt?
c:iv]3PW1tO . .
. . . . . . . . . a]uvepop[ti. . . . . . . . . .
-

J"

1trzarzv ."LY)V
tivxlJPu~~w] 0 x~pu~, ~t [+, ~OUA~ X~ 0
8Y1f10C; 0"Itr.~ ]voT Mpxtrz[vov 'toO OElvo<;

tiPE'tlj<; EV]EXEV xt EUV(oie; 'tlj~ El~ 'tov

8'iifLov ...] 1tpo<; ~O fJ-[3Elv ~v 'tO&ou'twv

civopwv PE~V? 't"oo~] vtou~ [x. ~. A.

Si quis miretur in textu litteras quae dicuntnr vulgares positas esse, sciat eas in lapide"
re vera similes habere formas admodumque diligenter esse exaratas.

38. Lapis Olbiopolitanus supra et in sinistro margine fractus. Edd. P. Koeppen,

Alterth. am Nordgest. d. Pontus p. 88 n. 7, et ex eiusdem manuscripto Boeckh, O. I.
Gr. n n 2063.
10

,..-

-,

74

Je 36-38.

OLBIA.

Servabatur olim in bibliotheca Universitatis )itterariae Charcoviensis, cui dederat

comes Potocki; Bed &. 1883 ibi iam non inveni. Repraesentatur exemplum Boeekhianum.
1

\N ~t,.
3 0 1: KAI I 11
-11: TOT H T AHN
E ~ X E N E I ~ n po
I n. P 0 ~ T 0 KAI
E I 1: e 1\ I T H 1: n E
n0 I I A ~ A N A

H + I 1: M A E N ~ H
A I A N A TEe H
10

0 TAT WT H ~

........ vw ....

.. . . . . . tiv~p tiytl ]3oc; xt [1tp63ufJ-0~ . .

XP]Y)a~o'OJ'ttX ~v
[Ota 1ttXv'to~ 'toO ~iou?]
EV Eie; 1tpO
. . . . . . . . . . . . . t 1tPO~ 'tO xtX!
['toue; tiAAouc; E1ttfJ-EA?] E!a3t 'riic; 1tE[pt 'tov -tifJ-0v E~lrtott~, tiv[tX)'@tXcpiivt%t t 'to 'f]~eptafJ- EV a~[AI) AEuxoi3ql xpi tiv'tE3'ij[vt iv 1:ip E1tta"llfJ-]o't'tql ~c;
[1tOAEWC; 't01tCfl].
J.

lax

37. Fragmentum tabulae IDarmoreae ab omnibus partibus mutilatum, a. 0,18 m.,

1.0,17, er. 0,05. Inscriptionis litterae altae 0,01 valde detritae Bunt difficilesque lectu.

Mosquae servatur in museo historieo (inter Buratschkoviana). Exscripsi.

1

_MH~ENOI

I:KI' IIAONTI\I
.T ... ITAO
TOYAN~POI:

10

NI ..flIIIC)NOI::
MEA.NiMONH
TOY~Err.THN
AI rrOA E ITAI: Kf
(TONVJTOTO'
I I ~ 0 ~ 0 0 1\

Certo aut probabiliter haec 801a restitni possnnt: V. 1: fJ-llotv Ot - v. 4: 'to

[ti]vpOc; ... - v. 6: fJ-EA[]VtfJ-ovJi[at (cf. tit. 17 v. 24). - V. 7: ~ouc; O(:Jt[t] ~~v ..
v. 8: .. x]t 1tOAEt'ttXC; x[! ~e.vou~? - v. 9: ... au]'t'ov into 1:0[0 . - v. 10: ... 0 olifL]oe;
'OA[t01toAE.t1:ciiv]. Ex his conligere licet esse fragmentum decreti in bonorem civis alicuios
post mortem eins facti.

38. Fragmentum tabulae marmoris eandidi ab omnibus mutilatum partibus,

max.
0,175 m., I. 0,20, er. 0,045. Tituli litterae inter lineolas 88tis diligenter incisae etiam
Dune optime leguntur.
8.

 38-41.

75

DEOBETA.

Odessae exscripsi in museo societatis (inter Curisiana).

1

Illi

uVAN~POl:f

'lEnHNH1:9AII
y.
'TPI~AENOIAAI
I)

'TOVOTICJ

'1;]00 tivpo,= [,
l' clloo~Ev 'cti ~OUAn
x"L 'tcp O~fJ-]ep e:ttnv'ila3t [fJ-EV 'tOV OE1v 'CO OETvoc; !1tt 'cti
Et~ "t'1)v 1t]'tpiotX Euvoif:f, ti[ vj'opEu3YjvtXt OE U1tO 'toO x~puxo<; E1tL
't'ij~ EXXOfJ-t]o[ li~ tXU ]'to, tYtt o[lifJ.0~ a'tE~c(vo! X'tA.

Supersunt haec e decreto honorario aetatis Romanae.

3D. Fragmentum tabulae marmoreae in museo Universitatis Kioviensis asservatum.

.Utor ectypo
1

charta~eo,

quod Kulakovski humanissime mecum communicavit.

W:. n Jot.
HT ~I~T H"
~< KOM I ~ H I:
) I X PY1: W~ 1. c
n

PI

t <> Y re N J\ "

iO~E

'cti

~OUA?i xtxl 'Cijl O~]fL~ i:Jt!lv[iiakt fLEV ftOV Elvtl 'tO ETvo~
E1tL 'cti tivU1tE?~A]~'tcp Ei~ 't~v [1tcx'Cpioex xAoxj'tX3i~, 't"ov oE.
X~?ux E1tL "t'1)c; e.]xxofJrtojj<; [ino tivcxj'opEOat, 'tt 0
0'iifL0C; Q'1;Ecpv]oT xpuaq; ~E[ cpavq> 'COV OE"lvtl 'toO EtvO<;, xl
E1tEt't(l a'tEcpv]OV EV [&1t~at 'toT<; tij'Qat? . . ,

Fragmentum decreti honorarii aetatis satis recentis. Ad v. 5 cf. tit. 17 v. 29 sq.

40. Fragmentnm lapidis Olbiae repertum. Edd. P. Koeppen, Alterth. am Nordgest.

d. Poot. p. 83

D. 8 cum sopplementis Eichenfeldii, et Koeppenii apographo manuscripto

usus Boeckh, C. I. Gr. 11 n 2064.
Servabatur olim in bibliotheca Universitatis Charcoviensis, sad hodie i~i iam non
exstat. Repetii exemplum Boeckhianum.

.\E
<l>HNAI
IANATE9H
TnTH~

. . . 'to ]e: [~q>tafJ-

tiVtzi'P]cpliv[]t [i.v O"'t~ArJ
AEUXOAi3cp Xat] t riv'tE3qvt EV 'tcfi

'tO"CO

i1tteptXvEa't]"Ccp

't'ij~ [1tOAEWC; 't01ttp].

Verborum ordinem a Boeckhio in supplementis propositum paululum mutavi.

l

His addo fragmenta aliquot, quae item ad decreta videntur pertinere.

41. Frustum tabulae marmoris candidi a. 0,15 m., 1. 0,17, cr. 0,08, undique praeter
sinistram partem mutilum. Exscripsi Odessae in museo societatis.
10

76

M! 41-43.

OLBIA.

~AAII:T

11 'tYJt 0~['E.. .
tij~ 1tOMO[~. .
VOC; tijc; 1t't"p[io~ . .
, [1JaE ...
tl1tExtx'tEO""t
fL]Ata't[.

_~IA-

ttl

~HTHI~L

THl:fTOAEG
NOJ:THl:JTATP
AJTEkATEI:T
{)

Videtur esse fragmentnm decreti honorarii, quod propter litteraturam ad initia aerae
.Christianae referri potest.

42. Fragmentum tabulae

marm~ris albi altum 0,17 m. totidemque latom, Cf. 0,065;

a dextra marginis pars exstat cum ornamento eleganter sculpto. Litterae aetatem Romanam
indicant (a. 0,018-0,02).
Odessae exscripsi in museo societatis.
1

"Hl..

,IWH
\\1I:8EHoy
~no}\AA

"HTWl:
-I-IA

Snperesse haec ex initio decreti honorarii admodum est probabile. Vv. 1-3 ita
restituendos coniecerim: .... ExxA]llail[~ auv1)3polafJ-tvlJ~ 1trxv~fJw0u, . ]wvr ["Co e.rvo~ EI1tEv
'E1t'e.tO~ (; Ce.lv KAA]ta3e.vou X'tA. V. 4: . wv 1tOAAtZ. v. 5: [.. tet<pEpO]v'troc;? .

43, Frostum tabulae marmoris albi ab omnibus partibus mutilum, &. 0,12 m., 1.0,07,
er. 0,085. Litterae 0,01 fere altae optime dispiciuntur.
Mosqnae exstat in museo historico (inter Buratschkoviana). Exscripsi et charta inadida
expressi.
1

t,t

,npo

I\EQN
~TQn
I)

El:TAT
~nOAt

nOE(;
AATO

43-46.

77

DECRETA.

v.

3 fnit fortasse 1tO]AEWV sive at]Atwv, v. 4: i]v "Cip 1t , v. 5 fortasse E1tl~tXV ]ta"'tcc~[oc;] aut alio casu, v. 6: ['tw]v 'ltOAt['twv?] s. ['t~]v 'ltOAt[~], v. 7: tijc;] 'ltO(A)UJ)[c;l.

44.

Fragmenta duo tabulae lapi~is calcarii leucophaei, crassae 0,072 m., litteris
c. 0,015 altis inscripta; a undique mutilum, &. 0,10, I. 0,17; b item mutilum undique,
8. 0,06, 1. 0,09.
Exstant Odessae in museo societatis (inter Curisiana). Exscripsi.
1

~(

II:NO:I,
~E:TI~I}:EAYT

ENTl-INXPEI A(\

'<EHMH<PF'

')M x~
b

... vo ..
fJ.JEVOC;

tijc; i.fXU't[o ..
.. E'! 't'Y)'J xpEta[ v.. .
XE'J fJo~ cpE
w]p.[ ...
E

I 1'\ I

TM 1:..
I<ITO I~
-DO

45.
parietinis

Frustnlum tabulae marmoris albi ab omnibus partibus fractum, a. 1881 i~ Olbiae

repe~um. Exscripsi Kischinevi in museo Surutschaniano.
~ AJ

-I T A Cl.
~A

r P fJ ~

. . . a'tE]cprx[vw3~vtZt'

. . . . . 1J"Ca~ t
"Co OE flleptcrfLtZ v]tX)'pczep[ijvtXt7 X'tA.

b) Edictum septemvirum.

48.

Tabnla integra marmoris candidi a. 0,35 m., I. 0,31, er. 0,095. Litterae leviter
incisae et aliquot locis laesae Bunt; vv. 1-3 litterae fere 0,01 altae, reliquorum versuum
minores. Edidit Th. Struve act. societ. Odess. v. VI (1867) p. 2 sq. et musei Rhenani
v. XXIY (1870) p. 559 sq. suo apographo et imagine photographica usus, quam illic lapide
exprimendam, hic ligno incidendam curavit. (K. Muellenhoff Hermae v. 111 R. 1869
.......
p. 442 ad Struvii exemplum russice editum).
Lapis a. 1866 in Olbiae parietinis repertus hodie exstat Mosquae in museo historico
(inter Buratschkoviana), ubi exscrip~i et ectypum chartaceum snmpsi. Imaginem photographicam qua usus erat Struvius inspicere mihi licujt insigni A. Nauekii v. cl. beneficio.

78

J! 46.

OLBIA.
1

Ef1TA~EYCANTEC

'EmtzOEutrV'tEC;

Ef1EMEAH0HCANToY
0HCAYPoY

E.1ttfUA~311atlV

EPIXAPHC~loNYCo~ANoYC

3YJtrtlupo
(Hpooo'toc; ntlV'ttlXAE.OU~,
'E1ttXtlpYJC; 4tOvuao<p&vouc;,

nOc E

nOaEtwVtO~ Euxpa't"ou~,

HPo~oToC~ANTA~AEoYC
5

10

I~CA)N

I oC EY~ PAToYC
A~ E IM AN T 0 CA ~ A..... 0 Y PI oY
I C T I ~ c~ N '" H T P 0 ~ CA) P 0 Y
A E 0 N ToM ~ N HC H Po C CA) N T 0 <
H P A ~ A E I ~ H C E Y Bio Y
ToYCeYoNTACAr'APXECeAI
~ICToN0HCAYPoN

15

'tO

BooCM EN X I A I oYc~ I A ~oC loYC

I EPE loY~ E ~"IAI rocTPIA~oCloYC
~E A~I~O Y C ~ E E :=: H ~ 0 N T A

~OEtfLtXnoc; 'A1ta['t]oupiou,

'IO"ttx[w]v MYJttpowpou,
Atono p.[E.]v1)C; 'HppO'wv1;oc;,
lIptlxAEiol1C; Eu~iou.
Toue; 3uov'tac; 1tapxEO'31
[ E]lc; "Cov 31laaupov
~ooc; fJ-EV XtAtOUe; OtCZXotrtoue;,
itpttou OE x[Cl]t tli)'oc; 'tpttXxoaio~,
['t]E[Peploue; OE E~~XOV'tt%.

Var. lect. Cum imago photographica, qua usus erat Stravius, admodum esset opac&,
in tabulis eius titulus aliquot locis minus recte redditus este Sie v. 7 pro littera lae~, quae
a fine est septima, in tabulis nota X similis posita est (de qua diserte Strovins ed. germ.
.p. 568: in der Mitte des zweiten Namens hat der Stein wahrscheinlich beim Herausgraben
mehrere Schlge mit dem Eisen erhalten, so dass statt des T jetzt dort ein u.nfbrmliehes X
entstanden D); in lapide T litterae lineola superior dispiei potest, altera laesa. - V. 8 litterae quinqne priores in lapide etiam nune bene dispiciuntur et sextae dimidium exstat, ita
. ut leetio 'Itr~tx[w]v, pro quaPh. Bruun et A. Nauek "'IO"'tp[w]v proponebant (v. ed. russ.,p. 15,
ed. germ. p. 568), non sit dubia. - V. 9 litterae MLN vix dispieiuntur in tabulis et duas
priores admodum evanidas diserte dixit Struvius, cum tamen in lapide faeile distingoantur. V. 12 in tabulis est LI eTo N e N; dubium non est, quin lapicida recte eH seripserit, sed
propter rimulam, "qnae postea exstitit in lapide, in imagine photographica re vera <:>N
apparet. - Ad v. 13 baec Struvius ed. germ. p. 566: In Z. 13 ist die Form des ersten
Iota in XtAiou~ N der Form hnlich, wie sie schon in ~ 13 der Therisehen Inschriften bei
Franz EI. ep. Gr. p. 43 erscheint. Sed hanc formam t litterae, quae vetustissimorum sit
temporum, in titulo tertio a. ehr. saecnlo utique nOll antiquiore exstare posse haud facile
concedas; et re vera in lapide XI eertum est, non XN, ut in tabulis. - V. 15 in tabulis est
rv aYC, sed in imagine photographica etiam rEI.~;YC legi potest, in lapide ut .dedi.
Struvius ad titulum explicandum materiem uberrimam ex scriptoribus et inscriptionibus conlegit; nos, ut pro huius sylloges consilio, paucis absolvemus. Ac primum quidem
eo nomine maxime memorabilis est titulus, quod aperte docet, qnid gesserint septemviri
illi, quos iam in capite decretorom dnorum (nnO 13 et 16) cnm archontibus inseriptos vidimus. Qui cum in hoc titulo edixerint, quantum pecuniae pro quoque sacrifieio pendendom

, --,

M 46.

DECRETA.

79

sit in aerarium, apparet eos rei pecuniariae habuisse curam. lam qua~ritur lltrum aerario
publico praefuerint, an sacro? Qua de re nihil certi dixit 8truvius in editione russiea, in
ed. antem germanica modo aerarium publieum nominat (p. 561: Ohne Zweifel war dies
der Schatz der Stadt, da die Vorsteher desselben eine so wichtige Rolle neben den Archonten
spielen. Cf. p. 563), modo septemviros ill08 cum quaestoribus Minervae ('t(%fJ-it 't' iic; 3EO),
qui erant Athenis, comparat. His addidit aerarium illud Olbiae in aede Iovis videri fuisse,
quoniam titulus auetore Buratschkovio una cum Iovis capite repertus esset; q.uod tamen
nnllius esse momenti nemo non videt: quis enim affirmare potest neqne statuam illam, cuius
superest caput, neque lapidem inscriptum unquam loco primitivo moto8 esse? Immo vero
id, quod statuae nil nisi eaput repertum est, contrarium iodieat. Dittenbergerus (Syll. inser.
gr. p. 364 D. 3) septemviros illos rerum sacrarum euram habuisse inde apparere docuit,
quod 3YjO'tZupoc; aerarium sacrnm dei alicuius fuerit.. Et re vera hane vocem aerarinm
sacrnm aut aediculam in qua donaria deis dedicata conserventur saepius desigoare inter
omnes constat (scriptorum locos v. in Stephani Thesauro gr. I., e titulis cf. maxime Halicarnassinm C. I. Gr. 2656 = Dittenb. 8yll. 371 et Andaniae titulum quem post alios ed..
Dittenberger 8yll. 388, vv. 87 sq.); prae,terea notandum est pendendi verbum esse tZ1tapXEa3tXt (non 'tEAElv), quod in primis de primitiis deis offerendis usurpatur. Morem apnd
. Graecos fnisse, ut ii, qui sacrifieia offerreDt, certas victimarum partes sacerdoti ut itpEwauVtZ
relinquerent, omnes novimus (cf. Dittenb. 8yll. nno 371. 373. 376. 378. 379 etc.); sed
praeterea in nODnullis civitatibus pecuniam pro quoqne sacrificio pendere eos debuisse tituli
probant, in primis Halicarnassius ille, quem iam Struvins in partes voeavit (v. 29 sq. xtX't(XCJXEU(XO'1;W E xtZt 31)O'aupov 't'iit (3)Etilt [sc. iJ tipEttX 'tii'= ~P'tEfLtO~ 't'iic; nEpYtZt,=], E\J(~)aA(A)E"
't'watXv CE o[i] 3UOV't(E)~ E1tt IJ-EV 'tw(t) 't'EAEtwt b~OAOU~ ouo, i1tt OE )'tXAtX3(YJ)vwt o~oA6v etc.).
Simile vectigal apud Iudaeos qnoque fnisse D. Chwolson professor Petropolitanus per
A. Nauckium cum Struvio communicavit.
Iam quod ad singula attinet, lEpE10v in hoc titulo idem esse atque 1tPO~tX~ov Strnvins
multis scriptorum et inscriptionum loeis conlatis probavit. V. 15 in. idem VEWpOOC; restituendum proposuit (pro vEtXpOu s. ytXAa3YjvoO), quae tarnen vox ut poetica nec nsquam de pullis
usurpata A. Nauckio minus placuit; quod, autem ipse Nauckius coniecit. 3uov~, spatii rationibus et litterarum vestigiis in lapide servatis non convenit. Recepi igitur V. J ernstedtii conlegae coniecturam ingeniosissimam, qnae est ['t]t[pep]ou~ sive [O''t]E[P<P]ou~; quam vocem licet
rariorem et poetis aetatis posterioris potissimum usitatam Nicandri scholiasta ionicam diserte
dixit (v. Stephani Thes. 8. v.). Pelles victimarum inter iEpEwauVtZ saepissime commemorari
vix est quod moneam; notissimum Athenis 'tO OEpIJ-tX't'txov (0. I. Att. 11, 2, 741 = Dittenb.
8yll. n 374). Quidni igitur statuamu8 morem Olbiae fnisse, ut saerificantes, ne in templis
relinqnerent victimarnm pelles, pro quavis pecnniam in aerarium sacrum penderent?
De tituli aetate haec Struvius: Aus der Reinheit der in der Inschrift vorkommenden
griechischen Namen (vgl. Boeckh C. J. t. IJ p. 123 A med.), aus der Einfachheit und Correctheit des Stiles, endlich aus der Form der Buchstaben . . . mchte ich schliessen, dass

80

OLBIA.

46-47.

dieselbe den ersten Jahrhunderten vor ehr. Geb. angehrt. Dittenbergerus (Syll. p. 364)
decreto Protogeniallo aetate supparem titulum habet: antiqniorem esse vix posse propter
litterarum formas (~, sed ne multo quidem recentiorem se existimare, quia quattuordecim
nomina (septemvirornm et patrum) omnia graeca sint, cum recentiores tituli Olbiopolitani
referti sint nominibus barbaris. Fortasse AEOV'tofLEVYJV fHpocrwv'to,=, qui sexto loco pe~8cribatur,
Protogenis fratrem fwsse. Eqnidem eum utrumqne tituIum ipse viderim, viro8 elarissimos
quos modo nominavi in universum recte iudicasse existimo; sed potins hune titulum paululum antiqniorem putaverim propter litterarum formas, maxime ",,.,; litterae sibilantis forma
lunari temporibus satis antiquis (fortasse etiam quarta a. Ohr. saeeulo) usos esse Olbiopolitas
tit. 10 probat; qnid autem impedit, quominus simul W formam paulatim in nsum irrepsisse
putemns? Posterioribus temporibus eam denuo reiecisse videntur Olbiopolitae; nam in titulis
aetatis Romanae Dusquam fere invenitur, quamquam W forma illi simillima haud raro
obvenit.
UepeBOA'L. 'theH&I Ko.ueriu Cellll
AioBBeo~aBoB'Ia,

Doaa6oTH.lBCL

COKpoBBmoBu.i:

H POAOTb

naSTaKJleCOIrD,

EUBxap'l

nOCHAOuiA EBKpaTOB1>, A~BllaBT"L AD&TypieB'L, CTBKOB'L lIBTpo,l.opOB1>, ~leOBTOlleB'b Hpoeou-

TOB"L, Hp&K.lH,J.'b EBBieBrb. pBBOCm.ie JKepTBbI OOA3IC'HW BBOCHTL B'L COKPOBB~BHDJ': 3& 6WK& t'LlCJI'IY
(lIiBYX'I IIOBeT'L), 3& OBUS H KOSy -

1tB'hCT8

TpUCT8, 3& Komy .-. meCTL,l.eCT"IJ.

c) Deereta exterarum civitatium in honorem Olbiopolitarum facta.

47.

(In oppido Otschakow s. Oczakow vidit Peyssonelins, in cuius schedis ab Adalb.

Zieglero ... Lutetiae Parisiorum inspeetis hic titulus D. 2088 [nobis 103] additur, quasi
uterque unus si~. Bed utrumque separatim edidit Chandlerus lnser. Append. p. 94 et hun~
quidem n. 10 ex schedis Rob. Woodii, qui et ipse ab alio aeceperat. Postea lapis ad Fanvelium Athenas pervenit; ibi denuo transcriptum et ab Rob. Walpolio seeum communicatnm
titulum rectius dedit Clark. Itin. T. I p. 618 sqq. [ed. 4 v. 11 p. 357] omisso n. 2088, qui
proinde non est in Fauvelii lapide. Ex Chandlero et Clarkio, sed Don satis fideliter, reddidit
Rochett. Antt. Bosp. tab. XI. Tractavit Koehler Act. Acad. Monae. T. VI clas8. hist. et
phiI. p. 130-133 [= Ges. Schriften v. VI p. 295 sq.]. De varietate Clarkiana et Rocbettiana dixit nonnulla Koeppen Nordgest. d. Pont. p. 79, sed non omnia vere). Boeckh,
C. I. Gr. II n 2060. Inde sumpserunt: Franz, Elementa epigr. graecae n 116; Dethier
und Mord tm an D, Epigraphik von Byzantion und Const&ntinopolis, 1 Hlfte (Vindob. 1864)
p. 63 n XLII (litt. minusculis); P. Caner, Delectus inser. Graec. pr. dial. memorabilium
ed. 1 n 35, ed. 2 n 111 (hic quoque litt. minusculis).
. E lapidibus inscriptis Olbiopolitanis, qui in collectione Fauveliana dienntnr fuisse
(nobis Dno 47. 53. 70. 102. 103), nullum hodie in museis Athenarum publicis exstare
P. Eustratiadis v. cl. illis museis praepositus per D. Korolkovium conlegam rogatus Bcripsit.
Titulum ex O. I. Gr. repetii.

-ca--~~~'M"'"

-. -.-- '"

---~~~.

47.

81

DEOBETA..

O~AMOI:OBYZANTlnN
E~O:

I)

10

15

ETABOY I\A KA ITn~AMSlTOII:TPA TA rOI EI

r' AN E r' E I 0 P 0 N T AI: 0 /\ BIO r' 0 /\ E 1T A I: A BA B OY
Y I OI:A N ~ POI:OY M ON ON T AE r' AT P 1~ 0 I:AI\/\ A KA I
I:Y N r' AN TOI:TOYr' ONT 1K OY r' PAT 1I:T E YI:AN TOI:
E9NEOEKAIMEXPITAETSlNEEBAETnNrNn
EEfiI: r' PO K 01 A NTO Er' 01\/\ A~ EK AlB YZ AN
TI nN r' 0/\ EI KATATE TAE~A MOI:I AEXP H AI:KA I
T fiN E I I:T OE N ro PION r'I\EO N TfiN r' POI:T A
I: I AI:r E N OM EN OY ncl EI\ 1M OY K A IAYTOEnI:
"EPTAI\OI r'ATOY r'ATP 01: 0 YTfiI:TAN r'OTITO N
~AMON E Y NO I ANK AIr' PO: E NI A N ~I A~E:A
ME N OEY r' 0 r' ANTfiN ME N M A PTY P E I TA ITnN
E I I: "I\EONTnN EI ETO N r' 0 NTON r'OI\E 1T AN
E r' I cl 11\ A N e Pn r' lAI KAI r' E 0 N 0 1AlK AIr' A PA
rENOMENOI:~EEII:TANrOI\INI:EMNnEMEN

20

" PO E E T ATA E ~ r I ~ A M 1A E r' PO E T PE 'I' A T 0

~ E E I I: r'1\ HO N AE E 1\ r'1 ~AI:TO N T E~A MON KA I
TOYI: I ~ lfi T AI:A~ E r' 01\ 1I:~I A TE TAEE I EEA y.
TAN E YEPr EEI AI:K A I ~ 1ATOTOY AN ~POI:KA I
TnN r' PO rON fi NA: In MA E r'1 T A~H 0 N H rH EA
TOMHAEAMHnTONAYTOYTAN~APOYI:IANAcIE

26

M E NOT E ~ A M 0 I: E N E K E 1\ E Y I: A TOT 0 I' I: I: T P A

TAro IETE I MAI:AITON AN~PA~ 1A~H~E~O
X0AIE r'AIN H I:0AI M E NOPONTANABABOY
o 1\ BIO r' 0 1\ E I TA N E r' I TA 1~ I AN E K E I r' OT I TON
~A MON K A 1/.\ I A" PO r 0 N fi N r' P ON 0 I AlE 1M E N L\ E
A YT 0 N KAI r' 01\ E I T A N KAI T 0 Y I: E r r 0 N 0 Y T. A Y
TOYKAI"OTlrPA~HMENr'00ANKA0EI\HTAN

80

85

EKATOI:TYfiNTE0 H M EN~EAYTOYKAIE IKO

NAE r'1 X PYI:ON E NTfil BOY /\EYTHP IfilEN
TO" fi I n I M HA 1\ 1\ 0 I: E X E 1KAI E r' I r P A cl AN E " I
r PA 'I' A I TA N r' P 0 ~ E ~ H 1\ n M E N A N ~ I A r' E M'I' A
T.0AI~EKAITO'l'A~1 I:M ATOYTO~I E" I I:TO
I\AT.TOII:Ol\BIOr'OI\EITANAPXOYI:ININAKA IA
r'ATPI EAYTOYTAE BY ZA NTI n N EYN 01 AI:" POl:
TONAN~PAKAITEIMAI:AIE0HTAI

11

.. ~

82

OLBIA.

.M 47.

Boeckbius Iitterarum formam ex Chandlero et partim Walpolio (qqi n babet, fortasse

rectius) dedit, textum ex Walpolii apographo accuratiore, Chandleri variis lectionibns (quarum pleraeque nil nisi traoscribentis errores videntur esse) in adnotatione accuratissime
enumeratis. Quas omnes transcribere cum non videatur esse operae pretium, eas tantum
enotabimus, quas Boeckhius secntus este - Vs. 3 interpunctionem non habet Walp. B.Vs.7: npo.... ANTOE Walp. - Vs. 11: nATPOI:AYTOYTAN Walp. - V. 15:
EYNOIAI Walp.; (1tPOVOtCf, non EUVOttf scripsi, ut vs. 27. Euvoi~~ mentio modo paulo ante
facta erat. B. - Vs. 27 npONOIAN Walp. - (,T S 28. Walp. EKrONOYI:; retinui
Chandlerianum ut exquisitius. B. - Vs. 33 extr. Ob. 'VA ...., Walp. 'VAI\. B.
fO ~fLo~ 0 u~av't'iwv.
"EOO;E ~~ ~OUA~ Xtlt 'tqi OrlfJ-cp 'tOt O""tpa'ttXyol EII1ttxv 'E1tEt 'Op6v~tx'= 'OAt01tOAEt'tae;
I) 'Aaou ~ UtOC;, tivopoe; ou (J-ovov 't; 1ttl't"PtOO~, aAAa: xext ;\ O'UV1ttXV1;Oe; ~o nOV'ttXO TCP~':t
a-tEUO'tlV'tO; : E3vEO; xat IJ-EZpt 't'~c; 'rWV ~E~tlO''tWV yvw;aEwc; TCpox6[0/]tXv't'oe;, 1toAAti OE xat
Bu~avl't"twv 1tOAEt xtX~a ~E 'tae; o~(J-oatC; x.p~ac; >tat I 'tWV E',= 'to EVitOptov 1tAEOV'tWV 1t?oa't~!;
10 O'ttXC; )' EVQ f1 E'JOU Wq>EAtlJ-OU, xat aino; walmp ~t% AOt7ttZ 'to 1t~'tpOC;, oiYt'w,= 't'tlV 1to't'i 't'ov I fJ-ov EUVOttlV xtli 7t?o~Evitlv ttlE~alIJ-Evo~, U1tO 1trlv'twv IJ-EV IJ-~p~UpEr'tat 'twv j EL~1tAE6v'twv Eie;
16 't'ov nOV~Ov 1tOAEt~~v I1 !1tl eptAtXv3pro1ttat xat 1t[p]ovotat, XtXt 1t~ptxlrEV6fLEVO~ t Ei; ~a:v 1tOAtv
aEfJ-vtiJ~ (J-tv I TCpoEa't'tl 't'~~ E1ttOtlIJ-i~,=, 1tPOE't"PE~'t'O ! OE Ei~ 1tA~OvtX~ EA1ttO~ 'tov 'rE IJ-ov
20 xtX~ I 'tou~ iOtw~a~, OE 1tOAt,= OI(Z 'tE 'tt%'= E.'~ EtXUi I~riv EEpYEai~ xtXl Ott% 't'o 'to &:vpo,=
Xtlt I 'tWV 1tpoyovwv a:~iwfLtX E1tt'trZ01)ov ~y~atll~o (J-~ aa~,.,.~w"C'ov tX~o 't't%v ittxpouaitlv aepEl25 fJ-EV, 't'E O~,.,.O~ EVEXEAEUO'tl'tO 't'ole; a-tptll'tayo!c; 'tEtIJ-atlt 'tOV ~vOPtZ t' ti ~ OEo6ilx3at
E.1ttxtv~a3tlt IJ-EV 'Opov't"tlV ~~~OU I 'OA~t01tOAt~av E1tL 'tat Ota,vEXEI 1to'tt 'tov I OIJ-ov xat t
1tpoyovwv 1tPOVOttXt, EIIJ-Ev OE I airco'J xat 1tOAEt't'tXV X~~ 't'oue; Eyyovouc; a!'t"oO X~t 1to'ttypaepiiso IJ-EV 1to3' .v xtX 3EAn 't'~V 11 E.x~'t'oa't.uwv ~E3iilJ-EV t tXu't'o xtxt ELX6JvtX i,'rttxpuaov EV 'twt
~OUAEU'n)?iwt E'J , 't'01twt Wt IJ-~ &AAO~ lXEt, xtXl E.1ttyptl~tiv E.1ttlypcXo/tXt 't'a'J '1tPOEl1AWfLE.V~V
85 ttl1tEIJ-~tXla3tlt OE xtxi 'to ~rleptafJ-a 't'o~o Ot' E,7tta't'0IIAtic; ~cTe; 'OA~tOitOAEt't'a" apxouatv, tv~
xai ti l1ta't'ptc; tZu'tp "C'C; Butav't'twv EUVOttXc; 1tpO~ I 't'ov &VOptX xat ~E.tfLa~ a.la3lJ'ttxt.

De tituli aetate haec verissime Boeckbius docuit: A babns Callistbenis f. floruit Tiberio
Imp. (n. 2087 [nobis 102]), qui si pater Orontae est, titulus Tiberii val Caligulae aetati
tribuendus este Esse vero illnm huiU8 patrem non videtur dubium. Nam in nostro titulo
pater huius dicitur IJ-EXpt ~; ~wv l;E~txa't'w'J 'YvwaEw~ TCpox6~txc;: iam vero Ababus Callisthenis
f. Augusto et Tiberio dicavit stoam..., quippe illis ob aliquod beneficium addictus: quos esse
'toue; l;Etxa'touc; in nostro titulo commemoratos quis non coniiciat? Ceterum nota et 'l\~a~o~
et 'Op6v~(%c; nomina esse Syriaca). At parum probabile nobis videtur quod idem vir doctissimus statuit titulum ab Olbiopolitis, quibllS decretnm missnm erat, publiceesse ioscriptum:
quod si ita se habuisset, sine dubio eins rei mentio aliqua in titulo esset addita, quae re
vera ..nuIIa est; praeterea nullam in ipso decreto video rationem, cur Olbiopolitae id publice
lapidi incidendum statuerint. Contra exstabant tituli honorarii ab ipsis Olbiopolitis facti et

47.

83

DEORETA.

ab amieis virorum bonoratorum privatim lapidibuB incisi, cum populus ipse pnblice eos inscribere statuisset; quod utrum ideo factum sit, quod civitas promisso stare non potuerit
ant non festinaverit, an honoris causa virorum laudatorum, diiudicari non potest; ita decretUD) in Carzoazi honorem factum (nO 21) a Zorsano quodam, Carzoazi sine dubio amico,
lapidi incisum et publice propositum est. Quae cum ita sint, magis nobis videtur veri simile
titulom nostrum a propinquo quodam Orontae fnisse positum, for~asse a Diomede oeconomo,
qui ei exedram aedificasset (v. n 103)..Et re'vera quod ornamentum magis exedram 'decebat magisque erat splendidum, quam exterae eiusque ftorentissimae civitatis decretum,
viri, cni exedra erat dicata, merita conlaudans? lode ver. facile iam unusquisque sibi persuadebit re vera decretum eidern lapidi fnisse incisum, in quo erat titulus a Diomede factus.
Boeckhius PeyssoneJ indicium (v. supra in lemmate) sequi ideo maxime dubitavit, qnod a
Clarkio Diomedis titulus erst omissus; quod tarnen nostrae sententiae parum videtur
obstare : Walpolius enim Diomedis titulum fortasse non animadvertit, aut non esse tra.nscribendum' duxit, quippe qui ad ByzaDtiorum decretum non pertineat. Hic quoque analogiam
babem~s in Carzoazi dccreto, quod supra memoravimus: in altero eiusdem lapidis lstere
exstat titulus 105, cuius Henzenus, eum decretum ederet, ne uno quidem verbo fecit men" tionem; itaque si hic lapis inventus esset antequam Corpus I. Gr. esset editum, eodem iure
Boeckhius alUs decreti editoribus diffidere potuisset.
In tituli argulnento explicando morari vix opus est, quippe quod per se sit perspicuum.
Bane solam Boeckhii adnotationem addo, quae ad v. 17 pertinet: V. 17 1tPOEO"JttX 'ta~ E1tt..
~rxIJ-i(X,= Rochetto Antt. Bosp. p. 178 est: functus est patronatu peregrinorum; et similiter
Koehlerns noster [Ges. Sehr. VI p. 297]. Sed peregrinus non potest peregrinorum patronus
esse: Olbiae Orontas, ut Byzantiorum proxenus, Byzantiorum patronus e'st, non Byzantii
peregrinorum. Sententia non est alia nisi haec: Quum Byzantii esset, magnifice sese gessit
in commotatione BUa. Sie D. 1193 legati laudantur ob EVOtXIJ-itX'I utraque civitate dignam)J.
Similia exempla nune quidem permulta possunt inveniri.
Addo quae P. Cauer in ed. 1 de tituli dialecto observavit: dialectus est Dorica, qualis
decet coloniam Megarensium, eaque postumo studio antiquitatis redilltegrata. in quo is, qui
hoc decretum conscripsit, non satis CODstanter versatus este nam cum e et vocales longas
plerumque per Et et ou (e. g. ~OUA, Et7trlV 2. ~~a~ou 3) ..., tamen e longum ubi vel aote
vocalem vel in terminatione infinitivi -iifJ.EV posita erat, per 11 scripsit: XP~tXC; 8. 1tAYJovrxc; 18.
ETCt~OYJov 21. tiacxfJ.~wtQV 22. 1to'rt1'?tX~iifJ.EV 29. 'rt3iiflEV 30. (at semel ElfJ.Ev 27)>>.

rrepeBOA~.

Hapo,ll.'b BBS&HTilcKiA. - COBtn B aapOA'b DOCT&BOBB:lH DO upe,u..ao)l(eBilO CTpaTUrOB'L:

OJlLBionoJlUT'b, ChJB'L AB&Ba, IlYiK& ncpseUCTBOB&BWarO Be TO.lLKO B'b OTe'leCTO"k, HO H BO
BCell'b llOBTiACKOK'b Bapo,\t, H B038bICHBwarocs ,u.o H3BtCTBOCTB ABrycT&M'L, & T&Kme npBBecwaro Muoro DOJlb3bl
H ropo)l.Y BH3aBTil~eB"L BD 06w-eCTBeUBhlXn aym,u.&x'L H B1> nOKpOBHTencTBt npit3>K&BmHJrL B'L ToprosylO
TaRo KaK'L OPOHrb

ras8sL, 11 Call"L, YB&C.I'h,ll.OB&B'L or'! OTo-& H&K'b Dce OCT&lLBOe, TaK'b H 6.aarOCK.lOBBOCTL K"L BapO)l.y H npoKceBiJo,
BC'hMH upi'k3)l(&IOUJ.HKH B'L nOHTh rpaiK,II.aB&IIH npOC.laB.leTC [AOC-l0BBO: cBHA'hTeJIhCTsyeTC8] 3a erG 1JeJlos'kl{o.l106ie

li 3&60TJlBBOCTL, H npHUblB'L BD Ha1U1J ropo)l.'b Be.a'L ce()J1 AOCTOlJTIUIO BO Bce Bpell CBoero upe()L1Baai H BRymUJl'L
ell\e 60.lLwia B&)l.e>K)l.h1 uapo,llS B lJaCTShJlI'L

caMmo

IIY)K& B

ew

Jluu.all.'b,

ropo,l;1

npeAKOB'L C'IeJl'b YAo6HhllI'L Be OCT&SHTL erG

aa 01CtJ3aHHWIl

npeohlBauie

ellY

6.1aro,1I;iBia H 3& )l.OCTOItBCTDO

Be03saxeSOSaBHLlIl'L H H8POA'L DpK-

11*

84

OLBIA.

K&8&1'Ja CTpaTHr&K'lt nO'lTBn

smow KYma;

DO.lBT& 3a erG DOCTORBUylO B

1/HaCA",aosaHHgfO OT'L upeKOB'L 3800TJlHBOCTL

DOSTOJrtY

Aa 6.1aroyroABo 6YAeT'Ja

nOXB8:1BTL

I'A'k

Be BIrl'keTL

c. ABaBa

K'lt S&PO,l.y, a max~ 6L1TL

CTBeBBgJrL rpamAaBHBOIrl'L H upUOHCaTLCJl K'L KaRol yrO)l.HO 113"1 COTeHIJ; nOCTaBHTL

B'L ,lJ'lli Ba lIicn,

OpoBTa

47-48.

cmamyu 1Cmo HUtJydf, APyrol, H BaOHC&TL

ellY

ell1

O.ILBionOTO.-

11 D030.l0tJeHBytO CTaTYIO

BldmeOpuBe)l.euBylO B8ADHCL; B&CTO-

Ji~ee m8 DOCT8HOBJIesie C006~llTL npu DUCLIl$ OJlLBiftCKHIl'L BJlaCTRM'J), ,J..I1I Toro '1TOObl H OTe~eCTBO ero Y38&10 0
6.urOCK.lOBBOCTB BB3aBril~eB'L K'L

BmOMyllymy

o6'L

OKaaaHHOtl, BMy DO'lCCTB.

48.

Fragmen marmoris inventum in solo Olbiae, altum pollices X, Iatum amplius

pollices 111; possidebat Koehlerus, qui misit a. 1837. I.Japis ad'sinistram integer videtur;
reliqui margines fracti sunt. Boockp, C. J. Gr. 11, add. p. 998 sq., n 2060 b.
(Ubi nune lapis sit, explorare mihi non contigit).
1

10

16

fi I ,
VTfiL
I:EI " I: I: .
\EOYOABlfil
I:EnN~IATE

EToNTE N E~l
I:X HTA I:::VN
ENTVrXA
ITANArpocl
E X ~ N F M f1 A
rOAYTnTIMC
OI:ErAINoN
EVEPrEEI
EcIANONI<AT
X 0 AlT ABO "
I:I<EcIAINI
E~lnMEVXI

XAMAMr-OI
.nNAN~PSl"
20

rAMTTOl\lN
AE:ISlI:Tf
IEr'AINI
OI:I/\
1

_Wt _

u'tw[ . . . . . . . b OETv . . . .
~ EI1t[ c.]- 'E['itEtO~ b OE!V DOalO]~OU 'O'A{01tOAEt~a~ &V1)P ciy30Je; EWV Ottl'tE,[AEt' 'itPO~ 'tov O~fJ-0-'
v] 'tov TEVEOt[WV xrxl XpEtt%~ 'Ztt%pE]axYJ'trlt ~~v[tf xal' Xtl't' iOttlv 'toT~]
EV't'UYXa[vov'tEaat rxu'tcp 'ttiiv 1tOAE.]i'ttlv [ri'it]pO~[ txata'tw~, eptAo'ttfJ-iv?]
EXwv ElJ- 1trX[v'tt xatpcp, xat t 'toO't]o au'1'cp 'ttfJ-[ tlt~ E~(%epiat%'to b IJ-]o~, l[1t]txtvOV ['tE xtx'trX~tOV flU'tW 'tv]
Eue.pyEai[av xrxt xpuaiw? a'tJ..
Ecpavov xrx[ l Eixov XtlAXEaV ?, OE,OO]z.3a.t 't~ ~6A[ACf Xtlt 't{jj ocXfJ.CP, 1tW J..
e; XE eprxiv[YJ'ta.t b oafJ-0'= b TEV]EOtW[v] EuxIapta't'o:; 'tE EWV xal fLvJafLcxfJ- 1tOt[EtfJ-EVOC; 't'wv tiya3Jwv ~vopwv, [or XE EU 1tOt~awat
't]tifL 1tOAtV, [Xtlt 'tlIJ-WV tZu'tOtC;]
tX;tW~ 'tW[v EUEpyE't'YJIJ-cX't'Wv], E,1ttltv[Eaat IJ-EV 'tOV OE!Vtl n]_
oa(OEOU 'OA~t01tOAEi'tv x. 't. A.

.Patet esse haec ex decreto relicua, quo Tenedii ornaverant 9lbiopolitanum hominem,
enmque Posidei filium (vss. 4. 24) ... Vs. 4. scripsi 'OAtO'Zt. non 'OA~tW1t. In apographo
est 2 ex utroque mixtum. Boeckh. Supplementa ab eo et a Franzio (v. 18-20) proposita
aliquot locis mutavi. Vv. 11-14, in quibus non sibi snccessisse quod egisset dixitBoeckhius,

85

DEORETA.

ipse conatus sum supplere: in his puto alterius decreti mentionem factam esse, quo antea
Tenedii honorassent Olbiopolitam; similes mentiones persaepe inveniri in decretis non est
quod moneam; exempli gratia sat est decreti in Protogenis honorem facti (nO 16) lat. B
vv. 55-57 in partes vocare. Litterarnm formae, si a Koehlero et Boeckhio recte redditae
sunt, tempora 11 aut I 8. Chr. saeculo non reeentiora videntur indicare; et maxime quidem
o et r' formae antiqn~tatis habent speciem.
nepeDoA~. (...

TaKol

matCo-mo C. IIocB,JI.e O.lLBioYC.1. Yl"H "an Boo6Ule, DIa,,'" H JrL

TO, CLlB"I T&KOrO TO) ope.:IOiKU.I'L: TaK"I KaK'},

DOJlBT'L upe6L1uaen paCDO.lOJKeHBLlll"l K'& BapO;I.y TeHe,1l.iA[~eB'L H OK&3LlBaeT"b

~aCTBOCTB HK'hlOIIJ.HIl'L C'L' BHII'L ,1I;hJI& rpa*AaB&II'L 6e3'h oTrOBOpOK'b, IUf$a peBHocTL BO BC81{Oe speilS, B 3& 3TO
Bap0,ll;b OUpeA-BJIHJI"lJ 811Y OOqeCTH, UMenHO DOXBUY OCToloylO erD

"B306pa>Keuie (?),

C"L ,JI.06PhlK'I c1J&cTiell'b

A&

6J1aro,lI.iuioift,

nOCTaHOBHTb COB-BT'L I1 HapO,lI.'L:

30,JOTOA

(?)

BtBe~'L H .. t,1l.uoe

A.Ja Toro, qTo6b1 BapOA'b TeueAilo.eo'L

DOK&aUCH 6.1aI'O,1l.apHLIM'L, nCOOII.RBalOID.HII'I 0 XOpOWHX'L JlIO,lVIX'b, KOTopLIe OKWKyT'L YC.lYl'l{ ropo,IJ, H nO"lHTalO-

~ra.".& BX'L cOpaall.tpBo C'b ~ 6.1arOA'SlBisKII, UOXBUH-rL

mateQ1.o-mo

c. ocliAe O.lLBioDO.B.HTa H T. )J..

49. Tabula lapidis, ut videtur, calcarii, epistylio ornata, a partibus dextra et inferiore
fraeta, &. 0,12 m., I. 0,20, er. 0,06, litteris circa 0,01 altis inscripta.
Odessae in museo societatis exscripsi et charta madida expressi. Olbiopolitanum esse
" lapidem scripsit Jurgevicz.
1

I< n I~.n N
E~o=: E --~ IBoYAA 11< A ITr
~A M.nl~\j .nMAJT PoI: TANE"EI6HJToI:I~F

- ')Yc~~or~

KWtWV~

"EOO~E

['t]~t ~OUAt xeet 't[tin]

oafl-wt, [yvJwfJ.rl 1tpoa['ta].. "

'Cv 'E1tEtO~ lloatoE[o<; . ~

... OU 'O[A~t]O[7tOAt~rl; x'tA.

Est initium Coorum decreti in honorem I)osidei cuiusdam Olbiopolitae facti. Similia
praescripta etiam in als Coorum decretis inveniuntur (v. Bull. de corr. hellen. v. V p. 212).
Quantum e litteratura conligere licet, titulus 11 a. Ohr. saeenl<> non videtur esse
reeentior.

CLASSIS SECUNDA.

Tituli dedlcatorii.
~ectio

L Donaria magistratuum et sacerdotum.

Morem Olbiae fuisse, ut annui magistratus pro nrbis pace et incolumitate suaque
ipsorum saInte dis praecipue cultis donaria dedicarent, multi probant tituli. Archontes soli
Achilli Pontarehae vota solvisse videntur:' certe nullus adhuc repertus est titulus donarii ab
archontibns alii deo facti; eidern deo praetores interdum faciebant vota, sed raro: plerumque
donariorum a praetoribus dedicatorum subscriptiones Apollinis Prostatae referunt nomen;
praeterea Phoebum colebant iidem, si quidem recte titulus 74 a me restitutus est. Aediles

86

OLBIA.

denique Mercurio Forensi,. ut par est, obstricti Bunt eique faciunt vota (titt. 75. 76). Praeterea exstant aliquot subscriptiones donariorum Achilli Pontarchae a s&cerdotibus quotannis
creatis oblatorum. Numerus titulorum, qui uniuscuiusque dei referant nomen, admodum est
dispar : donariorum enim a praetoribus ApoIlini Prostatae oblatorum plus viginti adhuc
habemus titulos, cum Achillis Pontarchae nomen inscriptnm duo tantummodo praetornm lapides habeant, totidemqne sint donaria ab archontibus eidem oblata; aedilium tituli item duo
adhnc comparuerunt, sacerdotom tres; Phoebi nomen solus tit. 74 refert idemque admodum mutilatus. Quod utrum casu evenerit, an potius eo explicandum sit, quod praetores Apollini Prostatae quotannis donaria dedicare soliti eint, Achilli vero Pontarchae aliisque dis rarins exsoluta sint vota a magistratibus, decerni non potest; v~ri similius tarnen
hoc videtur, quia casu tam disparem titulorum numerum in lucem prodiisse minus est probabile. Ad dedicationes ioscribendas marmor plerumque adhibebatur; paucissimi exstant
tituli ia lapide arenario exarati; erravit igitur Koehlerus, cum diceret (Comment. de ins. et
cursu Achillis p. 108) titulos in hODorem Achillis positos in marmore exaratos esse, aliorum
deorum in lapide arenario; cuius erroris etiam alii quidam viri docti sunt participes (ex. c.
comes Uvarov Rech. p. 45 et 47, Modestov I. I. ad n 71, p. 508). Donaria ipsa varia
fuerunt: a praetoribus Apollini Prostatae omnium saepissime Victoriae statnae oierebantur aureae (59. 61. 63) vel argenteae (53) vel aureae cum basi argentea (56. 70. 71),
interdum torques aurei (50. 54. 57. 64) et phialae argenteae (52. 55? 62 [ubi praeterea
memoratur XAEt'J'rJ AEt~]. 67) et coronae aureae (68). Victoriae statuae argenteae item ab
aedilibus Mercurio offerebantur (75. 76). Donariornm Achilli Pontarchae oblatorum subscriptiones ea re a ceteris differunt, quod donar nomen in eis Don indicatur, sed simpliciter
dicitur Xt%pt~ptOv excepto tit. 81, ubi corona memoratur a sacerdote oblata. Mos ipse in
nova demum urbe .post Geticam vastationem restituta exstitisse videtur: certe nullus adhuc
in lucem prodiit titulus, quem antiquioribns temporibus adscribere liceat; omnes qui exstant
recentioris sunt aetatis, plerique, ut videtor, secundi tertiive p. Ohr. saeculi. Id primnm
scripturae rationibus probatur, deinde erroribus orthographicis et soloecismis, qui in multis
reperiuntur titulis (exempli causa AOVXa.t et 1ta.t~fJ-a.Jtt pro AoYXn et 1t1)~fJ-tX'tt n 77; xpuaEo~
forma gen. fern. nn 55. 59. 61. 63. 71, PYUPEO'= itidem nn 55. 71 etc.) quique sermonis
pravitatem indicant, Dionis quoque testimonio probatam; tum nominibns originis non
graecae, quibus tituli referti sunt, denique nominibns quibusdam romanis, maxime imperatoriis, quibus imperatorum aetate persaepe et ubique usos esse Graeculos vix est quod
moneam. Praeterea tenendnm multos titulos haud magnis temporis spatiis inter se distare;
saepe enim aut eadem nomina in duobus tribusve titulis occurrunt aut nomina quae eiusdem
gentis homines ostendunt, exempli causa patres et filios (exempla in adnotationibus illdicabuntur). Cum autem desint plernmque indicia, quae uniuscuiusque tituli aetati accuratins
definiendae inserviant, ideoque ordine chronologico disponere eos non licuerit, disposui ordine
alphab"etico c nominibus eorum petito, qui singulis magistratuum conlegiis praefuissent.

50.

87

TI'I'ULI DEDIOATORII.

a. Tituli donariorum Apollini Prostatae oblatorum.

50. Pila oblonga marmoris candidi 8.1,04 m., 1.0,31,

0,20, quae primitus partem

epistylii aedificii cuiusdam efficiebat, id quod probatur ornamentis architectonicis, 'qoae adhuc in angusto pilae latere ex parte sunt servata. Partis anticae, in qua est inscriptio, margines dexter et sinister aliquot locis laesi sunt. Litterae elegantes apicibus ornatae sunt
(altae circa 0,02) facilesque lectu. Ex schedis Blarambergii edidit Koeppen. Nordgest. d.
Pont. p. 81 D. 4 (binc Osann. Syll. p. 229). Nos formam litterarum dedimus e manuseriptis
Koeppenii Bchedis ex apographo Blarambergii desumptis; sed qunm Blarambergii apogra-
phum non videretur satis certum esse, correximus id ad fidem Koehleri adv. Koepp. p. 43
[= Ges. Schriften v. 11 p. 34 sq.]. Boeckh, C. I. Gr. 11 n 2067.
.
Comes Uvarov Rech. Bur les ant. p. 41 tradit hUDe lapidem cum n 122 anno 18I 8
in castello dicto Adschigolski-gorodok (septem verstis ab Olbiae parietinis meridiem versus
distanti) repertum a Kazakio Graeco, qui ibi dominium Jasse1ky dictum possederit (cf. Koeppen I. 1. p. 82); inde in museum societatis Odessitan~e pervenit, ubi exscripsi.
1

Cf.

ArA9HI TY
XH I TTOAAn
NITTt OI:TATI-~
OITTEPI~Mr~
M~ION~M(~

0~l:TOYI:'~
THrOI~XII\I~
~HMHTP

IOYNOYMHN 10I:

10

P~~~M'I'QN

TOXN EIKIAI
TTONTIKOY
~~PE I B~AIX
~~TT~KEOYI

15

~3 p~ roxx~JV~
~)YTOX~NE~

~~I K~NXTPE~
-ONXPYXE~

.YTTEPTHX~
20

.AEQXK~I
mE~YT.ntt~
~~~-

1 yrx3~t 'tuIXlJt.
~1t6AAWIVt n[p]0cr'ta'C'Yl[t] Ioi 1tEpl
~fJ-wlfJ-tXtOV ~fL[ w]3a1;oU a[ttptl]1'C'Ylyof
~XLA[AEUC;]

I 411!J-Y)'tpiou, I

NOUfL~V10~ l1>tXOfL~wvl~o~,
NEtxi~c; I llov't"txo, I
0pEi~rxAtC; I ~P(X1ttXXEOUC; I
['1\]pjOC; I;cx[fJ-I~o ]0'1:0;
tZVEI[31)]xrxv a'tpE[1t1't]0\1 xpuaE[0'.1] I
U1tEp 'tiic; I[1tO]AEW~ xc I[ti1]~ trxu'1:WV I[UiEi(X~].

88

OLBIA.

50-51.

Var. lect. V. 3 extr. TI Blar. ap. Koepp. In der dritten Zeile ist ... zu lesen npo
~TATHI,

hiervon ist nur das I verschwunden). Koehl. - V. 4 extr. Al\IO~ BI. das ~ hat nie
am Ende der Zeile gestanden)J. Koehl. - V. 5 extr. AMfi edd. - V. 6 extr. l:TPA edd.V. 7 extr. AXIAAEO~ BI., AXtA Koehl. Boeckh. - V. 10 extr. ONOY BI. am Ende der
zehnten Zeile nicht stehen konnte OY". Koehl., cuius sententiam secutus Koepp. has litteras
uneis inclusit in edito, Boeckhius omisit. - V. 13 in. Iapidem laesum esse non animadverterunt
edd. - V. 14 in. PA edd., extr. or~A BI. am Ende der 14. Zeile findet sich kein A,
folglich ist der Name ... nicht Abragns, ... sondern Bragns. Koehl. ((Vs. 14 extr. licet
ob spatii angustiam E minutum scripturn sit, non dubito perisse A et ipsum minutnm,
quamquam obest Koehlerus. Boeckh. Recte quidem Koehlerus dixit v. 14 extr. nullum A
fnisse, sed non animadvertit v. 15 in. lapidem laesum; hic sine dnbio fuit illud A. - V. 15
extr. I:AM edd. - V. 16: orTor ANE0 BI., correxit Koehl. - V. 17 in. 3HKAN
Koehl. - V. 18 extr. XPH~EON BI., qui inde a v. 17 inscriptionem quasi integram dedit,
supplementis snis non distinctis ab eis Iitteris, quae turn in lapide exstabant (v. 21-22:
~EAYTONrrEIIA~).
~XtAAEU<; 4lJfJoYJ'tpiou in tit. 98 redit; qui utrnm idem sit vir, an avus, an nepos, diiudicari
non potest. d1JfJ-~JtptOV ~Z.tAAEO'=, huius fortasse patrem aut filium, habemus in tit. 77. Idem
dicendum de NEtXttf llov'ttxoO, qui in tit. 65 inter praetores nominatus est, et de llo'J'ttxcp
NEtX{OU, qui n 52 item praetor est et n 75 primns archon. Etiam NoufL~'JtOC; ~P(Xcx~~wv'toc;
redit in tit. 58 nuperrime reperto. - V. 13 utrum integrnm sit nomen, an lapide laeso
litterae aliquot perierint, non liquet. Vv.15-16 ~(X[fJ-Io]o'to,= restitni (pro ~C(fJ-01;OC;, quod
dederant editores) conlato nomine quod est ~afJ-tw'J (nn 62. 76).
UepeBOA'L 1).
BO r.aani:

C'b Ao6pYJI'b c'I&cTiell'L. AUO.lJlOBY llpocTaTy CTp&TBrU C'I AKOIl3ell'L CWBOII'l. AIIOeaCT&

AXBJlJI'b C. AHMHTPiSl, HYIiRRiA c. PaAaMnCOBT&, HUKiii c. OBTHKa, APHBUil c. Pan8Kes, ABpan.

C. CallByTa DOCBTII.lB 30.l0TOe OiKepeJllte sa ropo,l,".& B CBoe 3APasie.

51. Fragmentum tabulae marmoris albi a partibus dextr~ et inferiore fractum, &.0,29 m.,
I. max. 0,33, cr. 0,09. 'fituli Iitterae 0,03 altae admodum diligenter exaratae Bunt.
Odessae exscripsi in museo societatis (inter Curisiana).
Ar
rG
TTOJ\)\Qf'I
OITTEPIAJ'I

1)

. 'rux:n]..

. i'tX3[~

A1tOAAW'J[t npoa'CcX't"?)J
of TCEpl }\'J. .

3TOrL OepeBO,B.'b 1I0iKeT'L cJlymHTL OOpaa'lBKOM'D B

IIC>K,1I.y co6olO DO'ITH TO.lLItO cooCTSeHH&lIIH BlleBaliH H

~ ,l,pyrBX'b naKTBHKOB'L 3Toro OT,l'hU. 3,11.&TeJlL ClJ:eJl'b

a&3B&BiSKH npBHomeBil; nepeoohI 6yJl.YT'L DpH.lOmeBhl

B3JlHmBHIlr.& ,l,aB&TL oepeBO)l.'L Kaa<)l.arO H3"L SUX'L B'L Blt:,IJ

TOJlLKO )l.JUI T'hX'b naIUITBBKOB'IJ, peAaKo.is KOTOpLlX'L 0'1-

Toro, ~TO BC'h OBB H3.10meH&I Ba O)l.BB"L MaBep'L H paSSTcn

JlHtJaeTCJ.I IC.&KHIIU .1&60

6o.lte

Ba>KBhlIiM oc06eBBOCTJlIIM.

...

Nt 52.

~I

r----

89

TITuLI DEDIOATOBlI.

v. 1 vocem quae est ~r3n

prope marginem incidere coeperat lapicida, sed duabus

litteris exaratis omisit et in medio lapide denuo incidit.

52. Tabula marmoris candidi infra fracta,

0,95 m., I. 0,62, cr. 0,18. Supra finit

in fastigium marginibus eminentibus ornatum, sub quo aquila repraesentata est unguibus
ramum tenens; fastigium pilis sculptis Bustinetur, inter quas titulus exaratus est litteris
elegantibns a. 0,025-0,03. Sub titulo viri imago palmam tenentis umero impositam rudi
quadam mann addita este Ed. Th. Struve act. SOCa Odess. v. VI (a. 1867) p. 23 et mus.
Rhenani v. XXV (a. 1870) p. 352 n 3, Jurgeviczii usus apographo. (K. Muellenhoff
Hermae v. III p. 445 n VI ad Struvii exemplom russice editnm).
Mosquae exscripsi in museo historico (inter Buratschkoviana).
1

I)

Ar~01-11

TYXHI
TTOJ\)\QN ITTPOI:T~
TH 0 I TT EP I ~ pro y ~ N ~
rONK~p~zTOYETP~TH
rOITTOHTIKOXHEIKIO v

~:y3iit 'tux.lJ t

~1t6AAWVt llpoa'trZ't!1 oi 1tEpl p-

yourZ'Vtl'Y0v KtxptfE'tou ~t%'tY1yoi

nOv1;tXOc; Nttxiou,

ABPArOXXOY~P~~ZOY

'i\~ptXi'0'= XoutXparX~ou,

~P0~A\ \'_NOl.TTIHM~

~p3rZ(J-[fJ-w]v 'Oa1t1vfJ-~ou,
~[]61)C; Mt%3rXv~u,

ZOY~AOHl:M~eAHOY
10

8.

APXHOY AXO~K~I:A ro Y
ANE8H K~N tIll E/\ H N

vE3YJxtXv epttAYlV

~prYP~NYTTEPTHE

1t6AEW~

TTO}\EQI:EYET~0IAI:

vytia;.

K~

~p~ouaxoc;

Kayou

Eua't3t~~

cipyup~v
XtZt

U1tEp 't"ij~
't"ijc; EtZU1;WV

I TH1:IAYT.QN yrEI

Al:

v. leet. V. 4: KAPAETOY -

v. 6: API:A - v. 7: f\MMnNOI:-v. 8: AI\OHI:v. 9: XOEKAI:ArOY Struve. V. 7 idem transcripsit }\.p3(X(J-fJ-wvo~ nt'V(J-cl~OU.

Nomen quod est Kpa~'to; variis scribitur modis: n 80 KrZptl~a'Co,=~ nn 55 et 118
Kpa'toc;. Argu8nagus Caraxti f. qui in hoc titulo praetorum princeps est, pater fortasse
fnit aut filius Caraxti illius Arguanagi f., qui in tit. 80 inter praetores memoratur. De Pontico Niciae f. vide ad 0 50. ~oYJC; v. 8 recte restitutum esse a Struvio testatur nune tit. 115,
in quo idem redit Domen casu nominativo (Boeckhius cum non nosset nisi genetirom 'Ao6ou,
putabat nominativum fnisse ::Aooo~, Introd. p. 116).

53. Lapis Olbiopolitanus, Athenas ad Fanvelium translatns, ubi transcripsit Walpolins,

ex euios schedis ad. Clark. Itin. t. I p. 616 [ed. 4 v. n p. 354]. Ex hoc Rochettus Antt.
Bosp. tabe VIII D. 1. non tarnen sine mutatione. Boeckh, C. I. Gr. II n 2069.
12

90

.M 53.

OLBIA.

De lapide cf. qnae ad n 47 adnotavimus. Repraesentatur exemplum Clarkianum.

1

ArA0HITYXHI
,AnOI\I\.QNI n POI:
TATHIOlnEPI~HMH

TPIO N nPA:::IANAKTOI:
l:TPATHrOIAI\OY0ATOI:
ANTEPfiTOI:AII\IOE
NAYTEII\I\OVAPII:TO
NIKOI:~IONVEIOYO

KAIBAI:II\EVI:

'tUXY}t.
npoO""teX't'Y)t oi 1tEpt All-

fJ-~'tPtOV npa~tavx'to<; a'tp~)'oi

1\.Aou3[1]oc; 1\V't'Ept.rt'OC;,
Al'AtoC; NtXU'tEt[P. ]ou,
i\.ptO''tOVtXOC; Atovuatou b xc ~tXat
AEUC;,

10

15

...... .... .. ANE0H

KANNEIKHNAPrVPAN
vnEPTHEnOI\EfiI:KAITHEE
AVTnNVrEIAI:
I\OYKIOI:I\OYKJOY

BcxcnAEU~

~ )'tX3Yjt
~1tOAAWVt

vE.3lJXtXV NEtX1)V pyupav U1tEp 'tijc;

1tOAEW<; Xrlt 't''ij<; EtXU'tWV UyEtC;.
AOUXlOC; Aouxiou [iJ1tY1PE't"YJaEV X'tA.]

videtur sacrificulus rex esse, fortasse unus ex arehontibus, ut Athenis; post

~(XatAEUC; periit fortasse yEVOfJ-EVOC;. De duplici quidem nomine (cf. ad D. 2090 [oobis 122])
hic non cogitandum videtur, quod in hac terra duplicium nominnm solet alterum barbarom
esse. Post haec unius tantum viri nomen perierit. Vocem U1tl1PE'tYjO"EV supplevi ex D. 2071
[nobis 57; cf. 68 et 69]. Vs. 5 conieci l\AO U3cx[1]0C;; vide Introd. r et T faeile confunduntur.
Boeckh.
Haec non omnia recte disputata a viro illnstrissimo facile tibi persnadeas. Primum enim
praetornm est titulus, non arcliontnm, ideoque vix potuit Aristonicus .pxwv ~tXatAEU~ esse, quia
eodem anno eundem virum duobus muneribns (scilicet praetoris et archontis) functum esse
minime est probabile. Equidem potius eo inclinor, ut regis sacrificuli munus Olbiae t ~tOU
Msse putem (nt Romae, et apud Graecos multa sacerdotnm munera Romanae aetatis) illumque, qoi hoe muI1ere fungeretur, simul alios magistratus annoos gerere potnisse. Deinde post
~CXatAEUC; vocem duorum praetorum, non unius, nomina periisse consentaneum est, quis
omnino q~inque fuerunt Olbiae praetores praetcr principem, non quattuor; ex omnibus
praetorum titulis, qui integri ad nos pervenerint, nnum tantum habemus 57, qui quattuor
nomina referat praeter principem; sed hoc casu aliquo potius factum esse videtor, fortasse
ideo quod quintus mortuus erat, antequam magistratu se abdicaret. Et si yEVOP.EVOC; illud
Boeckhianum, quod nobis videtur snpervacaneum, omiserimus, spatii satis habebimus ad duo
nomina restituenda: cf. vv. 5-7, ubi nomina satis longa quae Bunt 1\AoU3tX[y]o<; 1\v'tE.pw'ro~,
AlAtoc; Nau'tEi[fJ-]ou tantulldem fere spatii obtinent. Quod autem Boeekhius Introd. p. 89,9
praetorum conlegii principem archontem eponymum fuisse coniecit, id minime est probabile.

TrruLI DEDIOAT~:R.

M 54.

91

Regis sacrificuli mnnus ~!eti (nt in aIs qnibusdam Ionicis civitatibus, cf. Hermanni
Staatsalt. 56, 15 et Gottesd. Alt. 66, 2 et 4) fuisse testatur titulus post O. Rayetum a
G. Dittenbergero editus 8yl1. inser. gr. n 376. Inde sine dubio id 8umpserunt Olbiopolitae.
Propter Ael nomen titulus Hadriani temporibus non est antiquior.

54. Tabula integra marmoris calldidi ~. 0,56 m.,

I. 0,40, er. 0,07. Titulus litteris grandioribus diligenter exaratus etiamnunc optime legitur. Primum editus est a. 1814 in opere
periodico quod inscriptum est (cIIepioAllqeCKOe COtlHHeHie 0 ycutxax'L HapOAuaro pocBt~eHiJl
(Cntl., DpH HMnep. AKaJJ.eMiu HaYK'L) n XXXVII p. 195 sq. in tabula lithographica cum

versione russica. Postea ex Stempkovskii schedis ed. Rochettus, Antt. Bosp. tab. V n 3
et p. 198; inde Boeckh, C. I. Gr. 11 D. 2070.
Lapis a. 1810 a comite Severino Potockio in Olbiae parietinis repertus lJniversitati
Charcoviensi dono datus est, in ~uius mnseo exscripsi a. 1883.
1

10

~~~81-1ITVXHl

Q'" }\

IA TT
Q N I TT P 0 XT IA
T HOl TT E PI KIAI N~lIAP
80 N IA provIA NIA rov s
XT PIA THro I ~IA~OX x
~IA~OV XOV Nl\POXH
PIAKJ\E I~OVl\B N Q ZOXpl\
9IArOXOVXlAP IAlHNoX'
IABPl\roV OVl\PZBl\J\OXIA
BPl\roV IAN E81-1KIANXTPE
TTTOHXPVXEONVTTEPTHX
TTo}\ EOI: EVXTAE> IIAX Kl\ I
THX E IA VT SlNV rE I IAXC)

[1\r ]3ijt 'tU;<'Ylt.

l\.1tOAAWVt IIpoa't'tI1 oi TCEpl KtXtva~C(p30v .pYQucevayou ater't'1)yOt
4~OO~ 4~oou,
Xouvcepo~ ~}I?ClxAEioou,

'l\~vw~o~

fP3tXywaou,

XtXpa~~voc; l\'~Farou,
Ouap~~(XAo,= l\~Prl'Y0u

avE3YJxav a'tpE1t't'oV xpuaEov UitEp 't'ii~

1t6AEW~ EUa'C(X3icx~ xexi 'tijc; tClU'tWV
U)'Et~.

V. lect. In exemplo rU8sice edito totus titulus septem versibus non recte dispositus este
V. 1 in. ibid. ~rIA0HI, ap. Roeh. A0HI. - V. 3 extr. ZAP et v. 4 med. APTor Roch.
(recte ed. russ.). - V. 7: PIAKEI ed. ruSSe - V. 8 extr. ZHNO~ Roch. - V. 9 in.
-ABPAr.)" id. p. 198 (recte in tab.). - Vv. 9-10 vox IABP~rOY in ed. russe a transcri benti omissa postea supra lineam litteris minoribus addita este - V. 12 med. ETPA Roch.,
XT ed. russe - Vv. 4, 5, 8, 13 sigla interpunctioni inservientia non sunt enotata. lure
igitur KoehleruB adv. Roch. p. 126 (= Ges. Sehr. I p. 212) tituIum a Stempkovskio non
'accurate esse transcriptum dixit, quamquaol dubitare licet, num ipse accuratius habuerit
apographum, cnm nullas lectiones veriores addiderit.
Nomina in -~tXp30~ exeuntia (v. 3) in titulis Panticapaeensibus et Tanaiticis frequenter
occurront, ut .AE~(lp30~, 4tufJ-6~(Xp&c;, doaufL6~(Xp30~, alia (cf. quae monuit Muellenhoff
12*

,,"

92

OLBIA..

55-56.

MOMtsber. d. Berl. Akad.. 1866 p. 572). V. 6 Xouvpo~ (quod in [K]ouv['Y]o~ mutare voluit
Boeckhius) et v. 9 Ourip~~AOC; nulli dubitationi sunt obnoxia.

55.

Ein Block von weissem Marmor ..., welcher nrsprOnglich das EckstQck eines
mit reicher Relief-Darstellung verzierten Frieses eines grsseren Ge~ude8 gebild~t bat und
offenbar bis in das vierte oder fnfte Jahrhundert v. Ohr. zurckreicht. Die gegenwrtige
Dicke betrgt 5 Verschoek (0,22 l\letre), die Hhe und Lnge je 13 Verseh. (0,56 M.) ...
In rmischer Zeit, etwa im zweiten Jahrhundert v. [leg. nach] ehr., ist das Gebude, von
dessen Fries uns leider nur ein so kleiner Theil erhalten ist, zerstrt worden und die einzelnen Marmor-Blcke haben anderen Zwecken dienen mssen. Der uns erhaltene Block ist
benutzt worden, um auf der Rckseite in ganz flacher Form einen Giebel einzumeisseln und
darunter die folgende Inschrift anzubringen, deren Ende jedoch noch spter mit einem Theil
des Blocks wieder verloren gegangen ist). L. Stephani in Compte-rendu da la commission
Imper. archeol. pour l'anoee 1874 p. 100.
Lapis a. 1873 in Olbiae rnderibus ab 10. G. f. Zabelino repertusPetropoli servatur in
museo Imperiali quod vocatur Ermitage. Exscripsi.
1

rAel-llTYXHI
ATTOJ\J\Q N I TTPO :ITATHI
OITTEPI KAP:ITOH:IAPATOY
:ITPATHrO I HAM rl-IHO:I
HEl KO~POMOYOPOHTH:I
OPOHTOYOY:II rAe:IO:I:I1 PA
XOYTAHA:II:IO:IXOYP
~ Z OYKA :IAI:I TT APHOY
:.~IIPrYPH

~i3~c
~1tOAAWVC

WX:tlt .
IIpoa'trl"t11f of

1tEp l

K~pa~ov ~a;p~~ou a~pa;~1J'Y0i

Nr%fJ-'Y~voc; NEtxOOpOlJ-ou,
'Opov't1)C; 'Op6v~ou,

Ouaiyaoc; ~tpaxou,
TtzvaO"fO"oc; Xoua;paatou,
K~atzr:c; IIrlpvOU
[~vE31Jxv eptEA1J?]V tiPlupCiv

X~A.

De nomine quod est Kpa'to~ v. quae dixi ad n 52.

58.

Tabula integra marmoris caerulei &. 1,24 m., I. 0,75, cr. 0,10, infra non polita.
Tituli litterae elegantes altae sunt 0,025-0,03; vv. 1-10 litterae Ml\ et inde a v; 11
fere omnes apicibus ornatae Bunt. Ed. Koeppen Nordgest. d. Pont. p. 81 n. 3. ex quo
Osannns Syll. p. 229. Nos accoratius damns ex ipsis Koeppenii scbedis, in quibns vs. 10
in edito lacunosus exhibetur integer, fere ut eum in lapide scriptum esse docet Koehler adv.
Koeppen. p. 43 [= Ges. Sehr. v. Ir p. 34]. Boeckh, O. J. Gr. II n 2074 1).
1) Quod Boeekhius in fine lemmatis addidit Koehlerum Sehr. I p. 34), nomen quod est NoulJ.~YtOC 'poa.lJ.",wv'toc
de hoc titalo dixi8S8 etiam in libello uM~dailles Grecques, attulit ex eo titalo, qoi nobis est 60, de hoc autem prorsul
ut ipse e Koeppen libro videret, id verum non este nihil dixit.
Koehleras enim eo loco, quem laudavit KoeppeD (v. Gel.

Je 56-57.

-,

--.------~-~

-_._~:

...............--------.

- -.- -.------..

--------

--

""'-~----...--~

93

TITULI DEDIOATOBll.

Petropoli exscripsi in scala bibliothecae publicae, quo lapis Stolna a. 1880 adlatus este
1

A. A

e HFIMA H

AnO)\}\ONITT POETATH
01 nE PIM PKONOY J\TTI ON
nvp PONPXH OY X OVl:TP
Tl-lrOI ~I-IMHTPIOE
::Hl:1:rPOY ZOIl\OE
P1:KOY
B~KH1:
P~AN'I'ONT01:

10

ETTIKPTH~KOEOYPOY
P Il:TONOY pr~KOY

NEf>HKAHHEIKHH
XPYl:EOHl:YHB1:EIP
rvp E Oyr~ PTI-IXTT OJ\ EOE

KAITHXEY~QHyrEIX

~[1']3~ [1:U]x.IJ

.1tOAAWVt npoa't~ of 1tEpL

OA'7tto'J IIuppov ~pO"1)ou
~X ou t1'tP(%"t11YOt
M~pxov

4"t]fJ-~'tptOC; s.Ylaa(%'Y~pou,

ZWlAOC;

~pa~xou,

Btlo~x1J<; tPtloa;v'fwv~o~,

'E'7ttxpa'tYjc; Ko~oupou,
~Ptt1'twv Oua;p)'a;o~xou

civE31Jxtlv NEtX"t)V xpuaEov aOv ~rZ

att tip)'UpEcp iJ('7tJEp tij~ '7tOAEWC; xtlL
'tlic; E.(%U~WV uyEtCXC;.

,,"c.0,67.

v. lect. V. 1: Ar 8HTVXH edd.

- V. 7 inter duo nomina foliolum interpunctioni

inserviens posuit Boeckhius (sine dubio ex Koeppenii manuscripto), quod tarnen in lapide
nnnquam videtnr exstitisse. - Va. 10 Koehl. diserte OYAnA~AKOV; Koepp. (Nacbhall
p. 14) dubitabat, quartus ductus essetne n an pr. In edito eius exemplo cst O. A .. A~AKOVD.
Boeckh. Ego pr litteras certas esse notavi in schedis. .-. V. 12 in. Xpr Koepp. in edito,
XI-V Boeckh. - V. 13: VnEP edd.
M. Ulpius Pyrrhus redit in tit. 76, ubi est archontum prineeps. Vixisse eum non aote
Traianum ex ipso nomina conligitur.

57. Marmor est candidum,. l' 7" longum, l' latum; supra est anaglyphum, quo globus
expressus ad sinistram, et iuxta bune ad dextram figura animalis, gryps ni fallor, etsi
Koeppenius(Nachhall p. 14) sphingem dieit; iuxta hanc ad dextram duo pedes humani. [Der
obere Thei~ des Steines ... ist leider abgebrochen. Koepp. I. cit. infra]. Cetera tria latera
sertis laureis ornata sunt; sub ultimi versos litteris XP clavus ferreus erat, qui lapidi in
muro retinendo inserviebat. Vs. 1 inter tiy(%3~ et 'ruXTl ornamentum aliquod aculptum est,
ut passim in huiusmodi titulis [?]. Ed. Koeppen. Nordgest. d. Pont. p. 79 n. 1. Nos dedimus ex Koeppenii manuscripto apographo accuratissimo; in hoc comparent etiam ea, quae
Koehlerus adv. Koepp. p. 42 [= Ges. Sehr. 11 p. 34] in edito Koeppenii desiderat, nisi
quod in rebus duabus minimi momenti differunt, quas tamen ex parte infra Dotavi. B oeckh,
O. I. Gr. 11 n 2071.

94

.Je 57-58.

OLBIA.

Lapis, quem primis huius saeculi deeenniis Stolnae servatum esse auetor est Koeppenius, postea videtur periisse: nam inter lapides qui a. 1880 Stolna Petropolin in bibliothecam publicam transportati sunt, non invenitur. Repetii e C. I. Gr.
ArAeHI
TYXHI
ATTOI\An NIJ' n P01:TATH
1:TPATHrOI OITTEPINAYTI
MON A pro Y A N A ro Y , e EO

ArtX3~t 'rUXllt.
~1tOAAWVt

IIpoa'ta't'I) oYtptX~rol
oi 1tEpt Nu'ttIJ-ov ~P1'0uvyou

~9P01:TOYMBArOYTPV

SEOOWPO~ ToulJ-~aiou,

cfl~NTPYc~N 0 1:X9~AP

rrpu<pwv

Z 0 1: 4> A P Z H OYvl1:T A 101:

1:A/:::.AIOYANE0HKAN5
1:TPEnTONXPY1:EONVPEP
E V 1: T A e E I A 1: T H 1: TT 0 J\ E ~ 1:
KAI EIPHNH1:KAITI-I1:EAY
T9Nvr EIA1: .. KA I A N8PAr A01
A 1: Y e E 0 ~ 0 Y J\ 0 1: M A K A Il>Y
Y n H P E ~I 1: E N E Y A P E 1: T n 1:
H B 0 V J\ H.K A I 0 ~ H M 0 1: T 0 Y 1:
K A J\ n1:1: T P A T-I rH1:AN T A 1:
E TIM-I 1: E N X P Y 1: n 1: T E + A N n

10

15

Tpucpwvo~,

Xwoa;p~oc; cI>ap~~ou,
~a't'tX!o~ ~oaiou

tivE,3YlxtXv O"'tpE1t1;OV XPUO"EOV U1tEp

EUO"'ttX3Ei~ 'tiie; 1tOEWC; xal Eip~vlle;
xl 'tii~ EtXtYtWV iJ)'Ettl~ xa;t civ()par3ttXe;. StOOOUAOC; l\1t%xc%j'ou ,U1t1jPE~aEV EUtXpEa't"We;. 11 ~OUA~ xtXl
iilJ-0~ 'toue; xaAwc; oYtpa't"1Jrl)atXv'ttX~ E'ttIJ-1jO"EV xpuacji O"'tEqUIVep.

Siglnm vs. 2 post ~1tOAAWvt positum Koehlerus perhibet esse post 1tpoO"'tcX't'I). Vs. 12
septima a fine littera quadratarius primum A scripserat, deinde ex eo feeit~; hine figura
nata est ex A et ~ eomposita, quam tamen Koehlerus quintae a fine litterae tribuit. Cf.
Koeppen. Nachhall p. 14). - crTheodulus est U1t~PE't"1JC; Praetorum, qui dicitur mUDUS ita gessisse, ut placuerit magistratui (EUt%pto"'twc;). Subscripta est laus Praetoribus a populo data:
quippe haec donaria omnia dicabantur turn, ubi magistratu abibant vel abierant ii, gni ea
dieabant. Idem patet ex fine D. 2072 [nobis 61]. Boeekh. Cf. etiam n 68. Xwotip~ou
nomen idem esse opinor atque id, quod ap. Tac. Ann. XII, 14 scribitur Gotarzes.
r.lao'k:
3&

llepeuOA.... c~ AotSPYJrL c'IacTieM'Ia. AUO.l.lOBY pocTaTy CTpaTHru C'L HaSTHKOII'la c. ApryaBara BO

geOAOp'L c. TyIIB&ra, TPH~OH'L c. Tpu~oBa, XOAap3"L c. ~ap3iB, BCTa. c. CaA38 DOCBJlTH.lH 3o.aOTOe omepeaLe

6.1arOCToJlBie ropo,la

IIHp"L

3&

HX'L

co6CTBeBBoe 3,1.paBie

JlYiKeCTBO. geOAY.a'L

C. MaKara

c.ay* .a'L DO-

XBULBO. COB'kT'L H BapOA'It DO-rTB.a'L 30.l0TLlIfL BtB~OIl"L CTpaTHrOB'Ia 3a DpeKpaCBoe HCDO.lBeBie AO.l)l(BOCTH.

58.

Tabula marmoris albi integra, a. 1,87 m., I. 0,695, cr. 0,215. Inscripta est litteris ornatissimis, sed Ieviter incisis, quae nune inde a v. 13 in media lapidis parte admodnm
sunt detritaej prioris tituli partis litterae altae sunt 0,045-0,035, alterius circa 0,028;
litterarum ornamenta typis fideliter exscribi non potuerunt.

.M 58.

95

TITULI DEDI<JATORlI.

Lapis m. Angusto &. 1884 in Olbiae parietinis repertns exstat Odessae apud Blockinm
astronomum. Transcripsi ex ectypo chartaceo, quod diJigentissime confecit Steph. Phi f.
Orlovski seminarii eccles. Odessitani magister, a Pomialovskio prof. rogatus; praesto erant
etiam apographa duo, quorum alterum vv. 1-18 continens Orlovskius idem, alterum Pomialovskius humanissime accommodaverunt 1J.
1

10

15

r9HITYXHI
TTO)\J\QNITTPOETA
THI
OITTEPIOM'I'
J\IeON
EYPHI:IBIOY
1:TPTHrOI TlATTIA1:
nn~ON01: ABNQ
Z01:B N le OY B }\nN
Ie01:P1: H OY XOYEY
Tl 1\ 0 Y 1: IC J\ J\ N I QNOI
N 0 'I' M H N I 0 X P A M
'l'QN-01:IETTE:II<EY
A1:NTOVnO)\J\Q
NO:IN,\OVTHNTEOPO
+H N Ie AI. Y 1<)\ Q eE N T ~
ENI\i:I~rONTI~INI1:

N TE1:YTT E PTH 1: TTO

I\EO 1: I I TH 1:E VTQ N
VrEIJ\1:

.1

Vv.I-18:

j't%3Y}t Wx.1Jt.
Ilpoa'tcX~t

oi 1tEpl '0,...~aAtXXeV Ep1Jat~toU a'tpt%'tl)'Yoi'

1\1tOAAWVt

na;1ttt%~ IIt%1ta8ovo~,
'~~vw~OC; ~~vaxou,
~~AWVCXXO~ ~p~oux.ou,

EU1tAOU~

K[t%]At%VOtWVO~,

NOU""~VtO~ 'PtXOt%fJ-'fWV['r]ee;
f:rttoxEuacxv 'to ~1tOAAWVec; v[]00
'tl)v. 't'E ope~~v [X]t [xJUXAw3EV 'tri
E'JAEi[1t]OV'tcx, [X]tviaav'tEC; 1tEp 't~C;
1tOAEO; [X]al 'tij~ E.CXU~WV U'YEt[tX]~.

InNIHKONlTIOnO\.:JIAI-- :.HIET020TA

20

~OIBE.KOIMtlIA ~ N vONK YAElrH00ME

NOI~AYIMENE _

. ' A O'l: TPOTTAI

OCl>OPONKATAro N. E. :NEIKHNHNnA
TPlinAIA0YHlaO I~

"ac.

Va,.. leet. V. 9 med. <A Porn., IeA Orl. - V. 10 in. NOY uterque; at in ectypo 'I'
vitiosum satis certum este - V. 11: -01:1 Pom., T01:: Orl. - V. 13: NAOY Orl. V. 14: +MNI .. <I\Q Pom., +HNIeAIICYIeAQ Orl. - V. 15: l\.a.IO P.om., AElnOOrl.-

1) MenBe Augusto exeunte ipse Odess&e fni ibique

primum de titulo reperto audivi a KODdakovio professore
doctissimo et quidem ea ip8& die, qua PetropoJin eram
profecturu8; cumque ad ectypum admodum obscurum,
qnod mihi KondakoviuB ostendit, totum eX8cribendum
tempus defuisset, vidissem autem titulum Apollinis Pro-

statae nomine iDsignem praetorumque principi nomen esse

ompsalaco, hune locnm titulo servavi; poste& CUID apographa et ectypa accepissem, vidi potius in sectione III
post n 98 conlocandum enm fnisse, sed quadraginta titolorum numeros mutare iam nolui, praesertim cum ceteris
donariorum 8ub8criptionibus simillimos sit.

96

1E! 58-59.

OLBIA.

v.

17: ~~AI Pom., l:kAI Orl. - V. 18 extr. 'Al: Orl. - Ad textum versuum 19-28
constituendum 8010 fere ectypo usus sum: Orlovskius enim propter temporis angnstias hOB
versus omisit, Pomialovskius cum lapidem etiamtnm loco obscuro incommode positum ex..
scripsisset, minus bene sibi rem cessisse in hac parte ultro professus este
Titulus a reliquis huius sectionis ea re differt, quod praetores donar Ioeo, quod
Apollini Prostatae offerre solebant, eins templi tectum et quae circa deficiebant refecerunt
pro urbe suaque ipsorum salute; factum id esse post victoriam de hostibus quibusdam reportatam epigramma subditum indieat; templum ab iis ipsis hostibus fuisse laesum facile
conicias. Praetorum princeps Ompsalacns Henresibii f. idem est procul dubio, qui in tit. 21
est archontum princeps; e ceteris praetoribus Euplus Calandionis f. redit in tit. 63 et
Numenius Radampsontis f. in tit. 60. Haud indignum videtur qnod commemoretur Euplum
illie in praetorum laterculo tertium a fine locum obtinere, Nnmenium quartum: quodsi
nomina in laterculis non promiscue perscribebantur, sed pro virorum dignitatis gradu, hic
titulus necesse est illis aliquanto sit antiquior.
Vv. 19-23 epigramma continentes, quamvis admodum in media parte oblitterati,
probabiliter hoc modo restitui possunt:
~W'l

O"1Jx[w]v 1t[p]01tOAOt, A[1J'to~ U]iE(?), 'to~6't 4>OtE,

xoafJ-llaa['J] '1[]6'1, xuOe.l 11l3olJ-EVOt,
ouafJ.E'IE[(,)'1 iv XJAOta[t] 't'po1tt%toq>6pov xt%'teXl0v[1;JE[ c;]
VEtXy)V, ~'J 1ta'tp~ 1taa 3uY)[ '7t Jo[lut].

In his supplementum quod est AY)'toOc; uit magnae ~sse dubitationi obnoxium fateor:
nona enim a fine littera videtur potius fuisse H; sed quid magis conveniret, neque ipse vidi,
neque vir poetici Graecorum sermonis longe peritissimus AOguStu8 Nauck, quem de epigrammate restituendo consulueram; idem v. 21 EV x'Aotat proposuit dubitanter pro simplici
;(AOtat, quod ipse conieceram. ~YlXOt de uno templo plnraliter dictum habes ex. c. in Kaibelii
epigr. gr. ex lapid. conl. n 822, et NixYl~ 'tP01ttXtoepopou statuas ap. Diodor. XVIII, 26, 6.
DepeBOA~. C'L

r.lu":

OIlDC&laKO.~ c. EBpHCBBis BO
ESD.rL KU&B.JJOBOB'L, HYKHBiA PaAax-

Ao6pLIII'L cqacTiell"b. AnoJl.louy llpOCT&Ty CTpaTurB C'L

amit anaAoBoB'It, ABBon ABBaKOB"L, ABJlOHaK'L ApciyaxOB"L,

DCOBTOB'L OTCTpO.lH AnO.IJIOBOB&. XpaM& KpLlWy R KpyrOM"L BeAOCTaJO~ee, B0306BOBHB'L 3& ropo~ R CBoe
C.lYHtHTe.lH TBoero CBIITBJlBu::r.a, ChlH"b JIaToBhI

(?),

3APasie.

cTP'kJIeu."L cl-UB'b, yxpacu.lH Xp81l'IJ, rOPALle C.I&BoA, eBe~SI

Ba TO.lDhI CYOOC1'8TOB'L Tpo~eeHOCHYIO Do6tAY, KOTOpylO Bce OTe'leCTBO upa3ABYCT'L mepTBODpuOmeBiJIJlB.

59.

Tabula marmoris candidi supra et infra mutilata, 8. 0,33 m., I. 0,43, cr. 0,09,
marginibus eminentibus. Litterae eleganter exaratae (a. 0,022) et satis bene servatae sunt.
Ed. Boeckh C. I. Gr. 11 add. p. 999 ne 2077c, Duboisii Neoburgensis apographo usus.
Odessae exscripsi in museo societatis.

rrITUL~ DEDIOATOBII.

59-60.

~1toAA[WVt npoa'tcX'nJ&] I of 1tEpl

ntl1ti[cxv OUlJ-~1)]toupou a-tpcx'nJ[yoi
~ ya.lI30XA:ijC; ~'tPcX'trovo[~,
4lAEi]jfJ.vyo; epcxauOUAOU, .
1]61tAtO~ Al'AtoC; ~pya.""1Jv6~,
Ka.atva.<; 4lt%p'Jayou,

A I I V 1\ 1\ .i
. OlnEPITTTTI"
OY~ POVETPTH I\.,
e 0 K AI-IEXTPATOH0
6 MHArOE0PAEYBOYAOV
TTonAloEAIl\IOXprAMH
HOEKAZ I HAE4>APHAroY
MA H IrOXTTOEII~HOY AHI
01-1KHHEI K HHXPYXEOH
1 .

10

Ma.vtt%yo~ IIoaE&o~ou

tivE31)xa.v NEtX1JV XPUt1EOV Uittp 'tij<;

1tOAE(&); EUoYttll[3it%<; xa.t 'tYj]~ t[tzu]'tWV u)'Ei![a.~].

IVTTEPTHEnOAEOEIYXT~
A

97

-'lx'J:'W4%rn NvrI.1

Var. lect. V. 1: A AA (Boeckbiu8 ~[Xt]AA[E!] restitnit). -. V. 2 in. 01, extr.

nAn'l - v. 3 extr. THI - v. 5: ePAXI - v. 8 in. MAMI - v. 10 in. V-v. 11:
"'IXF
XnNVrEI Dobois..
Vv. 2-3 [OufJ-~l)]oupou restitni e tit. 64 et v. 4 [4lAEi]fJ-va.ro~ e tit. 24, utrumquc
sane dubitanter' (pro hoc potest esse ]fJ.va.yoc;). Ad v. 8 baec Boeckhius: malim 'AfJ-va.yoc;
p. Ma.fJ-iyo~; possis etiam legere M. '.lJ-vtlyo<;. At in lapide forma, quam dedi, satis certa est..
Si vv. 4-5 recte [4lAEi]fJ.va.i'0~ restitui, titulus ad eam aetatem referendn8 erit, quae
Septimii Severi temporibus paulo est antiquior aut paulo recentior: nam E>pa.auouAoc;
4lAEtfJ.Vyou, qni in tit. 24 primus archon est, hnius fuerit aut pater, aut filius, decretum
antem illud ad Septimii Severi aetatem pertinere satis probasse mibi videor.

rJ\

80. Fragmentum tabulae lapidis albi ab omnibus partibns praeter dextram mntilom,
a. 0,19 m., I. 0,26, cr. 0,04. Litterae profunde, sed satis negJegenter exaratae facillime
leguntur; priornm quattuor versuum litterae maiores sunt, quam seqoentium (a. 0,017-0,013).
Ed. Tb. Struve mus. Rhenani v. XXV (a. 1870) p. 357 n 6.
Exstat Odessae in museo soci,etatis (inter Curisiana). Exscripsi et charta madida expressi.
1

.-

TJ-.

,TEPInAnIAN
TTAnlOV
CTPA TH rOI
N AYTI MOCKAAAI CTPA
'RAIOPMAIOCnAnlOV
ArCWMAXOY

[i\1tOAAWVC IIIpoa]~~ [oi] 1tEpt

11 CX1tttlV I IIa.1ttou I a'tptl~yoi
NU~f""O~ KtlAAta~pl['to]u,
BcxtOpfJ-a&O; n(a.)1ttOU,
[. oc;] ~wf1rZXou,
[0 OE!Va.] Iloal[oEou x. 't. A. l

Var. l. V. 1 extr. H; v. 2 in. IEPI omisso puncto; v. 5 extr. A; v. 6 nA (in lapide

A littcrae media lineola nunquam fnit); v. 7 in. Ar; v. 8 IAr Struve.
18

98

Je 61.

. OLBIA.

Struvii supplementis usus som praeter ultimum nomen (v. 8): hie enim litterarum
ductus qui exstant Struviano supplemento llcx1t[iou] minus faveot.
,

81. (Lnglich viereckiger Block aus weissem Marmor; Hhe 121/ s Wersehok [0~55],
Breite 61/ 9 W. [0,30] und Tiefe 61/. W. [fere 0,32]. Die Buchstaben sind in den 14 ersten
Zeilen fast noch einmal so gross, als in den 4 letzten; in jenen messen sie einen balben
Werschok in der Hhe (Becker). His addend nm lapid~m hunc basis fragmeotum esse, cui
antiquioribus temporibu8 statuam impositam fnisse admodum est probabile; alteri basis
lateri alius titulus olim incisns erat, cuius hodie paucissimae exstant litterae (ab aliis editoribus non exscriptae), quas suo loco dabimus (n 112). Titulus recentior, quem bic edimus,
ei basis lateri inscriptus est, quod antea ad terram erat versum. Primum edidit Pallas
Itin. Russ. -merid. 1) T. 11 tab. 5 in aere, non magnopere vitiatum; vitiosius Leo de Waxel
Rec. de quelq. ant. n 1 in aere; tum paulo emendatius Clarkius Itin. t. I p. 615 red. 4
v. 11 p. 353]. Ex \Vaxelio et Clarkio dedit Rochettus Antt.. Bosp. tabe VII ll. 4. 5. ex ipso
vero lapide emendati8sime Koehlerus adv. Koepp. p. 40,sq. [= 'Ges. Schriften v. 11
p. 32 sq.], qui Heynium in eo titulo non sufficienter versatum esse scribit)). Boeckh, C. J.
Gr. II n 2072. Denuo e lapide a sese transcriptum edidit P. Becker Bulletin hist.-phi!.
.de l'acad. da St. Petersbourg v. XV p. 37 sq. = Melanges gr.-rom. v. 11 p. 59 sq.
(al 1857) et act. societ. Odess. v. IV (a. 1858) p. 126 sq. (inde minusculis expreSSU8 est
titulus Philologi v. XIV p. 419).
Lapis, quem Pallasins (Itin. v. II p. 512) et Clarkius in Olbiae ruinis, Waxelius in deserto Oczakoviano repertum tradunt, a. 1840 e tabulario geographico oppidi Nicolajev, ubi
servabatur (cf. Koeppen, Nordgest. p. 77), Odessam in museum societatis hist. et arch.
transportatns est, ubi 'hodie exstat. Exscripsi et ectypum chartaceum confeci.
(Teztum tJide p. 99).

Var. leet. Boeckhius Koehleri apographum cum omnium certissimum putaret, editiolli
suae pro fundamento posuit; at Beckerus id tantam fidem non meruisse ostendit. Horum
varias lectiones hic adferemus, cum priorum editorum manifestos errores notare non sit operae .
pretium. V. 1: ArAeHTYXH Koehl., IeHTYX Becker; duas priores litteras iam aote
Koeblerum fnisse laesas Waxelii delineatio probat, qnae habet MAeHTYXHI. - V, 4 in.
TTE Koehl. - V. 6 extr. rOIHPO Koehl. Beck., HPo Boeckb. - Bei dem Namen TTI~EI
am Ende der 12-ten Zeile bemerkt Khler (Serapis 11 p. 33) mit Unrecht, dass die Fsse
der vier letzten Buchstaben in einem dicken Striche stAnden, dessen Bedeutung unbekannt
sei; der beim Einmeisseln jener Buchstaben ausgesprungene Marmor bildet nur scheinbar
einen Stricb. Hinter nl~EI fehlt nichts. Be'eker. - V. 14 in. XPYTON Pall., XPYI:ON

1) P. S. Pallas, Bemerkungen aof einer Reise in die Toluminis 2 (pp. 1-844), quae Crimeae itinerarium consdlichen Statthalterscbaften des Russischen Reichs in tinet, Duper rU8sice translata prodiit in actis lociet. Odess.
. den Jahren 1798 und 1794 (Leipzig. 1801). 2 vv. Ea pars v. XII pp. 62-208 et v. XI pp. 85-92.'

- ----- "--r-- .-"

Je 61.

--~--.-

99

TITULI DEDIOATORD.

10

A9H TYX~
TTO}\)\QHI
npO:ITTHOI
ITEPI TTnlH
TTP3r 1HKTO~
I:TPTH ro 1 H po
:2:EHOl:1:QU
XOYH00l:KA}\
"IXeEHOVEBP
rOE~H.uHTPIOV

E V TT )\ 0 Y X E Q U .
XOYI4>r01:"'~EI
HEeH KHHEIKHH
XPVFOHynEPT~TToAE
15

OIKAITH=EAYTnNyrEIA.Enl
T 0 I I A Y T 0 I I E Tl E I K E Y A I C~~

[1 r]tl3~ ~Urln]
~'2t6AAwv& npoa-t~ ol

nCX1tltlV

1tEpt

nP~tvx~o~ awtp~Y)roi

tHp6~EVO~ ~wfJ-cXXou,
t.v30~

KAAtaiEvou;,

'.~ptlj'o~ 41Jf1l)~piou,
EU7tAOU~ ~wflXou,

'I~'Y0~ IlioEY

tivf,3lJxv NElX1JV xpt{ a)EOV U1t!p

7tOAEOC; xt 't'ii[c;] ttn&iv uj'Ei[~]. 'E7tt 't:OTC; (noTe; E1tEaxEUa[31Jav] a.l a~o! 'to voO i[x]
~O[ 811] IJ-oaiou 1t0pou.

'rij~

A I I TO AI TOY NA OY EITO~
M 0 I I 0 Y Tl 0 P 0 Y

!'(JC,

Wax., XPYl:EON CI. Kochl. Boeckb, recte lapicidae errorem agnovitBecker. Tum THl:nO
Koebl. Boeekh ("nv Wax.). - V. 15 in. nI:KAITHI: Koehl. Boeckh (OI: Wax.),
OI:KAITHI: Heck. Tum VrEIAl: edd. - V. 16 extr. I:ON PalI., I:elO Wax., l:eH
Koehl., AC Beck. qui addidit post bas litteras duaram vel trium litterarum. spatium esse in
lapide. Waxelii apographum quamvis manifesto vitiosum 'eo addncit, ut coniciamos litteras
quae theta sequantur ligatas inter se fuisse (etrAN). - Vv. 17-18: 4IATOAITOfNAOYAIlOAAw~NotIerIloPOr Koebl.; 'Boeckhius v. 17 in. ~IATOV scripsit et extr. litteras
1\0 addidit ex PalI. et Wax. (Cl. nihil nisi AYTOVNAOV habet). - V. 18 in. AOl:IOY
Pall., NOEleV Wax. (CI. nibil nisi OPOY). - Vv. 15-18 Koehlerus eumque secotus
Boeckbius ita restituerunt: 'E1tt 'toT~ u~oT:; E1tEO'XEua31) Otti 'toO u'toO [0] vo[~] ~1t6ll[ w]vo~ 'I3u7t0pou. Hic OttX 'toO !neu ad principem praetorum rettulitBoeckhius, sed hoc quoque
inconcinne dictum confessus este Beckerus vv. I!-18 eadem invenit in lapide, quae DOS,
nisi quod v. 17 extr. EKTC. dedit.
Beckerus apographo accuratiore nixus titulum omnium rectissime explicuit; potiora igitur quaedam ex eius commentario hic adponere satis erit. Die Inschrift, welche ... wohl erst
im dritten Jahrhundert unserer Zeitrechnung abgefasst sein drfte, zerfllt in zwei Theile,
die. sich schon durch die verscbiedene Grsse der Buchstaben fast vollstndig von einander
unterscheiden. .. Da die Buchst.aben in den vier letzten Zeilen fast noch einmal 80 klein
sind, als in den 14 vorausgehenden, und die letzte Zeile des ersten Tbeiles also scbon mit
kleineren Buchstaben geschrieben ist, so unterliegt es keinem Zweifel, dass beide Theile zu
~iner und derselben Zeit in den Stein eingehauen worden sind. Da es fOr den ersten Theil,
18*

100

.\? 61-62.

LBIA.

um in allen Zeilen gleich grosse Buchstaben zu brauchen, nicht an Raum fehlte, so ist der
zweite Theil kein spterer ZusatZ.
( Im ersten l'beile finden sich keine Schwierigkeiten fr das richtige Verstndniss der
Inschrift; Boeckh (C. J. Ir p. 111) bat schon die Genetivform TTI~EI von dem Nominativus
iOElc; erklrt, und der zn NEtXl)V gehrige Accusativus ZpUaEOV statt zpuai,v ist, weil er
auch in anderen Inschriften [nobis nn 56. 57. 59. 63. 70. 71] vorkommt, nicht fOr einen
Schreibfehler, sondern fr einen den Olbiopoliten spt~rer Zeit eigenthQmlichen Soloecismlls
zu halten ...
In dem zweiten Theile ... soll .. _,etwas ganz anderes gesagt werden, als man, durch
ungenaue Copien verleitet., in demselben bisher hat finden wollen. Man darf den Steinmetz
weder zweier (ganz unerklrlicher) Schreibfehler und einer Auslassung beschuldigen (Khler
Serapis Tb. 11 p. 33), noch an einen sonst nirgends vorkommenden Apollon Ithyporos
lKhler 1. 1. BOckh C. 1. 11, 2072 [und] p. 89, 9 ...) denken, sondern erfhrt vielmehr,
dass unter denselben Magistraten, nmlich unter dem Papias und den fnf im ersten Theile
der Inschrift genannten Strategen, die Sulengnge (~oai) vom Tempel des Apollon Prostates (denn nur dieser kann gemeint seyn) aus den Einknften des Staates erneuert worden
seien. Iam igitur valere iubeamus necesse est Apollinem illum Ithyporum, qui Koehlero
duce in omnes libros et commentationes de Olbia scriptas irrepsit.
llepeBOA':he
r.:umt:

C'b A06pLJII"L cqacTiell"L. AOO.l.lOBY POCT8TY CTp&THrH C'b aoiell"h npaKciaB&KTOBblll"h BO

HpOKCeB'h eOllaXOS'b, ABO'! KU.lHCeeSOB"L, ABpar'b )l;HIIBTpies'L, ESD.I"L COllaxOB'IJ, Ia.ar'L nHAeeSD DO-

CBIITH.1H 30JlOTYlO n06t,!.y 3a rOpOA'b 1I CBoe 3lpaBie. -

IlpH RHX~

)He B03CT&HOBoIeBLI

nOpTJlKII

xpaKa B3~ 06~e

CTBeBBaro ,l.OxOAa.

82. Tabula marmorea lluperrime in Olbiae parietinis reperta et in oppidum Cherson

translata ad PI. I. f. Buratschkovium, cuius beneficio apographum accuratissimum acceptum
refero. Idem scripsit tabulam esse 1,025 m. altam, 0,75 latam, crassam 0,30; in parte
aversa vestigia quaedam anaglyphi hodie prorsus detriti exstare, quae probarent lapideol
antiquioribus temporibus ad aliqnod aedificium pertinuisse.
ArA8HITYXHI
nOJ\}\QH I np O:ITATH I
o ITTEPITTH rA:IOHnOYP9 I
OY~TPATHrOI~QTOY:IrOJ\
5

10

MAP IC O:I A X I J\ J\ I O:I TT 1-1 PA

ICO:IIPOTO:I :IAMBIOH
rA r r I OY I< :II< 0 1: IC P
ZEI ~IIJ\HHAPrvPHHE
eH ICHICAI kJ\EIHHHJ\EI THN
YnIPIY:ITAelA:ITH:ITTOJ\E
Q:I kAITH:IEYTOHVrEIA:I

:\ya3ii t 'tuZll t
~~ 1tOAAwvt rIpo~tX"t11t

oi '7tEpi
lleupaaiou a~F~'1l)'oi
dw'to~ raA,

11~)'aov

}Iapxo~ l\.ztAAEo~,

rJ~paxo~ "Ep<J)'toc;,

~a(J-~iwv

ryyaiou,

Kaaxoc; KrlP~Et
~tEA'1lV ap'Yup~v civE3~xtXv xat XAEt\J'1lV AEt"t~V U1tE? EiJa'ta3i~ 'tijc; 1tO
AE('>~

xai 'tij~ EU~W\J uYEi~.

---

63-64.

101

TITULI DEDICATORII.

KtXatlYou nomen, quod in aliis duobus titulis occurrit (52.71), non diversum esse opinor
a nomine Kaaxoc;, quod in hoc titulo habemus.

83. Tabula integta marmoris candidi, supra fastigio ornata, a. 0,65 m., 1. 0,555,
er. plus 0,08. Titulus diligenter incisus (Iitteris 0,025 fere altis) optimeque servatns este
Mosquae exscripsi in museo historico (inter Buratschkoviana).
ArAeHI TYXHI
AnoAAQNITTPOl:TATH OITTE
PITlOl:E I~H N l:ATVPOY1:TPA
THrOllbVM BAr01:HPAKI\EI
~

10

1\ycx3~t 'tuzYJt.
l\.'7toAAwvt rIpoa't~ ol 1tEpi

nOaEtO~'J

l:tXWpOU O''tptX'tYJrOt ~
1"'oup.a'Y0~ 'HpXAEioou,
~IEvEa'tptX'toc; 41)lJ-YJotptOU,

~OVMENE~TPATOl:~HMH

TPIO" E "Tl AOVl: KAAA N~I

QNOI: XAN01:0EBPAIA~OV
MA0ANOI: ABPArOV ANE
0HKANNEIKHNXPV1:EON
"Tl E PTHl: TTOl\E01: E V l:TA
01 AEKA ITHEEAYTONAN
~ PArA 0 I, A 1:

EU'7tAOU~ KAtzvoiwvoc;,

XtXvroao~ BptXtaou,
MtX3tX'lJo~ ~payou

'JE3YJxrlv NElXlJV zpuaEovinttp 'tii;

TCOAEWc; Euaot3tac; Xl ~iic; trltYtwv

rivo paYrl3ia~.

Posides Satyri f. praetorum princeps idem est sine dubio, in cuius honorem decretnm
25 factum est ab Olbiopolitis. Euplus Calandionis f. redit in tit. 58 (v. quae ibi adnotavi).

84. Statua marmorea satis eleganti scalpta opere, alta 1,40 m. Repraesentata est
mulier copiose amieta sellae perornatae insidens pedibus subsellio impositis, altera muliere
a tergo adstante; capita non iam exstant. StatUR cum muro alicni adponenda esset, partis
aversae superficiem planam reliquit artifex; huie recentiore aetate praetores titolnm donar
ab ipsis dedicati incidendum curarunt; sub titulo manu admodum rudi exaratus est iuvenis
nudus imberbis, qui sinistra palmam teDet, dextram ad mensam adpositam porrigit vas
qooddam in ea positurus. Tituli litterae satis grandes diligenterque incisae nusquam fere
laesae sunt.
Mosquae exstat in museo historico (inter Buratschkoviana). Exscripsi.
(Textum f)ide p. 102).

In tit. 91 memoratur sacerdos quidam 'p.v(Xi'0~ tpa[3tXi'{oacu ?], pater fortasse aot filius
eius viri, qui hic est praetorum princeps (nomina enim quae sunt 'i\p.vayo<; et 'l\~vtXyoc; sola
scripturae varietate differre probabile est). In tit. 77 nomen quod est [p.wp]6p.tXpoC; Ep1)at~iou ex hoc titnlo maxima cum probabilitate restituitur.

--.--

------ -

--------,

102

l! 64-66.

OLBIA.

rA9HITYXHI
A TTO )\}\ON I "POl:
TTHI 0 I TTEPIP9
rOl:ONBNrOY
1:TPATHrOI EYPHI: I
BI OEAMQPOM~POY
OYMBHOVAPOXOYP r
BZOY TEIMOKI\Hl.
4>}\INPVKPZE Il: BQ
PO'l'ZOVMHTrOE
TTOVpeKI-ITOENI
eHK~N I:TPETTTON Xpy
l:EO NY~TTEPTHETTO}\E
OEEI PH N HXKAITHEE~ Y
TO NVrEIAX KAIN~P
reIX'

10

11)

,1'31i t ~uX:t)&
1tOAAwvt npoa'ttl'n)t Ot 1tEpi
tp3ywO'ov l\.~Vcl'Y0U a'tpcx'n)'Y0i
EUPTJai~&O~ l\fJ.wp0fJ.pou,
OUfJ-~1)oucxpO~ OPl'~cXtou,
TEtfJ-0xAYi~ 4lAtaVOu,

KP~El~ Bwpo~atou,
l\1~'tro~ IIoup3x:t)'toe;

avt3TJxt%v a'tpE~'toV XpUalOV u~tp

't"ii~ '7tOAEW~ Elp~vl)C; xt%i 'rii~ ECXU-

'tWV u'Ytitz~ Xtll civOptXy3itzC;.

85. Tabula marmoris candidi inferne fracta,

8.

0,48 m., 1. 0,35, cr. 0,06. Titulus

litteris elegantibus exaratus etiamnonc bene legitur.

Mosquae exseripsi in museo historico (inter Buratschkovisna).
1

10

r8HITYXHI
TTO)\)\ONITTPOE
TTHI OITTEPIX
PEZONTTOEE I
~H OYXTPTH rol
NEIKIEnONTI
KOVTTOVPf)A KHI
ZOVPOZIOYxlA
}\EVl:TTOE E I~H
OY1:0AZEIXIN
T 7 A rOVEP Mn

~l'Cl3ijt 'tux.~t.
~1towvt llp0O''tcX'n)t

oi 1tE.pL

~pcXeO'ov IlOaE10~OU ~pcx'n)'Y0l

NE.txtcxe;

nOV~tXO,

noup3rlxTJ~

Zoupotlou,

'Ax.tAAtu~ nOO'E1~OU,
:E3~EtC;

'IvaCltrlYou,
tEpflo[3wpoc; Wx/tA.]

Nicias Pontiei f. redit in tit. 50. Ubi cum tertio a tioe loco inscriptus sit, hic titulus
illo fortasse aliquanto est receotior (cf. adn. 0 58).
0,25 m., J. 0,21, cr~ 0,065. Tituli
vv. 1-3 valde detriti Bunt. Edd. Raoul-Rochette, Ant. gr. du Bosphore Cimm. pI. V

88. Tabula marmoris candidi infeme fraeta,

8.


M 66-67.

103

Tl'l,uLI DEDIOATOBII.

n 4 et p. 197, Stempkovskii usus apographo; inde Boeckh, C. I. Gr. 11 0 2071> (cf. add.
p. 999, ubi titulum eorrexit ad fidem apographi a Duboisio aeeepti).
Odessae servatur in museo societatis (e Blarambergianis; cf. KoeppenNordgest. p. 77).
E1scripsi.
1

TTOJ\J\t1NI
TTPO l:-r'ATIIO I
TTEPIl:fTTArA
NONANTI4>n NTO ~
1:TPATH rOI+IJ\O
IAnNOI:TTI.

A1tOAAWvt
Ilpoa't( ti]~!l] of

I1tw'ttlyvov 1\v~tcpwv'to[ c;]

a'rptl't'lJi'0i 4lcA[ wv
I>]iAWVOC;, n ....

1tEpt

. o~ .

Va,.. Ject. V. 1 extr. ONI Roch. tab. (typothetae, ut videtur, errore) et B.; reeteRoch.
p.197 etDubois. -V. 2: npOl:TATH~:edd. -V. 3: l:TTOTArA Roch. B., l:JTnTATA
Dub. - V. 4 extr. TO edd. - V. 6: IJ\ONOI:l:1 Roch., AnNOl:T1 Dub. - V. 7:
... 01: ... Roch. tabe (omisit p. 197) B.
Propter litteraturam hic titulus reliquis eiusdem generis antiqoior habendus.

87. Lapidis descriptionem v. ad n 99. Doch ist die Rckseite dieses Grabsteins ..
zu einem anderen Zweck verwendet wo~den .. indem man oberhalb in ganz flachem Relief
einen mit drei Rosetten verzierten Giebel und unter demselben mit Buchstaben, die reichlich
mit IIAckchen ausgestattet sind, folgende Inschrift eingemeiselt hat. IJ. Stephani, Compterendu de la comm. arch. p. l'annee 1874, p. 102.
Usus sum ectjrpo chartaceo, quod humanissime praestitit ~. Kieseritzky. Apices, quibus litterae ornatae 8110t, fideliter reddi non potuerunt. Litterarum altitudo variat inter
0,025 et 0,08 m.
1

10

ArAeHITYXHI
APO""QHIPPOl:TTH I
01 PEPIXQKPTHH EVPHXIBI
OY1:TPTH rOI ft\QEP
~OI:AXI)\"EOl:BQPNQNP
~ft\'I'QT01:ZQBEIEZQBEI
TOXrEPft\H01:A~oY

XI}\)\EYEZHSOVAHE8H
~ KA NcflI)\H HprvpHEYH
~EMBO)\ I Q X PYl::EQYPE P
~THl:TTOJ\EQ1:KAITHl:E

~ YTQHVrEIAl:

.ltX3Yjt 'CuXl)t.

i\.1tOAAWV&

npoa'totTj&

oi

1tEpl

~wxp'tl)v ~p1Jat~tOU aotp'tY)10&

'AfJ.wa1too~ 'AxtAAEOr:.,
Bwpvwv tpa8fJ-~( vYtoc;,
ZW~EtC; ZW~Et'COC;,

rtpfltlvoc; 4OOU,
'AZtAAEUc; Z~30u
tZvE3l)xt%v ep&tZA1JV tipluPv erb" E.fJ-~oAiq> xpuaiq> lntEp 'tYj<; 1tOAEWC; xt
'tijc; Etlt)'tWV yEtC;.


104

OLBIA.

68.

Stephanii exemplum ab eo, quod dedi, nulla fere re differt. 'Efl~6ACOV Stepbanio est
eine zweite, etwas kleinere Schale, welche als Einsatz fr die ussere grssere verwendet
wurde. Sed obstat buic explicationi tabula notissima hieropoeorum Deliacorum nuper a
Th. Homollio edita (Bull. de eorr. hell. VI pp. 29-54 = Dittenberger 8yl1. 0 367), in qua
v. 126 memoratur inter donaria 1t~pCOV O''t1JafAEtOV ElJ-~OAtOV t"(ov IItXviaxov (cf. v. 99). flic
recte videtur editor Gallicus EIJ-~6AtOv pro poeuli rostro accepisse (<<un troisieme [1tO~Ptov]
portait au bec une figure de Pan p. 112).

88. Tabula marmoris candidi a partibus superiore et sinistra mutilata., a. 0,39 m.,
1. 0,35, er. 0,05. A dextra pila sculpta cum basi servata est; inferior lapidis pars eminet
in modum stylobati, in quo ultimus tituli versus exaratus este Titulus diligenter incisus
multis litteris inter se ligatis; litterarum altitudo variat inter 0,02 et 0,025. E~d. L. Jurgeviez act. societ. Odess. v. V (1863) p. 589, usus imagine photographica, quam BrouniuB
ei praestiterat (cf. ibid. p. 986). K. Muellenboff Hermae v. III (1869) p. 441 n 111,
Struvii usus apographo, qui titulum ex editc;> Jurgeviczii exemplo, nOll e iapide videtur
transcripsisse.
Lapis m. Maio 8.1862 in tumulo quodam iuxtaOlbiae rudera repertus hodieMosquae
exstat in museo historieo (inter Buratschkoviana). Exscripsi.
1

I rEPI$APNAI1>N
I N ~ I A J\ 0 C
,ol:IANrEJ\oVI: w.1 A X~o I:A TTA
VArE01-KAN:"E<I>AN O l\
:EArENrH<I>oNVrEP
I: LW IA I:KAIAN
I P '-I: Tl

I)

-~I:ErEV-API C~

10

TPATtfli:AI\T AC
:: <I> A N W

[~"itOAAWVt poa't"~~ o]i 1tEpt 4lrlpvtXl'0V

['toO OE!VO~ a't"ptX'tllyo ]i 'PYla1tt'JOtCXAOC;
['tO OETvoC;, ......]OC; 'IVyEAou,
[0 OE1Vtl ~oO OETvoC;,] :I:Wf1tXXO~ '~'t't'tX,
[0 OE'lV ...... o]u tiv&3'1lXV .a~E~avov
[XPUaEOV x~t tpt~A1JV? xpua]Eav EVo/rJepOV intEp
['t'iic; 1tOAEWC; )(,~t 't~C; E.tXU~Wv] aW't1Jptc; xtXl V[~py3itX~. (0 OETvtX U1tllpt]'t'YJaEV Eu~pia't"wc;.
['H ~OUA~ xtXt 0 oijIJ-OC; 'toue; a Jtpcx't1)y~acxv'tc;
[i.'t'tlJ-YlaEV xpuaij1 a't"]EepVep.

Var. lect. Jurgeviczius cum titulum litteris vulgaribus ederet, ligatas litteras disiunxit
et 1: pro C, Cl pro W (v. 4) dedit. V. 2 in. idem habet PH~, v.3 in. O~IA, v. 5 in. OY,
v. 6 ~n. ~E, v. 8 in. ETH. Muellenhoffii exemplum ab Jurgevicziano non differt.
Jurgeviczii supplementa aliquot locis mutavi. Dubito, Dum v. 8 xtXAw~ ante a'tp~'t1Jy~
O'tXvJtc; positum fuerit ut in tit. 57, nam hoc adverbio addito versus ceteris multo fit longior.
Neque pro certo affirmarim l\.1't%3ti ~uXIl titulo praescriptum fuisse, cum exstent tituli hac
invocatione carentes (nnO 66, 85 etc.). Adiectivulll lV~1)tpo~ (ita enim legendum, non cum

69.

105

TITULI DEDICATOBD.

Jurgeviczio E'J ~Y1~O'J, nec cum Struvio mUB. Rhen;v. XXV p. 354 o. 1 mutandum in EU~epOV)
alioquin~ ut videtur, ignotum signific$re puto gemmis orMtus; cf. OtXX'tUAtOt ~epOt ap.
Artemid. Onirocr. 11, 5 et an,ulum polypsephnm C. J. Lat. 11, 3386 (quas voces conferri
inbet Strovius I. 1.): l'J~~<po~ enim eodem iure opponi potest ti'fllepep, ut ex. c. 1fJ-1tEtpoC;
ci1tECpep, EfJ-1tUPO; ci1tupcp etc.
De 'PYJa1tt'JOtaAOU nomine haec Muellenboffins: Respendial hiess nach Renatus Profuturus Frigeridus bei Gregor von T~urs 2, 9 der Anfhrer der Alanen, der sich 409 den
Vandalen in Gallien mit den Seinigen anschloss. Die vorstehende Inschrift gibt also einen
gewichtigen Beleg fr die in den Monatsberichten Cd. Berl. Akad.] 1866 S. 552 behauptete
und nacbgewiesene Identitt der Alanen' und Sarmaten oder Sauromaten. Denn dass die
Inschrift der Zeit angehrt, wo die jazygischen und rboxolanischen Sarmaten die sOdrnssiscbe
Steppe beherrschten, kaon nicht zweifelhaft sein).

89. Die ... Inschrift bestebt aus drei neben einander gefundenen Stcken, die ...
wie H. Jurglewicz nach der Farbe des Steines und nach der Form der Buchstaben vermnthen zu mssen meinte, einer Inscbrift angehrt haben. Ed. Th. Stru ve act. soc. Odess.
v. VI(a.1867)p. 25 et museiRbenani v.XXV(1870)p. 353 n 5, Jnrgeviczii apographo usus.
(K. Muellenhoff Hermae v. 111 p. 446 n VIII ad fidem exempli Struviani russice editi).
Ubi Dune sint fragmenta, explorare mihi non contigit. Sequor Struvii exemplum in museo
Rhenano editum.
(J

[A1tOAAro'JC npoa~t%'t!J] of
[1tEpl ~ov Otiva; IIi]oEI

~)I

~EI

nPAZI
BOI:AI\IEEAN
6 b

n01:I~HOY

~IONYI:IOY

EBENOV
n~ I EZ~Ar
10

. . . . HI:nOAE
.. HI: EAYT.QN vrl
.. AT
+APNA
l:EN

[a~ptX~'Y0t~] np(~)t
['J~ .... ]~oc;, i\AE~V
[opoc;] IIoac~ou,

[ OtT'J] 4to'JuatOU,
[0 OETv] 'E~E'JOU,
o~ 'IEtoy[ou
tivt311XtlV ... . . .
U1tEp ~Pi~ 1tOAE[(I)<; xl 't]i}c; lu'tw'J uyt[Ei][c;].
OETvtX] IJpVtX[rou U1tTlP EnJ]aEv x. 't. A.

rO

Struvios cum russice titulom ederet, litteras I\T quae sunt v. 12 (ant fragm. c v. S)
inextricabiles dixit, in editione antem germanica addidit eas vocis uytEitlc; extremas [pro AI:]
videri posse. Vv. 13-14 idem ~pvrZ[xou] restitnit, sed nomen quod est ~t%pvx1JC; inter
14

106

l! 70.

OLBIA.

Olbiopolitan& nondum repertum est, cum 4ltX?vio~ sit frequens (onO 59. 68. 71. 83). In
reliqnis Struvii supplementa retinuimns (v. 3 [IIt]oEt restituit Jnrgevicz e titulo qui nobis
est 61), excepto qnod v. 9 voces NEtXYlV XPUaEQV ab co suppletas omisimus, quia praetorum
donaria non semper eadern fnisse tituli probant. Ceterum repetenda videntur quae Struvius
ipse de Bua fragmentorum cornpositione dixit: (Ich weiss nicht, ob ich richtig das erste
Fragment mit dem zweiten auf obige Weise verbunden. Auf jeden Fall kommt, wenn die
drei Fragmente wirklich einer Inschrift angehren, nur so die Zahl von 6 Strategen heraus.
Aber zwischen dem zweiten und dritten Fragmente muss doch wohl wenigstens ein~ Zeile
verloren gegangen sein mit der Angabe des dargebrachten Geschenkes.

70. In ecclesia oppidi Nicolaev, ex ruderibus Olbiae; postea videturFauvelius acquisivisse et Athenas deportasse, ubi transcripsit Walpolius: ex huius sc~edis edidit Clark.
Itin. t. I, p. 616 red. 4 v. 11 p. 355]. ex hoc Rochettns Antt. Bosp. tab. VII. D. 2. et
Osannus Syll. p. 229). Boeckh, C. I. Gr. 11, n 2073.
De lapide v. quae ad n 47 adnotavimust Repetimus exemplum Clarkianum.
1

ArA0HITYXHI
J\nOAI\.nNlnp01:
TATHIOlnEPI
n PA=: I AN A K T01:I:T PA
TH ro IA 1: KA H n I A ~ H1:
9PA1:II\J\H01:ePA
.......

SptXa(UJAA1)OC; eptXa[u]OUAOU, - -

... . . ... ... . .. . . .

. . . . . . ........ . . .
nOEI~HOYANE

0HKAN NEIKHNXPY
1: E 0 N 1:Y N BA 1: I . . . .

20

'tcl'tl1t o! 1tEpi ['tOV OElvtX]

Il?(l~t(xvtXx'toc; a'tp'tYJyoi l\axAl11ttclOl)C;
noatO~Ou,

MOYAIOypr01:

16

[A}JtOAAWVt llpoa-

nOI:'~HOY
1:IBOYJ\O~

10

l\.)'t%3?i t 1;UXY1t.

. . . ... . ... . .... . . .

..................

............ VnEP
TH 1:nOl\En1:KAI
TH1:EAVTnN
...... VrEIA1:

-----

----l\tOUAtOupyoc;
n oat8'l)OU VE-'
"
31JxtXv NEtXl1 V XpuaEOV auv ~tXa[ Et piUPE.!p?---

-----

-'] U7tEp
'tii~ 1tOAEWC; xt
'tlic; tu'tWV
yEtC;.

((Lacunarum signa plura esse videntur, q~am ex rei veritate: certe vs. 20 nulla omnino
lacuna statuenda, quod vidit etiam Osannus, nec fortasse VB. 8. alind qnidquam scriptum

Jt! 71.

107

TITULI DEDICATORII.

erat nisi quod superest, ut VB. 6. VB. 3. quod nomen supplendnDl: sit non patet. Boeckh.
Idem MOUAtOupyou nomen (v. 11) d~bitationi esse obnoxium signo interrogationis adposito
demonstravit.

71.

Titulus exaratns est in lapide calcario alto' 0';'51, 1. 0';'33, litteris 0,:02 altis.
Pars superior periit, ea autem quae exstant, excepto iIiitio, quod Iaesum est, facile leguntnr.
B. Modestov aonal. Dniversitatis Kioviensis (KieBCKilJ YnuBepcBTeTcKiH H3BtCTi) &. 1875
n 6 p. 506 sq. (russice).
Lapis in museo Universitatis Kioviensis servatur, quo ex lyceo Cremenezcensi delatom
esse putat Modestov. Utor imagine photographica editioni Modestovianae adiecta et ectypo
chartaceo luculentissimo, qnod praestitit Kulakovskius.
1

10

I :1. 2 (.
~f:IAB:E1 NO"
AnOJ\J\OYTO:I
ABPOArO:I :IOY
:IOVJ\OHO:I ~AP
HArO:IZHeOV
KA:IKHHO:IKA:IA
rov AH:EeHKAH
N EI KI-I NX PY:I E 0 N
:l:YH BA:l:EIAPrVPEO
vn E PTH:InOJ\ EO:l:
KAITH:IEAYTOH
yrEIA:I

YJ~ twl[fJ-cXxJou,
~(x~E.!VO~ ~\.7tOMOO~o;,

~p6(X1'0~ ~ouaouAwvo~,

~cXpvrzj'o~ Z~30u,

KcXaxl)vo~ KrzarZYou
ciVE3YJx(%v NEtXl)V XPUaEOV au'J ~cXaEt
ciPYUpEq> U1tEp ~jjc; 7t6AEW~ xcxl 'tYi~
EelU'tWV yEtC;.

Snperesse haec e subscriptione donarii a prae~oribus. Apollini Prostatae dedieati admodum probabiliter coniecit Modestovius, monens Achilli et Mercurio Victorias aureas multo
rarius esse dedicatas, titnlorum autem Apollinis Prostatae nomen referentium et huic titulo
simillimorum longam ad nos pervenisse SAr~em. (Victoria aurea cum basi argentea memoratur etiam in titt. 56 et 70). Initium igitur tituli, quod periit, hoc modo fuerit scriptnm:
~1'tX3n 'tux:n. ~1t6Mw'Jt npoa~cX~ oi 7tE?t ~OV tlva; ~o E1vo~ a~p(%nJj'ot etc. Quod autem
genetivi EouaouAw'Jo~ primam syllabam vitiose a quadratario repetitam et EOUAWVOc; formam
ionicam pro ~6AWVO~ esse idem putat, me non habet adsentientem: ea enim aetate, ad quam
titulus pertinet - est antem propter litteraturam saeculo 11 p. ehr. vix antiq~ior - nulla
iam ionismi vestigia in inscriptionibus Olbiopolitanis reperiuntur; nobis ~ouaouAw'JoC; nome'n
non videtur esse grae~um, ut alia quaedam in eodem titulo et in allls passim. Primam syllabam bis repetitam alia quoque nomina praebent, quae dicuntur barbara, ut KouxouvelY0<; in
tit. 76. - Vv. 1-2 minus probabilis mihi videtur Modestovii transcriptio quae est
14*

.~

108

OLBlA..

72-74.

YJaaw[ v] , ... OUt ~~p6(l10~ forma semel hic reperitur; in aliis titulis est 'l\.~p~yo~, quam
formam non differre nisi scripturae varietate persuasum mihi habeo.

72. Fragmentum tabulae marmoris caDdidi apartibus sinistra et inferiore mutilatum,

altum 0,28 m., I. 0,20, er. O,O? A dextra margo exstat et supra fastigii pars. Litterae
sunt plus 0,02 altae.
Mosquae exscripsi in museo historico (inter Buratschkoviana).
YXHI
I:TATHOI
"IMHTA
,<AAI\I
I:I\A

rA1'tX3lit tt]uXJJt.
[~7t6AAWvt

Ilpo]a'ttZ't?l oi

[7tEpL .....]v MJJtttZ[rou attp'nJj'ot'] KtXAAt[a3EvJJ~

]~, [L\ ]rt4

[oo~? X~A.]
M~rtrou

nomen redit in tit. 64.

73.

Fragmenta quattuor lapidis calcarii inter se coniuncta, a. 0,16 m., I. 0,14, er.
0,085; litterae fere 0,02 aly.e; primus versus a reliquis lineola seinnctus este
Mosquae exstant in museo historico (inter Buratschkoviana). Exscripsi.

aH

rAr]t%3ji ['tuX!)]

-rO}\}\QI\

[~1t ]6AAW[vt

npoa-

tttZ't]?J ot 7t[Ept ttov

tTviX ~ptX'nJyoi xttA.

HOlr
:J"

74.

Fragmentum tabnlae marmoris leucophaei &. 0,35 m., I. 0,20, cr. 0,08. Supra
habet fastigium, in quo ornamentum quoddam sculptum est; sub fastigio titulus erat, ex qu~
admodum pauca servata Bunt, quae tarnen bene leguntur.
Odessae exscripsi in .museo societatis. Olbiopolitanum esse lapidem scripsit Jurgevic~.
1

iOIBW~

'AHn I AL.
-PATH
~-I:~.

~Ot~ep

0[1 1tEpl

~ax ]AY)7ttt%O[JJv

tto

E.!vo~

a't]pCl'nJ[ yoi
. .... VY)~ At ...

Ir

Haec si rect~ restituta sunt, probat titulus praetores Olbiopoli~anos Apollinem etiam
Phoebi cognomine coluisse. Ceterum n 58 in epigrammate Apollo Prostates ipse Phoebus
nominatus este

--

..

--- -- ...

- - - - - - - - -..

---- -

~--

M 75-76.

109

TITULI DEDIOATORn.

b. Tituli donariorum Mercurio Forensi oblatorum.

75.

Tabnla marmoris albi integra quidem, sed non abscisa in quadratum, 8. 0,59 m.,
1.0,42, er. 0,11. Super titnlo Fortunae rota incisa est, infra manu admodum rudi Mercurii protome, dextra marsnpium tenentis, sinistra caduceum, utrimque foliola, e quibus id,
quod ad dextram spectanti est, caput humanum in medio incisum habet. Tituli litterae leviter
satisque "neglegenter exaratae Bunt neque inter se pares: maximae sunt v. 1 (a. 0,(3), minutissimae v. 7 (a. 0,015). Ed. L. Jurgevicz set. soc. Odess. v. X (a. 1877) p. 2 sq.
Lapis 8. 1875 in Olbiae parietinis repertus nuperrime e collectione Curisiana in
museum societatis Odessitanae pervenit, ubi exscripsi et charta expressi.
rA0HTYXI-I
EnIAPXOHT.QH
T.QHnEPlnOHTII<ON
HEII<IOYOI TTEPI~IOrE

HH~MAI<EAoHO~ArOPA

NOMOII< I All< Al:MYPOTOY

jo- l:Ol:l:IOl:I<APTTOY joliolun~
lio- ~nMAXOl:l:ANArOY
Zum

10

HAITAI:I-IAIOYIM IArOPAI.Q1

ANI8I<AHH:EII<HHAPr~PIAN

~nIPTH:l:nOAEQl:E~l:I:Tel
Al:I<AITHl:EA~TQH~rEIE'[!)

~y tZ3 'tux:n
'E1tt ciPx.OV't'WV 'twv 1tEpt nOV1:tXOV NElXiou of 7tEpL 4toyE.vY1{V) Mt%XEo6vo~ ciyoptXvofJ-Of

KlAlXCXC; Mupo'tou,
~6aatOC; K~p1totJ,"

Ewp.tZX0C;

~t%VcXyotJ,

fHAt'ttZC; tHAtOtJ
tE(p)p.{n) ~yopCXtwt vE.3(Y))xt%v NEt-xY)v ripyUpE(lV U7tEp 'tijc; 7tOAEWC;
e.uaa'ttZ3i(l~ xt 'ri1~ EtXU't'WV uyEicxc;.

Var. leet. V. 10 med. NIKHN Jurg. fortasse typothetae errore (in transcriptione
NEtXYJV).
Propter scripturae neglegentiam rllditatemque delineationum et lapicidae errores (n.
5, 9, 10) titulum aetatis admodum recentis esse putat Jurgevicz. At tamen eaedem litterarum formae etiam ~n allis titulis reperinntur, multo diligentius scriptis, ex. gratia in tit. 52,
ubi idem fortasse Ponticus Niciae f. inter praetores nominatus este
1

76. Tabula marmoris leueophaei integra, marginibus non dolatis, a. 0,44 m., I. 0,26,
er. 0,10. Tituli litterae satis minutae (a. 0,01-0,015), sed diligenter incisae facillimaeque
Bunt lectu. Ex Stempkovskii schedis ed. Rochettus Antt. Bospor. tab. VII BO 1 et p. 199;
inde Boeckh, C. I. Gr. 11 n 2078 (cf. add. p. 1000, ubi titulum correxit ad fidem apographi
Duboisiani).
Odessae servatur in museo societatis (e Blarambergii collectione, cf. Koeppenii Nordgest. p.. 77), ubi exscripsi et ec.typum chartaceum sumpsi.

110

OLBIA.

ArAe.HTYXH I
.EnIAPXONTO:IAAPKo,
oYI\n IOYTTYPPOYAP:IHO vac.
XOYOlnEPI"O:IEI~HH

ZH00YTOf ArOPANOMol
KOYNOYI:A 0H NAI OYMoY
KOYNAr01:A}\ElAN~PoV

ANBII:TI01:EAMBIQNoE
10

15

76.

~ j'cx3 'tuXYJt.

'E1tl ~Pxov't:o~ Mpxo[u] QUA7ttou lluppou ~PCTYJ6X ou oi 7tEpt lloaEtoiiv Z~30u ~o y' ci:yoptXvofJ-or
Kou.vo~ ~3l)vtou,

1\tlouxouvtXyo~ :J\.AE~clvpou,

KOYKOYNArO~PHXOY

~v3E.a~to:; ~t%fJ-~iwvo~,

NA roYAN E0 H KAN
E PM E I ro PA I Q N E I
KHNAPrVPANynEP
TH 1: nOl\EOI:KAI
TH1:EAYTONY
rE I A 1:

Kouxouvcxio~

tpYJXouvclYou
&:vE3"'t)xcxv 'EpfJ-E! yoPCXt<p NEtXYJV
cipyupav U7tEp 't'ij~ 7t6Ae.W~ xt ~Yi~
EtXU'tWV U)'EttXt;.

leet. V. 1: ArA0HI Roch. B. -

V. 2: MAPXOV Roch. in tab. (typothetae

puto errore), quem secutus est Boeckhius. - V. 6: KOVN01: Roch. (recte Dubois). V. 8 med. TI01:AM Roch. (Boeckhius ~ClfJ-iwvo~ legendum rect~ssime coniecit). lode patet
Koehlerum adv. Roch. p. 126 (= Ges. Sehr. v. I p. 212) nimis severe iudicasse, cum diceret
(la copie ... est remplie de fautes grossieres.
1\paY10Xou vv. 3-4 in Iapide scriptum pro 1\pO"YlouclXou, quae forma est in tit. 56 (ubi
idem M. Ulpius Pyrrhus est praetorom princeps) et 58; in tit. 110 habemus ~~O"Y)oxou.
To y [v. 5] pertinet ad IloaEt3Yiv. B.
Y(tr.

c. Tituli donariorum Achilli Pontarchae oblatorum.

Antequam ad ipsos titulos accedo Achillis Pontarchae nomen referentes, paucis demon
strandum videtur, cur omnes eos Olbiopolitanos esse persuasum mihi habeam. Cum enim
plerique eorum non in Olbiae ruderibus, sed alii aliis locis in ipso Ponti Euxini litore positis essent reperti, fuerunt qui Olbiopolitanos eos esse negarent. Ac primum quidem vir
doctissimus H. K. E. Koehler in commentatione quam de insulis et cursu Achillis scripsit
(p. 108 sq.), contendit Olbiopolitas Achillis templum in insula Borysthenide, quae hodie est
Berezan, habuisse i~ique titulos, qni nobis sunt 77 et 78, repertos et a Ribasio demum in continentem trausvectos esse. Ql1ae sententia Boeckhio quoque probata est. Sed ad eam refutan
dam ea commemorare satis est, quae Ribasii gener Ph. Brunn, vir de geographia Ponti
Euxini orae septentrionalis optima meritus, ad Th. Mommsenum scripsit (v. ad n 77), de
quorum veritate neminem puto dubitaturum. ~rtasse non erit inutile addere viros doctissimos Prendelium et Wiedhalmium, cum nuper Borysthenidis solom diligentissime explo-

TITULI DEDIOATORD.

111

rarent, neque templi vestigia nee nllam inscriptionem invenisse, quamvis alias res antiguas,
quae probarent Graecos olim hane insulam habitasse, permultas efl'odissent (de his explorationibns Prendelius ipse rettulit VI archaeologorum corigressui, qui fuit Odessae m. Augusto
8. 1884). De hac igitur titulorum origine non amplius cogitandum. Rib~sianos titulos re
vera in continenti r~pertos etiam inde conicere licet, quod postea alii tres tituli propinquis
locis in lucem prodierunt, nempe in vicinia pagi Troitskoje sive Koblevka dicti. Quorum
duos (nn 80 et 8'2) Morsakeviczius primus edidit coniecitque non fnisse Olbiopolitanos,'
Bed ex eo portu provenire, quem Arrianns (Peripl. P. Eux. 31 in geogr. Gr. mine ed.
C. Muelleri v. I p. 397: ~7tO OE .Bopua3EvotJ~ Eitl v~aov afJ-cxprfv, EP~fJ-y)V xext avwvufJ-ov a'trZOtot
t~~xov~ex xext Ev3EV Eie; 'O~YJaaov 01'0o~xov~ex EV 'O'OY]aaep Pf1~C; vtluaiv) et anonymus auctor
peripli P. Eu. (ibid. I p. 417) 'Oollaaov nominaverunt, Plinius (N. h. IV, 26) Ordesnm
, portnm, 'OpoY]aaov Ptolemaeus (III, 5), quemque in ostio Tiliguliani lacus, i. e. in vicinia
Koblevkae fnisse Stempkovskius primus statnit 1). Hane Mnrsakeviczii sententiam praeter
alios quosdam viros doctos, quos enumerare non refert, Jurgeviczius adeptus est, cum tertium titulum (nobis 83) haud procul a Koblevka repertum ederet; qpin etiam alios quinque
titulos Odesso adscripsit, e quibus duo (C. I. Gr. 1056 b et c) Varna Odessam a~vecti esse
dicebantnr 2), alii duo Ribasiani sunt, quintus in oppido Oczakov repertus est auctore
Mursakeviczio (nobis 79). Contra Muraltius (mem. de ]a soc. d'arch. et de numism. de St.
Petersb. v. 111 p. ! 89) cu~ videret titnlos a Mursakeviczio Odesso adscriptos simillimos
esse Olbiopolitanis et eis, quos in insula Borysthenide repertos fama ferebat, primus eos ex
Olbiae parietinis provenire dubitanter coniecit. Idem postea Beckerus adfirmavit (act. soc.
Odess. v. 111 p. 199 = mem. de la soc. d'arch. v. VI p. 180), cuius verba dtgna sunt quae
hic integra repetantur: Die bezeichneten [Inschriften], in denen mit keiner Silbe der Stadt
Odessus oder ihrer Einwohner Erwhnung geschieht, scheinen indessen, wie auch schon
Muralt vermuthet, vielmehr aus Olbia zu sta~men und nur hierher gebracht worden zu
sein 1 denn die Erwhnung von ~nf Strategen und von der Feier ffentlicher Spiele lsst
auf eine viel grssere Stadt schliessen, als Odessus gewesen zu sein scheint. Die allgemein
bekannte Verehrung des Achilles von Seiten der Olbiopolitaner und die Wiederkehr mehrerer
Eigennamen, die uns aus den bestimmt aus Olbia stammenden Inschriften bekannt sind,
fhrt uns vielmehr nach dieser, viel bedeutenderen Coloniestadt der Milesier. Haec recte
disputata esse facile BIbi persuadebit quicunque titulos de quibus agimus cum eis comparaverit, quorum origo Olbiopolitana nulli dubitationi est obnoxia. Primum enim Achillis Pontarehae templum in ipsa Olbia fnisse constat e Dionis Chrysostomi oratione Borysthenica;
deinde si quidem fuit ad ostium lacos Tiliguliani oppidnm, quod dessu8 vocabatur, admo1) H3e..t~oBaBiR 0 nCTODOJl. Ap. rpe'l. uoce.reml Ha i erant extraChersonesumTauricam sita, ut Alector, OdesCSeperUn nOBTa EBKcBBcRaro (Cu6. 1826) p. 48 sq. Cete- sus s~ OrdeBsus, Scopuli, Physce B.Istrlanorum portu8 D
rum addendumMursakericzium in priore tituli 80 editione I etc. De hac tarnen dicione nibil novimu8.
. ad T. 1tOAtt; haec adnotasse: urbs, 1tAtC;, nobis videtur esse:
2) Cf. quae de biB UtuHs exposui in Mittheil. d. D. Inst.
Olbiopolis, sub cuius dicione cctera Graecorum oppida ; in Atben B. IX, S Heft.

112

OLBIA.

1i-77.

dum parvum id fnisse inde patet, quod praeter quattuor scriptores, quos supra laudavimus,
nemo eins mentionem fecit iique ipsi nihil nisi portum proferunt; turn parvuli illius oppidi
instituts publica ea ipsa fuisse, quae Olbiae, scilicet ut archootes quotannis quini cum principe, praetores seni crearentur, qui enndem morem Achilli Pontarchae donaria dedicandi
haberent eorumque 8obscriptiones eisdem fere verbis componerent, qnibu, magistratus Olbiopolitani, minima est veti simile; denique, quod gravissimum est, permulta nomina in titulis
Olbiopolitanis reperinntur, quae patres aut filios aut propinqnos virorum prodant, in titulis
de quibns agitnr memoratorum. Quae omnia hic ennmerare supersedeo, cum de singnlis
nominibus in adnotationibus ad singulos titulos dictnrus sim; unum idque gravissimum
exemplum hic adferr-e satis erit: in tit. 77 e quinque viris, qui memorantur, Bolus estHeuresibius Adoae f., cuins agnatos in aliis titulis nondum liceat agnoseere. Ceterum facere non
p088um, quin confitear difficile ex,plicatn mihi videri, cur omnes fere tituli Achillis Pontarchae nomine signati (excepto tit. 81, qui ubi repertns sit, non satis constat) non in ipsis
Olbiae parietinis, sed in litore maris sint reperti 1).
Haec habui quae ~ursakeviezii et Jurgeviczii sententiae 0PPQnerem, eum laetus accepi
hune viru~ illustrissimum ipsum hodie titulos, de quibns egimus, Olbiopolitanos habere, 8
qnam ante dixerat sententia reiecta (in commentatione de situ Tyrae, Odessi, Eupatorii,
Tanae scripta, quam in VI archaeologorum congressu legit quaeque in actis congres~ns in
lucem prodibit).

77.

Lnglich viereckiger Block aus weissem Marmor; Hhe 1 Arschin 51/ 2 Werscbok
[1,07 m.]; Breite 8 Werschok [0,37 m.]; Tiefe 5 Werscbok [0,25 rn.]. Die ganze Inschrift
ist 13 Werschok hoch, von welchen auf die ersten 15 Zeilen 108/" auf die fnf letzten, mit
kleinem Bnchstaben geschriebenen, 2 1/ 4 Werschok kommen. Unter der Inschrift sind in den
Marmor ein Paar Vgel eingeritzt, und von denselben nimmt der links vom Beschauer dargestellte mit seinem von der LinkD zur Rechten gewandten Kopfe und Schnabel den Raum
vor dem Worte ~POM.n1 in der 20-sten Zeile zum Theil ein, whrend der andere, von
der Rechten zur I . inken abgebildet, unter der Inschrift seinen Platz hat, und in die letzte
Zeile nicht hineinreicht. Heide Vgel sitzen auf einem Zweige mit Blttern. Die Buchstaben
sind in den ersten 15 Zeilen 1/" [circa 0,02], in den 5 letzten 1/, Werschok. [circa 0,01]
hoch. Die 16-te Zeile beginnt gleich neben dem grsser geschriebenen Ar:.. der 15-ten, und
1) Ceterum cf. quae dixit comes Uvarov Bech. p. 82:
La ville [d'Olbie] est situee 1 deux verstes d'TIline
[Iljinskoje]. L'emplaeement Bor lequel elle fut construite
est eouvert de tumulus, et ~a et la on aper~oit des fosses
et des trous earres envahis par I'herbe. Voila tous les
vestiges de son antique existence. LAs pie,res et le8 co,,
dructions, qui Be voyaient a la Bur/ace du sol, ont tte
enletJe,s. Presqtle tous lei 11illages en.nronnants, aittsi que
Ja plus grtJMe partie 'OtschakoJ!, ont ete construits avec

ces piMru et ces da1les. On trouve souvent dans les mors

des habitations de paysans des morceaux de marbre pr~
cieux de differentes couleurs, qui proovent la beaute et
la magnificence de l'ancienneOlbieJ). Cf. etiamBuratschkovii verbaCatal. Dumm. coloniarum Graee. orae septentr.
Ponti Euxini (06m.i1 KaTUOrrL ltloaeT'&, pHBa~J[. 3.1.-BBCKBII'Ia KOJl OB iII"L, cy~eCTB. B'L ApeBHOCTB Ba c'ksepR.

6epery ~epBaro 11. B'L DpeA'kJlax"L BhlR. IOmaol POCCiB.

lJ. I. OAecca 1884) p. 14.
'

1i 77.

113

TITULI DEDIOATORII.

ist deshalb krzer, als die drei folgenden. Die letzte Zeile ist, da der eingeritzte Vogel den
Raum zu Anfange einnimmt, gleichfalls nicht so lang, als die drei vorhergehenden. (Becker).
Addo s~per titnlo epistylii particulam servatam esse. (Ex schedis Stemp[k}ovskii ed.
Rochettus Antt. Bosp. tabe V. D. 2. supplementis et incertis litteris nOll distinctis a certis;
idem explicuit p. 15 sqq. De fine tituli ad Rochettianum exemplum aliquid annotatur Journ.

de Sav. Aug. 1822. p. 491. Mox reetiorem ex lapide scripturam eum supplementis et notis
dedit Koehlerus adv. Roch. p. 12-19 [= Ges. Sehr. I p. 92 sq.] a~que iterum in commentatione dc insulis et cursu Aehillis Aet. Acad. Petrop. T. X. p. 107 sqq. Postremo
nuperrime Blarambergius, qui lapidem Odessae inter reliqua monumenta ipsiu8 custodiae
commissa identidem cum cura examinavit, alias lectiones attulit, veriores magna ex parte).
Boeckh, C. I. Gr. II n 2076. E lapide denuo transcripsit et edidit P. Becker Bulletin
hist.-phil. de l'Aead. de St. Petersb~ v. XV
, (a. 1858) p. 37 sq. = Melanges gr.-rom. v. I1
p. 51 sq. et act. 80C. Odess. v. IV p. 119 sq. (inde repetitus est titulus litteris minusculis
Philologi v. XIV p. 418).
Lapis quo loco repertus sit, non satis constat. ij,ochettus (Alltt. Bosp. p. 16) eum ex
Olbiae parietinis in locem prodiisse tradit; Koehlerus (Mem. sur les fIes ete. p. 108) certis
quibusdam indieiis (<<des traditions avereesD) fretus lapidem in insulaBorysthenide repertum
indeqoe a Ribasio ablatum et Blarambergio donatum adfirmavit; at Phil. Bruun in epistula
ad Tb. Mommsenum data(v. C. I. Lat. III, 2 p. 1009. Idem russice aet. soc. Odess. v. IU p. 64)
adversusKoehlerum haec scripsit: Ayant entendu frequemment de ce m~me Ribas, feu mon
beau-pere, que l'inscription qu'il avait donnee a Blaramberg, ainsi qu'une autre cedee par
lui an comte- Felix Potocki [nobis 0 78], avaient et6 deterrees pres du village du Touzla,
entre les timans du Tiligoul et de B~rezane, j'ai crn devoir profiter de I'occasion actuelJe
ponr indiquer l'erreur de Koehler, d'autant plus qua eette erreur lui a servi de principal
argument pour soutenir sa these, que l'on aurait designe dans l'antiquite deux lIes par le
Dom d'Achille. Beckerus tarnen Brunnio diffisus promisit alio loco se monstraturuin lapidem
re vera primitus in Achillis templo in insula Berezan fuisse positum, sed quantum scio promissa Don stetit. Hodie lapis Odessae servatur in museo societatis .(e Blarambergianis; cf.
praeter eos, quos supra laudavimus, Koeppenii Nordgest. p. 77). Exscripsi.
\

(T~u".

f1ide p. 114).

Va,.. lect. Rochetti, Koehleri, Blarambergii varias lectiones Boeckhius diligenter enotavit; nobis igitur satis erit indicare, quibus rebus apographum nostrnm a Boeckhiano et
Beckeriano dift'erat. V. 1: ArAeHITYXHI Boeckh ex Roch. et BI. - V. 2 in. '''''EI
Boeckh, ""EI Becker, extr. T uterqne. - V. 3 extr. llM Boeckh, 21 Becker. -:- V. 6 extr.
n Boeckh, T Becker.- V. 7 in. e uterque, extr. PI Becker. - V. 8 in. XI Boeckh, extr.
PH uterque. - V. 9 in. BI Boeckh. - V. 10 in. ~O uterque. - V. 11 in. OOY uterque,
tum VnEP uterque, extr. K omittit Boeckh. - V. 12 extr. nIA1:KAI Boeckh, nIAI:K
Becker. - V.14 in.n.KAI Boeckh.-V.16: 9AIOI:nOYP9AI Boeckh, nOypnA.OI:TTOY
15

114

OLBIA.

_AeHITYXI.~

U.AAIlnONT'.
~n:EPIANAzl/~~

~~ H N 1: Q
5

K P A T~~
TO~APXON~
nOYP0AI01:I~
aAIOV~HMHTP_

\X I AI\:EOl:IYP

~I01:A~OOYA~
10

~OMA POl:
~)Y

E YPHI:~
VnF.IIPHNHI:K ~

nOAYKAPn.AEK~~~
~PA

r A01 AI:THI:TT~~

Q l: KA ITH1:EAYT~~~
15

A1: nOYPe~OI

C~~

)YAPXONT[y~nNEN ~~

\ 0 NX A I A IIK

r~rYPHI~

~AOOYAPXON.E (.nNL~~

20

avis

APOM nAIAHN~~

~,77.

rAy]3ijt 'tuX[1] t
~iltAAEl

llov't'[cXpXYJt
oi] 1tEpt ~ve{p.tv]JJv ~wxpt%'t[ ou~]
'to ' apx.ov['tE~']
Iloup3la~ [noup]kiau, A1]p.~'tp[t~~]
AX tAAE,O~, Eup[YJai~]tO~ ~oou, ~[p.w.

p]ofJ-cxpoC; Eup1]a[t~i]ou U1tE[p] Eip~v1]~ x[al]

1tOAuxcxp1t[itZ]~ xa:[l riv]OptXj'tZ3itZc; 'tij~ 7t[OAE1
wc; XtZt 't'ii~ tu't'[ WV uyEi]tl~.

noup3[tl!]o~ no[up3rxi]ou ripx ov't[E]uwv EV[EtXtl

A]6vXtlt, oiax[ Wt. E]up1]a[i~to~
]ooou tipxov['t']euwv E[vetxtX]
opop.[ Wt], 7t[rx]tO~IJ.[ tl't't].

Becker.-V.17: EY.QN Boeckh, E ..nN Becker.-V.18 in. 1\0 Boeckh, turn KAI~Il:KONE
idem ex BI., ~1l:KnIE Becker. - V. 19: A~OOV APXONTEV.nNEN Boeckh, idem Becker,
.omisso prima ~. - V. 20: ~POM.nnAI~HN Boeckh, ~POM.n nAI~HM Becker, qui
pro paenultima littera H nullo modo .n et pro ultimo M nullo modo N legi posse disertis
testatur verbis. Idem ad VV. 17.et 19 haec adnotavit: (V. 17 fehlt nichts nach dem zuletzt
stehenden EN, mit welchem Worte auch die 19-te Zeile schliesst; in beiden Zeilen darf also
nichts sopplirt werden. Non recte: utrum enim post EN in fine utriusque versos fuerit aliquid scriptum necne, diiudicari non potest, quoniam totins lapidis superficies ad dextram
laesa est: Ipse quidem Beckerus reliquorum versuum supplementa ad dextram posuit. Ideo
ntrobique tv[EtXtl] restitni conl. tit. 80.
V. 17 AONXAI vitiose scriptum esse secundum pronuntiationem (<<nach dem Wortklange
unorthographisch ... geschrieben) pro AOnIJ et v. 20 TTAI~HM pro ~HM(ATI) recte
Beckerus statuit; nemo sane AOVX.t illud dorismo expIicabit, qui Olbiae ut in colonia Milesi~ nullus foit (cf. AOVx:n 0 80). Boeckhins cum apographa haberet vitiosa, VV. 17-18
restituit pxov~euwv [iv ywvt OttlU]AOV xal oiaxov, e( vv. 19-20 PXOV't'EUWV EV [IWVt- xtll] 0p0!LCP 1ttlio[w]v, et rem explicare conatus est ita, ut Purtbaeum et Heuresibinm,
cum archontes essent, gymnicis simul ludis praefuisse statueret, sed ipse non potuit quin
fateretur dictionem esse eiusmodi, ut aegre pateretur interpretationem, nec videre se aHod
nisi ut Purthaeos diceretur munere soo archontis functus esse in ludis (EV tiywvt), dia"li et

-,

1i 77-78.

115

TITULI DEDIOATOBII.

. disci certamini speciatim praepositus, et similiter Henresibius alii eertamini et cursui puerorum. Contra Beckerus, cnm accoratius hOB versns exscripsisset, rectins quoqne interpretatus
est: .Wir sehen jetzt, inquit (ed. germ. p. 57, cf. ed. rUSSe p. 124), dass Purthaios ... und
Heuresibios ... nicht Kampfrichter waren (Boeckb C. I. 11, p. 88, 8...), sondern dass sie
vielmehr selbst in den gymnischen Wettkmpfen den Sieg davon getragen hatten, und zwar
Purthaios im Lanzenstechen und Diskoswerfen, Heuresibios im Wettlauf und Wettsprung.
Der Wettlauf der Knaben (op6fJ-0~ 7tcxi;wv), fr dessen Existenz in Olbia nach dieser Inschrift
(Koehler Mem. sutZes Ues etc. p. 636 sq.) schon gar kein Zweifel mehr zu herrschen schien,
fllt also von selbst weg etc.
De arcbontnm principe haec Boeckhius: Nomen AnaximenisOlbiae habuimus D. 2059
[nobis 22], ubi Antiphontis pater est; Antiphontis f. Socrates habetur D. 2077 [Dob~8 78].
Hoc vero loco Socr~te8 est Anaximenis pater: vides hOB omnes eiusdem esse familiae.
Steolma igitur hoc fuerlt:
~\Vt%~tfJ-EVYJ~ aut hoc: ~wxptX'tl);
I

~ v't'tepwv

~vCX~tfJ-E.vYJ~

Ewxprl't'YJ~

1\v'tt~ti>~

~v~tfJ-E.VYJ~.

~xpa'tYJC;.

Anaximenem arcbontum tum quartum principem fuisse addendumque fnisse in eponymo

ut annus a ceteris distingueretur annis, quibus is eponymus fnisset, item monnit
Boeckbius contra Koehlernm, qui 't'o 0' illud rettulerat ad cipXov'tt~. - Vv. 9 -1 0 ~fJ-wp]6fLt%po~ restitui e tit. 64, ubi ~euresibius Amoromari f. memoratnr, huius pater aut filius.
.Etiam Purthaeus ,et Demetrius, qui memorantur vv. 6-8, patres foerint aut filii eorum
virorum, quos in tit. 98 scriptos invnimus.

'to 0',

nepeUOA':Iae C'L Ao6pWII'h c~acTieK"h. AXHUy OBTapxy apX.OBTIiI AB&KC.KeJrL CORpaTOS'L B'h 4-1 pan.
TOBapam.a: I1ypeal I1ypeaes"L, ~HMHTpil AXB.-JlOB'L, ESpUCHSil AJf,OeB'h, AMOpOllap'L EBpuCHBieB"L [DOCB8TB.lJI]
3& K.p'L, IIBOrODJlOAie H KymeCTBo rOpOA& B co6CTBeBBoe 3ApaBie. nypeal ypeaes'L BD 61i1TBOCTL apIOBTOJrL
o.r-epmu"lt Do6i,IJ [B'L COCTa3&Biax'L] KODLell'L B ,I,HCKOII"L. EBpHCBBilt A.r-oeB'h B"L 6h1TBOCTL apXOHTOII"h o.r-ep3(U'L
11

Do6'iAY B'L

6irl

Dpy~aBLB.

"

.~

78. Lapis ab Olbiopolitis sub donario positns ... marmoris candidi, pe;fecte servatus,
scripturA diligenter incisa, nune in loco Tultschin, praefecturae Podoliensis, in horto. Ed.
10. Potocki Histoire ancienne d~ Gonvern. de Cherson p. 29. Hinc Clarkius Itin. T. J.
p. 621 red. 4 v. 11 p. 362] communlcatum cum ipso a Kelsalio; ex Clarkio Rochettus
Antt. Bosp. tab. VII. n. 2. Rectius dedit Koehlerus, qui &. 1817. ex lapide transcripsit,
Comm. da ins. et cursu Achill. in Act. Acad. Petrop. t. X. p. 113. quem sequor. In fine
nibil deest; sed fuit eo loco antiquior olim ioscriptio [huit lignes indistinctesD .Pot. Koehl.],
quae deleta est, ut haec in eius locum succederet. Boeckh, C. I. Gr. 11 n 2077.
15*

116

16 78-79.

OLBIA.

De loco, ubi lapis repertus sit, v. quae ad 0 0 77 adnotavimus. Periis8e videtur, ut alii,
qui in loeo Tultschin servabantur. Repetitur exemplum Koehlerianom.
'AxtAAET nov-rtfpX1J t

AXIAAElnONT APXHI
01 IIE PINEIKH:eAT 0 N

oi 7tEpt NEt)t~PCX'tov
NEtXJJPcl'tou VEW~EPOV &Px. ov'tg~
1Epoawv 'E7ttxpcl~ou~,

NEIKHPATOrNEO
TEPONAPXONTEE
5

IEPO~QNEnIKPATOYE
~OKPATH~ANTI~nNTO~

ErPH ~ I B IO~ ~1"PA TO N 0

XClpta~ptov.

XAPI~THPION

1Eprl'tEUOV'tOC;
"
'Co
Mouxouvxupou

I EPATE ro N TO:E
MOYKOrNAKYPOYTO 4

Var. lect. Va. 1. Pot. omittit ultimum I et

EiJpYJai~tO~ ~P'twvoc;,

ntAOlOC; 'f1tclvE,oc;

nEAL\IO~rnANEO~

10

~Qxpa't'YJ<; j\v'tt~wv'Coc;,

~,

0 .

3 punctum. Vs. 3 extra lectio certa

est ... Vs. 5 vulgo deest, a Koelll. additus ex lapide. Vs. 7 Pot. EYPHEHBIOl:. Boeckh.
Versum 5 habet Pot., sed errore omisit Clarkins ideoque Rochettus, qui Clarkianum apographum repetiit.
.
Sacerdo8 manifesto est . ~. chillis Pontarchae; nomen eins Koehlero est MoOxoc; Nt%xupou;
dicas etiam nomina esse Mouxouv(%~ Kupou. Sed ex analogia nominum horum barbarorum
videor mihi docuisse in Introd. II, 6. 12. UDum esse nomen MouxouvrXxtJpo~; neque in sacerdote Achillis necessario addi patris nomen docet insuper D. 2080 [nobis 81]. Sacerdotem
hune post restitntam quidem urbem non esse Olbiopolitarum eponymum dixi in Introd.
Niceratu8 Nicerati f. qni D. 2093 [nobis 122] comparet, idem sit necne, deeerni nequit.
Boeckh. Fortasse Nicerati illius filius potius hic fuit ideoque VEW'tEPO~ dicebatur, ut a patre
discerneretur; patris Intem nomini Graeco fortasse eadem de causa barbarum nomen addebatur.

79.

VB.

Tabula marmoris leucopbaei integra quidem, sed non abscisa in quadratum,

a. 0,44 m., I. 0,32, cr. 0,15. Titulus diligenter exaratus (litteris c. 0,015 altis) incolumis
servatus este Ed. N. Mursakevicz in diario Odessitano (OAeccKiii: BtCTHBK1) &. 1834 n 38
et in libro inscripto Descriptio nummorum veterum graecorum atque romanorum qui inveniuntur in museo N. Mursakevicz (Odessae a. 1835) p" 67. E diario Odess. sumpsit
Boeckh, C. I. Gr. II add. p. 999 n 2077b, inde rursuS Le Bas, Voyage arch. loscr. p. III
seet. VIII 0 0 1573.
Lapidem aestate &. 1833 iuxta oppidum Oczakov repertum (cum fragmento epistyl
marmorei satis beDe conservati et mutilo statuae truoco, fortasse Hercolis) tradit editor
rDssicus. Exscripsi Odessae in museo societatis.

--

79-80.
1

117

TITULI DEDIOATOBU.

r9H
TYXHXIA
AEITTONTPXHI
OITTIPI KA"AI:I9ENHN
XATYPOY~TPATHrOI

llH HO~QPO:l:"ONTIKoY
NBZO~NOYllHNIOY

X I"" EY~ ~y N1 POclOY

BA~A rO:I I :EZ~P~OY
10

,-_.- ..

~A~rO~KOYzAIOY

Y TTE PTH~ TTO"EQ :I EYl:TPal~ K IT~I:I:EAYTQN

YrIIA:I XAPII:THPIOH

nI'tUxn

. j'tX3

i\xlAIAEl llOV'tclpXJJl
Ot 1tEpl KAAta3EVYJV
Et%~U?OU a~p'tYJi'0i

M1]v6wpo~ llov-rtXOO,
Ncl~CltO~ NOUfJ.YJVlOU,

'AXtAAEU(, ~uv('t)p6fOU,
,Bcl(%i'O~ 'IE~8pclou,
At%Orxi'0~ Kou~iou

Vita?

~~

1tOAEWC;

EUa1:tl

3ttXc; xa:l 'tlic; E4U'tWV

U1Ett%C; Xa:pta~ptOv.

Va,.. lect. Exemplum in diario Odess. editum (et cum eo Boeckhianum et Le Basiannm)
manifesto laborat vitio, typothetae sine dubio, non editoris: vv. 9-10 vocibns quae sunt
IEZ~P~OY et ~MAr01: omissis reliquae (B~ArOI:KOyzAIOY) in unum versum
coniunctae suut ita, nt quattuor ev-enerint praetores praeter priricipem. Quod vitium typothetae esse alterum Mnrsakeviczii exemplum probat. In hoc autern v. 8 med. EIN 8criptum.
est, item typothetae errore! (In lapide NT litterae ita exaratae sunt, ut quasi Nn inter se
ligatae prodierint). Litterarum formae minus recte expressae sun~ a Boeckhio et Le ,Basio,
quippe qui exemplo litteris vulgaribus edito essent usi.

80.

Tabula marmoris candidi optime servata, a. 0,50 m., I. 0,37, Cf. 0,07. Titulus
'Iitteris elegantissimis (a. 0,02) inscriptus este Ed. N. Mursakevicz in diario russico Odes. sitano a. 1836 n 42 (inde repet. Journal d'Odessa 1836 n 43) Kyriakovii aj)ographo usus,
et act. societ. Odess. v. I (a. 1844) p. 278 n 1. (K. Muellenhoff Hermae" v. 111 p. 440
n I eschedis Th. Struvii, qui Mursakeviczii exemplum editum videtur transcripsisse).
Mursakeviczius tradit lapidem vere a. 1836 repertum esse ab incolis vici Troitskoje
dieti, cum lapides eft'oderent in llttore maris plus MD passus a vieo distanti ; que~ vicum
45 verstis ab Odessa in ripa Iacus Tiliguliani (TBJBryJlbCKiii JBM&H1, haud procul ab ostio
situm esse. Exscripsi Odessae in museo societatis.
(T&mMn tMe p. 118.)

rntimi duo versus reliquis neglegentius scripti Bunt, sed eadem manu.
Var. lect. V. 4 extr. HABA MueII. - V. 6 med. KAPAI:l:TOl: et v. 14 in. EN edd.
Caraxtos Arguanagi f. (v. 6) pater fortasse ast sive filius Arguanagi illius, qni in tit.52
ast praetorum princeps. Vv. 7 -8 Mursakevicz legit Il61tAto~ ArA&o'~, 'A:I..&AAEU~, quasi duornm
virorum nomina, sed Ph. Bruun act. soc. Odess. v. 111 p. 65 et Tb. Struve ibid. v. VI p. 28

118

Je 80-81.

OLBIA.
1

10

ArA9H TYXHI
AX II\1\I I no HTA PXH
01 nIPI AIOH I~I-IHA X 11\
A:E 0 XXTPATH ro 1HAB A
ZO l:~ QTOY EPOI: IYPH.X 1
810VKAPAzFTOXAPrOYA
HArOY TTOTTAIOXAIAIOX
_A X 1)\)\ I VXMOYP~ArO
_I<AcI>AHArov Y TT I PI V
XTAf)IAXTHXnO)\:EOXICAI
THXIAVTOHVrI lAX
XAPIXTHPIOH
AE/\N I~HI:AXI""E/\I:
~N E 1 K A
NXH

"0

n'tuXYJc.

~ j'rx3

h.XtAAETnov~pxn

oi 1tEpl Af.W-

vioJjv" ~ XtAAto~ trrPt%~loi

NtX~to~ A(U~o,
,rEpw~ EpYJat~iou,

Kt%p~~oc; ~Pyouvj'ou,
n61CAtO~ Al~toC;

'AxtAAEUr"
Mou?o(lj'o~ KfClVrlYCU
U1tEp EiJa~3ic; tijc; 1tOAEOOr, xt 'tij~
EU~WV iJi'Ei~ Xt%Pt~PlOV.
AEwvio1J; ~X&AAE.Or, [t}nixtX AOVx:n.

monuernnt omnia nomina unius esse viri., Propter eadem titulus Hadriani temporibus non
est antiquior.

81.

aLapis OlbiopolitOlnUS, cuius scripturam ex schedis 10. Potocki Comitis, quarnm

apographa non satis certa sunt, ed. Koehlerus comm. de insulis et cursu Achill. Act. Acad.
Petrop. t. X p. 11 7. Extabat olim in loco Tultschin; sed a. 181"7. eum ibi iam non repperit
Koehlerus)l). Boeckh, C. I. Gr. 11 0 0 2080.
'
Repetitur exemplum Koehlerianum.
1

ArA0HITTXHI
EnIAPXONTONTON
nEPINEIKH PA TON
AA4AT01~ . . n rAE

~ j'tX3ijt ~UX1Jt.

'E1tt tiPi:OV1:WV 't"wv

1tEpL NEtX~P(l";OV ,
A(lorf[j']ou rA~]Wj'tX~

~TE~ANONIEPA TE1~

~E.epvov tEP(%~E.U-

~A~TOAErTEPON

a~ 'tO OEtn:EpOV

AXIAAElnONTAPXHI

i\.xtAAET novttPXJjC.

~~W1'tXr,

debetnr Blarambergio in litteris ad me datis, qui hoc nomen in ansa vasis

argillacel repperit. Boeckb. Cf. quae ipse Blarambergiu8 scripsit Journal d'Odess8 a. 1826
n 76: ceEn defon~ant Je terrain dans un petit jardin qui tient a la maison de M. le comte
1) Cf. ipsiosKoehleri verba: -La troisieme inacription
adressee a Achille etoit aus8i Tultchin, mals en t817 elle
ne s'y trouvoit plus, ainai que d'autres marbres d'OJbie,
dont j'avois re~u, par la coD;lplaisance du comte J ean Potocki, des copiea dessin'ea avec la plu8 grande exactitude.

Ces marbres avoient eu le sort de certains autres qoi faiBoieDt partie de Ja fameuse collection d'Arundel; d6poses
dans une cour, Ha s'6toient perdus, et avoient ete detroits
par lei ouvriers et les ma~ons D.

.M 82.

119

TITULI DEDIOATORn.

da St. Priest [a Odessa] ... on a trouv6 plusieurs debris an terre cuite .: . et beaucoup dei
debris grossiers d'amphores ... Bur le col brise d'one de ces ampliores on lit les lettr~8 gr~cque8
A'Yoro etc. - ~tXOcl[l']ou nomen, quod ex coniectura posuit Boeekhius, redit in tit. 79.
DepeBOA".Ia. C'It Ao6pLlII'L e~acTiell'L. pa apIOHTax'J, BaR.paTt c. AaAara
6wsmil' *peu.oll'h BTOPII~BO, [DocBIITm] BiHeu.~ AXUJlY nOBTapxy.

82. Tabula marmoris candidi integra,

8.

C'D 'l'OBapB~a.B

AucoM.,

0,53 m., I. 0,38, cr. 0,08. Titulus.litteris

grandioribus (a. 0.022) exaratus optime legitor. Ed. N. Mursakevicz aet. soc. Odess. v. I
p. 279 n 2; inde repetiit E. Muralt, Bulletin hist.-philol. de l'Acad. de St. P6tersbourg
v. 111 p. 352; ex hoc expressus est titulus in diario quod inscriptum est Zeitschrift fr die
AltertbumswisBenschaft)
a. 1847 0 85 p. 680, unde ruraDS 8umpsit Car. Keil, (Hall.)
41
Allgem. Literatur-Zeitung 8. 1848 n 164 p. 156. Postea edidit K. Muellenhoff Hermae
v. 111 p. 440 n 11 ad fidem apographi Tb. Struvii, qui titnlum e Mursakevicz exemplo
edito, Don e lapide videtur transcripsisse.
. Lapidem a. 1839 ibidem, obi tit. 80, repertum tradit Mursakevicz. Exscripsi Odessae
in museo 8ocietas.
1

10

ArAeHTYXH
AX IAAI 1"0 HT A P X H
KAI eETI~I:IKAPTA
HO:I A Z I A I OY I I PA
TEY :IA:IYTTI P TH:I
nOAIO:l:IynO:I I A:
KA I E I PHHH:I KAI TI-~
EAYTOYY rII A:I
XAPI:ITHPIOHInIAP
XOHTO:I:IATYpoYAPn
MI~QPoy

i\l tX3 'tUXYJ.

i\XtAAET ov't~XY1
xt%l 0E'ttOt ~xtX{Ytt%
'.4.Y'
VO~ .l1"tt%tOU tEPCZf

'tf.ucr/Z~ imlp 'tij~

1t6AEO~ tu1toai[;]
xt E.ip~v1)C; xl ~[ii~]

Et%U~OO 1UCZ~

XtXPt~PtOV t1tl Ip-

Xov'to~ ~~POU
fJrtOwpOU.

i\.p~[f,]-

Mursakeviezius eum titulum iitteris vulgaribus ederet, litterarnm formas fideliter reddere non potuit; sed ne Muellenhoffius quidem eas recte reddidit ideoque Strurium exemplnm Mursakeviczianum ei misis8e puto. Ceterum varia lectio in eorum exemplis fere nulla
est (v. 7 extr. TH.); apud alios transcribentiom errores quidam comparent aut typothetarum,
quos notare supersedeo. Litteratura ei, qnae est in tit. 80, admodum est similis; id uoum
diWert, quod hnins litterae maiores Bunt et paolo neglegentins exaratae.
Titulus eo maxime nomine memorabilis, quod Achillis matrem una cum filio cnltam
refert. EU1toai~ (v. 6 et tit. 83 v. 8) vox ignota quid significet, alii aliter explicare eonati
sunt viri d~cti praeterKeilium (1.1. in lemmate; cf. quae idem dixitPhilologi v.XVIp. 25),
qui locnm minime corroptum ita sanare stnduit, ut EU1to[p]icz~ legendum proponeret; sed 1:

120

1@

OLBIA.

82-83.

littera in utroqne titulo certissima este Mursakeviczio et Jurgeviczio (1. 1. ad tit. 83) e.u1toai
est (bona potatio (6.1aroBTie); eandem explicationem adeptus est Tb. Struve (mus. Rhen.
XXV p. 355 = act. soc. Odess. VI p. 27), quem tamen non fogit alium potina sensum requiri,
ubi EU1tocn feminae nomen esset (C. I. Gr. 3690, praeterea I.. e Ras, Beotie n 387) aut deae
(C. J. Gr. 3906 b; Euocritl ibid. 3858), et in magistratus nomine quod est EiJ1tOcnPX1J~ (ibid.
3385 et in titulo Thasio 2163, ubi idem nomen 8ubstituendnm pro a1JfJ-7toatcXpXllC; verissime
monuit I.H. Mordtmann Revue arch. v. 35 &.1878 p. 113; Erythris eundem fuisse magistratum probat titulus Le Basianus 53 et Hamilt. 234; Odessi idem obvenit in titulo a Mordtmanno 1.1. primum edito). P.Beckero (Mel.gr.-rom.v.Ilp.56=act.soc.Odess.IVp.124)
EU7tOa&iX idem est atque Eua'tt%3itX derivandumqne est a 1tOVEf:tl = lat. pono (positio). Quae derivatio sine dubio falsa est: 7tovt!v enim neque ponendi vim habet, nec eiusdem est radicis (cf.
A. Vanicek Griecb.-Iat. etym. Wrterbuch pp. 978 et 1164). Beckerianae similem explicationem Mordtmannu8 1. 1. proposuit: li faudrait voir, inquit, dans le mot Eu7toairz UD synonyme de Eip~vYJ et iJyiEttX, et EU7tOattZpxYJC; designerait un magistrat analogue a EiPllVcXpX1)c;,
espece de directeur de la st1rete generaleD. Cumanudis denique putat (l:UVtli'wi'~ A~. 3YJ'
O'tlUp. s. v.) EU1tOO'&tlV idem esse, atqne EUOO'ttlV (qnae vox notissima), i. e. XtlA~V o~~'O ~
e.xtXp1tiv ~ EU31)vttXva, nec difrre .isi 8cripturae varietate. Haec viri doctissimi sententia
ceteris multo mihi videtur veri similior.
DepeBOA".Ia. OL ~o6pYJrL cqatriell'lt. AXHJI.-Y osTapxy H geTBAi CKapTall'lJ c. Aaiss, tSwsmii .peU.OI, [DOCBST....'L] tSJlarOAapCTBeBBoe DpHBomesie 3a 6.. aroeOCTORllie rOpOA& H.Bp'L H CBoe 3ApaBie, Dp8 apxoarl
CaTBpt eHBi ApTeliHAOpa.
f

83. Tabnla integra lapidis arenarii a. 0,46 m., 1.0,27, cr. 0,19.

Qnadratariu8 in titnlo
exarando admodum. inscite et neglegenter versatuB est (litt. alt. 0,017-0,02). Ed. L.
Jurgevicz act. soc. Odess. v. V (a. 1863) p. 994.
Lapis a. 1863 repertus in ripa excelsa lacus Karabascbiani (Kapa6amcKiii JllIMaH'b), quin.:.
que verstis a praedi,o cui nomen est Troitskoje sive Koblevka distantis (cf. ad n 80), exstat
Odess&e in museo societatis. Exscripsi et charta expressi.
1

I\rA8H TI'XH

AX 11\/\ 1:1 n 0 H

10

TAPXHC>J\Pt+1 rol:
AX I A"EO, IEPA
TEYWHAHE9H
k EHXA P 1I:THPI
OHYTTWff~I I: TTO
AE UJ ,rl4M#J) I: IAI:

~\:y{)3ii 'tUx!!
~XtAA(e.)t llov't(<<)pxn ~(a)pv(tz)roc;
(J\)XtAAEo~ iEP-

1:EUWV civE.3YJXEV

Xt%Pl~P&-

ov U7t[Ep ~]~

1tO-

I<ITt-.~(TOY

'Ae.w[ c; EU7tloat~
xt 't'[lic; ttX]U1:o0

vrEII:

uye,itz~.

Je 84-85.

121

'IiTuLI DEDICATOBU.

Var. leet. Quadratarius propter neglegentiam aliquot litterarum ductus ipse omisit, ex.
causa vv. 1-4 pro A quinqnes 1\, pro E v. 2 I: incidit. Jurgeviczius eum titulum litteris
vulgaribus ederet, neque bane scripturae varietatem, neque litterarum formas fideliter reddere potuit, praeterea v. 7 quartae a1fine litterae, v. 8 quartae ab initio, v. 9 quintae a fine
vestigia omisit.
Quod ad tituli aetatem attinet, Jnrgieviczius eum ad laut 11 p. ehr. saeculum dubitanter rettulit propter scripturae neglegentiam omissumque iota mutum et \J) Iitterae formam.
Equidem saec. 11 p. ehr. antiquiorem titulum non puto.

d. Donariorum publicorum fragmenta ineerta.

84. In loco Iljinskoje prope Olbiam ex lapide trauscripsit Stemp[k]OVSkiU8 (Koeppen,

Nordgest. p. 78); ed. Roehettus Antt. Bosp. tab. X D. 1. Boeckh, C. I. Gr. 11 n 2068.
Iam Koeppenius I. c. non nosse se dixit, quid lapidi evenisset. Repeto exemplum
Rochettianum.
1

OlllEPIANTn
NIONKAArMON

~TPATHrOI

Oi itEpt ~v~WVtov KAtXu010V a'tptl-

OPONTHl:~TIA

't'1JI'oi
'OPOV1;l)C; l:1tezotixou,
NoUfJ-~V10C; ntlacXpou,
lltXititiez~ l\pia't'wvo[C;],
llat[o]YJC; .7tOAAW[viou X~A.]

MKOTNor

MHNIOl:TIA
~APOrTIATI
nlAEAP~Tn

10

NOrTIAl:IA
mAllOAAO

Boeckhius supra v. 1 verba [j\ycz3n 't'UX,!h l\.itOAAwVl npoa~rX~] posuit, Bed conlato
tit. 85 cogitare licet dei nomen post ~raetorum de~um nomina fnisse positum, ut ante
versum, qui nunc sit primus, nihil perierit. Superesse utrumque fragmentnm e donariorum
subscriptionibus maxime est veri simile, sed eum praetores praeter Apollinem Prostaten
etiam Phoebo et Achilli Pontarchae solverint vota neqne quidquam insit titulis, unde CODligere liceat, cnius dei nomen in fine perierit, hoc loco eos ponere placuit.
Vv. 7-8 fortasse nr.citi(%~ legendum esse, ut in aliis titulis, manuit Boeckbius.

85. Tabula marmoris candidi inferne fraeta,

8.

0,26 m., I. 0,22, cr. 0,0~5. Supra

omata est fastigio cum scu]pto clipeo; margines paululnm eminent. Titulus litteris elegantibus (a. 0,015) incisus etiamnune optime legitur. Ed. Th. Struve aet. soc. Odess. v. VI
16

122

J\'! 85-86.

OLBIA.

(1867) p. 24 et musei Rbenani v. XXV (1870) p. 353 n 4, Jurgeviczii usus apographo. (K.
Muellenhoff Hermae v. 111 p. 445 n VII ad fidem exempli Struviani rnssice editi).
Exscripsi Mosquae in museo historico (inter Buratschkoviana).
me.

OIT' EP I MAI cl>AP

NON 8EOTEI
MOYI:TPATHrOI
KOYKAII: AP1:A
" I n NOT 1:ATY

Oi 1tEpt ~Iat,,@lvov
fLoU a'tptXf'CYlj'Ot
Kouxat~
~a'tupo~

eEO'tEt-

i\.paaIAtwvO:;,
Ko ...

POI:K(~

Quod apud Muellenhoffium v. 4 legitur ICOYNAII:, sive typothetlie est error, sive
transcribentis. Cur hoc loco fragmentnm posuissem, dixi ad n 84.

86. Tabula marmoris albi superne fracta, a. 0,28 m., 1.0,215, er. 0,065, marginibus
paululum eminentibus. l'itulus vaJde detritus est, maxime vv. 5-8 med., ubi ni\1il iam
distingui potest. Litterae satis minutae. Ed. Tb. Struve mosei Rhenani v. XXV (1870)
p. 358 n 7.
Exscripsi in museo Universitatis Odessitanae, quo lapis e collectione Curisiana pervenit.
1

,\

~~

, M ~ A K0

uYl: KH 1:MAEOY1:
I EPEY1: MI K . nN EY

KAIPOY~~~'IK{\EI
~0

NA N EfiSi.J6fj,N

Y 1 E ~jt%~~;:i:r:~O " E
n 1: K 1~~~5r H 1:
E A Y T n N Y r E I A 1:
1

.. B]o~[xYl~? BtX]oa.xou,
le]ua)(:ii~ l\laEouc;,
tEpEUc; ~Itx[t]wv Euxatpo ['tp]iXAEt[v]ov rivq311x]v
U7tE[p f'CY1~ 1t]6AEw~ x[rlt] 't~~

Eau~wv iJyEtac;.

"ac.

- v. 2 in. A~A - v. 3 in. 0Y - v. 4 MIKlnN omisso interpunctionis signo - v. 5 post lacunam nil nisi "EI - v. 6 in. N"N, extr. N - v. 7 in.
nihil nisi Y - v. 8 in. .o.I:, extr. HI: - v. 9 med. NY Struvius. Idem v. 2 ~1t]aocZxou
restituit e tit. 84 et ad vv. 5-6, quos in transcriptione non suppletos reliquit, baec adnotavit: Mein College Jurgie,,:icz mchte Z. 5 AztAAE! ergnzen, mir ist es als knnte ich
vor dem AEt ein x sehen, dann wre es fHp~XEr. Das v de! Z. 6 muss doch wohl tivE3Y)x]v
andeuten. Doch worin bestand das Geschenk, das die Mnner dargebracht? Quae ego proposui supplementa, nulli videntur dubitationi obnoxia (cf. tit. 62, ubi xAEtVy) AEt'tl] memorator). Dei nomen superiore lapidis parte fracta periit. Quod autem fuerit, haud facile est

Var. leet. V. 1:

~A

587-"89.

123

TITULI DEDICATOBII.

dicto. Cogitabam de Apolline Prostata, quoniam subscriptiones donariorum hnie deo oblatorum semper. ipsum donarii nomen referunt, cum in dedieationibus Achilli Pontarchae faetis
plerumque pro donarii nomine simpliciter dicatur x.ptCT't~pto'J (exceptis titt. 81, ubi corona
memorata est, et 77, in qoo ipsum illnd x.?ta't~pto'J omissum); sed obstare videtur S8cerdotis mentio adiecta, 'quae alibi in dedieationibus Apollini Prostatae factis non invenitor.
Ideo hoc loco titulum ponere praetuli.

87. Fragmentum tabulae marmoris albi ab omnibus partibus mutiJum, a. 0,14

M.,

1. 0,12, er. 0,05, Iitteris circa 0,02 altis inscriptum. Repertum est in Olbiae parietinis a. 1877,
servatur Kischinevi in museo Surutschaniano. Exscripsi.
A
,L\A~O

rAr]t1[3ii t 'tuXYJt.
Gi 1tEplJ AtXOo['J ~o OE!VO~
.pxov~ JEC;

E1:ETTI
~O

'E7tc[ xpa~YJ~ ~Q
OETvo;, a]cXoo[e; x'tA.

Lineola inter. vv. 1 et 2 in ipso lapide este Titulo tarn misere babito suppleD;1en~ mea
dubitationi sane obnoxia esse possunt. Si vera sunt, fnisse eum Acbilli Pontarebae dedicatorium eum maxima veri specie conicias, eum archontes nulli alii deo vota solvisse videantur.
'E1ttx?a.~ouc; nomen Olbiae notum. V. 4 etiam l\.6[YJc;] aut '1\oo( a3Q~] restitui potest.

88. Frustum tabulae marmoris albi 3. 0,14 m., 1. 0,15:5, er. 0,04, litteris circa 0,02
altis inseriptum; a sinistra exstat margo.

Exscripsi Mosquae in museo bistorico (inter Buratschkoviana).

I

1\ I

,IOAEQX
TfiNVrEIA

tivE3]1)x['J U1tEp
1tOAEWC;

'tii~]

[XCCt ~Yic; EtXU]-

'tW'J u)'Ei( c;].

1NJC.

89. Frustum tabulae marmoris candidi a. 0,28 m., 1. max. 0,15, er. 0,13. A dextra
exstat margo. E titulo non supersunt nisi duorum versuum fines, litteris 0,027 altis inscriptorum; infra 0,18 scriptura vacant.
Odessae exscripsi in museo societatis (inter Curisiana).
. . . . U1tEp ~ijc; 1t6A]EO~
[xcci 'tije; tu~wv uyE] icc~.
vac.
16*

124:

Jt! 90-91.

OLBIA.

90. Frustum tabulae marmoris albi opisthographae 8.0,18 m., 1.0,17, cr.0,025.
Litterae grandes, sed leviter incisae satisque detritae.
Exscripsi in museo Universitatis Odessitanae.
ab UM parte (a):

'I:~EN:II\

N <>I

KAI~II:

~XA

"ac.

K <> I'

"ac.
[fO

ab tJUera (b):

-'1 (, N
Me.

8E,lVtl E]O~

EVEi[xt% . . .
xt%l oiaxa[v].

. ... va ...
... wv x[pta-

't"lt?Jtov.

Ea quae in parte a scripta sont superesse e titulo dedicatorio nn 77. 80 consimili

faeile eonieias. euro b cf. nn 78-83.

8eotio n. Dedioatjones hominum privatorom.

91. Titulus incisus lapidi ealcario; qui hodie ex sex fragmentis ferruminatis compositus
est; altus est lapis 0';'58, I. 0':77, litterae 0':03 fere altae. (Modestov rnssi.ce). Edd. Koehler,
Memoire Bur les lIes et la course cons. a Achille p. 248 D. 767; inde Boeckh, C. I. Gr. n
n 2084. B. Modestov annal. Univ. Kioviensis(KieBcKiHYHBB. B3BtCTi) &.1875 n 6 p.502
eum tabula photographica lapide expressa.
Exstabat olim in loco Tultschin, inde casn quodam in museum Universitatis Kioviensis
pervenit. Utor Modestovii tabula et ectypo chartaceo, quod insigni Inl. Kulakovsk humanitati debeo.
1

A.AeH
TYXI
II1:WTI-I
EYXAPII:TI
ON
rrAlclllllPlnl.
T".cIKOC APTE
KAIOl\BIOTlO
NKTWNI~IWN

Tl I A PX 0 N TW N
ZONI:WKPATOY
)I:AllNArOY PA
10

Me.

~[y]t%3Yi[&]

WX[l1 t].

[A]t! ~w't"11[p&] EUXtlpta't[~p& ]ov

[U1tEp Ei?~vY)]c; (?) xtXl a[ w't'r)]pitlC;
['tii~ 1t6A&W~ ~?ta}t6[v]ttXOC; ~p~t
[fJ-wvoc;? - - - 0] xt%l 'OA~t01tO
[AEt'tY)C; vE.311xt]v EX 'twv liwv
[rivtXAWfJ-cX'tWV,] E1tt tipX 6v~wv
['twv 1ttpl- -]r;ov ~wxptX'tou,
[iEptX'tEUOV't]oc; i\fJ-vrXyou 'Ptl[3t%ywaou ?].

}i

92.

TITULI DEDIOATORD.

Var. lect. V. 1: ArA8ID TfXHI - v. 2:

mTHPIA~

ImTI-ErXAPI~THPION-v.S:

125
l:K.AI..

v. 4 in. NEIKO~ - v. 5 extr. nOA - v. 9 in. 01: Koehler. Inde patet

eam lapidis partem, quae servata est, nondum fnisse in sex fragmenta ditFractam, enm Koehlerus eam exscriberet; ceternm Koehlerns ipse de uno fragmento loquitur.
Tituli supplementa longe aliter institui, ae Boeckhius 1). Primum enim versuum longitudo ab eo snppletornm admodum est impar, deinde offendit U1tEp bis repetitum et ttXu~o
ante 'OA~t01tOAEt'tWV (pro quo expectandnm erat 'tWV 1tOAEt'tWV aut potins 'tYi~ 1tOAEWe;) positum;
cf. titulos donariorum Apollini Prostatae et Achilli Pontarchae oblatorum, ,ubi dicitur U1tEp
'tii~ 1t6AEW~ xtXl 'tiie; EtXtYtWV uyEttXC;, non ordine inverso. Equidem puto Aristonicum alius CUiDSdam urbis civem etiam Olbiae civitate doilatum fnisse; exempli gratia cf. tit. 97, ubi arehitectus similiter dicitur NEtX0fJ-l)OEU~ b xrxt TOfLEi~l)~. Denique archontes in hoe titulo non fuisse
enumeratos inde patet, qood post v. 9 in lapide spatium restat vacuum. Restitui igitur v. 9
in. ie.PCZ'tEUOV'tOC; cool. tit. 78". Sacerdotis patris nomen e tit. 64 supplevi, ubi pater eiDs aut
filius praetoJ:Dm est princeps 9). Titulus 11 p. Chr. saeculo non antiquior.
-

llepeUOA". 0'1 .J-06pWII'I ClIaCTiell'l. SeHey CDaCBTe,l1O ApHCTOBHK'I c. ApTeIlOB& (? rplUK,l.allHB'I TaKororopoAa) H O,lLBiODO.lHT'I DOCBIIT8,1'1 H3"b CBOBX'I Cpe,l-CTB'I 6.1arOAapCTseBBoe upBBoiDeme 3& IIKp'L H coacesie
ropo)l.a, IIpH apXOBTU'I c~ - - - 3011'1 CoapaTOBLIJI'D BO r.l&Bi, DpB mpeo-i AMBari c. Paearoca.

TO

92. (... Un fragment d'inscription on quelques lignes seolement se sont cODservees....

La ligne inferieure eBt separee du bout de l'inscription et ecrite en caracteres de moitie plns
petits. L'inscription est gravee Bur du marbre blanc; elle a ete trouvee Bur la place publique))
[sc. d'Olbie]. Com. A. Ouvaroff, Rech. Bur les ant. de Ja RU8sie merid. p. 55 D. 3 et
tab. XXIV n 1.
Ubi nune lapis sit, explorare non contigit. Transeripsi ex Uvarovii delineatione.
~THN

.. 't'1)V .

~II.QT

. . 4tt ~w't[ijpt ...

V'tY)V

Ti1Mllus certa via restitui nequit.

1) Eorum lectorom gratia, quibul C. J. Gr. praeBto i1t't ~PIQV'tWV ['t(i)v 1tEp\ - -]~ov ~WXptl'tou[~, - -]O~
Don est, titulum &Boeckhio 8uppletum hic repetere pla- i\lJ.vcllOU, 'Pa.- ew.
cet: ~ ya.3n 't'uln. [41]t aW't'1i[pl] EUItXpur't'~plov [u1tlp V(2) Fortasse eiusdcm Bunt familiae "A~v(a)~oc; 'PtX3X'rJ)c; XIXt (J'CI)'tY)pttXc;. [i\purtO]V!lXOC; P'te.[lJ.tOWpOU u'Jtlp iu- lwaou in tit. 54 et "A~v(J)toc; ~~vclxou in tit. 68.
TO] XtXl 'O).~101l'O).[ &t'twv 1tv't'(J)]v
't'(i)v tO~(J)v [tiV&3YJXEV,]

ex

126

Je 93-94.

OLBIA.

93. Fragmentum tabulae marmoris leucophaei &. 0,10 m., 1. 0,19, cr. 0,095, litteris
0,02 altis inscriptum; supra exetat margo.
Exscripsi Mosquae in mnseo historico (inter Buratschkoviana).
.KHIO~OI

-rOl\AI\NII

. . x~'o~ 'O[At01tOAt'tYl~ (?)

'I[Y)'tpwt?]

~1t]6AAwVt

VQC.

Litteratura est quarti a. Ohr. saeculi. Apollinem Medicum Olbiae cultum ex hoc primum titulo cognovimus, si quidem recte eum restitui. In titulis Panticapaeensibns idem deus
saepius occurrit.

94.

. . Basis,

welche aus einem etwas in das Bluliche spielenden Marmor gefertigt

ist. Sie ist oben und unten mit einem einfachen Gesims versehen, an der Rckseite aber
unbearbeitet, da sie ohne Zweifel an eine Wand gelehnt war. Ihre Hhe b~trgt 7 Werschok
(0,31 Metre), ihre Breite 12 1/. Werschok (0,54 M.), ihre Dicke 10 Werschok (0,44 M.).
Auf ihrer Oberflche ist eine kreisrunde Vertiefung angebracht, welche uns belehrt~ dass
sie nicht eine Arbeit von Bronze, sonde'n von Marmor zu tragen bestimmt war. An ihrer
Vorderseite liest man folgende Inschrift, deren Buchstaben-Formen unzweideutig auf rmische
Zeit, wohl auf das erste Jahrhundert D. ehr. hinweisen. L. Stephani, Compte-rendu da
la comm. Imp. arch. p. l'annee 1874, p. 102 sq.
Lapis, quem a. 1873 10. G. f. Zabelin in Olbiae parietinis repperit, hodie Petropoli
exstat in museo Ermitage dicto. Exscripsi.
.'MA I T H I E Y TT" 0 IA I
~WI ~Eol:TToI:1 ~ E loY

XAPII:TH PioN

[1\.~po]Ot~t

EU1tAOttzt
[noa]i6EO; noatoEiou .
xapta~ptov.

Var. leet. V. 1 in. ITHI, v. 2 in. I~Eo1: dedit Stephanius, qui praeterea haec adnotavit: die ersten Buchstaben der beiden ersten Zeilen sind absichtlich mit einem Spitzeisen
weggemeiselt.
Veneris cognomen E1tAOta perraro apud 8criptores et in titulis inveniri monnit Stephanius (cf. Preller, Gr. Myth. 13 p. 278 et 281; Roscber, Lex. d. grieche und rm. Myth.
3 Lief. p. 402). Posideum Posidei f. eundem esse faeile conicias, qui in Scythica Neapoli
Iovi Atabyrio, Minervae Lindiae, Achilli Pontarchae donaria dedicarit (v. infra). Rhodium
eum fnisse statuit Boeckbius C. I. Gr. -lI ad n 2103 b.
llepeUOA'I. ACPPO;VITt EBDJlia OCH,IJI lloca.deB'L [OOCBflTU.I'L] GJlarOJl.apCTBeuBoc DpHHoweBie.

,,~

95-97.

95.

127

TITULI DEDIOATOBn.

Fr~mentum'

marmoris albi ab omnibus partibus praeter superiorem fractum,

a. 0,13 m., I. 0,14, er. 0,085. J.Jitterae c. 0,02 altae admodum diligenter incisae sunt.
Odessae exscripsi in museo societatis (inter Curisiana).
!'ac.

[~O OE!vtl 'toO oEr'JO~

;JT H ~ vac.
~o

U1tE]p

'tii~

[....... Q:'JE3Y)xt 3]to!~ 1t[at].

I ~rr AC-

vac.

V. 2 in. yuvtXtX.Ot; sive 3uy'tpo~ fnisse scriptum facilis est coniectura. Propter litteraturam titulum ad 111 &. Ohr. saeculum referri posse puto.

96. Angulus dexter inferior tabulae marmoris leucophaei anaglypho olim ornatae, ex
quo nibil superest nisi circuli particula. Infra exstant extremae partes trium versuum litteris
circa 0,012 altis exaratorum.
Mosquae exstat in museo historico (inter Buratschkoviana). Exscripsi et charta madida
expressi.
"TYXH .[!)
\ ri A M: M:T ATW\E~
\PITTKArME&H KAvae.

[i\.
[To'J OElv

y ce 3 n]

't

u X n.

awaa]v'ttl fJ-E fLE'tri

EfLw'J
EUx]pt(a't)~a(<<c; tiv)E311xtX.
'tWV

Qood verbum foissetv. 3 ante vt3Y)xa, non inveni; cogitabam de vtx~atl~ participio, sed
curn litterarum ductus in ectypo cum cura examinarem, mihi persuasi id ferri non posse.
Eux.apta't~ac; acutissime ut Bolet coniecit vir illustrissimus A. Nauck; idque recipere Don
dubitavi, quoniam q~adratarius, euro v. 3 ~eliquis neglegentius ineideret, facile' potuit pro
I:T litteris rr ponere; similiter paulo post quos dedi ductus pro AI:AN: exaravit. Turn vero
v. 2 awav't proposui probante Nauckio.

8eotio

m Aediftciorum dedioationes.
a. Dedicationes publice lactae.

97. Tabula marrnoris caodidi a partibus dextra et inferiori fracta, a sinistra et superiori
laesa, alta none quidem 0,54 ID., J. 0,80. Super litteris EOII:n v. 2 epistylii particula exstat. Litterae 0,028 altae diligenterque exaratae etiamnune optime leguntur.
M'osquae exscripsi in museo historico (inter Buratschkoviana).

128

Nt 97.

OLBIA.

ArA~H

IV
SE 0 11: n A".
11: KAI V n E P'-:'I: TO'
OI:AOV K tOVI: E nTI MI OV1: EV I-POV rE I
<A t MA PK OVAV~II\ I OVAfqW\E 1N OV K A
A1:TOVKAITOVl:VNlAri01:AVT~ 0 I K
MO N-I: HOl\BIO n Ol\E tTWtOAI1:TO BA
1: E N: V N< A 11=1: K 0 V T A EIE K ~ ~ I-M 0
01 E PW:AN~I EnOri01:~N: nA PX E ION<O
)VnA"'01:~E nOAE
KAI\AI1:9 ENOVKf
X 0 fq Wl W(E PIK A AA 11: E N-N ~ A ~ 0 V T
E:0EN OVMAPKIANOV~Otfil~ 01: povcf> EI I

no

w:

w:

10

A~OVKON<OP~IOVATTAAPXIt.KTONOVN
'N:IK~M I A"

-TOVKAITOfEIT
.-vTOV mc.

Titulus eIceptis nominibus aliquot propriis et v. 6 extr., cuius supplementum dubium,

ita videtur restituendus:
1

10

~ycx3~ ['t]u[XIl]'

Stole; 1C'tpepOt~ xCXt U1ttp 'tije; 'toO [A't"oxp~op]oe; Aouxtou ~EmtfJ-iou ~EU~POU nE[p'ttvrxxo~
x]1 McZpxou AUPl1AtOU ~v'twvEivou Krx[iaczpoc; ~E~]tlCT'tGO xl 'tO aUV1tV'to~ u'tWV orx[ou tiZOtOU oetl ]fJ-0vii~ ~ 'OA~t01tOAEt'tWV 1t6Al~ "Co ~[A~VE!OV ...]aE'J aUv xrxt "tfi axoU'tAWaEt Ex. 'tWV oY)fJ-o[aiwv xrxl x<x3]tEpwarxv, OtE1tOV'tOC; ~v E1teZPXEtOv Ko
.
. OU, 1ttX'tpoe; OE 1t6AEW~ KAAta3Evou Krx[AAta3Evou, E1ti
tip]xov'twv 'twv 1tEpt KAAta3Evy)v acZoou' ['toO OE!VO~ 1\.tXAAta]3EVOU, MrxpxtrxvoO AOfJ-vtwvOe;, TOUtpEi[vou <ltAtltA]epou, Kovx.op8iou 'l\.'t't, "ti PXt'tEx'toVoOv't[oe; 'taO OElvo~,
~oO OETvoC; (ufO)] NEtXOfJ-[ 110EW~]:'to x.i TOfJ-Et't[ou .......
. . . . . . . . . .. . ......... U'tou.

Olbiam Septimio Severo imperante in Romanorum dicionem venisse iam dudum coniecerunt viri docti (cf. Uvarov Rech. p. 92 sq. Koehne Mos. pr. Kotschubei v. I p. 82) nummis maxime freti imperatorum Romanorum nominibus signatis, qui ab hoc demum tempore
ineipiunt (quos praeter Koehnii librum v. nune in Buratsehkov eatalogo Dumm. eol. Gr.
orae sept. Ponti Euxini p. 75 sq.) finiuntqoe sub Severo Alexandro (cf. quae ex Th.
Mommseno attulimus supra p. 13), et praeterea Caracallae et Getae statuis Olbiae positis, .
qua rum subscriptiones infra dabimus (n 109). Quam coniecturam veram esse hic titulus

Je 98.

129

TITULI DEDIOATORD.

probat. Qui neque anno 196 antiquior nec 198 recentior videtur: illo enim anno Caracalla
Antoninus Caesar dictus est, hoc Imperator (cf. Clinton. Fasti Rom. I s. a.).
V. 6 supplementum quod est ~[AtXvt!o'J] certum babeo: balnea pro imperatorom RomaDorum salute saepius dedicata esse non est quod moneam (cf. ex. c. C. I. Gr. 111 nn 3956 b.
4300w = Le Bas-Wadd. Asie Min. 1700. 1292 etc.). Post hanc vocem perficiendi vel
exstruendi vel sim. verbum requiritur, sed admodum breve. };xotYtAWat~ est opus scutulatum,
de qoo cf. qoae adnotavit J. R. S. Sterrett Mittheil. d. D. Arch. Inst. in Athen v. VIII
p. 329 in commentario tituli cuiusdam Tralliani, ubi occurrit part. aor. axou't'Awav'ttz. Da
i:JtPXEtO~ forma dixi ad n 33; decretnm in bonorem Callistbenis Callisthenis f. factum supra
dedi n 24; ibidem memoratur Callisthenes Dadi f., qui hic est archontum princeps.
llepeBOA". C'I Ao6phlM"b eqacTielrL. OTeqeCKHIID 6or&lI'h JI 3& BtllROe upe6L1Buie UMDepaTopa JlYKis
CeDTHllia Cesepa epTBB&KC& MapKa ABpeJlin AHTOHHH& Kecaps ABrycTa H Bcero BX"b AOII& rop0.J-"L O.lLBioUO.lBTOB-.
DOC'rpOHn (?) 6&810 C'lt mTylfsLlII,& 00.10111> B31 06~ecTBeBHLlX"b cpeocmn 11 DOCBJlTH.J"L DpB Dp&BHTe.li 8uapx.iB
Ko ....... i, DpH OT~'h rOpOA& KU.lHCeeut CLlB-i KaJl.llfCeeB&, Dpa apXOBT&X'I C"L KU.lHCeeBOII"L c. AaAa BO
r.lui: tJttJOM'I tnO c. KU.lBCeeB&, MapKi&si; c. ,l(OIlHioH&, Pycf>HBt c. 4>HJlaAe.IL~a, KOBKOPAii c. TT&I; apxBTeKt'OPOI cs~ mtJo mo c. mGOW mo HHKOIIB,1de~'It, Oll'lt .e H TOIIHT'L

98.

Die Grsse dieses jetzt in Stolnoje befindlichen Bruchstckes einer Marmortafel

ist ber 8 Zoll lang und beynahe eben so breit). (Koeppen). Ed. Koeppen. Nordgest.
p. 82. D. 5. cum supplementis Eichenfeldii; nos ipso Koeppeoii apographo simul usi Bumus
et ex hoc litterarum formam dedimus. Koeppenii exemplum editum repetiit Osann. 8yl1.
p. 357. titulum non recte Bosporanum dicens. Variam lectionem ex lapide petitam cum
explieatione dedit Koehlerus adv. Koeppen. p. 43 sq. [= Ges. Schriften v. II p. 35].
Lapis praeter sinistram partem undique fractus. Boeckh, C. I. Gr. 11 n 2079. Cf. quae
de titulo exposuerunt L. 8tephani Melanges gr.-rom. v. 11 p. 202 et Tb. Struve act. SOCa
Odess. v. VI p. 12.
Lapis pemsse videtur (cf. quae dixi ad 0 57). Repetii exemplum Boeckhianum.
1

10

I
Tl E P 11:
P 0 Y TOB Tl 0 Y P 0 1\ I
X I " " E Y 1: ~ H M H T
~ ION Y 1: I 0 ~ n P 0 1: E P
Z n BEI 1: Z n BEI P X
T H N Tl po 1: E Y X H N E
1: K E Y 1: A N T H E Y
" P 0 N 0 I 1: T E r 1:
nOT 0 Y e E 0 Y M EX P I

[A.j'(Xalit 'rUXllt (?). 01]

1tEP~ ~~'t'upov ~p't'EfJ.tOW ?]pou 't'0
noup3(X![o~ ~oO OETvoc;],

',

~xtAAEUC; 4YJfJ-ll't(piou],

atovuat6owpo~ "Ep[w't'o~],

ZWEt~ ZWEt

pxJO'J't'EC;]

't'~v 1tP0aEUX~'J

aXEuatX'J

't?i

i[1tE]ttlu[ 'twv]

1tp0'JOtCf a'tEj'~a[ 'J't'E~]

tX1tO 'tO 3EOO fJ.EXp& - -

Yor. kct. Va. 1. I singulare ex Koehl. (Koepp. ms. L, ed. nihil). Vs. 3. inde a septima
littera Koepp. ed. nopl, ms. nOPI.'l, Koehl. HOYPOM .... in quo quum 'Hau initium
17

130

]f 98..

OLBIA.
~

Dominis esse vix possit, pro H recepi Tl ex Koepp. Idem pro M habet ": patet legi 1\1,
quod Koehl. pro M accepit; idque dedi. Sie satis liquet nOYPo/\1 esse lloup3(ir[OC;], nt
D. 2076 [nobis 77]. Vs. 6. vaeunm inter nomina spatium, quod est in ed. Koepp. nullum
esse annotat Koebl. qui alterum Z in edito Koeppenii apographo comparens agnoscit: in ms.
est lacuna. Vs. 9. Koepp. 1:TI, Koehl. 1:TE. Vs. 10. ex Koehl. est; ed. Koepp. nihil nisi
AToy; ms. addit OE.AA.lVI' I. Boeckh.
Snpplementa, quae proposui vv. 1-2 et 6, probatum iri 8pero. In quibus &Px.oV'tt<;
illud post nominum laterculum insolentius positum ea re possit explicari, quod non est substantivum, sed participium temporalem habens notionem et ad E1CEaxEu~a(Xv pertinens(= tYtr,
~PXov Tel latine: eum archontes essent, restituerunt). V. 6 ZW~EtPX[ou], quod alii dederant
editores, ideo ferri vix posse puto, quod in barbaris nominibus compositis neutra pars graeca
esse solet. At dixerit quispiam nominis quod est ZW~E'~ genetivum esse ZW~Et'tOC; in tit. 67:
G
sed habemus KP~Et~ KP~Et (nn 62. 64), niOEt~ nioc.t (nn 61. 69); quidni igitnr possit esse
ZW~Et? Primi archontis nomen restitui (dubitanter sane) e tit. 82. De Achille Demetrii f. cf.
quae dixi ad n 50. V. 5 "Ep[ {t)1'O~] supplevi brevit.ati eonsulens; notum fuisse id nomen Olbiopolitanis testantur titt. 62 et 80.
npoaEux~ Boeckhio est sacellum adorafldo deo destinatum (quem deum nescio quo indicio nisus comes Uvarov Rech. p. 46 Achillem dixit). Contra Stephanius I. I. cnm negaret
bane vocem de ethnicorum templis usorpatam, probare studuit Iudaeorum esse hune tit~lum,
quos Pantieapaei et in aliis regni Bosporani urbibus iam primo post ehr. saeculo sedes
habuisse constat; cui sententiae curn repugnaret illod &:1tO 'toD 3EO, quod v. 10 legerat
Koehlerus, Jegendum proposuit 1tO 'toO 3EfJ.EAiou s. 3EfJ.E3AoU. Struvius I. J. in univ~r8um
Stephanio adstipulatus rectissime tarnen animadvertit supplementl1m a viro illo doctissimo
propositum eum praecedenti a't'Eya(x'J'tE~ coniungi non posse, ideoque etiam de veritate illios
sententiae dubitare licere, quod 1tpOaEux.~ illa a magistratibus restituta esse in titn)o diceretur. Ne plura, hodie nemo facile Stephanio adsentietur vel ideo, quod ipse ille titulus
Anapae repertus, quem tum primum edidit vir clarissimus (repetiit Pomialovski Syll. inser.
Caneas. n 53; a nobis quoque in proximo huius sylloges volumine suo loco edetur) . quoque
fretus sententiam suam protuJit, non est Iudaeorum, sed ethnicorllm: ~erba enim YTTO~IA
rHNHI\IC, quae ibi leguntur v. 14 quaeque Stephanius transeripsit intoOtYTI' .., legenda
potius esse U1tO AitX, rii'J, r'IIAt[ Q'J] probat Dune titulus Panticapaeensis nuper a C. T. Newtone
editus Inser. Gr. musei Brit. v. 11 n CLXXX, in quo eadem verba exstant integra (cf. etiam
alium manumissionis titu]unl, Thermi in Aetoliae urbe repertum et post Lollingium a Dittenbergero editum Syll. inser. Gr. n 441). Ab Iudaeis enim deos illos tamquam testes et custodes libertatis servis eODcessae adhibit08 quis est qui credat?
DepeuOA". (01)>

Ao6pLlIrL ClI&CTieM'L

"0, A.:lB.u~ c. AHMBTpis, )l.iORHCiOAOP'L c.

CBORM'Ia DOUe'leBieJl"b, DOKPLlB~ ee

?).

C[aTBp'L CLlB'L ApTeIlH,I,o?]pa B TOB&PBJD.B:

Ep[ OT8], 30BHC'L c. 30BBca

on cmamyu 60ra Jl-O .

YP831

c. T&XOrO

B'L 6h1TBOCTI apXOBT811H OTCTpOUB 1I0.le.lJdlIO

 99.

181

TITULI DEDIOATOB.

b. Dedicationes hominum privatorum.

99.

Grabstein von weissem Marmor, welcher offenbar wesentlich derselben Zeit angehrt, wie der oben besprochene Fries [Dobis n 55]. Die vollstndig erhalten Platte ist
2 Arcbin 3 Versehok (1,55 M.) hoch, 12 Verseh. (0,53 M.) breit und 4 1/ a Versch. (0,2 M.)
dick. Oberhalb ist sie, wie so viele Grabsteine jener Zeit, namentlich in Athen, mit einem
reichen, im edelsten Stile 'ausgefhrten Bltter-Ornament verziert ... Unterhalb dieses Ornaments befand siell ursprnglieb eine in grossen schnen Buchstaben abgefasste Grabschrift,
welche den Namen des Todten enthielt; allein gegenwrtig sind nur noch die Spuren weniger
Buchstaben .... I~HM ... zu erkennen. Noch weiter unten folgte eine lngere, in weit
kleineren Buchstaben derselben Zeit abgefasste Inschrift, welche einige den 'fodten ehrende
Verse oder einen demselben Zweck dienenden Volksbeschluss enthalten haben wird. Allein
diese ist noch weniger zu lesen, als jene, da beide Inschriften absichtlich mit einem Spitzeisen unlesbar gemacht sind. L. Stephani, Compte-rendu da la comm. arch. p. l'annee
1874, p. 101.
Lapis a. 1873 ab 10. G. Zabelino in Olbiae ruderibus repertus Petropoli servatnr in
. museo qnod vocatur Ermitage. In averso latere est t.itulus multo recentior, quem supra dedimus n 67. Titulus antiquior cum consulto deletus esset, litterarumvestigia, quae etiamnunc
comparent, diffieillima Bunt lectu. Qnae tamen cum identidem in lapide et in ectypis chartaceis cum cura examinarem, totum fere titulnm restituere licuit. Ceterum facere non possum
quin gratissimo animo profitear V. Jernstedtium conlegam in ectypis legendis magno opere
me iuvisse, et maxime quidem in vv. 5-7, de quibus restituendis antea omnino fere desperaveram.
1

.~~~~~~~_

~~~.~~~

H I<

~~~.

T~.~m

~~~$~H

I -\ I ~._. I ~~ .
~~~~n I T !l I ~ H M ~ I

10

HP-Ale I EE.~ol ioN~EIe"EoM

"B PoT 0 ~E I ~ /".. T . . Y PI. f.J Ie AlL H
Mn I ,-roTA M ... oY~E~l\PHI ..If~
0AYMA. To! .ME.I~EINfTo"EMolo
TEf'.l\INA . .n rc .. '~Tol~I"r'porC
"\1 N ~ 0 :%: A N Y - . . 0 . . E N 0 oY NE IC ,
(AITI\\AI~II" .... AI"AANAToll.
-Y~AIM.nNrJ\T . . . . 1\'-'TAIeAEo,.
--ENEHN
17*

132

Je 99.

OLBIA.

Versnum 1-4 litterae, ut jam Stephanius animadvertit, reliquis multo maioris

mensurae (altae c. 0,03, reliqoorum c. 0,017). Titulus videtur sic legendus:

SUDt

[K AE6~~po'toc; nav't"axAtou~
tivE3]Y)XE 't'[ OV 1tUpyav] eH[p ]a[ XAE]1
[xat] 'twt O~fL[w]t.
IIp&x[A]EE[C;], aal ['t]OVOE KAE0IJ-l~po'to~ Etafa]'t[0 1t]up[yo]v
xat o~IIJ-Wt, 1to'ttXIJ-[O 't]oDOt [1ta]p' ~t[ ova], I
3uIJ-a[a}to[v] IJ-E[v] iOE1v, 7tOAEIJ-at6 I'tE 1t~alV ti[p ]w)'o[v
riJa'toratv, 1tpoy6lvwv oQ~av u[1tEp]3[EIJ-]EVOC;OVEX[a I x]tXt 't'tp.a!at[v riIJ-Et~E'ta]t [ri]3vrX'totai[ v I
EJuOatfJ.wv [1tccl't[pt~ na]v~o:xAEOU[C; I Y]Eve~v.

De epigrammate restituendo praeter V. Jernstedtium, qui ad primum distichum legendum multnm fecit, optime meriti sunt viri illostrissimi A. Nauek et P. Nikitin: illi enim
debentur 8upplementa ingeniosissima quae sunt [7ta]p' ~[[ ova] et [rifLEi~E't']t et [1t]'t'[pic;], hic
proposuit ~p ]wy6[v]. Ceterum pro [1ta]'t'[pt~] etiam [1ta]'t[PllJ conici potest conl. tit. 58. Pro
OVEXtX potius 'tOUVEX fuisse expectandum monnit Nauekius.
Vides titulum neque sepulcralem esse, neque' populi decretum continere, ut putabat
Stephanius, sed epigramma dedicatorium. Olbiae turres hominum privatorm impensis saepiUB exstructas eoromque qui exstrnxissent nominibus designatas vidimus ad tit. 16 p. 43
(nbi v. 4 pro 95. 96 repone 99. 101); haec tarnen turris a Cleombroto dicata fortasse
sub Berculis nomina erat nota. De turrium Olbiae locis cf. quae disputavit comes Uvarov
Rech. p. 34 sq.
Lapidem, cui titulus est incisus, non esse vernaculnm, sed Atticum (marmor sibi Bymettium videri, sed vilissimum, ad lapidem Piraeensem, qui dieitur, proxime accedens) adfirmavit
vir Graecae artis monumentorum peritissimus G. Kieseritzky; Athenis lapides similiter omatos non esse adhibitos nisi ad monumenta sepuleralia; ornamenta ipsa priore saeculi quarti
a. Ohr. parte non esse reeentiora. Apparct igitur monumentum Athenis elaboratnrn Olbiam
advectum esse ut venum daretur, ibique Cleombrotnm lapidis vera destinatione neglecta
titulum 8uum dedicatorium ei ineidendom curasse; quod vel aliquot decenniis post lapidem
ornamentis instructum fieri potuisse nemo est quin dicat.
Restat ot de tituli aetate quaestionem instituamus, quae eo est gravior, quod al tituli
aliquot cum hoc arctissime cohaerent, inprimis titulus proxime insequens, quem ab eodem
Cleombroto positum esse perquam est probabile. Et epigrammatis quidem litteratura ea est,
ut ad quartum 8. ehr. saeculnm faeile possit referri, tituli antem proxime insequentis ei,
quae est in titulo Protogeniano (n 16), adeo est similis, nt facile utrumque credas ab eodem
exaratum fuisse quadratario, nisi quod tit. 100 litterae multo maiore sunt modulo expresS&e
et M et r' notae antiquiores habent formas. Haec eiusdem viri titulorum litteraturae varietas
I

Ji 99.

TITULI DEDIOATOBD.

133

eo facillime potest explicari, quod Cleombrotus non uno eodemque anno otrumque exstruxerit.aedificium (Dam Herculis turrim alind esse quam pylona non est quod moneam; axOtVltXttl quid sit, v. ad n 16), sed similiter atqoe Protogenes per longam annorum seriem bene
de patria meritus sit, ita ut tit. 99 ad ultima saeeuli IV decennia possit referri, tit. 100 ad
prima decennia saeeoli tertii. Protogeniano antiquiorem eum esse vel inde patet, quod in
illo diserte dictum invenimus Protogenis aetate unam tantum axotvtiv nondum fuisse exstructam (B. v. 57 sq.), quam Protogenes ipse curaverit exstruendam. Quae cum ita sint,
multum favent tituli Cleombrotiani Schmidtii sententiae, a quo titulum Protogenianum ad 111
a. ehr. saeculum relatum esse vidimus 1). Talis temporis ratio inter hos titulo8 intercedere
videbatut, cum aceessit tit. 114 nuperrime a Buratschkovio v~ cl. mihi transmissus. Est civium
Olbiopolitanorum catalogus nescio qua ratione compositus, in quo co]. I v. 26 denuo KAE6fJ-~PQltoC;
nV't~X.AEOU~ occurrit (ac col. 11 v. 32 fortasse n~V't(1XAYi~ K[AE0f1~p6't'ou] restituendum) et
col. I v. 49 ~H?oawv npW't'0iEVOU~. Cleombrotum bune non diversum esse ab eo, qui titt. 99
et 100 posuit, et Herosontem Protogenis illius patrern facilis est coniectura, coi id quoque
favet, quod Cleombrotum ante Protogenem vixisse supra vidimus. Praeterea qui in catalogo
co!. 11 v. 27 inscriptu8 est Dionysius Agrotae f. fortasse non diversus est ab illo Apollinis
Delphinii sacerdote, cuius statuae ab Agrota et Posideo filiis positae basis ad nos pervenit
cum inscriptione n 106; boius quoque litteratura ea est, quam tertio maxime 8. Ohr. saecolo adscribas. Denique co!. 11 v. 31 probabiliter potest restitni EiJp'11ailo~ AY)[fJ-l1't'piou] e
tit. 105, qui item saeculo 111 non recentior. lam igitnr dubium non esset, quin hi omnes'
viri aequales inter se fuissent, nisi obstare videretur catalogi litteratura: litterarum enim aliquot formae eis, quae in Protogeniano titulo comparent, multo videntur recentiores (maxime
A e MnW), totumque litteraturae habitum si cum eis comparavcrimus, quae de scripturae
mutationibus alionde sunt nota, faeile eo adducemur, ut catalogum saeculo 11 3. ehr. non
antiquiorem putemus (reeentiorem eum non esse vel inde patet, quod in tanto nominom
propriorum numero nullum est quod diei possit barbarum). Quae cnm ita sint, dixerit quispiam catalogom titulis quos indicavimns esse recentiorem, inscriptosque in eo esse potiuB
Cleombroti filium et nepotem, Protogenis filium, .Dionysii sacerdotis et Heuresibii nepotes.
Sed primum minus probabile potest videri omnibus his viris nepotes cognomines fuisse; deinde non est neglegendum Olbiae titulos aetatis antiquioris tarn paucos ad nos pervenisse,
ut sola litteratura nixi certi aliquid de uninscuiusque tituli aetate statuere vix possimus.
Vix quidquam igitur impedire puto quominus putemus litterarum formas tales, quales in
tit. 114 compareant, eodem tempore fnisse "in usu, quo etiam aliae adhibebantur, quas
omnino babemus antiquiores. Utcunque est, admodum optandum, ut certiora olim indicia
inveniantur, quae huius titulorum plus uno nomine memorabilium seriei aetatem aceuratius
sinant definiri.
1) Baee in tituli Protogeniani commentario monere non potui, quoniam titulos 100 et 114 cognovi multo post
quam Protogenianus typis erat exseriptus.

134

16 100-101.

OLBIA.

DepeBOA". ltIeoliBpOTL CWB'" naBTaUa nOCBJlTB.J'L 6amBIO Hpu.lY BapOAY. Hpu.n., n6-i BaPOAJ
DOCBJI'I'II.I'L KoieOIlBpOT'I 3TY >amBIO y >epera SToA ptKII, Y.J-RBHTe.JE.HylO Ha 88.J-'I B 3&ID)ITBHDJ ocix... rpJUK...aB~
B. 8pUlIl BoIRY, opeB30liAfI e.luy DpeKoB~; 3a 3TO-TO CqaCT.lHBoe OTeqeCTBO B08BarpamA&t'rb 6eaCliepTBYliB DOqeCTBJlB OOTO_xa llaBT&K.Ia.

100. Tabnla marmoris eandidi fere integra, excepto quod anguli sinistri snperioris et
dextri inferioris particulae fractae sunt; pars antica a dextra et a sinistra de industria abseisa est eo, ut videtur, -consilio, ut muro inmitteretur; alta est 0,22 m., er. 0,098; latitudo
partis anticac est.O,39, partis postieae 0,435. Litterae sunt elegantissimae, a.0,02-0,025.
Odessae in museo societatis {inter Ourisiana) exscripsi m. Augusto a. 1884.
~
,EoMBPoToC~~

"AN TAI<"EoYC~
~
ToYf'Y"(l.NoC?~
I I< AlT H c C X 0 I N I ~~~
IAIACEI"'EMEI\I
I 0 H Ne.

[KA]E6fJ-~po1:0;

[n]CZV1:CZXAEOU<;
't00 1ttJAWVO;
xL

't'ij~

axotvt-

itX~ i1tEfJ.EA[~]

311

M litterae forma aceurate reddi non potnit: est admodom lata, lineolis sinistra et
dextra paululum diductis.
De tituli aetate dixi ad tit. 99. Si quis severius titulos secundum argumenta in classes
disponere velit, fseile dicat hune titulum ad hane sectionem non pertinere, quoniam non sit
dedieatorius; sed equidem ab altero Cleombrotiano eum segregare nolui (quod alia seetione
instituta necesse fuisset). Quod dixi lapidem muro inmissum fnisse videri, communi Graecorum more eomprobatur (cf. Diod. XVI, 83 et Koehler de ins. et corsu Acbillis p. 124).
DepeUOA"b. ltJeoMBpo-n c. aBTaua uoaa60THJlCJJ 0 nocmPOi"A DlI.lOBa B CXBBiaH.

lOt. Tabula integra marmoris eandidi, supra epistylio ornat&,

0,61 01., 1. fere 0,32,

er. 0,06, litteris grandioribus jnscripta, quae etiamnunc optime leguntur. Ed. Kochler,
Memoire sur les lies et la course eons. aAchille p. 123; inde Boeekh, C. I. Gr. 11 n 2081.
Servabatur olim Stolnae in aedibus eomitis Knscbelevi-Besborodko, inde Petropolin
pervenit in museum qnod dicitur Ermitage. Exscripsi.
"

(T~mt"m

8.

tJitk p. 136).

Var. leet. V. 9 med. "YP. Hodie Y littera superne laes& este

Titulus 11 p. Ohr. saeculo vix antiquior.
DepeuOA". pH apXOBTax~ C'b COCBU&TPOII... c. HBBHpaTa BO rUBil ABucueln c. OCBAI c...
6amsIO 3eBcy-oJliapxy [= fpa.a-oB&1fULRBKY] H Rapo.w.y Ra cqacTie.

OP&TLJlIIB DOCTpOHJI'L

16 101-102.

135

TITULI DEDIOATOBII.

EfllAPXOH
TONTO N PE PI
EQEIPA T PON
HIKHPATOY
AHAEIMENHE
flOEI~HOYME
TATONA~E}\

~Q

10

HETtO I HEEN
TONP I prON~11
Tt O}\ I APXHKAITQ
~H MOE PEYTYX I

'E1tl tipxov-

'twv 'twv mpi

l:wai1CtX'tpoV
Nnc:tlptl'tou
~vtX~tfJ-tvl1~
noa&~ou f.LE.-

't 'twv tiEA<p6i~ E1tolYJae.v

'tov 1t[U]pyov l1d
nOAtPx:n xcd 'tep
~fJ-ep t1t' EuwX.i -

102. In oppido Oczakov prope

Olbiam vidit et transeripsit Peyssoneliu8, in cuius

scbedis in bibliotheca Parisina legit Adalb. Zieglerus; postea Athenis habuit Fauvelius, apud
qnem factum apographu~ a Walpolio accepit Clarkius .et edidit Itin. T. I. p. 619 red. 4
V. 11 p. 359]. Hinc Roehettus Antt. Bosp. tabe VII n. 3. Koebler Aet. Acad. Monae.
[T. VI. p. 133 elasB. bist. et phil. = Ges. Schr. VI p. 298]. Boeckh, C. J. Gr. 11 n. 2087.
Periisse videtur (cf. qnae diximus ad n 47). RepetimuB exemplom Clarkianum.
.

AYTOKPATOPIKAI1:API8EnI0EOYYlnll:E
BAI:T.nIAPXIEPEIMErlI:TnlnATPlnATPI~OJ:

KAIAYTOKPATOPII:EBA1:TnI0EOYYlnITI
BEPlnIKAII:APIKAITnl~HMnIABAB01:
5

KAAAII:0E NOYI: E KTnNI~lnNAN E0H

KETH N1:TOAN

AinoxptZ'topt KtxiatXpt 3ttiit 3&ou uitin Etl~tla'tiln, tiPZtEpET fJ-tyia'twt, 1t(l~pt 1C(X'trio~, Xtlt
Ainoxptl'toP& l:E~tla'twt 3EO uian Ttl~Epiw, K(XtatXpt xtxt 'twt ~fJ-Wt '~~(l~OC; (KAAta3Evou~ EX 'twv
l3iwv tivE311fxE 't'1)v a~oa.v.
f

Titulus Tiberjo Imp. defuncto Augusto positus. 'Ababus hic est pater Orontae D. 2060.
2088 [nobis 47.103], qood viderunt plures, in his Letronn. Rech. sur I'Egypte p. 422, et
argumento doeui ad D. 2060. Boeckb.
DepeuOA". lluepaTopy KecaplO 60ry CYBy 60ra BryCTy, B8IH'IalmeJlY uepBOCBSl~eBRBKY, OTIQ'
OTe'll8Cua, B HlluepaTopy ABrycTy CIaIBY 60ra TB6epho KecaplO B BapOAY ABas'! KU.lIICeeBOB'L Rn co6CTBeBBYX'L cp~dcmt1'6 DOeBS'l' .I'!. DOpTHK'II.

136

M 108-104.

OLBIA.

103. In oppido Oczakov lapidem vidisse Peyssonelinm anctore Zieglero tradit Boeckhins.
Ex schedis Rob. Woodii ed. Chandler Inser. ant. append. IX p. 94; ex hoc Koehler act.
acad. Mon8e. v. VI el. hist. et philol. p. 133 (= Ges. Schriften v. VI p. 298), Boeckh
C. I. 6r. 11 n 2088, qui titulum eum n 2060 (nobis 47) non esse coniungendum putat.
Nobis utrumque titulum in eodem lapide scriptum videri diximus ad n 47.
Repraesentatur exemplum Boeckhianum.
o PON TH I A BA OY~I 0 MH ~H 1:01 K ON OM 01:E K TnN I AI fiN
THNEEEAPAN

VS. 2 Peyss. TAN, falso; ex eodem

VB.

1 coniunxi vocabula, quum Chandl. divisisset

quattuor priora. Boeckh.

'Op6v'tl1 t ~~ou AtOfl~Oll~ oixovofJ-oC; EX ~wv ioiwv I 't"ljv i;tptlv.

De homine cf. quae dicta sunt ad tit. 47. OixovofJ-oy Orontae esse privatum, non pnblicnm ministrum Bibi videri monnit Boeckhins.
DepeuOA". OPOBTY

c. B&B& ~iollH.J.'! AOIIODpUBTe..lL 83'1 co(icTBeUIIWX...

cpedcmn

60'(}SUt."

eKceAPY.

104. Fragmentum tabulae marmoreae undique fractae (marginis sinistri particu)a servata est ad vv. 3 et 4), a. 0,16 m., 1. 0,15, er. 0,04; litterae altae sunt 0,01 praeter v. 1,
ubi sunt maiores. Ed. L. Jurgevicz act. soc.Odess. v. V' p. 591 n 2, litteris vulgariblls.
Exscripsi in museo societatis Odessitanae.
,IAPXO
,-OYI\APXOI

I:~ENOVI:+VI:E'IL.

11 ANECKEYACEN
IS

r:OV~ICTCTAnO

E~HKE"

. texpx,0 . .
. OUAa.pX0[. . . . . . .'0 oe.tv KexAAt Ja3tvou~, "uaEt o[t 'toO iTvoc;]
tXVEaXEUtlaEV [..... 'toO 3Etl't?]pou Ot~ ~(E) 'tel 1tQ[.

V]E31)XEV.

VGC.

Yar. lect. V. 2 IOfAAPXO, v. 3 extr. ~ .1'~EIA, v. 5 in. P01"~u:rE Jurg.

Titulnm certa via restituisse non contigit. Vv. 1-2 cogitabam de formnla sollemni
['E1t]~ tipx.6[ V1'WV ~wv 1tEpt 'tov oETvrx I B]OUApX[ou x/tA., sed litterarum ductus in lapide servati talibns supplementis non favent. (Jurgevicz dedit rE1t]t &px,o[v'toc; ...... Ii']ou APXo[U
ete.). Titulus est aetatis Romanae posterioris.
DepeuOA"

C'II CTp.

8-1: .. TaRol

TO,

[upie.RLlI]

crrCTpOBfi Tea'rpa (?) B ABa-AbI . DOCS.TU'!.

CHB'L

KU.lBCeella,

a DO opBPOAt

(CLIB"']
.

Taaoro-TO,

JE 105-'106.

137

TITULI BONORARU.

CLASSIS TERTIA.

S1atuarom sobscrlptlones all140e tituli bonorarll.

. a. Tituli, in quibus homines honorati dis dicantur.

105.

Titulus 'lateri dextro eiusdem lapidis incisus, in cuius superficie adversa est decretum in Carzoazi honorem factum, quod supra dedimus n. 21. Edd. Jnrgeviez, Ussing,
Surutsehan ~. ibi laudatis. Exscripsi.
Teztum ftc 1'. Se

rO ijfJ-0~] Eup1Jai~tov 4YJfJ-1J~ptOu 4d BO"&AET

[tiPEtii~] EVEXEV xl Euvoi~ 'tii~ Ei~

u'tOv.

Titulum hune Getica Olbiae vastatione antiquiorem esse vidit Ussing; equidem ad tertium maxime &. ehr. saeculum eum rettulerim, quantum in quaestionibus de titulorum
aetate solis litteraturae indiciis niti licet (cf. quae dixi ad tit. 99, ubi simul monui Heuresibium hune fortasse etiam in catalogo n 114 inscriptum esse). Apparet lapidem, qui primitus Heuresib statuae pro basi serviebat, aliquot saeculis post, statua fortasse iam tom
deleta, ad decretum Carzoazianum incidendum esse adhibitum. Aetate Romana Olbiopolitanos saepius marmora antiqua, quae Geticae superfuerant vastationi, in alios convertisse
usus multis exemplis comprobatur (cf. nn 50.55.61.62.64.67.107.109 etc.). Utrum
autem hic lapis eo tempore a sinistra abscisus sit, quoniam quadratario admodum visus sit
magnos, an basis tota e duobus eomposita fuerit lapidibus, quorum alter iam antea perierit,
hodie non liquet. Utcunque est, si basis magnitudinem consideramus, ,mihi quidem videtur
probabile Heuresibii statuam fuisse equestrem 1). Quas ante Geticam certe vastationem viris
de patria optime meritis posuisse Olbiopolitas Nicerati titulus (ne 17) docet. Ex eodem quae
ad sinistram perierant restitui (cf. etiam n 12); quae supplementa<'omni dubitatione carere
ne ipse quidem dixerim, probabilia tamen vel ideo puto, quod parem habent litterarum
numerum.
IIepeBOA.... [HapoA"J.]
ce6i.

fIOCIflHUT

EspUCKBis

~H.B1'pieBa

SeBey

~aplO

3a ero [AotS.leCTL] B 6.1arOCS.lOB-

BOCTL K'J

106. Basis integra mrmoris albi, alta 0,32 m.,

I. 0,70, longa 0,95. Supra excavationes

duae apparent formae ovatae, altera maior, altera minor. Titulus in fronte litteris 0,02 fere
altis incisus etiamnunc bene legitur.

1) In superftcie, que Carzoazi decretum inspicienti examinare Don licuit, quoniam lapis muimae molls in
est ayerBa, i. e. in basis plano 8Dperiori, UDa ridetur super- Surutschani museo muro adpositUB est nec facile loco moeBse excavatio formae quadratae; quam tamen accuratius veri pote8t.
18

 106--..108.

138

OLBIA.

Exscripsi Mosquae in museo historieo (inter Buratschkoviana).

Ar PoTAk AI rro I ~ Eoo I A~ E AcIo I
T 0 ft\ rr A T E PA ~ IoN Y IoN I~'" 0 A A n N I
~EAcIINlnl ,,,ac. IEPHAft\ENoN
l\.y~~c; xt nOatOEOC; oi ti.OEAtpot

I 'tolJ- 1t'tEP 4tovuatov [~1t J6AAWVl I 4EA9lViwl iEpl}a&.fJ-Evov.

Tituli litteratora tempora saeculo 111 a. Ohr. vix recentiora indicat. Apollinem Delphinium Olbiae cultum ex hoc titulo primum eognoscimus. Dionysins quidam Agrotae f. in
tit. 114 (col. 2 v. 27) oceurrit; quem non diversum esse ab hoc Agrotae et Posidei patre
admodnm est probabile.
IIepeUOA'L. BpaT!1I ArpOT&
Ae.lL.BBiIo.

nOCHAe nOC8RmUAU CBoero oTu.a iOBHcia JKpeqeCTBOllallmaro ADO.l.lOBY

107.

Basis marmoris albi 8. 0,36 m., I. 0,73, I. 0,675, ab angnlo sinistro superiore
mutilata. In plano soperiore duae parvae excavationea rotundae, tertia maior quadrata apparent, infra statnae pedum vestigia supersont; Jnde patet basim bis in uau fuisse. Titulus in
fronte litteris 0,025-0,03 altis (praeter 0 qnod reliquis aliquanto minor est) ~xaratns
facillimus est lectu.
Mosquae exscripsi in museo historieo (inter Buratschkoviana).
\Al NTO (TOY~ ION Y( I 0 Y
,TH P( W KPATI ~O'Y ry N H
cWI\PATI~H(~IAINOYTHNAVTOyrYNAI

KA

M H T Pie W N I P H'c A. M N H N

rH OETv .' ...]wv'to~ 'toO 4tovuaiou

[3urtX]~1iP, ~(J)xpa'ttaOU ruv~
. [~wx]pa/tio~c; 4>lAtVOU 'tYJv e.(Xu~o yuvt%lx
MY)'tpt 3EWV itpY)afJ-EvY)v.

Litteratura indicat imperatorum Romanorum aetatem. Deorum matrem Olbiae cultam

aliunde, quantum scio, non est Dotum.

IIepeBOA~. -(Taxu TO), Jl.O'lL . OSTa cLisa ,l(iosBcieBa, JKeB& COKpaTHA&. CoKpaTBA'b
C8mu"" CBOIO )KeRY .pe'lecTBoBumylO Ma1'epB 60rOB'b.

~B.I.BOB"D flO-

108. Tabula lapidis rubri (valde dubito num lapis sit marmor, ut adfirmat Koehlerus)
superne fraeta, alta 0,50 m., l. 0,56, cr. 0,13. Tituli liiterae 0,055 m. altae sunt. Ed.
Koehler aet. Acad. Monac. v. VI p. 154 (=Ges. Schriften v. VI p. 315), inde Boeckh,
C. I. Gr.U n 2086.
..

,,-

Je 108-109.

139

TITULI BONORARII.

Exstat Odessae in museo societatis, quo delata est e tabulariQ geographico oppidi
Nicolajev. Exscripsi et charta madida expressi.
1

, ~ \J NI\TI:IAI "Bft\OI NON lOYAl"

[rt]ov }\'tEtAt[ov]
. Motvo'J 'IouAi~

eEO~nPATON

8Eoowp 'tOV

EAYT H CA N6
eEOIC

E.u'tij~

p,~

&vop[]

3Eol~.

Var. lect. V. 1: ONATEIAI - v. 2 in. AOI - v. 4 in. AY Koehler. Eidem litterae

sibilantis forms est 1:.
V~ 1 quod BoeckbiuB Koehlerum secutus restituit [Mapx]ov, spatii rationibos minus
bene convenitj eognomen quod fuerit, ne ipse quidem indagare potui. Titulus Romanae est
aetatis, ut iam ex ipsis viri et mulieris nOIJ;\inibus eonligitur.
nepeBOA~.

IO..ia 6eOAopa CBoero Kyma ras

ATHJliSl

MUBa (1)

noc8mUMI

GoraK'L.

b. Tituli deorum invocatlone carentel.

109. Pila integra marmoris albi , alta 1,55 m., I. 0,46, cr. 0,20. Hanc primum ab
Adoe quodam .Olbiopolita in m~moriam T. Flav Achaemenis Bosporani positam fnisse patet
ex duobus titulis, pilae partibus anticae et posticae inseriptis, quos v. infra n 115. Centum
fere annis post eadem adhibita est pro basi statuarum Caracallae et Getae ab Olbiopolitis
publice p08ita~l1m; id apparet e duabus inscriptiooibus angusto pilae lateri incisis, quas hoc
loeo edimus. Harum litterae profunde, sed Don admodum diligenter exaratae, altae sunt
0,03 m. Foramina, quae statuarnm pedibus lapidi infigendis inserviebant, etiamnunc exstant; eo foramine, in quo Getae pes sinister positus erat, laesa est magna ex parte Adoae
inscriptio nuie lateri incisa; altera, ad terram eonversa, integra mansit. Caracallae et Getae
titulos primus edidit Koehleru8 acta Acad. Monae. t. VI cl. hist. et philol. p. 183 [= Ges.
Schriften v.. VI p. 339], tum Koeppenius Nordgest. p. 83 n. 9 et idem omnes tres in aere
repraesentat tab. 11 fig: 16, quae apographa paulo acerbius reprehendit Koehlerus adv.
Koepp. p.45 [= Ges. Sehr. v. 11 p. 36]. Koeppenius Bua vera esse contenditNachbal1 p. 15.
Nos ex Koeppenio dedimus litterarum formam). Boeckh, C. I. Gr. 11 n 2091 Q. b (inde
rep. B. Koehne mus. princ. K08chubei v. I p. 82).
Lapis 8. 1880 Stolna Petropolin asportatus in scala bibliothecae publicae repositus
este .Exscripsi.
(Teztum Wk p. 1MJ.)

Varias lectiones Koeblerianas et Koeppenianas, quippe quae a Boeckhio diligenter enotatae sint, adferre supersedemus. Ab exemplo Boeckhiano apographum nostrum hisee dift'ert:
I

18*

140

N! 109-110.

OLBIA.

FM~-\ ~~.~.I

.~~~TOPA~EBA~TONMAYPH
AI.v IIA NTW N EI N<>NAVrOVl:T<>N
HBOVAH KAIO~HMOl:0OA81
OnOJ\EITWN

AIA~lllm(XHI

~EnTlmO!

I r~E~T~MN
KAI~APA HBOVAH
KAI O~H MO~ O OA8 I
<>noA E IT~I N.

A v. 1 Boeckhius nil nisi A dedit ex Koeppenii exemplo edito (in eiusdem tabnla est An-tv). V. 2 in. A - v. 3 in. AIONA - B v. 1: ArA~HITYXHI - v. 2: ~En deest apud
Koehl. qui deinceps rETAN habet; Koepp. post I:En nihil habet nisi rasuram; vere. Nam
Getae nomen erasum in omnibus monnmentis esse constat; quare rETAN, quod Koehl.
nibilominus agnoscere potuit, ego adrasis tantnm punctis notavi. Boeckh. Re vera in lapide
totns hi~ versus erat erasus, sed tarn leviter, nt litterae, quas nos dedimus, satis bene etiamnune distingoantur. - V. 5 extr. TWN; hodie W Iittera laesa este
A

~ y ][3iit 't]UX'll.

[. y]3[iit 'tuXY1]t.
[Au'toxp]tX'top ~Ea'tOv M. Aup~
At[ ov] ~V'tWVEtvov Auyoua"Cov

~E1t'tt[fJ-t]O[ v] rE't(%V

KiaptX iJ ~OUA~
xl 0 ~(J.o~ 0 'OA~&-

i) ~OUA~ xtXl ~ ii(J.o~ 0 'OA~t01tOAEt'tWV.

01tOAEt'tWV.

Anno p. Ohr. 198 Septimii Severi filium maiorem (Bassianum Antoninum, qui Caesar
appellatus iam fuerat ... participem imperii dixerunt milites, Getam quoque minorem filiu~
Caesarem dixernnt). (Spartian. Sev. 16). Undecim annis post (8. 209) Getam quoque Imperatorem Augustum dictum esse constat (cf. Clinton Fasti Rom. I p. 247). Statuae igitur, in
quarum subscriptionibns Caracalla Imperator Augustus, Geta Caesar audit, intra hoc temporis spatium positae (uerunt, Severo etiamtum vivo.
nepeBO,ll.'" A. C.. Ao6pYII"L c'I&cTielna. ~OCT01iTBllarO HKDepaTopa M. Aapuis ABTOBBBa ABryCTa
ftOcma8IM'I COB'kn. B BapOA'J O.lLBiODO.lUTOB'J.

B. C'L Ao6pwJn c'IacTiell'l.. CenTBKis reTy Kecaps ftOcmasu.., cosiT'L sapOA'L O.lhBioDO.lOOa'L.

m.,

Basis integra marmoris albi a. 0,40

I. 0,70, longa 0,67. Titulus litteris O,O~
fere altis diligenter incisus optimeque servatus este Edd. Koehler act. Acad. Monac. v. VI
(a. 1816) cl. hist. et phiIoI. p. 157 (= Ges. Schriften v. VI p. 317), cni Blarambergii et
aliorum apographa praesto erant. Raoul-Rochette, Ant. gr. Bosp. Cimm. tab. V n 6 ex
scbedis Stempkovskii. Boeckh, C. I. Gr. 11 n 2089.
Exstat Odessae in museo societatis (inter Blarambergiana, cf. Koeppen Nordgest. p. 77).
EX8Cripsi.

110.

".

M 110-112.
1

..,"

141

TITULI HONORARlI.

~ ytl3ijt ~uXJ)t.

. ArA8HITYXHI
~A~O:I:IQ1:IR I OYTHHE AYTOV
rVHA I"KAHZ A.Al: I HTHHAP LHOA
XOV9VrATEPAHArAAMATIAHEl:
TH:IEHT EI MH:IXA P I H KA I E Y:I E
REIA:I

4t100~ Ewer&~toU ~v EtI~OO

yuvlxv Za.Aerty 'C'ijv ~P07Joa.

Xou 3Uj't%~EPV j'cXAfJ-tl'tt vter'n)aEV 'tEtp:ii~. XcXptV xtXl e.UaEEttlC;.

Varia leetjo nulla est; id unum adnoto, Boeckhium, cum non haberet nisi exempJa
vulgaribus litteris edita, litterarurq aliquot formas (maxime AB H N1:) fideliter reddere non
potuisse.
. Titulus Traiano non vetustior; nam n. 2090 [nobis 116] idem homo nominatur, qui
titulus ob nomen M. Ulpii non potest antiquior haberi). Boeckb, .gui praeterea monuit
tiYeXAfJ-tl'Ct tivEa"'tYJaEV non ex optima Graecitate esse dictum. Formae tales, quales sunt yuv0:1xv, 3uytz'tEpV in titulis aetatis Romanae saepius inveniuntur, maxime in Asia Minore. In
Olbiopoli~ani8 habemus O"'n)AtOtl[V] in tit. 118. (Cf. G. Meyer Griech. Gramm. 327). Zalsin
Arseoachi filiaiD fuerunt qui dicerent sororem fnisse M. Ulpii Pyrrhi illius Arseuachi f., qui
in tit. 56 praetorum est princeps et in tit. 76 primus archon: quod ~tameD quanam re certo
. probari possit, non video.
nepeBOA~.

Apeioua, P....B

'leeR B

C'b Ao6p&lln c'IacTiell'L. AaA'L c. COCHBUr

6J1aro'leetris.

DOeT&BIII'I elf.TYIO

cBoel

)KeRbt

3uciH, .r.o1lepa

111. Basis marmoris caerulei a 'sinistra parte fracta, la1& nune quidem

0,38 m., aJta

0,22~ longa 0,77; in plan'o superiori comparet foramen- satis magnum formae ovatae (alterum
fortasse in ea parte foit, quae periit). Tituli litterae 0,016 altae optime leguntur.
Exscripsi Mosquae in museo historico (inter Buratscbkoviana).
t7GC.

oAAnNloV

Propter litterarum formam titolum ad IV aut 111 a. Ohr. saeculom rettulerim.

112. Lapidis descriptionem v. in lemmate n

61. E titulo antiquiore, cnins ibi mentionem fecimus, non supersont nisi trium ultimorum versuum initia. Vv. 1-2 litterae altae
sunt 0,015, v. 3 aliq~anto maiores.

EAPXH
W_IIOIC.n
ft\

Ne.

142

M 113-114.

LBIA.

Honorarium fBisse hune titulum' perquam probabile este V. 1 fortasse fuit [yufLvatJPX~[ a'JJtCl] vel simile aliquid. V. 3 litterae quae sopersunt ad artificis nomen pertinere
videntor. Titulus proxime praecedenti aetate subpar videtur.

113. Fragmentum basis

mar~ori8 candidi

a partibu8 sinistra et aversa mutilum, 8.

0,25 m., I. infra 0,44, longe max. 0,45. In fronte tituli particnla superest et infra coronae
duo myrtaceae integrae, tertiae pars dextra.
Odessae exscripsi in museo societatis.
"INON
jHJrs

co-

co-

CDr07UJe

rona

rOM

[Tov

oErV~

- - -" ap.]Evov.

:aasis admodum lata videtur fnisse. Tituli litteratura indicat aetatem Romanam.

nOA[..... ~o oErVO~]
~pt~[. 'tO OETvo~]
Eu~io[~o]e; [~o

OETvoc;]

]I 114..
1

143

CATALOGUB.

AA~II

kAAAlnn~
y~wpOcnp<1J

AONTOM N HClk,- Y: N oc I< AAA I cT PA

cl I"A T H CA W N I ~ 0 Y
Z W IA0 C
~I W 0 Y
I

nl;,

CWI<PATHcnOcI~WNIOYAPICT

10

15

20

25

so

ro P r I A C/y BIO T 0 Y
YBIO-Iue
o P AC Y ~ AM AC AP I cTw N 0 C Ie 0 N W N B I W
noc I ~ w N loen 11< PAToY I<AoM B PoToO W NI A
I I< C10 CA P I CT W N 0 C
XA 1P H M W N NI k H PATo\t
nOA Y MN H CToc M N W N oC I<AAAII< PATH CN 11< H PAToY YP
I< A AAl N 11< 0 Ccl I A 0 :: N 0 Y ArA 0 i N 0 C ~ H ft\ 0 I< W N T 0 C Y P
Y P HM W N TIM H C I e 0 Y A P I.C T W N N 1,1< H P A T 0 Y Y
ArA91NOCANTIMHeTopoc ft\Y BoCJToP IXoY
Ar
901<Y ~Hcn Ar IePATOY M NAN6PoCJeATwNYMoY n 0 C
~IICTcIHCC-rIAIOY
ArA0INoC~HIft\AXoY ArrC
npWTorNHcey~wpoY IkCloCnoAY::NoY ~AIK
Y~PoN I MaCMHTPO~wPoYTTANTAI<AHCA w~AMANToC~H"
nAICTwNA=:NII<HPAToY CTA~Yl\oeH.po~wPoy lle
nOC I~ w N 10CAPICTol<PIToY IIee locnANTAJeI\oyc
cl I
IeATllJNnANTAIeI\oYC Je PI TOC NIl< H PAToY
I Je C10 CC W I< PAToYC
~AI KPATH(APKTo~Hft\oy
nOAY M~ W NI\ wIePATOYCYBI oToCM H T po~w poY
IeAOMBPOTOcnANTAI<I\oYC~
IoN Y C I oCBoTTY AoY A
eYNMAXoC~IONYCI OY
CWCICTPAToCNYft\~o~wpoYBP
A P I CTw N 0 0 I< 1\ O Y C ~IO NYCI oCoPao BoY l\oY
M N PATH ceOJeAOYC cl IATHCA w~AMANTOC
. BATAI<OCTIM09OY
NOYMHNIOCIJeCloY
YP Hc I B 10cnA N ~ION OC I JeC I OC~ lV~A M ANT(
APICTOI<PATHCeOJeI\OYe Y M N H CCY Pie Je 0 '
TIM00OCnAPM loe
~IONyclOcArpoTc
A 8 H NA I 0 Cn OAY N OY TI ft\ Ace 0 r I TO'
o P8oBOYI\OC YB IOTOY AP T M I ~ W Po CT
~H IMAXOCOP eOBOYl\oY NIJeHPATOCYPH'"
II<CIOcnANTAJeI\OYC YPHeIBloc~H
APICT w NAPICTOkPATOYC fTANTA IeI\HeJe
NIJeOCTPATOCNII<OIeI\OYc ~ H ft\ 0 Je W N
~IAOMHAOC~IONYCIOY
YN I koC
00~I<THCHP06wpoY NII<HPAT
"H NA lOCH P O~ W POY
HPOcllAO

=:

86

40

AeHNO~wPOCMOCXoY

AW~P.

AMYNTwPAeHNo~wpoY ~

45

APICToI<I\HCYPHMONOC
AnOAAO~wP~I06wPOY

ANTI M H CT'w PA rAa I NOY

A".
A I
Ik
JT

AwI<PATH~OAYM~oNT~

HPOcwNnpWTorNOYC
~A M ACoCAPICTo I< PATo
'ATW N APICTC

ION"

140
10

epautlfJ.tI~ ~Pt~WVO~
nocre.tOWVtO~ 'E1ttxprl'tOU

'IxEcnoe;

~picrtwvo~

nOAUP.VYJa1'O~ MEVWVO~

KAAtVtxo~ 4>tAO~EVOU
15

Eup~lJ-wv T&p.1]O't3EOU
10

20

~ytz3TvoC; ~v'ttIJ-~O''topOC;
8Eoxulle; ncxyxpti'tou
4ttcrtEtp~C; 'ECT'ttt%tOU
npW't0YEvll~ Euowpou
Eu~p6vtIJ-0~ Ml)'tpoowpou
mEtCT'tWvtz~ Ntx~p'tOU

15

25

SO

~llfL
Ix[tcrto~' . .
4>t[A ...

SO

Ilv'ta,xAEOUC;

~P~O"'twv ~ptCM:OXPrl'tOUC;

NtxoO"'tptz'tOC; NtxoxAEOU~
4>lAOP.1]AOC; 4tovuaiou
eEOEX~C; 'Hpo3wpou
A~vt%toc; 'Hpowpou
~31]v6owpoc; M6ax.ou
A(J-uv'twp l\.3YJvoowpou
~Pta-toxAlj~ Eup~IJ-0vo~
~1tOAA6owp(ac;) 4tOOWPOU
~v't&fL~a'twp ~"(<<3tvou

(A )twxpcl't1)C; lloAufJ'tav~~

nV'taxAEou~

4tztXPtX'tll~ l\.p( ta)'too~lJ-OU

EU~tQlt~ l\f1]'tpoowpou

4tovuatoc; BO'tWAOU
~wO'ia1;ptX'to~ NUIJ-~oowpOU

A .....
B ..

4>tA't1J~ AEWOrllJ-V'tO~
N oulJ-~vr.oc; t:lxe.atOU
'IxEatOC; (A)EwotifUXV't[oe;]
EUlJ-EV1]C; ~up~axou
4tovuatOC; J\.i'p~ ou]
TtP.EtzC; 8EO"(t'tO[Voc;]
1\p'tEP.tOwpO~ T[tfJ-EOU ?]
Ntx~ptz'tOC; EiJpYJ[at~tOU ?]
EiJpY)at~tO~ 41][lJ-YJ'tpiou?]
nV'tXAij~ K[AE0IJ-~P6'Cou?]

41JIJ-OXWV ['to OElvo~]

E ...
Ntx~ptz'C( oe; 'toO OETvo~]
'Hp6~tAO[ C; 'to OElvoe;)
AEWOtX[P.~ 'to t!vo~]
~(J-[. 'toO OE'lvoe;]
At[. . . . . . 'to ETvo~]
1xe.[atO~ 'toU OETvO~]
n[..... 'to ETvoe;]

Euvtxo~

85

40

10

.....
.....
.....

~tovuato~ 'Op30~OUAOU

'Op36~oUAO~ Eut~oU
'xEata~

45

IItzV'tax(A)Y1~ (A )EWOrlIJ-veto~
'Dtrl~UAOC; tHpoowpou
Kpi'to~ N tXllPrl'tou

2&

Eup ...
Eup
Eu ..
~.
y ..
noa ...
J\.1tO[AA .
&tltX[pt%~~?

'Extz'tEWV lltXV'ttzxAEOUC;
'IxEC7tOC; EwxptX'tou~
llOAUIJ-EOWV AEwxpa'touc;
KAE6(J.~p0't0\; ntzV'CxAEOUC;
~{I'.JIJ-x.o~ 4lovuaiou
.ptcr'tWV eEOxAEOU~
MEVE(X)Prl~~ eEOXAEOUC;
BrI't~xoc; TtlJ-03EOU
Ep1JO't~tO~ ntzvoiovoc;
~ptCM:Oxpti'tllC; 8e.OXAEOUC;
T&lJ-03Eoc; nrtp lJ-tO~

20

'IxEatO~ nOAU~E.VOU

1xfO'toC;

41J{fLtXXO~ 'Op3o~OUAOU

40

Kovwv Biw[VOe;]
KAE6lJ-~po~( oe;) '0(3)WVttl[xa?]
XtztP~lJ-wv N,xllPa.'tou
KtzAAtXP't'1)~ NtxYJPa.'tou
J\.ytz3ivo.~ 41J(J.OxWv't~
~pta'twv NtX1JP'tou
MO(C;) BOa1topix.ou
MEVtzv;pOC; 'Extz'twvUfJ.0U
~ya31vo~ dYJl(J.rlXOU

noaEt8wvtO~ ~pta'toxpi'tou

~3~VlO~ nOAU~EVOU
85

M 114.

OLBIA.

1&

E .....

..

.M 114.
lIpoawv
50

CATALOGUB.

145

npW'toyE.VOU~

4r1IJ-aO~

l\.PU1'COXP'tO[u~]
['EX]tX'tEWV l\.ptO"'CO[XPrl'tOU~]
. . ... tOVX ...

De aetate huius tituli dixi ad n 99. Dolendum, quod nibil catalogo inest, unde eius
naturam et originem accuratius liceat definire; coniecturas, quae facile cuivis nasei possunt,
omitto. Catalogum admodum fnisse amplnm vel ex eis, quae supersunt, intellegere licet:
nam etiam si statuerimus columnam lexstare integram et col. 111 post v. 16, qui Dune
est ulti~us, nibil amplius fnisse scriptum (quamvis utrumque minime sit probabile), 132
virorum nominahabebimus, gui numerus erit omnium minimus. Eo magis memorabile, quod
~n tanto nominum numero nollum est quod non sit graecum 1). Aliquotiens in titulo patres
et filii oecurrunt, ut col. Iv. 3 l\.'Y3Tvo~ ~v'tlp.~a'topo~ et v. 47 ~V~lIJ-~a'twp .'Y3ivou; v. 25
IloAUIJ-EOWV AEWXpt%'tou~ et v. 48 AE(tlXprl't1)C; n~AUIJ-EOOV'tO~; col. I v. 26 KAE6IJ-~p0'Co~ nv't(%xAEOU<; et col. 11 v. 32 na;v't(%XAYi~ K[AE0lJ-~p6'tou?], fortasse etiam alii avis non eognomines;
fratres aut propinquos inter se fuisse eum veri specie conicias eos, quorum nomina inter se
similia sunt: ex. e. col. Iv. 20 Eu~p6vtlJ-0~MY)'tpoowpou et col. 11 v. i 9 Eu~tO't:9~ M1)'tpoowpou
fortasse fratres sunt. germani, col. I v. 6 (f)iA't1)~ AEWvtOOu et .col. 11 v. 23 4>tA'tYJ<; AEWO(J-av'Coc; fortasse fratres patrueles; mitto cetera quae adferri possint eins modi exempla.
flxEcrto~ nav'txAEOUc; bis inscriptus est (col. I v. 37 et c. 11 v. 16); utrum idem Bit vir, an .
duo cognomines, diiudicari non potest. De viris alioquin notis, qui in catalogo occurrunt, egi
ad n 99.
.

CLASSIS QUI~TA.

TitaU memorlales et sepulcrales.Tituli Olbiopolitani IJ-v~lJ-1)~ zaptv formula insignes a ceteris monumentis sepulcralibus
. valde differunt: primum enim pilis omni ornamento carentibus ineisi Bunt (exeepto tit. 116,
ad quem incidendum antiquiuB monumentum sepulerale videtur esse adhibitum), cum sepuleralia monumenta plerumque anaglyphis sint instructa; deinde in omnibus qui adhue exstant
diserte additum est ab amicis virorum mortuorum (et maxime quidem peregrinorum, excepto
tit. 118) eos fnisse positos. Hand d~xerim equidem semper eos in sepulcris stetisse, tit. 21
maxime nisne, ex quo apparet etiam decreta, in honorem virorum mortuorum a eivibus

1) Nomen quod est B'txo~, quod Bolum barbarom

possit videri, exstare in nummis Erythraeorum testatur
Papii lex. nom. propriorum; in eodem haee nomina non
inveni: ~ lPO-rClC;, ~v'ttJJ.~a't(a)p, BO't'tUAOC;, ~Utpt11"r)~, An-

~e,YJ~, 'Ex'tewv, EtJ(ppOVIJJ.O~, lllS~eoc; (sed exstat IIeoleuc;;

in titolo videt.u quadratarius primitus lleSc&wc; scribere
voluisse, poste. Deoteou). Co1. 11 v. '0(3)wvc[xo] dubitanter restitui; '030VIXO~ nomen Dotum.
19

146

LBIA.

115.

facta, ab amicis eorum memoriae causa lapidi fuisse incisa; quae in sepulcris stetisse minime
. est eredibilc. Ideo titulos memoriae causa positos a ceter4s funebribus separare placuit.

a. Tituli memoriales.

115. Lapidis

descriptionem v. in lemmate n 109. Titulum b repraesentavit Koeppen

Nordgest. tab. 11 fig. 16; iude sumpsit Boeekh, C. I. Gr. 11 n 2092. Tit. a~ quantum seio,
hic primum editur. Huius litterae fere 0,04 altae sunt, alterius aliquanto minores.
b

TITQI~AAOVIQI

AXAIMENEIAXAI
MENOYEBOI:JTOPE
A NQ I A~O HE~ EA 'I' 0
THNl:THI\I\HNANE
l:THI:ENMNHMH
X P IN

I I TQI~I\
"IAXA I
MENFI Vestigium. )VI:
B C Getae pediB si)1,i.. ~OHl:
~ L . stri
" I I _. H1\ AHH
AH.I:_I Hl:EHMHHMH E
XAPIH

Vestigiunl Getae ped'i8

dextri.

Titulus b in Koeppenii tabula tam neglegenter transeriptus est, nt si lectiones variantes

enotare vellemus, totnm fere titulum repetere opus esset. Exempli gratia monere sufficiet
versuum 1 et 2 initia omnino non esse transcripta itemque Za.ptV vocem v. 6 (id quod maxime est mirabile, quoniam haee vax optima legitur), litteras autem aVE quae exstant v:. 2
extr. bis esse repetitas.
In utroque latere eadern scripta esse nemo non videt; quae sie legnntur: Tt'twt cI>'Ao:ouiwt
~XtXtlJ-EVEt l\.X(xtfLE"OtJ~ BOa1t0pE(X"Wt i\~01J; ~E~O(U) 't~v a1'~AAYJv (%"E~aEV fJ-"~lJ-y)~ Xa.ptv.
Titulus initio 11 p. ehr..saeculi vix antiquior: nam Bosporanum illum hominem Vespasiano imperante natum e praellomine et nomine apparet, titnlum autem post eins mortern
demum positUl esse patet. De nomine l\o61J~ cf. quae dixi ad n 52. In patrisAdoae nomine
tit. a ultimum Y propter spatii potins angustias a qnadratario omissum e~se puto, qnam ex
vetere scribendi ratione.
IIepeHOA~. THTy ~... aBiIo AX311eBY CLTBy AX3MeBa OCDOP&B~Y DOCTUU.I'L

smy

DJlHTY

A)(oA

CLlB"L

eauC& Bn Da.8Th.

116.

B. Modestov professor amplissimus 1. c. infra lapidem sie fere descripsit: esse

pilam marmoream, altam 1~53, 1. 0';'54; tituli litteras 0':02-0';'04 esse altas. Super in-

.M 116.

147

TITULI MEMORIALE8

scriptione esse anaglypha duo, quorum inferius repraesentaret virnm eqoo insidentem et
manu aliquid tenentem, fortasse hastam. Superius anaglyphum duas repraesentare figuras,
alteram feminae sedentis, alteram viri lecto incumbentis; figuram 8edente~ aliquid incumbenti dare videri, fortasse medicamentum. IJecto monopodium esse adpositnm, in quo pateram sive cantharum stare videri.o Quae ratio intercederet inter superius anaglyphum et inferius, sibi non apparere. - Titulum edd. comes J. Potocki, Histoire ~ncienne du gouv.
de Cherson p. 31; inde Clarkius, Trav. in var. countries v. I p. 621 (ed. 4 v. 11 p. 361),
apographo accepto a Kelsalio; e Clarkio Rochettus, Antt. Bosp. tabe IX n 4; Boeckh,
C. J. Gr. JI n 2090. Denuo edidit B. Modestov acta Univ. Kioviensis (KieBCSW YBBB.
H3UtCTis) 8. 1875 n 6 p. 510 Bq., adiecta tabula photographica lapide expressa.
Lapis e loco Tultschin praefecturae Podoliensis, ubi olim servabatur, pervenit in museum
Universitatis Kioviensis. Utor Modestov tabula.
(nO 125) ~?:j.f~ J\

A M 't' .n

1I ~~ I~

~i~j.~;~ijij~~~~? XAIP~~

(nO llli) ~~

A 11 ~~[O]I J\ nl on A P 0~

~OKI\EIT.n[K]AIMAI:TO~

N 0 10 1: n 0 PAN Q ~ ~ ~~
~~f Ol:l:Q1:1 B IOYOKA 1J\~~
~i\

tf!~~OI:THNI:THI\ \H[NA]~

~[THI:E]N[MN]HMHl:XAPI[N]

('p8]fJ-o/W[VUtE['too ~E;:VOC;,] X1p[E].

[M][pxCfl] OUA1ti~ np3[EV]OXAEr, 't'ql xt Ma"Covcp, [B]ocncopvcp a[o]oe; Ewat~toU 0 xt ri\]O[ocr3 ]OC; (?) 'tY)v ~A[A ]1JV [ VEa]'tY)crEV lJ.V~f111; ZptV

"ac.

Lapidem adeo esse detritum dixit Modestov, ut prima aspectu ne unum quidem verbum
integrum distinguatur; nec quidqu&DJ profecturum se fuisse, nisi tabulam accepisset photographieam. Jtem postea Kulakovskius, quem rogaveram, ut mihi ectypnm accommodaret
chartaceum, respondit lapid'em 'tam oblitteratum esse, ut titulus charta exprimi nullo modo
posset" Quae cum ita sint, nihil mirum quod Potockii apographum, si cum tabnla photographica confers, minime accuratnm apparet; hic illic tamen lectiones pleniores praebet.
Vv. 1-2 omisit Pot. - v. 3 in. APXner, extra nAN0 - v. 5: NnpO~nOIANnM- v. 6
extra PIQOKAIM - v. 7 extr. ~THAANOi\AO~- v. 8 extra MHNKAI. Lapidem a dextra
et a sinistra esse detritum non notavitPotocki. Modestovius in textus transeriptione litteras
aliquot dedit, quas equidem in tabula dispicere non potui: has uncis quadratis includendas
cnravi.
Apparet lapidi duos incisoB esse titulos, quorum prior sepuleralis (vv" 1-2), quem
"separatim quoque posui n 125, antiquior mihi videtur (recentior Modestovio); ad eundem
anaglypha pertinere puto propter similitudinem ,qoae eis est cum n 123. Postea Dadus
Sosibii f. idem monumentum Partbenocli hospitf in memoriam posoisse videtor, altero titulo
inciso. Hune iam Boeckhius sagacissime restituit, Potockii et Clark nugis reiectis. E Boeckhii
supplementis non vera esse hodie apparet haec: na;v['t']oxAE~ vv. 3-4, Ma'tovCfl vv. 4-5
19*

148

.M 117-118.

OLBIA.

(nomen enim longius fnisse videtur; quod tamen fuerit, ne ipse quidem inveni), ~To~ vv. 6-7;
hic quoque longiuB expectatnr nomen et quidam barbarum. Quod autem ModestoviuB coniecerat 'l\.Ooo~, nOI] recte se habere apparuit, cum e tit. 115 a cognovimus reetum huius nominis e&snm fuisse j\OO1J;. Equidem 'Aooa30~ dnbitanter proposui e tit. 117. Dadum Sosibii
f. enodem esse, cuius est titulus 110, dudnm consentitur. Bosporanus ille homo cum Traiani
imperatoris praenomen et nomen habuerit, titulus ad priorem maxime saeculi 11 p. ehr.
partem refern potest.
IIepeDOA~

JKe AAoce~ (?),

n 116: MapKy Y.I,LoilO apoeHouy,

DOCTaBB.n,

9'my

D.IHTY

Ba

OH'L

me MacTo .. B~, BocnopaBo.y, A&A'L c.

COCHBis, OB'!>

D&IUITI.

117. Tabula lapidis calcar, supra epistylio ornata, infra fracta, a. 0,65 m., I. 0,46,
er. 0,11. Inscriptionis litterae altae 0,04 aliquot locis laesae sunt. Ed. Tb. Struve musei
Rhen. v. ~V (a. 1870) p. 358 n 8.
Exseripsi in mnseo Universitatis Odessitanae, quo lapis e collectione Corisiana pervenit.
1

A60xenVI

~ooa3w ul-

.nAP~AKOVTr

cp .patixou 'tip

OMnNVMD
Z H N n N 1: -~

oIJ-wvulJ-<P

PATONJ:II~

~V801:"O
~I

0 1: M

Z~vwv ~['t]

p'tov(E)i[xo]u Boa1to[pEJVO~ IJ-[v~f1 YJC; XrtptV].

Var. leet. V. 5 extr. N~I~ - v. 6 in. OY Strnve. Videtur qnadratarius v. 5 litteram

1: pro E errore exarasse. Vv. 7-8 ~I[at't~c;] supplevit Struvius; quod verum esse nemo

faeile credet.
f0lJ-WVUf1o~

Strnvio est gewiss nicht bloss der Namensvetter, sondern vielleicht im

Allgemeinen der Verwandte, Landsmann~ Titulus ad Imperatorum aetatem pertinet.
IIepeBOA~.

A;l.ocey cYJlY ApcaK& ae."SKy (?) aBHOB'!. C. CTpaTOBBK& BOCDOpaBeu.'b flOctna8U..'i Ba

DallaTL.

118~

Pila lapidis calcarii alta 1,61 m~, I. 0,54, er. 0,16. Inscriptionis litterae grandes
sunt(a. 0,04m.-O,06)profondeque exaratae; lectio tarnen aliquot locis difficilis est, lapidis
superfieie admodum corrosa. Edd. Tb. Struve mnsei Rhen. v. XXV p. 359 n 9 Buratschkov usos apographo; L. Jurgevicz acta soc. Odess. v. VIII (a. 1872) p. 1 sq., cui apographum praestiterat N.\rcas.
Lapis &. 1870 in Olbiae ruderibus repertus exstatKisehinevi in museoSorutsehaniano.
Exscripsi.

118-119.

149

TITULI MEMORIALEB.
1

Ac4>wp<>vroc
KApAcTOVTHN
C T HAI A I~ 1\ N E

1\a~wpouyoc;

Kapclcrtou 'tYJv
u'tYJAtOa[v ci]VE. a'tYJUEV 'AXtAAt! K~AAtxAE" .

CTHCENAXIA
5

A"EIKAAAIKAE

WCMNHMHC

w~ lJ.v~fJ-1JC;

X A P IN"

Za.ptv.

Var. lect. V. 1: AEcI+'POVTOY Str., I pro P Jurg. V. 3 extr. rVNE Str., CANE Jurg. -

V. 2: KAACTCV Jurg" -

V. 5 in. I\EI- Str., extr.KAE Jurg. -

V. 6 in.

Wl:I Str., extr. IIC Str., I-:IC Jurg" Di~ unter der Inschrift befindlichen eigenthmlichen
Zeichen sind sicher orientalischen Ursprungs und also erst viel spter beigefgt. Struve"
Quae quid significent, videant peritiores"
Titulus aetatis est admodum recentis. De forma O"'tY]AtOCX[V] v. ad n 110.
DepeBoA~.

Ac.oPYrL

119. Fragmentum

C. KapaeTa DOCTUiB.I'L

D.DITY AxBJLIY c. Ka.uBU&

.

I!a DaMRTL.

tabulae marmoris candidi ab omnibus partibus mutilum, 8.0,14 m.,

I. 0,21, Cf. 0,05, litteris imparibus inscriptnm (a. 0,012-0,02). Lectio ubique certa este
Exscripsi in museo societatis Odessitanae. Olbiopolitanum esse lapidem in indice musei

inveni.

IIVA

~IAIAlnpOI:p

mc.
leoH
'MNHMHI:XAP

Nibil certo restitui potest nisi v. 4 fLv~P.YJ~ Xp[tv].

b. Tituli sepulerales.

laO.

Tabula lapidis calcarii integra, alta 1 m. gall., I. supra 0,38, infra 0,47, cr. circa
0,06, supra desinens in aetoma. Lapidis superfieie laesa tituli littera-e aliquot periernnt,

150

OLBIA.

120-121.

maxime quae sunt vv. 1 et 2 ad dextram spectanti. Litterarum altitndo variat inter 0,04
et 0,07.
10. Surutschan v. cl., in cuios mnseo tabula hodie reposita est, scripsit eam m. Iulio
a. 1880 a rustico quodam Parutinensi repertam esse, cum terram occidentem versus ab
Olbiae parietinis araret. Idem apographum et ectypa duo humanissime misit, e quibus tituli
imaginem in tab. 2 repraesentandam cnravi, deeimae parti verae magnitudinis respondentem.
Xclp[fJ-to<; 'tl-

a~tq:>[iAO]
e.tfJ-t fJ-v'iip..

Propter litteraturam titulum saeculo V ntique non recentiorem puto. Est igitur antiqnissimus omnium non solum Olbiae, sed etiam Chersonesi et in regno Bosporano repertorum , exeepto notissimo illo titulo inter Cubanum flumen et Maeotidem ab Alb. De la
Motraye reperto, quem post alios edideront Boeekhius C. I. Gr. II 0 2133, Pomialovskius
Syll. inser. Oane. n 41, Roehlius I. G. Ant. n 350. - Olbiae igitur alpbabetum ionicum
foit, nt in colonia Milesiaca; 0 litterae formam 0, qualis iam in tit. 8 nobis oceurrit, re
vera antiquitus ibi fuisse in usu bic titulus denuo probat.
IIepeDOA~.

Ec D&IISTBHK'L XapKiJl

121. Monumentum

H~HJlOBa.

sepulcr~le

marmoreum ab omnibus praeter superiorem partibus

mutilom, a. 0,51 m. totidemque latum, cr. 0,09. Inest anaglyphnm repraesentans virum
ad dextram spectanti, mulierem ad sinistram, in medio pnerum; vir et mulier super pueruli
eapite dextras iungunt. Hodie viri non exstant nisi pedes et manns dextra, mulieris inferior
pars inde a peetore. Sub anaglypho tituli tres exarati sunt ita, ut tit. a sub mulieris sit
figura, c sub viro, b sub puero litteris minoribos scriptus.
.
Tituli imaginem natnrali factam magnitudine nuperrime mihi misit vir clarissimus PI.
I. Buratschkov, ~ui scripsit eum &. 1884 in oppido Oczakov esse repertum.
a

MHTPOBIA ~HMHTPIE
" 0 1: I ~ E 0 Y C H MON 0 N T 0

X AlP E

vac.

H M0 K0 N
c~ H M H T P I 0 Y

X AlP E

Errores, qui in apographo comparent, delineanti potins quam lapicidae tribuendos puto.
Titnli sie legendi:
a. M1]'tpo~ta; nOatOEOu, Xa1pE.
b. ~l)fJ-~~PtE [4J1]IJ.o[XW ]v'to~. .
c. ~1]p.ox[ w]v 41]fJ-1]'tpiou, Z1pE.

,.

.M 122-123.

TI'I'ULI SEPULCBALEB.

151

Monumentum marito, uxori, filio mortuis videtur fnisse impositnm. Propter litteraturae
indieia et nomina mere graeca titulos 11 sive I a. ehr. saeculo reeentiores non dixerim.

122.

Capuli operculi pars antica lapidis calcarii leneophaei, aetomate ornata, a. 0,32 m.,
I. 0,85. In medio aetomate clipeus sculptus est, infra in zophoro esf inseriptio litteris omatis
(a. 0,025) diligenter incisa, cuius hodie ioitinm et finis fracta sunt. Ed. Koehler, Mem. sur
les lIes et la course CODS. a Achille p. 114; inde Boeekh, C. J. Gr. 11 0 2093.
Lapis ubi repertus sit, non plane constat: Koehlerus enim in Olbiae parietinis erutom
eum tradit, Uvarovius vero (Rech. Bur les' ant. p. 41) una eum tit. 50 a. 1818 a Kasakio
Graeco in castello Adschigolski-gorodok dicto repertum adfirmat., Hodie Odessae exstat in
museo societatis, ubi exscripsi. Litterarum ornamenta typis fideliter reddi Don potuerunt.
[N EI] J<H PATOX NE IICH PATOY 0 IC A 10M 'V AI\~I[Ol:]

I.Jitterae uncis inelusae ex exemplo Koehleriano adsumptae sunt, quippe quae in lapide
iam non exstent. Barbarum viri nomen Koehlero est OM'YAAMO~. Equidem eum ductus,
qui nune in lapide sunt extremi, diligentius examinarem, mihi persuasi pro M littera eos
accipi null0 modo posse: lineola enim quae est extrema plane reeta est nee ad litteram
proxime praecedentem pertinet, quae quin sit A, non videtnr dubium. Idem mecum per litteras communicavit vir de hac sylloge optime meritua Lad. N. f. Jurgeviez. lam igitur dub.ium Don est, quin Koehlerus in barbari nominis transcriptione erraverit, totusque titulus
ita est legendus:
NEtX~P~O~ Ne.txY)prl~ou 0 xt 'OP.~clAt%XOC;.
Ceterum eodem modo Koehleri lectionem
est aetatis Imperatorum.

123.

iaI Ussingius eorrexit 1.1. ad n 21.

Titulus

Monumentum sepuIcrale marmoris albi integrum, a. 2,10 m., 1. 0,72, er. 0,27.
Supra est titulus Iitteris grandioribos (a. 0,035) aetatis Romanae diligenter incisus, sed admodum hodie detritus. Sub titulo est anaglyphum dnplex: in superiori repraesentatus est
eques imberbis equo sinistrorsum spectanti insidens ; amictus est pallio, dextra hastam protendit; ante equum puerulus stat chitone amictus eum cane equo adsilienti; super equite
rami duo Iaurei sunt sculpti. Anaglyphum inferius repraeseotat virum barbatum lecto 81to
incumbentem, sinistra pateram tenentem; Ieeto monopodinm adpositum est cum vasibus;
iuxta viri pedes mnlier copiose amieta sellae insidet pedibus impositis subsellio, eapite veste
operto, quam sinistrA apud nmerum retinet; dextra tenet infantem gennbu8 eius insidentem
manibnsque fructum, ut videtur, arripientem, quem ei vir praebet dextra porreeta; mulieris
sellae puella adstat vas tenens, ab altera parte inter monopodium et lecti pedem sedet
puerulus. Simillima anaglypha, sed multo magis detrita in sepulcrali lapide habes n 116;
id unum differt, quod ibi eques in inferiore lapidis parte este Aeri incisum dedernnt Pallas

152

.M 123-124.

OLBIA.

ltin. Ross. merid. T. 11. tabe 18. 5. Waxel. Rec. n. 2. Anaglypbum describit et inscrip.tionem praebet Clark. Itin. T. L p. 620 red. 4 t. 11 p. 359]. Ex Wax. et Clar~. habet
Osann. Auct. Lex. Gr. p. 143. De anaglypho egeront etiam Koeppen. Nordgest. p. 84.
Koehler. adv.. Koeppen. p. 46 sq. [= Ges. Schr. v. 11 p. 37]. Titulum nuperrime dedit
Koehler. Act. Acad. Petrop. t. X [de ins. et cursu Achillis] p. 252 not. 812. Boeckh,
C. I. Gr. 11 n 2094.
De loco ubi lapis repertus sit, haec tradit Pallas Itin. v. 11 p. 512: In der Kirche zu
Nikolaef ... eine grosse Platte mit dem ... Basrelief aufbewahrt wird, die etwas weiter
abwrts an dem Orte Zar-Kamyschi gefunden ,vorden, wo sie den vorbeigehenden Schiffen
zum Ansetzen der Bootshacken diente und deswegen sehr beschdigt ist. Waxelius Rec. p. 5
lapidem in Hypani apud pagum Bohojavlensk repertum adfirmat. Ex ecclesia oppidi Nicolajev lapis in tabularium geographicum eiusdem oppidi, inde a. 1840 Odessam in museum
societatis pervenit, ubi exscripsi. Anno 1792 eum in Iucem prodiisse dictum est in indice
mosei (ed. 8 a. 1880) p. 19, nescio quam vere.
XT P A ~ SL N y np.n T 0 fit AX lJ
X ,P H X T E X AlP E

~~PtX~WV npw'tofJ-tXXo[u]
XPllO"'t"E XlpE.

I
Var. lett.' Puncta formae triangularis post LtptX'Cwv et post XPllaICE de"dit Wax. '(et inde
Boeckh), omiseront alii; hodie alterum non apparet. V. 1 Stratonis patris nomen apud PalI.
scriptum est npOTOMAX 7.:, ap. Wax. npllTllMAXOl:, ap. Clark. npllTOMAXOl:,
ap. KoehI. nPQTOMAXou. Miror Boeckhium Tll illud manifesto vitiosum recepisse ex Waxelio
(fortasse tamen typothetae est error, non editoris, .nam in transcriptione est ~o, scripturae
varietate non enotata).

12'.

Tabula lapidis calcarii leucophaei sopra in aetoma desinens circulo sculpto ornatum, infra fracta, a. 0,64 m., I. 0,50, cr. 0,12. Tituli litterae, quarum altitudo inter 0,03
et 0,04 variat, profunde incisae et bene adhuc servatae sunt.
Mosquae exscripsi in moseo historico (inter Boratschkoviana).

AEWV

AEWN
XPHCTE
XAIPE
XAIPEKAICY

Xcclpe. xt

ETWN"'I~

'E~wv t~.

XPYJaICE
Z!pE.

A(Ato~

AIAIOl: KYI N
~TTW

I.

au.
.

Kutv-

[~iAt ?]o~

~Wt

[ Utwt? x~A.]

Litteratura aetatem admodum recentem indicat.

llepeBOA.... o6.1eCTHYl JIeoBT~, Dpo~A. po~1

T&I. JIin 16-TH. Snl KBHB[TH.lil

~IaJBY? H

T.-:.].

125-126.

153

TITULI BEPULCRALES.

125.

Lapidis descriptionem v. ad
sepulcralia repetere placuit.

116. Titu)om antiquiorem inter monumenta proprie

[tpcco]cc!J.o/W[v UiE
'to OETvo~,] X.ccTp[t ] .

126.

Tabula marmoris leucophaei sine ullo ornamento, superne fraeta, a. 0,34 m.,
1.0,435, er. 0,11. Inscriptio, cuius iuitium lapide fracto periit, inter lioeas exarata est litteris 0,02 altis, quae adhuc optime leguntor.
Exscripsi Odessae in museo societatis. Olbiopolitanum esse lapidem scripsit Jurgevicz.

TovrVNH~E~nNA

I TOV

XAIPE

fH OETv . . . . . . .]~'A WV(%'

'tou, ')'UV1), OE
'tOU,

.X,CClpE.

De tituli aetate eerti aliquid proferre admodum est difficile; re~entiorem tamen Christi
natalibus eum haud dixerim.
N:ota. Inter lapides iDBCriptos, qui Odessae in museo societatis hist. et arch. servantur, est monumentum
sepulcrale Potamoni Alexandri f. a Dionysio fratre positum, quod Mursakeviczius primus aet. 80C. Odess. v. I (a. 1844)
p. 284 edidit, in Olbiae parietinis 8. 1828 sivc 1829 repertum id esse adfirmans (cf. ibid. p. 687). Sed idem monumentum in C. I. Gr. v. IV n 6978 inveni inter titulos loeorum ineertorum editum ad fidem delineationis a Blarambergio
acceptae, qui lapidem Constantinopoli sibi missum esse scripserat (de lapidibus Constantinopoli Odess&Dl advectis
ef. etiam Journal d'Odessa a. 1826 n 19). Cumque Blarambergium, ex COiU8 collectione iapis museo societatis inlatus est, multo melius scivisse putem, unde idem provenisset, in hane syllogen Potamonis titulam non recipiendum
duxi. Quod hic adnoto, ne quis eum a me propter neglegentiam omis8um e8se putet. CyziceDum esse lapidem admodum' probabiliter statuit Car. Keiliu8 Philol. XVI p.22 propter formam aliis Cyzicenorum tituli8 sepulcralibus
similIimam.

CLASSIS SEXT A.

Yarla.
In hane classem omnes eos reieci titulos," gui in quioque priores recipi non potuerunt.
Plerumque sane fragmenta sunt tam parva, ut de singulorum argumeotis certi aliquid statuere non lieuerit. Recipere tamen in syllogen vel minutissima frnstula ideo placuit, quod
postea etiam alia eorundem titulorum fragmenta possunt reperiri, quibuscom haec fortasse
componere licebit. In disponendis fragmentis id egi, ut primum ea fragmenta ponerem, quae
ad decreta pertinere videreotur, deinde varii argumenti inscriptiones, ultimum locum eis
frustulis darem, quae paucissimas servant litteras, ex quibuB nihil de argumento potest
cooligi.
20

0: la '.41

--..-.

154

'X~

OLBIA.

127. Fragmentum tabulae marmoris can-I

didi 3.0,13 m., 1.0,18, er. 0,055. Marginis
dextri pars inferior exstat quidem, sed in
soperfic.ie detrita. Litterae satis minutae (a.
0,01) diligenterque incisae Romanae sunt aetatis. Ed. L. U SB in g, Oversigt over det Kgl.
D. Vidensk. Selsk. Forhandl. a. 1881 p. 128,
osos ectypo ohartaceo a Th. Langio commodato.
Lapis 8. 1879 repertus exstat in museo
Surutschaniano quod est Kischinevi. Exscripsi.
I

e I:.VI~
~ac.

1 X A /\ E fT

~~N

I)

I\~~

IA

~~AeHN~~/\~

~!:~~nA'~Ol:J\'
~~~N

AN I-IA N Ei

Wl;~I\NATnl

KAlT
MIN TO~Et
~~

TIAHfTOII-lXAHTEX~~~

.n H

vac.

",ac.

... ~o[l~ aut 3EO[U~ ...

. Ei~ ~O iEpOV [":]o[. . .
. 'tlj~ 1t]OAEW~.
. . . E1tEPW~ ~ov XUpt[ ov. .
. . . 'tt civ 1tO t~a(xv~E~ . .
.. ~ X(XAE1tWV.

(Das Bruchstck) ( besteht ... aos zwei

Tbeilen; der Sinn des ersten bleibt unklar .. e;
der zweite aber ist eine Orakelbefragong ngch
Art der dodonischen. H. Roehl in Jahresbericht. Ober d. Fortschritte d. class. Alterthumswissenschaft, herausg. von C. Bursian,
v. XXXII (1882) p. 150. Eqoidem dixerim
priorem tituli partern esse decreti clau8ulam,
qua statuatur decretum in templo dei cuiusdam ponendum esse.
I

~"AN~.~

0,04.

EnEPnTTOH KYPIC~~~
5

128. Fragmentum tabulae marmoris leueophaei ab omnibus partibu8 fractum praeter

sinistram admodumqoe oblitteratum; altum
est 0,20 m. totidemque latum, er. 0,04; litterae sunt 0,015 altae. Edidit Th. Struve
musei Rhen. v. XXV p. 360 n 10.
Exscripsi Odessae in museo societatis.

'EIXTOIEPOHlv
)}\EnX

127-128.

Var. leet. V. 1 vestigia omisit Struvius;

quae BaDe adeo Bunt obscura, ut ne ipse quidem fideliter omnia excepisse persuasum habeam. V. 2 idet;D nil nisi Ae dedit, v. 3 nll
nisi nAI~Ol:; v. 4 extr. er, v. 5 extra Ir,
v. 6 extr. '1''', v. 7 nil nisi AN.
Ex Struvii commentariol0 haec videntur
adferenda: (Dieses Fragment ... erhielt ich
iln October 1865 von H. Stankcwitsch hierselbst, dem frheren '1'erwalter von Parutino
(Olbia) ... Es gehrt nach der Sauberkeit der
Buchstaben, dem Doppelpunkte in e, H, a, \\ie
auch dem beigefgten Iota, einer goten Zeit
an. Z.5 wird wohl 'tOE o/cX[~talJ-(X] zu ergnzen
sein, also war die Inschrift dorischen Dialectes. De litterarum formis Strovium non recte
iudicasse lapidem inspicienti statim apparet:
litterae enim H et (3 non bina puncta in medio
habent, sed lineolam formae talis: H; W aotem
litterae forma ea est, quam in textu dedi; nec
unquam vidi in bonae aetatis titulis haru~
litterarum formas tales, quales vir ille doctissimus excogitavit. Contra quae de tituli dia-

.'

~'129-133.

155

VARIA.

lecto id~m observavit, certe sunt probabilia: tero sylloges volumine edemus) Olbiopolitanos
quamvis enim v. 6 extra nnllum hodie A litterae esse ipse Buratschkovius mihi scripsit.
vestigium exstet, tarnen alia indicia inveniontur
1
in titulo, qtiae sententiam illam confirment: sie
~I NAN
v. 3 ante 1tCXtOO~ n litterae vestigium comV1:E1: I H
paret, quam ad articulum 'tw pertinuisse est
rHHTlOl\1
veri simile, ot v. 4 in. NAN litterae ad acc.
I)
VHTA~TI
singe feme videntur pertinere (... vcxv 1) .v..).
.. I'" "" m \

'z.

.
V. 3: ~tA]uaEatv ?... V. 4: 't'i}v 'ltOAt[v...
129. Fragmentum tabulae lapideae undi- V. 5: [.. 0 ]v'tcx~ 't'.
que mutilum, a. 0,11 m., I. 0,21, cr. 0,08;.
litterae aetatis Romanae, a. 0,01, admodom
131. Frustnm tabulae marmoreae in mu_
Bunt detritae. Exstat Odessae in museo socieseo universitatis Kioviensis repositom. Ectytatis. Transeripsi ex imagine photographica,
quam L. Jurgeviczii professoris amplissimi pum chartaceum praestitit Kulakovskius.

beneficio debeo, postea apographum meum'

cum ipso lapide contuli. Omoia frag menta in
museo societatis servata ex Olbiae parietinis
provenire in indice musei dictum este

MI NW~
AliN"OV

o'A N<AIA~
. VnApv
Tl<>,"

6
. 1

I)

... Tl A P EX.n N J~/\

.. 9AAAl:1:AN
'AIOVnANT01:
ETTIl:KCTJONn
. ~ II~N
.... \

E'"

132. Frustum tabulae lapidis calcat'ii a.

0,16 m., 1. 0,10, litteris fere 0,018 altis; a
sinistra exstat margo. Mosquae exscripsi in
museo historico (inter Buratschkoviana).

V. 1: ... 1tCXPEX.WV. v. 2: ... 3Acxaacxv . v. 3: ['toO] iiou 1t(xv'to~ .. v. 4: E1ttax[0 ]1tov 1t.

130. Frustum tabulae marmoris albi

ab

es

AI:.

ErE I
K A 11:,
AlfiN
KAI KOI

y-

omnibus partibus fractum, altnm 0,13 m. totidemque latum, er. 0,05, litteris plus 0,015
133. Frustum tabulae marmoris albi. Edd.
altis inscriptum. Mosquae servatur in museo
historieo (inter Buratsehkoviana). Exscripsi. Boeckh, C. I. Gr.11 add. p.l000 n 2085, 11,
Omnes titulos soos museo historico inlatos Caroli de Rosenberg apographo usus. L. Ste(praeter unum Panticapaeensem, quem in al- phani in memoires de l'acad. Imp. des sc. de
20

156

.I! 133-137.

OLBIA.

St. P6tersb. serie VII v. XVIII n 4 (a. 1872)

136. Fragmentom tabolae marmoris albi
1
p. 48 n 87. )
1&.0,17 M., I. msx. 0,11, er. 0,07; a dextra
Servatur in museo regiae Magni Principis margo exstat qnadro eminenti orilatus; litterae
Constantini Nicolili f., quae est in oppido Pav- I altae sunt 0,01 praeter 0 et 0 minore expreslovsk. Repetimns Stephanii exemplum.
sas modulo. Odessae exscripsi in mnseo societatis.
1 . . . AME~.
.
\uN

....,XOYl:IK
.
.... NEAYTOl\ .
.... TOl:Tn v, ..
5

o~ooH

llNloY
ITo

. 1( . . . . . . . .

Var. lect. V. 4.: TOTOYi legit et v. 5

omisit Ros~nberg.

I~o

cj)1/\o

: Y r'A
Ar'o/\

oNnN

134. Frustum tabulae marmoris albi. Edd.

") 'I' H
Boeckh, C. I. Gr. n add. p. 1000 n 2085, 10
ad apographum Rosenbergii. L. Stephani I.
Videtur esse decreti fragmentum, quod
c. ad n 133, p. 48 n 88.
.
propter litteraturae indicia ad IrI sive 11 a.
Servatur ibidem, ubi n 133. Repraesen- ehr. saeculum rettulerim. V. 2: .. 1t]ooo3iitatur exemplum Stephanianum.
[vt ...], v. 3: [: .. ~1tOAA]wvlofJ etc.
I

. .. FITEN<>rE
..... EAYT<>N
..... =I'CNc

.
.
:

10

137. Fragmentum tabulae marmoris albi

&.

0,23 m., 1. 0,07, cr. 0,06'5; a sinistra margo

exstat. Quae supersunt litterae apieibus sunt

Var. lect. V. 1 in. EI et v. 3 ENENT
ornatae diligenterque incisae.
dedit Rosenberg. Apud eundem 0 littera rotunOdessae exscripsi in museo societatis.
dam habet formam.
1

E I X fErtile
HPOX

135. Fragmentum tabulae marmoris albi

altitudine, ubi est maxima, 0,25 m.; Iat. ma~.
0.,17, cr. 0,07. De titulo non restat nisi pars
extrema. Odessae exscripsi in m~seo soeietatis.
JrENI
..Tl ATP IL.
iIOYNTEl:
vac.0,16.
1) Stepbanii descriptio monumentorum antiquorum,

v E N Q.

NEX
KATIrtPOX

rENCTOX
10

N I ('

".

quae in museo regiac oppidi Pavlovsk servaptur, etiam ,I.peBHBX~ DaMRTBHKOB~ HCKyccToB B'b aB~oBcK", ODIIrU8sice separatim prodiit Petropoli a. 1872: Co(SpaHie . C811HLlX'L &K8ACMHKOM'L JI. CTeC8sB.
'

M 138-140.

]57

.VARIA.

Odessae eXBcripsi in mnseo societatis. OlbioHic ne una quidam vox in integrum restitui potest. At tarnen si videris, qoam dili- politanum esse lapidem putat Jurgevicz.
genter haec fnerint exarata, (seile tibi per>-ABO. 'IOIA~
s~adebis superesse haec e aecreto honorario, .
\TA I
",ac.
. quae omnino ceteris titulis aeenratius lapiYKI\YTONAl:TYT
.dibns inscribebantur. Titulus Romanae est
~TOl:EllCnNc
aetatis.

H N n N ~TO P rH::

138. Fragmenta duo tabnlae marmoreae;

a altum c. 0,10 totidemque latum, in museo

universitatis Kioviensis repositum, exsc~ipsi

ex ectypo chartaceo, quod 101. Kulakovskii
humanitati debeo; a sinistra margo videtnr
exstare. balturn 0,.13 m., l. 0,10, cr. 0,05
in mnseo societatis Odess. exscripsi et charta
expressi. Utriusqne fragmenti 'litteratura in
ectypis comparata. adeo visa est consimilis, ut
ad eandem olim tabnlam fragmenta pertin-uisse
mihi persuaserim. Litterae sunt c. 0,01 altae
facile8q~e lectu..
a

o.

IEH~:-IcYc..

AX.
nC~~L.

ICAI~I-~
OYPO~
-y-

-n'"\_~,,~

obZitter. 0,34.

Hic quoque titulus videtur numeris fuisse

inclusus. V. 3: ... U xAu'tov aa't'u 't ..., v. 4:
, ,
r-;
..
t
't'O~ EtXWV, v. :): .. . l)VWV a't'0p'YJ)~ e c.

140. Fragmentum

tabulae marmoris albi

a. 0,20 m., 1.0,09, cr.O,20, ab omnibus partibns praeter dextram fractum. Litterae profunde, sed satis neglegenter exaratae, a. 0,015
-0,02; lectio nusqnam est dubia.
Exscripsi in museo- societatis Odessitanae.
1

YPInHEYX1
OyJ\YH!:TA,
-TAKAIOYKA'
c:r:~~

In E PI
PAllA
~EHHH

r.MA0A
EAOH
rov~

Propter litteraturam haec ad primum ma1--10 ,~

xime p. Ohr. saeculum rettulerim. Titulus
Superesse baec videntur e subscriptione
videtur versibus fnisse compositus: certe 7tupidooarii
ab archont~bus sive praetoribus deo
1t'YEua'to~ adiectivum et 7tOUAU~ forma poetici
alicui dedicati: narn vv. 1-4 hune in mosunt sermonis.
dum restitui possunt: [Tcp OE!Vt 3Eep o]i 1tEpl
- - pcxlJ-cx - - fl-EVl)v [PXOVU~, 8. a'tpcx. 139.. Fragmentum tabulae marmoris .albi 'tYJyoi]. Sequuntur nomina propria, e quibus
&. 0,62 ID., 1. 0,46, er. 0,17; a dextra" exstat primum idem est fortasse, quod in tit. 52 iam
margo. Titulu.s litteris grandioribus ineisus nobis occurrit: [~o6Yl]C; II cx3[vou]. Iocertiora
(a. 0,03) admodum .oblitteratus est, ut in in- tamen visa sunt haec omnia, quam ut fr.ag~ mentum in cl. I1 seet. 1 d conlocare audeam.
feriore lapidis parte nihil iam dispiciatur.

158

]f

LBIA.

141-145.

Romanae aetatis esse titulum e litteratura Ca-I

143. Tabula .marmoris albi a d~xtra mutieile conligitor.
lata, a. 0,38 m., ,I. supra 0,28, Infra 0,16,
Cf. 0,06. Videtur quadratariuB tituInm infectum reliquisse, nam post duos versus, qui
141. Fragmentum tabulae marmoris albi exstant, scriptnra vacant 0,30. I~ittefae c.
undiqne mutilum, a. 0,16 m., 1. 0,15, cr. 0,06, 0,015 altae Romanae sont aetatis.
litteris 0,02 altis inscriptum.
Exstat Odessae in museo societatis. ExIn Olbiae parietinis repertum a. 1877 scripsi.
Kischinevi exstat in museo Surutschani, qui
~XON~
benignissime lapidis descriptionem et ectypa
IC AJ\J\ IIC PTOV!
misit, ex quibus exscripsi.

~H10
~OlrrEPI~

vac.

['E1tl apJx6v['twv ~wv '7tEpl 't"ov ~ErV(l?]

KAAtxp'tou~ . . .

~O

1: H PA
~~~ ~ X Q"1:
YArC~~

144. Fragmentum tabulae rotundae mar-

moris al~i 8. 0,17 m., 1.0,15, er. 0,05. SuperSuperesse haec videntur e subscriptione sunt ornamenta quaedam et tituli particula
donarii a magistratibus quibosdam dedicati. litteris aetatis Romanae inscripti.
Odessae servatur in museo societatis. Ex
142. Frostum tabulae marmoris albi ab apographo meo et ectypo chartaceo "'Iigno inomnibus praeter dextram partibus praefrac- cidit A. Daugel. Delineatio quintae parti verae
magnitudinis respoodet.
tum, a. 0,13 m., I. 0,09, er. 0,035. Litteratura ei quae est in tit. 141 admodum est
similis.
Repertom est &. 1877 in Olbiae ruderibus,
exstat ibidem, ubi n 140. Ectypa habeo ab
eodem.

-e.t
ox
.""IV!

l:J.A

[Oi

1tEp]l&oov ~(%)'t"u[pou ?X.OV'tE~ s. aetp(X-

'tl)yol ave.3Y)xav?].

:JOHA~

Haec quoque e donarii subscriptione snper145. 10. Surntschan vir amicissimus per
esse dixerim. V. 3 idem fortasse [n61tAtO~ litteras mecum communicavit se a. 1882. in
ArAtO~ ~X.tA]AEU~ inscriptus est, quem vidimus Olbiae parietinis et quidem eo ipso loco, ubi
in tit. 80.
ante aliquot aBnos deeretum Carzoazianum
--.I (21) inventum esset, permulta fragmenta rep---~

_...........
~

145-147.

perisse eiusdem tabulae (potius basis, ut videtur) marmoris leocophaei venis nigris adspersi; quae tamen omnia fere in particolas
minutissimas dilapsa esse ita, ut in tribus tantum fragmentis ad imam lapidis partem pertinentibus litterae aliquot superessent.. Quae
fragmenta composita lata sont 0,35 m., a.
0,07. Ex his a et b Surutschaous ipse coniunxit; equidem cum trium fragmentorum ectypa
accepissem, vidi etiam fr. c a dextra illis duobus adiungendum esse Surutschanumque interrogavi per litteras, an liceret ita lapides ipsos
componere. Qui statim respondit vera esse quae
proposnissem aliorumque quinque fragmentorum (d-k) ectypa addidit, quae tamen adeo
pauca litterarnm vestigia servant, ut cum tribU$ illis certo coniungi non possint; eumque
sint undique mutila, ne id quidem ~efiniri potest, utrum ad eundem versum pertineant,
neene; d exempli causa ab initi eiusdem versos posui. Litterae quarti sunt 8. Ohr. saeculi,
elegantissime exaratae, a. 0,02. Fragmentorum a. b. c margo inferior ex parte servatus est.
d

r
e

.H

abc

-\.f:IITEIAH~A\J

ur

159

VARIA.

II~

_1\

n[p }X~t'tEAYl~ i\3[Y1vTo~ E1to(1)ae.v].

Quae proposoi supplementa si vera sunt at probabilitatis certe speeiem magnam ea hahere CODcessum iri 8pero ~ titulus quam maxime fit memorabilis, cum probet celeberrimi
illius artificis opera etiam in Hypanis ripis exstitisse. Quod adhuc non 80lum ignotom, sed
ne cogitatum quidem fnisse nibil est quod addame

146. Frustulum basis, ut videtur, marmoris subcaerulei sopra et infra politum, a

partibus sinistra et dextra nec non postica
fractum, a. 0,05 m., 1. 0,12, cr. 0,11. Lit
terae eleganti8sime incisae (a1tae c. 0,015) et
optime servatae sunt, ita ut coloris rubri, qoo
erant induetae, etiamounc vestigia servent.
Od~ssae exscripsi in moseo societatis.
.~

T.n r\j 1\

APITC

Propter litterarnm formas haec ad I11 a.

Ohr. saeculum facile rettulerim. i\piO"'twv i\pta'toxp'tou~ inscriptum vidimus in catalogo 114
co!. I. v. 38.

147. Fragmentum tabolae mannoris candidi ab omnibus partibus praeter superiorem

mutilnm, altum 0,45 m., I. 0,31, cr. 0,16.
Supra dimidia aetomatis pars servata est; in
epistylio ramus laureus eleganter sculptos est,
Bobter quo est titulus Q; sub epistylio pari
elegantia tres coronae (laureae nisi fallor) repraesentatae sunt, e quibus tamen nulla superest integra: nam coronae b nihil nisi pars
dextra exstat, re1iqoarom doarom (c. d) partes inferiores lapidis fraetura sunt haustae. Ex
eis, quae mediis coronis inscripta erant, non
sopersunt nisi singuli versus.
Odessae exscripsi in museo societatis.
a
O~HMOI:
b

O~HM01:

U}.

a:

'0 oiifJo0~

b:

rO oY1fJo]o~

[0

d,

~~HMOl:

'OA~&O[1t]O[A&1;WV].

c:

d:

fO OijfJo0~

['0] oiifJo0~
[0 ......]

[0 .....]

160

&~

OLBIA.

148-151.

feriori margines politos servans, 16/ 8 verschok

(0,07 m.) alta, 21/ 8 v. (0,11) 1ata, 3/~ fere v.
(circa 0,03) crassa.
Reperta est in Olbiae parietinis 3. 1877,
exstat Kischinevi in museo 10. Surutschani,
coios beneficio ectypa chartacea et lapidis d.elineationem accuratissimam debeo.
148. Fragmentum tabulae marmoris leu- :> F I /\ I A NO .... 'IoUAttXVO[c; .
F T 0 CY N 11
. . . . E]'to trov 'tf1 ...
cophaei undique mutilum, 3. 0,13 m., I. 0,21,
"ac.
er. 0,04. Litterae 0,04 fere altae admodum
oblitteratae sunt.
151.
Une ardoise de quatre pouces
Mosquae exscripsi in museo historico (inter huit lignes de longueur, mesure angloise, Bur
Buratschkoviana).
deux pouces- trois lignes de largeur, qui ast
conservee au musee de l'ecole des pilotes a
\ po Y
['0 OE!VCC. .] potJ
Nicolaev: on ignore si cette pierre a eta trou"APA~o
[~O oe:rvtl] eJlrxprfoo[u].
vee AOlbie on a I'ile de Berezan. Elle repreNomen quod est I>t%POY1~ lJlihi occurrit in
sente quatre enfans dans un berceao ombrage
titulo Boeotico edito in Boll. de corr. hell. IrI
de feuillage. Deux qui exercent la fonction de
p.443.
juges sont assis .... ' Apres les' deux juges
149. Frustum tabulae marmoris albi ab on distingue UD troisieme gar~on tenant une
palme; les deux juges l'ont charge de Ja reomnibus fractum partibus, a. 0,16 m., 1. 0,17,
mettre Aon quatrieme enfant qui est debout,
cr.0,03. Sopersunt ornamenta cum parte incomme ,recompense de Ia victoire qu'il a remscriptionis.
portee. Le Dom du vainqueor est grave dans
Servatur Odessae in museo societatis. Ex
l'exergue .... Entre les deox de~niers enfans
apographo meo et ectypo ligno incidit Aug.
on remarqne un objet qui ressemble a UD vase,
Daogel; imago qointae magnitudinis parti re..
et qui est probablement celui qui s~rvoit a
spondet.
faire tirer au sort les noms de ceux qui' disputoient le prix, 00 les numeros d'~pres lesqueis ils devoient entrer en lice. Koehler,
Mem. Bur les iles et Ja course cons. aAchille,
p. 111 (et tabe Irl); inde Boeckh, C. I. Gr. 11,
n 2095.
, . Periisse videtor. Exscripsi e tabula Koeh[E>]toowp[ o~?J.
E ro cl\vnp EN 0'1

Litteratura ea tempora indicat, quae aerae

Christianae sunt proxima. Utrum sub coronis
.decretum honorarium incisum fuerit, an DOmen solum eius, quem honoraverint civitates,
adiecta brevi meritorum eius expositione, hodie diiodicari non potest.

(c

ileriana~e~

USO. Tabella marmoris albi apartibos i

Yar. lect. Ae~HrOC apod BoeckbioID,

sinistra et dextra fracta, a superiori et in- l operarum fortasse errore.

..

152.

161

V4}\R!A.

aKoehlero iudice pertinet ad ludos puerorum ... Ejdem '.30YJ1'0~ et [leg. 'A3aErO~ est]
Atteius, barbaro more scriptum; analogia
tamen fortasse eadem est quae in '.~PtX)'oc;,
Kouvtz1'O~ etc. ut forma. omnino non Latina
sit. AU1tpEVOV idem a AU1n1P0C; derivat. Boeckh.
((D'apres la forme des lettres cette pierre. paroit avoir eta gravee dans le tems des premiers empereurs romains. Koehler. Sed C
forma posteriorem aetatem indicare videtur.

152. Tabula marmorea 1 p. 6 poIl. alta,

,2 p. 10 poIl. lata; inest anaglyphum sacrificium repraesentans, quod primus descripsit
Koeppen Nordgest. p. 84. Inscriptionis fragmentum, quod exstat super anaglypho, ad sinistram spectanti, e Koeppenii libro sumpsit
Boeckh, C. I. Gr. 11 n 2096. Postea elegantissimam anaglyphi imaginem et descriptionem
Koeppeniana copiosiorem dedit comes Uvar 0 v
Rech., p. 58 Bq. et tabe XIII; euius verba integra hic repetere placet: La planche XIII
reproduit UD bas-relief en marbre qui represente un sacrifice offert A Asclepius. 11 y a
dejiL longtemps que ce bas-relief a ete trouve
et la reproduction s'en est conservee dans les
dessins du voyage que Borozdine et Iermo
laieff firent dans l'interieur de la Russie, voyage inedit jusqu'a present et dont le manuscrit se trouve a la Bibliotheque Imperiale
[haec ex Koeppenio]. Agauche est represeotee
la statue d'Asclepius: il est Bssis sur UD trone ;
sa main gauche est soulevee; il tient probablement UD 8ceptre, mais on ne peut plus rien
distinguer maintenant, par suite du mauvais
etat de cette piece. De la main droite il tient
UD vase qu'il semble presenter a un serpent
sortant de dessous le trone. Un bouclier et
une armure sont suspeodus a la muraille, A
I

gauche d'Asclepius. Devant le dien, se trouve

on autel derriere lequel on voit des hommes
debout offrant UD sacrifice. Asclepius est plus
grand de taille que les autres figures; cela
sans doute afin que 1'00 puisse mieux distinguer la divinitc d'avec les simples mortels.
Devant I'autel meme, une caoephore (il XCCVEcp6po~), portant sur la tete une corbeille remplie de tous les objets destines 'au sacrifice;
derriere elle, UD taureau entre deux hommes
qu1 jouent du chalumeau. Plus loin s'avance
un troisieme personnage ; sa maiD gauche est '
soulevee, et de la droite il retient le himation
(ilJ-rl'ttov). C'est probablement le grand-pretre.
On voit encore derriere lui quatre figures de
jeunes gens, dont l'une est plus grande que
les trois autres. Ces quatre figure's representent ,probablement les pretr~s qui assistaient
le grand-pretre pendant le sacrifice. A gauche,
sur le bas-relief, illle s'est conserve que quelques lettres de l'inscription. Quae ad dextram
repraesentata sunt, Koeppenius paulo aliter
descripsit: (Auf diese Ei. e. taurum et tibici- .
nes] folgt ein brtiger Mann (Priester?), und
endlich erscheinen noch zwey Mnner, ein
Frauenzimmer und ein Kind. Dieser Marmor
ist jedoch so erhalten, dass leider kein einziges Gesicht mehr ganz daran geblieben ist...
Qn~ntum ex Uvarovii tabula conligere licet,
inter has quattuor figuras re vera una est femina; uDde sequitur eas non sacerdotes repraesentare, ut putat Uvarovius, sed adoran-.
tes. In eadern tabula infraanaglyphum spina
apparet basi infigenda.
Anaglyphum, quod Koeppenii temporibus
Stolnae servabatur, hodie ubi sit, mihi non \
contigit explorare. Uvarovius neque de loco
refert, ubi anaglyphum tune tamporis fuerit,
neqtie unde delioeationem ipse acceperit. flic
21

-_.

162

.N! 152-156.

OLBtA.

repetitur utrumque inseriptionis exemplum;

154. Fragmentum tabulae marmoris albi
in Uvarovii tabula a dextra nibil titulo deesse 8. 0,29 m., I. 0,16, cr. 0,07. Supra aetovidetur.
matis media pars exstat rosa ornati, infra sub
epistylio sex versus inscripti erant litteris miKoeppen:
Uvarovii tabula:
.O:E:ATOI\lHI..
1T (0 ~ ~ nutis hodie maxime detritis; snb titulo est
margo eminens.
Exstat Odessae in museo societatis. Ex153. Lapis ruber qni primitns formam scripsi et eetypon chartaeeum confeci.

JA

ovatam babuerat, hodie a dextra fractus est,

ut non supersit nisi dimidia pars, quae 0,11 ID.
alta, 0,23 lata, 0,05 erassa este Litterarum
altitudo ast fere 0,02.
Mosquae exscripsi in museo historico (inter
Buratschkoviana).

~>I

rAM HI\IOII~

~~;~2A Tl A~C~
~~~~Te~~;
~:j~tf;;~BJ~j

o~IP.0nC

H.nN~.n

Nihil certo restitui potest. V. 1 l estituerim r[ ce ]fJ.1JAt[wvo~], sed hUDe mensem in fastis Olbiopolitanis fuisse non est probabile.
Quid haec sibi velint, probabili coniecCf. quae monui ad n l8. ~
tura expediri potest. Ante hos sedecim annos
iuxta Mithridatis montem qui dicitur in oppido
155. Fragmentum tabulae marmoris albi
Kertsch lapis repertus est integer fere formae
ovatae, in quo hae litterae leviter incisae 1e- a. 0,09 ID., 1. 0,15, er. 0,05. E titul0 nihil
guntnr: ~E KAT{) H M I MN. Titulum edidit superest nisi extremi versus particula'; infra
L. Stephani in rat. redd. comm. archaeoI. a. 0,06 scriptura vacant.
Exscripsi Odessae in museo societatis.
1869. p. 192, explicuit Tb. Struve mus. Rhen.
v. XXIX p. 71. Utriqlle viro doctissimo non
::CTE~AN~
videtur dubinm, quin lapis pro pondere fuerit
tmC.
1
... ia'tEep'Jw[rftv sive -aa.v].
adhibitns pependeritque 9 / 2 minas. Propter
similitudinem, quae 1apidi nostro cum Panticapaeensi illo est, admodum probabile mihi
156. Frustulum tabolae marmoris albi ab
videtur nostrum eidem inservisse osui; quod omnibus partibus fractum praeter sinistram,
antem ponderis nomen alteri lapidis parti hodie ubi. quadri admodum lati (0,16) eleganterque
deperditae fuerit inscriptnm, equidem defi- sculpti particula exstat. Exscripsi Odessae in
nire..Don possum, quia pendere enm non 1icuit; museo societatis.
ceterum ne accurate quidem lapide perpenso
CI"
ponderis nomen .restitui posse puto, quia inKAI,A
certum est, quanta pars perierit.
CEN

'1

ENJYEAI

'EV'JEtX ....

EKW

M 157-165.

168

VARIA.

157. Frustum marmoris caerulei nndique

ll. Fragmentum lapidis ealearii undique

mutilom, a. 0,06 m., 1. 0,11, cr. 0,05; lit- mutilum, &.0,16 m., I. 0,14, er. 0,06; supra
terae 0,015 altae vehementer sunt detritae. epistylii particulam servat. Litterae diligenter
Odessae exseripsi in mnseo soeietatis.
incisae altae Bunt 0,026.
Odessae eX8cripsi in museo societatis (inter
Curisiana).
THP ....
YBA Z

158. Fragmentum tabulae marmoreae in

162. Frustulum marmoris leucophaei
museo Universitatis Kioviensis servatum. Ecdique
mutilatum. Exscripsi Mosquae in museo
. typum misit Kulakovskius.
llistorico (inter Buratschkoviana).

un-

I<A~

&Yl:L
B ION

rA

eAtC:.Y

159. Fragmenta duo tabulae marmoris

'Po~

albi crassae 0,035 m., litteris 0,02 altis in163. Frustulum marmori~ albi undique
scriptae; a altum 0,06, I. 0,07; b altum 0,092, motilum, &. 0,05 m., I. 0,09, er. 0,06; lit"1. 0,065, utrumque
omnibus partibos mo- terae circa 0,015 altae optima servatae soot.
tilum. Odessae utrumque exseripsl in museo Odessae in museo societ. exscripsi.
societatis.
_ z ,.

ab

_HI
:J

IT

...

~t:~E

TEPT.
T

ypoy I
PE> r-"I

H r"ac.

164. Frustulom marmoris albi ab omnibus partibus fractum, Mosquae in museo Ilisto. 160. Fragmentum marmoris albi, a. max. rico (inter Buratschkoviana) servatum. Ex0,06 m., I. max. 0,06, cr. 0,07. Anno 1881 scripsi.
in Olbiae rnderibus repertum exstat Kischi. nevi in museo Surntscbani, qui apographum
et ectypa bumanissime misit.

165. Frustum tabuJae marmoris albi supra

epistylio ornatum, a reliquis partibus mutilom,
'a. 0,11 m., I. 0,09, cr. 0,04. Repertum in
! Olbiae parietinis a. 1877, exstat Kischinevi
21*

164

LBIA.

~ 166-170.

apod Surutschanum, cuius beneficio apogra166. Tabella marmoris candidi utrimque

phum et ectypa accepta refero.
polita, ab omnibus partibus integra praeter
dextram, alta 0,145 m., 1. 0,09, ;cr. 0,017.
nimadvertendum est vv. 2, 4, 6 graece legi
posse: v. 2 &~ (s. 3E,c;) J1' ., v. 4 .. po~
E~t ., v. 6 ExAoy ... Fortasse Bunt graecae
Ultimo loco addo titulos quinque Olbioversiones eorum, q!1ae vv. 1, 3, 5 barbare
poJitanos, qui quamvis graeeis litteris scripti
sVnt scripta.
sint optimeque legantur, ut de veritate lectionis non liceat dnbitare, tarnen e Graeeorum
167. Similis tabella &. ~,085 m., 1. 0,05,
Jingoa explicari non posse videntur; ex iis
er.
0,01;
quae quamvis undique sit mutila,
titt. 166 et 167 graecos non esse etiam inde
conligi potest, quod praeter litteras graecas titulus tarnen videtur esse integer: a sinistra
aliae quaedam notae in eis comparent Graecis enim ante vv. 1-2 spatium exstat vflcuum, a
alienae, ut 6 et I.J.I. Quomodo res sit expli- reliquis partibus titulus lineolis obductus este
canda, videant peritiores. Equidem dixerim,
. si genuini sint tituli, aut XpU7t'toypcpitXv quan188. Lapis calcarius quadratus, 8. 0,21 m.,
dam in eis esse, aut barbaram aliquam gen- longe 0,32, lat. 0,24. In plano soperiori extern Olbiae proximam Graecorom alphabetum cavatio est formae circularis, centro eminente;
ad linguae suae sonos exprimendos adaptasse, prope marginem foramen est pertusum, a qua
fortasse KAAt1tioc; inos s. r'EAAYlV<X~ ~xu3<xc;, in latere adverso alveolus incipit ad imum
quos iam Herodotus Dovit (IV, 17).
decurrens quasi ad aquam deducendam; ab
Omnes quinque lapides hodie Mosquae utraque alveoli parte est titulus integer lectusunt in museo historico inter Buratschko- que facillimus, litteris imparibus scriptos.
viana. Titulorum 166 et 167 imagines vera lapidum magnitudine in tabe 2 repraesentantur
169.. Marmor candidum oblongom, quod
ad fidem apographorum et ectyporum, quae
aedificii
coinsdam angulum videtur effecisse:
ipse Mosquae confeci; titulos 168 et 169 exscripsi vere a. 1883 Chersone in Buratsch- Dam si desuper inspicitur, formam habet bane:
kovii domo; noperrime vero, cum Mosquam ...I; altum est 0,26 m., I. 0,51, cr. ad sin.
lapides translati essent, l'oganti mihi ectypa 0,11, ad dextram 0,17. Titulus profunde inmisit vir amicissimus A. M. f. Podschivalov, cisus integer este
ex quibus imagines diminutae in eadem tabula
Bunt expressae. Tituli 170 a. 1884 demum
170. Conos marmoreus suprrne paulolum.
reperti delineationem naturali lapidis magni- mutilus, a. 0,19 m., diam: 0,20. In parte intudine lactam Buratschkovins, ectypurn Pod- feriore titulus est integer, litteris c. 0,012
" scbivalovius humanissime mecum communi- altis exaratus.
carunt; qoem typis hic exprimere satis habui,
H~ANA0YM0
quoniam litterarum formae vu]gares sont.

171.

LEUOE INSULA.

165

IV.' OLBIOPOLIrrARUM TITULI

in insnla Leuce reperti.
171. Lencen insnlam Istri ostiis obiectam Achillique antiqnitus dicatam aecuratissime
descripsit Koehlerns in eommentatione saepins iam a nobis laudata de. insulis et cursu
Achillis, quae a. 1826 i~ lucem prodiit. Anno 1839 Leuces solum exploratum erat a 8010vjevio, 8. 1841 a Mursakeviczio eiusque comitibus. De his explorationibus copiose rettulit
Mursakeviczius act. soc. Odess. v. I (a. 1844) p. 579 sq. et v. 11 p. 2 (a. 1850) p. 413 sq.;
qui in priore relatione p. 554 sq. scripsit Achillis templi fundamenta, quae aetatem tulissent, paulo ante adventum Buum aB ... quodam, qui pharum exstruendum in insula susecpisset, effossa esse et dispersa, ut pauca soperessent; e lapidibus inscriptis, quorum memiDisset ArrianuB (Per. P. Eux. 21), onum superesse graece inscriptum, sed temporis inioria
adeo laesum, ut summa adhibita cura non nisi litteras aliquot legere ipse posset, e quibus de
tituli argumeoto nihil certi statuere liceret. Alterum lapidem inscriptum &.1841 a Solovjevio
repertum v. infra n. 172 (tituli duo vasibos inscripti in tertio volumine repetentur). - eum
ego huius sylloges adornandae munus suscepissem, 10. Poinialovski professor amplissimu8 a
seeretis Soeietatis archaeologieae Petropolitanae mihi" tradidit Sitnikovii relationes manuscriptas in einsdem societatis tabulario servatas, in his apographum tituli 8. 1840 in insulaLeuce reperti, com 'pharos exstrueretor. Hune non diversum e~se ab eo, cuius meminit
Mursakeviezius, admodum mihi vid~tnr probabile. Incisum esse lapidi 1 arschin 11/ 2 verschok
(= 0,775 m.) longo, 14 verseh. (0,62) lafo, 101/ 2 v. (0,465) alto Sitnikovius notavit in
schedis. Cuius apographum utpote mann imperita factum e lapide admodnm detrito,perquam
est vitiosum. Eo maior referenda est gratia viro illustrissimo 'rh. Mommseno, goi cum n~per
eiosdem lapidis imaginem photographicam ab AreDdtio accepisset ex oppido Galatz, statim
eam per Pomialovskium mihi exscribendam misit (mox eetypa quoque chartacea misit vir
ornatissimus, in quibos tarnen propter 'miserabilem lapidis stat~m nihil fere dignoscitur).
Ex imagine aDte hOB decem annos facta apparuit lapidem a partibus dextra et inferiore esse
integrum, a reliquis mutilum; singulis versibus spatia parva interposita; superficiem Dlargini
dextro proxi~am adeo esse oblitteratam, ut iam distingui OO possit, qnot litterae in singulis
versibus perierint (v. 8 spatium vaeuum esse videtur). Lapidem etiamnune in insola esse
seripsit Arendtius, sed brevi Bukurestum in museum iri transportatum.
e

(T~u,m

WIe p. 166.)

Sitnikovii apograpbum cum admodum sit viti.osum, orones lectiones variantes ex co

enotare snpersedeo; adferendae videntur hae: v. 2": ANEANEY.TEKAT, v. 4 in. ,tEl ...,
v. 6 in. AI\A/~MErAI\A, v. 9 extr. At, v. 1G in. A~NI\ ...~A ... etc.

166

171.

LEUCE INSULA.

~6~a
j

.EI 1:1 EI ~ Wi~ _IL.I~'.

NIAtTol.TEICATA/\Alo{W~

TE I AITnNE/\/\H N!lN~~
\iI~ETI~~~/\ITOYMEoAYTn N I~TH N~.
_BA/\E NICAi 1~"PArE No"\ENc~ EITH Nr"o/\,~~~
'\1\/\le,\'/"'E r M/\AX P Hf.: IMorE IoN ENTf\II\'I~.
I\B.o r'o/\tT?~ N IC A t ~ 1/\TA YTA 0/\ H M 0 ~?4'!'/
"lN ICA I =!lN~TA E TI MH ~E N ~.nP E/\ t vac.~.
\11._

E/\ E Y T H ~ ~ A N T A E 0
10

'I' E N ~ H M 0 I /\ I ~~.{!;:
" T.n W~ H M n t T n t 0 ~~ B t 0 1"1 0 /\ IT n N ~~~J
/\ Y'~ E I K0 N /\ 0 r'.n~ A N A tT E r' P/\ ~ E ! ~;/;
H MoN Ein N TAt KAI H r' 0/\1 ~ 4-. A 1\ l:-tri!~
/\

I~EI\I\

.
16

I i~~t NoTI rAITHNHoYr'ol\~~

A~ EITI\II'I\TI\TA r'AT P IA ICAI T~::::W;:
'J0Y'E. EII\YTHNkAI=nNTATI! W&Wf~
I\~t\/\T\I/\: I/\~Ar'o~I~~' ~_~
. vac. 4 versuum spatium.

----

I
.-J

. . . . . . . . . . . Vttlt 'tol(~] 'tE Xtl'tCXArx[~]o[ at ~v

viiaov
AYJta}tEtCXt ,:wv 'EAA~vwv .
. . . E'tt . . . [Xtl] t 'tQUe; fiE3' cxu'twv [EX] ~c; v[~aQu
E~E.]~CXAEV xat ['itCX]pa1'Ev6p.EVOe; Eie; ~v 1tOAt[v
1tO]AA[ xed] [JeE1'[ ]Ace x.p(~)oot[Jeo~ 1'E[l']OVEV 't1U [O~[Jewt
'twt 'O]A~ [t]07tOAt't(w]v Xtlt ~t[] 'ttl'tcx (; [o]ij[JeOC;
[au'to]v XtXt [c:]wv'ta E'ttlJ-YJaEV OWpECit
[x(%L 't]EAEu't~a(Xv'ttX E3[ce]o/EV 3YllJ-0ai[ (X]t [E30~EV ouJv 'twt [O]~lJ-Wt ~Wt 'O[A ]~tOr;QAt':wv [001;(%3'ijvtXt tX]u't[Q] EtXOV[tl], TCWe; .v cet' 'tE 7tp[a];Et[e;
ceiYro [Jev]YllJ-0vE(U]WV1;tlt XtXt i) 1toAt; ~ceL VEpOV
1tOt~a1]t 'toi']~ r'EAA[YJ]atv, 'tt xat 't~~ v~aou 'itOA[A~V
1tpOVOtCXv? 1tOt]ti''t[tl]t [X(%]'t[] 'tri '7t'tptCl xai 't[OUC;
qnAO'tt[Je0 UlJ-E.]voue; .Eie; au't~v xcet [C:]WV~tle; 't't[lJ-t
xrxt ~EAEu't1la ]aa[t X. tipt'ta ?]e; [ti ]~t[ a]e; a1:ooiowat.
e

10

15

CDm

__

Decretum hoc ab Olbiopolitis in bonorem viri cuiusdam de ipsis optime meriti factum
propter scripturae rationes, tum propter sermonis brevitatem et simplicitatem quarto

172.

167

LEUCE INSULA.

a. ehr. saeeulo aut certe tertii saeculi parte priore non reeentius esse puto. Alterum decretum huie simile (si quidem recte id restitui), in Olbiae ipsius parietinis repertum, supra dedi
n 13; titulum OlbiopQlitae cuiusdam dedicatorium infra habes n 172. Omnes tres probant
Olbiopolitas Achillis templi, quod erat in insula Leuce, antiquitus euram habuisse. Constat
autem e Dione Chrysostomo (or. Borysth. p. 439 M.) duo Acbillis templa possedisse Olbiopolitas,
alterum in urbe, alterum in Achillis insula; hanc esse Borysthenida (Berezan hodiernam)
contendit Koeblerus de ins. et eursu Aeh. p. 103 sq.; sed his titulis repertis non iam videtur dubium, quin de Leuce insula lo'cutus sit Dio. Viri, in quorum honorem facta sunt decreta, in. ipsa insula videntur habitasse ae de eis, qui insulam adibant Aehillem adoraturi,
bene esse. meriti. At narrant veteres (Beyl. Peripl. 68. Arrian. Per. 32. Anon. Peripl. 66.
Amm. Mare. XXII, 8, 35. Max. Tyr. diss. XX, .7) desertam fuisse insulam vetitosque adeo
fuisse in ea pernoctare navigantes(Philostr. Heroie. 20, 35) aut certe periculosum hoc fuisse
(Amm. Mare. I. 1.); sed "et sacrificare deo necesse erat et remm sacrarum habere curam:'
ideo sacerdotes lege illa solutos in insula habitasse probabile est eosque viros, in quornm
honorem facta decreta ad nos pervenerint, aut Achillis sacerdotes aut templi fnisse curatores.
IIepeaOA'" C~ CTp. 4-1: ...

B OLJBmUX"h C'L BHUB H3rB&l1> C"h OCTpoBa, H OPU6h1B'L B'L ropo~'L (O.lLBiJO],

oxua.l'L MBoro B&>KHhlX~ YC~I"'L Bapo..u.y O.lLBioDOJlUTOB'L, H 38 3TO BapO)l.'L era H DpR )KB3BB DO~TB.l1) DO.lapaOJl'L,

H DOCJI'i CllepTH nOXOpOBHJl Ba 06m-eCTBeBBbIl CqeT'L. HT8K'L DOCT&BOBH.I'L BapOA'L O.1I.BiODO.lHTOB'L DOCT&BBT.

ellY

CTaTyIO,

'1To6w

H erG

.u;kJlsia

OCT&BUIICL B"h naHSTlI, H ropo'L cJI,i.lU'L OqeBB"BhlK'L E.u.HB&II~J 'lTO OB1. H

06'L OC'l'post. HJlie'rL OOJlLmOe DOOe'leBie DO aaDoB"kARII'L OTu-OB'L, H

wu"!

C.lYiK~BX'l. eMy 1I 3(BBYX'L DOtIYTaeT'L H YJlep-

B03~aeT"L AOCTOluylO 6J1arOAapBocTb.

172.

Basis lapidis ealcarii albi a. 0,29 m., 1. 0,81, Ionga 0,47, in superficie adversa
a dextra fracta; in plano superiori statuae pedum vestigia snpersunt. Tituli pars quae exstat optime servata est; litterarum altitudo v. 1 circa 0,025, v. 2 c. 0,03. Ed. N. Mursakevicz act. soc. Odess. v. 11 p. 413, addita lapidis, imagine in tabe litbographiea XIII.
Lapis a. 1841 a Solovjevio ex insula Leuce asportatus exstat in museo societatis Odessitanae. Exscripsi.
\

~~ ,,\ 0 ~ T P'A T 0 A X 1/\ /\ E 1

H t: ft\ E ~ E0 N.T 1a /\ Bio ,., 0 /\ I T I ~

rO

OE!V 4't]](J.OO"'tptX'to(u) 'AXtAAET

[AEUX]Y1~ (J.EtoV'tt 'OA~tOitOAt't[ 11]Ic;.

t:
Yar. lect. Mursakeviezius v. 1 in. NE legit (quod valde miror, quoniam

littera optime dispicitur) restituitque (l\fE.)ve.a'tpCllfo(~) etc. Quod supplementum ideo ferri non potest,
quod t: littera post Ta nunquam exstitit in lapide. Est genetivus antique 8eriptus; ipsios

viri, a quo statua fuit posita, nomen lapide fracto periit. V. 2 in. recte restituit Mnrsakevicz.
Monumentum eum propter litteraturam, tum propter antiquum hoc seribendi 0 pro OV
genus ethnicumque in fine tituli positum IV a. ehr. saeculo non est recentius.
DepeaoA....

(TaRo I TO, C&lB'L)

AUJlOCTpaT8 OJlLBionOJlHT'L

noc8RmUA

AxlI....y,

BJla.J.bIRt

JlesKR.

168

Ji 173.

TITULI LOCORUM INCERTORU1tI.

V. TI'rULI LOCORUM SARMATIAE INCE-RTORUM.

173.

Monumentum sepulcrale lapidis arenarii gilvi, supra aetomate ornatum r~di

mann secto; utrimque erant acroteria, sed hodie id, quod erat ad sinistram sp~tanti, fracturn est; lapis altus estO,48m., 1.0,41, er. 0,19. Tituluslitterisgrandibus(a.O,05-0,03)
exaratus incolumis est excepto fine v. 2; litterae colore rubro induetae sunt, sed dubito,
num antiquitns. Edidit Tb. Struve mus. Rhen. v. XXV p. 360 n 11.
Lapis ubi repertus sit, non constat. Struvius quamquam eum inter Olbiopoliiano8 edidit, tamen non videtur certo scivisse, unde provenerit; nibil enim. dixit nisi se iamin mn~eo
eum invenisse" Jurgeviczius v. cl. a me interrogatus respondit lapidem Varna advectum sibi
videri, sed qua re haec sententia niteretur, non ad.didit. Equidem c~m in scriptis, ubi da
lapidibus Varna Odessam translatis referretur, nusquam eins mentionem invenissem, hoc loco
ponendum duxi:' nibil enim obstat, quominus ex Sarmatia eum provenire putemus, ex. c. ex
Olbiae parietinis. Exscripsi Odessae in museo societatis; habui pr~eterea Jurgevicz apograpbum per litteras benignissime meeum communicatum.
I

'

EKATAIHt:
M N H ft\ A T H

<~

tExtX't'tXtYJ~

'tii~

A"'OI\I\O~

I (J.vYi(J.oc

I ~ itolloolwpo(u).

.nPO

Var. leet. V. 1 extr. t: omisit Struve. -

V. 2 extr. THt: Str., TH Jurg. extr. ~.n, v. 4 POY Struve; sed- Y nunquam in lapide exstitisse pro certo habeo.
partis quam alterius.
Titulus manifcsto quarti est R. ehr. saeculi, prioris potius
.

V. 3

IIepeaoA....

aJlTHHK"L EKaT3H ()o~tpU

AnoJLIOAopa.

Item Odessae in museo societatis exstant quinque monumenta sepulcralia, e quibus

qui
duo (174. 178) ia~ Boeekbius edidit, eommunicata eum ipso a Duboisio Neoburgensi,
,
ea (ex Sarmatia provenire scripserat, reliqua tria(175 .. 176.177)videntur esse inedita. In
indice musei (ed. 8 a. 1880 p. 38 et 44) scriptum inveni omnia Odessae esse reperta auctore
Blarambergio; sed neque Blarambergius neque alii viri doeti, cum de rebns antiquis refelTent
Odessae (ubi alii Istrianorum portum fuisse putant, alii Isiacorum)'a. 1823 et 1826 repertis 1),
1) Vide Messager de la RUBsie merid. 1828 n 65; OBTa EHKe. p. S sq. et 3BtcTie 0 xpeBBOCTSX-L, BalRevue eneycloped. v. XIX p. 728 (a. 182B); Blaramber~, ,l.eHBLIX'L B"L OAecct B~ TeqeHbt 1826 rOAa (Cnti. 1827);
Choix de medailles ant. d'Olbiopolis p.5; Journal d'Odess8 Jtlnralt in mem. da la soc. d'arch. et de numism. T.III
3.1826 nno 28. BO. 76. 78. 82, &. 1827 nno 15. 14.20. 25; p. 182 sq. Cf. etiam quae Jurgevicziu8 8cripsit act. soc.
Journal de 8t. P6tersbourg a. 1826 nno 130; CTeMDKoB- Odes8. v. XIII p. 199 sq.
CKili 7 HaCJlt,ll.OB, 0 IItCTOD. rpe'l. Doce.lesil Ba 6eperax'h

N! 174-176.

169

TITULI LOCORUM INCEBTORUM.

horum titulorum ollam mentionem fecerunt; in musei indice falsa interdnm de rebus antiquis tradi etiam aliunde compertum habeo. Praeterea si lapides Blarambergio etiamtum vivo
essent reperti, communicaturum eum fuisse titulos cum Boeckhio, aut certe in ephemeridibus de eis relaturum puto. Ideo de Ioco, unde hi tituli quinque provenerint, nihil certi proferre pos8um; fortasse tarnen etiam lli sunt Olbiopolitani: carte Leontomenis nomen, quod in
tit. 175 habemus, antiquioribus temporibus Olbiae fnisse usitatum titt. 46 et 114 probant
et 4lJ~'ijC; forma ionicaOlbiae ut, M;ilesiorum coloniae convenit.

174. Tabula inarmoris, ut videtur, lencophaei sine ornamentis, a. 0,65 m., J. 0,34,
0,13. Titulus superiori lapidis parti inscriptus litteris grandioribus nusquam laesns este
. Ed. Boeckh, C. I. Gr. 11 add. p. 1000 n 2096g.
Cf.

~Hft\Ht:

0AP~YN~NTot:

4lJ(J-ijc;
0tXpau"o,,'to~

Var. leet. V. 2 med. N{) Boeckh. Error inde ortus est, quod in lapide ab utraque 0
litterae parte excavationes parvol.ae sive potius puncta exstant, ita ut obiter inspicienti revera
.n littera oblique posita pro 0 videri possit.
A1)(J-~~ Boeckbio idem est quod 41](J-E,C; s. 41]fJ-~C;. Titulum propter litteraturae indicia
ad IV a. Ohr. saeculum refern posse puto; saeculo tertio certe non recentjor.

175. Monumentum sepulcrale Iapidis calcarii sine ull0 ornamento, a. 0,38 m., 1.

0,41,

er. 0,17. Titulus in media lapidis parte litteris 0,03 altis exaratus est.

I\EONTOft\ENH~1

.1\ COV'tO (J-EV'1C;

KI\EI~OENOYt:

l\.AEta(3)~vou~.

Titulus proxime praecedenti videtur aetate subpar.

176. Tabula lapi~is calcarii leucophaei superne fracta,a.

0,44 m., 1. 0,29, cr. 0,08.

Tituli versus primus lapidis fractura haustus ast, .alter ab initio oblitteratus, tertius exstat
integer.
~.4'~~@'g~

() ..-.,., 0 TA

MI

.. ...;o[c;] no'tetlJ-!wvoc;.

.nNOt:

Litteratura est IV

8.

Ohr. saeculi.
22

170

CURSUB

~ 177-178.

ACBILLIS.

177. Pila lapidis calcarii leucophaei sine ornamentis, a. 0,67 m., 1.

0,35, cr. 0,22.

Titulus superiori pilae parti incisus exstat incolumis; litterarum altitudo 0,035 excepto 0,

quod minoris est mensurae.

A PHT H
~

IoN Y 0

~p~'t'YJ
Atovo~.

Huins quoque tituli litteratura tempora saecllio IV a. ehr. vix recentiora iodicat.

178. Monumentum sepulcrale integrum marmoris candidi a. 0,50 m., l, 0,37, cr. 0,085.
Supra est fastigium rosa ornatum, sub fastigio in zophoro titulus integer aetatis Romanae
nomina defonctornm mariti et uxoris contineos. Infra anaglyphum satis eleganti scalptum
opere repraesentat virum lecto incumbentem et mulierem sellae lecti pedibus adpositae insidentem, copiose amictam; vir dextra coronam tenet; lecto mensa tripes adposit&; in utroque angulo stant infantes. Titulum ed. Boeckh, C. I. Gr. 11 add. 0 2096 h.
NAEIX,AloNVXloY KAIHrYHH
AVToVZovAEM HXA 10 NVXloY

NtXEt~ 4tovuatou X~t iJ YU'J~

~u'tO ZOUAE(J-~~ &tovuatotJ.

VI. TI1'ULI IN CURSU AcIlILLIS RlljPERTI.

In cursu Achillis, qui hodie 'fendra sive Tendrovskaja-coss3 vocatur, 8. 1824 Kritski
quidam praefectus classi~rius ad astra observanda et pharum aedificandum illuc missns, cum
tumulum quendam exiguum in septentrionali cursus parte effodisset, et nummos permultos
et fragmenta aliquot marmorea .sive anaglyphis ornata sive litteris inscripta repperit. De his
primum rettulerunt Stempkovskius in Koeppenii opere periodico quod inscriptum est
EB6Jiorpa~B{IeCl\ie JBCTLI a. 1825 n 24 p. 336 sq. et in Journal de 8t. Petersburg a. 1825
n 118; Blarambergius in Bulgarini et Gretschii diario cuius titulus est {(CtBepHLli
apXBB'h a. 1825 n 24 p. 355 sq. Contra Stempkovskium dixit quaedam Koehlerus de
ins. et cursu Achillis p. 97 sq., qui dubitavit, Dum re vera in tumulo illocum nummis anaglypha reperta essent. Sed postea Blarambergius in diario russicoOdess. 8.1828 n 5 (et
in opere postumo aet. soc. Odess. v, 11 a. 1848 inserto, p. 18) scripsit post Kritskium
etiam magistratum quendam in Tendram Odessa a comite Vorontzovio missum alias res
antiquas permultas ibidem repperisse Odessamque, ut inssus esset, deportasse; inter monumenta litteris inscripta, quae partim apud comitem Vorootzo-vium, partim apud se servarentur, esse duo fragmenta marmorea unumque argillaceum, quae ad tria diversa x(%pta~pt
pertinuissent. Idem fragmentorum inscriptiones cum Boeckhio communicavit, qui edidit

179-180.

171

CURBU8 ACHILLIS.

c.

I. Gr. II 0 2096 b-f. LoeDs, ubi res antiquae repertae erant, accuratiuB descriptus est
ab anonymo quodam in diario OdesB. 8. 1828 n 21. 1)
E titulis a Boeckhio editis unum (n 179) Odessae in museo societatis servatum ipse
exscripsi; ceterorum repeto exempla Boeckhiana.

179. Est fragmentum lapidis, ut videtor, calcarii undiqne mutilum &.0,11 m., 1.0,08,
er. O,oa,litteris aetatis satis recentis (a. 0,01) inscriptum. C. J. Gr. 2096 c.
~'If'l

I~H MA

<AIH~'
CI\OI~

I\NTIL~

AIOIC~

XIAAE

V. 2 J;lrimum I omi8sum. - V. a:
v. 5 primum 1\ omissum, v. 7 in. A additum, quod hodie non ex-

Var. lect. V. 1 primi ductus Bunt Iv apud B. -

CAIHAH, v. 4: O~OI-,
8tat in lapide.
Has lacinias quamquam qua potui diligentia excepi, non possum tamen quin repetam
cum Boeckhio nihil dignoscere licere nisi v. 7 [1\.]XtAAE[i].

180. [Fragmentum] {(marmoris candidi. C. I. Gr. 2096 b.

vnANOCI--eWAXIAA---

ANCTH C E r~

1)

Cum

hoc diarium hodie

vel in RUBsia

perraro in-

veniri possit, hane anonymi deseriptionem integram bic

repetere

placet. er B03BLlweBie,

B1> KOell'L B"

1824 rOJAS

('''r1tOCVOC;

. . i\XtAA[Ei]
civEa[~aEv.l

o1Jar'L. Yro.lLeui TaKate IIBoro Be Bal.l.eHo.

O.lara'rL .l.O.l3(BO, W1'l'O 3,1,icl. 611Uo erpoeBie Rn. ae.-

cel PUSUHB$ Be
6L1 6&1.10 nOAJMa'l'L,

JUIBarO BecmeB&rO KHpUBtla; 860 B'D

OTbICK&BW rpe'fecxia 11 pHlfcsi MOBeTLI, KallRB C'L H30-

Bal.m.eBo cTpoesaro KaMBS. MomBo

c>pameHislfH H BaADHCJlMH H APyriJl xpeBBocTB, npemAe

1JTO RaMRB OTCIO,JI-a nepeaeceBLI; BO TaKOB&1X'L RB B'II

paaphlTiJl HJlUO, KaK1> rOBopT"L, ~Brypy onpoKHHyTaro

'1alHarO G~IOAC'lKa, Be oOJl'he 11/ apm. BLImUHOIO H OKOJlO

Re BII.l.ao. TO.lLKO 6.1B3L call&ro KypraBa Baft,l,eBLI ,lI.Ba

OKpeCTBOCTJlX'D KypraBa, BH Ba O)l.BOK'L phl6ROII'L aaBOA$

25 cUt. B"L o611$pt oeRoBaRi. OBO JleJKHrJ. B'L ctBepsoA KaIIBH, KOTophle 6b1J1H 1JHCTO B rJlaAKO 06TeC&BWe; a B~
20 OT"L BOCTOllSarO oepera, KypraBt, KaK" BHlDe CRaaaBO, OLl.... COKphlThI O()JJOIIKH

'(8CTH TeBAphl, caiKeHSlX'L JrL

H COCTOUrb '1acriIo B3'L oeperHHBWUX"L Bem.eCTB',b H 3eKJlH.

C'L BaAOBCSMH H H306p8JKeBiJlMH. BBTOI lIepeDH~bI OtleBIJ

. B'It sell'L 6h1Jlo oqeSIa MUO uecKy, B OCBOB&Hie KypraU&

)lUO 38M$TBO. IIo BCtll'L CHM'h DpB3BaKIUI'L Be B03)(O)l(aO

Re TO.ILKO He COCTOJlO H3'L cera Be~ecTBa, KaK" B$I(O-

Dpe,ll.UOJlar&TIJ, '1T06LI TyT'L 6w.lO Kaxoe JlH60 3SaWlHTe.lIJ-

Tophle yTBepJKA&IOT"L, BO Aame OlleSL .aJlo ORaro BUAHO,

Boe 3A&Hie.

B'IJ

OtpeCTROCTB BOBce

Hin e.aIAOB'b APY-

,lI.IL H TO Ha TOII'b TOJlLKO .'helft, r.m.'~ B'hpOTHO Ohl.l'L I rHX'L CTpOeBiA.

22*

172

.M 181-183.

CUBBUS ACBILLIB.

V. 3 litteras adrasis punctis Dotatas e coniectura addidisse Blarambergiuin, non e

lapide exscripsisse persuasum babeo: saepius enim animadverti illum eas litteras ita expressisse, quae in o]apidibus non essent servatae.

181. (In fragmine marmoreo,

sub anaglypho prorsus mutilo.

C. J. Gr.

2096 e.

AM:PIf'flOl:lI\IANC--K AII:LJP I AI: E YXA Ph.---

J\(J-Ept(J-VOC; 'IouttXvo[ (vel si plures fuerint,

aW1:YJpitX~ e.uxtXp[ta~ptOv?].

AfJ-E.ptfJ-'JO~, ~IouttXv6[~)

U7tE.p iJrEt~?] XlIt'

Boeckh.
--------

182. In fragmine marmoreo, revulso ab alio in quo caput galeatum, fortasse Achillis,

eum parte pectoris eleganter vestita et clypei, quem ill~ bellator. ma~u tenebat, particula
sopersunt. C. J. Gr. 2096 f.
XAPICTHPION
. KYBPN HTIII
Xt%Pt~PtOV [avE.3'1 xEv ? oETvt%] XUEPV~~[C;]. Boeckb.

183. (In fragmine vasis cocti. C.

EnI-

I. Gr. 2096 d.

- -

E P 0 Cw- - Y X A Pie T H P ION - - - - - - A no 8 oe f' - - - - - - YTH C - - - -

'E7tl [iEpEWC; fI]_

Epoaw[V1:0~ ~XtAAE1?
EJux t%pta~ptOv [(;) 8ETvtX 1:oQ
Oe.lvo~] a1to Boa;{6pou - --v]u~~---

Supplementa sunt Boeckhii, qui adnotavit restituisse se quae potuisset; v. 2 Q) pro UJ

scriptum videri. V. 1 fortasse nomen eponymi periit, ut [tI]Epoaw[v~o~] patris eins fuerit
nomen. Hoc fragmentum quam"quam ad hoc volumen non pertinet, quippe quod vasi inscriptum sit, tamen a ceteris eodem Ioco repertis separare nolui.

 184.

173

VII. CHERSONESUS TAURICA

(prope Sebastopolin hodiemam, occidentem versus).
OLASSIS PRIMA.

Decreta.
. lSl.

Tabula marmoris albi apartibus sinistra et inferiori mutilata, superne aetomate

ornata cum corona laurea, alta (cum aeto~ate) 0,28 m., 1.,0,25, er. 0,05. Tituli litterae
elegantes, sed valde detritae (a. circa 0,008). Ed. L. Jurgevicz acta soc. Odess. v. XII p. 221
n 111 alieno usus apographo.
Exstat in monasterio S. Vladimiri, quod est in Chersonesi ruderi.bns. EX6cripsi et .

ectypon feci.
1

EI~A~ItAPMENONTOElfT

-I YP I:E. O H PA te I\E I~ATA

'E I A~TA t:fT A P 0 E N OV.II\
r P A 'I' A ~ A N ErN.Q
te'A I I-~
,
6

Y ~ ~ ~I

P() V BAt: I " E I~

~ToTI\~fTAP:ANTA~
.~A~TA~rroI\EIII~T

~E

n t:T

nl~

A Mn

~:EA:i~~~E~oX0A
~

10

1- fT A I N E ~A
~.~~I'

rHptXXA ?]EtO~ ntXPfJ-E~OV~O~ tI1t[EV E'7tEt]~ ~uPta[x ]oc; lIptlXAEi8 Ttl[Vtlt'ttX~? . . .JEttl; 'tc; ntlp3E.VOU eptAI,t
"
.... YPtl'YC;
ClVElvw
Xtlr;J .
. . 'tJour c; Bo ]a[1t]6pou ~atAEY[ ~
. . . . . . . . . 'to 't[t% U]1tt%p~tXv'ttl ~[t . . . . . . . . . . . .}tti~ 1t6AEt~ [E]Le; 't .' EWe; 't"wt 8t%(J.w[ l
; . XP&'tt%?]~ ti~i[t%~], oEo6X3tx[t
1:t ~QUAt Xtll 'twt fJ.w]t [i.]1ttllVEa[t

(J.EV ~UPtaxov ~HPtXXAEitl

x. 't'. A.

rr VtXt1:?]V

Var. lect. V. 1: EIAA~.APM.NO etc., extr. r - v. 2 in. ~rPK .. 01: etc. - V. 3 in.
EIA~ .. A1:, extra A v. 4: rPA'YA.A1 .. rNQKAII - v. 5: Of... ~.Nr.A1:IAEH
v. 6 in... ON .. -V. 7 tres.litterae priores omissae. -V. 8 primum E omissum.-V. 9
priores litterae quattuor omissae. - V.. I0 nibil nisi A1NE~A. - v. 11 prior littera omissa.
Fragmentum hoc decreti bonorarii propter litteraturae indicia ad 111 sive 11 8. Ohr.
saeculum referri posse puto. Decretorum a Cbersonesitis factorum cum Don babeamus adbuc
nisi fragmenta praeter titulom gravissimom,. qui proxime insequitur, restituere ~a perquam
est difficile 1).
1) JI eWle.l~

H3.JBmB. . . . UpBOaB.lRTI pyccKie nepeBO,l,Y 1 11 BO 10 B03CTaBOB.leRiJl BO KROrltX'J r.lYIJ&X'L He lIoryT'L

lIe..KRX'L OG..OKKOIrL .t.expeTOB'L, TaKFJJ KaK'L DO TO....KO

qTO BLlCKaaaRSO.

B'b TeKen

DpH'IIIH-k ope.....arae.Lul

ClfllTaThCR HecoIIHtBHLI.H.

174

16 185.

CHERBONEBU8.

185.

Basis marmoris candidi in duas ditfracta partes, &. 0,31 m., 1. 0,99, er. 0,065
(0,40+-0,25); in plano superiori excavationes 8upersunt, quibus statuae pedes fueruDt infixi.
In fronte titulus est duabus columnis dispositns, quarum prior aliquanto latior est (c. 0,51,
altera c. 0,45); utraqne undetricenos continet versus, quorum primos omnino fere deletos
alii editores non animadverternnt; praeterea prioris columnae omnium versnum initia, alterins 12 superiorum fines perierunt; etiam alibi in utraque columna iitterae aliquot laesae
sunt, sed in universum bene servatus est titulus satisque facilis lectu; litterae satis minutae
(a. 0,007 praeter 0 et 0 litteras minore ~xpreS8as modulo, ita tamen, ut illa maior est,
haec minor) inter lineolas diligenter incisae sunt. Ad imaginem photographicam edidd. L.
Jurgevicz act. soc. Odess. v. XII (1880) p. 1 sq. litteris vuIgaribns cum versione russiea
et commentario copiosissimo. E. Egger, Journal des savants m. Novembri &. 1880 p. 706
sq. litteris minusculis eum versione gallica et notis aliquot. P. 'Foucart, Bulletin de corr.
hell. v. V (1881) p. 70 sq. item' minusculis litteris cum gallica versione et commentario
bonae frugis pleno 1). Ad Foucarti exemplum repet~it G. Dittenberger Syll. inser. gr. n 262.
Praeterea de titulo breviter disputavit R. Weil in Zeitschrift fr Numismatik red. von
A. von Sallet v. VIII (1881) p. 329 sq., qui tituli vv. 32-44 repetiit ad exemplum Eggeri.
De locorum situ, qui in titulo memorantur~ copiose egit Buratschkov act. soc. Odess. v. XII
p. 222 sq. (rnssice).
IJapis aestate &. 1878 in Chersonesi ruderibus repertus exstat ibidem in monasterio.
Exscripsi ex duabus imaginibus photographicis, altera maiore, altera minore, postea apographum meum Chersone~i cnm lapide contuli. Hahui praeterea ectypum chartaceum, quod
A. Stschukarev philol. stud. mea causa diligentissime confeeit.
(Tedum tJids fJp.176-177).

Litterae sibilantis forma quasi media est inter!: et eam, quam posuit typotbeta, modo
ad hane modo ad illam propius aecedens; pro Y semel (v. 14) est V; ubi 0 litterae punctom,
A litterae lineola media, ~ lineola inferior non compareaBt in lapide, in transcriptione uncis
non semper enotavi.
ColumDa I .

.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . aw .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

ae.rv~

]t3o[ U . E]I7ttlv 'E7t[ e.t~ dt6epa'J~o,= ~aXAa7tt]owpou ~t'JW"ltEUC; 1>toc; [fJ.E'J xl

EUE?1'E'tac; cXfJ-{l)'J i ]wv, 1ttO"'tE[U]6fJ-EVO'= OE [xat 'ttlJ-WtJ-EVQ.~ ou]3e.v; ~aaov U1tO ~aatAEO~ \lt3p-

.
['topo;,

Ot]~ 1tv'tc~ cii'a30 'itapai'tto~ "yivE~at [Exria'tWt,

o~['t~] Eu'lttX-

a](J.W\J , E,7t(t 't]a xaAAta~tl xl E.vO~6'ttX"t 'tov

2) Hie non recte lapitlem descripsit: ( La pierre n'a I et doRt cAacun COfl,ti~t 28 lignl8 etc. Totol titulu8, ut
ete trouvee entiere, mais brisee en tleox morceaox dixi, in parte antica duabo8 columnis seriptu8 elt; fracta
qui .ont etc retrouves a une petitc c.listancc l'UD de l'autrc, est lapiclis pars postiea.

pas

N~
5

185.

175 '

DEORETA.

[~tia]tAE 1tPO~Pf.it0fJ-EVOe; TtpaeX1]3Ele; 8'u1t'au~o[ xt 't]OV itO~t ~[x]u3ae~ TtOAEfJ.OV vtXO&~

fLE,'JOC;
[XtZt 1t]tXprEV0fJ-E,VO~ Ei~ 'tclV 1tctV tifJ-WV, E.7t~VOpWC; 1ttXV'tt 'twt a"'t'ptX'tOTtEOCP 'ttXv Ei; 'to TtE~aeV
8trl~-

[at]v i.1tO~atX'to rlAXou OE 'to l;xu3~v ~tXalAE.!o~ iq>vtoiw~ i:7tt~A6,,'toc; (J-E.~ l..Ao'J TtOAAoO, itOCP[~tX]~rlfJ-EVO; EV XP[ E]ttXt, ~oiJc; tivu1toa~~'tou; ooxoOv'tOCC; Elf.LE.v Ixu3~ 'tPE~t%fJ-EVOC; TtPW~OV ci7t~au
['tw]v e.1t0YJaE aecnEtX l\ft3potZ'tClV EUit'topa 'tP0'TttXtOV vtX<natXt 'tou~ OE 1ttJPOtxoOv'ttX~
Tupou~

u-

'to ~OTtOU auvotxi~a~, Eie; 'toue; x'tti Boait0pov 'tOTtOU;

ix,w[p ]i[a31]] xat 7tOAAclC; xtXt fAEltXAtX; EV OAiwt ~POVWt 1tptX~E.t:; E.Ttt'tEAe.aac; 1ttXtV Ei~ 'toiJ~ xtX3'~fJ-E
'tOitOUC; [e.]itE[a~JpEo/E x~i 7tapt%Aawv 'toiJ~ EV xfJ-~t 'twv 7toAt~~v E.i~ fJ-Eav 'tv Ixu3iav 1tPO~3E 1ttXptXoovrrwv OE
[tXin]Wt I:xu3~ ~CX ~aiAEt Xtl~t%tOU; Xt NEav 7tOAtv, azEOOV Ttv'ttlc; U1ttlXOOU; auve.
j'EV[E ]a3at
[~tla]tAEl ~lt3ptXOtX'ttXt Eu'2ttX't'0pt" i1>'oi~ (; OfJ-0~ E.uxapta'twv E~ifJ-o:aE 'rare; xtl3YjxouatXt; tXu'tov
~tf.LtXl'c; ,
15 [wc;] ti1tOAEU(J-EVO~ ~oYj 'tci~ 'tWV ppwv E'7ttxp~'tE.itX~. 1"wv E. Ixu3civ 'ttXV E(J-<PU~OV
[ au)tol'~ ti3tat~v EX1'Vij xa'taa'ttXatXV~Wv XCXt 'te (J-EV. ~atAETo; ci1toa"~rXv'toov, .1'0: oE. itP~
[i'fJ.]'t't% EL~ fJ-E'ta~oav 1)'6v'toov, Ot'&C; t'ttC; ~aatAE.lo~ j\lt3p~otX~a EU1ttX'topo:; ~t61'av~oy
[ita]AEv i.X1tE((J-]~tX'J'to~ p.t't'ti a'tpcx't01tEOOU, xaet1tEp 'to xatpoO au)'xAEtOV'tOC; Et; ZEtfJ-WVtl, ~tO
[1>]v'to~ tiv~wv 'toue; ioiou:; xal 'twv 1toAt~~v 'toiJ~ ouvo:'tw'ttX~oU; wrfJ-aae. (J-EV E,1t'au't'tX
20 [1: ~]atAEttX 'tedV ~Ku3av, xwAu3Ei~ 8E Ot ZEtP.W'/tJC;, i1tta'tpEo/a~ E'itt 'tQ: it~pa3tXAtXaat KE.pxtvl'ttv
[fJ-EV] EA~~'tO xat ~!i rrEiX1], 'to~; oE. ~o'J KaAov AtfLEVO: xt%'t'OtxoOv~~ 'ltoAtOpXE!V E:7tt~AE'tO
rlaA[xou] OE auv[t]PYE!V '":ov xtXtpOV tu~wt vop.t~OV'toc; Kelt aU'Jtxi'cxy6v~o:; 'toue; LOtOu~ itrXv'tcx;, E'tt OE
[xal 't]o 'tWV 'PtU~tvtXAwv l3vo~ aUVEitEa1tacxfJ-Evou, a Otti '7tav'to:; XEpao'Jat't~v 1t?Qa~'toatX
[ilexp]3EVO; , xtZi 't'6~E aufJ-'itpoOatX 4tocpv'toot, 1tpoEat%fLcxvE fAE,'J '":'~v f1e.AAouav yiVE0"3t%t
10

[q>'e:]U'tOV 1t01]O"tX(J-E.'JO:; Xt 1tOAtv

i,itt

1tp&~tv
25

[Otcl 't]wv EV ":WL iEpwt YEV0(J-EVWV acxfJ-&ioov, 3paoc; OE xtXt 1:0A(J-tlV iVE,1tOt'r)aE 1tav'tt 'tWt a't[?~]
~01tE-

[owr

~]toq)(XV~OU

OE atCX'tt%~(XfJ-EVOU awl'povwC;, auvE~ ~O vixafLcx iEv!a3a-t ~aatE! J\lt3[p]0-

['tat Euit]cX'topt xaAov xt%t fJ.VtXfJ.tl; &~tOV Eie; itav~a ~ov Zp6vov 'twv fJ-E.r ltlp 1tE~WV ~'tOt 'tt;
.
[~] ou[tlc; iaW3]li, 'twv OE tTt7ttwv ou 'TtoAAot OL~<pul0v OUOEVtX OE Zpovov P)'ov 7ttXpE.tc;, ittX?AtX~wv
l't'o C1'tPCX~OTtEOOV, &x]pou 'toO ECXPO~ E1tt Xcx~iou:; x[a]t Nt[v 7t]6tv e3wv 7tv'ti [~Wt ~cx ]?[f:t

 Columna I.
1

t-6

?~~~~~~~/,wI~~~~.'''.'~''~I: .n~~.,.~ m._~~g~~

~.MN~._~II"o!i7.lfTAN:.I'L~~S"'~~_
\ .. ua~lPOY~11'JSlr-EY(<I11\0,

~
~

F~.~~:,.n N".I I.: TE . 0 ME N o~~EI\( ~~6IMlJ t: No(H((oNyr-oBAI:II\EoI.:MI0PA~AII\t:YTTA

6

10

16

20

~6

. .~ ..)IATTANToI.:ArA00VTTAPAITlo( rl N ETAI Co ~~ \ M.nNEJT~ rAICAl\l\ll.:TAkAIE N~vEoTATAToN

'~~II\EATTpoTPETToM-E Nol.:fYAPAlCl\HoE I (~YfTAy,uo,_loN TToTll.:1' (0A1:TToI\EM 0 NANAAE EAM E No(
_
T I\PArE No ME Nol.: E I I::TANfTo1\1 NI\M.Q NEfT AN~pn (fTANTITn I(T~AToTTE~nTANE I(TofTEPAN~1 ABA
. " E(ToH I::ATofTAI\AlCoY~EToy( kY0AN BAI.:II\E 10 I.:AI<INI~I.n( E ".1 BAl\oNTo(M ETAoXl\oyr-ol\l\oY".APA
mEAM E Nol.: E N >~ P : I AIToy~ ANY(To (TAToY(~olCoYNTA( E I ME N ( ICY0A(TPE'I'I\M Ei No(".PfiTo NA(TAv
_ N E(ToH I.: E BA~II\EI\M lePA~ATAN EY(TATo PATpo"'AloNANA(TA(AIToY(~E(TAPo IIC0YNTAI.:TAYPoYI::Y
, "YTo N ",oH (AM E No(ICAI(Tol\l N E ".1ToYTo (ToYI::YN 0 I IC I EAI.: EI (ToYl: kATABo(TTopo NTo(Toy~ EX fi.1
_ ~ ICAI (ToI\I\A(ICAIM E r I\I\A( E N 01\1.0. I X poN .0.1 fTPAE E II: E".ITEI\EI.:A(".AI\I NE II.:ToYl::lCAeAM EToTToy~;: rleE
_ PE'I'EICAI (TAPAI\ABnNToY1: E NAI<MAIT.n N fTol\lTAN E I I.: ME (ANTAN(ICY0IAN fTPoHI\0E". APA~oN"rnN~E
R.o. I(ICYeANTABA( 11\ E IAXABAloY(ICAI NE A N fTol\l N ~X E~o NfTANTA(Y".AlCooYl:I.:YNEB ArE N. ~01\1
__ II\E I M 10PA~ATAI EV(TAToPI E<Iol (o~AMo( EYXAPI (T.n N ETIMA I.: ETAll.:l<AoH koY(AI~YTaNTI MAll::
~tAfTol\ E I\Y ME N ol:H ~H TA(T.n N BA PBA P.nN E fTll< PAT E I A(T n N~ EI.: kY0 AN TA'N E M<lYTo N
. ' T a I (A 0 EI.: I AN E IC <lA N H I< ATAa-A I.: A NTn N IC AIToY ME N BA( 11\ E I 0 I.: AfToJ.:TA NT.Q NTME (T PA
_ ATAE 11: META Bol\I\NArAro NT.n N~IA~ AITI A( BAI.: 11\ E I 01.: M1e PA~ATA EY".ATo P al.:~1 0 <lANTo N
_1\1 N E IC(TE I~ 'l'ANTol.: META (TPATo fT EAoYICA I ". E PToYICAI poY I.: yrlCl\ E 10 NTo I.: E I (X E 1MQ NAAlo
BNTol.:A N A/\AB.n NToy( I~I oY1::1C A ITnN "'0/\ I TA NToYI.:~YN AT.QTAToY(.QP MA( EM E N E (TAYTA
.~"I.:II\E IAT.Q N I:ICY0A N k.nl\Yo E 1(~E~IAX E I M.n NAI.: EfTl (TPE+AI:: E fTITA".APAOAAI.:I.: iAIC EPkl N ITI N
_ EI\AB ETot< 1\1 TAT E I X HToY(~EToN ICAl\o NAI ME NAkATo I k oYNTAA
fToAI 0 P IC EIN E".EBAI\ETo".AI\A
,
_'~E(YN [prE I NTo N k AI po N EAYT.n IN 0 MI Z 0 NTol: ICAI I.: v N ArAro NTol:ToYI.: I ~loY( (TANTAI.:ETI~ E
D-oT,Q NP EYE: I NAI\D. N E 0 N o (I.:YN E".I I:".A(AM E N oYA~ I A".A N To (X ,E PI.: NA I.: ITAN". pol::TAToYI:A
8:Jo E N o(ICAIToTE (YM"'APoY(A~lo<lANT.nI fT po E I.:A MAN E ME NTAN MEl\l\oY(AN r I N E 1.:0AI".PAE 1N
I~QN E NT.n 11 E P.nl rE N 0 ME N.n NI.:AM E 1.0. N0API:oI:~E ICAITol\MAN ENefTolH (E(TANTITQ I (TII\TofTE
~M~ 10<1 A N ToY~E~ I ATA::: A ME N oy'(.n<l po N.QI.:(YN E BATo N I kAM ArE N E~0 AI BAI.: II\E I M 10. A~ A
~"AToP IICAl\o N kAI MNAMAI::A"; IoN EI I.:fTANTATo N XPo No NT.QN ME rrA P(TE Z.nN HTolTI ('ttoY
_"LtT.QN ~ E IrrfT EQN oY fTo 1\1\0 I ~ 1E ~yroNoY~E NA~E v po No NAPro N fTAPE I I.: ".APAI\AB.n N
_~~ A ., P 0 Y T 0 v F APo ~ E fTl X A BAI 0 Y I:: kAI 'J F ~~~ 0 A I ' , C. 1\ a.Q N ".1\ NT. T" I " A P-'

g]

~
lXl

~
~

?J

......
00

C\

~
~
~

.~

Columna ll.
80

85

40

41>

60

~
55

~%f.P#J!~~~~~~ 11: . 11

.. I ~F.~~tfW~~~~~~~~~W~W~.&"'#,!#~$.)'~~~I$~$~~~tP~.~
1
I..a . . . . . . ~a ,+VrE 1 N"I"oV~ El\o I f'ToY (I.: kV0A I.: 1 I:. t'IT.Q N ICA0 EAYTo I W#'#'_I'~~'#'~~
T.o I BoVI\CVI.:AI.:0A I EI I.:T EToY(kATA Bol.: f'To P oN To fToYI.:Xnp 1}.OL (kA I~~~I~
I.:A MEN ol.:lCAITAE N i I NAkAI\D.I.:ICAI (VM+ EPo NTnl.:BAI.: 11\ E IM loPAI:1ATAI EY(T/ ~#!~

T.Q NrrEPI I.:AYMI\lCo N (kYoAN N E.QTE PI EANT.Q N kAITo N ME N E k0 PE'I'.ANTAAYTc NW.IP&

1.:1/\ EA B 01.: rropo, (TA I PII.:A~ANAN EI\o NTD.N AVTD.I~E(TI BoVI\EY(ANT.Q N ~IA+~M~
ICINI\Y N () N EfTE B AM E N EFTIToAf'ToJ.:TAI\E NEf'TAYToNVfToT.QNfTol\ITANrrl\oloNf'TAPAI~l'~~~
ME N 0(1-. kAI (TAPAICAI\ EI.:A (ToYI.:f'Tol\ITA~I.:VN E pro Nrrp00Y MoN E X.Q NTo NE:: ~~IA
I.:TE Mo NTAPA I.: 11\ E AM. 0 PA~ATA N EY(TATo PA f'TAP H N E X.Q N Ale poY Toye APo I.:,~
To rr E~o N fT E_II. NT EI< AI N AVT I k 0 N fTA PAI\A B.QN 1:1 E ICAIT.o Nrrol\ITA NE rr 11\ i:~
k T 0 VI.: E M fT 1\ 11 P.Q MAI:: 1T P I I: 10 P MA0 I.: 1 I: E k TAl.: jT 0 A E 0 ( A M .0 N fT A P E A A B ~
M E N 0 Eo ~ol.: IA N Ie 1\ In A NT 1 IC A r' 1\ IoN To VI.: 1:1 E A I-T 10 Y(T A I.: E n AN A I.:T A( E o~
TIM n PHI: A M E N ~ ( kAI I.: A V MA k 0 N ToN A VT 0 X E I PAr E r 0 NoT A BAI.: I 1\ E 0 I.: fT 1\ I P I~
(A ~ A 1\ A BD. NYfTo X E I P IoN E I (TA N BAI.: I 1\ E I A NE::; A fT E (T E I 1\ E TA 1:1 E fT PA r fit ATA I~
N E IC T . I.: ATo BAI.: I 1\ E I M I 0 PA ~ ATA I E V (TATo P 1TAl I.: TE FT P E I.: BEI All.: TA I I.: A ~ 0 ~ T E 1\
/\ 0 ME N A 11: Y fT 0 T 0V~ A M0 V( V N E P r .Q N EIl.: f'T A N To I: V M cl E . 0 N X E P ( 0 N A I: ITAl I.: E Y
N oVN E AVTo N kA 1+1 I\oT I MoN fTA PE XE TA I ofT nl.:ov N kAI o~AM ol:To I (E Y E P rE TA I(
E A VTo YT I ~~ k AG) H IC 0 YI.: A (cl A I N H TAl X A P I T A(A fT 0 ~ I ~ 0 Y I.: ~ E ~ 0 X<:> AlT AlB 0 Y
/\ A 11< AlT .Q I ~ A M.o I(T E cl A N .Q I.: A 1A I0 + A N Ta N A I.: IC 1\ A rrl 0 ~ n poy X rs Y I.: E n I (T E cl A
N.o IfTA P01: N E 10 11: E NTA I (T 0 M f'TA IToA NA rrEI\ MAfToloy ME N.o NT.Q N (Y MMNA MoN.o N
o~A MoI.:I.:TE+A N 0 I A I 0+ AN To N AI.:ICI\AfTl o~D.poVI: 1N.Q fT EAA P ETA ( E N E kAk AI EY N o~
AI.: TA . EI (AVTo N (TA G> H ME N ~ E AYToVI<AI E IIC 0 NAXAI\IC EAN E N 0 fTI\o N E N TA 1A k po rr 0
. 1\ E. fTAPAToNTAI.:fTAP0E N oVB.QMo N kA ITo NTA(X E PI.: 0 NA(oYf'TE PI ~ E ToYT.Q N E (T I ME
/\ r~ rEN E l.:oAITo 11: E fTl rE rPA MME N 0 II:A P X oy( I 0 rr .Ql.:oT ITA X 1I.: TA IC A IIC A 1\ 1\ I (T A
rL N HTA 1AN A rPA'I'A 1~ E ICA ITo 'I' A+ II:MAE I(TA NB AI: 1N ToVA N ~ P IA N Tol.:To~ E EI ~
TAYTA rE No ME NoN AN I\I\nM At). 0 ME NToY(TA MI A~T.QN I E P.oN TAYTEl:1oE E BoYI\/~
I< 1\ I I..A M.Q IM H N o(~ IoN V(I oV EN N EAkA I ~ E IC A1TA 1 B AI.: I I\E yo NTol.:A r E I\AToy~~
r~~ 0 PI N oV f'Tpol\ II.:Y MN.oN Tol.:M H NI o(ToY H PA kl\ EI oY r PA MMAT E yo N Tol.:~A I\'~_
~.~ E 10 I: T 0 Y A 0A N A 10 v "acat

iIC

....
(X)

c:.1'

io

t:

...

-..l

--.t

178

CBEB80NEBUS.

.M 185.

Columna .

so ....Ja . w . t[. . . . . . . . . . . . wa't'E 'tou; lJ-EV . . . . . . . . . .

. . .]~Ui'Er'J, [~]oue; OE AOt1tOU~ ~xu3tZ; 1tEpt ~wv x0:3' ttlu't'o . . . . . . .'. .
'tOOt ~OUA&Uatla3tXt. Er~ 'tE 'tou~ x't~ Boa1t0pov 't'61tou~ xwpta[3Ei]~ Xtlt [xtZ'ttla't]atifJ-Evo~ xt%L 't~ E.v(3)tva JUXAWC; xt%t aUIJ-epEpoV'tWC; ~oeatAE,T Mt3ptXo~tXt EU1t[rI'topt],
'twv 1tEpt ~tZuIJ-O:xov ~xu3v VEW'CEpt~tXV'twv xoet 1:0'.1 lJ-E\J Ex3pt~oev'C tZu'tov [~tZ]85 atAEtX Boa1topoU ntXtptaooev tiVEAO'J'tWV, tZu't'Wt 0' E1tL~ouEUarlV'trov, t<p[uywv 1:0V]
xivou'Jov E,1tEo: fJ-EV E,1tt 'to ti1tOa'tt%AEv E,1t' al1tov U1tO 'tw'J 1tOAt'tV 1tAOrOV, 1tapLYEvO]fJ-EVO~ [oE] xt 1toepaxaAtatX~ 'toue; 1tOAt'tt%C;, auvEpyov 1tp63ufJ-ov i:xwv 'tov t~[ oe1tO]a'tEMov't'tZ [~]tXatAE.oe M[t]3ptzO'ttXv Euitt%'topa, 1toepijv EXWV ~xpou 'to lpo<; [a"'tp]'t01tEOO'J 1tE[~]t[ xo]v 't"E xtXt vtXtJ'ttxoV, itptXAtX~W'J OE XtXt 'tWV 1toAtttv E1ttAE40 x'tou~ E(J- 1tAllpwfJ-oeat 'tptai, .0P(J-tX3Et~ EX 'tciC; 1tOAEO~ ti(J-wv 1ttZpe.AtX~[ E]
fJ-EV E)EoooaitXv xtXt ntZ'J'ttxt%1ttXtOV, 'tou~ OE t%L'tiouc; 't'c; E,1ttXVtz~tXaEo[~]
'ttfJ.wpl)arlfJ-Evo~ xl ~oeufJ-tXxov 'tov tXiYr0XEtptX ye:yovO'Ct% ~oeatAE.OC; fltXtptQ"tZoa AtZ~wV U1t0XEtptO'J e,~ 'tciv ~tZatAe.ttXV i.~tl1tEa'tEtAE, 'tci ot 7tptiYfJ-tl~t% []vsx'C[]a'to ~tXatAEY l\lt3poeOrX'tt%t EU1ttX'topt. Ttl1~ 'tE 1tpEae,ttlt~ 't'tZTc; a1toa'CEA46 AOfJ-EVtt; U7tO 'toO orXfLou au'JEPYWV Ei:; 1t~'J 'to aUIJ-ept,[p ]0" XEpaovat'tat~ Evouv EtXU'COV Xtlt eptcnt(J-ov 1toepixE't'tXt. t101twt; ouv xtXl 0 ofLo~ 'toT~ EUEpyE'ttlt;
EtXU'tO 't(tX~] xtl3'1x.oua~ <ptliv'rJ~t xtipt'1oe; 1tOOtOOuc;, otooX3t 'tt ouAt xoet ~fdt O~fJ-wt ~EeptXvwat%t .1t6eptlv'i;oV ~aXAtX1ttOOWpou xpuatwt a'tEepvoot ntXp3E'JEiot~ iv 'tl ito(J-1tt, 't'o ti'Jt%Yi'EA(J.tl 1tOtO~VQV 'ttiiv a"UlJ-fJ-VtZfLOVWV'
50 '0 ofLOt; a'te.~vo'l 4CO<ptzV'tov ~crxA1ttOOwpotJ ~t'JW1tE. ripE~ci~ EVEX xt%t EUVO[t]tZ~ ~[~] EL~ tZu'tov' a'ttZ3ij(J-EV OE ino xoet Eixovtz XtlAXEa'J EV01tAOV iv 't~l ~xpo1t6. "Ae,[t] 1tpti 'tov 't~c; tlp3e.vou ~wfLoV XtXi 't'ov 't~t; XEpaov~aou, 1ttp~ 8e. 'tou~wv E1tC(J.E"
A[E<;] IE'JEa3t ~01c; E,1ttYE)'PtX(J-fU."JOlC; Pxouat, 1twt; 't"t 'tXta-t XtXt XtXAt~tX
Y[E]vYl~tlr civoeyprX~tXt OE Xtll ~o 'ftXepta(J-oe Elt; 'tv atv 'to tivOpt,x'J'toc;, 'tO oe. tL~
55 't't'tX ye.VOfJ-E'JOV ti'JrXAW(J-tX OfL&V 'tou; 't'oe(J-ttX~ 1:w'J lEpOO'J. T't' lOO~E ~OtJA[ t]
x,i []rXIJ-WC IJ-llVOt; 4.CO~lJatOlJ EVVEX,COEX,rX'tC, ~aCAEUOV'tOt; ~:YEA 'toO ~[yE?]- .
vopivou, 1tPQtXt~(J-vwv'to~ ~1~'Jt~ 't"o 'HPXAEiou, i'ptXfLfJwtl't'EUOV't'OC; 4[~atXA]Eiot; 'to ~3oevtXiou.

Cum nemo virorum doctorum, qui ante nos titulum edideru~t, ex ipso lapide eum
exscripsisset, sed omnes praeter Dittenbergerum una eademque imagine photographica essent
usi, lectiones eorum variantes hic enotare Don e re esse duxi. Contra de singulorum supplementis pro tituli gravitate uberius videtur agendum. Ac primum quidem tenendum quod
iam supra monui utriusque columnae primos versus (id est 1 et 80) prorsus fere esse deletos.
V. 1 praescripta continebat, quorum extrema pars v. 2 in. exstat. Quod Jurg. bic restituit
(<<)'0:)30('.1) &1ttlV, fern non posse suo iure animadvertit F., qui tarnen ipse nihil invenit quod
satisfaceret. EI'lttXv satis certum est; ante hoc verbum aut magistratuum nomen f~it, qui

J\! 185.

179

DEOBETA.

decretum tulerunt, aut potiUB. nominis proprii casn genetivo positi terminatio. - V. 2 extr.
et v. 3 in. litterae perierunt fere 20: ideo ad supplementa ab Jurg. E. F. proposita tXfJ.wv
addidi (epiAOC; [fJ'EV 1:~ I1tOACOC;] WV D.); iwv dedi propter vestigia, quae in lapide exstant ante
.0. - V. 3: 1tta-'CEUOfJ-EVO; OE ['7tp63ufJw0~ ou]3evoc; Jnrg., 1tpo3UfLW; E., 0' EV [&1ttXaev OU]3EVO<;'
I'. D., quae omnia nimis brevia Bunt - periernnt enim litterae fere 15 - et praeterea
ductus, qui in lapide exstant post ~E, neque ad rr neque ad N videntur pertinere. - V. 4
in. EU1trll['topo~] 1ttXv'toc; edd.; at in lapide quin ~I fuerit ante A, dubium non est, ideoque
dedi C 1tt%v't6~; simillimum verborum ordinem habes ex. c. in titulo Gythii reperto ap. Le Bas
et Foucart, M6g. etP6lop. n 243: '7tpO~ 'to 8ttZ 1tv'to~ 1'300 1tetptXt'tCOt ytvEa3OCt,'to!c; tX1tCXC1tV.V. 6 in. xt dubitanter addidi propter spai rationes. - V. 8: 1ttXptXj['tri]~rlfUVO; [lvi xtX]i
Jurg. E. perperam; (eje distingne EN . PYIAI. Les deux premieres lettres sont certaines,
la troisieme peut ~tre 1: ou T; Y est douteux, Je trait qui vient ensuite est probablement
un trait de la pierre plutt qu'une lettre. Je crois qu'il y a la l'indication dn lien on se livra
la bataille. F: Equidem cum X in lapide agnoverim, non dubito quin ita fnerit scriptum, ut
dedi. - V. 8-9 ~ 1tp~OV tX1t[ vl'tw]v Jurg. E. F.; (equod etsi fern potest si 1tpoo'tov neutrum esse
statuimos ad 'tP0'7ttlCOV relatum, tarnen aptius videtor indicare primum omnium Mithridatem
de Scythis victoriam reportare ...; quare supplevi 1t' tX[UI~W]VB. D. Recte: litterae enim
V ductus superiores etiamnune in imagine phot. et in ectypo dignoscuntnr. - V. 10-'11 :
&xW[pl1laE] xt Jurg. E., e.xw[Pl1tae.]v x! F. D.; sed Ilittera v. 10 extr. certa es~, v. 11 in.
num sit N, valde est dubium; cf. v. 32 xwpla[3Ei]c;. - V. 11: oAio~ forma p. OAtYO~ etiam
alibi 'occurrit, ex. c. in titulis Atticis C. I. A. II, 594 et Mitth. d. D. Inst.v. IX p. 289,
et in Imbriis Bull. de eorr. hell. VII pp. 162 et 166; cf. quae mODuit A. Nauck in diario
mint inst. publ. m. Januar. 1882 cl. phil. p. 33. - V. 21 in. [xtX't]EAti~t~o D. - V. 27
post mtwv lacunam notaruntJurg. E. (qui addidit le sens appellerait quelque chose comme
QAtyou OETv OUOEi~); YJ'toc 'rt~ OU [OtEC1W]3YJ F.; quod in textu dedi, invenit Fr. Blass mus.
Rheo. v. 36 p. 611, conferri iubens Herodoti locum 111, 140; in lapide H litterae post 'tl~
positae pars inferior etiamnunc apparet. - V. 29 extr. supplevi dubitanter; cf. ex. c. Xen.
Cyrop. V. 3, 37: XEAEUW 'tou; 3wpxo<p6pou~ YJre:la3t, 'tC 'to't'O ~pu~tl't6v Ea't't 'tou a'tpcx't'f,u(J-tX'to~. - V. 31 extr. ( M. jourgievitch a restitne 1t&pt 'tWV x3' EtXU'tO[Uc; tXia36fLEvo~ EV
'tou}tWt ~ouAEuaa3tXt . et il a joint ce membre de phrase a ce qui suite Mais il manque UD
verbe a UD mode personnel; 'j'ai propose ~vayxetaE, dont dependraient les deux infinitifs
~urElv et ~oUAEuatXa&w F.; formam ab eo propositam non esse doricae dialecti monuit H.
Rumpf, Neue Jahrb. fr cl. Philol. v. 123 (a. 1881) p. 834; equidem puto verbum finitum
ante l'uyETv potius fnisse positum, v. autem 31 aliud quiddam fuisse 8criptum (~vayxaE non
videtur apte convenire; infinitivos illos ex wattE potius pendere dixerim), quod tarnen certo
restituisse non contigit; TtEpt 'twv x3' EtXU'tO[v OLCX<pEpOV'tWV ExaaJ'tWt dubitanter conieeit Jernstedt, ubi x3' EU'tOV idem esset.quod tt~. - V. 33 quae post xt 'tri sequitur vox, multum
laboris praestitit editoribos. Jurg. xtXl 'ttl E[XE ]TvtX posuit contra sermonis usum statimque inseruit [i:rtOll)aE], quod neque in lapide unquam fuit, nec omnino est necessarium; quae sup28

180

CHER80NEBUB.

1a 185.

plement8 retinuit E., addens tamen maximae dubitationi ea' esse obnoxia. Fouc. vidit baec:
ClII y a tres-distinctement sur I'epreove pbotographiqRe xl 't"t% EN . INA. La lettre qui manque est un V grave comme en surcharge sur .un 0 anssi grand que les autres lettres, tandis
que partout aiUeurs il est.beaucoup plus petit. lode conclusit Rumpfins I. I. p., 836 sq. in
lapide EVOlV = lVC11tOVO (libamento sanc~ta) fuisse scriptum; quin etiam digamma aeolicum agnovit in V illo, quod Fouc. auctore 0 litterae superscriptum -este Multo tamen simplicius multoque rectios Iocum explicuit Biassius I. c. p. 612: Der Buchstabe, inquit, kann
in der That nur 'ein 0 und das Wort nur Ev3EVt% sein, ,das Dortige'. Dasselbe ist in dieser
Bedeotung neu. - V. 35 extr. multo prQbabilius supplevit F. quam Jurg., qoi dederat Otti
. <p[VEPOV] I xivuvov. - V. 56 et 57 regis eponymi et scribae nomina ipse supplevi.
Titulus ad Mithridatis VI Eupatoris bella Scytbica, quae apud rerum scriptores breviter tantum memorantnr, accoratius cognoscenda inprimis gravis. Chersonesitas a barbaris
vexatos ultro accivisse Mithridatem novimus e~ Strab. VII, 4, 3. Coius dux Diophantos,
c~ bellum Scythicum gerendum suscepisset, tres expeditiones in Tauris fecit, quarum
prima in titulo enarratur vv~ 5-15, altera vv. 15-32, tertia vv. 32--.-44. Quid in singulis expeditionibus profecerit, singillatim hic 'persequi non videtur necessariulll, praesertim
cum accuratissime hoc exposoerit Foucartus. Quo autem tempore haec b.ella gesserit Dio~
phantus, ac~uratius definire nondum licet. J ~rgeviczius primam Diophanti expeditionem multo
ante primnm bellum Romanum (quod incipit a. 88) fnisse putat, in partes vocans lust.
XXXVIII, 7, ubi Mithr~dates ipse se rudern ac tironem fnisse dicit, cum bella Pontica ingrederetur, et App. Mithr. 15, ubi a. 88 Pelopidas Mithridatis legatus inter popolos Mithridatis imperio subiectos Scythas et TauroB Dominat; alteram expeditionem ad a. 84 refert
Jurg., tertiam ad a. 80.' Contra Foucartns (cui adstipulatur Ditt.) multo veri similius alterarn et tertiam expeditionem non moltum a prima distare putat omnesque tres prima bello
Romano fuisse antiqoiores. Eade~ est Ed.' Meyeri sententia, Geschichte des Knigrei~bs
PontoB (Lips. 1879) p. 89 sq., goi ea bella intra annos 115-106 posuit. Quibus quisque
argumentis sit nixus, enumerare longum este
De singulis haec videntur addenda. Diophantum Mt3tlpou filium fuisse tradi apud Memnonem ,(K. Mueller, Fr. bist. Gr. 111 p. 5'45) animadvertit Foncartus; contra Rumpfius I. I.
p. 833 iure monuitMt3potJ esse Scaliseri coniecturam, eum in libris manoscriptis legeretur
Mt3tlPCfl;' quam scripturam compendiosam esseputat pro ~lt3(pgt%'t~ ~p(<<'tYJi')~. - V. 5
ad v. 1tpaxAY)3EtC; haec Dittenbergerus: Binc iure collegit F. initio Diophantum nondum
sub Mithridatis imperio fuisse, sed ab eo invita~um Bua sponte imperium exercitu8 8uscepisse. Bed quomodo homo Sinopa oriundus sub regis Pontici imperio non fuerit, 'equidem
Don intellego: probabilios videtur Diophantum ut omnium qui. tum Mithridati fuerint ducum
peritissimum a rege prae ceteris fnisse rogatum ut difficillimum bellum contra Scythas antea
invictos gerendum in se 8usciperet. - V. 6 ~tiv Eie; 'to mpv 81t%~atV non recte putat Jurg.
p. 20 de Diophanti adventu ex Asia Minore esse dictum: patet enim e titulo hUDC tran-

185.

DEORETA..

l81

sitnm fuiase postquam ChersoneBum venisset Dioph~ntus. CODtr~ Buratsc~koviu8 cum oppidum aDiophanto eonditum (v. 10), cuiEupatorio nomen finS88 auctor est Strabo (VII, 4, 7),
e regione Eupatoriae hodiernae .luisse persu8sum sibi habest, Diophantum Chersoneso in eum
locum transgressum esse putat. De l~corum sit~, qui in titu)o memorantur, disputare non
huius est loci, praesertim cum multum inter se dissentiant viri illius regionis gnari; non possum tamen quin moneam Buratschkov opinionem cnm 'to 1tEptxV notione pognare: Eupatoria enim non ita opposita est Chersoneso, ut E.V 't~ 1tEpV esse dici possit, praesertim cum
Daves quae Eupatoriam Chersoneso iter faciant in altum non egrediantur, sed litus legant..
Recti~s igitur videtur rem explicuisse Foucartus (quem sequitur D.): li s'agit de la baie
de Sebastopol. Chersonesos etant sur la cte meridionale, il passa sur la cote Nord. L'inscription appelle cette manoeuvre un acte de courage, E,1ttXvopwe;. De l'autre cote de 1a baie,
en effet, Diophantos etait en pays ennemi et expose a une attaque 8ubite. C'est aus'si ce qui
eut lieuD etc. (p. '19). - V. 7 "sq. Palacum Scytharnm regem unum e quinquaginta sive
octoginta Sciluri filiis fnisse tradit Strabo VII, 4, 3. Qni cum rex in titulo sit nominatus,
Scilurum iam tum mortuum foisse a~t ~erte ~lium regn~ associasse BUO iure statnerunt
Jorg. et F. De .victoria a Diophanto de Scythis reportata lust. XXXVII, 3 conferri iubent
editores. - V. 11 1tOAAttt; xt IJ-EytXA~ 1tprl~!.CC; ad regni Bosporani occupationem referendas
puto conl. Strab. VII, 4, 3: &(J-~ t 'tou'totJ<; 't'E [sc. 'tou~ Ixu3rxe;] EXEcpwa'to ~tCf [Ml3pcxo'n'Jc;, sc. Oe Ato~v~ou] xeti Boa1topotJ x~'tta'n) XuptOe; 1tP' EXOV'tOC; A~wv 11~tpcaou 'tO Xtl'tEXov't'o;. Antea enim neque Mithridatem neque Diophantum in Tauride ,fnisse e tituli initio
apparet, postea vero Diophantus in regnum Bosporanum venit Paerisade iam tum occiso (v.
32 sq.). Recte autem monuit F. res ibi ges~s ideo brevissime in titulo memoratas, qood ad
Chersonesum minus pertinuissent. - V. 13. Scytharum castella ubi fuerint sita, nondum
certo CODstat; ceterum Neapolin prope Sympheropolin hodiernam fuisse admodnm est pro~
babile; qua de re infra dicemus ad titulos eis locis repertos. Alterum castellum propins
Chersoneso situm XtX~OV Dominat Strabo (1. I.): incolarum nomen pro nomine castelli usurpatum esse in titulo viditJurgevicz. - V. 21. da Cerciniti~e allisque castellis cf. quae docent
Jurg. et Bor. - V. 24. de dea Virgine Strab. VII, 4, 2 (Steph."Byz. s. v. l1cxp3E.vOU ltp6v)
conferri iubent edd. Huius aram. in Chersonesi aree stetisse celebrataque fuisse llp3EvEttl
ctun pompa (v. 49 et 52) primum ex hoc titulo cognovimus. - V. 26. de eadem Diophanti
victoria haec tradit Strabo VII, 3, 17: OE 8& 'PW~OAtzvot Xt 1tpOt; 'toue; l\lt3pt3tX'tou 'to Eu1tcX"
'topo~ aatP(l~j'ou~ E,1toll(J-0uv EXOV't!.~ ilj'!(J-ovtl ~rt%atov ~xov OE nAriX<p aU(J-(J-tXx~aov'tE~ 'tef)
~XtAOUPOU, xat EOOXOUV !JeEV Elvt f1wXtfJ-0t, '7tPO~ (J-EV't'Ot auv'tE'ttZyfLEVYJV eptXAcxyytl xl W1tAtaIJ-EvYJv
XtZAiil<; 'to ~p~tXpov fPAOV tia&v&~ 1tiXv Ea-tt xat 'to j'u(J-vJ)'t'tXov. EXElvot yov 1tEpl '7tEV't"t !JeupttX3a~

1tpOt; ~tlxtax.tlouc; 'tou; 4tOfPt%V~<p, ttcp 'Co Mt3p~otX'tou a'tpcx~yq>, auIJ-1trxp'ttX~~fJ'EVOU; oux ~V'tE
a.M' Ot1tAETa'tot 8tEep3Pl1atlv. - V. 34. ttXu!JeetxOc; Scytha aIioquin ignotus; ex Sciluri

axov,

progenie eum fuisse conicit Jurg. Lors de la guerre de Mithridate contre Lucullus, -Appien
[Mithr. 79] parle d'un Scythe DOmme ~o~riox.o;, qui fut denonce ao roi comme voulant
s'enfoir dans le camp des Romains. 11 est p08sible qua le nom de ~o~cio(%xo~ soit une alte-

182

16 185.

CBEB80NE8UB.

ration des copistes pour ~ufJ-xoc; et qu'il s'agisse du m~me personnageD. F. Eiusdem nomen
in nummo quodam obvenit; cf. qoae docuit 1.1. Weilius. - V. 43 eie; 'ttiv ~alAEiv: Gin regnnm ,non Saumaci (quod nullum erat) sed Mithridatis, i. e. in Pontum. Nam Foucarti opinio,
qui 'tYjv ~t%atAEi(lV regiam Mithridatis intell~t, cum usu sermonis Graeci pugnatD. Ditt. V'. 47 sq. De Chersonesitarom republica et magistratibus uberius me egisse in diario minist.
inst. publ. m. Innio &. 1884 cl. phil. p. 48 Bq. semel bic adnoto. - V. 56. de Chersonesitarum fastis nihil novimu8 nisi. Dionysii mensis nomen; bOB e Megarensibus (D9D e
Bithynicis ut putat Jurg.) fastis restitneodo8 esse monui in libro de calend. aeo1. et doricis
p. 149 n. 42.
IIepeao....... . .. npeA.lOJICBJlH:

TaK'b KaK'b ~iOcl)aBT'b ChIH'L ACR.lanioAopa CBonee~'h, 6YAY'IH samHWh

,l,pyroJn H 6.1aroA'kTeJleWlt, a co CTOpOBhI u,aps MuepaAT& EsU8Topa nO.lL8yscla AoripieJrb H DOlleTOJrh Be .eBie
BClIxaro APyraro, DOCTOJIBHO HBJlSleTCSI BHBOBBJlKOJl'D A06pa A.lft KaiKA&rO H3'L B&C'D, CKJlOBIJII n.apa K'D npeKpacrilWB.'L H C.l8BRf.mBIrL .J:IuluiHJI'Lj 6YAY1JB me npUr.laWeB'L UII'h H npUHSlIn Ba ce6s

6'OeHt8

BolHhI co CRBenK, OB'L,

UpH()hlB'L B'!. Bam'L rop0,lt.b, OTBM<RO cOBepWUJrb co BCtln BolcRO.'!. oepeopa.By Ha Ty CTOpOBy; KOrA& 4(6 CKROCKill
U.apL U&K'L BResaUBO HaDa.rL Ha

"'0 C'L 60J1LmolO TOJlnOIO, OB'b, no ReBod DpHIIJIB'L 6HTBY, 06paTB.I'D JrL 6trcTBO

CKH80B'I, C'IHTaBmHXCS Heo06tAHIIYJlH, H mafCUJ4l 06pasOM CA~JlaJt'L 1'0, 111'0 U.apL MBepaAaT'L EBnaTOpo:&
nOCT&BHJrb RaA'!> KIIIIB

Tpo~el;

UO.!-'1HBHB'L ceoi OKpecTBhlX'I TaBpOB'L H OCUOB8B'L

ropoA~

Ba

mOM~

uep8.hl1

IIUri, OB'L

OTUPUBJlCJI B'L BOCDOpCRill ."iCTBOCTR H, COBepWBB"b UD KopOTKoe BpellJl KBoro BaatBYJ:'b DOABIlrOB'L, eROsa sopoTH.lCS B'L RamM lIieTa H, B8SIB'L C'L' COOOIO rpaJKA&1l'L IJ.BtTyw.aro D03paCTa, npoBHK'L lrL cpeAHIIJ CKBel; KorAa *e
OKaehI CAU eJlY rr-apcKis Kpm.OCTD XaB3R H HeaUO.lL, Bym.lO 1'0, '11'0 DO'lTH Bc$ CAt.lUBCL DOAS.I&CTB&lIIH ~aplO
MuepaAaTy EBoaTOpy; 38 1J'I'O (),xarOAapBLlI KapOA'L D01JTH.I'L erG IIpB,xHqJI&1.a nO'leCTJllIlI, KaX'h OCB06o)KAeBByA
yJKe on BJlAAIaI'IeCTBa BapBapOInJ. KorAa *e OXBag 06sapymuB BpOJllAeSBo'e .M" Bipo.lOIICTBO, OT.lOJKB.lHCI.

on

n.Qs H B3.iBH,xH OO.lO>K8Bie ,1I:i.l'D, B BorAa u,apL MRSpaAaT'b EBDaTOprb no aTol npJl1lHHt eBOBa BYC.lU'L C'L BolCKOII'h )l.iO.&BT&, XOTSI Bpe CK.lOBR.lOCla K'h 38J1i, ~iOcl)aBn C'L CBOBJlB BOBsal!lH H Clf.l:LrllmBJlH Jl8'D rp8JKAalrL
ABHBY.lCJI UPOTBB~ caJlIdX'It XpiUOCTel CKB80B'It, HO 6Y~H 3&Aep~aBD

BeDOrO,JI.8JlH H nOBOp0i'BB'J B"It Dp.-

MOpCBiSI MlcTBOCTH, OB.I&.I-".I'L KepKHHBTH,lOIO H CriBUlR B DpBeTyDH.I'It K'I oc....i

3CHTe.lel peRp&cBal'O DopTa;

KorAa me nuas'l, Do,xaraa, 'ITO BpeJUI eil} OJlaronpiJlTCTByeTL, co6pu~ Ilc'iX'D CBOHX'h H KpoJli 'IOro DpBB.leXl'b
Ba CBOJO CTOpOBy BapOA'L PeBKCBHUOB'L, UOCTOSBBas DOKPOBRTeJlLKB~a XepCOBaCHTOIn ,niBa, B TorAa COAilCTByft

~io.aBT)', DocpeACTSOM'D uy'lUBmB%CJI B'L xpui 1IYAec'II DpeA8BueuoBua IIMtdo~ee cOBepDIHTI.CS Jebaie 11
B,J.oxBy.la cJI-uocn

oTBary Bce.} Bolca};

KorAa Aio.aBT'L CAt.lu'L paaYJiHYIO ....Cn03Bo,ilO, BOCDOCriAO-

Bua AJUI u-apJl MH8p&AaTa EsuaTopa u06t.Aa C.laBBaR H AocTonaxsTH&a Ha BCi BpelleBa.: B60 Bn nixo1'Ll nO'ITH
SBBTO Be CU.CCR, a Rn BCaAII1IKOB'I YCKon3UY.lU "UtU& BeMBorie. Be TepSR

II.~."'/b, BISB"!

BoleRO, BolAS B'I

Ba1{U~

sat71-.n

SB IIBByTY B'L eIAtlC'I'BiH,

BeCBY Ba XaB3B B Heauon co Bcill'& TmKe.ihllfl -

.an, a OCT&.ILH&lX'L eR.80B'L cOB"im.aTIaCS 0 -

~..-

- . OTopuBBmBcL B'L BOCDOpcKia .iCTBOCTH, OB'L 1c-rpoB.l~

TaMomBia A....a opeKP&CBO H n0J1e3S0 ,lI..I1I ~aps MBepaAaTa EBoaTopa; KorAa iKe ORBOLt C'L CaUMaKOM'L BO r~aBt
nOAIIJLIB B03cTaBie B ,.6U8 BOCDBTaBwaro erG [T. e.
COCTaBBJlB a&rosop'h, OInJ,

Ha6tiK&B'b OO&CBOCTII,

"I fUUC. B yupoCBB"L rpamAU",

Cu_aa]

BOcDopcsaro u.aps nSpRcaAa, & DpoTBB'L Aioeurra

C....~ Ba OTDp&BJIeBBLlI a& BBIrL rplJKAaB&IIH Kopa6.1L H, opu6L1B1

mafC3IQt BJlts peBBoeTBoe COAiftcTsie co CmOpON&I DOC.l8BmarO ero u.aps MBopa-

"aTa EBoaTopa, In saTlu'i BeCH&I RBB.lca C'h CYXOUJTII&1Il"L B MOpCKRJrL BoICKOII'D, a Kpori 'roro 83&n. SI OTdopKhlX'D R3'L rpUCA&B'L Ba Tpex~ CYAU'L B, OTopas8BmaCI. B3'JI Bamero ropOAa, B3&1'1 OeoAoebo H UTHK&IIsl,
BHBOBHHKOB'I B03CT&mll S&K&a&Jn, a CaBII&Ka, y6iA~ ~PR napHca,u.a, a&ZBaTRB'L B'L CDOB PP_, BYC.lU'L Int l"pC1'BO [MuepaAaTa] fl&afCUM1I 06pasOM'I B03CTaSOBH.I'D BlaCTL u.aps MBep&.UTa EBD&TOpa. KpoJli Toro OB"L, COlt".CTBYs OTDpaUSeMhDI'L RapOAOJl~ DOCO.lLCTB&If"! BO Bce.'L nO.leSBO.'L XepCOR&CBT&Jr&, I1B.IReTCa 6J1I!'OCUOBBJalJn.
H peBBOCTB&lIID.

HTaK'h, lIT06Ll H KapOA'" oa&3&lClI

B03A&JO~RII~ AOCTOIBylO 6.rarOAapaOCTL CB08.~ tStllrO-

AtTeJlJlJl"', Aa OOCTaBODHT'L COB'iT"L H BapOA"b yBiB'IaTL ,I\iO.&HTa CblB& ACK.laoioAOp& 30JlOTYIfL BiBD-OM'I 8'1
UPUAII1IK"! IIapeeBiA BO Bpe... Bpou.eeciu, DpH 'IeM'It CB B&IIOBhi CA..... alO~ C.....Ogfo14u npoBoarJlameBie: HapOA'Ia
yBiB1f8S&en. .zuo~&BTa C. ACK.lauioAopa CRBooel~ 3& erG Ao6.1eCTL H 6.1arOCItIOBBOCTI. x.. ce6i ; DOCTaBB.,.
Taxme ero lI'fjARYIO CT&TylO B~ nonoln BoopyJICeBiu Ha &Kpono.li DO,Jl..li &lTapel.n:tBId H XepcOBBC&; o()'L aTO."L
oaa6OTBTLCR BLtme03Ua'leBBLlJrL A().I>KBOCTBLlM~ .IBu,a.'L, -J!'06y 6YJlO cA'iJlaso KaK'L 1I0mBO cKop-le H .IY'Iwe; BaqepTaTL .e B DOCT&BOB.leBie Ba Ul.eAeCT&JI'. CTaTYB, a DOTpeOHhUI Ba 3TO H3,J1 epJKKH BIdAaT. Ka3B&'Ies."L csam-es-

.. ~

186-187.

..

-..... " .

18S

DECRETA.

.&11...

Tun. nOCT&IIOBH.I"b eOBi'rh H aapo,l-'It .tcal\& AioBHcm A8B8TIl&Au.aTaro du, Dp. ~p" AreJlt ChiS"
A[re]RopHBa, opa opeAC~aTeJrJ; 3CBMBaTOB'L MaBiu cLlBi HpaK.liB, npH cexpeTapi Aa(QCllUt] GwH" Aea1l38.

BYX1I

188. Fragmenta duo tabulae marmoris albi. a ab omnibus partibus praeter superiorem
mutilum, 3. 0,19 111., I. 0,18; ed. ad imaginem photograpbicam L. Jnrgevicz act. SOCa
Odess. v. XII p. 220 n I. b undique mutilum ad finem tituli pertinet. Fragmenta eiusdem
esse tituli propter scripturae similitudinem spatiornmqne dimensiones singulis versibus interiectorom et lapidis naturam persuasum mihi habeo (litt. alt. c. 0,013).
Exscripsi a et b Chersonesi in monasterio. Fragmenti a etiam imagine photographica

sum usus.
1

IOIXEPXOHA~I'"

nAH E n E 1'-' I I /\ M 11'

XTAXKAI EYEEBOYX
. ~..eAME~~K A IO~EIAOM
r-nIETEYML:-loxnpo
~Enl~AM~I.. ~pAxII
DOEnAHTnHAr I
-1t)TIKIA

Oi XEpaov[aEt~~V 1tpOE6PQt E1]1tt%v' 'E1tEt[~ ~]fJ.t[vic; . . . . .

crtt%~

x[t%JL EuaE~OC;.
VtlfLE . au x[t%]t <p EtAOfJ.[EV. . . .
1tE}rtta'tEUfJ.[EV]o~ 1tpO
. . v e,1tt8fJ.. . . . . . . . . . .
. . poC; 1ttZv~WV y[t%3GJv. .
'rt xl ....

I"
b
I~ I (j

~IETAM

XAKPOnO}
DAEII\EY
~r-FI'

. . . . . . a'tt%fJ.. . . . . . . . .
. . . 't]~ riXP01tO[Ato~. TVt' EO~E ouA~t OtZll-wt] ~t%atAEU[ ov~o~ 'toO 8Er~O~ .
'tO 4t ?]0i'EV[OU~ x't".

Jurgeviczius cum fr. a ad eandem imaginem photographicam edidisset, quae mihi praesto fuit, lectiones eius variantes hic adscribere inutile duxi. Titulum certo restituisse non
contigit. V. 1 e tit. 188 dubitanter supplevi.

187. Fragmenta duo tabulae marmoris Jeocophaei crassae 0,07,

litteris grandioribus

inscriptae. aaltom 0,44 totidemque latom marginem babet a dextra; margo superior laesos,
sed ita ut inter eum et primum tituli versum spatium vacuum supersit. Ed. L. Jurgevicz
act. 8OC. Odes8. v. XII p. 46 ad imaginem photographieam litteris vulgaribns. b undique
motilum altum est 0,25 m., J. 0,155. Ed. idem vir docws ibid. v. XI p. 6 0 11.

184

J! 187.

CREBBONE8UB.

. Exscripsi utrumque Chersonesi in monssterio ; fr.. a etiam imaginem habui photographieam.. Eiusdem esse lapidis primo aspectu apparuit. Fragm. a mense Maio &. 1880, fr. b
anno 187 7/ 8 repertum esse anetor est Jurgeviczius.
t)(IC.

(J

IKA.EnllL\~

oVHA. KAA nl~

.AHnoAIHA.,.:Iol:I~IA+EPoy:I~

AHynoyprH:IE HXMo
KAlTE IMAToHA HE IHXIA
I\loH :IrAo.AHoH METAnAI:I
ro:I n4A ME:I~I I KoHI:IEHnpo:I
ATA'ynEPTA:I E:IAYToH~ETAH
:~ nf~~. ~i L.E MMEN ~ I ATET AHE:I

10

~.o~TIIIIAN~IATITAHAY
b

15

I\t

oHA I
,KAlT!!
,AKoYHAYK
_ I AHI :I n l\oY

~A~~loIYEoIAHTAlnPEno

~o~aIA~EaoX0AITAIBoy
~M" HmlToYTol:I alo+AHer
M 1='J-J' "F' AYTOlnpoEEH'

~noH~EIAY

I TOH TOH.

rMAToy
Enl:IAfv1

~I

20

IQIDA~
~

Va,-. leet. Jurgeviczii varias lectiones fre a non adnoto, quoniam non e lapide titulum
exscripsit, sed ex imagine phot.,. quae mihi quoque praesto fuit. Fr. b v. 12 vestigia omisit
Jurg., v. 13 dedit ONA, v. 14 primum duetum om., v. 15 dedit .TAKOYNAf, v. 16 in,
DAN, .v. 19 in. <IlI, vv. 21 et 22 prorsu8 omisit.
Fragmentum a quamquam totum bene legitur, ad restituendum tamen est diffieillimum,
quoniam exaratum est mann admodum imperita multisque erroribus foedatum; inter singulas litteras persaepe eirculi admodum minuti incisi sunt, qui pro 0 littera, quae et ipsa
reliquis minor est, faeUe aceipi possunt; quos tamen in exemplo edito ubique omisi, ubi non
foit dubium, quin ad textum non pertinerent (addidit Jurgevicz). Probabile igitur mihi quoque videtur quod statuit Jurgeviezius titulum otpote vitiis scatentem quadratario redditum
fuisse, ut pro eo praestaret aceuratiorem, posteaque, cum apnd eundem mansisset nt inutilis,
discipulis inservisse ad exereendom. Contra quod coniecit vir ornatissimus hUDe titulum esse
antiquius deeretom a Chersonesitis in honorem eiusdem Diophanti factum, euius est tit. 185,

1t! 187-188.

185

DEOBETA.

me non habet adsentientem. Primum enim propter litteraturam titulus ad 11 &. ehr. saecu10m referri nol10 potest pacto: est aetatis Romanae et quidem posterioris; deinde si recte
fragm. b adiunxi et restitui, apparet Diophantum, in cuius honorem hoc decretum factum
ast, neque Asclapiodori filium fnisse neque Sinopa oriundum: nam quae fr. b v. 4 leguntur,
ad patris nomen et E.3Vtxov sunt referenda; deoique fr. a v. 7, nisi omnii me falluot, Romanus quidam homo memoratur, qui Mithridatis VI temporibus in Chersonesitarum decreto
vix potuit nominari.
.
Certoant probabiliter restitui possunt baec: V. 2: ... ov~[a]xA1tt[O.. v. 3: ... 'tcZ]v
TtOA&V ti[fJrw'J . .. v. 4: ... aot~ O&eptpouO'. .. v. 5: ... v U1toupYllaEv. . . v. 6: ... xt 'tEttJ-[t%]'rov v Elv . . v. 7: .,. r]r%tOV ~tAO[ u)txvov tJ-E'tti 1tta... v. 8: ... o~ w[c;] cifJrtc; Ot(YJ)xovtatv
1tpOc; . .. v. 9: ... (X~t U1ttp 'tc; ic; u~ov O! 'rV . . . v. 10: . . . EtJ-tJ-Ev Otrl 'rt ttv E.~... v. 11:
... ~tt[tJ-]v Ot 'tE 'tv u['rO . .. v. 12: ... t(v)Otv 'r~t 1tpE1tO[UO'occ 'tttJ-t? ..]. Sequuntur

haee:

15

20

.... Ot'! E6X3t 'tat ~ou

[A~t . . . .] xt 'tw[t ocXtJ-Wt E1ttXtVaO't p.t]v E,1tl ~o{ytOt~ J1t6~v~[ov .....]cXxou Nux[ptX'tt'rtXv?? .... 06]tJ-EV [lE t%u~wt 1tpo(~)r.Vt[ v,
1tOAtrr:E]iv, ia1tAou[v xi EX1tAOUV EV ElPcXVtXt xl tv TCOAEtJ-Wt auAEt
xt ri]a1tOVEt u[~6)t xtXt EX y6vot~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.... v]'twv 'twv [EV
'
.
'ro OE o/<p]tO'(J- ~oO[";o cXvypq)'ijtJ-EV O"tcXAClt AEUXOAt3wt xtXl 3a,.,.f,V EV 'rwt] E1ttatJ-[o't~Wt .erc; 'lt6Ar.O~ ~61tWt. 'T<X 't' EO~E ~oo
'AcXt xi 3,.,.]wt, ~a[ tEUOV'rOC; 'toO OE!VO~ X'tA.

V. 18 latet formula quaedam sollemnis, quae redit in tit. 192 v. 2; q,uomodo tarnen
sit, nondum patet.

restitu~nda

188. Fragmentum tabulae marmoris arbi undique mutilom praeter partem superiolem,
. ubi epistylii pars superest, a. 0,12 m., I. 0,115, cr. 0,075. Ed. L. Jurgevicz act. soc.
Odess. v. XI p. 314 n 2 ad apographum Ivanovii.
Exscripsi Cbersonesi in monasterio.
~OE6POlxr~

16HrAIOCOI
AHHPICAII
~nAPA

[Ot itp]OEOpOt

X[EpaOv.O't~V EI1ttXv'

'E1tEt]o~ rtO~ 0[. . . . . . . tiy36~

EO"ttv ri ]v~p xtXt [1tp63ufLO~ ~ . . . . .
V 'ltp.. . . .

Var. leet. V. 1 ultimum ductum omisit Jurg., v. 2 dedit AHrAIO.OH, v. 4 nibil nisi

llAN. Supersunt baec e decreto honorario aetatis imperatorum.

24

186

Ja 189-190.

CmmSONESUS.

181. Fragmentum tabulae marmoris candidi

{ractum, a. 0,22 m., 1. 0,14, Cf.
aet. soc. Odess. v. XI p. 3 n I.

sinistra sectum, a reliquis partibus

0,07, litteris c. 0,018 altis inseriptum.Ed. L. Jorgevicz
8

Lapis 8. 1877 repertus exstat Chers~Desi in monasterio, ubi eX8cripsi et ectypon sumpsi.
1\.11

10

MI Q 1: 11 1\'
rAI\ITAI 1:" PE nOY},
~E~OXeAITAIBOY
Enl TOYTOI 1: H ~ ,
N~ EAYTQ Inpo::
1\ E Mn I A1: Y 1\ E
AYTOY IC AIXPHM
E PI: 0 NM: E ITAII:
NArPA4HMENI\EY
TOYAI:IC I\An 10'
~~\J:II\EYOYJ:

xoa?]f.Ltwc; 1t

. . .
yv 'tT~ 1tpE1tOua[tC; ~tlJrtc;
. .
E6X3& ~l ~ou[A& x1 'tWt tllJoWl E1tt%lv'ijak&
IJoEV] E1tt 'toU'tOt; 'He[uxwv (?) 'tO ETvoc;. . .. ,
OlJ-E]v : ~wt 1tpoFltviv xi la1tAouv EV tiprlvczt xi
EV 1tO]AilJoWt tiauAE[i xt tia1tOV8Et cz!rtW& xt 'tol~ lxy6VOtc;] ino xi XP~lJ-[ at xi 't&AAtI 'ttlJrlGt a xi 'toTe; &,),AOt~ X]Epaovoott'ttlCC; [io'ttlt 1tv'ttl. To t efrlCfcaf.Lt% 'too~o ti]v'Yp~Y1lJ-EV AEU[xOAi3wt a-trlAtlt xcxl 3ilJ-EV EV 'trot tEPWt] 'toO ~axACl1ttO[. Ttlfrr' l~o~E ~OUA~& xi 8rlfJ.Wl ...
.... ~]atAEuoua[tlC; .....

Var. lect. Ductus qui exstant supra v. 1 omisit Jurg., v. 1 dedit MIOEn, v. 2 extr. I:

omisit, v. 4 extr. RN (rest. ()v(p<<), v. 10 extr. or dedit, v. 11 primam litteram omisit.

Supplementa ab eodem proposita compluribus locis mutavi.
Est {ragmentum decreti hODorarii aetatis Romanae. Quae proposui supplementa, non
ubique pariter certa sunt. V. 11 quomodo sit restituendus, videant peritiores; 'PwlJoc; ~cxat
AEuouac; mentionem iDe~se putabat Jurgeviczios conl. C. 1. ,Gr. 2594, 2595, 2801, cam
coniceret decretum in honorem Romani cuiusdam hominis fnisse factum. Sed cum v. 4 extr.
nihil nisi nominis proprii initium steti8se potarem, quod Romanum esse non posset, hac
Jurgevicz explicatione reiecta versum ita intellegendum proposui I. 1. ad n 190 p. 57 sq.,
ut aetate Romans regis sacrificuli munere mulieres Chersonesi fungi potuisse statueremus,
similiter atque in aliis civitatibus eadem aetate tipxoua~c; et j'ufJ-vatpxouacxc; et i1t1tpx.0uac;
mulieres saepius in titulis invenimos. Bed hodie ne in hac quidem explicatione acquiescendum puto, cum cognoverim etiam in nummis Chersonesitarum BACII\EYOYCHC interdum
legi et quidem nullo nomine proprio addito (v. Buratschkovii catal. namm. v. I p. 111); quod
participium dti.bito an cum ipsius urbis nomine subaudito sit coniungendom restituendumque
~it in titulo: [TtlVr' lOO~E ~OUAt Xtlt Orl(J.Wt XEpaovrZaou ~Cl]actuoua[~ etc.

190. Fragmentom tabulae marmoris albi undique mutilum,

&.

0,17 m., I. 0,11,

cr. 0,06. Litterae apicibus orn&tae sunt, a. 0,01-0,015. Exscripsi in museo aoe. Odess.
et edidi in diario minist. inst. publ. (iKypH&.l'L MaH. Hap. pOCB.) m. IODio. a. 1884,
cl. philol. p. 56.

-.---------

-~-~---------.--..------ -~--.-".-.

Ja 190-191.
1

... xeci nAw'l

~&,.uWv?] fU~[tXEtV, <r CiCOItt%l ~oT~ mOt~

ME'
~:E IT,l

Xapcrova]Et~tz[ U;(?). ~O i ~eptafUI ~O'tO

civyptlep'ij]fUV [AEUXo)J3wt a-tArlt x& 3EfUV iv.
't6X E.1tta]t%f.LO't[ttWt ~~ 1t6AtO~ ~01twt. T~'t'~ .

. pt'~E N
5

187

DBOBBTA.

AMOTf
IAAI~A

18o~E ~OU ]Aat

8[lJ-Wl, ~tlatAtuOV'tO~ ~o

f.TvOC;

'ta . . .] J itpt(t)~ [~O 8r.lvo~ :. f.LYJ~o~

. . . . .]au X', yp[~fJofJotl~EUOV'rOC; . .

~IEPEnJ:

JY KA rp

YOAIO~VI

~C; 1t]OAtOC;

. . .

Haec si reete restituta sunt, habes fragmentom decreti honorarii aetate imperatorum
accuratissime lapidi incisum, ex quo primum discimus Chersonesi praeter regem saerfiiculum
et scribam etiam sacerdotem d~i nescio cuius &nni eponymiam habuisse.

191. Anno 1872 Mosquae publica auctoritate exposi~o foit iDstituta, quae vulgo dicitur
polytechoica. Ad hane e museo Cbersonensi monumenta quaedam antiqua missa erant, quorum notitiam primus dedit Man8veto~ prof. cl. in libello qui ioseriptu8 est ClHCTOplf1leCKOe
oIIllcame ApeBHJlrOXepCODca B OTKpLITLIX1J B'L uell1J O&IUITJIIIKOB'LD (Mosquae 1872) p. 50 sq.
Inter ea monumenta lapides inscripti fueront complures cum Byzantinae aetatis tum antiq~ioris ; .
quos post expo8itionem Mosquae retentos esse eo cODsilio, ut museo inferrentur historico, quod
tom exstrueretur, ab ipso cognovi Mansvetovio; sed &. ~ 883 ex omnibus quos .memorat Mansvetovius titulis solum ne 196 in museo inveni; de reliquis cum Dihil certi potuerim explorare,
Mosquae eos periisse aut locis quibusdam igootis etiamnunc latere puto. Horum apographa
lric dare non licuisset (in Mansvetov enim Iibello desunt), nisi N. P. f. Kondakov pro-.
fessor Odessitanus me rogante in schedis 8niS catalognm omnium antiquitatis monumentorum
Mosquam a. 1872 missorum a se ipso accuratissime factum repperisset mibique in usus
meos liberalissime concessisset. Ex hoc catalogo (rossiee CODSCripto) omnes eos me sumpsisse
titulos scito, qui Kondakovii nomine sunt signati. Decreti fragmeotom unum in eis repperi hoc:
1

90Y . . .
. . NKAIOJ:.

l:EYErrETE
AYl:EINEnH . .
IS

60X9AIT

ITEAYT
. K A E .
OY N F
1:K.
10

T ..

188

192-191.

CBER80NEBUS.

Titulus a Kondakovio a'tOtXll6v scriptus, nescio quam vere. Certo restitui nihil potest
nisi v. 3 ... :; tue,[p ]j'E~E[Tv . et vv. 5-'6 ... OE]o6X3cx1 'r[a~ ~OUAl xi ttOOt 8.w& E1ttvEacz]t
'rE irt[OV x'tA. V. 4 fortasse fuit i,1tC 1tAEtW auv]t%u~]t'cv i:rt1)[ i'j'EtA(t--CO x~A.

192. Fragmentum tabulae marmoris

l~ucopbaei

ab omnibus partibus {ractum, a. et

1.0,11, Cf. 0,045. Litterae grandes optimeque servatae. Ed. L. Jurgev.iez aet. soc.Odess.
v. XII p. 221 n IV.
Exscripsi Chersonesi in monasterio.
~1i:K

... tlt

12 NTSlN EI'

W'J

I)AEtA~IXI

TE"

'twv E'J . . . ..

. .

'=]0 OE o/tlqaoffJ. 'to'to tivt%ypq)'iifJ.EV a1:rlAtlt Al3ivtlt

xtX]t 3EfJ-EV E[v --rwt i:rttacxfJ.0ttrl'rWt tta~ 'JtOAtO~ tt01tWl (7).

,ISEME NE
5

EX

rr]~' EOO~E [~OOAt xtXi OclfLW& x'tA.

"-:"1:

Var. leet. V. 2 extra EM Jorg.

De v. 2 cf. quae monui ad tit. 187. Propter litteraturae indicia hoc quoque fragmentom
ad imperatorum aetatem est referendum.

193. Fragmentom 1apidis leucophaei oodique mutilum, &.0,16 M., 1. 0,10, er. 0,135.
Ed. L. Jurgevicz acta soc. Odess. v. XI p. 314 n 1 ad. apographum Ivanovii.
Exscripsi Chersonesi in monasterio.
\~n 1\.

aOYI\AI
OYEII\ION
-I~OME~

rENiri\

. . . . 1ttX . .
6f.~6x.3t 't~t] ~OUAl

[xt ~wt OtlftWt E,1ttvEatlt fJoE~ i,1tl --COU'tOl~

OtTv ... .]Ou Elcov[t? apf,~~ EVEXtl xtzt E.uvoic;, ~ lzwv
~&tl'"CEAE]r, OOfLE'J
tzu'tiin x~A.

't'OV

rot

E'I.

Var. leet. V. 1: IolIIAI, v. 3:

r .

YE~IION,

v. 4: i10MEN, v. 5: EK.rA Jurg.

.194. Basis quadrata marmoris leucophaei superne epistylio ornata,

1,05 m., I. et
er. 0,62. Pars antica, in qua est inscriptio, apartibos sinistra et inferiori fraeta est et admodum ]aesa, consulto, nt videtur. Ed. Boeckh, C. I. Gr. 11 add. p. 1001 0 2098 b Duboisii apographo usus.
Theodosiae servatuT in mllseo. De loco, uode proveniat, haec adnotat Boeckhius:
Lapis fertur ex oppido Taman allatus esse; sed video quae in sched~s Duboisii annotantor
&.

Je 194-195.

189

.TITULI HONORAlUI.

de locis, ubi repertae iDscriptiones 8int~ haud omnia vera esse, nec dubito hoc fragmentum
OherSoneBO Heracleotarum coloniae tribuere. Utor ectypo chartaeeo 1).
1

\1

TYXAI
,I T D . L\ 1\ M 521 TA 1: M . -r f' .
I . . . . I 0 . . . . . . -r' () . . T . . . . . . .
. . \"
PeT.. I: !
.
. . . . . . . . . . . . . . 1: I

..... I:L./\.ETI .~
. . ~ rJ.
A .. _

.
.

. IC.NEYT! ..T
.
. ..... \,11./ ... ......
10

J- . - . . ...
.. . t:iCMII ......
. . Y .. EI}~I ... 1:X ..
. . . . . . ..' .... -Ti .
............ H .
. 1\
rco.

CLASSIS SECUNDA.

Tltoll booorarli.

. 115. Basis fere integra marmoris candidi venis subcaeruleis variegati, undique polita,

0,30 ro.; 1. 0,68, longa 1,07. In breviore latere (A) sub versu maioribus litteris
(a. c. 0,022) scripto, euius finis lapidis angulo fracto perlit, sunt tituli 1-3 coronis circumdati, e quibus prima est laurea, reliquae hederaceae; in longiore latere(B), quod a breviori
ad sinistram est spectanti, tituli 4-8 coronis laureis sunt inscripti, e quibus prima et extrema hodie prorsus evanuerunt, e mediis non supersunt nisi partes inferiores 2). Lateris A.
tituli satis bene etiamnunc leguntur, lateris vero B pessime sunt habiti; tenendum est lit-

oblonga,

8.

1) Maxime doleo, quod e lapide titulum eX8cribere Don

licuit' propterea quod is in remotissimo musei angulo positus est et ita quidem, ut inscriptio inversa lit.
2) Aliter statuit Beckerus 1. 1. infra: Die drei mitt-

leren StOcke dieser Inschrift, inquit, sind in der untern.

HlJfte in einem Halbkreise von LorbeerbULttern nmgebeD,
whrend die erste und letzte Inschrift gar nicht verziert ist D.

J\! 195.

OBERBODsns.

190

teras gaae exstant profunde esse ineisas optimeq1le dispici, cum reliquarum ne vestigia quidem 8upersint; dicas tOtiU8 Iateris B titulos eonsnlto fuisse deletos, postea aatem litteras
aliquot renovatas. Primum de titnlo rettulerunt P. Snmarokov Itiner. Crim. et Bessar.
(YTemeCTBie DO BCellY KpbDlY B Beccapa6iB B'L 1799 roAY. MOCKB& 1800) p. 121, et
Clarkius, Travela in var. countr. (ed. 4) v. 11 p.214 1). Edidit L. Waxel, Ree. de quelques ant, ne 4 in aere valde opaco, vix ut'litteras distinguas. (verba 8unt~oeekhii). Postea
Blarambergius in Journal d'OdesS& a. 1829 n 88 titulos dedit integros quasi ita e lapide
exscriptos, similiterque in schedis misit ad Boeckhium, qui repetiit C. 1..Gr. 11 ne 2097.
lude repetiit B. Koehne ComiDent. de historia et aotiquitatibus Chersonesi (petrop. 1848),
ed. germ. p. 75, ed. russe p. 84; etiam Duboisii exemplnm in Voyage. autour du Caucase,
atlas ser. IV pI. XXVI b n 6 editum ex eodem fonte puto fluxisse, quoniam nullam lectionis
varietatem praebet. Nova apographa dederunt N. Mursakevie~ in epierisi libri Koehniani
inserta act. soc. Odess. V. 11 p. 708 (posthac .iterum dedit Koehne mus. pr. Kotschubei
v. I p. 139 ad exemplumBoeckhianum, e Mursakevicziiapographo non &S8umpto nisi errore)
et P. Beeker, Die Herakleotische Halbinsel (Lips. 1856) p. 60.
Lapis a. 1794 in Chersonesi ruderibus repertus auctoribus Sumarokovio et Clarkio
hodie OdesS&e asservatur in museo soeietatis. Exscripsi et ectypa 8umpsi..A
O~AMO~ArA~IIeI\H
2

ElfArHfA

oOPIIANTI

MC ~n.ITAN

TANErlTOY

~POY

IeTH

KAIKATAfKEY

r EA.OY

TElxoro
H~ANTI

AMr EI\EIAN

AEANTI

B
4:
~

TANAro~

~H
XANTI

._EY
fANTI

r Y J~ N A ~ I

AIO~AN

! PXHSANTI

MN~NTI

1) Clartii verba integra hie repeto: In the year 1794

was also fOUDd, about three feet below the sarface of the
soU, large 81ab of "hiie marble, containing an inscription 80 imperfectly preserYed, that ia "u not p08lible to
eopy it in a legible manDer. It ia in tbe Done dialect,

and seems to eommemorate the gratitude of a people to

a citizen or magistrate, for tbe introdaction of yjneyarda.
Tbe original stone ia still in the pOBsessioD 01 Admiral
W i 180 n, at Aitiar J).

.I 195.

Tli'ULI BONOBABD

191

Var. lect. Si quis exemplum meom cum Boeekhiano vel potius Biarambergiano contu
lerit, coniciet fortasse ant lapidem magnu~ tulisse damnum postquam eum exseripserit
BlarMlbergius, ant me i~ exseribendo eo neglegentius ~88e versatum. Sed equidem BJarambergio potuis crimini .do, quod titulis, qui in lapide iam non exstabant integri, tacite restitutis et Boeckhium ipsum et omnes Corporis inser. Gr. lectores decepit. Quod plus uno argumento potest probari. Primum enim BI. ipse in diario Odes8. I. l. ita dixit: .Noua croyons
faire plaisir au lecteur . .. en restituant etI mtier cette inscription Interessante; deinde iam
Clarkius, qui multis annis ante lapidem viderat, titulum ((imperfectly preserved dixit;
denique in BI. exemplo formae q~aedam comparent non dorieae dialecti, quas in lapide
fuisse minime est veri simile, ut in eor. 1 xt%'taxe.uav"tt, in cor. 2 optiaezv'rt, in cor. 5 cnpcz'r1),~at%v'rt. Ideo Blarambergii lectiones hic enotare omitto; e Waxelianis non aMero nisi eas,
quae ad textum restituendum aliqoid momenti habeant. A v. 1 extr. KTI Wax., KAHTH
Murs. fortasse operarum errore. - Cor. 1 v. 3: ~Pyrl\N W., <Il.. r.. N Murs., +pYPAN
Becker.-Cor. 2 v. ,1: OPIANTI.Wax.; OOPI~ANTI Murs. l ) - B eor. 5 v: 1 Wax. IPA
ductus dedit admodum obscuros, v. 2 ~ANTI.- Cor. 6 v. 1: I. rAIEY Wax. a nihil nisi Y
extr. Murs., TEY Beck. - Cor. 7 v. 1: rYMNA~1 Wax. Murs. B.; V. 2 extr.. I omisit
Murs. - Cor. 8 ~. 1 in. I\ro Wax. B., Aro Murs., v. 2 MHANTI Wax., ~m .. NTI Mors.
Apparet igitur e Waxelii maxime lectionibus titulos olim aliquanto melius legi potuisse,
quam hodie.
'0 Ocif.L0~ 1\.y.atXAlj K 't~[ <Ti].

1. Etaj'~aCllfLEVwt ttv I eppou[pti]v I xt x't[cz]axEula~v~t.

(fO)pi[;]v'tt I 'tr%v E,1tt 'to I m[i]ou I rifJ-1tEtCGtV.
TEtX01tO~av'tt.
.
[no~at%'J~t?] I 'tv yop[ c1.V].

2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

[~P1:Cl'Y]~I[ a]t%v~t.

['IEpa't]e.ulav1:t.
rO[lJ-Jv[Cl]atl[]px.~aezv1:t.
[1\l' ]opvollJ-~[atl]v'tt.

Viri nome~ rectissime restitutum esse a Boeekhio persU8Sum mihi habeo; eerte quod
nostrates iactitabant l\.ratXA~x~1)C; omni caret aIialogia.
'
V~. 1. accusativus est, sc. tiVEa-tYJcn.V: nam in lapide patet statuam positam misse: neque
offendit posthac coronis inscriptos esse dativos. Boeckh. Dativi illi e subaudiendo enuntiato () 8ciIJ-o<; l8wXE O''t&~lXVOv pendere videntur. EiO'lXj'JlO'lXlJ-&vep 'tOcV ~poupOcv xlXl XlX'tlXerxEU~lXV'tt
1) Addo quae recte de huius vocis 8criptnra observavit Beckeru8: ulm Worte oopl J:ANTI stehen die
beiden ersten Bochst.aben nicht in einer Linie und etwas
niedriger, als die folgenden; de'r erlte ist gegen den
zweiten um eben so viel niedriger, al8 der zweite 'gegeD

den dritten; der Form naCh sind die beiden enten BuchBtaben einander ganz gleich und. so vollstlndig erhalteD,
dass der zweite Dicht. wie eine Variante bei Bckh ...
zeigt, far ein unvollitindiges P gehalten werden kann .

_ _- _. .2;--

192

CHER80NE8U8.

.M 196.

est: clecretum ferertli de statiotle aliqua ad custodiendam diciooem iostruenda eMJlqUe eutrutmti, nempe ~O eppOUptOV ei stationiinserviens. Cf. de simili re Strab. VII. p. 812. Boeckh.
Quae Stephanius v. cl. de ho~ titolo observavit Mel. gr.-rom. v. I p. 44 (in epicrisi
libriKoebniani quem supra laudavi), minus probabilia mibi videri dixi J. I. ad n 190 p.59.
In eadem commentatione de magistratibus Chersonesitarum, quos e titulis novimus, in uni..
versum -disputavi. Titulum tertio a. ehr. saeculo non recentiorem esse pnto cum Beekero.
IIepeBo...... Hapo...~ tlOCtIIa6UAl cmamyta [KlH: tIO ..mUAI cmamyeto] AracHK.1a c. K..-HCiH. - I. Dpwo.RBme.y.'-"PMl'lo rapBR30Ri> H yCTpOBBW811y ftO. - 2. P&3.e*eBumeJlY BHBOrp~H.KH 8a paBBHBt. - 8. BWBweil)' cnBoe-rpOfteleJrL. - (. Y CTpOHBmeJly (?) PLlBOK'h. - 5. BhlsmellY cTpaTBrOIl"h. - 6. >RpeqeC"BOBaBwelly. 7. B&tBwe.y rHlDI&ciapXOM"h. - 8. BUBweMy aropUOIIOM'h.

196. Tabnla integra marmoris candidi venis variegati subcaeruleis, &.0,77 m., 1.0,44,
cr. 0,065. Ornata est coronis duodecim in tres ordines dispositis, quibus inerant tituli.
Hodie superior tabolae pars adeo detrita est, ut quinque coronae vix dispieiantur, e titulis,
qui eis iocisi erant, prorsus oibil exstet. Trium sequentium titulorum litterae aliquot distiDguuntnr, reliqui quattuor etiamnunc bene legnntur. Tabula ubi et quando reperta sit, non
constat; a. 1872 cum aliis quibusdam monumentisMosquam asportata (cf. ad n 191) exstat
hodie in museo bistorico. Exscripsi a. 1883 et edidi 1. I. ad n J 90 p. 43 cum tabula lithographica.
(Tedum tlide p. 193).

4. '0 o[~fJo0C; I 0]lJ-tOp[i'~\a ]v'tt 'rtiv [1tpwl't?Jv ripx.v I 'tp[i]c;.

7. 4fJotOpi'~av'n.
8. n[pOt]:x[~acxv JI'tt.
9... 0 .Iraa]lv'rt [x JI'ttl B6a[1tOJlpov.
10. npf,a~Eulav'rt 1tO'tt I 'tov 't~~ Muailc; cij'ElJ-olv.
t t. Kt%AW; l1tOEt'tEulatllJ-Evov.
12. '0 o~fLo~ I 'tE&lJ-Cll'C; I t%18iot~ .

. Tituli aetati accuratius definiendae praeter scripturam mentio legationis viri, in cuius
bonorem tabula erat posita, ad Moesiae provinciae praefectum (cor. 10) inservire potest.
Coostat enim bane provinciam Augusti aetate 'imperio Romano adiunctam centom fere annis
post sub Domitiano in duas partes fnisse divisam, quarum utraque suum habuerit praefectum (cf. Marquardt Rm. Staatsverw. v. I p. 146 sq.); admodum igitur videtur veri simile
titulum ad hoc centum fere annorum spatium pertinere: Dam si divisa iam Moesia esset positus, additum sane fuisset ad utriu8 Moesiae praefectum anonymus esset misBus. Quae antern
merlt legationis causa, certo sane in tants Chersonesi rerum obscuritate definiri non potest.
Conieetura tamen, quam in priore emiseram tituli editione, etiamnunc placet. Novimus, ex
elogio notissimo (Orelli 750. Wilmanns 1145) Ti. Plaotium Silvanum Aelianum, qui intra annos 55-'69 p. ehr. Moesiae legatus pro pr. fuit, Chersonesum Scytbarum cuiusdam regis
obsidiane liberasse: cumque dubium non sit quin Chersonesitae ipsi a Silvaoo auxilium

~ ..

----

~iM6

196.

193

TITULI BONOBABU.

CM01UJe 1-3 ddritlU.

CMOfUI 5

detritG.

O~~;

~/\MIOPI~
~ANTITt\N~~

OorOftG

d~tnta.

~'N~PXAN
8

TP.l:

n$~2~~
Ki !W#~
TI~~

~.Nao~

-AN

.~A~IOP
rHJ:~NTI

I-t-~

TAB()I:,,~

PON
11

10

Kt\AnJ:
nOAE ITEY
J:t\MENoN

nPEI:BEY
l:t\NTlnOT
TONTl\I:MYJ:1
~J:t\rCMO

12
O~AMOJ:

TEIMAll:
AI~IOIJ:

NA

petierint, fseile fieri potest hic anonymum nostrum ioisse legatum. Haec si lta Bunt, ad annos fere 60-70 p. Ohr. referendus erit titulus, quoniam legatio ad Moesiae praefectum
supremum videtur fuisse anonymi munus.
De titulo cor. 4 restituendo pluribus egi I. I. p. 62 sq., ubi demoostrare studui sopplementum quod est ~v [1tP~cx]v a.pXa.v plus habere probabilitatis quam 1:" [cxu~ci]v tiPX,rlV,
quamvis ne illud quidem omni careret dobitatione.
IIepeBoA.... 4. HapoA'JI HCDo,xBIlBwellY TpB.~Y DepBYJO AO.l.BOCTh. - 7. D&lSmeJlY AaJliyproM,&. 10. ))YBmexy DOe.aOM"L K'I DpaBBTe,xJO MeaiB. - 11. ))&lswaro upexpacBYJrL rplUKAaHBBOIID. r 12. HapOA'L nollmuAI Bi'lHYIiH D01feCTJlIIB.

8.

J)wBmellY DPOABKOII'L. -

197. Basis quadrata marmoris albi 8.

0,27, ). 0,63, er. 0,58. In plano superiori et

inferiori statuarum vestigia 8upersont, quae probaut lapidem antiquitus bis fuisse in
25

UHU.

194

CUERBONESU8.

1f 197-198.

Inscriptionis fronti diligeoter incisae versus 1 laesus est, reliqui bene leguntur; litter. alt.
c. 0,035. Ed. L. Stephani, Bull. bist.-philol. de l'Acad. de St. Petersbourg v. 11 p. 253
= Melanges gr.-rom. v. 11 p. 236 n 9.
Lapis a. 1853 repertus a comite Uvarovio, cum Chersonesi solum exploraret {cf. ad
n 203), Petropoli servatur in museo quod vocaturErmitage. Exscripsi.

_ ... ...
Je E PI A 1\ I N IA V T 0 IC PIATOP 01: 0'

[~]E~[ ttov OUE't'~OtJ~vov]

~~~

KEpttv, AiJ'toxptl't'opo; Ou[Ea]-

IlIA 1: IA NO V I< A I ~ IA P 0 ~ ~ E 81A 1:T 0 V

nPF~D J:vTH N klAlANTI 1:TPIATH rON
o ~ A fit 0 1: vac.

1tatvo Kiapoc; ~t~a'toO

1tpE[a~i]u~v xt vtttattptl't'l)')'ov,
0 ~fJ-0c;.

Duos Ceriales vixisse Vespasiani tempore demonstrarunt I. Pomialovski in dia rio mine
inst. publ. a. 1880 m. Maio p. 85 et Th. l\'Iommsen ephem. epigr. v. IV p. 499. Alter est
Sex. Vettulenus (}erialis, quem bello Iudaico a. 69-70 legioni V Macedonicae praefoisse
narrat Iosephus 'Flavius (locos v. ap. Mommsenum; cf. quae de eo exposuerunt L. Renier
mem. acad. inser. v. XXVI p. 1 page 302 sq. et Waddington, ~'astes des prov.~8iat. p. 160
0 104), alterum G. Vettulenun~ Oivicam Gerialem a. 82 in Moesia praefuisse exereitui docuit
diploma militare in Bulgaria nuper repertum, quod primus edidit Pomialovski I. I. p. 61 Bq.,
repet.iit Mommsen I. l. Uterque vir doctissimos putat in llUius honorem titulum nostrum
fnisse" positum; sed obstant litterarum vestigia quae exstant v. 1 quaeqne exacte ~E%TON
pronomini respondere monuit \VaddingtoD; idque restitui, quamvis alioquin Sextum Moesiae
legatum fuisse nondum constet. 18m igitur Caium Sexto in Moesia successisse putemus
necesse este
llepeao,m-.... [CeKcTa BeTTY.leua] Kepia..1HCa,
ABrycT&, flOCma6UA1I napOA'h.

.1eraT& H

uponpeTopa IfliDepaTopa Beco&ciaB& Kecaps

198. Basis marmoris albi aparte postica fraeta, a. 0,25 m., 1. 0,57, cr. 0,20. In
plano superiori excavatiol1em habet quadratam satis magnam, in fronte inscriptionem marginibos eminentibus circumductam valdeque oblitteratam. Ed. Koehler, Mem. Bur les lIes
et 1& course cons. a Achille p. 254 n. 812; iude Boeckh, C. I. Gr. 11 n 2098. Litteris
minusculis dedi I. I. ad n 190 p. 48 D. 1.
Odessae exscripsi in moseo societatis.
o ~ A fit 0 1:
fO of.L0~
tiC. "1 H N eVrATEPAHPO
[cIl1]cxoui[cx]v(?) 3Ui''rEp lIpo~::: E . ()9f . NA 11 P.~ eT . TOV
~E[VO]U, [yu]v[]T[xcx] CE T[i]'tou
~i'AAO, .. n . pe E NO K .. V I I
4l1{]o[uiou] n[]p3EVOX[AEOU]C;,
5 VIOVepJ\AOVlovnAPge NO KAEOV1:
ulo cIlAcxouiou nCXp3EVOXEOUC;.
Var. ~ect. Koehlerus nihillegit nisi versum primum et v. 5 litteras reliquis melius servatas inde a Dons.

199.

195

TITULI BONORABII.

In titulo quamvis pessime babito omnia certo restituere contigit praeter muliercolae
nomen, cuius omnes litterae praeter extremas perquam sunt detritae. Mulieris' maritus et
socer cum nomina a Vespasiano petita habuerint, titulus initio 11 p. Ohr. saecoli non est
8ntiquior.
IIepeBOA~.

IfapOA'L <I.IaBilO (?), AO'lL HpOKceBa, a.

meHy

TlIT8 <lJIasia apeeBOKJla,

C'YH&

cIlJlaBia

apeeBOKoia.

199. Basis quadrata integra, &. 0,33 ni., 1. 0,69, longa 0,77. In plano superiori excavationes supersunt, quibus statuae pedes fuerunt infixi. In fronte versus maioribos litteris'
scriptos viri nomen continet; sequuntur coronae decem oleagineae cum titulis minoribus
litteris incisis; infra statuarii nomen item minutis litteris exaratum; lapidis pars inferior in
quinque fragolenta erat diffracta auctore Jurgeviczio; quae tamen scite adglutinata Bunt .
gypso. Tituli coronis inscripti nec non artificis nomen lapide attrito hic illic minus bene leguntur. Edidd. L. Jurgevicz act. SOCa Odess. ,? XIII (a. 1883) p. 2 sq. et Revue archeol.
3-eme sar. v.II p. 79 sq. (bic quidem minusculis tantum litteris) ad imaginem photographieam, et ego 1. l. ad n 190 p. 37 sq. cum tabula lithographica.
.Lapidem m. Maio a. 1881 prope aquaeductum antiquum in principali Chersonesi pl~tea
repertum tradit Jurgevicz. Exscripsi ibidem in monasterio a. 1883 et ectypa confeci, quae
tamen non multum profuerunt utpote la.pide satis detrito.
A P I ~ T Q N A - A
1

-r TIN A - TON ~ I 1\ 0 n A T
..
8

PEE

BEYl:ANTA

vnEPTAEE

TITONO:::ONEE
HAl:TO'4E3:A

5
nPEl:

BEYONTA

AEY0EPIAIHO

PI N

OTIBAI:I
npOAIKH

NO/t\O*V

!J.AM!OP

AEAPOIMHTA.

EANTA

AAKHI:AN

rHIANTA

KANnf.PIIYJ

KAAnI:

"'AXI~IK~.

TA

ETIANKJ~IA

EnITETE'

nO~:A/t\ON

XOTA

TA

6
IEPA
TEYXA~

TAKAAnE
KAIIKONI
XAA;:EA
I

10

AIO:.HI:AN

nPE I

TAKAI*nTI

BEYEANTA

AA/t\IOP

nOA~ITEY

nOT I BA~ I A E

rHIANTA

.MENONKA

APO.MHTAA

K A 'EIKONI

IANTAXPH.
MATA-AI
no A E I

. KANTOAEYTE

.nI:

TEr'~'~

I ONKA nl

TETEYXO
TA
KH~tIIOIJ.OTOI:~n.HIE

25

196

CBEB80NE8U8.

199.

Var. lect. Jurgeviczios aot is qui eins apographum ligno incidit (in ed. russ.) titulos
coronis iDscriptos per versus plerumque non recte disposuit. V. 1 in. dedit API~, mOI
APTI NA Don recte. Cor. 1 vv. 5 sq. TONO~O .l:EBA1:TO . E .1 AETI .. K .. A . O~A
MnNITA (transer. (It)o'tt 'tov O~O('/) U~Clcrto() t~E'ti(<<v) x(~)(1t)oofJowv't<<). - COf. 2:
lapidis rimuJam quae est sub v. 2 pro Alittera accepit Jurg. eaque fretus in transcr. addidit
(X)(AW~); quod nonquam foisse in lapide certo scito. Cor. 3 v. 2 med. KH litterae
desunt ap. Jurg. - Cor. 4 in. ~AM. 0 etc. - Cor. 5 v. 6 extr. Kt desunt, v. 7-8:
TET I.. xo . A - Cor. 6 titulus in duos versos divisus ita legitur: PATEYJ:A .T AKA"ln. KAI .. KONI . XA .. J:A; infra ponctis aliquot additis totum titulum v. cl. ita restituit:
('IE)p1:EUa(v)":tl Xt%AW(;) Xtll (Ei)xovt(<<) z(pt)art(f-Uvov). - Cor. 7 v. 2-3: ~nTI . A ... etc.
- Cor. 8 v. 6 sq. KAIEnITE\TEY..TA- Cor. 9 v. 3 sq. EIKONI.TEI\
(traoscr.
E&XOVt(<<) 'tEA(tat%v~tl). - Cor. 10: nOAITEY.. E. ONK1Al\nJ:. In artificis nomine ~11: litterae omissae.
'4.
-.1
'"'l '
1 pta1:wvcx n..'C'tt'lCX 'tr,.,V ~tI\O~CX1:ptv.
1. rlpEai~Euov'ta I U1tEp ~C; f.IAEU3Epi~~ 1to 'tl ~~v 3Etv l:E'cxa~o[ v] t~;E~iv x[tll] ri:1tOXtXfLovl'ttX.
2. npo[o]tx~lacxv'rcx.
'\

3. N0fJ-01>UrACXx~acxvl1:a.

4. ~tlfJ-toplyl]acx"J'r I xtXAw;.
5. npEa!~EUav't l1to'tt ~alIAE. fPOtfJ-~~t%[A]ixcxv 1tEpi ~u[fL]~f.LtlXicxc; xtl[l] I E1tt1;E'rE[ullx6~.
6. fIEpl1;EUO'[ vll'ttl XtlAWC; i xext lxovt 1 ZexAxECX!C.
7. 4tOt[ x] ~avl't xexl <pw~ilatXv1;ex Zp~ffJotX'rex ['t]t ~ 1toAEt.
8. nptalEUO'exV'CtX I1CO'tt ~[ a]lAi.lex fpotfJ-1)1;t%A\XCXV 'tO ~EU'tEI[p ]0',1 xex[ l E]1ttl'tE'tEux61't~.
9. ~afJ-tOp:i'~av~a \ xext ElXOvt I ~EA[E(xtJ.
1o. nOA[f,] t":EUI[6]fJ-EVOV xal[A ]w;.
K1)~ta6o'toc; [E]1t[oi]YJaE.
Cum de hoc titolo pluribus egerim J. J., hic in eo explicando diutius versari DOll videtur
necessarium. Id unum adnoto, Rhoemetalcae regis Bosporani mentione bis repetita tituli
aetatem satis accurate defioiri. Regnasse eum ab a. 131 usque ad a. 154 p. ehr., Hadriani
et Antonini Pii temporibus, nummi docent (v. Buratschkovii catal. p. 262). Sub linem potins
huius temporis spatii quam ad eiusdem partem priorem referendus esse titulus ideo mibi
videtur, quod inter duas ad Rboemetalcen legationes etiamque post alteram poblicis muneribus in patria functus est Ariston (si quidem honores a populo dati ordine temporis in lapide
sunt inscripti, quod certe admodum est probabile), statoa antern post mortem demum eins
videtur fnisse posita.
IIepeao....... ApUCTOBa c. ATT.Ba, .I106a~o OTeqeCTBO. - 1. Bwsmaro nouoJl'! 0 11 ~o()amaCfllBG 0
CBo6oAt K~ 60JKeCTSeBBoJlY Asrycrj meen .I'in. B yro.BBwaroCR. - 2. HCDQ.UlHSWarO AOI3tBOCTh npOAIfKa. 3. HCONBJlBWarO A0.lJHBOCn BOMO.a.aU&. - 4. HCDO.IB8Bmaro A0.lJKBOCTL ".&JIiypra opeKpacBo. - 5. B&lBwaro
DOC.lOJl"la K1J o-aPIO Pa.BTURy 0 00103" H ycoiBwaro. - 6. HCOO.lBJIBmaro npeKpacBo AO.IJKBOCT. iKpeu.a (HtJpOth

HtJIjJ(J()w1 MHtWM1] B JI~~B&tJl" H806plJKeBieJrL. -

.xeBeacBYJI CpeACTB& ropoAY. -

8.

BLlBmaro

7. YDpaB.lRBmarO WcyaGpcfllleHHOfO xaSBOIO. BLU1CBRsmaro

DOelOW& a1- ~&PIO PaT&.IKY BTOpH'IBO H ycotBmaro. - 9. HeDo~

~--~-------------~;;..;;;....._.-";'~""-;;;-;;'-I

200.

197

TITULI HONOBABD.

UBmaro ,l.O.l3<HOCTL

Aalliypra DpeKpacBo [HapoOl HalpMu..~ tlHf40M1]

HCUo.IHH.ln KHCOAOTlt.

H ItttiOIO C1'aTYe~. -

10. DWBmaro

Dpexpac-

BhlJl"lt rpa*AaHHHolf'l.. -

200. Basis quadrata marmoris leucophaei snperne fracta, alta rere 1 m., 1. 0,68,
cr. 0,54. Titulus litteris 0,085 rere altis sed arcte dispositis ineisu8 vaide detritus est
praeter ultimos versus, qui etiamnune faeiles su~t lectu. In ruderibus urbis Cbersonesi ...
repperit Koehlerus et primus edidit act. acad. Monae. t. VI class. bist. et phil. p. 184
[= Ges. Schriften t. VI p. 299], deinde ex schedis Stemp[k]ovskii mutilum apographum
dedit Rochettus Antt. Bosp. tab. VI n. 1 et explicuit p. 58 sqq. sed falso habuit pro Panticapaeensi titulo, cuius erroris particeps est Koeppen Nordgest. p. 77. Titulus nune est Theodosiae in museo. Iterum ed. Koehlerus adv. Rochett. p. 43 [= Ges. Sehr. v. I p. 119]
et rectius quam prius)). Boeckb, C. I. Gr. 11 n 2099 (additis p. 1001 Duboisii variis
lectionibus).
Lapis etiamnunc Tbeodosiae in museo servatur, ubi exscripsi. Cum 5 prior.es versus
lapidis fractura' perierint, reliqui aliquot locis plenius antea legi potuerint, quam hodie, apograpbo nleo Koehlerianum alterum adicio. Aliorum varias lectiones v. infra.
Koehlt'T:
1

.A.fA0HI

LatYBCMv:

l')~XHI

~HMOKPATHNAPICTO
rNO)'CnpO~PON

CAMNONNdOaOOC
5 OPHCANTAAICAA
rrHNAPXHNKAI
rJPCB)'Cf\Nl'An
l'OrC
rrHCIJA rrPIAOCKAll'IM
10 rnOTHCnOAOOCAIAlOOI
P)"CI0IACAPXHCAIJ
CAN1\.IrrOrPf~Nl'ACAN1'A

AITl'CAMNONNnACLN
NOOC1'ONK1'ICTHNKAIACfl\1\.P
)6 rrONKAI<I>IAOIJATPINHKPAl'ICTH
BOrAHKAIOIPOTArrOC4HMOC
fNOIAC
XAPIN

tf~~/#~~%%#/#M;lf~
~~~f~

-l\THN/\

~~i~~npCBCI
~~.~~

A,,,
iOYCnpO.KAynPI<J

~~{.t)N.HcnATPI~OCKAIT"
f~~~;~TAynOTHCI~O"OOCAI~I('_

~~OPYCleIACAPXHCAN.~
~~~ \NA"~-oyprIANT"C"Ne

~.~~ITy,-All NONNnACINB

ArNWCTONKTI CTH N KAIACYN KE

TONK~'Icf>I"onATPIN HKPATICT~
BOYI\H KAIOIPOOTATOC~HllOC
YNOIAC
XAPIN

Var. lect. Vv. 1-5 desunt ap. Roch. Cumque Stempkovskius titulum iam Theodosiae
eX8cripsisset, Koehlerus multo antea au milieu des decombres de l'ancienne Cherson, admodum fit probabile ~apidem cum Theodosiam transveheretur esse mutilatum. V. 6 nihil nisi
TI

THN

et v. 7 nihil nisi EC

St. apo Roch.; TTPnpCBY Dub.,

198

CHERSONEBUS.

J\l! 200.

mire. - V. 8: OfCnpOIKAfflEPIC .... St., quae esse in lapide falso negavit Koehl. V. 9 extr. KAlTE .... St. - V. 10 in. no, extr. KAI4H .. St. - AIAIOOI deest in Koehl.
ed. priore. - V. 11 in. 8PE, extr. CANT 8t.; OPEYCI Dub.; extr. All deest ap. Koehl.
in ed. pr. - V. 12: CAl'. ~ . OfOANTEAEIAN S~. - V. 13 primum A omisit St., n{)/~EI
Dull. - V. 14 -in. fiNOC, extr. ACIKP.. St., in. AINWC Dnb. - V. 16 med. Pro Koehl.
ed. pr., PO Stempk. Boeckhius aJterum Koehleri exemplom, ut par erat, pro fondamento
editionis suae posuit, hic illic Stempkovskii lectionibus, obi essent pleniores, adsumptis.
1

,.

10

15

~ r~31it 'tUX:~t.

4YlfLOXP'tYlV ~pta'to1'EVOU~ 1t?OE~?OV [fJ.EV EialJYYJ 1afLEvov EVOO~WC; [XtXt 011fLYlY]op~a(lv't(X, oie; O'&[p~~v'ra 't"~v
A~fL1tPO't]~v [~px.~v Xtzt 1tAEOvxt~?] 1tpEa~[ Eva]av[l'tz 1ttzpci 'toue;
~E~tza ]'tOUC; 1tpoTxtX U1tEp ['tWV aufJ'<pEp6v't]rov tii~ 1ta'tpio~ x~i 1:E[tfLYl3E]V't~ UitO tiic; 1tOAEOOC; tiloiro[t
tivczy]OpEUaEt, 3t~aapx~a~v[ 't~ x~l
1tatz]v AEt'toupyitzv 'tEAEaav['t~,
1tOA]Et1:EUO"rlfLEVOV EV 1tatV
ciyvwc;, 1'0'.1 x'tia'tY)v xt tiaUVX[pt]'tOV xczt <ptA61tcz~ptv ~ xptl'tia't1J
~OUA~ xtzl iEpw'ta'to; lifL0C;
E.uvoitXC; Xptv

Boeekh supplementa retinui non qu~d ubique vera esse habeam persuasum, sed quia
meliora invenire non eontigit; eeterum inde a v. 7 certa sunt. Ter tamen a viro illustrissimo
erat reeedendum: nempe v. 4 post Xtzt omisi tipta'ttz, ne versos ceteris multo fieret longior
(lv86~w~ adv. ad utrumque refer verbom); V. 6 pro fLE)'ia-t"Yl" posui AtXfJ'1tpO'trX'nlv propter
vestigia TA litterarom, qnae e lapide exeeperam; v. 9 eadem de causa pluralem dedi numerum pro sing. 1:0 aufJo~E.povto~. Praeterea per versus supplementa aliter erant disponenda,
eum apparuisset versuum initia exceptis quattuor extremis esse oblitterata. De singolis supplementis cf. Boeckhii adnotationes, de magistratibuB meam eommentationem saepius iam
indicatam.
De tituli aetate haec Boeckhius: [Koehl.] notat litteras cursivis maioribus valde esse
similes, ideoque titulum non posse ea aetate, cui Roch. tribuerat, ab Antoninis non mnltum
remota exaratum esse, sed esse aetatis Imperatorum Byzantinorum. At eerte prima aetate
Byzantina scriptus videtur, titnlusque ethnicorum est, non Christianu8; quod docet 3&atXpx.icx .
Mihi litterarum formae cursivis similes non sunt visae; praeterea inde a fine saeculi 111

 201-202.

199

TITULI HONORABn.

Christianorum religionem Chersonesi propagatam constat (cf. Koehnii comm. de hist. et ant.
Chers. p. 121 sq.). Ideo titolum 'hac ~etate vix esse recentiorem puto; idem medio 8aeculo 11 ideo antiquior esse non potest, quia usque ad eam aetatem n'orica dialecto usos esse
Chersonesitas probat titulus proxime praecedens.
IIepeBOA". C"h

Ao6pwlI~ c'I&cTieM"It. ,nlfllOKpaTa CblH& ApucTOreBOB&, B"It tShlTBOCTL npoeAPOll"lt .l-OR.I&-

.J.YBUWarO H rOBopHBmaro CI&BBO, AB&*.lY HCDO.JBJlBwarO CJlaBB'kAwylO AO.lmHOCTL H IIBOro pa:n. AapoM"It OTIIp&B.DIBmarOCS DOCelOM'b K"h
B03ruwesiell'L,

ABrycTaK"h OA :cooamacmn

0 6.1art OTeqeCTBa,

nO'lressaro

6h1BmarO r.aaBOIO eiaca H BCDO.lSHBIliaro BCJlKYIO oom-ecTBeBBylO

BCeM'l 'IBCTOTOIO rpfUKJl.&HCKol AtRTeJlLBOCTH,

B ..Amil COB~T'b H

CBilrilulil

elo

OTJlB'I&BmarOCJI BO

HecpaBBeBBaro H .uo611~aro OTe'leCTBO opeBOC.XOAHTen-

OCHOBaTe.lJl,

HapO.l."h ftOllmtlA'b paAR

OT'b ropo)l.& Bt.'1B&DI'I. opo-

uy*6y,

6J1arOCK.lOBSOCTH.

20t. Fragmentum lapidis calcarii leucophaei ab omnibus fractum partibus, altitudine,

ubi est maxima, 0,14 in., lat. max. 0,10. Supersunt coronarum dnarum reliquiae et litterae
aliquot inter coronas dispersae.
Repertum esse dicitur a. 1881; Cbersonesi in monasterio exscripsi et charta madida
expressi.
\0I:

fJMS

ccwemae Tf,

ANTI~II\O

l\ pa"8 T211
o rj coro- Tc
H nae 1\
T
I

Nibil restitui potest nisi ['0 oap.oc;] ~ v'tiqnAo[v 'tO OETvoc;] sive ['tov 3ETv] ~v-tttpi"Ao[u],
quamquam ne hoc quidem certum esse dixerim.
.

CLASSIS TERTIA.

TI&oll aedlftelorum.

202. Fragmentum tituli dedicat9rii in hODorem civis cuiusdam positi, qui muri partem
exstruxerat etc.- Pars postica recentioribus temporibus palmulis et triangulis ornata est, ut
pro epistylio serviret, tumque superior tituli pars videtur esse abscisa. Kondakov (cf.
Mansvetov I. I. ad n 191 p. 72).

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...

TOTIXOEOI KO~OMHEENEK
TnNIAlnN ~IIE.nTHPI VnEPEAYT ..
(K)AI THE: nOl\E~ EVJ:TA8E ..
E nl M EI\HTOV NAMOVXO .
nPEEBVTEPOVnOl\EWC

[tQ OETvtX 'tO OETvQC;]

'to 'tE1Xoc; (w)txOOfJ-l1crEV EX

'twv ,oiwv &d Ew'tjjpt U1ttp EtzU't[00]

xtXL 'tijc; '7t6Atw~ Eiwr3E.[itzc;

Ot'] E1ttfJoEA1J'to NtzIJ-ouX 0(u,

1tpEa~uUpou 1tOAEW;.

200

CBEB80NE8US.

.\! 203.

v.

1 med. Kondakovium potius puto calami lapsu 0 pro n p08uisse in schedis, quam
quadratarium ipsum omisisse augmentum. Litterarom fo~mae si recte ubique Bunt exceptae,
imperatorum Bunt aetatis; propter dialectum commonem quae dicltur titulum adeo medio
saeculo 11 p. Ohr. recentiorem dixerim conl. n 199. Non publiee eum in bon~rem viri, qui
murum exstruxerat, sed ab eo ipso fuisse positum sponte patet.
ce6R

epeBOA". (Tuol-TO c. T&KOrO-TO) DOCTPOIl.t~ criB1 Ba co6CTBeHBY8 cpeACI'Ba SeHey

ropoAa, qpen DOne'CIUTe.Ja HaKyxa (?), cTapilAmHsy ropoA8.

CO&CIITCtllO 3&

H 8& 6.tarococTOBie

203-210. (Im Jahre 1854 [leg. 1853] machte Graf Uwaroff in der NAhe von

Sebastopol, westlich von der Quarantaine-Bucht, an der Stelle, wo einst die Stadt Chersonesos stand, Ausgrabungen, welche unmittelbar an dem Meeres-Ufer zu der Entdeckung
einer alten Kirche fhrten, deren BaustOcke zum grossen Theil antiken Gebuden entnommen
waren. Am bemerkeoswerthesten davon ist ein Architrav, der, wie die darauf befindliche Inschrift lehrt, ehemals einem Aphrodite-Tempel angehrt batte, wahrscheinlich demselben,
an dessen Stelle spter die christliche Kirche erbaut worden war, und eine Anzahl mehr
oder weniger vollstndig erhaltener Sulen-Schafte, denen die Namen derer eingegraben
sind, welche das dazu nthige Geld gegeben haben. GrafUwarotf verffentlichte unmittelbar
darauf einen kurzen Bericht ber diese wicbtige Entdeckung, i~ welchem er jedoch nur die
auf dem Architrav befindliche Inschrift in nicht ganz genauer Abschrift mittheilte, und
dieser Bericht ist spter von Becker benutzt worden [die Herakleotische Halbinsel S. 71-74].
Vor Kurzem sind diese interessanten Reste des Alterthums den Sammlungen der Kaiserlichen
Ermitage einverleibt worden, und ich beeile mich hier dem gelehrten Publicum genaue Abschriften der Inschriften mitzutheilen). I.J. Stephani, Bulletin hist.-phi!. de rAcad. des
sciences de St. Petersbourg v. 11 p. 250 sq. = Melanges greco-romains v. 11 p. 282 sq.
(a. 1860). Uvarovius ipse de explorationibos sois rettulit in Leontjevii opere periodico
(ePropylaea inscripto v. IV p. 527 sqq. (a. 1854) et in libello cuius titulus est 'HsBJleqeHie
B3'L BcenO,lJAamiimaro OTtleTa 001> apxeoJlol1llJ. p03bleKaUlX'L B 1853 roJIY (Petrop. 1855)
pp. 158 sq., ubi praeter epistylii titulum addidit eum, qui nobis e~t 205. Ex eis, quae ibi
exposuit, addendum colomnas illas undecim numero, e quibos octo inscriptiones servarint,
in situ repertas esse, in duobus ordinibus, qui totam ecclesiam per longitudinem in tres
dividerent partes, epistylium autern muro fuisse inmissum prope nnam ex ecclesiae portis
et ita quidem, ut inscriptio eerni non potuerit:
Omnes octo titulos exscripsi in museo Ermitage dicto.

203. Epistylium hodie in sex partes ditfractum est (qua quidem de re nihil adnotavit
Uvarovius); praeterea ea parte, quae ad sinistram spectanti est, superne fraeta versos 1 litterarum aliquot partes soperiores perierunt; longum est 2,09 m., altum 0,32, litteris circa
0,055 altis. Edidd. Uvaro v Propyl. v. IV p. 536 et IJ!suelf. B3'L OTlIeT& p. 170 deI. n 72
(inde Beeker, Die Herakl. Halbinsel p. 73); Stephani (M61.) I. I. p. 233 n 1.

203-205.

_1.1: I lVI V

201

TITULI AEDmOIOBUM.

~ 1/\1 n .. M fPWN 0 Cepy CE I ~E TEl M O~E OY E ep I/\vTE I ~I~

CAMI-I NTAE KTINICE2060YTI-I c:ArOPANOMIAi:61-1 NAPIATP I CXEII\I.~

E I CTOHHAONTf.-.ICA+ PO~E ITI-I C

Var. kat. V. 1 io. MOKIAPHC Uv. Prop. (..), \ I ... L etc. St., mox n L. MY St.;
extr. I\OTEIMH Uv. ibid., I\OTEIMi Steph. Reliqua minoris sunt momenti. Ea, quae in
delineatione in HsB.leq. RS1> OTq.).) expressa minus exacte sunt reddita, hic enotare non
videtor necessarium.
[AUp.] ~PfLoxprX't'l]e; Mupwvoe;, <puaEt l TEtlL03EOU, i.~tAO'tEtfLl1
atlfLl1v
EX 't'ije; E~6ou 't'ijc; tiropvo~i~e; l1vtipt~ 'tptOXEtAt
Elc; 'tov va.ov 't'ije; ~<ppoEi'nJe;.

't

Viri praenomen AUp(~AtOC;) potius misse pnto, quam AtfJ'(uAtoe;), quod restituerat Ste-

phanius.
nepeBO~". Asp(e"il) EplloKpaT'I. CLlB"hMBPOH&, aBO DpBPOAt c. TBlIoeeR, DO>KepTBOBU-. Ocm~ilcB
an pacxoAB~X~ cYJlIn aropasolliB 8000 AlIBapieB'L Ba xpall'la A~po"'HTLI.
'

204. Columna marmoris ~lbi

1. c. p. 234 n

venis subcaeruleis adspersi; litt. alt. c. 0,08. Stephani

2. ,

101:1: K oVPI~I-C
~'I01:E K oV PIAoV
4>11\0- ~. P1.I.,
M:No1:EIEToVE
KEloNAJ:~IN

APIA~

&tOO"axoupil1e;
&toaaxoupi~u

<ptAOUlfJ-YJO"fJoEVOC; Ele; 'toue;

xttOVtXC; [l1]V,
,
pt <p .

Var.lect. V. 3: tII\OTEIM-I1:A Stephani. Hodie hi'c versus in lapide laesu8 este V. 5

extr. I-N Stephani.
nepe.OA~. )VOCKypBA'L c. AiOCKypB-t-&, DOmepTBOBaBDJiA Ba KOtlOBBH 500, ARBapieB~.

205.

Columna praecedenti similis; litt. alt. 0,04-0,045.

HSBJe'l. 831> OT'l.

deI. n 67. Stephani I. c. n 3.

I

{)

X PYCOvc4>A P
l\N<ov4>IAOT1
MHCAMNOC
ICTOYCKIO
NAC6I-NApIA.4>

Xpuaoe; fIltXpvrXxou <plAO'tECfJ'l1atlfJ'EVOC;

Eic; ~oue; xEio,
ve; oYJVCXpt <p
~,

26

p. 163

202

--)

1e 206-209.

CHEBBONE8U8.

206. Idem; litt. alt. 0,03-0,035. 'Stephani I. c. n

1

A Y P ~ ION V 1: I 0 1:
n P E 11: K 0 V E 4> 1/\ 0
TEl M H 1: A T 0 E 11:
ToN K E IoN A
~ X
T
ooC

IIepeBoA.... ABp(e.lil) AioBHCiii c. npScKa

4.

Aup. 6tovuato~
Ilptiaxou Eq>tAO'tttfJ'~a~o Eie;
~ov XEtOVtX
,
~,

~Y)v(xpttX

DO)l(epTBOBU'L Ba l{OeIOBsy

't; .

800 AHsapies"!.

207. Fragmentom columnae marmoris albi; litt. alt. c. 0,03. Stephani p. 235
.... ~pta't;
<ptAO}tttfL[1JarlfJ.Evoe;] Eie; 't[.. XEtOVtX.
(01Jvpt) Ot ...

APILI
TEl ,..
E I CT
~, ..A I

208. Colomn& marmoris albi Q,

n 5.

cuius particola b fraeta est; litt. alt. '0,035-0,04.

Stephani p. 235 n 6.
1

IJ

'b

Ar ASHtYX'H
A D K 1AN 0 I;
rA
[I. (HPAK/\EWTH~]
~I/\OT
EIETC

~:y3~ 'tuX?!.

Mpxtvo~ rtXifo]U tHPxAEWTt)~

q>tAO't[EtfJ.l1a fLtvoe;)
Eie; 'to[. xtEovtX ....

Yar. lect. V. 2 in. MAP - v. 5 extr. TO Stephani. VersuB 3 litteras, quae hodie
calce obductae in lapide non comparent (exeeptis litterarum 1, 3, 4 partibus inferioribus,
quae sunt in fragm. b), ex exemplo Stephaniano mutuatus sum.
Notabile estTlitteram huius tituli et proxime insequentis vv.l crucis habere formam;
ductum illom 8uperiorem non primitus exstitisse, se.d a Christianis esse additum facile conicias.

209. Tria fragmenta colomnae marmoris albi a Stephanio composita p. 236 n 7.

Litt. alt. 0,045-0,05.
I tv X H
1
[~rtX3~] 'tu:<n
DIANOC
\O-rEI
NOCEIE:

ONAI:
ill"A.

[O~AE ]PttXVOC;
[. . . q>tA]O~Et
[fLYJarlfLt]voe; Ele;
['tou~ xEi]ovtXc;
[1Jv]pt ~'.

_ 210-212.

203

TITULI 8EPULOBALEB.

210. Simile fragmentum.

Stephani p. 236 n 8.

A~

Haec ita suppleVit Stephanius: ~rtX3~ 'tux.TJ]

P
.
Ex Stephanii commentario haec adponenda videntur rectissime observata (p. 238):
Die Uebereinstimmung, welche sich in der Abfassungsform der Inschriften M2-8 und der
Inschrift 1 zeigt, lsst kaum einen Zweifel daran brig, dass die damit versehenen Sulen
von demselben Aphrodite-Tempel stammen, welchem der Architrav 1 angehrte. Orthographie und Buchstabenformen weisen ungefhr auf das zweite, hchstens auf das erste
christliche Jahrhundert hin. Doch unterscheiden sich die Inschriften M 6-8 merklich von
den f1brigen theils durch die vorgesetzte Form .YtX3n 'tu.XTJ' theils durch den roheren Schnitt
der Buchstaben, so dass die Sulen, auf welchen sich dieselben befinden, leicht zu einer etwas
spteren Erweiterung jenes Tempels gehren knnten). Equidem titulos' saeculi 11 p. Ohr.
parte posteriore non esse antiquiores poto propter dialectum communem: dorica enim dialecto etiam priore eius saeculi parte US08 esse Chersonesltas probat tit. 199.
D~

211.

(Fragmentum inscriptionis). Ex apographo Kondakovii (cf. ad n 191).

CO T' VI
KAT C K

ro N,T H T

.. E'J 'tip] ao' l~Et

U&

x~EaxE[uat

~ov

1tUp]yov

't?i [1tOAEt?

V. 3 in. Kondakoviu8 ipse restitnit. V. 1 si recte CO litteras aoni numerum indicare

statui, pertinet titulus ad a. 234 p. Ohr.: epocham enim Chersonesitarnm anno 86 a. Chr.
incepisse satis probabiliter statuit Boeckhius (C. I. Gr. 11 p. 90).

CLASSIS QU ART A.

Tituli sepnlerales.

212.

Fragmentum tabulae marmoris leucophaei, apartibus snperiori et sinistra marginem servans quadro sculpto ornatum, a. 0,27 m., 1. 0,20, cr. 0,08. Tituli litterae satis
diligenter exaratae hic illic iam laesae sont aut detritae. Ed. L. Jurgevicz act. soc. Odes8.
v. xn p. 220 ne 2, usus imagine photographica.
.
. Exscripsi Chersonesi in monasterio. Photogr~phicam imaginem mihi quoque inspicere
licuit.
.
(Tedu", t1id, p. :J(4).

~-

Jurgeviczius cum ipse lapidem nonviderit, ,arias eius lectiones non adfero.
Supplementa quaedam exempli causa proposui. CertiuB restitui titulus plus dimidia
parte privatus vix poterit. V. 1 ~upplevit iam Jnrgeviczius usque ad v~ [q>a;]vtp6v (pro qua
26*

'.T.'-

204
1

CmmSONESUS.

KAT 1\ T.I\U~ANT
NPONnOIO,\"II'J
J\OYKIOYKAI APPIAI\
6H CCAN r ATlnNOCI
A KATI.nNTnMi6N
POYP I Z I N Mi TC CT
BAMIIINTnMt/\A~ArINTOY~~

~'O 1HAK~lfT~

Koe't[tX] ~[Q:' o]6~~v't[ oe

't?i

~OUA~ xoet

212-213.

'tcp 8~fi9l epoe]-

VEpOV 'ltOto[]at'J Loi . . . . . . . . . . . . . . . ]

Aouxiou xl h.PPt~v[ o . . . . . . . . . . . . . . . ]
o1)aav K~iwvoc;
' .'
.
3
tX K'tiwv 'tcfl fJ.1J e.v[. . . -. .. . . . . ~ ].' poupittv fJ.~'t[ t E]'t[e.p6v 'ttV~. . . . . . . . . . . . . ]
~AAtt[ v] EV 'tip tJ-v[YjfJ.Etql fJ.~'tE ~O .. awfJ.] E~ytV 'to fJ.[ v'rlfJ.Eiou. Ei t 'ttC; 1tpQ: 't't
' ? x. l'lt .
'tt 1t] OtO''1J.

v. 2 legit Ntp[w]v 1toloT). Titulum Romanae aetatis esse satis recentis Demo est qUiD videat.
fIlPOUpl~e.tV

verbum (v. 6, si quidem recte id restitui; aliud sane vix quidquam esse potest)
videtur esse novum.
.

213. MODumentum sepulcrale integr~m marmoris candidi &. 0,69 m., J.0,34, er. '0,15.
Supra ornatum epistylio, sub qno nnus versus incisus erat, hodie proraU8 detritus: defunctae
Domen fuisse inscriptum maxime est veri simile; seqnitur anaglyphom, quod ita descripsit
Koehlerus qui titulum edidit comm. de ins. et cursu Achillis p. 253 D. 812: . pierre
sepnlcrale qni porte un sujet 80uvent re~t6; c'est une fe.mme debout vue de face, voil6e et
enveloppee dans une ample draperie, qu'elle retient avec le bras gauche. A sa droite se troove
la figure d'une jeune fille qui tient UD objet indistinct, mais qui paroit ~tre un v~tement
plie. Le tont est entoure d'nn bord releve. Da cinq lignes de l'iDscriptioD
, il ne reste que le
fragment 8uivant. Exemplum Koehlerianum repett Boeckb, C. I. Gr. 11 n 2101.
Odes&ae exscripsi in museo societatis.. Titulus admodum est detritus difficilisque lectu.
1

THNnACAIE:lry
NA I 21 n 0 () H CI
~ONJ\M9 ... n,l\
~:INHCYXONIH

XAIIZ
ACII
r 1\ . . . .

Mv ..
I.
f)

Y . ..uv .

Var.leet. V. 1: nACA - v. 2: NI\I:::lnOI\YTEI - v. 3 nihil nisi MON Kochi.,

qoi in versibus qui sequuntur ne unam quidem litteram legit falsoque dixit titulum quinque
solum versUB habuisse.
. T~v 1trlaurt rulvcxt~L 1to[3]~atlfJ.0v, [ti]f1~[i 'tE] 1t[cila]tv
~auxov ...

-~--~-- ..

5 214-215.

__ . -

-~---~-------

205

TITuLI BEPULORALEB.

Epigramma fuisse aut heroicum aut elegiacnm vidit Boeckhios. no3~atlJ'0~ adieetivum
(pro quo legebatur 1tOAl1tEEfJ'OC; secunda non bene producta) videtur esse novum.. Litteratura
est imperatorum aetatis.

214. clfabula sepulcralis pyramidis abscisae speciem habens. [tnest anaglyphum,

quo

repraesentantur] vir chitone et himatio amictus, dextra vestem apud peetu8 retinens, sinistra
aliquid tenens; 8. 61/2 verschok [0,287 m.], I. supra 41/ 2 v. [0,20], infra 71/ 2 v. [0,33]. Titulus
ab ntraque anaglyphi parte incisus est). Kondakov. (cf. Mansvetov p. 51 n 13).

AA(M) I
(8?)O C
HPAKA
IANO
C

EH
CAC
TH/\

[n.]

A(rA)tO~ fHpxAltXv~,

[~]~ac; l'O)

At'.

Defuncti nomen certo restituisse mihi videor. Nam v. 1 post 1\ littera Moneis inclusA
nihil alind significare. voluisse videtur Kondakovius, nisi incertum esse, utrum J\ fuerit in
lapide 'an M: hane autem litteram facillime cum 1/\ posse confundi quis nesciat? Similiter v. 2
in. e litteram non fuisse in lapide, sed eadem de causa additam pro certo habeo. Viri praenomen et nomen ab Hadriano fiuxisse non est quod moneam.
nepeBOA~. (y6~il)

Solil HpaK.liaB'L, .Hamit 85 .alT'!..

215. Monumentum sepolcrale integrom marmoris candidi, a. 1,05 m., 1.0,52, er. 0,21.
Ornatum est fastigio et anaglypho repraesentanti virum barbatum et ad huius sinistram mulierern, stantes in aedicula facie ad spectantem conversa; utriusque manus dextrae pectoribus impositae, sinistra vir volumen videtnr ten~re; vir cbitone'~t bimatio amictus, mnlier
stola admodum ampla, eaput operiente. Sub anaglypbo est titulus integer, coiuslitterae vv. 1
et 2 altae sunt 0,025 m., v. 3 aliquanto minores, maxime in ultima voce; omnino v. 3 reliquis profuildius, sed mnlto neglegentiu8 exaratus este Primus 1) lapidem 'breviter descripsit
et russicam tituli versiooem dedit P. Sumarokov Itin. Crim. et Bessar. p. 121. Edidd.
L. Waxel, Recueil de quelques anti 0 3 in aere. Clarke, Trav. in var. conntries v. I p. 495
(ed. 4 v. II p. 208). Koehler comm. de ins. et cursu Acbillis p. 253 n 812. Boeckh,
C. I. Gr. 11 D 2100 ad fidem delineationis Waxelianae, reliquorum variis lectionibus diligenter
enotatis. Dubois de Montpereux, Voyage autour du Caucase, atl. serie IV, pI. XXVlb,
fig. 9. Mursakevicz in diario minist. inst. publ. m. Martio 1837 p. 645. Graefe, Bulletin
de la classe hist.-phil. de l'Acad. de St. Petersbourg v. V (a. 1848) p. 373. Koehne comm.
1) MonumeDtum qnoddam sepulcrale Graece in8criptum Rolle in der Hand vorstellend, mit einer Grabschrift, bey
in urbe Achtiar servatum memorat PalI a s Itin. RUBS. der- Kirche verwardt wird ~ Bed haec de Theagenis monDmerid. v.II p.74, cuios verba lunt haec: ein schlechtes mento esse (lieta cquidem pro eerto haud ad6rmaverim.
Basrelief, eine mlnnliche Figur im Gewande mit einer

206

I! 215.

CBER80NEBUB.

da hist. et antiquit. Chersonesi ed. germ. p. 108, ed. rUSSe 'p. 117, lapide repraesentato in
tabe VIII. I... Stephani (in epierisi libri Koehniani, Bull. bist.-phil. v. VII p. 79 = Melanges
gr.-rom. v. I p. 12 et) Antiquites grecques du Bosphore Cimmerien v. 11 n XXXIII!).
Lapidem iam Sumarokoviu8 in urbe Achtiar (quae hodie est Sebastopolis) in ecclesia
Graeca servatum vidit; inde circa a. 1846 (auetore Graefio) Petropolin asportatus exstat in
mnseo quod dicitur Ermitage. Exscripsi et ectypon sumpsi.
9EArENHJ:XPH1:TIANOl:KAI E
HrVNHArroyovAnIAMA~.
KAPIAETgNZE IE N B XAI PE ~~.

0E~YE'J1J~ XpYJCJYtiwvo~ x~i

1) ytJv~ ~u~oO OUA1tttl M~x(lpi~ i~wv (~)E.' x(ccL) V~/. XYpt.

Varia lectio fere' nulla est, nisi quod litterarum formas alii alias dederunt editores
(vulgares praebent Clark. Koebl. Murs. Gr. Steph. in priore ed.) et interpunctionis sigla
modo addiderunt, modo omiserunt; quae singillatim persequi taedet (Murs. v. 2 extr. et
v. 3 reliquis neglegentius descripsit ita: NAIKAPIAETONZE XEPETE). Haec sola videntur
adnotanda: v. 1 extr. punctum, quod inter J: et K dederunt Wax. Cl. (Boeckh) Dub. 8t.,
etsi revera apparet in lapide, tamen casu potius videtur exstitisse, lapidis superficie paulu.
lum laesa, quam a quadratario de industria esse additom: admodum enim leviter incisnm est
multoque propins Klitterae quam par erat adpositum. Alterum punctum, quod est v. 2 post
AYTOY, certum este V 3 med. ZE (pro lE, quod praebent Cl. Koehl.) optime dispicitur,
ita ut nulla exstet dubitatio, quin mediam lineolam ipse omiserit lapicida.
E Boeckh commentario haec repeto: Clarkio referente Porsonus hUDe titulum ducentis
minimum annis ante Christum exaratum dixit: sed potius duobus minimum saeculis post
scriptos este Scriptura est novicia, et Ulpiae nomen a Traiano uxit. Haec vidit iam KoehI[erus]. Idem annotat Ulpiam Tbeageni superstitem posuisse hUDC' titulum cnm utriusque et
imagine et nomina et vactium reliquisse spatium annis Ulpiae ipsins annotandis : post Ulpiae
igitur mortem additum esse v~: bine esse XYpE, non XtltpE.'tE. Non male; etsi sie quoque
XlpE Don optimum erat. Bed omnino quare sie statuamus, nulla causa est; nam binis quoque
adseribitnr XTpE, ut n. 2113 2). Hune singularem numerum binis.. ad~criptum i~ explicuit
Stephanius, ut non ad defunctos zcxYpE. illud sit conversum, sed" a defunctis ad viatorem.
Idem totum titulum uno eodemqoe tempore scriptum putat, maxime, ut videtur, contra
Graefium, cui totus v. tertius post Ulpiae demum mortem ab heredibus neglegentius additus
videbatur.
epeBOA". geareB'L XpBCTiOHOB'L

meH&

erG YtiLmS

MaKapis, ..iT~ 65

62. llpom-aA!

1) De anaglypho alii aliter iudicarunt. Clarkius nescio Unter dem Fastigio, inquit, stehen ein blrtiger lterer
qua re naus philo8ophi monnmentnm esse dixit mirisque Mann und eine Frau in schwach erhabener Arbeit, plump
laudibus extulit anaglyphi elegantiam. Contra mODuit und roh ausgefhrt und ohne KUDstwerth.
KoehlerU8 Don esse illud tantis laudibuB dignum. Grae2) In hac sylloge cf. 0 217.
fius denique operis ruditatem severis verbis castigavit:

_III'A.,..__III~.Z2t!'l&II.1I.!t--lIiJIIIIIl:

216-218.

207

TITULI SEPULCRALE8.

216. ccFragmentum monnmenti -sepulcralis ab angulo sinistro. Apparet locus fracti

capitis et colli figurae sedentis, ad spectantem conversae. Figuram coronat manus muliebris,
ut videtur, sive puerilis (genii?). Titulus exaratu8 est in lato epistylio, super quo anaglyphum
est, repraesentans faetoma acroteriis instrnctum. Kondakov. (cf. Mansvetov p. 50 n 11).
KAAI\EAJ: rAloV KAI H . . . . .
H~YTIEA

~HMHTPloy

8Vr.. .

Kt%AAE.~~ r&OU xtXi y) [ruv~ tlinoO]

HOU'ttECZ(?) 61JfJ.1ttptoU 3uy[t%~p].

Mulieris Domen manifesto corruptum. Cogitabam de trytEtCZ nomine (quod mulieribu8

saepius inditnm CODstat; cf. Papii lex. Dom. propr.), sed nescio, quomodo tum H~ litterae
eint explicandaej pro TOV sive OV (vocis u'toO) litteris eas esse scriptas vix est credibile.
Titulus Romanae est aetatis.
IIepeBO~"'.

Kaues

CWI'L

raa [meB& ero] HAHTieR (?) .1.0'11. .n:_IIHTpia.

217. Monumentum sepulerale. Ad sinistram mulieris defunct&e figura repraesentata

lest, capite velato throDo insidens, sub quo est calathus; figurae pedes alto subsellio sont
impositi; manu tenet puerum stantem loeo excelso ad lectum, facie ad spectantem conversa;
mnlieris throno parva figura feminae adstat, fortasse ex familia. Lecto incumbit vir sinistra
pateram tenens. Lecti cervicali adstat facie ad spectantem versa parva viri figura, ministrom
repraesentans manibus vas tenentem oenochoae simile. Alt. lSYI verschok [0,595 m.], 1.
11 verseh. [0,485]. Infra est inscriptio. Sie fere Kondakov. (cf. Mansvetov p. 50 n 12).
KII\IA AnOl\l\WNloV
rVNH ~E An EI\I\ A

KYPAeWN AnEAA
AnEl\l\A KYPA8<J

XAIPE
KtAt
ruv~

Kuptl3wv ~1ttAA.[~].
~1tEAA Kupcl3[wvo,]
X1pt.

~'7tOAAWviou,

OE

~1tEAA.

Sepulti videntur fuisse pater, filius, filii uxor. Titulum Romanae esse aetatis indicat
litteratnra.

218. Fragmentum tabtilae marmoris candidi a. 0,31 m.,

l. 0,26, er. 0,09. Inest pars

anaglyphi gladiatorum certamen repraesentantis: alter devictus iacet, alter iacenti pedem
.imponit. Sub anaglypho exstat tituli pars, a dextra mutilati; litterae diligenter exaratae
(a. 0,025) bene etiamnunc leguntur.
Odessae exscripsi in museo societatis. E Chersonesi roderibns lapidem prO'Venire in
indice musei inveni.

~ANeo!:

l
L

tlaC.

-4-

208

CHERBONEBUS.

-.

...-

;' .. - -

219-222.

219.

Tabula marmoris leucopbaei a. 0,96 m.,1. in parte antica 0,42, in p. postica

0,58, cr. 9,28. Primitos videtnr zophori aedifieii euiusdam pars fnisse, postea ad monumentum sepulcrale adbibita anaglypho instrncta est, quod repraesentat in aedieula gladiatorem ad dextram euntem; capiti galea est imposita, sinistra scutum tenet, dextra sicam
curvatam. Infra est alterum anaglyphum bovem sive urnm ad dextram correntem repraesentans. Titulus est super ae~icula 8criptOS.
Odessae exscripsi in museo societatis,
iJ:EI~uNlol:

[no]aEt(w)VtO~.

220. Mooumentum

sepulcrale lapidis calcarii a. 91/ 1 v. [0,42 m.], 1. 6 v. [0,265],

modico scalptum opere, repraesentat figuram virilem pectore tenus). Kondakov. (cf. Mansvetov p. 51 0 14).
(r)E P OY .... (M) N H M H (1:)

HPAKAEI.4.0Y1:

Dubito, Dum recte haec sint exscripta.

221.

Frag'mentum tituli sepulcralis). Kondakov.

222. Monumentom

sepulcrale marmoreum ab angulo dextro superiore fractum, a.

0,58 m., 1. 0,31. Inest anaglyphum operis admodum rudis, repraesentans militem tubam
tenentem; sub effigie est titulus litteris c. 0,022 altis satis neglegenter scriptus~ Edidd.
P. Koeppen in opere suo periodico cuius titulus est BH6.1iorpa~lJ1IecRie .IBCTbl a. 1825
n 9 p. 122 (explicuit Stempkovskius ihid. n 24 p. 334 sq.). Ferussse Bulletin des sc.
histor. Juillet 1825 p. 23 (iude Orelli Inseript. lat. seI. ampl. collectio v. 11 n.3521) et
iterum p. 406. Ex Koeppenio repetiit B. Koehne comm. de hist. et ant. Cberson. ed.
germ. p. 92, ed. rUSB. p. 101. Ad Koeppenii et Ferussacii exempla Tb. Mommsen C. I.
IJat.ID, 1, ne 782 (cf. 111, 2 p.l010, obi titulum correxit ad fidem exempli a G. Willmansio
accepti).
Rep. in Chersonesi ruderibus a. 1824 a Berchio centurione ~xstabat in museo scholae
nauticae oppidi Nicolajev, ubi postea videtur periisse; certe inter monumenta, quae hodie in
museo societatis Odessitanae exstant a. 1840 inde translata, non invenitur. Exscripsi ex
ectypo gypsaceo, quod e~tat Petropoli in academia artium.
.

1i 222-224.

lD
1

plu

AVR"SI\LVIANVS
TVB~LEGXICL

209

TITULI B.BPULOBALEB.

GVIft\ILITAVIT .l!f
AN NOS XI,lllt.. V I
X I T 1\ N N OS XXXVI

D(iis) M((DIibuB): .
A.tW(elius) .Salviaflus
tub(icen) leg(ionis) ~I Cl(a..aiae)

qui militavit
aftn08 XII~I, vi~

"

xit annos XXXVI.

,Var. lect. V.. 2 vocis LEG ,mediam litteram omlserunt Fer. p_ ~O.6 et Koepp~ (quod
valde miror, quoniam in ectypo optime dispicitur); ibid. C pro CL Fer. p. 4:,06. V. 8 extr.
{oliolum omisernnt edd., praeterea ubique dederunt A; at certe in ectypo huius litterae
media lineola nusquam comparet nec unquam videtor exstitisse.
Titulum propter Aurelii nonien praenomenqo'e 'omissum secundi 'tertiive saemili esse
iudica..'itMommsenns. Idem de leg~one XI Claudia Duper egit Ephem. epigr. v. IV p. 524 sq.;
e vexillatione legionis ibi primnm edita apparuit eam iam &. p. Ohr. 155 imperante Pio in
Moesia inferiore habuisse stativa, cum Traiano imperaote praesedisset Germaniae superiori.
Da muneribu8 militaribus ceoturionatu inferioribus copiose egit P. Cauer ibid. p. 355 sq.
(de tubicinibus p. 377, ubi nostrum quoque titulum inter ali08 repetiit).

223. Sine lapidis descriptione ed. L. Jurgevicz act.

soc. Odes.s. v. XI p.. 11 n VllI,

&. 187
in Chersonesi ruderibus eum esse repertum tradens. Anno 1883 in mon&sterio
Cherson. iam non exstabat.
1
SAK .. MET ..
POSVIT DO ....
TIAN,OPA
MAXIMIA .....
I)
MAXIMOCT
7
/s

Montuilentum in honorem Diocletiani etMaximiani positum fnisse pntabatJurgeviczius;

multo tamen probabilius Tb. Mommsenus v. cl. in litteris adPomialovskium datis titulum
ethnicorum sepulcralem esse coniecit, certo tamen eum restitui.posse, negana: vv. 2-3 fortasse esse POS,," Do[mitio Domi]ticmo part,; ew.

CLASSIS QUINTA.

Varia.

114. (Fragmentum inscriptionis ab omnibus partibus mutilum.

Kondakov.

cn

-'.,4
T~

.......--:.

.... RW*-Y

210

CBEBSONEBUS.

IOY AT E/\ H C N I
n OI\.QTAI TA no/\ E
K/\EKTAC nONOC
T.Q TAN EMnOPIAN
/\ON M H~E ENTE
ENIAYTON ~n~E
KAMHNOY OMI-

tOU

224-226.

t%UA~~ ve . .

1'

. . &:]1to[]w'ttlt
1tOAE
. . i.]XAE.X~~ 1t6vo~ . . .
~(a) 'tciv EfJ-1topioev ...
AOV fJ:t1i EV 'tE ..
. . i.Vtu'tov WE,
XtlfJ.1Jvou ofJ'YJ.

Tituli argumentum certo definiri non potest.

tario divis& esse consentaneum.

'1ocabula

&

transcribenti, non a quadra-

215. Fragmentom tabulae marmoreae a sinistra,

ut videtur, integrum, in Chersonesi

1.871 repertum a D. M. Strukovio pictore. Uhi nune sit, ignoratur. Strukovius

ruderibu8 &.
delineationem Buam accuratissimam mihi exscribendam dedit.
lu

rENAN

fJ'E.VV

TAN~I~

1:V 0&

IALTtW'

'I

['t]c; [r ]VWfL[ C; ?

FortasBe est decreti fragmentum, recentioris sane aetatis.

126. Fragmentum tabulae marmoris candidi opisthographae ab omnibus partibus mutilom, a. 0,11 m., 1. 0,15, er. 0,065. Litterae satis minutae perquam sunt detritae, fortasse
undiB marinis, lectuque difficillimae.
Exscripsi Odessae in museo societatis. Imaginem photographicam antea huinanissime
suppeditaverat Jurgeviczius, lapidem a. 1879 Chersonesi in litore esse repertum tradens.
ab tmG parte (a):
IEo~IN!~o)X.

I)

"

oY) X I FM rrA+A I~To

To~n PoX-Ai= ~~" I
I To ..:~ n P 0 ~ X.~ K~~
H. !f~TPATo~Y~JT

~<I\EI.~I\ATr

orroooTolr
o,.AX'.NY~

(J

... ..

Ewa?]iv&xo~

X .. ...

o OEY" . .]ou X(. . &:)'rt' ~~&O"t'O

~q>ta ?~6owpo~ X [TC' ~tpl~O

. ~q>]ta't6owpo~ X& . . .
. ~i ]YJ[a]i~p'to(; r4n.

.. 'Hp]x.AEiOtl~1t .....
. . . . IlO3o~ ~o&

~C; XIl ..

&&0

]vua[&o~

Je 226-228.

211

VABIA.
ab aZUnI (b):

. r'ol\,\ \
(A"" Pol
o~~X..,~ "
~Af' X ,., I..

... f&. pO&

. oe; X[IA?]4 . . .
. tz [fI]m ....

~oo,.

...... OAA

ou

WIA
Videntur inscripti fnisse catalogi virorum, qui stipes nescio quas contulerant. Siglom ).
interpunctioni inservire puto. Titulus saeculo a. ehr. tertio vix recentior.

227. Fragmentum tabulae marmoris eandidi altum 0,13 m. totidemque latum, er. 0,09,
undique praeter sinistram mutilum. Edid. L. Jurgevicz let.
Chersonesi in mou&sterio exscripai.
1

,.......,A PI
Y P I
APX\,uN
..... MAPICOCC
Z H 90(.

B.

I)

SOC.

~Pl

B. Eup

.
.

.pxw'Y

r.

Odess. v. XI p. 7 n 111.

Mpxoe; 1; . .
Zi}30c; ..

Var. Zed. V. 1 AN dedit et v. 4 extr. C omisit Jurg., qoi praeterea B et r litteras a

sinistra adpositas reliquis maiores esse non monnit.
Jurgeviczius titolum pro honorario habitom ita restituit: ~vta't'l]aEv 'tip 8ETvl le; EpYJ(at~iou) Pxwv Mpxo, 'tptc; Zl)3o(u). Mihi potius catalogi cuiusdam videtur esse fragmentum,
imperatorum sane aetatis. V. S utrum proprium sit Domen, an appellativum (ipxwv)) -in
medio relinquo.

IIS.

Aliquot abbinc annis in explorationibus, quas Greighius navarchus fieri iU8serat, .

repertom est marmoris frostum cum reliquiis tituli, qni qoamvis admodum laeso8 dignus est
qui archaeologiae amantibu8 fiat notus. Haec fragmenta nomina referunt virorum, qoi in ludis

aut certaminibus gymDieis reportaront vietoriam, nempe in luctatione (AAH), cursu (4POl\fO~), ludo iaculorum (AKONTION), in iaciendis pilis quibus lorum adstringebatur AI'KYAH
dictum. E nominibus integra non supersunt nisi Heraclides et Marcitm&!; praeterea AlemfUlri
nomen legi potest, patris unius e certantibus, qui in loctatione victoriam reportavit, sed eins
nominis terminatio periit. Sie fere lapis descriptus est russice ab anonymo quodam (textu
inte~o non addito)in diario Odess. a. 1830 n 29, ex quo brevius eadem exposuit Boeckhius
C. I. Gr. 11 n 2099 b. Mihi neque ubi hodie lapis sit explorare CODtigit, neque aJiam eins
descriptionem reperire.
27*

212

JE 229-285.

B.EB80BE8U8.

119. Fragmentum marmoris leneophaei a.1

131. Fragmentum lapidis calearii ab om0,17 m., I. 0,10, cr. 0,06. Apartibns supe- , nibus partibo8 mutilum, a. 0,21 m., 1. 0,38,
riori et sinistra de industria abscisum est
posterioribus temporibDs, a reliquis fractum.
Litterae grandes profundeque incisae facile
legontnr.
.
Rep. &. 1882 exstat Chersonesi in monasteno. Exscripsi.
1

+:1\ ABI O.V

A N T IrN
11I

cr. 0,15. Sopersunt inscriptionis reJiquiae'litteris 0,05 altis incisae. Ed. L. Stephani,
Melanges gr.-rom. v. 11 p.~237 nO:l0.
Rep. a. 1858~a comite: Uvarovio exstat
Petropoli in museo quod vocatur Ermitii
EX8Cripsi et charta expressi.
OVETOV

TOV,

~~VTW

HMOPIN
6

l'tou[q .....
. .. 'tou.

OU,

213. CI Fragmentnm .titUli

LI 91\.

. . . . eJ-AtI~iou . .
KwvO"}ttlv'Civ(ou. .
. . . . tl'tw . . . .
fJ']'JfJ'opt(0 )v?

1nJC.

..
.. .
. .
.

litteri8 aetatis
recentioris inscripti. Kondakov.
1

MM
. MU'fACAnpOCM-N
\KATnTOCNBA
~IMHOVprH3A

I)

Nomina admonent Imperatoris Constantini; sed' num mODumentum in eins hODorem

foerit positum, equidem non. ausim adfirmare.

NprO~

Tas

"111

V. 4: .. tlfL7)oupj'1](a) ' V. 5: .... v

lpyov ... V. 6: .... 'r8[~]CP? l .
Titulum quamvis reliquis multo recentio230. Fragmentom marmoris leucophaei
apartibus soperiori et dextra integrum, 3. rem atque ad Byzantinam sine dubio aetatem
pertinentem recipere in syllogen placllit, ne
0,14 rn. J 1. 0,19, cr. 0,09.
prorsus deperiret.
Exseripsi Chersonesi in monasterio.

rlNTOVI:
.~PAC MTA

Pt1HCAr ll !"

231. Frustulum epistylii marmorei aparte

superiori integrum. Ed. L. Jurgevicz act.
soc.Odess. v. XI p. 314 n S ad apographum
Ivanovii.
Exacripsi Ohe~onesi in mODl8terio.

,-,VrOVI:T

234.

Fragmentum inscriptionis. Kon-

dakov.
AOO'pIZ
eI-MEN~1

ET
I\E

235. FruBtulom tabulae marmoris le~o

phaei a sinistra et inferiore parte mu~tum.
Exscripsi in monasterio Chersonesitano.

. -'.Gd

-~

ii

J .,,:

~13

VABIA.

Jf 236-240.

Chersonesi exscripsi in monasterio.

t1CIC.

SILV~STRIS

CRIS-rIGVT

238. Frostulom tabuI~ marmoris albi in

G(.VNTIVS~D

monasterio Chersonesitano servatum. E titulo

iBCiso litteris ~nuti8 bODae aetatis non supersont nisi haec:

GVIAVrFI.
INPr\~s. . .
CAP+"~~._ _

IVIV~~

Var.lect. v. 3: GIVNI .., v. 4: OV...,

v. 5: INP..., v. 6: CAP..., v. 7 prorsu8
237. FragJllentom tabulae marmoris albi omisitJurg. Quid haee sibi velint, neMommopisthographae, Cr88Ba8 0,02 m. EI8Cripsi in senus quidem certo definivit.

mODasterio Chersonesitano.
ab

UM partl

.L

(a):

tJl)

aUertJ (b):

1'JL-6

240. Noch einige andere unbedeutende

IDschriften habe ich in A'chtiar erhalten ~ ...

Aus einer Lateinischen unvollkommenen Steinschrift,
wovon nur eine IBlfte gefunden wor-.
Titulus a graecuB fuit, b latinus.
den, scheint zu erhelten, dass auch die GeDoeser d1esen Ort ~orina18 behauptet haben.
.138. eFragmentum partis inferioris tituli PalIas Itin. Russ. merid. v. II p. 74 c~ tisepulcralis stelae inscripti; I. 71/, verschok tuli delineatione ligno incis&, quam descripsi;
[0,33 m.]. Kondakov.
a dextra margo videtur exstare, infra est spanl\ IN
tium v&cuum.
JHZ

_ EQ~II

'Jp~

EKTOYTEI\OYJ:

Qoam ob rem titulum sepulcraJem dixerit

vir doctissimus, equidem non perspieio.

AA. VV(,~

NBBCC
I\A

es

~RAMILITARE

239. Pars tabulae marmoris leucophaei a

VIPROTECTO

partibus dextra et inferiori mutila, a. 0,46 m.,

tMC.
I. 0,35, er. 0,23. Titulus Iitteris graodibus
Titulus manifesto imperatorum Romano(a. circa 0,04) inscriptu8 temporis iniuria ad-, rum est aetatis, non medii aevi; certo tameo
modum lae808 este Edidit L. Jurgevicz aet. restituisse eum non eODtigit.
soc. Odess. v. XI p. 11 n VIT.
I

It
L..

NEAPOLIB.

Vill. NEAPOLIS SCYTHICA (?)

(prope Sympheropolin hodiemam).
Mense Maio a. 1827 in colle antiquituB munito, MD ferre passus a Sympheropoli
hodierna distanti meridiem verSU8, ad ripam sinistram fluvii Salgyr (locum Kermentschik
i. e. eastellum vocant Tatari accolae) tres lapides graeee inscripti unusque anaglypho in- .
structus casu reperti sunt. Qua de re Blarambergius a sultano Hatti-Guerei-Crim-Guerei,
qni lapides acquisivit 1), certior factus illico Sympheropolin se contulit, ut solum aceuratius
fodiendo exploraret. Opere incohato mox ipse eodem Ioco alte~m &naglyphum repperit
later~sque fragmentum Apollae (s. Apollonii) astynomi nomine signatum (v. nune C. I. Gr.
2103 d); alio loco ducentis passibus distanti vaseulum argillaceum repertum est nummis
impletum imperatorum Romanorom a Nerone u8qu~ ad Macrinum. Ex anaglyphis alterum
protomas duas repraesentat, senis et iuvenis, Seythico vestitu, alterum equitem braccis et
chlamyde indutum naturali prope magnitudine. Exstant hodie Odessae in museo soeietatis.
Cum unus e lapidibus inscriptis Sciluri nomine esset insignis, quem Seytharum Chersonesum
Tauricam incolentium regem fuisse Mithridati VI temporibus .constat e Strab. VII, 4, 3,
unom e tribus Sciluri castellis a Strabone memoratis prope Sympheropolin fnisse situm statim coniecit Blarambergius, ac Neapolin potius quam Chabon aut Palacium; quin etiam
Sciluri ipsius uniusqoeex eius nJiis imagines agnovit in altero anaglypho conlatis nummis
Olbiopolitarnm Scilnri simulacro insignibus; castelI~m hoc a Graecis foisse conditum aut
certe habitatum titulis probari graeee 8criptis; cumque aI \duo tituli donariis essent inseripti, quae diis Rhodi praecipue cultis a Posideo quodam Posidei f. fuissent oblata, Rhodios
id condidisse. Rettulit de his omnibus Blarambergius primum in Journal d'Odessa a. 1827
nn 47. 69. 73 (~uss. nn 70. 71), mox in eODlmentatione peculiari, cuius titulus est De
la p08it~on des trois forteresses Tauro-Scythes, dont parie Strabon (Odessa~ 1831). Hae in
lueem nondum edita titnlornm apographa maouseripta eum Boeckhio eomlDuoicavit, qui
edidit C. I. Gr. 11. 11. infra. Die Bosporano8 fortasse vel potius Cbersonesitas Heracleotas
iis tum subiectos post devictos eins Ioci Scytbas vel Tauros coloniam dednxisse Neapolin
coniecit, incertam tamen rem esse coneedens. Anno 1834 DubQis ibidem in sepulcro quodam multas res antiguas repperit, de quibus rettulit in litteris ad Koeppeoium datis (v. mypD&I'L Mo. BB. At..'! a. 1835 p. XVI pag. 285 sq. St. Petersb. Zeitung 1835 0-103. Koeppen,
KphlMeKjii COOPOBK'L p. 330 sq.) et in Voyage autour du Caucase v. VI p. 382 sq. Anno 1853

1) Koeppen Colleet. Orim. (KpLlJlcRil CGOPJUlK'b, &. 1887) p. 328 D.484: relert Crim-Guereium illom lapides a
Tataro quodam aequisivisse, qui e08 aediticio inmittere yoluerit.

'.

241.

NEAPOLI8.

215

ibidem comes Uvarov eifo8siones instituit, de quibus rettulit in Leontjevii (Propylaeis

v. IV p. 527 sq. et in HsuetJ. 13'1. BcenOAA. OT'IeTa o(j'IJ apxeOJor. POS&ICKaHiJJX1> B'h 1858 r.
p. 132 sq.; doeuit Blarambergii opinionem comprobatam esse quam maxime repertis ante
quattuor annOB diotarum ansis duabus, in qnibus Jegeretnr NEAnOAI1: (sie in Haueq. B3'b
OTQeT&; NEOnOAIO~ Propyl.); se ipsum in etrossionibus aedificiorum reliquias ,et inscriptionis Graecae fragmentum repperisse (v. infra n 244). lam igitur dixerit quispiam dubit&ri
non posse, quin Neapolis i~lo stetisset loeo. Bed dubitavit quam maxime P. Becker, qui
copiose de hac quaestione disseruit in libello cuius titulus est Die Herakleotische Halbinsel
p. 41 sq. Huius sententiae summa est haee: non unum e tribus Sciluri casteJlis prope Sympheropolin stetisse, sed eiusdem regni caput a Graecis quoque habitatum, quos tameD Olbia
potius illuc demigrasse, quam Chersoneso; Dam Sciluri regnum usque ad Olbiam fuisse prolatum Dummis eins in Olbiae ruderibus repertis probari; Olbiopolitarum amicum eum fnisse,
Chersonesitis inimieissimum; quod Posideus Rhodius fuerit, inde nullo modo concludi posse
quod statuerit Blarambergius Rhodios illuc deduxisse eoloniam; nam Olbiopolitis eum
Rhodiis eommercia fnisse vasibus argillaceis et vasorum ansis innumeris probari originis
.Rhodiae, quae quotidie fere in Olbiae ruderibns reperiantur; faeile igitnr fieri potuisse Posideum e patris Olbiam, Olbia in Sciluri urbem demigr~se; plurimum valuisse eum apud cives
inde apparere, quod ad bellum ~ontra Satarchaeos piratas gerendum dux fuerit electus
(v. n 244); ansis denique, de quibus rettulerit Uvarovius, urbis nomen inscriptum fnisse
minime esse probabile, quoniam in ansis et lateribns urbium nomina non obveniant. Neapolin
e regione Inkermani hodierni fnisse idem stoduit probare(assentiente P. Bruunio, qepBoMopLe
v. I p. 70). Haec ut Bunt non sine magno iogenii acumine disputata, habent tamen quaedam,
quae dnbitationem moveant. Bane Posideum illum Olbiae quoque habitasse probat Dune titulus
Olbiae repertus, quem supra edidi n 94; Bed Neapolin in media 8cythia fnisse sitam, non
in ora maritima apparuit e Diophanti titulo n 185; deinde cur Uvarovio difftdamus de
&osarum inscriptionibus referenti, Dullam video causaril. Quod autem Bnratschkovius
nuper act. soc. Odes8. v. XII p. 229 sq. lapides prope Sympheropolin repertos Olbia illuc
transportato8 contendit, mibi quidem omnino videtur improbandum: nam etiamsi quis eoncesserit Blarambergianorum lapidum originem minus esse eertam, si Koeppenio ftdes est
(cf. p. 214 in nota), da veritate tamen Duboisii et Koeppenii ipsius et Uvarovii indiciorum,
quae probent revera Graecos i11ie habitasse cum Seythis, dubitare qui possimus non invenio.
His breviter expositis iam ad ipsos titulos aeeedamns.

241. Basis lapidis calcarii a: 0,16 m., longa 1,07, 1. 0,95. Titulus Iitteris c. 0,025 a1tis
inter lineols! exaratus hodie propt.er lapidis m'ollttiem perquam est laesus, maxime quidem a
parte dextra. Edidd. Blaramberg, De la posit. des 3 forter. tab. lith. n 3 (inde P. Koeppen, KpldBCKil C60pBBn p. 327). Boeckb, C. I. Gr. 11 n 2108 ad Koehleri et Blarambergii apographa manuseripta.

216

.N! 241-243.

NEAP0LI8.

OdesS&e exscripsi in museo .societatis et ee1iypon snmpsi.

RAI t\EY IC'

oYPoRAc.ljDnIIJKc_~~:E

A _\j~P_.;~

1/ ~.I\EAY_/RAiAI.

Blar., qnem litter~ punctis

notatas de srlo addidisse sponte patet. GV8. 1 extr. primae scbedae a Koehlero missae pr&ebebant BA~II\EYTAIO~, quum in Ephem'. Odess. Dibil BiBi BAI"EY~KIAOYPO
[typis Bane Vulgaribus] edituDJ esset: sad recte vir peritissimns'in litteris nupenime ad me
datis de veritate vocis ~(ZatAEu't(Z'rO~ dnbitavit. Boeckh, qui ideo post BA notavit lacunam.
V. 2 post lacunam ToAeAYToYRAII\el,J:\i Blar. exemplnm editum, Tol\'EAYToYBAIAE IA~ - - - Boeckh, post 1\ interpunctionem habere Blarambergium (seil. in
schedia) disertemonens.
Titulus in integrum restitui vix potest. Quod Boeckhius legendum proposuit BtlatAEu;
txfAoupo~ . a( lAtwv fJ.!)'tl;J, 1:0 A' E4U'tO ~(zalAEitl~' [l1:o~] - -, neque apographo meo probatur nec omnino graecum est: nam et articuJus reqniritur v. 2 ante EtlU~O et pro accusativo potius genet. aut date eum iv coniunctus fuit expectandns. Equidem v. 1 extr. nibil
nisi patris SciJuri Domen periisse puto: BtlalAEut; txiAOUPO~ ~(Zer[lAEw~ ... o]~; v. 2 med.
videtur ~(Zaila[ er] fuisse scriptum; de ~tlalA~i(l~ voce certe non est togitandum.

Var.lect. V. 1:

~KIJ\oYPoRAI"EV~MErAl\o

10. Basis marmoris leueophaei fere integra, a. 0,89 m., 1. 0,61, Jata 0,49., In
plan9 8u,"riori foramina comparent douario iugendo destinata. Titulus in fronte litteris
0,015-0,018 altis iD-seriptus ,optime legitur. Ed. Blaramberg I. l. ad n 241 p. 16 et
tab. 4 (inde Koeppen l. 1. p. 829 n. 488) et ex eiusdem schedis manoscriptis Boeckh,
C. I. Gr. 2103 b.
.Odessae .exscripsi in museo 8Ocietatil.
611ATABYPlni f'01:I~EOI:r'OI:I~EOV
.
XAPt 1: T H PION

Alt ~!tacl3uPICJ)1 ~mk~

.
XPl~ptOV.

no0't8tou

Varia lectio DuUa est, msi qnod A formam dederunt editores non recte"
De Posideo v. supra in lemmate. Eundem Olbiae VeDen ~onarium nescio quod ~edi
casse admodum est probabile: certe litteratura omnium Posidei titulorum unius est aetatis)
de qua Stephanius recte videtur iudicasse (v. lemma n 94).
IIepeao,.... 3eaey T&B.,iJo oc....el OCBAee... tIOCI. . . . . ~...ro,..pCft8BBoe IIpDomeBie.

143. Basis marmoris eandidi fraeta aparte postica, laesa in fronte,

0,17 m., 1. 0,25,

lata 0,22; in plano superiori excavationes comparent duae fo.-mae ovatae. Tituli pars quae
exstat facilis est lectu (litt. a. 0,015-0,02). Edid. Blaramberg 1. 1. ad n 242 et ex
eiusdem manUBCripto Boeckh, C. I. Gr. 2103c.
.
Odessae in museo 80cietatis descripsi et ectypon sumpsi.
&.

1 ;.-

.
,
-~
.",:
.

_,t.-

JE 243-245.

217

NIKITA.

~I

N A 1/\ 1N ~ 1A I
. . E 0 1: rr 0 1: I ~ E 0 ,~
.NP 11:T H PION

[~aYJ]vt

Atv8itlt

[nOai]EO~ nOa&OEO[U

X.t%]pta't~ptov.

Yar. lect. Blarambergius, ut solebat, adrasis litteris in tabula ea exprimenda curavit,

quae in lapide iam nQD exstabant: v. 'I in. A9, v. 2 in. i'():EI,,~~, extr. Y, v. 3 in. XA. lode
apparet quod ipse edidit exemplum rectiuB esse comparatum, quam id, quod Boeckbio miserat:
in hoc enim v.l1egitur - - HN"IAIN~IAI--, v. 2 in. - - ~E, extr.OV. Ceterum
ex eis, quae in diario Odess. 1. I. referontur, apparet Blaramberginm primitus titulum non
recte intellexisse: narratur enim da Napaea quadam nympha.

244. Fragmentum marmoreum cnm inscriptione

GraeC8), ab Uvarovio repertum.

Exstat in MaBJell. B31> OTQ. 06'1. apxeoJ. P03LICK. 81> 1853 roAY p. 134 ligno incisum; e
delineatioDe patet lapidem ab omnibus partibus praeter dextram esse integrum.
Ubi nunc sit, ignoratur. Descripsi exemplum editum.
AXI ""EIN H1:oV

~XtAAEl v~aou [fJ.EE~V1:t]

. T'o1:I~Eo1:ITo1:1
1:ATAPXAloVr
TTEIPATI:Y1:ANT

11oat~oc; nOat[OEou 1:0UC;]

~tX'ttXpxtXtOU~ [vtX~jatXC;]

1tEtptX't[E]uatXv't[tlc; tiVE3l1XEV?].

tNJe

. Satarchas gentern ChersoDesi Tauricae memorant Mela de chorogr. 11, 1, 4 (<<subit tum
ripam mare, et doofe quinque milium passu"m spatio absit a Maeotide, refugientia usque
subsequens litora, quoll Satarchae et Ta'Urici tenent paene insulam reddit), Val. Flaccus
Argon. VI, 144, Satarcheos Plinius N. h. VI, 7. 7, ~t%'t'opXtXtOUC; Steph. Byz. 8. v. TtZepptlt.
Verum gentis nomen ex hoc demom titulo innotuit. Nl1aoc; sine dubio est Leuce.
llepeBO,,".
maI'! CaTapU8B'!.

AX8,DY

[B.I&AYKt]

OCTpoBa [UOCOBTll.1'b] OCBAeA OCHAeeB'b, [DOCS"8B'b] DHpaTcTBoBas..

IX. CHERSONESI TAURICAE ORA MERIDIONALIS.

Titulus qui Nikitae repertns esse traditur.
215. Basis marmoris leucophaei a sinistra mutilata, 8. 0,20 m., longa 0,65, lata 0,30.
Titulus litteris bonae aetatis inscriptus in media parte Iaesus est. Edd. Raoul-Rochette,
Ant. gr. du Bosph. Cimm. tabe IX n 7 ex schedis Stempkovskii. Boeclth, C. I. Gr.II n 2102
ex Rochetto et add. p. 1001 ad Duboisii apographum accuratius. Dubois, Voyage autonr
du Caucase, atl. sar. IV pI. XXVI II n 17. KO,eppen, Kp:&lMcKiii C60PBBK'IJ p. 21. Mursakevicz in diario mine inst. publ. a. 1837 m. Martio p. 671.
28

- - -

218

NIKITA.

_ 245.

Lapis Thcodosiae in museo dudum servatur. Nikitae eum in horto imperatorio reperturn docuit Koeppen Nordge9t. p. 78, Gursuphum inter et Nikitam idem Coll. Crim. I. I.
et Murs. 1. I.; sed de veritate huius indi~ii e catalogo musei Theodosiani desumpti ipse
dubitat Koeppenius propterea quod tItulus omnibus aliis in Chersonesi Tauricae ora meridionali repertis multo sit antiquior. Equidem ob eandem causam lapidem Panticapaeo potius
tribnerim cum Duboisio: inde facile Theodosiam transvehi potuit eum aliis duobus tribusve,
quorum origo Panticapaeensis non est dubia. Exscripsi.
.

,1\ E 0

HPAIeA E ITo
YP I ~ ATa YH PA Ie A E I

~,~~~_~~.a 0 ~

E PT 0 Y. f.. ~~~~..:>

Var. lect. V. 1 in. AEor Roch., IeI\Eo~' Dub., dEo~ o~

E Koepp.; extr. ante
nomen propr. ~ solum addunt Roch. K., post nomen lacunam notat Roch. - y.. 2 in. PTOr
Roch. K., PIToY Dub., post lacunam 0 omittunt Roch. Dab. - Murs. omisit omnia, quae
. sunt ante lacunam, et post lac. v. 1 dedit HPAK1\.ErrO~, v. 2 Tf etc. - In lacuo& v. 1
perierunt litterae fere 12.
Titulum eerta via restituisse nondum contigit.
(fHpx ?]AEO; u. . . . . . . . . . oe; tHPXAEt'tO~
[iJ1tJEp 'to [Q;]o[EAepO u'toO? K ]OUptOtX'tou fHpClxAE.t.
Quod Boeckbius proposuit v. 2 TuptOtX't"t)c; pro TCptO~'t"t)C;, propter 0 litteram quae fuit
ante Y ferri non potest. Herculis cultum a Chersonesitis Heracleotis idem derivat; sed eundem Panticapaei quoque fuisse coltum probat inscriptio donarii a Stephanio in rat. r.edd.
comm. archaeol. a.. 1865 p. 208 n 4 edita. Titulus saeculo 111 a. ehr. Don est recentior.
Viri nomen v. 2 dubitanter supplevi canl. Koupiotlxoe; nomine Scythico ap. Priscum Panitam
(Mller Fr. H. Gr. IV p. 82).

FINIS VOLUMINl8 PRIMI.

----o-da
o:,=:oooa---

-.- -

ADDENDA ET CORRIGENDA.
1. Sero animadverti ofr. f a typotbeta minus recte ~sse redditum. Cor.rigendum est ita:
l" 1'\ L

~GVft\c

IBVI

Fragmenta Kartali oreperta Novioduno provenire cum Mommseno putat Pb. Bruun,
lJepBollophe v. I p. 41

Ad n 3 p. 12: C. (non L.) Ovinium Tertulltlm Moesiae inferioris legatum pro pr.
fnisse 8. 200 et 201 nuperrime eomprobarunt tituli duorum lapidum miliariorum Hirschovae
repertorum, quos edidit Tocilescu in ArchAol.-epigr. Mittheilungen aus Oesterreich v. VIII
(1884) p: 29 nn 5 et 6. Horum alterum integrum hic adseribere iuvat: Imp. Oaes. L.Selptimius 8everuB I Pius Perti'nax l.Aug. .Arab. Adiab. I Part. Maa;. cos. 11; I trib. pot. VIII, I imp.
XI., p. p., et 'lmp~ Oaes. M. I Anto[ni}/'US Aug. trib. I pot. 11 et I L. Septimius Gelta Oaes.
.d'Uf/. relslituenmt per G. I Ovinium Terlulilum leg. pr. pr. t M. P. x.

. 8. Lapidem in museo 80cietatis Odessitanae m. Augusto a. 1884 repperi et exscripsi.

Est angolus dexter superior tabulae marmoris candidi; v. 1 litterae sunt 0,01 altae, reJiquorum minores, sie fere dispositae:
----1'ac.0,026

O~EI~~
:~~oNT(:~

nNTo1:
voy

Propter litterarum speciem fragmentum ad 111 maxime a. Chr. saeculum rettnlerim.

Ad n 11. Dum haec Addenda typis exeuduntur, emissus est in lueem Hermae vol. XX
fasc. 2, in quo p. 314 additamenta aliquot ad hune titulum proposuitMordtmannus. Nempe
28*

220

ADDENDA ET COBBIGENDA..

v. 11 in. a't&PHEITAI Bese dispexisse in lapide dixit et v. 12 in. ()al, ita ut legendum
esset fortasse [a~E ]P1Jat1'tt 0 p.tv ti1tOOO(J.EVOC; 'to[ ~1fJ.t]OAiou tipyupiou etc. In eo ectypo, quo
ego sum usus, hae litterae nequaquam distinguuntur, et supplementum quod est [~IU]OAiou
ipso argumento vix posse probari puto. Vv. 12-13 'r'i1[~ I~tfJ.li]~ aou mecum nune legitM.Am, Ende von Z. 24 ist nach KYJ:IKHNON noch ein E, allerdings nicht mit der Wtlnschenswerthen Klarheit, hervorgetreten; somit wre E[ VOEXr1]'to(u) YjfUa1:~po( u) ~ ergnzen. Eillud
ego quoque in ectypo agnovisse mihi visns Burn, sed adeo evanidum, ut in textum recipere
non Bim aUSUB. V. 30 ... ONTAM .. Dune dedit Mordtmannus.
P. 28 v. 1 delenda sunt verba (quamvis pessime habitus et eX8criptus sit, quae 8cripsi
antequam a Th. Mommseno v. cl. tituli, de quo agitur, imaginem photographicam acciperem:

15. Fragmentum b a. 1884 exeunte Mosquam translatum est in museum historieum.

Ad n 18 p. 40. Formam C litterae sibilantis in titulis Atticis et maxime quidem in
terminalibus iam inde a saeculo quarta esse usurpatam exemplis hand dubiis eomprobavit
U. Koehler Mittbeil. des D. Inst. v. 11 p. 281 et C. I. Att. v. 11 ad n 1152.
Ad n 18 p. 50. De Cyzicenornm fastis cf. nunc E. Bischoff, De fastis Graecorum
antiquioribus (Stud. Lips. v. VII) p. 396.
25. VersuB 3-7 nUDe hoc potins modo videntur restituendi:
EV 1tCiat(?) 'tri au]P.~EPOV'tt% ~ 1tt%1:pit
[Ott%1tprZ~C&c;, a}tp(Z't1Jy~ac; 'tE xl p~c;
[ 'tcic; ,At%(J.1tpO ]'t~rzc; tipX tic; xt 1:t%c; aAAtlC;
[Af,t~oupyi(Z~ 1t] arzc; E1ttcpVWc; Xt Otxi[wc; Ex'tEAEarz]c;, wc; X'tA.
Ad nn 31 et 38. Cum utriusque fragmenti ectypa chartacea inter se eompararem,
vidi litteras pari esse magnitudine (praeter n 31 v. 1) adeoque inter se similes, ut eiusdem
esse lapidis ambo fragmenta Bint visa; \ quod tamen n 31 Doodum oculis inspeeto pro eerto
adfirmare non ausim. Propter litteraturae similitudinem ad eandem tabulam pertinuisse puto
fragmentom hoc ab omnibus partibuB mutilum praeter sinistram:

sn

I~J:-

Exstat in museo Universitatis Kioviensis. Ectypum habeo a Kulakovskio.

Tit. 32 in variis ponendus fuit: eadem enim praescripta in dedieatoriis quoque titulis
obveniunt (cf. n 75).
Ad n 35. Propter litteraturae indicia ad eandem tabulam refero frustulum hoc,
ectypum humanissime misit 10. Snrutschan amicus:
85b

-nEI.

I TPo
Est undique mutilum, a. 0,05 m., 1. supra 0,07.

CUiUB

221

ADDENDA ET OOBBIGBNDA.

Ad n 39. Eiusdem videtur tabulae esse fragmentum hoc undique mutilum, Kioviae in
museo Universitatis &sservatum, cuins ectypon Kulakovskii debeo benignitati.
39 b

n w~ A
- ~ () rc Y

]1tW~ ~[v air 'tt 1tptX~tt~ au'to xal tUt P'YtaiCJ:t

fJ'vJJfJ-]OVEU[WV'ttXt?

X'tA.

ME N
tXIC.

D. Huins litteratura ei, quae est in tit. 24, adeo est similis, ut ab eodem quadratario
.
utrumque esse lapidi incisum facile conicias.
Ad nO". Haud scio an eiusdem.si~ tabulae fragmentum hoc undique mutilatum, qnod'
Mosquae in museo historieo (inter Buratschkoviana) exscripsi:
#c

_ vii

MTINI
EKAI\~
~TI='PT

Ad n 48. Oblitos sum monere 'tOU~ t1t'ttl etiam num!Dis OIbiopolitarum inscriptos inveniri; v. Buratschkovii eat. numm. p. 57 n 120 et p. 58 ne 123. De tituli litteratura cf:
quae dixi ad n 99 et in his addendis ad n 16.
50. Vv. 4-6 haud scio ~fJ-w[po]fJ'tX[p]OV ~p.[wp]3a'tou restituendum sit conl. nn 64
et 77 et nomine ~fJ-tZp3oYCoc;, qnod saepius obveoit in Bosporanis (v. vol. 2 indices).
Ad n 52. Ponticus Niciae f. Olbiopolita redit etiam in titulo Tomitano, quem nuper
edidit G. Tocilescn in Arch.-epigr. Mittheil. aus <?esterreich v. VIII p. 18 n 50.
Tit. 82 ultimis a. 1884 diebus Mosquam a Buratschkovio missu8 est in museum historicum, unde ectypum chartaceum accepi a Podschivalovio; ex hoc apparuit litteras grandes
esse et ornatissimas. Ceterum varia lectio nulla est, quoniam totus titulus optime est servatus.
Ad Dn 88 et 88. Dum hi tituli typis excuduntur, animadverti utrinsque lapidis Jatitudinem et crassitudinem eandem esse, ntrumque marginibus eminentibus instructnm. Cumque in mentem venisset eiusdem lapidis esse utrumque, rogavi viros clarissimos Kondakovium
. et Orlovskinm, ut ectypa mitterent. Qnibus aeceptis vidi re vera hoc quam maxime esse veri
simile. Inter utrumque fragmentum unus versus videtnr prorsus excidisse (ita ut primus
versus tit. 86 sit ab initio tituli nonus), qui tertii praetoris nomen continebat.

1
88 Accessit novum praetorum donarii fragmentum, nuperrime a Buratschkovio Mosquam in museum historicum missum. Est illud marmoris albi, 8.0,28 m., 1.0,31, cr. 0,16,
apartibus sinistra et inferiori mutilum, litteris c. 0,03 altis inscriptum. Lapidis descripti~~
nem et eetypon Podschivalovii beneficio debeo.

an

"ac.
POJ.:TATHOlnE
-I+QNTOJ.:J.:TP~
~HTKOYHX~

--r

rA1tOAAWVt n]pOa-tcX1'?1 oi

1tE-

[pt 1:0V E1v ~Vif:]tepWV'tOC; a'tpCl['t1J'Y0i 0 ETv] M1)'ttlXOU, HA.

--...

222

ADDENDA ET OORRIGENDA.

Ad 0 82 p. 120. De Eintoat~ notione egit etiam G. Perrot, Memoires d'archoologie

etc. (Paris. 1875) p. 197.
Ad n 85. KOYKAI~pro KOYNAIt:legendum esse ipse monuitMueIlenhoffiusHermae
v. IV p. 144.

87 1 Novum donarii publici fragmentum nuperrime Mosquam in museum historicum

misit Buratschkovius. Marmoreum est, undiqne mutilum, &. 0,13 m., 1. 0,10, er. 0,04,
litteris 0,015 altis diligenter inseriptom. Descripsi ectypon chartaceum a Podschivalovio
humanissime 8uppeditatum.
. ... ou . .......
1
J v.
. . ., ~U'tEt[fJ.0~ 1:0 ETVO~] rivE31)[XtlV NEix7Jv?
Pl]upEtI'J u[1tEp 'rii~ 1tOAEW~ x]l 'rii[~ ttlu'rwv u-

iA YTE I,
'kH E H
YPEAHY
A ITI-'

lEi~].

97 Fragmentum tabulae marmoreae, supra et a dextra ornamentis instructum, a reli1

quis partibus mutilum, a. plus 0,45 m., I. 0,31,

c. 0,13.; litt. alt. c. 0,02.

Rep. nuperrime in Olbiae parietinis. Apographum naturali lapidis magnitudine factum
humanissime misit Bnratschkov.
1

Cf.

ArA+H
TOKPATOPOC
~POVT'fxte

7A"FVMA~

tenOI\EW:

11

KAIEICI

InOCEI~oNI
.)OVTO~C

:TOA~
10

KAI

Primi versus hune in modum videntur

[Tux~l

I' I

restitu~ndi:

Ytl3n

[eEOr:~ 1t'tP<P0t~ Xtzl.U1tEp 'riic; Au}t'oxPcZ1:0PO~

[Ktztatzpoe; ~EOU~POU ~~cZv ]opou 'tUXYJC;
[xtll tioiou Ot~fJ-ovij~ xrzt 'tWV a]1:ptX1:EUP.cZ~WV
,
tlU'tou
...

In reliquis non diseernuntur nisi haec: v. 5: [... 1:Pie; 1t6AEW~, v. 7: noaEl[ w]vi[ou],
v. 8: ... pou 'tou~ .. _, v. 9: ['tYjvJ <no~[ v].
Titulus quamvis pessime habitus eo nomine gravis est, quod Imperatoris Severi Alexaodri
nomen refert adhuc in Olbiopolitarum monumentis publicis nondum repertum, eonfirmatque

ADDENDA ET CORBIGENDA.

223

quodammodo eoru~ opioionem, qui nummis freti Olbiam a Septim S~veri temporibus usque
ad Severum Alexandrom Romanorum imperio subditam fnisse statueruot (cf. ad 0 3 p. 13
et ad n 97 p. 128). E v. 9 probabile fit Olbiopolitas pro Imperatoris exercitusque eius salute
porticum quandam dedicasse.
Ad n 107. Cum dieerem de Deorum matre Olbiae culta nibil nos nosse,' neglexi Herodoti loeum IV, 53, ubi tarnen variat lectio inter. 4~(J.1J~P0c; et Mll't'p6~. Ad bane Iectionem
comprobandam titulus noster adhiberi vixpotest, quoniam Cererem Olbiae cultam etiam
nummi demonstrant (cf. Boeckh C~ I. Gr.. II p. 86).
114. Lapis exeunte a. 1884 a Buratschkovio'Mosquam in museum historicum est transmissus, unde ectypon ehartaceum lucnlentissimum accepi a Podschivalovio. Ex hoc apparuit
delineatiooem a Buratschkovio mecum communicatam, quamvis in universum esset accnratissime comparata~ habere tarnen quaedam minus recte excepta. Quae omnia hic ita adscribo,
nt in lapide sese habent:
CoI.Iv. 5: PA'
Col.llv. 2: APICTC
CoI. 111 v. 1: YP.
v. 7: n~IW~C
v. 3: YBlolv~
v. 6: ArrO
v. 29: MNKPATHC
v. 4: KoNwNBr\1
v. 8: ~~M
v. 46: A~nol\l\o~wPo~lo~wPoyv. 5: KI\oMBPoToC"I\N1M., v. 10: +I/~
v.48 in. I\ ete.
v. 10 in. MYC
v. 11: P
v.50 extr. Ta'
v. 14: nANTAKI\HCI\etc.
v. 14: At
v. 51: -~ATWNAPI'CTC~A- v.18 med. APICTa etc.
v.25 med. I\ .etc.
v.52: I\'ON'
v.31 extr. ~H,A
v. 32 extr. K~
v.41: f'T'
(

'Apparet igitur eol. I v. 7 nEOtf,W~ esse scriptum, quod eonieci p. 145 in nota; v. 46
et quadratarium errasse et delineantem; v. 51 ductibns extremis supplementum meum comprobari; v. 52 legendnm esse rO oETvrz dt]ovu[acou]; col. 11 v. 4 suppleme~tum quod dedi
Biw[vo~] fem non posse; v. 5 eondem iterum inscriptum esse Cleombrotum Pantaclis f., qui
. primum co!. I v. 26 comparet; vv. 31 et 82 du~tus extremos supplementis a me propositis
multum lavere. Addo col. I admodum diligenter esse e~aratam, col. 11 profundins quidem, .
sed neglegentius.
123. Anno 1799 lapidem in ecclesia oppidi Nicolajev vidit P. Sumarok~v, qm anaglyphum brevibuB descripsit ltin. Crim. et Bessar. p. 16; de loco ubi lapis repertns sit, hic
eadem tradit quae Pallasius, ut iam non videatur dubiuql, quin falsum sit Waxelii indicium,
quod secutus est Boeckhius.
Ad n 128. Nuperrime' BnratschkoviuB v. ~l. Mosquam in museum historicum inter
alia monomenta fragmentum misit marmoreom, quod eiusdem esse tabulae puto, quantum

,-. ", -.

224

ADDENDA ET COBBIGENDA.

quidem e solis litteraturae indiciis conligere licet. Est id 0,15 m. altum, I. 0.10, cr. 0,05,
optime servatum; supra vacant scriptora 0,045. Ectypon chartaceum benignae Podschivalovii
intercessioni debeo.
128b
1

't(l) EV.

_TIH

.... e:rtE.i nOA ...

. . . 'r] v TCOAtV.

mElno"
'\HnOl\lt-I

'ITEH

V lEV

y-

Coniecturis, quas Struvius de fragmento a Bese edito emisit, hoc novum fragmentum
aliquatenus favet: nam e v. 2 conligi potest revera baee ad decretum quoddam pertinere,
v. autem 3 novum dorismi vestigium praebet. LineoIa supra v. 1 in ipso lapide este

129 1 Fragmentum tituli Olbiopolitani, cuius apographnm et ectypum nuperrime Jurgeviczios v. cl. benigne mecum communicavit. A sinistra margo videtur exstare.
1

J.:8A IYTTO
ENTErrOJ\E
KAITOY1:QM

a3t UTCO
lv 'tE 1tOAq(JrO~? . .
Xtlt 1:0
~\

awf4t%1:o~?

..

MH~ETHN~

fL110E

TONTTAlr

'tOV 1ttZl

'tYjv

178 1 Insigni Th. Mommseni benefieio debetur titulus qui sequitnr Latinus, cuius apographum et ectypon per Pomialo~skium vir clarissimuB mecum communi~avit: Tabulae pars
marmoris ut videtur Pentelici. Ex ora septentrionali Ponti Euxini inter alia attulit Becker;
iam eum supellectile eius reliqua exstat Berolini in museo.
in konore P\ 0 omus difJinae?
MP CAesari
tHIC.

In fine aut integra aut certe interstitio maiore subscriptio aparte superiore separabatur.
Ad p. 182 v. 5 et ad n 190. Commentatio qnam de Chersonesitarum re publica scripsi,
Francogallice versa prodiit in Bulletin de corr. helM",. v. IX p. 265 sq. (m. Aprili 1885).

_ .....!._----.....!. - -

_.-

.INDICES.

CONSPECTUS.
J. Geographica et topographica.
1. Nomina regionum, civitatium, locorum cum ethnicis.
2. Urbium partes et aedificia:
a) Olbiae.
b) Chersonesi.
11. Res publicae.
1. Romanorum.
2. Olbiopolitarum.
3. Chersonesitarum.
4. Tyranorum.
IIT. Res sacrae.
1. Dii deaeque, beroes, fanae.
2. Menses.
3. Certamina: a) Olbiae, b) Chersonesi.
4. Donaria diis oblata ab Olbiopolitarnm magistratibus.
IV. Nomina.
1. Imperatores Romani.
2. Reges.
S. Nomina virorum et muliernm.
V. Grammatica et orthographica.
1. Vocales.
2. Consonae.
3. Nominum declinatio.
4. Verborum declinatio.
VI. Notabilia varia.
VII. Index locorum, nbi tituli servantur.

I. GEOGRAPIDCA ET TOPOGRAPIDCA.
L Nomina regionum, oivitatium, locorum oum ethnicis.
~3['lvctto~]

145.

l\~(XaTpLClvo( 22,
i\1tcX(Ur4 22, 4.

4.

23.

[Bo ]puaa3iYr)~ 11, 1.

Bo~op~~6~ 116. 117. BOa1roPltXv6~ 115.
B6~opo~ 22, 8. 183. 184. 185, 10. 82. 85. 196.
Buta~T,oL 22, a. 23. 47.
rAtXTClL 16 B, 5.
EiALOV[IU~?] 193.
ClEAA7JVE~ 22. 111.
'HPX.A&65TClL 22, 2. .. "M)~ 208.
8ao3oaL 185, 41.
8LaCl~T' 16 B, 9.
lliyricum 3, D.
tlaTpLcxvoL 22, Se
KcXYXUTO~ sive -ov 16 A, 10.
KClAACXTLClVO' 22, 4. -v6~ 15, 9. 8.
KciAAa.T'~ 15, 4.
KAO~ AL(l--rlV 185, 21.
Kae.x.Lvl~ 185, 90.
KU~IX7JVO~ (a'r~p) 11, 24.
Ku~~o~ 22, B.

K65LOL 49.
Aaux'71 13. 172. (vijao~ 171).
",[cx}r'p~noAL~ (Heraelea ,Pontica?) 194.
MaLA7Ja[LOL] 28.
MILA"m'O~

22,

i.

Maa1)",~pLCXV6~ 8.
M~iAA7Jve~ 16 B,

17.

MUGL 196.
NUx[ptXT'T~?] 187.
Naci1T:OAL~ (Scythica) 185, 18. 29.
NaLx.2.,&l~ ~2, 4.

NILx.0lJo~3a~ 22, s. 23. -eu~ 97.

'03'rJaaftTClL 22, 4.

'OAL01T:OA!LTtXL 22,9. 23. [24j: 37]. 47,85. 97.109.

-Tat; 4:7. 48. -'n)t; 91.
rOAL]6noAL~ 27 a.
'OAL01T:OAlTClL 8. [13]. 147. 171. -~~ [93?]. 179.
'OALO~OALTLXOV cipluPLOV 11, 16.

U<XVTr.xt.X1T:<XLO~ 185. 41.

Tel n<Xp<X3ClAclaaLtX (~~ TCXupLX.~~ Xtpaov~aou) 185,90.
DOVTLX.OV 13'1o~ 47, 5.
6~TO~ 4: 7, 14.
DpouaEl~ 22, s. 28.
'Pau~LvcxAid~ 13vo~ 185, 23.
rp63]LO~? 14.
It.X"OL 16 A, M.
ICXP~CXTLCX 33.
%CX'rPXClloL 244.
I <XU3CXPcXT<XL 16 B,

9.

t&v<am!U~

185, I. 50.
ILVd~ 22, 4.
IX.LpOL 16 B, 8.
Ixu3<XL 16 B, 9. [25]. 185 saepios.
Ixu3LOC 138. 185, 12.
TCX[~CXtTCX~?] 184.
TClPOL 185, 9.
TELX1), TeX 185, 21.
Tavi3LoL 48.
TLCXVO' 22, 2.
T0fl-'lTCXL 22, I. -T1}~ 97.
Tupcx 2, 18. 22, 4.
Tyrani 3, 9. 16.
'rUp(l~OL 2, 20. 3, 8:1.
'nOCLtX 17, 13.
X<x~<xloL l81S, 13. 519.
Xappo[V1)G ] 17, 6.
Xtpao'lal~(xL 185, 513. 45. 186. 188. 189. 190.
XEpaOV"'I)aaoc; 22, 2.
29*

228

INDIOES. I. D.

I. tJrbium partei et aedJflola.

0) .......

.7.

ckl'4~&T6~ 16 B,
97.
YU(l."cia&ov 22, 40.
311y1'4 16 B, .,.
ul7)a&tM'7JpLoY 11, v.
i~'3pCl '0,P0VTOU 108.
[irrCM'P2pr. 17, M.
7)WY ~OTI'0 99.
3aCl'C'pov 12. [104: 1]
1epov TO 127.
1~3uO~~ALOY (TO ~p6T&POV U1rPXov) 16 B, ,.
AU.O/~ 0 l" Tfii Ex.x.A7Ja,aT1)p'~ 11, 9.
l'~llV 16 B, II"rl, ,NAotl 16 B, ~.
fJ-apo~ TO ~po, TO~ ~OTCl(l.O" ~~ ~6AEfI)~ 16 B, 2.
- - TO x.Tci TQV A,~evot 16 B, 9.
~ - TO x,Tci TO ~p. W. LX3uo'7r6lALOV 16 B, a.
vo~ ~~~AA6)VO~ (P0CM'cXTOU' 58. 61.
1rPWluXll 98.
1Nl~y 100. - 0 l~\ TO 3elYl'-To~ 16 B, 48.
~[A"&lo,,]

K~opo~ 16 B, ".
r:' 16 B, ta.
o X4TCl ~Y 1'4,lTOV
D6aLo~ 16 B, &8.
01 ~po~ T~ "'Eycil,~ ~UA~ 3uo 16 B, G.
alT6~OAOY 16 B, "<nocX atld. 97 1 i\ti~ou 109.
axoL~'cx'a. ,100. ,- iJ x.Tci TO(l.' n6aLo~. ~upyov ci~
TOV i~Cl"6) TO~OV 16 B, 68.
TI'X"t) 16 B, 80. 41.
,

,
f,!'
'rO~O~
0f"e~ClVfl) 16 B,59. E~lf"Ea'r4'E"O~
\s. &~un)lJo6TTO~) T~' '7r6AE6)~ (21, 87). 22, 49. 24f. 21S,ll.
26. 36. 4:0.

1NPYO'

4LQ~ OA&cipxou 101.

'k~up&oU 16 B,
tHPX.AIOU~ (s. Inlo(l.~p6TQU) 99.

.7.

, \

b) Cnt.lIl.

<iyoeci 195, .

x.p6~OA,~ 185, 51. 186 b.

fL~EAE&CX (ci 6~\ TO 1rE3iou) 195, I.
6lfLo\ Ta~ DClp&evou x.cx\ TOC~ Xapaovciaou lv cixpo~6A&' 185, 59.
LEpOV ~ax.Acxmo 189.'

- -

Cle.3avou 185, 15.

vo~ ~,po8a'T7I~ 203.
[mJP]yo~ 111.
'r&lxo~ 202.
T~O~ e.maotlJo6T(l4fO~'fa~ ~6AIO~ 187, 90. 190. [192 ?].
fpoupti 196, I.

u. RES PUBLIOAE.
L Bomauoram.
YI~v

legio XI Olaodia J99.

mercimoniorom m1llll&ca 8, .

Muadt; 196, 10.

Q'
v. ~paat"aU'"J~.

. ,
ClY'nGTpa~Ot;

pme_ (provinciae) 8,
profes.iones 8, SIl.
res promercales 8, so.
res[publlca] 1 bis.

Gal(eria) [tribus] 1.

97
epiltulae Imperatoriae 8.
~

't'

oW'X'(a)Y 'r1)V 1'X'PXa&O"

IDyrici fructu 8, ..
immUDitu (Tyranoram) 8.
tepa (provinciae) 8, ..

15-

~P&aEU~~ )(,(X\ cinunpcinryot; 197.

tubicen leg. XI Clalldiae 222.

(lelltus? J]eg(ionls) V M(acedonicae) 1.

\mo(lTOL 2,

10.

8, "-

I. Olbiopolitarum.
cipX0-n&~ x.\ ~OUA1J x,(l\ 3~l'-0~ 96, 10. 27t
(~p&iTO~) 24:,~. 16. 89.
- l(ll'-~p6'rClT(l, 25, 5.
~a'Aeu~ 8.
~ou).YJ 1.\ 8'ij~o~ 11, I. 18. 15. 16 A, 1. 17, B. 18.
~X.;, l'&r,a~ 22, 15.
21, I. 99, M 2li, 11. 16, 15. 85. [88. 89]. 67.
cipxonl~ 18. 16 saeplus. 18. 91,1. 29,6. 8. [24:.27].
68. 109.
28. [29. 80]. 81. 82. 75. 77. 78. 81. [87]. 91. 97.
98. 101. [10' ?]. 14:3.
ciro~,,6l'-0& 75. 76.
I&. 29, 11.

PXcx,& 21,

12. -

i~WVUl'-0L ~P&S'rL 24, 15.

cipxwv

229

INDIOBS. 11.

3oijfLo, 12. 14. 16 saepias. 17, '11. 25, 15. [S9]. 147.
171.

37)~mCl (Ttl) 97, 7.

~- '
, 61.
U7jfLOmO'
~opo,
3Lx'l 11, 19.
3LoLul~ 16 B, 78. 22, 95.
&ta7Jyela3, (TO o/r)tpla(l-~) [18 ?]. ~2, 7. [24. 27. 28].
&XXA"'I)a,Cl 16 A,57. 87. 85. B,88. - cX:pXOCLpeTlx.,) 17,21.
- ~ocv87JfLO' 22, G. 24, 9. 27a. [28.. 42].
t , (t t,) 16 .a.,
.i
~v~ecx 1) ~v expX7J
89.
i?M'a. (0\) 18. 16 A, 2. l,""cx3!uaOCVT!~ 46.
lpydvoc, 16 B, 88. 38.
3YJaotufO, ~6.
le.pT&'ot 22, 28.
\eeel, 24, 17. 78. 81. 82. 88. 86. [91?]. 106. 107.
xyJpue 16 B, 85. 17, 80. (21,34). 22, 88. 25, 14. 26, 18.
27, 10. 36. [38. 39].
.
xOLvi] oixovofL(<< xa,\ TCl(UeL~ 16 B, M.
.
A!LTOUp:yLcx.L 21, 7. 22, 18. [25 ef. add.]. 26. [27].
AOyou ~63El~'~ 16 B, 57.
'
A6you~ ci~of~PE'~ 16 B, 74. - ep~PELV ibid. 54.
t'
,
OtX.O~O(l-LCl V. x,0,V1).
~CXT1)P ~, ~6Ae6)~ 24, 11. 27a. [33?]. 97.
~A01Cl Ta: 37JfLOGLCX 16 B, 51.
~OAlTeLcx. 16 B, 76.
";ptiTTf.a3a,, TOU~ ~otPotvOfLOVT(l~ 11, 19.
~peaelCl' 11, 17. 22, 10. 90. [33, 8].
1rpe.ae.UT' 16 A, 89. 96.
1rpLa,a3a" ~v 6v1JV TdV 1rClpvofL1JativT6lv 11, 11.

a.

1rp6a030L ~~ ~6).E6l' 16 B, 15. 75. 20?

aTpcx~&lv 24, 18. 25, ,.
aTpCl~L 22, M.
aTp~o, 50. 52-70. [79. 78]. 74. 79. 80. 84.
85.

allda 68 1

TClfLLSLOC v. X,OlV.,).

T~AO' [~PTTELV] 11,

29.

TftA(;)V' 16 A, 51. B, 66.

T6x,0~ 16 A, 81. 79.
'"lP!~' aTpClT'l)y(JV [53]. 67. 68. [69].
lELpoTovLa, 21, 9.

~.,)eplO'lJ.Cl 11, 90. [115]. 16 A, 46. 17, 31. 21,

22, 41. 25, 19. 26, 18. 36. [40. 45 ?].

88. fO.

.0.lre8 et prlvUer1a:
ci~3pLCi.~ IcpL1rn'O~ 17, 26.
cX:TEAELCl ~ciVT6lV XP1)fLcX~(a)v 8. 9.
~(j)pEci 12. 171.
etX~~ 171. - lvonAO, 22, fO. [I'/?].
Eta~).ou~ X.CXt lxnAOu~ E~ Etp,)~n xext E~ 1roAil'-~ ciauAsl x,cxl cia~ov3e.( 8. 9. 15.
~O).LTELCl 8. 15.
1tPO~EVL~ 8. 15.
aT~'~~O~ xpuao, 17, 25. (21, :u). 22, 1. 85. [24].
25, 16. 26. 27. 39. 57, 17. 68.
aTf!epotvov 16 B, 56. 35. 88. 155.
aTE<p~'16l37TvCll xpuao~ XLALOt~ xtX\ ci'l8pLOCVTt 12.
T~f7J 31)fL~aLqc 171.
T'II.\ x,31)xoua, 11, 83.

Chersonesitarum.

ciyoPflv0l'-' 208.
a.yofv0l',)aot' 195, 8.
ciPXti ['J;P~T?] 196,
[cipX-n ).cr,~~po~a.}nl200, 8.
~x,aLA6uouaa, 189, 11.
~ClaL).aU6)V 185, 58. 186b. 187, 91. [190].
~ou).ci x,cr,\ 3~o~ 185,~7.68. [186b. 18'1].189.190.
[192]. 198. [212].
iJ xpa,TLa"n) ~ou).-n xa.t 0 te.pWr(xTO~ 3-ijfLo, 200, 15.
ypa,l'lJ.(x'Tf!UWV 185, 57. [190].
. )'U~V(lGLCXPX.,)(iCl~ 195, 7.
3ClI"0 ~lyJaa" 196 bis. 199 bis.
31'0' 185 saepius. 195.
31)1'1JlOpElv 200, 4.
3r.0~1JaCl~ 199, 7.
It(i'l&lakr. 195, 1. 6ta-rry. 200, 8.
1n~eA"t)~, 202.

&a,aa.p,xyJa~ 200, 11.

le.pot~&u(iCl~ 195, 8. 199, G.
1&p&U~ (i~tdvufl-0') 190.
AElTOUPYtCl ~OO, 12.
V0l'-0fUAClx,7Ja~ J 99, 8.

~p.aa~Eua~ 196, 10. 199 ter. 200,

1rpEa~UTap0t; ~6).16l' 202.
~pocx,aul'-~ i3v

185, 57.

aTpClTCly-t)aCl~

195, 5.

7.

~p08~.,JaCl~ 196, 8. 199, 2~p6!3po, ~186]. 188. -o~ 200.

au~~vci,fLova, 185,

TCXfLLcx.L

Tcl~

49.

1!pclv 185,
Talxo~o.,Jaa" .195,' 8.
~fLa~CX 185, Me 187,

.
55.

19.

[189. 190]. 192.

hl.lrel et prlvllerla:
ciV~yOpEuar.~ cit8l0t; 200.

~,
0.] 17
C'tVOPLCXVTO,
ClvcxaTotaL~ XClt !tXO~O' C't VCl~ar.~
, 8.
!tX,cd'l X).XlCl 199, 8. -lVO~AO~ 185, l. - TEA!'
199,9.
l~AOU' x,a.l IX,~AOU~ X~A. 187, 16. [189, 5]
[~O).LTe]'CX 187, 16.
~pa~e.vL~ 18'1, 15. 189, 5.
aTEepClVOt; xpuaaot; 185, 48.
TLII.Clt cit3l0t 196, 12. - xoc31)xouat 185,14. - ~pa
1tOuaClt 187, 12. 189, 2.
,

"

"

t [

iP

4S;

;&

230

eipX7) 3,

hmJOEB. D.

leges 3, 18.
(jtppoclL~Ea3' ('rO ~"'eptClLa.) 2,
t'JepLafl-cx 2, 15. 82.

45.

PxovTa~ 2, 28 sq. 3, 321T:pidTO~ PI(a)V 2, 19.

~OUA'" xa,\ 3~1'-0~ 2, 18. 3, BI.
Tex.

22.

hl.lres:

.:rp~(J.~au~ ~~ ~6Ae(a)~ 2, 15.

37J(J-OaLa.,

m.

(tabularium publicum) 2,

xpuao~ <fTEepCXVO' K[<X\ ~\mo~?] l~t[xpuao~] 2, 14.

18.

Etnr('1)~~ 2, 25.

m.

RES SAORAE.

1. Dii deaeque, heroes, feriae.

~YCl30~ 3<xt(J.6)~ 10.

Zauf; i\.T(lUPLO~ 242.

- Ba.CiLAau, 105.
- "OALO~ 24.
- nOALripX7J~ 101.
- I(d~p 12. 91. 92. 202.
'HPOCXA-ij~ 99. 245.
8eoL 108. -1tVTi~ 95. - ~a.TP~QL 97. [add. 97 1 ].
8eTL~ 82.
A[1)TO~ uL6~?] 58.

'A31)vd ALV3tel 248.

~~6[A(a)~?] 19.
i\.noAA6>V 4tA<p(VtO~ 106.
- - - '][7J~p6l;?] 93.
- - - POGTcX'M)l; 50-70. 72. 73. allda 68 1
~a~A(lnLO~ 187? 189.
l\<PP03e.L"M) 20'S.
A<ppo3LT7J EO~AO' 94.
i\XL1Ae.u~ 17. 179. 180.
- - - [AEUX]-nf; ~3e(a)v 172.
- - - v~aou [I'-a~l())v] 244.
- - - oncipX7)~ 77 -83.
4r.ovuaLCX (ev 'OA~L') 12.
'EplJo~~ i\.rOp(llO~ 75. 76.

Manes 222.
M~"M)r 3Eidv 107.

nCXp3EVe.L~ (av XipaOV~GItl) 185, 4i.

np3EVO~

184. 185,

94.

nAOUTEU~ 27.

4OlOf; 58. 74.

2. Itense&.
Ilbl.,.nt&ll:
1\v3eG"Mlp[LcdV] 18.
[1\1t'(l]TOUead~ 28.

Tyra.l:

1\.p~e~e,aLd'# 2, 21.
: A"'I)ve~v 3,' 4i.
I Be.aal:
MripT'O' 3, 41.
MciLOf; 2, 18.
I C.ersoaesltuol:
I
~LO'l,Jar.o~ 185, 56.

B07J3p0fl-L~V 22.
KOCAOCfLcdV 80.
A1)ve(dv 31.
nciYrJ(Lo~ 21.

3. Certamina.
a)

Ilbl.,.

~l~v Tcix,LAAEl ~~ L~o~p0fl-La~

3LaxO~ 77. 90.
3p6(J-o~ 77.

Aotl7J 77. 80.

17,

7t{1i~'"t)l'-oc 77.

30.

b) Cherslllll.

~ciA7J, 3p6fLo~, ciXOVTLOV, ciyXUA1) 228.

4. Donaria diis oblata ab Olb. magistraUbus.

XpUGf,O~
59. 61. 63. - xpuaEof; auv ~ciae.r. ciPlupaCf} 56.
70. 71.
GTaep(lVOf; 81.
O'Tifavo~ [xpuGeOf; xell <pLcXA"'I) ( XpuO']Ecx lv~'"t)<po, 68.

NeEx."1) ciPluP. 53. 75. 76. [add. 87 1 ?]. -

! aTpE~To~ x.puae.o~ 50. 54. 57. 64.

I

Tpix.Ae,vov 86.
f,ci1'l cipyupfi auv EtJ-OAtCf} IpuGe~ 67.
<ptiA"" cipyupa 52. [55 ?]. - cipyup. Xelt X.A!L~1) AEL'M)
62.

231

INDIOES, IV.

IV. NOMINA.
1. Imperatore. Romani
Alpatl8:

CaruaUa:

A\rr0XPclTrop Ka.lacxp 3eo~ 3EO ULO~ ~!~a.aTOt; 102.

IIHrtU:
A\rroxpci~6lp Ie~aTOt; 3eo ULO~ rrL~ep'O~ Klap
lOS.

Ve8pu.aI18:
AUTOxp'r6lp Oua~Cl~na.vo~ K(lt~ClP Ie~KaT6~ 197.
BauIaIli:
360' :Ea~a.a~6~ 199, L
I. AueOul
DiVUB Antoninu8 ,S, 13.
I. :&uellil ML. Venll
fratres Imperatores 3, 14.
Co' "8I
AirroxPclTCalP Ko~o80, 2, 19.
3a'~[CXTO' - - AUTOx.pT6>]p? 2, 5.
8epbll. se,enll
AUToxpciT6>p Aoux.,ot; I!1n"L(J-lO' IeuYlp0t; n!PT'v~
97.

Mcipx.Ot; AUp,)ALO' i\vTblvelvo, Ka.laa,p ~a~(X,aT~ 97.

AUTOx.pOCT6>p IE~a.a'ro~ M. Aup~lLOt; i\ VT6lvc.lvo~

AUyoutn"o~ l09A.
Sept."u 8e,erl8 e& fMaealla.

KUpLOL ciVeLx..,,~o, x.a,\ sUTuxsaTa,ToL A\rrOxpclTOpat;

8. [33 ?].
Oetaa
~e1t'T'tJ.LOt; rlTCX~

Kcxlaa.p 109 B.

Sevenl AleUllder:
[Au}tox.pciT6lp [Kcxlaa.p Ieou"po~ ~AE~a.V ]3pot; ada.
97 1

A[ogustus] 4.
AUrOUO'T ... 231.
~!~a.GTO' 21. 47. 200.

[Imp. Oaes.] M. Aar. Anto[ninua Aug]us[tus] 1.

2. Beges.
~CXaLA!U~ ML3pa.3ciTa,t; Eu~ciT6)P 185 saepius.
~(1(nA!U~ Boa~6pou D'fr.acl3a.~ 185, 35.
ACXXOt; 0 IxuM.v ~~nAE.U, 185,'7 sq.

~ClaLAEu,

lfPo'I,:,yrAx.a.t; 199,

5. 8.

a'AEU, ~CX&Ta.fcXPYrJ~ 16 A saepius.

a'leu, IX.'AOUPO~ 24:1.

a.
Cotnpendia: '0.

a.aLAe.l~ Bo~6pou 184.

~a.P(J-T'OC' a.a,A!Lt; 33.

[~x.u3(3]v ~Cl(nA&l,

25, 2.
or. YE'Tv,i3ne~ a'Aa" (Olbiae vicini) 91,
[oi T ]~t; X.cdPCX~ ~a.a,AE1~ 14:.
ax:m~ToUXo, 16 A, a.

Nomina virorum et mulierum.

= 'OA~t01tOAETr)'. -

T. == TUPClw)'- - X. = XIPC10Vy!G'ln". Nomina nade posita plerumqae ea BUDt,

quaem tituU. patres significant.

i\.a.~o~ ('op6v~ou ,;cx~p) 4:7. 103.

~ya.3l'lOt; .",~cixoU '0. 114, n, 12-

KCXAA,atavOut; '0. 102.

i\~A0Va.X.O' l\p<mouxou 0. cn-Pa,T1)l~ 8.
'l\~va.yo, 84.

i\.ya.31VOt;

'A~ClO'

'A~vx.o, 68..

l\.~v(a)to~ i\~va.x.ou '0. aTpT1)y6~ 58.

i\V6l~Ot; lfPot3y~aou '0. aTp. 54.

A~Pcr,yo~ 54 bis. 68.

~~potyo~ A')t''i'fPlOU '0 <rTp. 61.
i\pCllo~ ~Cl(J-[~]oiYroc; '0. aTp. 50.

~~pa.Y0t; Xoua.pacitou '0. a~p. fi2.

~~p6a.ro,

16.

IOUaOUA6)VO; '0. aTp. 71.

~y . 114, m, ,4.
'.
~ycr,3tVQ~ i\n'lJ.'l)MOpo, '0. 114, I, 18.

4"~OX.i3vTO'

'0. 114,

rAlcx]3ox.Al!~ ~TpeiT6)VOt; '0.

~la.(nx,Al!~ K~[atcx]

i\.leAa.~

X. 195.

i\[ye,]VOpLVOU X.

~[r!]voplvo~

185,

II, 8.

a-rp. 59.

a,a,~!u6>v 185, 56.

58.

rAy]"t)[a]Ltn"pClTOt; 226 a.
A ypOTCl' 114, 11, 27.
'AlpOTa.~ ~,ovua,ou '0. 106.

- l\3ELtJ-a,V~O~ ~~a.TOUpLOU '0. 1~Ta,8c,uacxc; 46.

!A86.,,~ 77.

.
i\367Jt; ~e~o 115.
1\.~6,,~ Mcx3<%vou '0. aTp. 52.
rA]3[oa3]0,? 116.

232

hmiOES. IV.

'A8oa30t; ~pacix.ou [Boopot"~?] 117.

~~,tOt; 82.

~3cl~'O~ 18lS, 5&

. ~33,yo~? Au~pevo 151.
~31ivcx,o~ 76.
~3'r)vcx,o~ DOAueevou '0. 114, I, M.
~37J'I686>po~ 114, I, .
~37Jv636>pO~ MOCIOU '0. 114, I, 48.
. AnLO~ ~rtCX(lel)VO~ '0. a~p. 59.

n. An,o~ j\XiAA'U~ '0. fM"p. 80.

[ll.] A(n)LO~ 'HpCXX.A,CXVO~ X. 214.
n. AnLO~ KC'tA~OUPV'o~ T. &:pX(a)v 5, 45.
An,o~ KULV[~'Al]O~ 124.
'
An,ot; AOUX.LOt; T. &'pX6>V 2, K.
An,o~ Ncx~e'fLou '0. a"t'p. 53.

Aia,JLV1)~

5.

i\.A,~cxv3po~ 78. 228.

j\A6eCXv3po~ Doa,8"ou '0. aTp. 69.
~Aou3(l[r]o~ ~VT!PCJ)TOt; '0. aTp. 53.

~Afq:vOUti?] '0. i14, I,

~~e'pLrV. o~ 181.

1.

~~\[VlCX~] 186.
~(levcxYOt; Pcx[3a.:y~aou

lepeu,?] '0. 91.

i\fLuV'r6lP ~3.""o8~pou '0. 11', I, "~fLcd3ClMo~ (? cf. add.) 50.
~~~(le'o~ (? cf. add.) ~fL6>3a.aTou '0. aTp. O.
~~p6ll:cxpo, 64.
i\.LfLP]6~a.p0ti ~up."a''ou '0. &PX6lV 77.
i\(J-roa1C'a.3ot; ~XLAAao~ '0. O"Tp. 67.
~v ... '0. O'Tp. 51.
~vcx~LtJ-a'n)~ 22, 7.
'
~va,~'fLa'n)~ I6>xp'ciTout; '0. ~P6Yt'Oc; PX" 77.
.vcx~L(J-eV1]ti oaL3,Jou '0. 101.

.~'4aa~lo~ ~a,fL\<.lVO~ '0. ciyopcxvo(J-oc; 16.

~v3o~ Ka,AALa3ivou~ '0. a~p. 61.
~V"t'ep6)~ 53.
j\ v~L(J-"a~Calp i\.ycx3Evou '0. 114, I, 47.
~V~[,a3EV"']~ (T,. KAa.u8,o,) T. 2, 25.
~v~,a"t"o~ Boppo~ wcx"t'Ot; 2, 19.
~v~'<p,Ao~ 201.
j\VTL<p0V 66. 78. 68 1 (add.).

~nL<p(;)v ~vCl~,,,,i,,ouc; '0. S2, 7.

Antonins Hiberus praeses 5, 15.

i\. VTfdVLOt; n~u3,o~ '0. G"t'p. 84.
~~a,TOUP'O~ 46.
~?;eAA~ Kupei.3(a)'Io, X. 211.
~~o[AA .] '0. 114:, 111, 6.
~~oAA68(a)po~ 173.
i\~o~A686lp0C; ALO~~POU '0. 114:,
.~OAAO~ 71.
~~OAA~V'O~ 84:. 111. 186. 211.

~p3cifL[~]v 'O~''l(l4tou '0. a'rf. Se

x.

~p"
297.
~p,a'r 114, II, I. S07.
~pLa~o '. 1~6.
~p'MOlav1)~ 100.
~pL~o31)~Ot; 114, 11, 18.

~P'O"~OXA-ijc; EupyJl'0'lO~ '0. 114, I;

46.

~pr.a'roxpci.'n)~ 114 saepius.

~pLa'roxpciT1)c; '0. ~paa~e.un)~ 16 A, 91.
i\.p,a'roxpa.'M)C; 8aOXA&OU~ '0. 114:, I, 89.

~p,aT6x,e'TO~ 114, I, 92.

rAp,a]~o[v]!,x.o~ i\rri[~6)VOt;?] '0. 91.i\pLa'rOV,x.ot; ~,ovua,ou '0. O'~p. 53.

i\.pLO'T6l" 84. 114 saepius. 1'6?
i\pta'r6>V ~p'MOX.P'rOU~ '0. 114, I, 88.
~pta'r6)V i\ffLV X. 199.
i\p,a~Ca)v geOx.Alou~ ~O. 114, I, 518.
~p,a'r6lV NLX7JpciTOU '0. 114, U, 9.
~p(O"~Ca)V Oua,pycr,3x.ou '0. a~p. 56.
~ppL(Xv6~ (X.) 912.
~pacix.7JC; 56. 117.
~pO"a,AW" 85.
~pG7J6a,loc; 110.

~Pa1)OUCXXO~ 56. 58.

.
~p<T't)OUCXXO~ Ka,aa.you '0. fr'C'p. 52.

~P~OIO~ 76.
~P'rafL[3(a)pot; 2 saepius. 82. D8?
i\.p'C'efLt36)po~ T['l'&ou?] '0. 11', I1, 19.

~P'r![(J-6lV?] 91.
'i\.PXCalV? 211.

~axAcx~,63i>po~ 185.
rA(Sx,]~~,X[."t; ) '0. aTp. 74:
i\.axA~lci31)~ oa,37Jou '0. ~p. 70.
~af6)pouyoc; Kcxpcia~ou '0. 118.
[rci.L]O~ ~~e'ALOC; Mo,vo, '0. 108.

a1.
68. 97.
l.'r'C"Va,~ 199.
AUP(~ACOt;) AlovualOt; DpeLaxou X. 206.
Aup(or)).,o~) lPEptLox.pT1)' Mup(a)vo~ 208.
Aur. Salvi&nus, tub. leg. XI Claudiae 291.

~ff(lAOt;

i\~~a.~

i\<pcxla~63(a)poc; 228 a.
~Xtl,,,,e'l"t)~ (T. c)AOUlO~) Bomopav6, 115.
~X'AACXLOt;

2, 29.
j\XLAAau, 62. 67. 77. 80. 8S. 142.

I, 48.

~prtll'7JVO~ v. An,o~

~rrouci"a.yo~ 54:. 51. 80.

'A[p]~~ AtfrXivou 5.
~p~ A,o"o~ 177.

i\pyoucivrtyo~ Kpci~Tou '0. Mp. 52.

~X'AA&UtD v. AnlO~.
~XLA~eu, A7JfL"rC'PLOU '0. a~p. 50. cipX6l" 98.
~X'AAaUt; Z.,)&ou '0. ~p. 67.
~X'AAeu~ Ka,AALXA6(a)~ 118.

~X'AAeu, OG'el81iou '0. a-rp. 65.

~~'AAf,Ut; .zunpofou '0. a-rp. 79.

rA'I']~' '0. i&p~&uaa,tD 81.

233

INDIOES. IV.

Ba. . . .

.1L . 74.
4Lta"t"E<p'"l)~ 'EaTLaLou 114,
[4L]OYE'I[1)~] 186.

29. 114, 11, 4 (cf. add.). 111, 15.

a.3~10~ 'IE~3pri3ou '0. G'T:'p. 79.
[a.]3cX[x.-n~? B<X]3cixou '0. 86.
B~3x(1)t; fpcx3cxv~idvTQt; '0. aTp. 56.
BCXLOPfLCXLOt; ~1tLOU '0. aTp. 60.
B~a(J\~'1o~ 2, 27.
BciT~X.O~ l',tJ.03iou '0. 114, I, 80.
B6'"1)30~ 2, 21.
Boa,;,;opLXOt; 114, ]1, 10.
BOTTUAO~ 114, 11, ~.
DOpp0t; v. :J\. VTtaTLO~.

I, 18.

4L~)'EV1Jt; MClx.a36'1o~ '0. tiyop~v6lLo; 7'5.

4L036le.o~ 114, I, 46.
4L0l'-.r,3"'1)~ 'OPOVTOU obf.o'lo(Jtot; 103.
4LO'l~ 177.
4LO'lUaL03(J)po~ "Ep[(t)TO~] '0. PXCA)V 98.
LO'lUaLOt; 53. 69. 107. 114 saepius. 178.206. 226 a.
4LO'lUaLOt; i\ypo~ou '0. 106. 114, ]1, 27.
~LOVUa"O~ BOTTUAOU '0. 114, 11, 20.
4LovuaLOt; 'Op30OUAOU '0. 114, 11, 22.

Bp<X[cx30t; 63.
DCA) . '0. 27 a.
Bc.Sp'lCA)V 'PCX3(ttJ.~CdVTO~ '0. aTp. 67.

4LOVU(jLO~

DLQ1C,cx

'r.

2,

80.

4Lo'lua63(t)po~ ~X.LAA~tOu ~r. 2, 29.

4LovUaO~ocv'"I)t; 46.
4"oaaXOlJpL3Y)~ 4LoaaxoupL3ou X. 204.
4LO<pOCVTO~ ~ax.A~'7tLo3c.Spou ~LVCA)?;eU~ 185.
4L6fcx.'1'T:'O~ ... ClXOu N~Ux.[P~T'T~?] 187.
L<pL LAO~] 120.

B(a)po~<x~o, 64.

roci'ycxloli 62.
rciLo; 208. 21G.
[rci,,]ot; v. l\.T!'lLO~.
rciLOt; 0 ... 188.
ra.r.o~ ILAO[U]CX'lOt; 187.
rep(Jta.vot; 4ci3ou '0. <rTp. 67.

Do[mitius Domi]tianus? 223.

.1 fl-V L(J) V 97.

. 3PEL~a.At~ 'P7tcxx.io'J~ '0. (M'p. 50.

r6AOC~ 62.
rOPi'Cl~ Eu~,,6'T:'oV '0. 114, I, 9.

4(t)VOCTO' 126.
4CA)TOut; 80.
~(a)TO~ rOACX '0. aTp. 62.

4ci3<Xyot; 81.

4ci3cxyo~ Kou~oc,ou '0. G't"p. 79.

Ai30~ 24. 67. [72?] 87. 97.
Aci3o~ '0. apxCllv 87.
4ci8o~ 4ti3ou '0. a~p. 54.
. ~ciSo~ IOCTUpOU 144.
~ciSo; ~tt)a,~(o'J '0. 110. 116.

"E~i'lO~ 69.
tEX.CXT~i"/) ~7to)J\03~~ou 173.
'EX.TiCA)~ ~P"(jTO[XtPOCTOU~] '0. 114, I, 51.
'Ex(l'T:'&(J)v D~'JT(lXAiou~ '0. 114, I, 28
'Ex.cx't"w'lutJ.0~ 114, 11, 11.
''''Ai['1'x.o~ "t"O 3e.lvot; 'p63]LO~ 14.
.180; 'rou(l-~cii'0u '0. ~Q,l~ 26.
'E1rL3ClUPLOt; 16 B, 47.
'.
4cx,x.[pci17)~?] '0. 114, III, 7.
'E'7:tx.pcLTY)C; 78. 114, I, 11.
4ClLxpa.'t""/)' l\pr.aTo3-rl(l-0u '0. 114, 11, 18.
'E1t"L[x.pci'M)~?] '0. apx.6lv 87.
4~ . '0. 114, 11, 38.
'E'7:LX.pci'T:'1J; Ko~oupo'J '0. (jTp. 56.
.1lX[l'-ocalJC.A]ij~ ~3lXVlX&OIJ x. ypOCl'-l'-lX'r(;U~ 185, 3i.
:E'lt'W~P1J~ l1;OVIJGOqlOCVOIJ; '0. !'lt'TlX8euroc~ 46.
4ci(l-(X0'0~ ~pLaTOx.pciTOU~ '0. 114, I, 00.
EPI'-0[3CA)po;.] 65.
4EOC~0~? 115.
.
'Epl'-0xpci'M)~ v. AUftlALOt;.
4e.A~O~ 4iA~O 1'. 2, SI.
vEp(J); 62. 98.
.
.1"/)'tJ.!lxot; 114, 1I, 12.
"Ep(l)C; EUP"'(jL~LO'J '0. aTp. 80.
4'"1)LtJ.~l,0~ 'Op30oulclJ '0. 114, I, 36.
tEaTL!llo~ 114, J, 18.
Ji"t)(I- ... '0. 114, In, 8.
Eu '0. 114, IU, 3.
4-n(l--nt; 8cxpaUVO'lTOC; 174.
EU~LOt; 46.
4"t)U.~TPLOt; 50. 61. 68. 98. 105. 114, II, 81 (?). 216. EU'OTO~ 114 saepius.
41)~.-rlTPLO~ l\l'AAEO; '0. ocPl,6l'l 77.
EuEoTOC; M"I)TpOSWpou 114, D, 19. ,
4'"1)tJ-.,JTpLOc; [4]-np.o[xid]VTO' 121.
E~CA)pot; 114, I, 19.
'
.1"/)fI-"tiTPLO~ Z"I)aayipou '0. GTp. 56.
EG36lpo, ptt)[Toyi'Jou~] '0. 114, I, 3.
41Y)(I-~TPLOt; npCl~LOCVCXXTOC; '0. <rTp. 53.
Eox(l'po~ 86.
41)tJ-OxpcXT1)t; l\p,aT0i'ivou~
200~
Eux'pci'M)~ 46.
4"11I'-0x(;)'1 114 saepius.
EUfl-E'J"'I)t; ~lJp'ax.ou '0. 114, n, 26.
4"/)tJ-0x(;)'1 '0. &pX(a)v 16 A, 19.
EU'ILXOC; E '0. 114, u, M.
A'1J~ox.i3'1 4"/)I'-Y)TPLOU '0. 121.
EO~EVO~ 12.
[A"t)](l-oa1"pCXTOC; 172.
EU~E'JO~ KAALGTpci~o'J '0. 114, I, 5.
80
I

x.

234
[Ev}~i'r(a)p

INDICES. IV.

32.

EU~AOU<; K!lA~~3'(a)vo~ '0. GTp. 58. 63.

EV'i:AO'J~ I(a)!'-ocloU '0. G"t"p. 61.

Eup . 114,
Evp~(Ud~ 114,

IIJ, 1. 2.

227.

I, 45.

Ep"(J-(dv T'!,-l1aL3EOU '0, 114, I, 15.

Eup"'''''f,Ot; 21, 1. 58. 67. 77. 80. 114, 11, 30.
E,jP7)GL~'O~ i\3oou '0. apX(J)'1 77.
Ep"1)aL~LOt; l\(L6>p0tJ-ipou '0. G"t"p. 64.
EPY)G'LO~ 4"1)p""1)"t'P'ou '0. 105. 114, 11, 31.
EUP"'GLLO~ OOC~3LOVO~ '0. 114, I, 31.
EUP1)GLLO~ ~TP"t"(J)~Ot; '0. ~PX,(J)'1 78.
Euepp6~L(J-Ot; Ml1Tpo3wpo'J '0. 114, I, 20.

ZciAal.~ i\p<rt1oax,o'J 3uyocn;p, 4oc3ou ')'uy.,) 110.

Z7i30~ 67. 71. 76. 227.
ziJYtY ~"t"PClTOV[E]UtOu BOG1to[peoc]vo; 117.
ZOUAE(LY)~ 4LOVUtJ&OU 3ur., Ncie.L yu'I.,) 178.

ZouP-r]~ 2, 28.
Zoup6~f,O~ 65.

8E03ix.~~ 'Hpo3<dpoU '0. 114, I, .l.

8e.080UAOI; Mocxyou '0. u~pin;~ 57.

8eo361poc; 149.
9a03(a)po~ Bo.,)3ou T. ~f(;)TO' PX(J)~ 2,
9i68(dpo~ Tou~~ocyou '0. G""t"p. 57.

21.

9e.OXA~C;

114 saepius.
8~ox.~~~ ~(lTUPO~ '0. 22.
9e.0x.u3-nt; OCyX,pOCTOU '0. 114, J, 17.
8!6Te.L(LO~ 85.
9pCXGUO'JAO~ 59. 70.
9pOCG'~~UAO' <l>AEL(LVrOU '0. 1rpw't'o~ 'ipX(a)v 24,
8p~Gu~oc(J-ex; 11, s.
.
8pexG'J3cilL(XC; i\pl<n(a)vo~ '0. 114, J, 10.

9p0"[u]Al"'t)o~ 9P(lO"U~OUAOU '0.

[9]UO"X:11'

M~EOut; '0.

GTp.70.

O"Tp. 86.

tlci'lY&Aoc; 68.
'loc<pC'tyo~ DL3ir. '0. O'' t"p. 61.

Hiberus v. Antonius.
'IE~CXrO~ 69.
Zcd~E.r.c zc.>St"t"O~ '0. G"t"p. 67. -Zwe., '0. ipX(a)~ 98. 'li~3p~3o~ 79.
'Japoai3v 2, 96. 183.
Z~LAO; ~paix.o'J '0. t1Tp. 56"
Z~LAO~ DE8r.E(a)c; '0. 114, I, 7.
'IEpoO'wv 'E?;'X.pOCTOU~ '0. apX(J)v 78.
Zc.lpaoc~o~ Nrt'X.-r,PT01J '0. 21, 39.
'Ie.pM~u(Lo~ ~PTe.~L3~pou T. 2, 27.
'Ix.ia,o~ 114 saepius.
~H3Y[x.(J)v?] 189.
'Ixaa&oc; i\p,aT(a)vo~ '0. 114, I, 12.
cIxear.oc; Ae.(a)8ti~~TO~ '0. 114, 11, 25.
HI1ITIEA 4'n~"r,-rPLO~ 216.
'Ix.iaLot; n~VTr%X.AEOut; '0. 114, I, 31. 11, 16.
mAHI~ 7.
HA add.' 68 1
'Ix.!O'Loc; OA'J~E~OU '0. 114, II t 13.
'HALO~ 75.
'IxeO'Lo, Ic.>x.pci"t"ou~ '0. 114, I, M.
'HA'''t"tX~ 'HALo'J '0. iyopocvo[Loc; 75.
'I 'JG~exyoC; 60.
~Hpoc . 141.
'IOUALOC 8to8c.lpoc 108.
Hp~X.A!&8~~ 184. 226 a.
'loutoc~6; 150. 181.
'I(M'OC[ot; I3ociou '0. O""t"p.. 57.
['Hp~X.A ?]e.t3~; n~p~iyoy"t"o~ x. 184.
'HpOCX,A!L311C; 54. 63. 220. 228.
'ltJTtX~V M'n'Tpo3wpou '0. e.it"T(l3E,Jaa.~ 46.
Hp~x.AEL8'n; EULOU '0. ~1:~2.8sUGOC~ 46.
Koc33L'I0c; [? fort. KOCAAivot;] 27 a.
'HpOCX.Ae.,O~ 185, 57.
KOC3'ny-r1T(J)p 16 B, 46.
Hpix.Ae.LTO~ 245.
'HpCXX.A!(tlV Ic.>[L. T. 2, 31.
K~i'lcX~a.p3ot; i\.PYOUll~OCy0'J '0. O"Tp. 54.
.

(0. ~tlALO~) x. 214.

HeracIitu8 (procurator) 3, 8.
'Hp630TOt; nCl~TOCx.Aeout; '0. E1t"t"cx3EUO'CX~ 46.
'Hp08(J)poc; 114 saepius.
'Hp63(A)p0C; '0. Le.pa(J)C; 16 A, 23.
'Hp6~a~o~ 198.
'Hp6~I"o~ I(a)[LXou '0. O'Tp. 61.
'Hpoawv 46.
.
'Hpoa(;)v np(J)Toyivou~ '0. 16 , 2. 114, I, 49.
'Hp6tp'AO~ '0. 114, Ii, 36.
~Hp~X.A,a.VOt;

98'.

KOCAA,X.P"t"1)~ 148.
KOCAALX.POC'n)~ NLX-npOCTOU '0. 114, U,
K(lAAtXA~C;

X. 215.

Kr%AA''J'XOt; EV~E'JOU '0. 12.

K(XAAL~&x.o~ cfl,).o~Evou '0. 114, J, 1
K(lAlvo~ v. Koc88l~O~.
KciAA'?rno[~ TO 3It'lo~] '0. 114, I, 2.
KcxAAr.aaiV1J~ 28? 42? 61. 72? 97. 102. 104?
3.

97.

Ka.AAL0"3e'J~' KCXAA,0'3E~OU~ '0. 24, . 97.

KcxAALa3~v.,,~ ~ll"t"UPOU '0. a~p. 79.

8e.o3[~ ~pTE](J-L3ealpoU T. 2,

27. ,

7.

118.

KAALG"3i'J11~ 4~3ou '0. 24,

9pO-UY6)'J 174.
9!aj'E~1)C; Xp1)O""t"i(J)'Jo~
8iOj"T(J)~ 114, ll, 28.

Koc10"ocp' Zoup-r] T. Pl,(J)'J 2,

KClAa,v3L(J)V 58. 63.
KllAAEa.C; foctoU X. 216.

KcxAA,aTpocTo~

60. 114,

I, 5.

1.

235

INDIOES. IV.

Ka.A~OUPVLO~ (0. AnLO,)T. ~px.(a)v 3, 45.

Kciv6l~ot; 9paau3cifl.avTOt; '0. 11, Se
K~a~(S"t'o; ~pyouav~'Y0u '0. O'1"p. 80.
Kp~'t'Ot; ~2.
.
Kripa.O'TO; 118. .
KripCSTOt; ~ClpliTOU '0. O"Tp. 55.
Kcip~EL; 62.
Kp~tut; B(a)po~~ou '0. G'r~. 64.
Kp~6CltOt; .TTIXAOU '0.. 21.
Kp1to~ 75.
Ka'Y0t; 52. 71.

KciO'<XLt; Ucipvou '0. a1"p. (>5.

Kciacxxo~ Klipt!, '0. aTp. 62.
Ka.aEvoc, ~ocpvci:you '0. O''rp. 59.
KciCJx:t)vOt; Kaaciyou '0. O"Tp. 11.
KOCTL6lV (X.) 212.
KClfiv<xyo; 80.
KepdAlt; (Il~'rot; OVETTOU):1)'10C;) 197.
K"'t)f,a63o:-o; statuarius 199.
KLtcx. i\1tOA6)VLOU 217.
KLAi.xCl~ Mupo't'ou '0. OC'Y0pcxv0(J-0C; '75.
TL~. KAClU3,oc; ~vT[,a3e.v1)]~ T. 2, 21).
Incxu3LO~ CA V't'MVLOC;) '0.. O'Tp. 84.
>

lO.~a[3]ev"1)t;

175.

KAEO[L~POTOt; (lv"t'cxxAiou~ '0. 99. 100. 114, I, 96. 11,1).

Ko . 85.
.
Ko 0; 0 8,i?t'6)V ~V E1ta:PXELO'l 97.
KO[X.X.-t1LOC; ..]vo~ T. 2, 18.
.
KOXX.,)LOt; OVA1); T. 2, 17.
'KOVx.6pSLOC; A'r'rCX '0. apX(J)v 97.
KovCA)v 'O~ 16 A, 48. .
Kov6>v Bcx . >'0. 114, 11, 4 (ef. add.).

Ko~oupo; 56.
Kou~a.loc; 79.
KOUX~Lt; i\p.a<xAiCA)voc; :0.

M'p. 85.

Kouxouvoc'Y0C; 'P1]x.ouvyou '0. ciyopClv6(Lo~ 76.

J{ouvot; ~~V(lL01J '0. 'Y0Pa. v6f1-0~ 76.
[K]oup,3cin)t; 245. .
KpLTOt; NLx:1JpciTou '0. 114, 11, 17.

K~[O'L~t;]

195.

KULV[TL']O~ (AnLQ~) 124.

Kupci3(a)v i\~EAA& x. 21 7.
[K 6) va]'t'Cl v'rl~[o~] 229.
AClLa3EV"1)~

Moxxoc ~r. ~PX(a)v 2, 23.

'0. 114, II,89.
Ae.OVTOP.Ev"'t)~ 'Hpoai3vTOt; '0. E1t,,:,a.3Eua~~ 46.
AEO~TO(lolYrJt; 'Ixe.[aLou] '0. 114, I, 4.
AEOVT0(J-!V1); KAeLa3lvout; .175.

Aa

Ai(a)3a~oc; 114 saepius.

AE(a)xpOCn;t; nOAufl-e3ovTo~ '0. 114, I, 48.
AECal'l 124.
Ae6lvt3"'t)c; .114, I, 6.
Ae6)vt31)t; 'AX'AAEO~ '0. O"Tp. 80.

A.,)V[(t]LO~ '0. [&.pI(J)v?] 18. .

A-rlvtXLO~ 'Hpo3~pou '0. 114, I, 42.
AOUX.LO~ 2, 24. 212.
AOUX,LO~ Aoux&ou '0. '7n)pi~(i 53.
Aoux.to~ ~(x'TopveLou T. 2, so.
ArnPENO~

151.

Moc'); 86.
Moc3voc; 52. 140.
Moc3<xvo~ ~p~'Y0u '0. f1~p. 63.
M<xt<pcxpvo~

8EOTEt(LOU '0. O'Tp. 85,.

McixClYO'C; 57.

M<XXClPL~ v. OUA~LCl.

M(lXOCPLO~ ~PTE(LL3wpou 1'. 2,

MClX.E~(~V 75.

98.

MOCVLa.Y9C; DoaEL3Y)ou '0. t1Tp. 59.

Maxinlia[nus?] 223.
M(x'PXLa.VO~ 35. 228.

~t(tPXLCXVOC; 'fOCLOU 'HP~XAEc.lT1)C; 208.

40P.VLCalVO~ '0. pX(~v 97.

MCXPXlOCvOt;

Mcipxo~ v. OA?t"LO~.
Mocpx.o~ ~x.Lioc; '0.

.
O'Tp. 62. '

Mcipx.oc; I .... X. 227..

Moca-ro VO~ 116.
Me.vcxv3~o~ 'Excx'rCA)w(J-ou '0. 114, ~I, 11.
MEVEXP(x'n)~ 8!ox.Ae.ou~ '0. 114, I, 29.
MEvlaTpOCTO~ 4'n(lo"'t)"t'pLOU '0. ~1"p. 63.
Mlv6)'1 11~, I, 18.

MEtrfHEOI7.
MoijVLC; ~PCXXA61ou X. 1:POClLatJfl-VdV 185,
M"1)~o3(a)pOt; DOVTLXO '0. ~~p. 79.
M.,JTCX[YOt;] 72.
' .
M.,)T<XYO~ noup3a.x"'I)"t'o~ '0. GTp. 64.
M-r)'r<Xx,oc; add. 68 1

M1)Tp~LOC nO(jL8ao~ 12t.

M~'rpo~Ct)p0C; 8. 46. 114 saepius.
MLX[L]Calv EvxocLpo'J '0. lEPEU~ 86.
Mox.xoc, 2, 23.
.
MoO'xo~ 114, I, 4.S.
MOUXoLOCVO; \J1tCXTOc; 3, 43.
Movxouvocro~ i\.AE~!iv3pou '0. cii'0p(X.v6p.o~ 76.
Moux.ouv~x.upo~ (?) '0. i.f.peu~ 78.
.
Moul,oup'Y0~ nO(jL~~OU '0. ~Tp. 70.
Moup3a.j'oc; KCl~Clvciyou '0. G'T:'p. 80.
Mupo . 112.
Mvp6~oc~ 75.
Mup6lv 203.
M~ BOG'itOpLXOU '0. 114, II, 10.
Nci(t~oc; 4WTO '0. (j't'p. 80.
Noc~oc~ot; NOUfl-"'t)VlOU '0. G":'p. 79.

NiEL; &ovuatou 178.

Nocfl-0vx.o~?

202.
Na.(Joj'1)vo~ NELxo3p0fl-ou '0. a't'p. 55.
30*

57.

236

INDIOES. IV.

N(lU~LII.0~ 53. 87 1 (add~).

'A
'
'0. O"Tp. 57.
'
NClV~'tJ.0~
npYOUClV(1)'O'J

NOCUT'[.LO~ KOCAAunpOCTov '0. trTp. 60.

N(X'JTL(LO~ IIa.0',oc3~ Kcx.AA(xT'(xVO~ 15.

NfUX,)P(lTO~ 21, 39. 78.

Na'X-rlpa.TO~ ~(l3ci[r]ou '0. &'pX6lV 81.

N&')f",)PClTO~ NErJC.7Jpet:rou VEc.>~EP0C; '0. PXCJ)'1 78.
NELX~ptXTO~ N!Lx"t)pciTou. 0 XoOCt 'O(L~OCA(tXO' 122.

'
n"
NDC."t)P2.TO~
t%1tLOU O. 17, 97.
NELxtt; 52. 70.
NeLXLa.~ DOVTLX.O '0. <rTp. 50. 65.

NLKOXA~t;. 114, I, 39.

NLx.Oa:p(lTOC; NLX,OXoAe.OUC; '0. 114,

1, 89.

GTp. 59.

nCX'7;'(x~ oc?tri3ovoc; '0. a~p. 58.

'0. O"Tp. 60.

nap3!VOXA~~ (M. OA1tLO~) 116.

Dcxp3evox,A-ij~
I>lclouLoc;) 198.
nOCp3EVOX.~C; (<llA~OULO~) '198.

a.PII.E'I<t)V 184.

11, 21.

. 3ocv3oC; 218.
3"1)aO"cirapo~ 56.

'OlL~ciAOCXOC; 122.
'0tJ.~cX:ACXXO~ EUp"t)O"LLOU '0. (iPX! 21, 1. O'Tp. 58.
'OOUL'ILOC; TipTUAAO~ leg. pro pr. 3, S2 (cf. add.).
'op36~oUAOC; 114 saepius.

'op36oVAOC; EULOTOV '0. 114,

60.

cr.

NOVP..,)VLO~ 'IxEO'Lou '0. 114, 11, 24.

NOU(Jt-nVLO~ DocO'cX:poU '0. tjTp. 84.
NoulI.-nVLOC; 'P(l3CXtJ-~(;)VTOC; '0. GTp. 50. 58.

NutJ-f03C1lp0C; 114,

27.

n(l'7t,[cx~ OUfJ-~]ouipou '0.

nCX1t[a.~ l1cx~Lou

11, 30.

79.

nCX1t't(lC; 17,

nCX7tLCl~ 0PCX~L~VCXXTO~ '0. GTp. 61.

na.1r"7ttOC~ i\.P'GT(J)VOC; '0. G'Tp. 84.

.NELX63p0(Lo~ 55.
N'yip ~p'Te.II.L3wpo'J T. 2, 28.
NLX11prLTOC; 101. 114 saepius.
NLX-rlpCXTOC; Eupl1[aL~Lou ?] '0. 11 t,

NoutJ.~vr.Ot;

CXYXfOC~~ 114, I, 1'1.

O(lV~L6lV 114, I, 31.
nCXVT~X.A~~ 46. 99. 100. 114 saepius.
n(lVTOCX.A-ij~ K(A!o~po~ov?] '0. 114, 11, 32.
nOCVTCXXA-n~ A(j)3II.CXVTO~ '0. 114, II, 14.
D(l7t~3(a)v 58.

I, 35.

'OPOV"M)C; ~ciov '0. 47. 103.

'0pov1"1)C;
'
'0 pOVTOU
'
'0 <STp. 55.
'OPOVT"1)c; l:1tcx3cixou '0. O"Tp. 84.
'Oa1ti.v(LCl~O~ 52.

OOCA"t)C; v. Koxx.,hoc;.
[OU(lAe]pL(xvo~ .. X. 209.
OUCXAEP'(lVO~ DO'lTLXOY T. ettn)l'"l)~~ 2, 24.
[OU(l]A[Ep]LO~ BCXaaL(l'lO T. 2, 26.
OucxAlp'LO~ 'Poepo~ T. i'POC(JttJ.OC~EU~ 2, 16. :)2.

D~ptJ.~c; 114,
ncipvo~ 55.

J.

~'l.

ntiaoc,p.o; 84.
flcxO'LOC3cx.c; 15.
na.aLci3"t)t; ~'it"olA(j)[ VLOU] '0. aTp. 84.
ne3&EUC; 114, I, 7 (cf. add.).
.

!A~LOC; fr'7t~V!OC; '0. ~PI6)V 78.

n-nlcxO"o~ Doup3cxLo'J '0. O"~p. 62.
~pCXXOt; "EPCJ)TO~ '0. a~p. 62.
DL3cx'lo~ LTepCXp[V~x.ou] rr. 2. 26.
ni3ELC; 61. 69.
nLax.a.~

2,

81.

LTepa.p[vocx,'"I)C;] 2, 26.
Ae.EaT(lPlac; '0. LEe!CJ)C; 16 A, 58.
melaT(;)v(x'~ NLX,"t)pciTOU '0. 114; I, 21.
n63oc; 226 a.
OOA 114, JI, I.
.
OOAufI-!3wv AECJ)X.priTou~ '0. 114, I" 25.
OA,j~V"1)GTO~ MEV(J)VO~ '0. 114,
nOA,j~EVO~ 114 saepius.

I .. l.

OA,jXClpP.O~ ~iVOl;; 16A,15.

DOVTLX.O; 2, 24. 50. 65. 79.
DOVT'~OC;

IIo1tlLo~

NeLxLou tO. G'Tp. 52. ~px.lt)V 75.

v.

An,o~.

OUa.pycX~CXx.o~ 56.
n01tALOC;
'0. PXMV 30.
noa 114, m, 5.
Oucip~a.Ao~ i\.~p~rou '0. (j1"p. 54.
[Il]oaEL3 6.
OUtTTOUA7JVO~ v. KEp~Af,~.
OUA~LCX Mcxx(lpioc 215. .
DOa!L3"t)0c; 59. 65 his.
M~pxoc; OUA?t'O~ a.p3e'lOx.A-ij~ 0 xt M~O'TO . VO~, DoaEL3-ijc; Z-r)30u '0. cX:yopav611.0~ 76.
BO<m"opcxv6, 116.
noaE&3oij~ I(lTUpOU '0. 25. 68.
Mpxot; OUA1tLOC; nuppo~ ~PO'7Jourix.o\J '0. O'' t'p. 56. DOO"E,3ca>VLO~ 114, I, 8. 219.
&:pl6>V 76.
oaEL3cdvLO~ i\pr.aTo~'~oU '0. 114, I, 22.
OUII.~"1)OUCXPOt; 59.
DOO'!L3wVLOC; 'E~Lx.eTOU '0. 114, I, 11.
noaEL3cdvLO~ Euxp(l~ouC; '0. e~cx3iuaCl~ 46.
OUII.~7JOUCXPO~ OUP'Y~a.~ou '0. GTp. 64.
nOO"L3!o~ 48. 60. 121.
O~prcx~OC; 64.
Doai3e[o~
]au '0. 49.
OuatlOCGOC; I'PcXXou '0. aTp. 55.
noaL3Eo~ ~LOVU<r'ou '0. 106.
o~ '0. aTp. 66.
nO<rL3EOC; DoaL3iou rpo3&o~] 9(. 242. 243. 244.
D

'237

. INDIOES. IV., .

noa,37Jol; 69. 70 bis. 101.

DOalt; '0. 16 B, 58.
nO'rcifl-6lv 176.
noup3lot; 62.
oup3a,1(0<; .] '0. PX(J)v 98.
OUp3CXLOt; [oup]3,ou '0. cXpX<t)~ 77.
noup3cix"1)t; 64.
:' _
oue.3X7Jt; ZOUPO~LQU '0. aTp. 65.

IIp<<~Lriv~ 58. 61. 70.

DfCX~La.VCX~ ~Ot; '0. aTp. 69.
[p]<X~'T!A1)C; .3[."vloC;] 145.
"palCix,ot; 206.
.
pwToyiV1]<; 114 saepius.
IIp<a>Tor!V1)t; EuSdpoU '0. 114, I, 10.
IIp(a)'roy&V''I)t; 'HP0O'WVTOt; '0. 16 sa.epius.
e(a)TO(La.x.Ot; 128.
n,jppO~, Y. M. O~A~,O~.
'PClS<XI'-~WY 50. 56. 58. 67. 125.

'Pcx3cir<.>aot; 54. 91?

.
'PtX3YCllaot; i\~pci"(ou '0. t1Tp. 64.
'Pcxna,xi.,,<; 50.
'P-1)anLvSlcxAOC; '0. GTp. 68.
CP~x.ouvcxY0t; 16.
Pouepe.l[voc; cfl,l<X~EA?]<po'J '0. ~Pl(j)Y 97.
'PoepOC; v. OU~Alp'oc;.

~tXe.lvOt; ~~OAAO"t"O.t;

'0. aTp. 71.

.
Salvianu8 v. AureJi8s.
ICX(l-UalV 76.
~",LCJ)V rtX:yycxlou '0. tJ"t"p. 62.
Icx[Lo~ 50.
~cXVCX:rOt; 75.
~a.poceGOC; DoaaLS,)ou '0. tJ't'p. 65.
Icip~ot; 54.

~cx3lo<; 57.

~~PcX~(a)V np(J)T0II-X.0U '.0. 123.

IuvlI-cxxo~ 4Lovuaiou '0. 114, I,

~(J)x.pT"'t), l\. VTr.<p(;)VTO~ '0. &pX(J)'I 78.

!,(J)xpcX'M)C; Eup.."a,~Lou '0. aTp. 67.
!(a)xPcXT7J~ IIoae.L3fllvLou '0. 114, I, 8. .

~t)x.poc~L31)~ ~r.A~VO'J '0. 107.

Itt)tJ-i~

2,

31.

IfJ)Ci . 141.'
.
~(a)a'~t; -1Jp(a)C; '0. 16 B, 4.
I(t>O"LLOC; 110. 116.
[I(a)OO?]tVLX.O~ X. 226a.

~(a)aL7;~Tp0C; NLX."1)PcX~OU '0.

trr1tCXVOC; 180.

KapL.AlC;.
'IapoGwvTOC; '1". 2, 25.
~3ri~eLC; 'I~GCX~~"(OU '0. GTp. 6!).
ILAO[U]OCVO~ (roc,o;) 187.
ItpxoC; 55.
'
~X.OCp~vo~ i\~t~LOU '0. i!pEut; 82.
IoooaLoc; Kip1t'ou '0. ciyop~v6[J-o~ 75.
Y.

~ouao,jA(J)v 71.

~n<x3ocx'1)t; 84.

I~CJ)TOCi'CXVOt; ~nl~wvTo~ '0. GTp. 66.

!TcXtpUAO; 'HpoS6lpo'J '0. 114, JI, 16.
l:TPCXT6vE'XO~ 117.
~'t'POC't"(a)v 59. 78.

11, 21.

TtXvcXO'LaOC; XOUClpa~~01J '0. O'' t"p. 55.

TELl'-o3e.Ot; 203.
~faLp.Ox.Aiit; ~A&ci'loV '0. GTp. (;4.
Tep"t'uAAo~ v. 'OOULVLO~.
'rL~epLo~) v. kAtXuSr.OC;.
T[ '(IoEOC~?] 114, n, 99.
Tt(J-!O:~ 8e.O"(LTOVOC; '0. 114, 11, 28.
Tr.I'-"t)at.3EOt; '0. 114, I, 15.
TLP.63!OC; 114:, I, SO.
TLfl-63e.o~ nOCp(J-LO~ '0. 114, I, as.
TLTOt; v. ~AOCOULOt;.
Tou(J-a."(oC; 26. 57.
.
'rou(Jo~yoc; 'HpOCX.~EL3ou '0. G't'p. 63.
Tpu<p(a)v 'rpu<p(a)vo~ '0. aTp. 57.
crr~~VLC;

I!.~OU[JoLOC;

&:px.(tlV 101..

~(J)a,aTp~To~ NU[LfO~6lP01J '0. 114,

~ciTup0C;

It~TOC;

!~(Jtocxo~ ~O. 61 bis. 71.

I~(I-x.oC; ATTtX '0. o"t'P~ 68.
~6l(Joocxo~ Io:v~rou '0-. oc)'op~'I6~o<; 75.

~a.~opVf,nOC;

2, so.
22. 25. 63. 79. 14(.
IiTUP0C; ~p't'EI'-L3dpoU '0. pl(a)v 82. 98?
I~"t"upot; Ko '0. GTp. 85.
I<xuII-CXx.ot; ~x.,j3YJc; 185, 84. 42.

27.

Ivv~POfO~ 79.
~ UpLax.oc; 114, ]1, 26.
.
~UpLO'X.O~ 'HpCXX.A!L3~ Tcx[ Vt1t~~_?] 184.
I(J)XpclT"t)' 77. 91. 114, I, 94.

78.

et>oc~~vo~ ?;cx't'o~ 3,

48.

<IlcxpcX3.,,~ 148.
<IlcXP~"IJOt; 57.

Ilcipv~ro~ 59. 69.

<Ilcir- v~i'0C; '0.

GTp. 68.
(I>cXPVOCY0C; i\ lLAAEOr, '0. Leplu~ 83.
et>cipvocY0t; Z1l3ou J~. aTp. 71.
<Ilcxpvocx:t)~ '205.

lIlLA . '0. 114, DI, 10.

[lIltAcl3e.A]fOC; 97.
et>'AlvoC; 107.
et>&AOX.OCAO; tflLAOx.ciAOU 1'. 2,

80.

<}l'A~~1)AOr, 4,ovuai~u '0. 114,

epLAO~e.VOr,

114,

I, 40.

I, 1'4.

I>LA'"M)t; AS(t}~ci~v~oc; '0. 1 t4,

11, 23.

-....II!II. ~aIJl52 " - -.......

238

hmJCU. N. V.

4iA~e; A&(a)v13ou '0.

11., I,

XPUfJO~ 4p~tix.ou X. 205.

..

x~3cxpto, cIpC-riou '0. a~p. 57.

404: 6> V 4]'A(a)"O~ '0. fJ'Tp. 6&.

4A~r.oe; 229.

CXXQ~ 187.
hCfJOC 212.
. 3Ca)v 6.

[4A]ou1[]? 198.
nTO~ 4Aciou,~ ~Xt%'f'IVJJ' locswQP1a ~Q~ 115.
IlToe; clAciQu'Q~ D(lp3a~oxA'ij~ X. It8.
4lou,o, Dcxp3lv~).i~ X. 198.
4AI't':vClYQe; 24, 1.

. 1)e; ~6l[tJ-a.~ou '0. <rTp. 71 .

toe; ICa)xpcx'rou '0. &fx6lY 91.
.. x""o~ 'O[A~L01tOA'T1)e;?] 98.
. td~e; 14:0. .

[~AI'?]~VCXY0c; 8p~aU~O{,AQU '0"p.. 69.

4A'Cl~o~ 64.
4lopfL'fIlv '0. 16 A.,

11-0, 6.

M.

X'f"~fI)V N~1JPcl~U '0. 11~,

YrJ~ ~L.... '0. ~p. 74.

o~ 'Icx!feAou '0. aTp. 68.

. ... o~ 'IE~3rir[ou] '0. <np. 89.
. oe; nOT~'iO~ 171.
oe; I(a)fl-ixou '0. aTp. 60.
po, 148.
. ~oe; 126.

JI. 8.

Xot'f'yl~c; Mvrj08,.)pou MIfn)(A~Pd~" 8.

Xv6lao, BpOCL30u '0. aTp. R3.
Xpci~1Jvo~ ~~PclloU '0. ~p. 54.
Xrip[~',] A'f[tlou] '0. 120.
XoupatQ~ 62. 55.
Xouvcr,rO~ 'Hpauc.lst3au '0. crTp. ".
XPllaTWalV 215.
Xpucn~o, Xpua,~ou T. 2t 98.

(alV

6.

CalV ALOVUG'LOU

107.

v. GRAMMATIOA Er ORTHOGRAPmOA.
LVooalea.
AntiquUID seri bendi gen.:
EproEI:

I pro EI:
.

aG1tov8a 8. 10.-a.tNA! 8.10.. - ~viGh, 11, ..

ci1\J.V1lfJTOC;. 24, 8. - E~YtV 2}!. - l'Jr,8-r) 29. 9aol"T6lV 114, B, 18. - i, 21, 17. 22, 46. - 1"AvllLov'ij'acx, 37. - fpoup'~r.f 2} 2.

O.pro OY:
~';OlA08~po 173. - PyupLO 11, 6. - ~sa.~o AI pro H~
115. - [41J]~oaTp~'ro 17~. - 4!ffLAO] 120.Aovx,cx, 77. - 1T:cr,~.,)RT'] ibid.
[lv8o~Jro 1i~Lfn'~n)pO 11,M. -; ~ 11,18, - ~~ I pro H et viee versa:
pa.VOFVTCX~ 11, 10. - . nAs,a~Clpxo 16 A, 5& [i]3'll'1Joupl'J{a)Cl IS3.
6>Aona. 11, 81. - TC 120.
EI pro I:
xp!lE&Ot 21, 18. - ~v"t"fI)vElvo; 97. 109 A. fLEA1J 52. 62.
i\pT!~tLaldV 2, tl. - 1\<pp03&&T1J 208. - ye.Lv,a.
~!lfJ'A!lOt; 18, 7. 18. 17. - nOa\3s\ou 94:.
3& 17, 88. 21, 14. l'ElVtdGX4&~ 21, 510. 87. cifs'P')X.sV pro ci<pnp1Jxl~ 12.
3uaife.uc.TOti 24, 18. - XEWV 204r. 205. 206. 'Ept'll 76, - EMI 15.
XAE'~1) 62. - TptxA&LVO'l 86. - AI'~ 62. - MSlulE~ 62.53.54. 56-69. 61.62.64:. 67. 71. 75.
A-rla'OL
et 6"t"O~ 22. 23. - fl-E'l'ealakl 21, 12. 16. 79. 80. 82. 8S. 86. 88. - uri[ll] 69.
aU~!I"~&V 21, 9&. In vocabulis derivatis a
i:~o.,ja~To 185, 7. - i~6Y)ae
t~ - ~o."aa:fUvo.t;
radiee V~: 3, a&. 17,27.21.22, a. 4.18.88. 28. 26,8.
ilI. 10. - Te'X01tO-rlO'ClVTI 198, 8.
27 b, 6. 50. 52. 53. !J5. 56. 58. 59. 63. 65. 77.
~OUAUti (poet.) 138.
78.80.81.90.91.97. 117. 12a.-'o31ifJMt~(lr.
la.~ii 11, I. - 'R'a.p&ax.&~afLi"6)v 16 J, IS.
7
a2, ,. - In voeab. derivatis a rade ";OALT: 17 saepius.
E~'YPf1J' tIOm. 1 , 81.
21 saep. 22 8aep. 23. 24:, 18. 37. 47 saep. 48. 91.
79. 109. - Dp!laxoc; 206. - 'Poufllvo~ 97. E pro AI:
ICl~!lvoc; 71. :ECXTOPVSLAO~ 2, 80. In voc. der.
A1)V&")~ 3, 42. 31.
a rad. TL(J-: 2, I'. 21,18. 84. 4:7, M.. 87. 58. 85. 87 1
H pro EI:
.
(add.). 110. 187. 203-207. 209. - 'ro~!lTt%L
"
~':1..
"\ '
acxlJoYJ(a)'t'ov ~7 , SI. - E~&TCXO'l)OV
-fII. 21. ?t,,'t22, 2. 91. - Xtpaov(laSl~a.L 189. 190.
ova.tt W. lB. - ~6AlI 22, 18. - Xp"'CI.~ 4:7, 8.

w.

238

INDIOBS. V.

OoDlODae.
auvY!VLXO~ 21, SI.

. 'Iv'YEAOt; 68. ciauvKpLTO~ 24,

lJlna.p

185, 27. - T~Tra,A~Ti3v 16, B, 11.

.tJ-2~'TOyx.OC\ 16 B, 47. - CXUTOyx.t 16 B,

55. -

la~Aouyx2.\

12.
91.

200,

1 -

iyivx'~.ot 21,

29. -

-r)VIVXEV 17,
~6V~(l' 77. - AOVxn 80.
EVl.EL'7C'OV~ot

58.

IK1t'Aouj')ta,\ 10. - TorK3'r)yrl1'0pO~ Iuvlfa,IO~ 1) 4, I, 27.

16 B, 46. - - ~OrX!XT ibid. - ~Q~Ly3u~ov 16 B, ivn:op&O., 47, 9. - mna.vTo, 47, 5. 97, s.
22. ~ T(3yX.O LV 6> V 16 B, 72. Ti3'Y~iv(J)v 16 B, 91.
auv_fipona. 2', 16. - tJuvfoP 35.

!la.a0'6v(a)'Ylpua~v 16 B, 80. - (Jteyxp-r}ILa.~(X 16 A, 81. 'Pa,3a,v~cdv 56.

~rxc.lpex V J6 B" 15. - ~p6'7roYXP.,)[aexa3cx,] 16 B,

86. TidYXP'>fl-2.TfI)V 16 B, 70.

[LOUA"I)Ta.t 16 B, 86 ....l- o3All-oUAofLiVOt; 16 B, GL
!AClTTOV(a)~~!v 16 A, ~. - ~P~0ll-tJ-EV 16 A, 9. , TO~fJ.lAAO'f'rCX 16 B, 92.
o:uTid~.,;oca, 16 B, 89. - cXCp!f1\(J-1t'~L,)aaa3a~ 168, 87.EtJ-~ti[VTl] 48; 10. - il-!'1tOAeliCau 8. 9. - i)tL~poi
31)x.e 16 B, ~~ - [fLv]rXfLtX(L1to&[e.'fLEvo~] 48, 18. . ~po31ialLr~&a" 16 B, 8). - [~]fL~61,v 48,90.-

TE~f"l)fLe.V1]t'1ta/t'p[3oc16 B, 98. - ~ll'~rtpti. 16 A, G.

~ "n)fL1t'pCalf"'v ~ 6 B, 16. - ~rn6A'v, 16 B, 78. ~npCal~O)'EVOU; 16 A, so. - TOfL~ttPCX 106. ~0tJ-1t'OTCX(J:OV 16 B, 1. - 't"6SI'-1tOAl'r&SV 16 B, 11. ~(;)fL~poao3(a)(J-1tLn~oV't" 16 B, 75.

XElvsa3a,L 17,
OAiQ~

38. ~1, 1 -

185, 11.
iXA1JaLa. 16 saepills. 11,
Exo[L,3,J 21, 84.
iaopo'Jroc; 22, 18.

r'VE~(lL 185, t.. H.

iI.

1x.x7;lou~ 9.

an)AA.." 22,41.115.116.
[Bo]puaa3iv1J~ 11, 1.

4,oaaxoup,31)~ 204: bis.

ataa'YCalyr) 11, 5.
suaCM'3t 75.
X~paoV1)aao~ 22, 2.

8. Romtnum deollnaUO.
'Y";ViO~ 78.
'EX.~~L1i' 173.
_
"Acx 68. 97. - l\.TTLV 199. - r6rt 62. - ML- e.1t'va'rcice.~ 181S, 41. - ~6l,at; 41. 58. 61. 82.
3p3ocT 185 saep. - Mox.x.~ 2, 98. - a,i3 , 89. 185, 40.
15. - D'a1C.Cl 2, 81. - %Ca)fL. 2, 31.
ZOup'tl 2, 28.
yuVa,lx.ClV 110. - 3UrCl:"pv w. - an)A,3[v] 118.
l!pEm 16 A, 93. 33. 59.
.
:E6)x.pci~v 67. - ' ~va,~'t'-e.",v 77. - KA~'4J3,V7)v
_Zea>~e.L 98. - KciptEL 62. - ni3sL 61. 69.
7-9. 97.
'E1t'XPTOU 114, I, 11. - nyxpci~ou 114f I, 17. }:Ca>x.pclTou 91. - KexAAta3lvou 97 bis.
KClAlUt.l!Call; 118.
ciPrJpso~ feme 56. 71.
i\X.LAAEOt; 62. 67. 77. 80. 83. - ~a,aLAlQ~ 186, a. 42. xpuaEo,f-. 56. 59. 61. 88. 70. (1.

4. Verborum deollnatio.
ci~Sx.ti.'t"'aT[1Jaa] 41.

x.cx~ax.au.v

3'Ex.6vLaav 187, 8 ..
XOa(L1iartv (poet.) 58.
iv!1X4~ 16 A, 19. B, 38. -ivivxa.a~ 11,
cifi~e.y 4:7,

29.

aU(L1C'apL&VErX3Ei~

16 saepillB.

'

B.

16 B,

~tXpa,al-m-(l, 16 A,
i~,vija&t%' 4:7, M.
'R'a~o(1)1'O 11, 4t.

29. 58.

,.

24"0

INDIOES. VI.

VI. NOTABILIA
CirSLV ~ npocY(l-x"t"oc ei~ lLSTXOAiv 185,
ci3eaLCl v.' x.a.3La'rci'l~L.
cit3,oL ~6L[La.( 196, 19.
oci3,o~ civoc'Y0pEuaL~ 200,

10. -

(lU "t"o(JtOAO, 16 B, s.

17.

"t"o~u-n~ ~'Aoao~L~ 24,

U"t"OXELp 185,

~La.tJ.OV-n 97.

atp.vnaTo~ XPOVtt> (In(lLvo~) 24, 8.

~xfJtci: oi. EV .- TW'I 'itOA'TV 18lS, 12.
ai.pela3L ~~ 't'~v e.vvicx tipX~~ 16 A, 39.
ia3civE.G3'L ~OC~ E,jvot~~ XOCt "t"!L[Jod~ 47,
xOAou3LOC (il x.~3"xoua~) 17, IS.
.x.pOV l~p 185, 29. 38.

3;.

~OUAEU'M)Pf,OV

ci3a,vocToLa,v (poet.) 99.

civcx3exea3<XL 1t'OAE(-LOV 185, 5.
tiv~x.Ta3<lL TLVL Tel 1tpcX.'Y[L(lTOC 185, 4:).
ciV(l~L,;pciax.ELV "t"1)V d.",Jv 16 At 53.

TL'IO~ 185,

9.

24.

Bysatlt. 47,

20.

31.

'Y~ve.,)
ul6~ (poet.) 99.
~3ea3(xL x,u3eL (ppet.) 58.
[iv]~~~ npoCiTocTOCV 49.
3OC(L~~ea~a.L UTC' ~vci'Yx,"t)~ civ3p(e)1ti,v"'lj~ 24,
3ocvELa"t"OCl 16 B, 84.

l:J.

rXVrTOCVa,t 't'LVel aycX.AtJ-CXTL 110. -

81.

a.~OPl':~ au",ocAAay11~ 21, 24.

~OCaLA&l~, Ti 16 A, 45. 185, 13.
ciax.~vo~ ,22, 31. 27, 6.
~o..,,3elv Tol~ x,a.tpol~ 16 A, 87.

[cifl-eL~;.a3ocL] 't'LV~ TL[L~aLv

ci~CX~EPELV ~tVt Sr.i~T(a)[.LCX 16 B, 40.

ci~3poa3(lL 24, 18.
ciV;'';L~~~O~ n6vo~ v. Ei~~ipeLv.

12.

42.

if!lw~ (!~u-rov i~,3L36vocf, aT~ TL) 22,

OCtpOpLCXL 16 B,

ciAOL30p7j-ro~ LO~o 21, 5.

[Lex 'Tii (= TO,J~) 16 B,

YARIA.

3"t)[L(a)felw~ ~~v 21'1

11.

35.

3"t)vclpLa 208- 207. 209.

~L(ll6)VLaV 16 At M. B, 17.
3" iOE&XV\Ja3OCL TO OC(J-T;pOV X(Xt SVVOUV 7tpO~ T1JV 'itOC
Tp01tOCLOV -;tc)
TpL8cx 22, 14.
.
3L~XE.l(J3oc, x.CXx.C;S~ 16 saepius.
3'ClAUE.LV ~v ~L[Jo1)" 16 A1 91. - xpua,ov 16 B, 38.
3,cxAuEa3ClL ~v ~vnv 7;PO~ 't'LVCX 16 A, 46.

civ'rixea3ClL eA~L36)'1 ocy3biv 26, 17.

ciVT&YfCXepov 2, 17. 3, M.
.
ciVU~~~A"IJTO' x.a,Aox,cxrcx.3'tt [25. 39].
3L(lVex,';'~ ~PO~OL~ 47, 28.
civu~6a"t"(x't"oL Sox,on!t; eI[Lev ~xu3~, 185, 8.
3r,ex~i~~E.a3cxr, TO ~ocfLatJ.~ 3,' E1tLO''t'OAOCC; 4 7, M.
TO civu~oaTcx t'ov ~~ ci'pE.~~t; 17, 18. .
8La.~pOC~TaG3L 't'oc aUlI-<P0pcdTCXTa. 't'fl ';;OCTpL8L 17, 9.
ci~LCX TO yavouc; V. 1;ClL8eUEa3aLo
I 8Li7;"t"CJ)I'-OC v. ocVOCtple!LV et ~epL~L1tTELV.
OC~LO~
vills 11, 25.

j8L<l't'OCTTaa3OCL arotppovCa)~ 185, 25.

'
ci~LCa)f14 TO ~v8po; x,~\ TJV 'itpoyo~wv 4: 7 t 21. - ";'o 3LOC'TiAE.l~ 1"11'1 cipx.~v 22, 31.
Livou~ 26, 7. - "t'wv ?t"poyo'lwv 22,' 18.
3L3ov~L ~t~ 't'LV(X 'r'lI-~v 16 A, 7
ci?t"ciYEa3OCL TOU~ ~ivou; 1>LAa,v3pro'7t'io.c 21, 21.
~Li'7;ELV ~'1 E?t"OCPf(E'OV 97, 8.
0' cXl:' (X~6)VOC; 22, ~'.
30X.LtLOC~E.LV: E8ox,LtJ.cxaev 1) '7tElpa. "t"ov~ x.o;;ouc; 21, 6.
~nClAAO'TpLOV TLVO~ "t"el ~~PlOVT(l' 16 B, 68.
~uaitp!Lx.TOC; AO)'~ (l~cx,vo~) 2', 8.
i1C'CXPCX'~TOC; 3~L~6)V 25, 10. - nAOuTeu~ 27, 6.
3(i)p~ ~~ ~ocp6301J 16 A, 6.
OCnOCil;.a3a,L Ei~ TOV 31)aexupov 46.
aTaAEuea30CL 47, ~d.
ci,;o3(30a3~L Tci lpyoc U'7ta x.-nP1Jx,~ 16 B, 85.
!yx.o~,a.~!&V 22, 91.

OC~OX~vs,v 199, 1 . .
ci1tOAUEL~ et 'i'r~POCAUeLv 16 B, 78.
cX1toAuaa3cxL T.t; ~dV ~a.pcip(a)v !lfLX.p~-rc.'~~ 185, 15.
cinT;.a3Cl' ~t; '7t'OA!LTEi~~ 24, 13.

a:pyo~ v. ~ocpLivCXL.
T apfLEva. ("t"wv ~AO(6)V) 16 B, 52.
cippa.~i3vE~ 16 B, M.
cipX'Tex.TovElv 97, 12.

cipX0'l~aUELV 77 bis.

cipwyo~ ~OAE[JoOLO (poet.) 99.

ah,~~ 16 A, 1.
Ei(LClPl'-i~ (nVT vE'X(J)(l-iv1)) 26, 8.
E\Q'~tJ-1)V (poet.) 99.
!t~ Ex.~aTo, 21, 19.

!ia~EpELV cive1t'~1l'"JTov 1:0'10'1 21,

8.

Ex.~ToaTu~ 47,

so.
i.x.~oclAE.LV TLV ex, 't'wv una.px.ov~(a)v 16 8, 68.
ix.xA"t)aLCl rLiv~TCX' 22, 6. [27. 28 ?]. - auVOC'YE.TCX,
U7tO T(;)~ OCPlov~(a)v 16 A, 85. - O'Uv~3pol~e"t"2.L 24,2.
-

auvEpx.&~L 16 A, 67.

ciaafl.-r)6)TO~ 47, ~2.

EX,X.0I'-L31i ('ro vexpou) 17,
ci<ruvx.eLTO; (<pLAoao~,Cl) 24, 12. 0 X.TLQ'T-n~ x.~t - 200.
[27, 11. 38]. 89.
ciau'lTiA!a;o~ O'xo'V&CXtOC 16 B,. 58.
!x.ov~~ v. ~a.pexeLv.
aTOx, X.P"IJI'-Cl"t"CX 16 A, 69.
!XTEU~ 16 A, 7'.
a.U3(xLPE"t"Ca)~ v. AeLToupyElv.
E~cxnoa"t"lAAeLv 185, 37. ~.

2S.

21,

M.

25,

14.

26,

14.

.241

DIDIOB8. VI.

!X,fM'IAA!LV 17, 16.

!XftlV,)t; v. x.iJ.3,a~riVL.
ex.reopi ('t"O vaxpo) 17,
&tL~6ALOV 67.
!tL1toLal., TLVL 3cipao; x\ ~6A~~V 185, s.
EfLf~VL~!LV ~v 1t:~p'OUG(<<v TO cxCJ'Aa6)~ 16 A, 88.
l~fUTOt; v. X,ex3La'T<XY(Xf,. "
1'l(3),v, T~ 185, S3.
lvo/rlcp'or; (fL2:A"n) 68.
.
-h l~o3o~ 'T~C; a.ropa.vo(Jt'~C; 203.,
!1tocv3pfl)~ 185, 8.
i~~PX,ELO', iJ 33. 97.
E1tLtvE&Y E'it't TO TtAolov, 185, 36. - Tol~ T~t; 1tOASLT!LOC~ 'tx,vEaL 21, f.
enLa.AAIG3OCL 1toALopx,elv 185, SI.
a1tL~!,xvua3~L 'it'ci<n)t; xa~o'ro~LCX~ O'AOX.A1)pLOCV 21, e.
~ aUVrSVLx,OV nri30C; w. 98.
!~f,3L36vL lcx.UTOV !T~ TL 16 B, 28. 22, 24. 34.
i'it'LX.pa.TILCl v. a'7t'OA ue.a3a.,E1rLfJ.!AEC; yEyvEa3ex( TlVL 185, 53.
&1tLlI-"1)VLSUELV 16 B, 83.'
e.~~cn)fl-o~ XPUtJlOY x.~t cipyUpLov 11.
e1tLtJx.Oi'C'O~ 129.
!1t:t(Mcla3OCL
.1tp63u~6v 'T'VOC; u~o",'niaaL 21, 11.
E1tLG"rOA v. 3L~ni~~atr3L.
e:nLtr"rpiep!LV at~ TL ) 85, 11. ge).
Enf.'T!Ailv ?t"P~~EL~ 185, 11. - ~ 3ox3snot 17, 12.
e'it'T3auELv 46.
!Ua.pia'TlI)~ 57. - auocp(aT~~ 68.
e.ua'n)p&ex 24, 20.
Ex.pa'~ .lpMV 24, 19.
EunoaLCl 82. 88.
.
f.uMa.3aL 57. i02. - eutrT3(Cl 62. 64. [59]. 62.
75. 79. 80.
iUX,P'GTiiv 3, 39. 96. 185, 1
eux,pLfJTYJpLOV 91. 181. 183.
I~L7rnOt; ~v3p,a.,) 17, ~.
IXiLV i3v(J;6)~ 16 B, ,12. - 1tPOTPO~V ET~ TL 11, 88.
~LA<)TL(-LOTErO~ ~yo~ TL' 12.
~"1)AOV ~tov OCAOL3op1lTOV 21, 5.
';3-1) Y. ~,AO~EVElv.
1lUtV el~ 1:'0 (J-'r)3iv 16 B, 82.
i)(J-L6x~eoc 16 A, 75.
i)I'-LaT~~po'l 11, 25.
";~OL TLC; -n oU3!~ 185, 97.
3iloc YPcXfLI'-Cl1:'OC 3, 14. 3eLa. (J.i')'ClAo3alpLcx 3, 383f!PCl~ELCX 16 A, M.
3&p~~!Uif.V 16 A, 48.
3apoc~onsc; 8. 9.
.
3u')'it'oAElv (poet.) 58.
\&pllov (= ~po~~ov) 46.
iXYrJ -rii'~ 'it'OAELT!tCl~ 21, ....
XCX3'G"rcl:VCXL ~v ~6A'V Ei~ itp.,)V1)V 17, 8. - ex.fCl v~
' I (J.epUTOV ~' 3
'
19K.u, 18. - IV
"afAe."
" \ " ~Cl
TV
taLV

2'.

't'o

~'~Y(LClTCl 17,

11.

~Cl3La'TCla3Cl' !t~' opyrlv 16 A, e2. - iGopo1toV 'roll;

iuaey!~x.6a, 22, 19. -"t"~ Iv3,v X.Cl'A6i~ X\ a\JtL-

f!~OV~Cd~ 185, 83.

x.JfOl 16 saepius. - E~!LYOV't!C; 24, 7.
Aik, ei~ x."l"i3vat 185,18. - Gvvapyel w. 1I2;
~'P0~
)f.(1TClu3',f.~3cx, aUVf.xia'l 'it'OA!(J-OL' 11, 7.
.
xoc~x,oAou3!lv ~ii ~6Sv ~p0i'0V6)V ci~wdtLClTL 22, 13Xa.TClACl(L~tiVtLV 3tx1l ~OU~ noc'pv0l'-,)acxv"tClC; 11, 11.
X,TClVUTf.a3Clt "tLVL TL 1'V TLVL 22, 10.
Xa.TOP&OO'3aL ~Af.la't"cx ciy3ci ~ nolEf. 17, 98. - 'tri
f.?;L~a.aa6tLi vex ciox.V(Ale; '21, 16.

x'"1)3ELa. 17, 28.

oL une.p fLl,oc~ X.&V3UVOL 21, 27.
XA"IJpovo(Ulv 24, 10.
x0fJtL~Ea3rtL ~V "tL(Jt-nV 16 saepiDI. - XexAXoo" ex. 't"!'t"prtX.OtrLtI>V 16 A, 71. B, .8.
'
X,JXA~EV 58.
XtI>AUE~3cxL 3LCi x,a'lI-MvCl~ 185, 90.
A(X,[L~V!tV ,j",ox,eLp'o~ 185, 43.
A!L"tOUpyilv ocu3'pi't(&)~ EV "til~ X,OLVit~ XpELCX~ 21, 1.
- [av ~~~ X,p.] ~~ !'7:PXI'OU a8, 2.
AOYOt; a"tiVOXtI>pit ET~ ~, 21, 18. - Xf"1)~ci~&)v x,C1l 'it'p(lY-:
~ci~tI>v v. "'rtpixea3cxL. - X6lp~a(xL 'er. o 8UVCl'tf.
21, ~.
.
Auaa3L 16 saepius.
(La.p'tUp!la3ocr. E~t f,'Av3p(J)m, x,ext ~POVOL~ 4 7~ 13.
(J.E1ClAo3(a)P'cx 3, 88.
(J.i3L(J.vo~ 16 A saepius.
~ACXvILI'-0velv 17, 94:. 37..
'
~iAAI'V: ci ~lA'Aoua(X r&vea'3~, ~p~~r.~ 186, 24.
[1'-]"r)~6p~o)v? 229.
~f,a3~a[ELC;?] 20.
(J.vri(J.')~ x,cipLv 21, .0.115-119.
vaAov 16 B, 50. ,
VE~&a"IJ~6" 17, 17.
V~CXI'-Cl 185, 26.
V&r.x~v rLrvefJ3~~ T'VO~ ~api TL'IO; 22, 38.
\1S6lT..pa:ELV 185, 84:.
v0fl-Lap.~ TO ~~ ~OA!(J)~ (' Ol~). 11, 1'.
~u",
X,OLV~ 48, 7.
oixE-:'ELcx 16 B, 15.
oix.ov6ILo~ 108.
OAOX,A"t)Pf. v. a'it'r.3..ixvutr3L.
0fl-0r.OT'1)C; v. u~03&'1~.
0e'~Ir.v Tciv a.(J-1til!LV 196, 2.
ou3f.vOe; -flGaov 185, s.
OVEXCX (poet.) 99.
lAOL 17,
0XU'p(a)l'-tl 16 B, 10.
.
~r.3luE(J3(lL x.cx~' ~~ta.v ~o rivou~ 26, 1. - v~o
3E<d'l ~eovo~a.~ 24, 11.
'it'CXPCX~OAEUEa3L trUI'-~a.x.tqc TOU~ 1df fLALCXC; XLv3uVOU~ 21, 28.

aur

1'.

81

242

INDIOES. VI.' .

1t"~poc3ix~a3t Et~ x.op.L3~v !%'J't'cfi 16 B, 77.

iClpa. vo~e.lv ?tctpa. TO ~~cp'G~(l 11, 20..
~<xpcx.'t'ffEa3a.L EY XpE" 185, 8.
'1tctp~'t',3Ea3ctL aLTOV i,Kocvov 16 A, 21.
'1t<Xpa1t'Ea3C1L 'r~ EXq>OP~ (TO VEKpOV) 17, ~.
'1ta.pE7n3"rJ(LE1v 22, 37.
'7tClpe.XEf.V SOCU't'ov e.XOV"r-1)V &'Ox."ov E'l~ "t'L 22,

aL't'(a)vLOC 16 A, 68axo,J't'A(i)aL~ 97.

aTOC~ KU~LX~VO~ 11, u.

a"t'e.Y~Ef.V 98.
a't'Eyox.tt>pelv 21, 18.
(JTT,A"tJ Aaux.6AL3o~ si,e Af.30U Aeuxo (15]. 22, 42.
27, 19. [36. 40. 187. 189. 190.192].

90. -

EOCUTOV ~PEfLoV XOCt taov 1t&aLv ibo 24.

a'r6Ao~ (Ei~ ~OCGLAe.L(x) 16 A, 46.
1ta.pEXEa3L icx.u"roV E~VOUV K~t tpLAOTLfLoV 185, 46. a't'poc't'ocYOt Byzamiorutn 47, 2. 93.
- X.PELC1~ [14. 15]. 16 At 65. - - )(,~l ELe; x.P~(L~- aTpoc't'O'7tE3ov 185 saepius.
~<-).., x.~i Ei~ 7t'e~i'fLciT(a)V AOYOV 16 A, 4.
aUyKEL;'LV V. X.OCLpO;.
~etp"tjyopelv 't'O (ju[L1t''t'wfL~ 21, 32.
aUfLLl'>t.rE(')~ tJuv.;,3aL~ 21, 24.
1t'C1PLe.V~L ov3iv~ XPOVOV ap'Y0v 185, 28.
qUlklkf.YVUG3C1L "rtVL X.OCT TL 21, 24.
'it"Clpc.lpELX 16, 18. 16.
(JUP.1t'EpL~ipEa3~L 16 saepius.
.'it"Cl't'P~!l, (i8aAtpol Ot~ xOLvi 't'~ -) 8.
GUfL~'t'(llfLOC E'7t't "t'LVL 21, 32.
1;ELpXTEUELV 244.
au~cpopoc E7tL ~LVL 21, 30.
1te.P~T~ '(Ti; 21, 29.
f1UV~AAa:r~ v. OCfoPfL~.
7tEpL1tL7tTELV 3LCX1:'t'wp-~aL 16A, 56.
aUVE~ c. acc. c. info 185, 13. 26.
'it'EpL'7tOLe.tv X.P-~~C1't'~ ~ '7tOA!f. 16 B, 37.
avva1t"Lai:~t13at '":'LV(I 185, 23.
~L~pocaKELv t1't'OAOV Et~ ~(f~AEL~ 16 A, 45.
atJvoLKL~ELV 7tOALV 185, 10.
'it"L'it"TEL". "rOC ~~O 't'WfL ~poa63wfL '7t'1t""t'OVT~ 16 B, 7S'1 au~'t'e.)..E10'3cxL "t'oc lpyoc 16 B, 39. - ~v fJXOLVL~'V
1tLaTEUEG3aL u~O 't'LVO; 185, 3.
-ib. 60.
1tA~p'ed(J.(1.'t'~ 185, 40.
f1XOLVLOCtOC 16 B, 58. 100.
'1to~a'tLo~ 213.
T~Lxo3o[LLOC 16 B, 62.
~oLfCa3'OCL civir(E~f~ 185, '9. - ci'J~~e.tJ~L'V 16 A, 98. "t'~LX0'7tOLe.lv 195, 3.
- OCpL3fJ:l)aLv E:~ broLfLou 16 B, 86. - ~tpEaLv si,e Te.AOC(J.~V 17, 31. 25, 20.
~~laEL~ 16B, 69.87. - 3,a:cta,v 185,7. - ~po- TE.'AElv ASLTOUrrLOCV 200, 12. - vocO\l 16B, 50.
3eaf.'1 TL'IO~ E'7t'L 't'LVL 16 At 41. - 7t:pOVOLOCV T-1)~ tp'JAOC- Te.AELOV ~6 ~';'~LafLoc 2, ~'5. 32.
x.~t; 24, 1'. - TL ~po Otp3OCA~WV 16 B, 24. - aUfL- "t'EAEL(tl~ E?tLrEL\lWax,e.tJ3~L 21, 20. '
fL~X.'~v 16 B, 6. - v~' e.OCUTO'V TLV 185, 10.
["t']i[p<p]o~ 46.
'7:0AEL"t'E,Je.a3L ocyvw~ 200, 18. - pLaTCl 21, 18. TC "t'E"rpOCX.L~ == TO TETOCp"t'OV 22, 96.
x,~AW~ 196, 11. 199, 10. -1tocaetv Op.OVOL~V 22, 27. "Mip!lv:';' Ex. 7:0AAW'V E't'MV 't'e.T7)p~(J-ev"Ij '7t'OCTPt~ 16 B,98.
?tO~PL~ (ie.p~) 16 A, 14.
't'L3EV~L TL 1tp6~ "t'LVOC '7tp6~ TLVCX TLfL~v 16 A, 14-.
'it"P~"rLtJ"t'EUE.L'V 47, 5.
I TLfLLO~ caras 11, 2.'). 't'LfL0,JaTapo~ 16 A, 6] .
. '1tpa."t"'t'e.a3~L l,OX,OY 16 saepius.
I TPLTEV~ 16 A, 60.
~polx.oc ('1tpEa~E,JE''') 200, 8.
Tp,n; 16A, 63.
1tpof.a~~G3~L aE(J-~w~ ~&e; E7;t3cx.p-f.~~ 47, 17.
I "t'PO'it"(XLO'V ,. iVt(f'"t'a.'V~L.
~POX01t"t'ELV (l-iXPL "t'a~ "t'wv IEClaT(;)v rVW(fE(a)~ 47, 6. TPO~a.'O<eoeo~ NaiK1i (poet.) 58.
'7tP0O'"1)(J-~'VELV TL 8LOC T'~O~ 185, 94.
V1t'e.pOC'it"08L30VC1L 16 A, 18. .
'7tp6~OAO' a"1)xbi\l (poet.) 58.
\nriIEa3oc, [EA'it'L3oc~] 25, 9.
~poaTOCT(xL (Coorum rnagistratus) 49.
,J';03ELrfLoc 'YL'VEa3OCL T1i~ TW'V X,OCA6)'V J1.0LOT'Y)TO~ 21,14.
'1tpoaepipEa3ocf. TLVL 22, 98.
V'7tOfLEVE'V "t'1,V TELx.030fLL~V 16 B, 89. - TL 34.
1tPOTOC"t'TEf.V T'\I~ TL 3, 37.
fe.,JYEL~ "t'LVO~ 11, 11.
?tpOTr.3e.'1OCL T~V 8ct'7tciv~v 16 B, so. - XpU(fO~ ibid. 63. I ~e.r.eELV ~'I OiX,ETELOCV XtOCt 't'ou~ ML~eAA~vC1~ 16 B, 15.
~POTPE'7;E(f3CXL TOV 3cifLO\l at~ ~A,)OV~C; EA1iL3!l<; 47,18. I tpLAo~Evil'V ~LvCl x.P"'fjaToi~ 713e.aL 21, 92.
- ~,vcl E'7;L TL 185, 5.
. tpLAO~EVOV (TO ~E.pt TOut; tlEAA~V(x~) 22, 17.
'1tu30Xp"rJGTOV 17, 80.
<p'AO'7tOCTPL~ 26, 5. 199. 200, 15.
.
[~]UpL~VEUa:"t'[OC;] 138.
tpLAoaTop'Yov (~O '7te.pl ~v ~<XTp,3oc) 22, 17.
?t'6lAElv e.t~ ~i3'fLvOV x,ocl 3,J0 TP'Te.l~ 16A, 60. - E'lC; <pLAOTE'~tG3(xL 't'L ETc; 't'L 208-209.
"t'L~(x "t'L(J-.,)Y 16 A, 94-.- x.a.\ ~'Je.l~3OCL ~p6c; "t'L 11. I tpLAOTLY.O't'e.pov !. Ix.ELv
aocfl-Eta. 185. 96.
tppoup~ = fpOUpLOV 195, 1.
ae.~oca~6'Yv(a)aTOr. 24, 6.
feOUpL~e.,V 212.
aL't"o3lt' 16 A, 28. !M.
tpua~, (uL6~) 104. 203.
GL~C&lvElv 16 A, 65.
f(1Yt'r;~ILV X.P~tL(xTOC T' 7t'OAE.L 199, 7.
I

I
i

..

243

INDICES. VI. VU.

. '

Xa.LpE binjs temisve adscriptum 215. 217. - xa.t I X.ELpL~ELV ~AEla't'cx. TW'I xor.'1WV 16 B, 72. (IV 124.
I ~6E(J)~ ~pocr63ou~ ibid. 6.?
l(XPX.~P 16A, 18.
Xp-naTrtL 16 B, a.. 87.
xcx.pLa~pr.OV 7S. 79. 80. 82: S3. 9Gb. 94. 182.: ~(J)p"~E(J3~r. 185, 10. 32.
242. 248.
w(Jo0'ti)t; 16, 18. 11.

Tci~' ~,

VII. INDEX LOCORUM, UBI LAPIDES SERVANTUR.

Berolini in museo: 178 1 (add.).
Charkoviae in museo Universitatis: 54.
.
Cheraoneai in monasterio: 184-189. 192. 193. 199. 212. 227. 229. 280. 281. 23"5. 23'6. 237. 289.
Conatantinopoli in museo societatia philologicae Graecae: 11.
Kioviae in museo Universitatis: 24f. 81. 81b (add.). 32. 38b (add.). 39. 39b (adtl.)~ 71. 91. 116-t-125.
131. 18Sa. 15S.

. .

Kiachinevi apud 10. C. f. Surutschanum: 20. 21-1-105. 29. 35b (alld.). 45. 87. 118. 120. 127. 141. 142.
145. 150.

In insula Leuce: 171.

.
Moaquae in museo historico: 10.18. 15b (cf add.). 17. 24a-e. 25. 27a. c. 37. 48. 4:4c (adtl.). 46. 52.
62 (cf. add.). 68. 64. 65. 68. 68 1 (atld.) 72. 73. 85. 87 1 (add.). 88. 98. 96. 97. 106. 107. 111.
114 (cf. add.). 124. 128b (add.). 130.182.148.153.162.164.166-170.196.
In oppido Oczakov: 121.
.
OdeaaBe apud Blockiom: 58.
.
in museo 80cietatis hist. et afchaeologicae: 1. 2. 3. [4 'tJ. 5. 6 (cf. add.). 9. 12. 14. 15a. 18. 19.
23. 28. 35. 38. 41. 42. 44. 49. 50. 51. 59. 60.

61-f-112~

66. 74- 77. 79. 80. 82. 83. 89. 95.

97 1 (add.). 100. 104.108.110. 113.119.122. 123. 126.128.129.129 1 (add.). 135. 186.187.

188b. 139. 140. 143. 144. 146. 147. 149. 154-15'7. 159. 161. 168. 172-179.190. 195. 198.
213. 218. 219. 226. 241. 142. 948.
in Dln,eo Universitatis: 86. 90. 117.
In oppido Pavl~lf.k in moseo regiaQ: 183. 134.
Petropoli in bibliotheca publica: ,16. 22. 26. 6. 109+115.
in museo quod vocatur Ermitage: 55. 67-1-99. 94. 101. 197. 203-t-210. 215. 232.
Theodoaiae in museo: 194. 200. 240.
.
Perierunt autlocisignotis latent: 7. 8. 27b. 30. 33. 34. 86. 40. 47. 4:8. 53. 57. 69.. 70. 78. 81. 84. 92.
98.102.108.151.152.180 - 188. 191" 202.211.214.216.217.220- 225.228.238.234.
238. 240. 244.
.'
.
.

--('<!~

ERRATA.
Page

))

1)

i~

tit. 2 v. 18 med. reponas Etn'PA.

v. 1 legas MtXpxo~ pro MtXPX10~.
sqq.
Bnm",.
v. 29 lorsq,u'ew lorsg'etI.
in tit. 13 pro n. forma reponas .n et te pro K.
v. inf. legas ",0 171 pro 151.
~8 in tit. 1,4 pro K forma ubique repooaB te.
43 v. 4 legas """. 95. 96 pro 99. 101.
45 v. 16-1 7 legas ckar)tacea pro charlacea.
48 v. 29 legas indicium pro indicim.
48 v. 30 quod (sive CUiMS metltionem) pro qtUJm.
55 v. 13 " arcAont-um pro p'-aetorum.
60 v. 27 )) eum
id.
118 v. 6 Kptz~a'to~
JJ Kptl~'to~.
181 in tit. 99 v. 12 spatium oblitteratum nimis latum indicavit typotheta.
139 in tit. 108 v. 1 in. litterae arctius erant disponendae, latius ad finem.
155 col. 1 v. 8 legas 1] (I'J pro ~ 'J.
158 col. 1 v. 23 141 140.
177 in tit. 185 v. 40 reponas oPMA9EIJ:.
187 v. 11 legas 8acri/ktdum pro sacr/iiculflfll.
212 col. 2 v. 7 legas Ermitage pro Ermitag.
4
6
7
8
27
27

Bmu.

Tab. 1.
, N~8.

1f~~Adv~ ....

0,

"QVARATION EVIDEBATVRCvMIV S
:ONESERVAVIMVSVTNEQVEIPSICONv,
',NEDIVTVRNAPEUERENTVRETINPOST,
':1 DECRETACIVIVMADSVMENDORVMCONSu
I1 'I' PRAESIDISPROVINCIAE, C' V' PERPENDERENTv
111'
EXEMPLVMEPISTVlAEADI""IERACLITVM
.~.
1
'1 :: QVAMQVAM TtRANOR VMCIVITASORKGINEM :j
':'1 DATIBENEfICIINONOSTENDATNECfACIlEQVAE ".'
1 , PERERROREM,AVTLlCENTIAMVSVRPATASVNTPIW,i.
I' SCRIPTIONE rEMPORISCON fIRMENTVRTAMEN;,',
,il, QVONIAMDIVIANTONINIPARENTISNOSTRIUTTEi: 'r i
, ,i; RASSEDETfRATRVMIMPERATORVMCOGITAMVSITE "::
I: I~I ANTONIlI"IIBJ:RIGRAVISSIMIPRAESIDISQVODATTINE :;
I!I',ADIPSOS!YR:ANOSQVIQVEABIISSECVNDVMLEOES \\1,
I:i EORVMINNVMERVMCIVIVMADSVMPTISVNTEXP :1"1
Ili STINOMORENlr--IIlMVTARIVOLVr1V-SRETINEANT 'i,}~
, ,IIIGITVl\QVAQVARATIONEQVAESIT AMSIVEPOSSESSi ,,'
1

10

11

15,

i,

20,

I PRNUECIlCAVSAMINPROM[RCAUBYS~QVOQVERE

I!',

BVSQVASTAMENPRISTINOMOREPRO'fESSIONIVS ,I: i
ADDISCERNENDAMVNlfICAMERClMdNIORVMEDE ':1; 'I'
:1 II'DASESSEMEMINERINTSEDCVMIlIYRICfVRVCTVM
:!I il 1
PERAMBITIONEM.DEMINVINONOPORT~ATSClANT :if It,
EOSQVIPOSTI'"iACfVERINTAD SVMPT~ KVC TVM 1I 'li!'
1"IIMMVNITATISITADEMVMlo.IABITVROSSI OSlEGATVS : : ::
ETAMICVSNOSTERVGIVRECIVITATISDI NOSESSEDE 1;1
dl
1

I1 I 1

25,

1
1

,11"1

30

1'1

::J

~~~6~P&$k~~T6~~~rvrT~~qfg~~}ll'f~y~V?~I:

:
"
STIMATVROSQVODORIGINEBENEfICIINONOVAESI ': "

T.DIGNOSliONORECIV[SfIERIPRAECEPERIMVS [5' ;;
! I UOYINIOITEPT):'".I\I\OL: APXOYL:I'B O~I\I--16I-1 t:'j
MQTYPAN.QN
XAIPEIN
:,
AN TlfPAepONT..Q,N8EI.QNfPAMMAT.G2.NtrfEM
I':
8
t! .<P tNT .Q.NM OWTTOT .QNK"fPLQNI-IMQ.~tJ. ANEI I: ~;:'
t ' KI.. .IT.QNKAIEVT~X
;: :: QN
,I,

c3.5,

"i

N~ 166.

If8

--:c------- -

Tab. H.

-_ . .

'

..

~~

~ N0 A ~
I

OEA~

JI,
''',

~,:f.'i:~
\;,!I
,0

1.:""

N I4JMY :

?t-.

PO~

E TI ,

MnOX(,i.::

c!<l\or..

XO~HDf,:~'.
.

I'JJ)

)" ,

Ir.

1 ~~flta.

ilo/,a

ABrAEIH01 ~I\M
N ~-: on p CTyepxt~
np~

TorENHC
N~167.

\ HAOT:

N~UO.

'AoNAi

KYOEI"

I (/\nO f

N" 169.
- ":'.....

~ .~.

tI 'l.

A"

"

'\.

~.

"

t..

.'

"r .

t'

Nrtv1A'