RIJETKA PLUNA OBOLJENJA

Prof.dr.Dragan Keser

SADRAJ
1.Rijetki pluni tumori
1.1.Bronhijalni adenom..........................................................................................................5
1.2.Alveolarni adenom............................................................................................................6
1.3.'' eerni tumor'' jasni elijski tumor.............................................................................7
1.4.Sklerozirajui hemangiom................................................................................................8
1.5.Pluni blastom...................................................................................................................10
1.6.Pleuropulmonalni blastom...............................................................................................11
1.7.Epiteloidni hemangioendoteliom.....................................................................................13
1.8.Lokalizirani fibrozni(vlaknasti) tumor (SFT)................................................................15
1.9.Kalcificirajui pseudotumor pleure................................................................................17
1.10.Desmoid tumor................................................................................................................18
1.11.Desmoplastini okrugli elijski tumor...........................................................................20
1.12.Meningeoma....................................................................................................................22
1.13.Meningotelialni nodulusi................................................................................................24
1.14.Kongenitalni fibroblastini tumor.................................................................................25
1.15.Primarni pluni limfom..................................................................................................26

2.Rijetka vaskularna oboljenja

2.1.Venookluzija......................................................................................................................28
2.2.Kapilarna hemangiomatoza.............................................................................................29
2.3.Primarna pluna hipertenzija..........................................................................................31
2.4.Mikroskopski poliangitis..................................................................................................32
2.5.Churg-Strauss sindrom....................................................................................................34
2.6. Marfanov sindrom ..........................................................................................................35
2.7. Erdheim-Chester-ov sindrom ........................................................................................37

2.8.Ehler-Danlos-ov sindrom ................................................................................................39

3.Rijetka metabolika oboljenja

3.1.Amiloidoza........................................................................................................................39
3.2.Idiopatska pluna hemosideroza.....................................................................................42
3.3.Metastatska kalcifikacija/osifikacija...............................................................................44
3.4.Malakoplakia.....................................................................................................................45
3.5.Nieman-Pick,Gaucher i Fabry oboljenje........................................................................46
3.6.Sindrom Hermansky-Pudlak...........................................................................................49
3.7.Alveolarna proteinoza i lipoproteinoza..........................................................................50

4.Nasljedna rijetka oboljenja

4.1.Pluna limfangioleiomiomatoza......................................................................................52
4.2.Multinodularna pneumocistina hiperplazija................................................................54
4.3.Hijalinizirajua granulomatoza.......................................................................................55
4.4.Malformacije traheje i bronha-traheobronhomegalija.................................................56
(Monier-Kuhn sindrom)
4.5.Pluna sekvestracija..........................................................................................................58
4.6.Kongenitalne bronhijalne ciste........................................................................................59
4.7.Adenomatoid malformacija.............................................................................................61
4.8.Kongenitalni emfizem.......................................................................................................62
4.9.Difuzna limfangiomatoza.................................................................................................64
4.10.Kartagenerov sindrom...................................................................................................65

5.Mijeana grupa rijetkih oboljenja

5.1.Idiopatska eozinofilna upala plua.................................................................................67
5.2.Traheopatija hondroosteoplastika..................................................................................70
5.3.Alveolarna mikrolitiaza....................................................................................................71

1.Rijetki pluni tumori

1.1.Bronhijalni adenom
Definicija: Bronhijalni adenom je ljezdani tumor u traheji ili velikim bronhijama koji obino
uzrokuje obstrukciju dinih puteva. Postoje razliite varijacije bronhijalnih adenoma.Svi su
benigni tumori plua koji nastaju rastom iz lijezda smjetenih u velikim bronhijama. U
upotrebi je esto i termin mukoidni glandularni adenom, a sinonimi su jo: bronhijalni
glandularni tumor, bronhijalni karcinoid tumor, adenokarcinom bronhija, kao i karcinombronhijalni adenom. Ovaj tumor veoma sporo raste i vrlo rijetko dovodi do metastaza.
Incidenca ljezdanog, kao i alveolarnog adenoma je 5,6*10-5
Etiologija:Uzrok nastajanja ovoga tumora je nepoznat.U nekoliko pojedinanih sluajeva
opisana je genetika aberacija, ali bez gubitka kromozoma.
Dijagnoza: Glavni simptomi ovoga oboljenja su: kaalj sa iskaljavanjem sukrviavog
iskaljaja u trajanju od najmanje 6 tjedana, vizing, rekurentne pneumonije i pneumonije sa
sporom rezolucijom.Veoma esto ovi tumori uzrokuju bronhijalnu obstrukciju, lokaliziranu
purulentnu upalu plua i absces, kao i krvarenja, te kolaps plunih lobusa i segmenata.
Primarna dijagnoza se postie radiografijom plua, dok se konana dijagnoza dobiva
patohistoloki biopsijom nakon bronhoskopije ili resekcije dijela plua. Na rtg snimku plua
se vide solitarni pluni noduli ili pneumonije u jednom segmentu ili lobusu plua.
Terapija: Terapija izbora je kirurko odstranjenje tumora. Poslije kirurke resekcije nastupa
kompletno izljeenje.U vrlo rijetkim sluajevima kod graninih tumora, postoperativna
kontrola mora biti obezbijeena u periodu od 4-5 godina da bi se izbjegli recidivi.

1.2.Alveolarni adenom
Definicija: Alveolarni adenom je solitarni, periferni benigni tumor plua koji je slian tkivu
plua unutar plua. Promjera je najee od 1 cm do 5 cm. Od alveolarnog adenoma
oboljevaju preteno starije osobe. Najee je asimptomatski, te se otkriva sluajnim rtg
pregledom plua.
Etiologija: Poto je patohistoloki veoma slian plunom tkivu pretpostavlja se da nastaje kao
produkt prekomjernog razvoja plunog tkiva. Takoe se dijagnosticira i kod starijih pacijenata
kao steeni tumor. Mehanizam razvoja tumora jo uvijek nije u potpunosti razjanjen, iako je
u pojedinanim sluajevima zabiljeena balansirana translokacija izmeu kromozoma 10 i 16.
Dijagnoza: Tumor je veinom bez simptoma i nema poremeaja plune funkcije. Kao to je
napomenuto otkriva se sluajnim rtg pregledom, kompjuteriziranom tomografijom ili
magnetnom rezonancom. Radiografski se registrira jasno ogranieni, periferni solitarni nodul
opisivan kao novi. Magnetnom rezonancom nalazimo cistine prostore sa centralnom

tenou koji upuuju na benignost procesa. Konana dijagnoza dobiva se patohistoloki

poslije biopsije plunog tkiva. Multicistine promjene koje nastaju prilikom rasta tumora
mogu simulirati promjene kod limfangioma i sklerozirajueg hemangioma. U svakom sluaju
elektronskim mikroskopom, mnogo bolje nego imunohistokemijskim studijama sa antitijelima
na apoprotein B i C humanog surfaktanta, otkrivamo da proliferacija ukljuuje neoplastine
tip II pneumocite. DNA citometrike studije pokazuju da su neoplastine elije alveolarnog
adenoma diploidne i ta pojava mnogo bolje nego nedostatak mitotine aktivnosti i nuklearni
pleomorfizam, podrava koncept da je alveolarni adenom benigni tumor.
Terapija: Terapija izbora je kirurko odstranjenje tumora. Postoperativna observacija nije
potrebna jer u dostupnoj literaturi nisu zabiljeeni recidivi, kao ni metastaze.

1.3.'' eerni tumor'' jasni elijski tumor

Definicija: ''eerni tumor'' je vrlo rijetki benigni tumor plua. Naziv '' eerni '' se odnosi na
znatnu koliinu glikogena u citoplazmi, a jasni na difuzni rast poligonalne citoplazme koja je
skoro kao voda. Mitostatske figure do sada nisu viene. Prvi puta je opisan 1963 godine i do
sada je u literaturi prezentirano oko 40 sluajeva ovoga tumora. ene neto ee obolijevaju i
to izmeu 31 godine i 67 godina (prosjeno 51 godina ).
Etiologija: Uzrok nastajanja ovog tumora nije jasan. Postoji nekoliko argumenata da jasni
elijski tumor raste kao dio spektra tuberozne skleroze izazvane genskom mutacijom ( slino
kao kod limfangioleiomiomatoze.). Postoji sumnja i na neuroendokrino porijeklo.
Dijagnoza: eerni tumor je skoro uvijek bez simptoma. Dijagnoza se postavlja sluajno rtg
dijagnostikom plua ili preko kompjuterizirane tomografije visoke rezolucije (HRCT).
Registrira se periferna lezija slina noviu i nema lobarnu predirekciju, a prosjenog je
prenika oko 2 cm (izmeu 0,7 cm i 6,5 cm). Tumor je okruglast ili ovalan, jasno ogranien,
nije inkapsuliran, bez hemoragija i nekroze i ne zahvaa pleuru, bronhije i plunu vaskulaturu.
Patolog putem analize plunog tkiva donosi konanu dijagnozu. Diferencijalno dijagnostiki
dolaze u obzir: acinic celularni karcinom, jasna elijska varijanta bronhogenog karcinoma i
metastatski bubreni elijski karcinom.
Terapija: Kirurka ekscizija je tretman izbora kojim se postie potpuno izljeenje. Potrebno je
samo uraditi detaljnu analizu bubrega poto esto sa ''eernim tumorom'' imamo i udruen
angiomiolipom (benigni tumor bubrega). Zabiljeen je jedan sluaj '' eernog '' tumora sa
lokalnim recidivom i metastazama u jetru i peritoneum 10 godina poslije kirurke ekscizije i
smrtni ishod 17 godina poslije ekscizije.

1.4.Sklerozirajui hemangiom
Definicija: Sklerozirajui hemangiom je benigni epitelijalni tumor ( uprkos drugom imenu
koje se zadralo iz istorijskih razloga) prvi puta identificiran i opisan od strane Leibow-a i
Hubell-a 1956 godine. Veinom obolijevaju ene i to u pedesetim godinama. Pretpostavlja se
da je povezan sa enskim seksualnim hormonima. Veina pacijentica je imunohistokemijski
pozitivna na estrogene i progesteronske receptore. Sastoji se uglavnom od dva tipa elija i to
povrinskih i okruglih elija. U jednoj studiji od 100 sluajeva sklerozirajueg hemangioma
95% je bilo smjeteno u periferne dijelove plua, 96% je bilo solitarnih lezija manjih od 3 cm
u promjeru i 74% je bilo asimptomatskih sluajeva.
Etiologija: Uzrok nastajanja ovoga tumora je nepoznat. Uzimajui u obzir ultrastrukturne
studije i imunohistohemijske analize smatra se da ovaj tumor primarno nastaje kao
proliferacija epitelnih elija, najvjerovatnije tipa II pneumocita. Inflamacijske elije mogu biti
rasute okolo, kao i podruja sa granulomima. Zbog toga pojedini istraivai ovaj tumor
nazivaju i '' pneumocitoma '' naziv koji se manje upotrebljava, ali je pravilniji. U svakom
sluaju egzaktna histiogeneza ostaje predmet daljih istraivanja.
Dijagnoza: Veina pacijenata je asimptomatska, ali se mogu javiti kaalj, bol u grudima i krv
u iskaljaju. Dijagnoza se takoe postavlja rtg dijagnostikom plua ili preko kompjuterizirane
tomografije visoke rezolucije (HRCT). Obje dijagnostike metode pokazuju jasno definisanu i
dobro uveanu tumorsku masu, vjerovatno i zbog angiomatozne komponente. Promjene su
ponekad multinodozne i registriraju se i 14 godina prije kirurke intervencije. Vie od
polovine tumora se nalazi u donjim lobusima i to preteno u desnom plunom krilu..
Kalcifikacije u samom tumoru nisu rijetke i zastupljene su sa 41% prilikom mikroskopskog
pregleda. Prilikom pregleda kompjuteriziranom tomografijom registriraju se podruja niske
transparencije sa cistinim promjenama. Konanu dijagnozu postie patolog poslije ekscizije
materijala ili biopsijom plunog tkiva. Difernecijalno dijagnostiki dolaze u obzir solitarne,
nodularne lezije kao to su bronhoalveolarni karcinom, dobro diferencirane metastaze titne
lijezde, bubrega ili melanoma, hamartoma, granuloma, Castleman's-ovo oboljenje, benigni
fibrozni tumor pleure...
Terapija: Metoda lijeenja je kirurka sa veoma povoljnim ishodom. Postoji nekoliko izvjea
o malignoj alteraciji ovoga tumora sa metastazama, ali je samo jedan sluaj dokumentiran sa
metastazama u regionalnim limfnim vorovima. U svakom sluaju sumnja se poveava ako
imamo jasnu patohistoloku dijagnozu sklerozirajueg hemangioma.

1.5.Pluni blastom
Definicija: Pluni blastom je rijetki ( 0,25 do 0,5% primarnih plunih tumora), maligni,
embrionalni tumor koji nastaje rastom iz primitivnog plunog mezenhima, slino
nefroblastomu ( Wilm's-ovom tumoru).To je primitivni tumor plua koji veoma slii
embrionalnim pluima. Sastoji se dijelom od bronhiolama slinom epitelu koji jako podsjea
na vrlo diferencirani fetalni adenokarcinom i od primitivne mezenhimalne strome (krvni
sudovi, miine elije, hrskavica...). Epitelijalni dio je uvijek maligan, dok stroma moe biti
benigna ili maligna. Raste veinom periferno, manjim dijelom u srednjim partijama plua i

kao polipoidna masa intrabronhijalno (27%). Javlja se u svim dobnim skupinama, ali najvei
porast je ipak ranije ( u prvoj dekadi) nego kod ostalih karcinoma plua. Zavisno od literature
vie obolijevaju ene ili je postotak ekvivalentan. Puai su meu oboljelima zastupljeni oko
83%, a 41% je asimptomatskih pacijenata. Pluni blastom je veinom veliki, dobro ogranieni
, ali ne i inkapsulirani tumor prosjene veliine izmeu 5 i 10 cm sa nekrozom u 50%
sluajeva. Mekan je i razliite boje od bijele, plave do ruiaste i hemoragine.
Etiologija: Etiologija je za sada nepoznata i ne povezuje se sa puenjem cigareta.
Dijagnoza: Dijagnoza se postavlja rtg pregledom, kompjuteriziranom tomografijom ili
magnetnom rezonancom. Mikroskopski pluni blastom se klasificira kao bifazini tumor koji
pokazuje razliite epitelijalne i stromalne komponente.
Terapija: Tretman izbora je resekcija. Postoperativna kontrola je neophodna jer je pluni
blastom sklon metastazama. Kemoterapija je neophodna ukoliko se dijagnosticiraju
metastaze. Ponekad se primjenjuje i radioterapija. Prognoza je veoma loa i pacijent obino
umire 9 mjeseci poslije dijagnoze uprkos kemoterapiji. Preivljavanje do 5 godina ima oko
16% pacijenata, dok ih samo 8% preivljava 10 godina. Prognostiki faktori su veliina
tumora < 5 cm ili metastaze u toraksu.

1.6.Pleuropulmonalni blastom

Definicija: Pleuropulmonalni blastom je agresivna maligna cista i solidni tumor (sarkom)

pleure na koji otpada manje od 1% svih primarnih, malignih tumora plua u pedijatrijskoj
populaciji. Najee oboljevaju djeca sa incidencom 8,7*10-6. Klasificira se u tri tipa:

Tip I predominantno cistini

Tip II cistini i solidni
Tip III predominantno solidni
Od tipa I obolijevaju preteno djeca sa 10 mjeseci, od tipa II djeca sa 34 mjeseca, dok od tipa
III obolijevaju djeca od 44 mjeseca. Porast histoloke evidencije o malignitetu i loija
prognoza rastu od tipa I do tipa III.
Etiologija: Uzrok nastajanja ovoga tumora je nepoznat, ali se pretpostavlja da se radi o
genetskoj greci. Citogenetska analiza pokazuje da je polizomija kromozoma 8 konstantna
slika. Klonalna proliferacija kod pleuropulmonalnog blastoma je ograniena na maligne
mezenhimalne elemente, podravajui zapaanje da epitelijalna komponenta nije maligna.
Dijagnoza: Pleuropulmonalni blastom se ne opaa samo u pluima gdje je lociran periferno,
ve i ekstrapulmonalno u medijastinumu, dijafragmi i/ili pleuri.Standardnom rtg
dijagnostikom plua i kompjuteriziranom tomografijom visoke rezolucije (HRCT) vidi se
podruje solidnog ili cistinog tkiva do veliine od 15 cm i ako se radi o pacijentu ispod 5
godina starosti raste sumnja na pleuropulmonalni blastom. Metastaze mogu da se pojave u

mozgu, kostima, limfnim vorovima, jetri, pankreasu, bubrezima i nadbubrenoj lijezdi.

Ovaj tumor se mora razlikovati od plunog blastoma koji se pojavljuje veinom kod odraslih.
Terapija: Radikalna kirurka ekscizija slijedi poslije kemoterapije koja je indicirana. Ponekad
je indicirana i radioterapija. Postoji miljenje da postoperativna kemoterapija u djece oboljele
od tipa I pleuropulmonalnog blastoma minimizira mogunost recidiva. Pleuropulmonalni
blastom je inae tumor koji veoma brzo raste. Prognoza ovoga tumora je veoma loa i to sve
vie to je tumor solidnijeg tkiva. Pol, godine, zahvaena strana i veliina tumora ne utiu
signifikantno na preivljavanje.

1.7.Epiteloidni hemangioendoteliom
Definicija: Epiteloidni hemangioendoteliom je rijetki tumor endotelijalnog porijekla sa
neizvjesnim ponaanjem. Postoje dvije varijante i to epiteloidni hemangiom i epiteloidni
angiosarkom. Prvi pokazuje usporeniji tok sa manjim malignitetom, dok je drugi veoma
maligan tumor. I epiteloidni hemangiom i epiteloidni angiosarkom potiu od elija krvnih
sudova i tee imitirati krvne sudove, ali sa neprepoznatim rastom. Mogu da se jave u svakom
tkivu, ali su preteno u pluima i jetri. Sporo raste, te je veoma pogodan za kirurko
odstranjenje. U polovini sluajeva je asimptomatski. Preteno obolijevaju ene ispod 40g.
starosti.
Etiologija: Uzrok nastajanja ovoga tumora je nepoznat i pretpostavlja se da je povezan sa
genetskim abnormalnostima. U jednom sluaju ovoga tumora kod kojega su bila zahvaena
meka tkiva lea, plua i kosti, citogenetskom analizom mekoga tkiva tumora naena je
translokacija kromozoma 7, 22, 14 i Y . Nije otkrivena uzrona povezanost sa navikom
puenja duvana.
Dijagnoza: Ako su simptomi prisutni onda ukljuuju bol u grudima, dispneju, kaalj i gubitak
teine. Ekstrapulmonalni simptomi mogu prethoditi ili slijediti plune simptome. Tipino
radioloki oboljenje se manifestira sa multifokalnim nodulima do veliine od 2 cm, jasno ili
slabije ogranienih, sa ili bez centralnih kalcifikacija. Diferencijalno dijagnostiki dolaze u
obzir metastaze na pluima, primarni bronhoalveolarni karcinom, infektivna granulomatozna
oboljenja, sarkoidoza.. Pregledom elektronskim mikroskopom tumora nalazimo endotelijalni
fenotip.elije tumora ponekad mogu imati citoplazmatske vakuole i ponekad formiraju male
vaskularne strukture.
Terapija: Prva linija tretmana je kirurka. Ona ponekad slijedi poslije kemoterapije posebno u
sluajevima multiplih nodula ili plunih metastaza. Radioterapija nije preporuljiva posebno
kod sarkoma zbog rane elijske rezistencije tumora. U sluaju solitarnog epiteloidnog
hemangioendotelioma lijeenje je mogue izvesti samo kirurkom ekscizijom. Ipak veina
pacijenata sa epiteloidnim hemangioendoteliomom se ne podvrgava terapiji. Smrt veinom
nastupa zbog respiracijske slabosti. Vrijeme preivljavanja je u prosjeku neto preko 5 godina.
Pacijenti sa klinikim simptomima ili rairenom intravaskularnom, endobronhijalnom,
intersticijskom ili pleuralnom zahvaenou imaju loiju prognozu.

1.8.Lokalizirani fibrozni (vlaknasti) tumor (SFT)

Definicija: Lokalizirani fibrozni (vlaknasti) tumor (SFT) je rijetki, benigni, solitarni tumor
pleure (benigni fibrozni mezoteliom, submezoteliom i pleuralni fibrom). Prvi puta je opisan
1931 godine od strane Klemperera i Rabina. Ponekad rastom tumor prelazi i na strukture
plua. Postoji i rijea maligna forma ovoga tumora sa metastazama. Pacijenti su veinom bez
simptoma, a oboljenje nema predirekciju za pol i dob.Takoe nije naena povezanost sa
izlaganjem azbestu. Rjee zahvaa peritoneum i perikard. Moe da se lokalizira u plunom
parenhimu, nosu i paranazalnim sinusima, gornjim respiracijskim putevima, medijastinumu,
titnoj lijezdi, jetri, parotidnoj lijezdi i orbiti. Veinom obolijevaju odrasli i to u estoj i
sedmoj dekadi ivota.
Etiologija: Uzrok nastajanja ovoga tumora jo uvijek je nepoznat.
Dijagnoza: Veina pacijenata je bez simptoma. Kod jedne treine pacijenata prisutni su
simptomi kao to je kaalj, ponekad sa sukrviavim iskaljajem, bol u grudima, dispneja i u
3% do 5 % sluajeva hipoglikemija. U 10% pacijenata moe se nai i osteoartropatija.
Dijagnoza se postavlja sluajno prilikom rtg snimka plua ili kompjuteriziranom
tomografijom. Prosjena veliina tumora je 4 cm, a zabiljeene su dimenzije od 1,5 cm do
17,5 cm. Veinom se lokalizira u desnom hemitoraksu. Najvei tumor je znao teiti i preko 1
kg. Ipsilateralna pleuralna efuzija je zabiljeena u 17% sluajeva. Ponekad i svojom
veliinom tumor izaziva nespecifine simptome. Lokalizirani vlaknasti tumor producira
supstancu slinu hormonu koja dospjeva u krvotok i izaziva hipoglikemiju koja se moe
zavriti hipoglikemijskom komom i ak smru. Kod neobjanjivo izazvane hipoglikemije
uvijek treba pomisliti na lokalizirani fibrozni tumor. Diferncijalno dijagnostiki dolaze u obzir
mezoteliom, sarkomatoidni karcinom, sinovijalni karcinom, hemangiopericitoma i
fibrosarkom.
Terapija: Kirurko odstranjenje tumora je terapija izbora i momentalno dovodi do
normaliziranja glikogena u krvi. Poslije operacije maligne forme ovoga tumora preporuuje se
kontrola na 6 mjeseci. Registrirani su lokalni recidivi i 17 godina poslije kirurke resekcije.
Prognoza je loija ukoliko tumor zahvaa pluni parenhim, grudni ko i dijafragmu. Znaci
loije prognoze su i signifikantna celularna atipija, poveanje mitotike aktivnosti, kao i
ekstenzivna nekroza.

1.9.Kalcificirajui pseudotumor pleure

Definicija: Kalcificirajui pseudotumor pleure je benigni, vrlo rijetki, spororastui tumor koji
raste u obliku plakova. Sastoji se od multiplih, mikroskopskih, kalcificirajuih tjelaaca. Do

sada je u literaturi zabiljeeno samo 30 sluajeva kalcificirajueg pseudotumora pleure.

Obolijevaju neto vie ene izmeu dvadesete i tridesete dekade ivota.
Etiologija: Etiologija je nepoznata. Postoje pretpostavke da kalcificirajui pseudotumor
pleure predstavlja sklerozirajui zadnji stadijum inflamatornog miofibroblastinog tumora.
Dijagnoza: Dijagnoza se postavlja rtg snimkom plua ili kompjuteriziranom tomografijom, a
zatim slijedi biopsija tkiva. Veliina tumora je izmeu 3 i 5 cm. Karakteriziran je sa
predominantno limfoplazmocitnim infiltratima sa povezanim hijaliniziranim kolagenom i
psamomatoznim ili distrofinim kalcifikacijama.
Terapija: Terapija je kirurka resekcija sa potpunim izljeenjem. Zabiljeen je samo jedan
sluaj lokalnog recidiva 7,5 godina poslije kirurke resekcije.

1.10.Desmoid tumor
Definicija: Desmoid tumor je benigni tumor slian pleuri koji nastaje u tkivima koja se sastoje
od tetiva i ligamenata kao to su ruke, noge, abdomen i ponekad plua. Ovaj tumor koji se
naziva i agresivna fibromatoza, je tip mekotkivnog sarkoma i smatra se benignim zato to se
ne iri na ostale dijelove tijela. Ponekad moe da zahvati oblinja tkiva i organe i tada ga je
teko kontrolisati. Termin desmoid prvi puta je upotrebio Muller 1838 godine i potie od
grke rijei desmos to znai tetivi slian. Desmoid tumor od svih neoplazmi ini 0,03%, a
kod pacijenata sa familijarnom polipozom kolona prevalenca ovoga tumora se penje na 13%.
U povjesti bolesti, pacijenata sa desmoid tumorom, nalazimo podatke o traumi ( najee
kirurkoj) u otprilike 25% sluajeva. ene obolijevaju dva puta ee nego mukarci i to
veinom poslije poroaja. Kod djece je taj omjer jednak. Od desmoid tumora obolijevaju
pacijenti izmeu 10 i 40 godina.
Etiologija: Najvjerovatnije nastaje iz oiljnog tkiva poslije traume. Formira se iz vika
oiljnog tkiva formirajui izgled tumora. U obzira dolaze i hormonalni faktori ali i genetska
povezanost. U toku je prouavanje gena familijarne polipoze na kromozomu 5. Na endokrinu
etiologiju sugerira to da se oboljenje javlja kod mladih ena u toku i poslije trudnoe, da se
opaa regresija tumora tokom menopauze i poslije tretmana tamoxifenom, kao i poslije
uzimanja oralnih kontraceptiva. Proliferativni odgovor fibroblasta na estrogen se jo
prouava.
Dijagnoza: Postavlja se rtg snimkom plua, kompjuteriziranom tomografijom visoke
rezolucije ili magnetnom rezonancom. Ove pretrage su veoma korisne da se tumor diferencira
od ostalih struktura radi planiranja kirurke intervencije. Magnetna rezonanaca ima prednost u
odnosu na kompjuteriziranu tomografiju. Konana dijagnoza se postavlja biopsijom ili
resekcijom tumora. Moe se upotrebiti i elektronski mikroskop na kojem vidimo vretenaste
elije desmoid tumora koje se pojavljuju kao miofibroblasti, te se ini da je dolo do
abnormalne proliferacije miofibroblasta koji normalno nestaju tokom kasne faze oporavka

zbog povrede. Kolonoskopija je indicirana da se ispita prisustvo Gardner-ovog sindroma. Od

laboratorijskih nalaza korisni su vimentin, alfa glatki miini aktin, miini aktin i desmin u
diferenciranju desmoid tumora od ostalih tumora.
Terapija: Kirurka resekcija je najbolji i jedini tretman koji dovodi do potpunog izljeenja.
Radioterapija moe da se primjeni kao tretman kod recidiva ili kao primarna terapija da se
izbjegne sakaenje zbog kirurke resekcije. Farmakoloka terapija sa antiestrogenima i
inhibitorima prostaglandina moe takoe biti upotrebljena. Antiinflamatorna terapija se daje
kao pomo kod bolova i otoka. U sluaju recidiva ekstraabdominalnog desmoid tumora kod
kojeg je kirurka terapija kontraindicirana ili u sluaju recidiva, kemoterapijski reim sa
doxorubicinom, dacarbazinom i carboplatinom moe biti efektivan. Poslije kirurke
intervencije magnetna rezonanca moe biti korisna za monitoriranje recidiva. Inae su lokalni
recidivi zabiljeeni u vie od 70% sluajeva desmoidnog tumora.

1.11.Desmoplastini okrugli elijski tumor

Definicija: Desmoplastini okrugli elijski tumor je maligni tumor plua koji je prvi puta
opisan 1991 godine. Vrlo je rijedak i jako agresivan maligni tumor karakteriziran sa
recipronom translokacijom t (11;22)(p13;q12) povezanom sa EWS-WT1 gen fuzijskom
transkripcijom. Javlja se veinom u abdomenu, ali i u pluima. Osobitosti ovoga tumora sa
lokacijom na pluima je koekspresija citokeratina (AE1/3, epitelijalnog membranskog
antigena, CAM 5.2) i mezenhimalnih markera (vimentin, desmin, neuronspecifina enolaza),
kao i WT1. Oboljevaju veinom adolescenti i mlai ljudi i to preteno mukarci. Do sada su
zabiljeena 32 sluaja ovoga tumora i to 29 mukaraca i 3 ene sa rasponom godina od 6 g.
do 54 g. (prosjeno 25 g.) Kada se javi u pluima, obino je metastaza iz drugih organa, kao
to su testisi, jetra, peritoneum, etmoidalni sinusi i limfni vorovi u aksili. Moe takoe da se
javi istovremeno u pluima i u drugim organima.
Etiologija: Nepoznati su uvjeti pod kojima ovaj tumor nastaje. Za njega je karakteristina
translokacija izmeu Ewingovog sarkom gena na kromozomu 22 i Wilmsovog tumor gena na
kromozomu 11, tako da nastane fuzijski gen sa izrazom DNA veznog podruja WT1.
Dijagnoza: Glavni kliniki simptomi su bol u abdomenu i gubitak teine. Prosjena veliina
tumora je oko 10 cm. Dijagnoza se postavlja kao i kod prethodnih tumora, ali i obiljeivaima
antitijela. Najbolji marker je miogeni obiljeiva gena prekidaa koji je najosjetljiviji i
najspecifiniji. Koristi se jo kao marker i WT1 protein. Makroskopski desmoplastini okrugli
elijski tumor je karakteriziran bijelom i vrstom tumorkom masom, a mikroskopski malim,
plavim elijama sa jasno izraenim hiperkromatinim jedrom sa vrlo oskudnom citoplazmom,
okruenih gustom vlaknastom strumom. elije su nediferencirane i sumnja se da su
epitelialnog, mezenhimalnog ili neuralnog porijekla.
Terapija: Tretman tumora je razliit od sluaja do sluaja, a najee je zastupljena kompletna
resekcija kao jedini tretman. U sluaju pojave metastaza primjenjuje se postoperativna
kemoterapija i ona se pokazala kao djelotvorna kod mlaih pacijenata. Lijeenje je obino
dugotrajno sa redovnim kontrolama, jer su remisije este. I pored svega ne postoji pravo

iskustvo u lijeenju ovoga tumora. Prognoza je takoe veoma loa i 16 od 22 pacijenta su

umrla i pored terapije u razmaku od 8 do 50 mjeseci poslije inicijalne terapija. Prosjeno
preivljavanje je oko 17 mjeseci.

1.12.Meningeoma

Definicija: Ovo je vrlo rijetki solitarni, benigni tumor plua sa incidencom 1,3*10-5. U
normalnim uvjetima to je tumor meninga mozga. Preteno obolijevaju ene i to izmeu 24 i
74 godine prosjene starosti 56 godina. Veinom se nalazi u lijevom plunom krilu veliine
od 0,4 do 12 cm. Do sada je u literaturi opisano oko 20 sluajeva plunog meningeoma.
Etiologija: Uzrok nastajanja ovoga tumora je nepoznat. Postoje pekulacije da pluni
meningeom potie od elija mezoteliuma (membrane koja pokriva plua), ali ova
pretpostavka nije dokazana.
Dijagnoza: Na rtg snimku plua ili kompjuteriziranoj tomografiji vidimo jedan ili rjee tri
nodula. Dijagnozu postavlja patolog poslije biopsije tkiva ili kirurke ekscizije.
Terapija: Kirurka ekscizija je najee jedini tretman i dalja terapija nije neophodna. Vrlo
rijetko se registrira maligna varijanta meningeoma, meningeosarkom koji moe da
metastazira. U tom sluaju se preporuuje kemoterapija.

1.13.Meningotelialni nodulusi
Definicija: Ovo je tumor promjera nekoliko milimetara kojega sainjavaju male grupe elija
koje formiraju nodule i prvi puta je opisan 1960 godine poslije pretraga na svjetlosnom
mikroskopu i u prvi mah se mislilo da se radi i kemoreceptorima slinim karotidnim
tjelacima. Kasnije, ultrastrukturalnim i imunohistokemijskim ispitivanjem , je utvreno da se
radi o nodulima koji su sastvaljeni od elija koje slie arahnoidalnim elijama leptomeninga.
Ovo oboljenje se preteno dijagnosticira kod ena i to u omjeru 5:1 izmeu 12 i 91 godinu,
prosjene starosti od 58 godina. Pridruena oboljenja kao to su tromboembolizam, srana
oboljenja i malignitet, koja se esto nalaze na autopsiji, nisu jo zadovoljavajue uzrono
objanjena. Noduli su u promjeru od 2 do 3 mm.
Etiologija: Etiologija ovoga tumora je nepoznata, kao i elije koje ga sainjavaju.
Dijagnoza: Dijagnoza se najee postavlja sluajno patohistoloki prilikom pregleda zbog
drugih oboljenja ili na autopsiji. Prethodno meningotelialne noduluse dijagnosticiramo
kompjuteriziranom tomografijom visoke rezolucije i to visokom frekvencijom. Prekancerozna
detekcija je takoe mogua. Ovi nodulusi, koji se rijetko opisuju u radiolokoj literaturi, mogu

biti bilateralni i predominantno sa perifernom lokalizacijom i najvie do 3 mm u promjeru.

Pojedini su jasno ogranieni, dok ostali mogu da konfluiraju bez jasne granice. Pojedine lezije
su monoklonalne, dok su ostale poliklonalne , to dovodi do zakljuka da su sve lezije vie
reaktivne nego neoplastine. Diferncijalno dijagnostiki dolaze u obzir metastaze malignih
tumora.
Terapija: Poto su noduli benigni nije potrebna nikakva terapija. Noduli ne utiu na plunu
funkciju i bez simptoma su. Prema tome nema zabrinutosti kada se dijagnosticiraju
meningotelialni nodulusi.

1.14.Kongenitalni miofibroblastini tumor

Definicija: Ovo je vrlo rijetki tumor sa dobrom ili loom prognozom, zavisno da li je solitaran
ili multinodularan. Incidenca kongenitalnog miofibroblastinog tumora je 4,3*10-6.
Etiologija: Uzrok nastajanja ovoga tumora je nepoznat.
Dijagnoza: Najee prvu dijagnozu postavlja radiolog (rtg snimak plua ili kompjuterizirana
tomografija visoke rezolucije- HRCT), dok konanu postavlja patolog poslije biopsije tkiva ili
resekcije materijala. Registrira se intersticijalna i peribronhovaskularna proliferacija
uniformnih miofibroblastinih elija.
Terapija: Najbolji tretman je radikalna kirurka resekcija. Kod generalizirane ili
multinodularne varijante u kasnom stadijumu kirurka resekcija nije mogua, te je prognoza
ovih varijanti tumora vrlo loa.

1.15.Primarni pluni limfom

Definicija: Ovo je rijetka grupa tumora, u koju spada manje od 1% svih limfoma i manje od
5% od svih ekstranodalnih limfoma, a koja potie od elija prekurzora limfatikog sistema.
Normalno tumor koji se naziva limfom raste izvan plua. U svakom sluaju, postoje neki
tipovi tumora koji rastu primarno unutar plua. To su : limfom marginalne zone, EBV T i B
elijski limfom, limfomatoidna granulomatoza, posttransplatacijski limfom. Postoje takoe
primarni limfomi koji nastaju iz pleure: HHV-8 udruen i pyothorax udruen sa velikim B
elijskim limfomom.

Etiologija: Uzrok nastajanja primarnog plunog limfoma je nejasan. Virusi, ali i radijacija se
optuuju da potiu rast ovoga limfoma. Postoje pojedini izvjetaji o porastu ovoga limfoma u
posljednjoj dekadi, ali bez ozbiljnije epidemiloke analize ovo se treba uzeti sa rezervom.
Dijagnoza: Od simptoma se navodi samo kaalj. Dijagnoza se postavlja kao i kod ostalih
navedenih tumora( Rtg, HRCT,patolog..). Obino se nalaze bilateralni pluni nodulusi do
veliine od 3 cm. Histopatolokim pregledom nalazimo heterogene populacije elija
ukljuujui male limfocite, plazma elije, monocitoidne elije i transformirane velike
limfocite.
Terapija: Potrebna je vrlo egzaktna dijagnoza od strane patologa zbog toga to postoje
specifini kemoterapijski protokoli za razliite vrste limfoma. U odreenih limfoma mogue
je uraditi kirurku resekciju poslije kemoterapije. Spektar limfoma se kree od bronhudruenih limfoid-tkivnih (BALT) limfoma sa niskim malignitetom do limfomatoidnih
granulomatoza kao vrlo malignih tumora. Dnevno oralni chlorambucil moe biti odgovarajua
kemoterapijska opcija, u pojedinih pacijenata sa ogranienom boleu, dok se CVP
(cyclophosphamide, vincristine i prednisolon) moe razmatrati u pacijenata sa rairenim
oboljenjem.

2.Rijetka vaskularna oboljenja

2.1.Venookluzija
Definicija: Venookluzija je vrlo rijetko oboljenje koje je karakterizirano okluzijom plunih
vena, ali i plunih arterija. Prvi puta je opisano 1934 godine od strane Juliusa Hora. Odlikuje
se poveanjem krvnog tlaka u pluima sa krvarenjem. U konanici je oteena i plinska
razmjena u pluima. Veoma je teko odrediti pravu incidencu ovoga oboljenja, jer se mnogi
sluajevi klasificiraju kao primarna pluna hipertenzija. Procjena je da je godinja incidenca
0,1 do 0,2 sluaja na milion osoba u opoj populaciji. Prema nekim studijama preteno
obolijevaju mlae osobe enskog pola, dok druge studije zakljuuju da je odnos izmeu
spolova 1:1.
Etiologija: U veini sluajeva oboljenje je uzrokovano lijekovima koji se upotrebljavaju za
gubitak teine. Od ostalih uzroka spominje se infekcija, iako nema uvjerljivih podataka o
povezanosti venookluzije i infekcije. Pretpostavka se bazira na izvjetajima da su venookluziji
prethodila stanja slina gripi (Toxoplasma Gondii, Epstein Barr-ov virus, CMV, HIV). U
etiolokim faktorima spominju se i genetski faktori, izlaganje toksinima (silicijum, soda prah,
kemoterapija), trombotike bolesti i autoimuna oboljenja.
Dijagnoza: Kliniki se oboljenje karakterizira poveanjem plunog krvnog tlaka i kapilarnim
krvarenjem, to dovodi do kalja sa iskaljavanjem sukrviavog iskaljaja, dispneje pri naporu
i letargije. Kako oboljenje napreduje javlja se cijanoza, bol u grudima i desnom epigastrijumu
zbog kongestije jetre. U mnogim sluajevima se javljaju i respiracijske infekcije. Fizikalni
pregled je prilino nespecifian. Na rtg snimku plua se vide Kerlijeve B linije koje su
rezultat kronine plune kapilarne hipertenzije sa stalnom transudacijom u intersticijum i

uveanjem plunih limfnih sudova. Pleuralni izlivi su takoe esti, za razliku od primarne
plune hipertenzije. Odsustvo Kerlijevih B linija ili drugih rtg abnormalnosti ne iskljuuje
venookluziju. Kompjuterizirana tomografija pokazuje glatko septalno istanjenje, difuzne ili
mozaino, krpasto, zrnaste sjene, brojne male nodule, pleuralni izliv ili podruja plune
konsolidacije. U nekim sluajevima je zabiljeena i medijastinalna limfadenopatija. Korisna
je i srana kateterizacija, dok ventilaciono-perfuziona scintigrafija plua pokazuje normalnu
ventilaciju i fokalnia podruja hipoperfuzije. Ovo moe voditi pogrenoj dijagnozi kronine
tromboembolijske plune hipertenzije. Konana se dijagnoza postie samo kirurkom
plunom biopsijom, dok se transbronhijalnom biopsijom vrlo rijetko postie na osnovu nalaza
hemosideroze i jedne ili vie skleroziranih venula koje su karakteristika i starenja.
Hemosiderin se moe nai u alveolarnim makrofagama ili u intersticijumu. Diferencijalno
dijagnostiki dolazi u obzir idiopatska pluna hemosideroza ili Wegenerova granulomatoza.
Venookluzija moe biti udruena sa kapilarnom hemangiomatozom.
Terapija: Jedina prava terapeutska mjera je transplatacija plua. Od ostalih mjera moe se
primjeniti oksigenoterapija, vazodilatatori, antikoagulansi i imunosupresivni lijekovi, ali sa
veoma slabim efektom. Prognoza venookluzije je veoma loa i veina pacijenata umire unutar
dvije godine od postavljanja dijagnoze.

2.2.Kapilarna hemangiomatoza

Definicija: Kapilarna hemangiomatoza je rijetko oboljenje karakterizirano angiomatoznim

lezijama sainjenim od proliferativnih i infiltrativnih malih krvnih sudova, veinom kapilara u
peribronhalnom, perivaskularnom, septalnom ili pleuralnom vezivnom tkivu.Kapilarna
hemangiomatoza je tumoru slina formacija kapilara smjetena u periferne dijelove plua.
Normalno se nalazi jedan kapilarni sloj ekscentrino u alveolarnom zidu koji olakava plinsku
razmjenu. U ovom oboljenju se formiraju dva ili vie slojeva kapilara koji oteuju plinsku
razmjenu i rezultiraju krvarenjem. Bolest brzo napreduje uzrokujui fatalnu plunu
hipertenziju. Od kapilarne hemangiomatoze obolijevaju veinom mlae osobe i to sa
incidencom 2,6* 10-5. Do sada je u literaturi registrirano oko 19 sluajeva kapilarne
hemangiomatoze.
Etiologija: Etiologija ovoga oboljenja je nepoznata. Pretpostavlja se da nastaje prije roenja i
da je povezano sa genskim malformacijama.
Dijagnoza: Vodei simptom je kapilarno krvarenje koje rezultira iskaljavanjem sukrviavog
iskaljaja. Registrira se i progresivna despneja ( kratkoa daha). Na rtg snimku plua se vide
mrljasto, zrnaste sjene rasute bilateralno u donjim dijelovima plua. CT visoke rezolucije
pokazuje da se svaka lezija satoji od tri sloja sa fokalno, nodularnim neprozirnostima u centru
lezije,okruene sa krpastim i zrnastim sjenama i istanjenim interlobularnim septama na
marginama. Ovim oboljenjem su veinom zahvaena djeca. Dijagnoza se postavlja
patohistoloki poslije plune biopsije i pokazuje umnoavanje kapilara u istanjenim
alveolarnim zidovima.

Terapija: Za sada ne postoji kauzalna terapija. Od kada je detektovan vaskularni faktor rasta i
otkriveni antiangiogenski lijekovi za lijeenje metastaza, dolo se do spoznaje da bi neki od
ovih lijekova mogli biti upotrijebljeni u lijeenju kapilarne hemangiomatoze. Manji broj
pacijenata je podvrgnut transplataciji plua, kirurkom odstranjenju jednog plunog krila ili
tretmanu sa interferonom alfa 2 a. Ovi tretmani su doveli do poboljanja, dok su ostali
pacijenti bez tretmana umrli unutar 7 mjeseci do godinu dana od postavljanja dijagnoze.

2.3.Primarna pluna hipertenzija

Definicija: Primarna pluna hipertenzija je oboljenje koje se karakterizira hipertenzijom u

plunom krvotoku. Na ovo oboljenje obino mislimo kada detaljnim klinikim i drugim
pretragama nije otkriven uzrok plune hipertenzije Normalno je krvni tlak u plunom
krvotoku puno nii nego u sistemskom krvotoku omoguavajui optimalnu plinsku razmjenu.
U primarnoj plunoj hipertenziji krvni tlak je slian tlaku u sistemskoj arterijskoj cirkulaciji.
Od ovoga oboljenja preteno obolijevaju ene i to izmeu druge i etvrte dekade ivota
Etiologija: Uzrok nastajanja primarne plune hipertenzije je zlouporaba lijekova koji se
koriste za gubitak tjelesne teine. Ovi lijekovi mogu interferirati sa pojednim substancama
koje reguliraju krvni protok u plunoj cirkulaciji. Ovo oboljenje se moe simulirati na
laboratorijskim ivotinjama.
Dijagnoza: Kliniki simptomi koji potiu od reducirane plinske razmjene u obino mladih
pacijenata induciraju mjerenje plunog krvnog tlaka. Uz kaalj i iskaljavanje sukrviavog
iskaljaja, nalazi se i dispneja, zamor, sinkope i prekordijalni bolovi. Negativan rtg nalaz na
pluima i izrazita hipertrofija desnog srca, uz normalne funkcionalne nalaze su putokaz za
postavljanje dijagnoze primarne plune hipertenzije. Kateterizacijom lijeve komore iskljuuju
se oboljenja lijevog srca, kao i uroene srane greke. Promjene na vaskularnom krvnom
protoku se takoe mogu registrirati kompjuteriziranom tomografijom visoke rezolucije.
Klinika dijagnoza se potvruje patohistoloki analizom VATS-biopsije.
Terapija: Dostupni su veoma skupi lijekovi koji kontinuiranom aplikacijom omoguavaju
sniavanje plunog krvnog tlaka i time bolju plinsku razmjenu. Od ostalih lijekova se koriste
inhibitori kalcijevih kanala, ACE inhibitori, hidralazin, fentolamin, prostaciklini, nitroglicerin
i oksigenoterapija. Ponekad se moe razmatrati transplatacija plua.

2.4.Mikroskopski poliangitis
Definicija: Mikroskopski poliangitis je sistemska inflamacija malih krvnih sudova koja
uzrokuje malnutriciju perifernog tkiva. Razlika izmeu polyarteritis nodosa (PAN) i
mikroskopskog poliangitisa (MPA) je odsustvo vaskulitisa u malim krvnim sudovima
ukljuujui arteriole, kapilare i venule u pacijenata sa PAN-om , ali prisustvo istoga u

paciejnata sa mikroskopskim poliangitisom (MPA). Kategorija vaskulitisa malih krvnih

sudova koja se odnosi na antineutrofilna citoplazmatska antitijela (ANCA) i koja se
karakterizira nagomilavanjem imunih depozita, ukljuuje mikroskopski poliangitis,
Wegenerovu granulomatozu i Churg-Strauss-ov sindrom. Mnogi razliiti organi mogu biti
zahvaeni, a meu njima najee plua i bubrezi. Krvarenje je najee registrirani simptom.
Incidenca ovoga oboljenja je jedan do dva na sto tisua stanovnika. Bijelci vie obolijevaju od
crnaca i to preteno mukoga spola. Mikroskopski poliangitis se moe manifestirati kao blagi
sistemski vaskulitis sa blagom bubrenom insuficijencijom ili kao akutna bolest sa brzim
pogoranjem bubrene funkcije i plune insuficijencije.
Etiologija: Etiologija je nepoznata. U literaturi se najee spominju autoimuni uzroci.
Dijagnoza: Od simptoma imamo kaalj sa iskaljavanjem sukrviavog iskaljaja, dispneju,
gubitak teine, groznicu, kone promjene i mialgije. Dijagnoza se kliniki postavlja
disfunkcijom dva ili vie organa, pozitivnim ANCA testom (antibodies detected in the blood) i
radiolokim promjenama, kao to su bilateralna, iregularna,nodularna zasjenjenja sa
kavitacijama, a ponekad i difuzni parenhimni infiltrati, udruenim sa reduciranim krvnim
protokom i istovremenim krvarenjem u razliitim organima. Konana dijagnoza se potvruje
analizom biopsije tkiva plua, bubrega i koe.
Terapija: U veini sluajeva mikroskopskog poliangitisa terapija sa kortikosteroidima je
sasvim dostatna. U tekim sluajevima moramo razmatrati i ordiniranje imunosupresivnih ili
citostatskih lijekova. Ishrana pacijenta zavisi da li pacijent ima renalnu insuficijenciju ili
pankreatitis. Preivljavanje od momenta postavljanja dijagnoze je dvije do pet godina u 75%
sluajeva.

2.5.Churg-Strauss sindrom
Definicija: Churg-Strauss sindrom je imuno oboljenje karakterizirano inflamacijom malih do
srednjih krvnih sudova. Najee su zahvaeni plua i koa, ali mogu biti zahvaene i arterije
mozga i drugih organa.Ovaj sindrom je praen astmom, alergijskim rinitisom i nalazom
eozinofilije u tkivima i perifernoj krvi.
Etiologija: Uzrok nastajanja ovoga oboljenja nije u potpunosti razumljiv. Sugerira se da je
Churg-Strauss sindrom imuna (alergijska) reakcija na pojedine lijekove.
Dijagnoza: Simptomi mogu varirati zavisno od zahvaenih krvnih sudova, ali veinom
podsjeaju na infarkt. U veini sluajeva pacijenti imaju u istoriji bolesti podatke o astmi.
Ostali simptomi su vruica, gubitak na teini i eozinofilija u krvi. Na rtg snimku plua
registriramo nekavitarne infiltrate koji mogu biti difuzni i prolazni, ali takoe i nodularni i
masivni. Na koi se vide petehije i vorii. Od laboratorijskih nalaza registriramo povienu
sedimentaciju, leukocitozu, poviene eozinofile u perifernoj krvi, te povien IgE.
Funkcionalni testovi pokazuju u prvo vrijeme opstrukciju, a kasnije restrikciju sa snienim
difuzijskim kapacitetom. U bronhoalveolarnom lavatu nalazimo eozinofiliju koja se nalazi i u

drugim oboljenjima tako da se slika maskira. Patolog donosi konanu dijagnozu poslije
analize tkivne biopsije. Najee se nalaze eozinofilni infiltrati, sistemski nekrotizirajui
vaskulitisi i granulomi.
Terapija: Na prvom mjestu je terapija sa kortikosteroidima. Na drugom mjestu se moe
razmatrati imunosupresivna terapija, kao to je terapija sa ciklofosfamidom. Rijetko je
potrebna primjena azathioprima.

2.6. Marfanov sindrom

Definicija: Marfanov sindrom je sistemsko hereditarno oboljenje koje zahvaa mnoge organe
izmeu kojih i plua. Najee se nalazi pneumotoraks i /ili emfizem. U Marfanovom
sindromu nalazimo fragmentaciju elastinog tkiva bez primarne abnormalnosti molekula
elastina. Poremeaj postoji u drugoj komponenti vezivnog tkiva, a to su mikrofibrilna vlakna.
Iako je zahvaeno vezivno tkivo u cijelom tijelu, glavne klinike manifestacije vezane su za
tri sistema: skeletni, oni i kardiovaskularni sistem. Dijagnozu postavlja kliniar bazirajui se
na pacijentovim navikama. Na Marfanov sindrom treba posumnjati u pacijenata sa
poveanom rastezljivou koe i abnormalnom pokretljivou zglobova. Poremeaj vezivnog
tkiva moe biti prisutan mnogo godina prije nego to se pojave manifestacije na pluima.
Etiologija: U osnovi ovoga oboljenja nalazimo genski defekt. Slijedi defekt enzima i
nemogunost pravilne sinteze strukturnih proteina.
Dijagnoza: Dijagnoza se postavlja analizom klinikih znakova, laboratorijskih nalaza, rtg
snimkom ili CT plua i biopsijom zahvaenog organa. Skeletne su nepravilnosti najizrazitija
obiljeja Marfanovog sindroma. Pacijenti imaju izduene donje i gornje ekstremitete, visok
nepani luk i pojaanu savitljivost zglobova. Kraljenica je deformirana, kao i grudni ko.
Karakteristina je bilateralna dislokacija ili subluksacija lee zbog slabosti suspenzornih
ligamenata. Najozbiljnije je zahvaen kardiovaskularni sistem. Fragmentacija elastinih
vlakana tunike medie aorte dovodi do aneurizmatskog irenja i dislokacije aorte. Srani zalisci
se mogu prekomjerno rastegnuti dovodei do patolokog protoka krvi. Biopsijom se
registriraju degenerativne promjene tkiva elastinih vlakana. Nalaz biopsije plua nije
specifian i pokazuje uglavnom emfizematozne promjene.
Terapija: Ne postoji dostupna, specifina terapija za ovo oboljenje. Jedino se moe obezbjediti
simptomatski tretman. to se tie duine ivota pacijenata sa Marfanovim sindromom ona je
izmeu 30 i 40 godina, iako neki pacijenti doive i duboku starost. Smrt moe nastupiti bilo
kada zbog rupture aorte.

2.7. Erdheim-Chester-ov sindrom

Definicija: Erdheim-Chester oboljenje je rijetka forma generalizirane akumulacije lipida u

specijaliziranim bijelim krvnim elijama koje se skupljaju u kotanoj sri. Histopatoloki je
sliano Langerhansovoj elijskoj histiocitozi, a karakteristine su radiografske promjene na
dugim kostima. Otprilike 35% pacijenata, pored kostiju ima zahvaena i plua. Mogu takoe
biti zahvaeni srce, retroperitoneum i ostala tkiva.
Etiologija: Od etilokih faktora najvjerovatnije da se radi o genskom defektu. Slijedi defekt
enzima i nemogunost pravilne sinteze strukturnih proteina.
Dijagnoza: Dijagnoza se postavlja analizom klinikih znakova, laboratorijskih nalaza, rtg
snimkom ili CT plua i biopsijom zahvaenog organa. Plua mogu biti simetrino zahvaena
sa difuznim,retikularnim sjenama. Pojedini pacijenti imaju granulome sline kao kod
inflamacije. Funkcionalni testovi pokazuju nalaz opstrukcije. Od klinikih znakova registrira
se dispneja i lako zamaranje. Torakoskopskom plunom biopsijom nalazimo proliferaciju
histiocita sa fibrosom u pleuri i perivaskularnom intersticijumu. Imunohistokemijski
histiocotne elije su CD68-pozitivne, alfa 1- antihimotripsin- pozitivne, S100 proteinnegativne i CD1a-negativne. Scintigrafija kostiju i magnetna rezonanca pokazuju simetrinu,
diametafizealnu leziju u distalnom dijelu femura i proksimalnom dijelu tibije. Na ovo
oboljenje trebamo uvijek posumnjati kada naemo povean holesterol.
Terapija: Ne postoji dostupna terapija za ovo oboljenje. Dostupan je jedino simptomatski
tretman sa oralnim kortikosteroidima i intravenozno sa clodronatom . Prognoza ovoga
oboljenja je veoma loa.

2.8.Ehler-Danlos-ov sindrom

Definicija: Ehler-Danlos oboljenje je takoe sistemsko hereditarno oboljenje koje osim drugih
tkiva moe da zahvata i plua, a obiljeeno je poremeajem u sintezi i grai kolagena. Koa je
pojaano rastegljiva, a zglobovi pokazuju neuobiajenu pokretljivost. Klinika heterogenost
korespondira sa mnogim prepoznatim subtipovima.
Etiologija: U etiologiji oboljenja nalazimo genski defekt. Biosinteza kolagena je kompleksan
proces koji moe biti poremeen genetskim pogrekama zahvaenih strukturnih gena ili
kodnim genima za enzime nune za dogaanja nakon prepisivanja, kao to je kriano
vezivanje kolagenih vlakana. Slijedi defekt enzima i nemogunost pravilne sinteze strukturnih
proteina.
Dijagnoza: Dijagnoza se postavlja analizom klinikih znakova, laboratorijskih nalaza, rtg
snimkom ili CT plua i biopsijom zahvaenog organa. Pluna zahvaenost se manifestira
pneumotoraksom i/ili emfizemom, ali takoe i krvarenjem i cistinim promjenama na

pluima. Osnovni defekt vezivnog tkiva moe uzrokovati ozbiljne unutranje komplikacije
kao to su: ruptura debelog crijeva i velikih krvnih sudova, proirene vene, prolaps mitralne
valvule, dijafragmalne hernije i razliite one promjene.
Terapija: Ne postoji specifina terapija za ovo oboljenje. Simptomatski tretman je za sada
jedini dostupni tretman.

3.Rijetka metabolika oboljenja

3.1.Amiloidoza
Definicija: Amiloidoza se definie kao grupa oboljenja kod kojih dolazi do depozicije
amiloida u razne organe, kao i u plua. Sam naziv '' amiloidoza '' je upotrijebljen prije vie od
sto godina, dok je prvi sluaj amiloidoze opisan prije vie od tristo godina. U svakom sluaju
tek u posljednjih 20 godina je razjanjen nastanak i struktura amiloidnog proteina. Iako
amiloidoza nije karcinom, spada u grupu veoma ozbiljnih oboljenja. Razlikujemo nekoliko
razliitih formi depozicije u pluima i to: peribronhijalnu nodularnu i alveolarnu, difuznu
alveolarnu i peribronhijalnu i difuznu perivaskularnu. Druga podjela je na primarnu plunu i
sistemsku amiloidozu. Imunohistohemijskom ili biohemijskom analizom diferencirane su
mnoge razliite forme amiloida. Pluna amiloidoza je alveolarno oboljenje sa postepenim
pogoranjem dispneje i radiolokim perihilarnim promjenama koje podsjeaju na edem plua,
ali bez uzroka ili znakova edema. Pod mikroskopom se vide alveole koje su ispunjene
granuliranim eozinofilnim materijalom, periodino acid Schiff pozitivnim. Ponekad se nae
pjena od makrofaga i pukotine holesterolskih kristala. Rjee se registriraju limfoidni
intersticijalni infiltrati ili intersticijalna fibroza. Inae se amiloidoza dijeli u tri glavna tipa
koja su veoma razliita i to: a) Primarna amiloidoza kao oboljenje plazma elija koje potiu iz
kotane sri i obino se tretira kemoterapijom. Veinom su zahvaeni srce, plua, koa, jezik,
titna lijezda i intestinalni trakt. Lokalizirani amiloid tumor se nalazi u pluima. b)
Sekundarna amiloidoza koja je uzrokovana kroninom infekcijom ili inflamacijskim
oboljenjima kao to su reumatoidni artritis, familijarna mediteranska groznica, osteomijelitis
ili granulomatozni ileitis. Predirekciono mjesto za ovu amiloidozu su slezena, jetra, bubrezi i
limfne lijezde. c) Familijarna ili hereditarna amiloidoza kao jedini tip amiloidoze koji je
nasljedan. Veinom se nalazi u zatvorenim etnikim skupinama. Ovaj tip amiloidoze je
karakteriziran perifernom senzornom i motornom neuropatijom, esto autonomnom
neuropatijom, kao i kardiovaskularnom i renalnom amiloidozom. Opaa se karpalni tunel
sindrom. Ostali tipovi amiloidoze ukljuuju lokaliziranu amiloidozu, b2 mikro globulinsku
amiloidozu i Alzheimerovo oboljenje.
Etiologija: Postoje razliite forme amiloidne depozicije u pluima i to: a) primarna amiloidoza
kao bolest nepoznatog uzroka, b) sekundarna amiloidoza koja je uzrokovana drugim
oboljenjima, kao na primjer plazmocitomom (hematogenim tumorom) ili c) kroninom
inflamacijom u sluaju reumatoidnog artritisa.

Dijagnoza: Simptomi i znaci amiloidoze su nespecifini, zavisno od organa koji je zahvaen.

Amiloidozu plua nalazimo veinom kod primarne amiloidoze i to kao fokalne plune
noduluse, traheobronhijalnu leziju ili kao difuzni alveolarni depozit koji uzrokuje dispneju.
Dijagnoza se najee postavlja analizom bronho-alveolarnog lavata poslije bronhoskopije.
Karakteristina histoloka slika se najee sluajno vidi, poslije biopsije koja je uraena u
sluajevima atipine klinike slike. Radioloki i CT nalaz visoke rezolucije su najee
nekarakteristini i u sluaju solitarne amiloidoze se mogu zamjeniti sa tumorom.
Terapija: Solitarna forma primarne plune amiloidoze se rjeava kirurkom ekscizijom. Kod
difuzne forme bronhialne amiloidoze radi se laserska dezobliteracija. U sluaju sistemske
amiloidoze tretira se primarni uzrok amiloidoze (plasmocytoma, kronina sistemska
inflamacija..). Difuzna amiloidoza plua se tretira simptomatski. Prognoza kod sekundarne
amiloidoze zavisi od uspjenosti tretmana osnovnog oboljenja, a kod familijarne amiloidoze
zavisi od tipa srodstva. Sve forme renalne amiloidoze imaju lou prognozu, kao i amiloidoza
povezana sa plazmocitomom. Miokardna forma amiloidoze takoe zavrava smru usljed
aritmije. Najpovoljniju prognozu ima lokalizirana forma amiloidoze slina tumoru.

3.2.Idiopatska pluna hemosideroza

Definicija: Idiopatska pluna hemosideroza je oboljenje sa depozicijom eljeza u pluima,
koje se manifestira u ranom djetinjstvu i kasnije u adolescenata, veinom mukaraca. Kod
odraslih je benigniji tok bolesti. Pacijenti su najee sa anemijom uzrokovanom nedostatkom
eljeza.
Etiologija: Etiologija ovoga oboljenja je nepoznata. Najvjerovatnije je ovo oboljenje pojedinih
strukturalnih proteina plua (kao elastina) koje uzrokuje krhku strukturu plua i kasnije
krvarenje. Hemoglobin iz crvenih krvnih elija se oslobaa i vee za nepokrivene strukturalne
proteine.
Dijagnoza: Simptomatologija je veinom povezana sa intraalveolarnim krvarenjem udruenim
sa dispnejom, anemijom i ponekad groznicom. Radioloki se registrira bilateralna
konsolidacija plunog tkiva slino kao kod upale plua. Pacijent kalje i iskaljava iskaljaj
smee boje koji potie od eljeza iz ostataka krvi. Dijagnoza se postavlja biopsijom plunog
tkiva i to VATS biopsijom zato to se oboljenje manifestira u formi mrljastih zasjenjenja koja
mogu da se promae u sluaju male transbronhijalne biopsije. Postoji takoe i nekoliko drugih
oboljenja koja mogu da imitiraju sliku idiopatske hemosideroze, kao to je Goodpasture
syndrom. Kod idiopatske plune hemosideroze nemamo renalnog oboljenja, kao i autoimuna
antitijela i uopte prognoza je povoljnija.
Terapija: Za sada za idiopatsku plunu hemosiderozu ne postoji specifina terapija.
Preporuuje se jedino simptomatska terapija za anemiju.

3.3.Metastatska kalcifikacija/osifikacija
Definicija: Metastatska kalcifikacija i osifikacija je oboljenje koje je karakterizirano
deponiranjem kalcijuma u pluno tkivo. Laka i srednje teka forma ovoga oboljenja je bez
simptoma i ozbiljnih organskih problema. Teka forma utie nepovoljno na plinsku razmjenu
u alveolama.
Etiologija: Postoje tri vrste metastatske kalcifikacije/osifikacije:
U prvoj takozvanoj bubrenoj formi metastatske kalcifikacije/osifikacije dolazi do gubitka
kalcijuma preko bubrega koji uzrokuje mobilizaciju kalcijuma iz kostiju. Dolazi do poveanja
kalcijuma u krvi iji je nepovoljni efekat deponovanje kalcijuma u pluima.
U drugoj formi koja je uzrokovana hiperparatireoidizmom dolazi do mobilizacije kalcijuma iz
kostiju pod uticajem parathormona i posljedine hiperkalcemije (poveanja Ca u krvi), te
deponovanja kalcijuma u pluima.
Trea forma je idiopatska hiperkalcemija koja dovodi do neobjanjivog poveanja kalcijuma u
krvi, te ponovo posljedinog deponovanja kalcijuma u pluima.
Dijagnoza: Pacijenti su veinom bez simptoma. Kompjuterizirana tomografija i radiografija
plua ukazuju na depozite kalcijuma u pluima kao bilateralne,mikronodularne promjene
preteno u gornjim dijelovima plua. To se potvruje poslije transbronhijalne biopsije plua i
konane dijagnoze od strane patologa.
Terapija: U sluaju bubrenog oboljenja, dijaliza ili bubrena transplatacija vraaju
metabolizam kalcijuma u referntne vrijednosti.
Hiperparatireoidizam se kao prekomjerna funkcija lijezde rjeava kirurki
I konano kod idiopatske hiperkalcemije nivo kalcijuma se sniava medikamentozno.

3.4.Malakoplakia
Definicija: Malakoplakia je benigno oboljenje koje se definie kao inflamacijska reakcija na
bakterije,mikobakterije i gljivice i to preteno kod imunokompromitiranih pacijenata. Prvi
puta je opisana 1900 godine na genitourinarnom traktu. Ovo oboljenje je karakterizirano
akumulacijom specifinih i modificiranih bjelih krvnih elija u formacije sline tumorima.
Moe se zapaziti u svim organima i to veinom u urinarnom traktu, a najmanje zahvaen
organ su plua. Preteno obolijevaju ene i to u pedesetim godinama. ee je zahvaen
pluni parenhim nego bronhi. Nedavno su dijagnosticirani sluajevi malakoplakie izazvani
Rhodococcus equi kod pacijenata oboljelih od AIDS-a. Ukupan broj pacijenata oboljelih od
malakoplakie u Americi je manji od 500 pacijenata.
Etiologija: Razlog nakupljanja elija je nepoznat, kao i priroda materijala akumuliranog u
bjelim krvnim elijama.
Dijagnoza: Dijagnoza se postavlja sluajno, jer se malakoplakia skoro uvijek zamjenjuje za
tumor plua poslije rtg i CT dijagnostike. Pacijenti veinom daju podatke o nedavnoj

transplataciji bubrega, eernoj bolesti, limfomu ili dugotrajnoj upotrebi sistemskih

kortikosteroida. Prisustvo inflamacije i Michaelis-Gutmanovih tijela pomae nam u
razlikovanju malakoplakie od giganto celularanog tumora.Konanu dijagnozu postavlja
patolog poslije biopsije tumora.
Terapija: Malakoplakia je oboljenje koje je veinom rezistentno na terapiju. Ona i nije
neophodna jer je malakoplakia benigno oboljenje. Samo u sluaju da akumulacija bjelih
krvnih elija u bronhima uzrokuje poremeaj distribucije ventilacije plua pristupa se
kirurkom odstranjenju. Ciljevi farmakoterapije su da se reducira morbiditet i da se
preveniraju komplikacije. Veinom se upotrebljavaju antimikrobna sredstva koja se koriste i
protiv gram-negativnih bakterija, kao to su kinolonski antibiotici i sulfonamidi.

3.5.Niemann-Pick,Gaucher i Fabry oboljenje

Definicija: Sva tri oboljenja predstavljaju defekt u metabolizmu razliitih lipida jo prije
roenja. Poslije roenja ovi razliiti lipidi akumuliraju se unutar specifinih elija uzrokujui
poremeaj elijskog metabolizma. U pojedinim oboljenjima postoje varijacije teine, kao na
primjer u sistemskoj akumulaciji lipida u veini organa i tekom neonatalnom oboljenju ili
drugoj formi koja se postepeno i kasno ispoljava kod odraslih i kada je najee zahvaen
jedan organ. Plua su zahvaena u sva tri oboljenja. Tri najea oblika Niemann-Pick-ovog
oboljenja su A,B i C . Tip A i B su uzrokovana defektom specifine enzimske aktivnosti acid
sfingomijelaze (ASM). Veina pacijenata oboljeva od tipa A koji izaziva ozbiljne neuroloke
komplikacije koje dovode do smrti u drugoj ili treoj godini ivota. Pacijenti sa tipom B
veinom nemaju neurolokih komplikacija i mogu da preive do kasnog djetinjstva ili
odraslog doba. Iako je tip C oboljenja veoma slian tipu A i B, on je i razliit na
biokemijskom i genetskom nivou. Pacijenti nisu sposobni da metaboliziraju holesterol i ostale
lipide koji se akumuliraju u jetri,slezeni i mozgu. Do sada je zabiljeeno 300 do 400 sluajeva
tipa C oboljenja u cijelom svijetu. Ovaj tip oboljenja je uvijek fatalan i pacijenti umiru prije
dvadesete godine, a najee prije desete godine ivota. U prolosti je bila podjela i na tip E i
D, koji su kasnije svrstani u tip C kao podgrupe. Iako Niemann-Pick oboljenje zahvata svu
populaciju, neto ee se javlja kod Ashkenazi jevreja (tip A i B), Francuske populacije u
Kanadi (tipD), u regionu Magreba (Tunis,Maroko i Alir-tip B) i kod pansko-Amerike
populacije na jugu Novog Meksika i Kolorada (tip C). Najea forma Gaucher-ovog
oboljenja je tip 1 koji zahvaa jednoga na 100 000 u opoj populaciji, iako je potvreno da
neki pacijenti ne pokazuju simptome ovoga oboljenja. Neto rjei je tip 2 i tip 3 kod kojih
dominiraju neuroloki simptomi. Gaucher-ovo oboljenje se ee javlja kod Ashkenazi jevreja
istone evrope i to 1 na 450 osoba. U Americi je oko 2500 oboljelih od ovoga oboljenja.
Incidenca Fabry oboljenja je 1 na 40 000 i to preteno kod crnaca, hispanjolaca i azijata.
Podjednako oboljevaju i mukarci i ene. Od spoljnih manifestacija ene imaju promjene na
korneji, dok mukarci imaju osjeaj arenja u rukama i stopalima koji se pogorava pri
vjebama i u toploj vodi. Na koi se opaaju male,uzdignute, crvenkasto-ljubiaste mrlje.
Etiologija: Najvjerovatnije su ova oboljenja uzrokovana genetskim defektom enzima, koji
uzrokuju degradaciju razliitih vrsta lipida.

Dijagnoza: Dijagnoza se postavlja dokazivanjem enzimskog defekta, ali i biopsijom kada

nalazimo akumulaciju lipida u specifinim elijskim tipovima. Simptomi svih formi
Niemann-Pick-ovog oboljenja su varijabilni i ne postoji pojedinani simptom koji moe da
iskljui ili potvrdi dijagnozu ovoga oboljenja. Tip A oboljenja poinje u prvim mjesecima
ivota i od simptoma su zabiljeeni: tekoe u gutanju, veliki stomak u prvih 3 do 6 mjeseci,
progresivni gubitak motornih sposobnosti, crvene mrlje u oima i ubrzana generalna slabost
koja dovodi do smrti u drugoj ili treoj godini ivota. Iako je tip B biokemijski slian tipu A
simptomi su veoma varijabilni. Nedostaju neuroloki poremeaji, registrira se porast
abdomena i ponovljene respiracijske infekcije. Od tipa C Niemann-Pick-ovog oboljenja
veinom obolijevaju djeca u kolskom uzrastu, ali i kasnije. Simptomi kao to su: ataksija,
distonija,dizartrija,demencija i katapleksija mogu da se pojavljuju i da nestaju. Veinom se
tip C pogreno dijagnosticira. Dijagnoza tipa A i B se postavlja mjerenjem ASM aktivnosti u
bijelim krvnim elijama. Dijagnoza tipa C se postavlja uzimanjem maloga komada koe.
Simptomi Gaucher-ovog oboljenja variraju od lakih do veoma tekih i ukljuuju anemiju,
uticu, slabost, sklonost ka modricama i krvarenju. Opaa se i uveana jetra i slezena, kao i
bolovi u kostima, degeneracija i frakture. Kada mlaa osoba doivi modani udar, a daje
podatke o konim lezijama, insuficijenciji bubrega i sranom infarktu, na prvom mjestu u
diferencijalnoj dijagnozi dolazi Fabry oboljenje. Simptomi i znaci Fabry oboljenja nisu
specifini i ako se posmatra samo jedan organ esto se postavlja pogrena dijagnoza.
Terapija: Terapija A i B tipa Niemann-Pick-ovog oboljenja je naglo napredovala od 1990
godine i to transplatacijom kotane sri, zamjenom enzima i genskom terapijom. Takoe je
veoma vana i simptomatska terapija. Za sada ne postoji specifina terapija za tip C NiemannPick-ovog oboljenja. Od 1991 godine enzimska, zamjenska terapija postaje dostupna kao
najbolji izbor za terapiju Gaucher-ovog oboljenja. Ona se sastoji od modificirane forme
enzima glukocerebrosidaze koji se aplicira intravenozno 1 do 2 sata i daje se svaka dva tjedna.
Ova terapija dovodi do zaustavljanja simptoma Gaucher-ovog oboljenja i poboljanja
kvaliteta ivota ovih pacijenata. Takoe rani eksperimenti sa enzimskom terapijom kod Fabryevog oboljenja pokazuju ohrabrujue rezultate. Bolovi u rukama i nogama se rjeavaju sa
Tegretolom i Dolantinom, a gastrointestinalni poremeaji sa Metoclopramidom ili
Lipisorbom. Pacijenti sa Fabry-jevim oboljenjem doive ranu mladost, ako izbjegnu rizik
modanog udara, infarkta ili zatajenja bubrega.

3.6.Sindrom Hermansky-Pudlak
Definicija: Hermansky-Pudlak sindrom je nasljedno oboljenje koje zahvata nekoliko organa, a
odlikuje se albinizmom, sklonou ka krvarenju i plunim oboljenjem. Sindrom ukljuuje i
oboljenje trbunih organa i bubrega. Teina oboljenja varira od pacijenta do pacijenta. Neto
ee obolijevaju Portorikanci, iako je oboljenje zabiljeeno i meu ostalom populacijom.
Obzirom da je oboljenje autosomalno,recesivno, oba roditelja prenose abnormalne gene.
Etiologija: To je genetski inducirana abnormalna akumulacija ceroida koji potie od
degradacije lipida i proteina. Utie i na transportni sistem izmeu elija. elije koje normalno

smanjuju ceroid akumuliraju se u pluima i indukuju upalni odgovor koji rezultira fibrozom
plua.
Dijagnoza: Kod svakog djeteta sa albinizmom koje ima sporo povlaenje modrica i
ponovljeno krvarenje, najee iz nosa treba pomiljati na Hermansky-Pudlak sindrom. U
klinikoj slici nalazimo albinizam oiju i koe i nisku vizuelnu otrinu, kao i nistagmus i
strabizam. Zbog loe funkcije krvnih elemenata, koji su odgovorni za koagulaciju krvi,
pacijenti imaju produeno vrijeme krvarenja. Fibroza na pluima se dijagnosticira rtg
snimkom plua i kompjuteriziranom tomografijom plua visoke rezolucije. Vremenom dolazi
do pogoranja, koje se funkcionalnim ispitivanjem plua prije registrira. Slijedi VATS biopsija
i patoloka analiza tkiva. Standardnim krvnim testovima (vrijeme krvarenja, protrombinsko
vrijeme, parcijalno tromboplastinsko vrijeme..) nismo u mogunosti dijagnosticirati
poremeaj krvarenja kod Hermansky-Pudlak-ovog sindroma. Konana dijagnoza se postie
genskom analizom defekta na odgovornom genu. Do sada je identificirano est gena na
razliitim kromozomima numerisani kao HSP 1-6.

Terapija: Trenutni ne postoji odreeni tretman, ali antiinflamacijski i antiproliferacijski

lijekovi mogu smanjiti napredovanje fibroze plua. U bliskoj budunosti bit e mogua
genska terapija. Potrebno je izbjegavati aspirin i puenje, te na vrijeme tretirati infekcije
gornjih dinih puteva.
3.7.Alveolarna proteinoza i lipoproteinoza
Definicija: Ovo su oboljenja koja su samo djelimino objanjena. Oboljevaju veinom
mukarci i to dva puta ee od ena u dobi izmeu 20 i 50 godina, iako je oboljenje
registrirano u svim dobnim skupinama, pa ak i u pacijenata sa 70 godina. Postoje tri forme
koje se razliito tretiraju i to :
1. Steena forma: U steenoj formi ovoga oboljenja neutralizirajua antitijela su upravljena
protiv GM-CFS faktora. Ovaj faktor formiranja granulocitno-monocitne kolonije je supstanca
koja je potrebna u mnogim upalnim procesima, ali takoe i za sazrijevanje nekih od bijelih
krvnih elija.U pluima se proizvode proteini i lipidi od strane pneumocita u alveolama. Ovaj
materijal ima mnogobrojne funkcije, izmeu ostalog i smanjenje povrinske napetosti i
antiinfektivne funkcije. Alveolarni makrofazi su glavne elije koje smanjuju ovaj materijal, a
za aktivaciju makrofaga je potreban GM-CFS faktor. Defekt zato vodi do akumulacije
proteinskog materijala koji ispunjava alveole i uzrokuje smanjenu respiraciju.
2.Kongenitalna forma: U kongenitalnoj formi mutacije na surfaktantnom B (SP-B) genu
dovode do smanjenja surfaktantnog G proteina i konano do akumulacije nedegradiranog
proteinskog materijala. Postoje nalazi i o sekundarnoj formi koja se sastoji od GM-CFS-betac genske mutacije, to rezultira slinom boleu sa neonatalnim poetkom.
3. Sekundarna forma: U sekundarnoj formi alveolarna proteinoza je inducirana drugim
bolestima, kao to je akutna silikoza i ostali toksini inhalacioni sindromi, sindrom
imunodeficijencije, hematopoetski poremeaji i maligniteti.

Etiologija: Etiologija razvoja ovih razliitih formi alveolarne proteinoze u potpunosti nije jo
razjanjena.
Dijagnoza: Alveolarna proteinoza i lipoproteinoza se kliniki manifetiraju progresivnom
despneom, minimalnim suhim kaljem i ponekad groznicom niskog stepena. Oboljenje
zahvaa pluni parenhim. Ponekad se zapaa pleuralna efuzija sa adenopatijom. Poremeena
je distribucija ventilacije plua i plinska razmjena. Rtg snimkom plua i kompjuteriziranom
tomografijom plua visoke rezolucije na pluima se dijagnosticiraju karakteristina podruja
plune konsolidacije, to treba biti razlog da se bez odlaganja uradi biopsija plua. Oboljenje
se moe zamijeniti sa kroninom upalom plua.
Terapija: U svim formama terapija izbora je bronhoalveolarna lavaa cijelih plua. Indikacije
za lavau su: uporni kaalj sa dispneom, teka hipoksemija (PaO2<60 mmHg ili saturacija
kiseonika <90%), prevencija plunih infekcija i plune fibroze. Svaki pluni lobus se ispere sa
sterilnom izotonikom tenou kako bi se isprao proteinski materijal. Dolazi do trenutnog
poboljanja opteg stanja i disanja pacijenta. U toku su studije o koritenju aerosola GM-CSFa faktora, kao dopunske terapije u lijeenju steene alveolarne proteinoze. Potreban je oprez u
koritenju ove terapije jer GM-CSF moe prouzrokovati fibrozu plua kada se daje due
vremena. Jedna treina pacijenata ima spontanu remisiju bez specifine terapije, jednoj treini
pacijenata je potrebna lavaa kompletnih plua, dok se kod jedne treine registrira
progresivno pogoranje fibroze uprkos ponovljenim lavaama plua.

4.Nasljedna rijetka oboljenja

4.1.Pluna limfangioleiomiomatoza (PLAM)
Definicija: Pluna limfangioleiomiomatoza je rijetko, uroeno, genetski uzrokovano oboljenje
sa abnormalnim rastom miinih elija u zidovima bronha, alveola, krvnih i limfnih sudova,
od kojeg preteno obolijevaju mlae ene, bjelkinje i to 70% u dobi izmeu 20 i 40 godina.
Pored toga povean je broj patoloki izmjenjenih elija na istim mjestima. Ovaj abnormalan
rast elija uzrokuje suenje i oteenje krvnih i limfnih sudova i zranih puteva, to vodi
nastanku obstrukcije i ruptura. Obstrukcija krvnih sudova dovodi do krvarenja, obstrukcija
dinih puteva uzrokuje dilataciju i stvaranje cisti, a obstrukcija limfnih sudova dovodi do
ruptura i nastanka hilotoraksa. Pored plua mogu biti zahvaeni i limfni vorovi i
medijastinum. Prevalenca plune limfangioleiomiomatoze u Engleskoj, Francuskoj i Americi
je jedan na milion. Oboljenje je je dobro poznato i opisano i u Aziji, iako podaci o prevalenci
nisu dostupni.
Etiologija: Uzrok je mutacija na jednom ili oba gena tuberozne skleroze (TSC1, TSC2). Oba
gena su normalno ukljuena u reparaciju mutirane DNA. Gubitak funkcije (usljed mutacije)
uzrokuje pojavu razliitih tumora i lezija u tim oboljenjima (tuberozna skleroza). Pored
limfangioleiomiomatoze tu spadaju: tumori lojnih lijezda, tumori koe, kalcifikacije u

mozgu, angiomiolipomi bubrega, svjetlo elijski tumori plua i multinodularna hiperplazija

pneumocita.
Dijagnoza: Vodei kliniki simptomi su dispnea, kaalj sa iskaljavanjem sukrviavog
iskaljaja, bol u grudima i to preteno kod ena reproduktivnih godina. Od komplikacija esto
se javljaju ponovljeni pneumotoraksi i hilotoraks. Na dijagnozu plune
limfangioleiomiomatoze trebamo uvijek posumnjati kod mlaih ena sa dispneom ili astmom
kod kojih se javlja pneumotoraks, hemoptize ili abnormalan radiogram plua. Rtg snimkom
plua i kompjuteriziranom tomografijom visoke rezolucije registriramo difuzne intersticijalne
infiltrate i ciste podjednake veliine to nas moe vrlo brzo uputiti na odgovarajuu
dijagnozu. Postoje PLAM sluajevi sa vie solidnim i drugi sluajevi sa vie cistinim
podrujima. Funkcionalno ispitivanje plua pokazuje obstruktivne ili mjeane poremeaje
ventilacije plua i nizak difuzijski kapacitet plua. Patohistoloka analiza VATS biopsije
upuuje nas na konanu dijagnozu. Otvorena pluna biopsija je zlatni standard za dijagnozu
plune limfangioleiomiomatoze.
Terapija: Ponekada rastue elije na svojoj povrini imaju receptore za estrogen i/ili
progesteron. U tom sluaju se veoma uspjeno moe primjeniti antihormonalna terapija. U
drugim sluajevima odgovor na terapiju je veoma slab. Pluna transplatacija je terapija izbora,
ali registrirani su i sluajevi ponovnog oboljenja u transplatiranim pluima. U svakom sluaju
nema povezanosti izmeu progresije i prognoze bolesti. Pluna funkcija je veoma vaan
prognostiki marker za ovu bolest. Preivljavanje od postavljanja prave dijagnoze je izmeu 8
i 10 godina. Trudnoa pacijentica sa plunom limfangioleiomiomatozom je povezana sa vie
plunih komplikacija i pogoranjem osnovne bolesti.

4.2.Multinodularna pneumocistina hiperplazija

Definicija: Multinodularna pneumocistina hiperplazija je benigni rast i nagomilavanje elija

tipa II koje se normalno nalaze na alveolarnoj povrini u jednom sloju. Ove elije formiraju
male nodule dijametra do 8 mm.
Etiologija: Do rasta ovih elija vjerovatno dovode genetske mutacije tuberous sklerozirajueg
gena 1 i/ili 2. Ovo je gen koji je povezan sa genetskim reparirajuim mehanizmom. Mutacije
jednog od ovih gena uzrokuju razliite benigne tumore.
Dijagnoza: Dijagnoza se najee postavlja sluajno kompjuteriziranom tomografijom visoke
rezolucije, a konana dijagnoza se utvruje patohistolokom analizom tkivne biopsije.
Kompjuterizirana tomografija pokazuje multiple nodule do veliine 8 mm koji zahvaaju oba
pluna polja.
Terapija: Kirurka resekcija dovodi do izljeenja ovoga oboljenja. Do sada nisu registrirani
recidivi, ali se formiranje novih elijskih nodula ne moe sa sigurnou iskljuiti. Za razliku
od limfangioleiomiomatoze rastue elije nemaju na svojoj povrini receptore za estrogen i
progesteron i zato se ne moe primjeniti antihormonalna terapija.

4.3.Hijalinizirajua granulomatoza

Definicija: Hijalinizirajua granulomatoza je rijetko,benigno, nodularno oboljenje slino

tumoru koje moe biti solitarno ili multiplo. Moe biti udrueno sa hijalinizirajuom
granulomatozom u medijastinumu i limfnim vorovima. U posljednih dvadeset godina je
zabiljeeno manje od 70 sluajeva hijalinizirajue granulomatoze.
Etiologija: Sugerira se da je hijalinizirajua granulomatoza povezana sa nekom vrstom
defekta na imunom sistemu, kao odgovor na infektivni agens ili u drugim procesima gdje je
ukljuen kompleks antigen-antitijelo. U vie od 50 sluajeva oboljenja je zabiljeena
evidencija o autoimunim fenomenima kao to su pozitivna antinuklearna antitijela, pozitivan
reumatoid faktor ili cirkulirajui imuni kompleksi. Moe se vidjeti i kriptorhizam u djeaka
oboljelih od ovoga oboljenja, to pobuuje sumnju na genetsko i razvojno oboljenje. U
svakom sluaju etiologija hijalinizirajue granulomatoze jo nije u potpunosti objanjena. U
posljednje vrijeme su zabiljeeni sluajevi hijalinizirajue granulomatoze sa antineutrofilnim
citoplazmatskim autoantitijelima koja sugeriraju da hijalinizirajua granulomatoza moe biti i
lokalizirana forma Wegenerove granulomatoze.

Dijagnoza: Dijagnoza se postavlja rtg snimkom i kompjuteriziranom tomografijom, a konana

se potvruje od strane patologa. Tkivna biopsija mora biti najvanija dijagnostika metoda jer
neki limfomi mogu da simuliraju ovo oboljenje u medijastinumu, a inflamotorna oboljenja u
pluima.
Terapija: Kirurka ekscizija je metoda izbora u lijeenju ovoga oboljenja. Ako je
hijalinizirajua granulomatoza zahvatila plua, medijastinum i ostale organe potreban je
antifibrotiki i antiproliferativni citostatski tretman. Prognoza je loija ako je hijalinizirajua
granulomatoza povezana sa retroperitonealnom fibromatozom.

4.4.Malformacije traheje i bronha-traheobronhomegalija

(Monier-Kuhn sindrom)
Definicija: Traheobronhomegalija (Monier- Kuhn sindrom) je uroena malformacija velikih
dinih puteva, koja je esto povezana sa respiracijskim infekcijama. Klinike i endoskopske
osobitosti ovoga oboljenja prvi puta su opisane od strane Mounier-Kuhn-a 1932 godine.
Traheja i bronhi su jako proireni u odnosu na periferne dine puteve koji su normalne
veliine. Patohistoloki atrofija i nedostatak elastinog tkiva, kolagena i muskulature rezultira
dilatacijom kartilaginoznog dijela i eksternalnom protruzijom interkartilaginoznih dijelova
trahealnog zida. Proirenje je difuzno. U inspirijumu dolazi do maksimalne dilatacije traheje i

bronha, dok se u inspirijumu registrira suenje ili kolaps traheje i bronha. Promijenjena
dinamika dinih puteva dovodi do proksimalnih bronhiektazija koje su prisutne kod veine
pacijenata sa traheobronhomegalijom. Veinom obolijevaju mukarci izmeu etrdesetih i
pedesetih godina ivota.
Etiologija: Etiologija traheobronhomegalije je nepoznata, ali najvjerovatnije da nastaje
abnormalnom genetskom regulacijom rasta tokom razvoja plua.
Dijagnoza: Od simptoma je najee prisutan kaalj sa iskaljavanjem, dispnea i ponovljene
infekcije.Dijagnoza se postavlja rtg snimkom plua i kompjuteriziranom tomografijom.
Dilatacija traheje i glavnih bronha se vidi i na rtg snimku plua. Dijametar traheje vei od 30
mm i glavnih bronha vei od 25 mm na posteroanteriornom snimku plua potvruje dijagnozu
traheobronhomegalije. Ove se promjene daleko bolje registriraju kompjuteriziranom
tomografijom. Cistine ili cilindrine bronhiektazije koje zahvataju od prve do etvrte
generacije bronha takoe mogu biti prisutne. I bronhoskopija ima svoje mjesto u
dijagnosticiranju ovoga oboljenja.
Terapija: U pojedinim sluajevima moe se stent implatirati, ali specifina terapija ne postoji.
Fizioterapeutske mjere i antibiotski tretman mogu veoma koristiti.

4.5.Pluna sekvestracija
Definicija: Pluna sekvestracija je malformacija plunih krvnih sudova, prvi puta opisana od
strane Rektorzika 1861 godine. Normalno plune arterije dolaze iz desnoga srca i granaju se u
pluima. U sluaju sekvestracije mali segment ili lobus dobivaju krv iz sistemske cirkulcije
( aorta ili njeni ogranci). Ova abnormalna arterijska cirkulacija se formira tokom
embrionalnog razvoja. Pluno tkivo je displastino i nefunkcionalno, bez povezanosti sa
traheobronhijalnim stablom. Postoje dva tipa plune sekvestracije i to intralobularni i
ekstralobularni. Intralobularna sekvestracija je zastupljena tri do est puta ee nego
ekstralobularna. Kod intralobularne sekvestracije pluno tkivo je izolirano od normalnog
plunog tkiva, ali bez vlastite pleure. Lokalizacija intralobularne skvestracije je u 65 %
sluajeva u lijevom plunom krilu i to u posteriornom bazalnom segmentu donjega lobusa.
Mukarci i ene podjednako obolijevaju. Kod ekstralobularne sekvestracije pluno tkivo je
izolirano od normalnog tkiva vlastitom pleurom. Moe biti lokalizirana izmeu donjeg lobusa
i dijafragme, ispod dijafragme, u dijafragmi ili u medijastinumu. Sa lijeve strane se nalazi u
vie od 90% sluajeva. Od ove forme plune sekvestracije mukarci obolijevaju etiri puta
ee od ena. Otprilike 6% svih kongenitalnih plunih malformacija otpada na plunu
sekvestraciju.
Etiologija: Razlog ili mehanizam koji uzrokuje ovaj abnormalni razvoj nije u potpunosti
objanjen, ali je uinjen dobar progres u njegovom razumjevanju.
Dijagnoza: Kliniki simptomi se manifestiraju preteno inflamacijom i ponovljenim
infekcijama u abnormalnom segmentu. Pluna sekvestracija se moe dijagnosticirati
kompjuteriziranom tomografijom, magnetnom rezonancom ili ultrazvukom. U svakom

sluaju normalan nalaz ne iskljuuje dijagnozu skevestracije.Zlatni dijagnostiki standard

ipak ostaje pluna angiografija.
Terapija: Jedina terapija je kirurka resekcija, nakon koje je pacijent potpuno izlijeen.

4.6.Kongenitalne bronhijalne ciste

Definicija: Kongenitalne bronhijalne ciste su benigne cistine malformacije bronha koje se
obino opaaju kod neonatusa ili male djece. Ciste se opaaju u parenhimu (70%) ili u
medijastinumu (30%). Sama cista moe biti lokalizirana na vie mjesta: paratrahealno,
paraezofagealno, hilarno, dok se neto rijee moe nai perikardialno, u vratu, potkono i
abdominalno. Najea lokalizacija je ipak u srednjem i stranjem medijastinumu,
paratrahealno i subkarinalno.
Etiologija: Tokom razvoja plua formiraju se i bronhi koji su odmah u kontaktu sa
strukturama plua. Kod kongenitalnih bronhijalnih cisti to se ne dogaa. Dio
traheobronhijalnog stabla biva izoliran i vremenom prerasta u cistu. Ovo se uglavnom deava
izmeu 5 i 16 sedmice gestacije. Smatra se da je uzrok neadekvatna regulacija razvojnih gena,
ali svi detalji ove regulacije jo su predmet ispitivanja.
Dijagnoza: U klinikoj slici dominiraju simptomi kompresije same ciste na susjedne strukture.
Moe se javiti kaalj, stridor, zvidanje, disfagija, nelagoda u epigastijumu, bol u grudnom
kou i slino. Asimptomatski prolazi 5 do 19% sluajeva i to preteno bronhijalnih cisti koje
su lokalizirane paratrahejalno, karinalno i hilarno. Kompjuterizirana tomografija je
dijagnostika metoda izbora koja u potpunosti prikazuje konfiguraciju cisti. Konanu
dijagnozu postavlja patolog analizom reseciranih cisti. Ovakve ciste sadre tkivo normalno
prisutno u bronhima ( epitel sa cilijama, mukozne lijezde, glatke miie, elastino vezivno
tkivo, hrskavicu...). Cista moe biti ispunjena mukusom, mogu se nai skvamozne
metaplazije, kao i upalni infiltrati.
Terapija: Kirurka resekcija je najbolji i jedini tretman. Radi se i kod asimptomatskih
sluajeva da se sprijee mogue komplikacije kao to su infekcije i maligne alteracije.

4.7.Adenomatoid malformacija
Definicija: Kongenitalna cistina adenomatoid malformacija je uroena bolest razvoja u
prijevremeno roene i tek roene djece. U ovim lezijama ne nalazimo hrskavicu. Ch'in i Tang
su 1949 godine prvi puta opisali adenomatoidnu malformaciju kao zasebni entitet. Otprilike
25% svih kongenitalnih malformacija plua otpada na kongenitalnu cistinu adenomatoidnu
malformaciju. Karakterizirana je cistama razliite veliine i abnormalnim bronhiolarnim
strukturama. Postoje tri glavna tipa i to:
CCAM tip I koji se odlikuje pojedinanim ili multiplim velikim cistama (3-7 cm)

CCAM tip II koji se odlikuje manjim vie uniformnim cistama (0,5-2 cm)
CCAM tip III sa uniformnim malim cistama.
U Kanadi je potvrena incidenca kongenitalne cistine adenomatoidne malformacije 1 sluaj
na 25 000-35 000 trudnica.
Etiologija: Najvjerovatnije u toku razvoja plua postoji genetika deregulacija rasta koja
izaziva bolest. Tip I cisti se satoji od zraka i tenosti, tip II od zraka, dok se tip III sastoji od
solidnog tkiva.
Dijagnoza: Od simptoma kod tek roene djece se javlja progresivni respiracijski distres sa
tahipnejom, subkostalnom retrakcijom i cijanozom. Kod starije djece se javljaju simptomi
kronine plune infekcije. Kliniki ciste uzrokuju kolaps okolnog plunog tkiva uzrokujui
nepravilnu izmjenu plina. Najee se ciste dijagnosticiraju radioloki i to ako su vee, ranije
se detektuju. Zbog toga tip III moe perzistirati do rane zrele dobi, kada uzrokuje simptome
koji nas vode do dijagnoze.
Terapija: Poto je malformacija lokalizirana ne izaziva ozbiljnije probleme u funkciji plua.
Kirurka resekcija cistinog dijela dovodi do izljeenja djece. Ostatak plua poveanim
rastom kompenzira resecirani segment.
Kod CCAM tipova II i III moe se otkriti neuobiajena elijska proliferacija koja u rijetkim
sluajevima moe biti uzrok nastanka adenokarcinoma plua. Rhabdomyosarcoma je jo
jedan tumor povezan sa CCAM- om. Tretman je isti kao i za druge maligne tumore.

4.8.Kongenitalni emfizem
Definicija: Kongenitalni emfizem je vodei uzrok respiracijskog distresa u neonatusa.
Kongenitalni emfizem je uroena dilatacija alveola i alveolarnih duktusa. Pri roenju djeca
imaju podruja plua koja su prenaduvana to dovodi do nepravilne izmjene plinova.
Ozbiljnost oboljenja zavisi od toga koliko je podruja plua zahvaeno patolokim procesom.
Obino su obuhvaeni samo pojedini dijelovi plua i to preteno gornji lobusi (62%) i desni
srednji lobus (34%). Na kongenitalni emfizem otpada oko 50% svih kongenitalnih plunih
malformacija. Otprilike 10% pacijenata sa ovim oboljenjem ima i kongenitalna srana
oboljenja.
Etiologija: Najvjerovatniji razlog mogla bi biti deregulacija gena odgovornih za rast i zrelost
plua tokom intrauterinog razvoja plua.
Dijagnoza: Respiracijski distres se opaa u prvom tjednu ivota kod 50% pacijenata, dok se
simptomi javljaju u 80% pacijenata u prvih 6 mjeseci ivota. To su najee tahipneja, kaalj,
cijanoza i dispneja. Znaci plune infekcije zahvaenog lobusa se opaaju unutar prvog do
estog mjeseca ivota. Dijagnoza se postavlja klinikim pregledom pri roenju. Zrelost plua
se analizira rutinski, pri emu se prepoznaje reducirana izmjena plinova. Konana dijagnoza
se postavlja rtg pregledom plua, kompjuteriziranom tomografijom visoke rezolucije i
magnetnom rezonancom. Slijedi patoloka analiza reseciranog tkiva plua. Ne bi smjeli
zamijeniti kongenitalni emfizem sa tenzionim pneumotoraksom.

Terapija: U lokaliziranim sluajevima kirurka resekcija e poboljati situaciju, dok je u

generaliziranim formama mogua samo kirurka redukcija.

4.9.Difuzna limfangiomatoza
Definicija: Difuzna limfangiomatoza je uroena,rijetka, benigna proliferacija limfnih sudova i
pogaa meka tkiva i organe, difuzno ili u segmentima. Bebe roene sa ovom boleu imaju
smetnje u protoku limfe i njenom izlijevanju u venski sistem. Limfni sudovi normalno
dreniraju plua i takoe slue za recirkulaciju bijelih krvnih stanica koje prolaze kroz organ.
Osim plua kod istog pacijenta mogu biti zahvaeni i srce, pleura, perikard i kima. Kliniki
limfangiomatoza se svrstava u tri tipa i to:
1. Simpleks koji zahvaa kou.
2. Cistini limfangiom koji zahvaa vrat i aksilu.
3. Kavernozni tip koji zahvaa toraks,abdomen i kosti.
Etiologija: Ovo je uroena bolest za koju jo nije otkrivena genetika greka.
Dijagnoza: Simptomi difuzne limfangiomatoze zavise od toga koji je organ zahvaen i esto
su uslovljeni lezijama jetre, slezene, medijastinuma ili plua. Dijagnoza se postavlja poslije
radiolokog pregleda, kompjuterizirane tomografije visoke rezolucije, magnetne rezonance,
ultrazvuka i klinike evaluacije smanjene razmjene plinova. Radiolokim pregledom
otkrivamo ogranienu plunu leziju sa torakalnom limfadenopatijom i perikardijalnom
efuzijom. Konana dijagnoza se utvruje, kao i u prethodnim sluajevima patohistolokom
analizom plunog tkiva uzetog biopsijom. Ako su zahvaeni pleuralni limfni sudovi moe
doi do ruptura koje dovode do hilotoraksa.
Terapija: Bebe koje difuznom limfangiomatozom imaju zahvaena oba pluna krila vrlo rano
umiru. U pojedinim sluajevima susreemo ograniene forme koje zahvataju samo segmente
plua. Tada se zahvaeni pluni segmenti kirurki odstranjuju, rezultirajui normalnim
razvojem preostalog plunog tkiva. Sistemska kemoterapija, iradijaciona terapija i terapija sa
interferonom 2B kod inoperabilnih sluajeva dala je ogranien uspjeh. Ponovljene pleuralne
efuzije se tretiraju drenaom i pleurodezom. Zabiljeeni su i sluajevi spontane regresije.

4.10.Kartagenerov sindrom

Definicija: Kartagenerov sindrom je uroeni defekt koji utie na pokretljivost cilija. Ovo je
autosomno recesivno oboljenje za ije je prenoenje potrebno da oba roditelja imaju genski
defekt. Incidenca Kartagenerovog oboljenja ili sindroma nepokretnih cilija je 1 na 30 000 u
opoj populaciji. Zahvaene su cilije u respiracijskom sistemu (nos,traheja, bronhi..), cilije u

tubi uterini kod ena i u repu spermatozoida kod mukaraca. Ove cilije nisu sposobne da
pravilno funkcioniraju.
Etiologija: Pretpostavlja se da je uzrok poremeaja genetski defekt enzima, koji su glavni
pokretai cilija, jer oni obezbjeuju energiju potrebnu za njihovu pokretljivost.
Dijagnoza: Dijagnoza se moe postaviti preko mikroskopa, kada se opaa dezorganizacija u
radu cilija. Kliniki se registriraju este respiracijske infekcije tokom djetinjstva koje dovode
do nastanka bronhiektazija. Tokom godine se pojave dva do tri perioda sa respiracijskom
infekcijom. Konana dijagnoza se postavlja patohistoloki upotrebom elektronskog
mikroskopa, zato to je enzim ATP-aze strukturalna komponenta u cilijama i moe se
vizuelizirati. Kartagenerov sindrom je povezan sa situsom inversusom (suprotnim
razmjetajem organa- jetra na lijevoj strani,srce na desnoj ...), kao i sa kongenitalnim sranim
oboljenjima, hidrocefalusom ...
Terapija: Terapija je simptomatska i slina je onoj koja se primjenjuje kod cistine fibroze.
Infekcije se moraju to ranije lijeiti antibiotskom terapijom ,a mukus treba odravati sa
posebnim lijekovima (Mucomyst i Polmozyme) nisko viskoznim i eliminisati fizioterapijskim
postupcima. Ovo spreava nakupljanje mukusa, obstrukciju zranih puteva i posljedine upale
plua. Obstrukcija se tretira sa bronhodilatatorima. Mukarci sa ovom boleu su neplodni
zbog nemogunosti pokretanja spermatozoida.

5.Mijeana grupa rijetkih oboljenja

5.1.Idiopatska eozinofilna upala plua
Definicija: Idiopatska eozinofilna upala plua je veoma rijetka neinfektivna upala plua.
Termin podrazumjeva heterogenu grupu plunih oboljenja koje povezuje pluna eozinofilija i
infiltrati, sa ili bez poveanja perifernih eozinofila. Primarna ili idiopatska eozinofilna upala
plua ukljuuje akutnu i kroninu eozinofilnu pneumoniju, dok sekundarna podrazumjeva
lijekovima i parazitima inducirana pluna oboljenja. I akutna i kronina forma je zabiljeena
jedino u bjelaca. Od akutne forme oboljevaju podjednako mukarci i ene, dok od kronine
forme ene oboljevaju dva puta ee. Sve dobne skupine oboljevaju od ovih oboljenja, ali
djeca vrlo rijetko. Mnotvo eozinofilnih granulocita ( vrsta bijelih krvnih elija povezanih sa
alergijom) ispunjava alveole i uzrokuje gubitak plune funkcije (poremeaj plinske razmjene)
sa pojavom dispneje. Uloga CD4 pomonih elija i citokina, posebno interleukina-5 predmet
je istraivanja. Eozinofili se inae opisuju kao ljute elije, jer sadre citotoksine supstance
kao to je bazini eozinofilni protein. Promjene na pluima mogu da budu ireverzibilne.
Akutna eozinofilna pneumonija moe se razviti u veoma teko oboljenje koje ivotno
ugroava pacijenta, dok su simptomi kronine eozinofilne pneumonije postepeni i nastaju
mjesecima i godinama i rijetko se spontano povlae.
Etiologija: Nepoznat je uzrok primarne, idiopatske eozinofilne upale plua, dok su uzroci
sekundarne eozinofilne upale plua paraziti, kao to su Ascaris Lumbricoides, Toxocara canis,
Taenia saginata, Trichinella spiralis i Fasciola hepatica. Ukoliko pacijenti ive u tropskim
krajevima ili su doli iz istih moramo misliti i na:Strongyloides stercoralis, Wuchereria
bancrofti, Brugia malayi, Schistosoma mansoni i Schistosoma haematobium. Od gljivica je

najea Aspergillus fumigatus.Lijekovi koji najee uzrokuju sekundarnu eozinofilnu

pneumoniju su: amiodarone, nitrofurantoin, nesteroidni antiinflamatorni lijekovi, a od
antibiotika minocycline i cotrimoxazol . Postoji nekoliko slinih oboljenja koja se moraju
razdvojiti od ove upale plua, kao to su Churg-Strauss sindrom, idiopatski hipereozinofilni
sindrom i kriptogena organizirajua pneumonija. Karcinom plua i pluna tuberkuloza mogu
maskirati sliku, ali vrlo rijetko sa porastom eozinofila.
Dijagnoza: Simptomi akutne idiopatske eozinofilne upale plua poinju naglo i pogoravaju
se u toku par dana i poinju sa visokim temperaturama, mialgijama i pleuralnim bolovima.
Pacijenti sa hipoksemijskom respiracijskom slabou, koja podsjea na akutni respiracijski
distres sindrom (ARDS) i akutnu infektivnu upalu plua, esto zavravaju na mehanikoj
ventilaciji. Simptomi kronine idiopatske eozinofilne upale plua su subfebrilne temperature
koje postepeno rastu tjednima, mjesecima ili godinama, kaalj, dispneja, gubitak teine i
nono znojenje. Asthma moe prethoditi ovoj upali i sa alergijskim rinitisom dijagnosticira se
u 60% pacijenata. Veina ovih pacijenata su nepuai. Auskultatorno se kod akutne forme
ovoga oboljenja biljee kasni inspiracijski i ekspiracijski pukoti bez vizinga, dok se u
kroninoj formi registrira niskotonski, polifoni vizing na kraju ekspirijuma u bazalnim
dijelovima plua u oko 60% pacijenata. Od laboratorijskih nalaza imamo poveanje
eozinofila i/ili trombocita. Oboljenje se ne iskljuuje ako nemamo ovo poveanje. Od daljih
nalaza aljemo stolicu na DES i crijevne parazite, sputum na eozinofile, radimo seroloke
testove na parazite. Sedimentacija je poviena, kao i imunoglobulin G (IgG) u dvije treine
pacijenata. Plinske analize pokazuju srednje teku hipoksemiju , dok funkcionalno testiranje
plua registrira restriktivne ili opstruktivne smetnje ventilacije plua. Rtg snimak u akutnoj
formi idiopatske eozinofilne upale plua pokazuje bilateralne, difuzne, periferne infiltrate i
pleuralnu efuziju. U ranom stadijumu mogu se registrirati Kerley B linije. Kasni stadijum
moe pokazivati mijeane intersticijalne i alveolarne edeme. Kod kronine forme biljeimo
homogene, bilateralne i periferne infiltrate koji zahvataju dvije treine plunih polja. Ova
slika se pojavljuje u 25% pacijenata. Pojavljuju se i unilateralni infiltrati i neto rjee
konsolidacije, kavitacije i atelektaze. Kronina forma moe sliiti plunoj tuberkulozi.
Kompjuteriziranom tomografijom u kroninoj formi nalazimo u 50% sluajeva medijastinalnu
adenopatiju. Dijagnostika sa galijum ili tehnecijum 99 scintigrafijom je jo u
eksperimentalnoj fazi. Jedna od najvanijih dijagnostikih metoda je bronhoskopija sa
bronhoalveolarnom lavaom. Kod akutne forme poveanje eozinofila je vee od 40%, dok je
kod kronine forme 25%. I u akutnoj i u kroninoj formi pluna biopsija kao konana metoda
ukljuuje endobronhijalnu biopsiju (EBB), transbronhijalnu biopsiju (TBB), video-asistiranu
torakoskopsku kirurgiju (VATS) i otvorenu plunu biopsiju (OLB).
Patohistoloki nalaz pokazuje eozinofile sa edemom u alveolama i bronhiolama. Od drugih
elija nalazimo monocite, histiocite i polimorfonuklearne leukocite ili neutrofile.
Terapija: Terapija izbora su kortikosteroidi. U tekim sluajevima neophodna je i
imunosupresivna terapija uz mehaniku ventilaciju. Kod kronine forme ve poslije dva dana
od ordiniranja oralnih kortikosteroida (0,5- 1 mg/kg/dnevno) biljeimo poboljanje, a
registrirani su sluajevi i spontanog izljeenja. Kod akutne forme, na dozu 80-125 mg
prednisolona IV svakih 6 sati, ve poslije 7 dana( kod 70% pacijenata) biljeimo radiografsko
poboljanje. Slijedi smanjivanje doze, do doze odravanja (10 mg) koja se prekida poslije 6
do 12 mjeseci. Doze i duina lijeenja sa kortikosteroidima ipak zavise od sluaja do sluaja i
predmet su daljih ispitivanja, kao i uloga inhalacionih kortikosteroida u prevenciji relapsa
oboljenja. Obje forme idiopatske eozinofilne pneumonije imaju dobru prognozu. Manje od
5 % kronie forme prelazi u progresivnu plunu fibrozu.

5.2.Traheopatija hondroosteoplastika

Definicija: Traheopatija hondroosteoplastika je rijetko oboljenje velikih dinih puteva koje se

odlikuje dodatnom produkcijom hrskavice na traheji i velikim bronhijama. Hrskaviavi noduli
su lokalizirani u submukozi traheobronhjalnog zida. Sinonimi su traheobronhopatija
osteohondroplastika i traheopatija oseoplastika. Novoformirana hrskavica moe biti
podvrgnuta osifikaciji , ak sa kotanom sri u unutranjosti. Oboljenje je ogranieno na
velike dine puteve i ne zahvaa plua,a ni ostale organe. Ovo oboljenje je prvi puta opisano
sredinom 19. stoljea, kao osificirajui depoziti na larinksu, traheji i bronhima, a nazvano je
neto kasnije kao traheopatija osteoplastika. Najee se otkriva u odraslih i to podjednako u
mukaraca i ena prosjene starosti 63 godine. Izuzetno se nalazi i u djece. Bolest se sporo
razvija i moe proi veliki vremenski period od prvih simptoma do konane dijagnoze.
Etiologija: Uzrok nastanka ovih abnormalnih formacija je nejasan, ali se vjerovatno radi o
procesu deregulacije i/ili indukcije gena odgovornih za rast plua. U nekim sluajevima je
naena povezanost traheopatije hondroosteoplastika sa atrofinim rinitisom. Bakterija
Klebsiella ozenae je esto izolirana u oba oboljenja. Obiteljska povezanost je registrirana u
samo jednom sluaju kod majke i kerke.
Dijagnoza: Veina pacijenata ima nespecifine respiracijske simptome kao to su kaalj,
vizing, hemoptize ili rekurentne traheobronhijalne infekcije. Oteana intubacije nas ponekad
upuuje na pravu dijagnozu. U tekoj obstrukciji se biljei stridor, a opsani su i sluajevi
klinike slike napada astme. Ranije se dijagnoza postavljala na autopsiji zbog drugih razloga,
dok se danas postavlja bronhoskopijom, koja se najee radi da bi se utvrdio uzrok
bronhijalne i trahejalne obstrukcije. Promjene se najee nalaze na anteriornom i lateralnom
zidu dinih puteva. Dijagnoza se moe utvrditi i kompjuteriziranom tomografijom. Prisutni su
mali noduli koji pokazuju poveanu konzistenciju. Klinika dijagnoza se potvruje biopsijom.
Skvamozna metaplazija trahejalnog epitela se nalazi u polovini sluajeva. Rtg snimak plua je
najee u granicama normale.Diferencijalno dijagnostiki dolazi u obzir traheobronhijalna
amiloidoza, sekundarni depoziti poslije preleane tuberkuloze, karcinoma, papiloma, fibroma,
endobronhijalna sarkoidoza, polihondritis i Wegenerova granulomatoza gornjih dinih puteva.
Karakteristian bronhoskopski nalaz i histoloka potvrda vode nas do prave dijagnoze.
Testovi plune funkcije su najee u granicama, ponekad se biljee opstruktivne smetnje
ventilacije plua, kao i plato u inspiracijskom i ekspiracijskom dijelu krivulje protokvolumen. C-reaktivni protein i sedimentacija su tranzitorno poveani, kao rezultat akutne
traheobronhijalne infekcije. Metabolizam kalcijuma je u granicama.

Terapija: U sluajevima teke opstrukcije veliki nodulusi mogu biti ekscidirani forceps
biopsijom ili alternativno laserom. Izuzetno rijetko je potrebno uraditi traheostomu.
Antibiotski tretman je potreban samo u sluaju akutne infekcije. Koegzistirajua oboljenja,
kao to su kronina opstrukcijska oboljenja plua i astma se lijee po odgovarajuim
protokolima (GOLD i GINA).

5.3.Alveolarna mikrolitijaza
Definicija: Alveolarna mikrolitijaza je oboljenje koje se odlikuje nakupljanjem brojnih malih
kamenia (alveolita) u alveolama i zidovima alveola oba pluna krila. Karakteriu je
kolekcije kalcija i fosfora u omjeru 2:1 zajedno sa proteinskim materijalom. Ponekad su
vidljivi i golim okom. Ovo nakupljanje uzrokuje cistine promjene u alveolama i konano
teke poremeaje u plinskoj izmjeni. Oboljenje dalje progredira u intersticijalnu fibrozu sa
prisutnim gigantskim elijama. Prvi puta je oboljenje dijagnosticirao Harbitz 1918 godine i od
tada je opisano vie od 400 sluajeva u medicinskoj literaturi. ee oboljevaju ene i to u
dobnoj skupini izmeu 30 i 50 godina ivota.
Etiologija: Etiologija ovoga oboljenja je nepoznata, mogue je da je nasljedna. Iako se
kamenii sastoje od razliitih kalcijumovih komponenti, nije zabiljeen poremeaj u
metabolizmu kalcijuma. Meutim postoje i miljenja i da je uzrok ovoga oboljenja uroena
greka u metabolizmu kalcijuma koja dovodi do njegove precipitacije u plua. ini se da je
alveolarna mikrolitijaza autosomalno, recesivno oboljenje, dok je u vie od 50% sluajeva
otkrivena porodina povezanost,ali bez jasnog genetskog faktora.
Dijagnoza: Klinika slika se odlikuje progesivnom dispnejom i kaljem sa iskaljavanjem koji
traje due vrijeme. U iskaljaju se nalaze sitne estice, sline pijesku, dok su hemoptize vrlo
rijetke. Auskultatorno se biljei izmjenjen disajni zvuk sa ranim inspirijumskim i
ekspirijumskim pucketanjem. Mogu se javiti i znaci kroninog bronhitisa i upale plua. U ve
odmaklom stadijumu bolesti javlja se cijanoza, maljiasti prsti, pluna insuficijencija i
kronino pluno srce. Funkcionalni pluni testovi su uredni na poetku bolesti, dok se kasnije
javlja restrikcijski tip poremeaja ventilacije plua ovisno o stadijumu oboljenja. Rtg
snimkom plua i kompjuteriziranom tomografijom visoke rezolucije oboljenje se
dijagnosticira obino u kasnom stadijumu. Prisutne su bilateralne, difuzne, mikronodularne
sjene ili zrnasto, granulomatozna zasjenjenja veliine do 3 mm. Izgledom podsjeaju na
pjeanu ili snjenu oluju. Sjene mogu biti tako intezivne da su izbrisane konture srca.
Ponekad se mogu nai i bule u apikalnom dijelu plua. Tkivnom biopsijom plua dijagnoza se
postie mnogo ranije. Diferencijalno dijagnostiki dolaze u obzir sarkoidoza, milijarna
tuberkuloza, hemosideroza, pneumokonioze, karcinom plua ili plune mikoze.
Terapija: Kauzalna terapija ne postoji, osim simptomatske terapije kiseonikom u zadnjem
stadijumu bolesti.