BAB 1

PENGENALAN KEPADA PERAKAUNAN

Pendedahan kepada Penyata Kewangan

Penyata Kewangan terbahagi kepada 2 jenis:
i) Penyata Pendapatan/Akaun Perdagangan dan Untungrugi
ii) Kunci kira-kira
Tujuan Penyata Kewangan:
Penyata Pendapatan disediakan untuk mencari Untung Kasar dan Untung Bersih.
Kunci kira-kira disediakan untuk menentukan kedudukan perniagaan pada akhir
tahun perakaunan.
Tajuk Penyata Kewangan
Tajuk penyata pendapatan ditulis sebagai Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir
31 Disember 2010.
Tajuk kunci kira-kira ditulis sebagai Kunci Kira-Kira pada 31 Disember 2010.
Contoh:
SYARIKAT MERPATI PUTIH SDN. BHD.
PENYATA PENDAPATAN BAGI TAHUN BERAKHIR 31 DISEMBER 2012
Jualan
Jualan Bersih
Tolak Kos Jualan:
Stok awal
Belian
Kos barang untuk dijual
Tolak Stok akhir
Kos Jualan
Untung Kasar
Campur Hasil:
Komisen diterima
Faedah diterima
Diskaun diterima
Sewa diterima
Hutang lapuk terpulih
(Pengurangan peruntukan
hutang ragu)

X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X

Nama dan
tajuk

Tolak Belanja :
Gaji
Iklan
Angkutan keluar
Kadar Bayaran
Insurans
Belanja am
Komisen jurujual/jualan
Sewa dibayar
Belanja membaiki
Alat tulis
Cukai pintu
Faedah dibayar
Diskaun diberi
Hutang lapuk
Belanja hutang ragu
Belanja pos
Caj bank
Belanja susut nilai

X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X

Untung Bersih (atau Rugi Bersih)

X
X

Utg Kasar = Jualan Kos Jualan

Utg Bersih = Hasil - Belanja
Penyata Pendapatan terdiri daripada komponen hasil dan belanja.

Contoh Kunci Kira-Kira:

SYARIKAT MERPATI PUTIH SDN. BHD.
KUNCI KIRA-KIRA PADA 31 DISEMBER 2012
Aset Bukan Semasa
Kenderaan
Perabot
Alatan pejabat
Mesin

Nama dan
tajuk

X
X
X
X
X

Aset Semasa
Penghutang
Stok Akhir
Bank
Tunai

X
X
X
X
X

Tolak :Liabiliti Semasa

Pemiutang
Modal Kerja

X
X

Jumlah Aset

XX

Dibiayai oleh: Ekuiti Pemilik

Modal Awal
+ Utg Bersih
SAMA
- Ambilan
Modal Akhir

X
X
X
X
X

Liabiliti Bukan Semasa

Pinjaman

XX

Modal Kerja = Aset Senasa Liabiliti Semasa

Kunci Kira-kira terdiri daripada komponen Aset, Liabiliti
dan Ekuiti Pemilik.

Pihak yang bertanggungjawab ke atas penyediaan Penyata Kewangan

Pemilik adalah orang yang bertanggungjawab di atas penyediaan Penyata
Kewangan.
Pihak-pihak lain yang terlibat dalam penyediaan Penyata Kewangan ialah;
i)

Akauntan
memberi nasihat, merancang dan melaksanakan dasar sistem
belanjawan, kawalan akaun dan perakaunan lain.
Menyediakan dan mengesahkan Penyata Kewangan untuk
dibentangkan kepada pihak-pihak tertentu.

ii)

Pengurus Kewangan
Mengurus pelaporan kewangan supaya berjalan lancar.
Menyediakan akaun bulanan dan laporan kpd pihak atasan.
Menyediakan akaun tahunan.

iii)

Pengurus akaun
Menyelenggara rekod lengkap semua rekod transaksi kewangan
sesebuah pernigaan dgn bimbingan akauntan.
Mengesahkan ketepatan dokumen dan rekod yang berkaitan
pembayaran, penerimaan dan transaksi kewangan lain.
Menyediakan penyata dan laporan kewangan tempoh tertentu.
Menjalankan pengiraan perakaunan dgn menggunakan pakej perisian
komputer yang standard.

SEJARAH PERAKAUNAN SECARA RINGKAS

Permulaan menyimpan rekod sejak tamadun purba.
Catatan tertua catatan pembayaran upah di Babylonia pada tahun 3500 S.M.
Pada peringkat awal, catatan dibuat pada kepingan tanah liat. Kemudian menjadi
lebih maju setelah terciptanya papyrus (kertas) dan calamus (pen) di Mesir pada
tahun 400 S.M.
Wang digunakan sebagai alat perantaraan bagi penilaian dan pertukaran apabila
sistem kewangan bermula pada abad ke-5 dan ke 6 S.M. Rekod perakaunan
menggunakan nilai wang sebagai ukuran.

 Pada tahun 850 M, sistem angka Hindu-Arab digunakan yang dicipta oleh orang
India.
Sistem catatan bergu bermula apabila perdagangan semakin pesat di Itali pada
1200-1500 S.M. Sistem ini dicipta oleh seorang rahib dari Itali bernama Luca
Pacioli bertujuan dapat menyimpan rekod yang lengkap dan sistematik.
Luca Pacioli dianggap sebagai bapa perakaunan kerana bukunya merupakan
terbitan perakaunan yang pertama dicetak dan beliau telah membentuk asas
perakaunan yang diamalkan sehingga kini.
Revolusi Perindustrian di England pada abad ke 17 dan ke 18 telah
memperkembangkan lagi sistem perakaunan. Pengenalan kepada perakaunan kos.
Pada akhir abad ke 19 dan ke 20, bidang perakaunan mencapai taraf profesional.
Pada tahun 1973, Jawatankuasa Piawaian Perakaunan Antarabangsa (International
Accounting Standards Committee)-IASC ditubuhkan oleh badan perakaunan dunia
di Sydney untuk menerbitkan Piawaian Perakaunan Antarabangsa (International
Accounting Standards)-IAS supaya akaun-akaun dan penyata kewangan
disediakan mengikut piawaian asas serta mengawal profesion perakaunan.
Perkembangan Sistem Perakaunan
i)
Falsafah Perakaunan Islam dan Konvensional
Sistem kewangan Islam telah berkembang maju dan menjadi bahagian penting
dalam sistem kewangan antarabangsa.
Sumber perakaunan Islam berlandaskan Al Quran dan Sunnah yang hanya
menekankan keadah dan aktiviti perakaunan yang dibenarkan syarak.
Perakaunan Islam menekankan aspek akhlak dan etika berpandukan konsep
hibah.
Akauntan (Muhtasib) mesti seorang amanah, benar,b/jawab, adil dan
berakhlak mulia dalam menjalankan tugas.
Perakaunan Islam turut menekankan aspek halal dan kesan moral dan sosial.
ii)

Falsafah Perakaunan Konvensional

Mengambilkira perkara yang diukur dgn nilai kewangan.
Keputusan berdasarkan keuntungan semata-mata.
Kurang mengambilkira kesan tindakan ke atas masyarakat dan alam sekitar.

Konsep Pendedahan vs Konsep Penemuan (Disclosure vs

Discovery)
Konsep pendedahan menyatakan bahawa semua maklumat penting perlu
didedahkan dan tidak boleh ditinggal atau disembunyikan.
Nilai yang dilaporkan dalam Penyata Kewangan sepatutnya adalah nilai yang
memang sepatutnya dilaporkan.
Perkara yang perlu didedahkan adalah nota kpd Penyata Kewangan spt
pengiraan susutnilai. Perkara lain yang perlu didedahkan adalah seperti
angggaran perakaunan dan liabiliti luarjangka.

 Maklumat perlu disusun dgn teratur agar senang dibaca dan difahamiagar
pengguna maklumat itu dapat membantu mereka dalam membuat keputusan
atau perancangan dgn firma itu,
Konsep penemuan pula menyatakan maklumat hanya didedahkan
sekiranya perkara itu dibangkitkan atau dipersoalkan oleh pihak luar.
Sebagai contoh, penjual tidak perlu mendedahkan kekurangan pada barang
yang dijual kecuali dipersoalkan oleh pembeli.
Falsafah Pelaporan Kos Sejarah dan Nilai Saksama
Kos sejarah adalah kos yang benar-benar berlaku dan bukannya

anggaran.
Nilai saksama adalah anggaran nilai terhadap harga pasaran
yang realistik dan munasabah.
Nilai kos sebenar masih digunakan sbg nilai utk direkod ke dalam jurnal
namun pada tarikh Penyata Kewangan disediakan nilai/angka dalam buku
perlu disemak utk memastikan nilai dalm buku perakaunan adalah nilai
saksama.
Semua item kos sejarah perlu diselaraskan agar menunjukkan nilai saksama
selaras dgn gambaran terkini perniagaan.
Proses perakaunan (Manual dan berkomputer)
Secara manual media penyimpanan maklumat adalah buku-buku perakaunan
spt Jurnal, Buku Tunai dan Lejar.
Secara berkomputer media penyimpanan maklumat adalah media elektronik
spt disket dan cakera optik.
Perakaunan sebagai profesion
Maksud pekerjaan profesion atau ikthisas yang dilakukan seseorang yg
memiliki kemahiran tertentu dan terlatih dalm bidang itu.
Akauntan sebagai pemimpin
a) Mengkhusus dalam bidang perakaunan dan bertindak sbg penasihat
perniagaan.
b) Perlu bertindak sbg pemimpin berakauntabiliti
c) Perlu ada ciri-ciri spt akauntabiliti, jujur, amanah dan berintegriti.
Antara t/jawab akauntan ialah:
a) Menyediakan Penyata Kewangan
b) Membuat keputusan
c) Merancang belanjawan
d) Juruaudit dalaman
e) Penasihat dan perancang percukaian
Keperluan Kod Etika Profesion Perakaunan

 Berdasarkan Kod Etika utk Akauntan Profesional oleh IFAC.

Etika adalah perkara yang betul dalam apa jua keadaan.

BADAN PERAKAUNAN PROFESIONAL DI MALAYSIA

a.

Lembaga Piawaian Perakaunan Malaysia (Malaysian Accounting Standard

Board) MASB
Ditubuhkan

di bawah Akta Laporan Kewangan 1977

Lembaga

ini mempunyai kuasa tersendiri untuk memaju dan menerbitkan piawaian

perakaunan dan laporan kewangan di Malaysia.
Fungsi

dan kuasa MASB;

o Menerbit piawaian perakaunan baru
o Menyemak dan membaiki piawaian perakaunan sedia ada
o Menentukan skop dan penggunaan piawaian perakaunan
o Melaksanakan tugas sebagai penasihat awam
o Menentukan kehendak minimum dan garis panduan utk penyediaan laporan kewangan
di Malaysia.
b. Institut Akauntan Awam Bertauliah Malaysia (Malaysian Institute of Certified
Publics Accountants) MICPA
Ditubuhkan pada tahun 1965 di bawah Akta Syarikat 1965.
Bertujuan untuk memajukan profesion perakaunan di Malaysia dengan memberi
latihan dan peperiksaan.
Antara syarat ntuk menjadi ahli MICPA;
1. Lulus semua bahagian peperiksaan yang dikendalikan oleh MICPA>
2. Mempunyai pengalaman bekerja sekurang-kurangnya 3 tahun.
c. Institut Akauntan Malaysia (Malaysia Institute of Accountants) MIA
Ditubuhkan

pada tahun 1969 di bawah Akta Akauntan 1967.

Bertujuan

untuk memperkembangkan profesion di Malaysia dan bertindak sebagai

pendaftar akauntan.
Ahli-ahli

MIA digelar akauntan awam (PA), akauntan berdaftar (RA) dan akauntan
berlesen (LA

SIMPAN KIRA VS PERAKAUNAN

SIMPAN KIRA VS
PERAKAUNAN
CIRI-CIRI
Takrif

SIMPAN KIRA

PERAKAUNAN

Proses mengenal pasti

dan merekod urus niaga
perniagaan secara
teratur dan tepat
mengikut sistem catatan
bergu.

Proses mengenal pasti,

merekod, mentafsir,
menganalisis,
melaporkan maklumat
kewangan dan
merancang serta
mengawal kegiatan
perniagaan.

a. Bukti urus niaga

berlaku
b. Mengumpul
maklumat
c. Membuat keputusan
dan perancangan
d. Mencatat urus niaga
e. Mencatat nama
penghutang, pemiutang
dan nilai hutang

a. Mengumpulkan
maklumat berdasarkan
etika yang ditetapkan.
b. Menganalisis dan
mentafsir maklumat.
c. Menyediakan laporan
kewangan bagi
membantu membuat
keputusan.

Tujuan

BENTUK-BENTUK ORGANISASI PERNIAGAAN

Terbahagi kepada empat jenis iaitu Milikan Tunggal, Perkongsian ,Syarikat Berhad dan
Koperasi.
CIRI-CIRI

MILIKAN
TUNGGAL
Seorang pemilik

1. Pemilikan
Pemilik sendiri
2. Modal

PERKONGSIAN
2 20 orang
2 50 orang
(perkongsian
profesional)
Sumbangan pekongsi

3. Pembentukan

Didaftar dengan
Pendaftar Perniagaan
dan Majlis Kerajaan
Tempatan
Pemilik sendiri

Didaftar dengan
Pendaftar Perniagaan
dan Majlis Kerajaan
Tempatan
Pekongsi aktif menyumbangkan modal
dan ambil bahagian
pengurusan

Tidak terhad

Tidak terhad (kecuali

pekongsi berhad)

Diperoleh oleh pemilik

Cukai pendapatan
perseorangan

Dibahagikan kepada
pekongsi mengikut
perjajnian perkongsian
Cukai pendapatan
perseorangan

Tidak wajib

Tidak Wajib

4. Kawalan dan
Pengurusan
5. Liabiliti

6. Keuntungan
7. Cukai
8. Mesyuarat Agong
Tahunan

***Pekongsi lelap - hanya menyumbangkan modal sahaja dan tidak

mengambil bahagian dalam pengurusan.
***Pekongsi namaan/nominal hanya menyumbangkan nama sahaja.
*** Pekongsi aktif melibatkan diri dalam perniagaan perkongsian

KOPERASI
Ciri-ciri
1.Tujuan
2.Penubuhan

Memberi kebajikan kepada ahliahli/anggota koperasi.

Didaftarkan dgn Ketua Pendaftar
Koperasi.

3. Liabiliti

Tidak Terhad

4.Modal

Sumbangan saham oleh setiap

ahli/anggota

5. Kuasa dan keahlian

Satu undi untuk setiap ahli/anggota.

6.Pentadbiran/Kawalan

Ditadbir oleh ALK yang dilantik

semasa MAT.

7. Dividen

Berdasarkan jumlah saham disumbang

oleh ahli/anggota koperasi sekiranya
mendapat keuntungan.

SYARIKAT BERHAD
- Dibahagikan kepada dua jenis iaitu Syarikat Sendirian Berhad dan Syarikat Awam
Berhad.
- Didaftarkan dengan Suruhanjaya Syarikat Malaysia (SSM) mengikut Akta Syarikat
1965.
- Modal syarikat berhad dikumpulkan melalui terbitan saham kepada orang awam.
- Pemegang saham akan menerima untung dalam bentuk dividen.
- Liabiliti syarikat berhad adalah terhad kepada jumlah modal.
- Cukai pendapatan syarikat.

Ciri-ciri
1. Bilangan
ahli

Syarikat Sendirian Berhad

Minimum 2 orang dan maksimum
50 orang.

Syarikat Awam Berhad

Minimum 2 orang dan maksimum
tiada had.

2. Pemilikan
saham

Terhad kepada individu tertentu.

Terbuka kepada orang ramai.

3. Pindah
milik saham

Saham tidak boleh dipindah milik

tanpa persetujuan daripada
pemegang saham yang lain.

Bebas dipindah milik dan mudah

dijual beli melalui broker saham di
Bursa Saham.

4. Status
saham

Saham tidak boleh disenaraikan atau Saham boleh disenaraikan dan

diurus niaga di bursa saham.
diniagakan secara bebas di bursa
saham.

5. Laporan
kewangan

Penyata kewangan tidak perlu

didedahkan kepada orang ramai.

Penyata kewangan perlu

didedahkan kepada orang awam
dalam akhbar.
Laporan kewangan dibentang dan
diluluskan dalam MAT.
Laporan kewangan tahunan perlu
diserahkan kpd SSM

SUB BIDANG PERAKAUNAN

Terdiri daripada:
Perakaunan Kewangan
> Pelaporan prestasi perniagaan (untung atau rugi) dalam sesuatu tempoh
perakaunan, pelaporan kedudukan kewangan, aliran masuk dan keluar yg
berkaitan dgn perniagaan.
> Maklumat berguna utk mereka yang berkepentingan.
Perakaunan Pengurusan
>
khusus kpd penyediaan maklumat utk kegunaan dalaman perniagaan spt
pihak pengurusan dan kakitangan.
>
digunakan utk perancangan, kawalan dan membuat keputusan.
Audit
> proses sistematik utk memperoleh dan menilai bukti secara objektif berkaitan
dgn kegiatan perniagaan.
> proses pemeriksaan dokumen-dokumen perniagaan yang megesahkan
urusniaga yang direkod itu memang sebenarnya berlaku.
> dilakukan oleh juruaudit yang bertauliah.
Percukaian
> perundingan percukaian, perancangan percukaian dan penyediaan penyata
cukai.
Sistem Maklumat Perakaunan
> sistem penjanaan maklumat perakaunan .
> satu rangkaian prosedur yang berhubungan antara satu maklumat perakaunan
dgn satu yang lain.
> memproses data agar dpt digunakan oleh perniagaan dalam membuat keputusan.

KONSEP DAN PRINSIP ASAS PERAKAUNAN

1. Wang sebagai Ukuran
- Semua urus niaga perniagaan direkod dan dilaporkan dalam nilai wang; Ringgit
Malaysia (RM).
2. Catatan Bergu
- Setiap urus niaga harus direkod di sebelah debit dan kredit dengan jumlah dan tarikh
yang sama di dalam sekurang-kurangnya dua akaun.
3. Entiti Berasingan
- Sesebuah perniagaan dianggap sebagai satu unit yang tersendiri dan terpisah dengan
pemiliknya dari segi perakaunan.
- Sebarang urusan antara perniagaan dengan pemiliknya dianggap dua pihak yang
berasingan.
- Hanya urus niaga perniagaan dicatat dalam buku perniagaan.
4. Tempoh Perakaunan
- Pembahagian hayat perniagaan kepada suatu jangka masa yang tetap bagi tujuan
laporan perakaunan.
- Contoh 6 bulan atau setahun.
5. Kos Sejarah
- Kos belian yang direkod kekal dalam buku perakaunan tanpa mengambil kira
perubahan nilai dalam pasaran .(direkod mengikut harga kos semasa belian di buat)
- Tujuan konsep ini adalah supaya rekod dan laporan kewangan dibuat dengan lebi
objektif.
6. Usaha Berterusan
- Perniagaan diandaikan wujud untuk jangka masa yang panjang dan berterusan.
7. Asas Perakaunan Akruan
- Kos sebenar yang terlibat dibandingkan dengan hasil yang diperoleh untuk suatu
tempoh tertentu.

8. Ketekalan
- dikenali sebagai malar atau konsistensi.
- Kaedah perakaunan yang sama digunakan secara berterusan untuk setiap tempoh
perakaunan.
- bagi setiap tempoh perakaunan satu kaedah merekod perakaunan yang sama diamalkan
dalam setiap laporan penyata kewangan.
- tujuan konsep ini adalah untuk mengelakkkan kekeliruan dalam penyata kewangan dan
dapat memberi gambaran paling tepat tentang aktiviti perniagaan
9. Materialiti
- Suatu catatan perakaunan dianggap material sekiranya keciciran butiran tersebut
memberikan kesan terhadap penyata kewangan yang disediakan.
- Belanja perniagaan yang bukan kebendaan aKan direkod sebagai belanja.
- Belanja yang bersifat kebendaan direkod sebagai aset dalam penyata kewangan.
10. Konservatisme
- Hasil dan Untung perniagaan direkodkan jika benar-benar berlaku.
- Segala kerugian yang dijangka hendaklah diambilkira sebagai belanja dalam Penyata
Pendapatan tetapi segala keuntungan yang dijangka tidak boleh diiktiraf sbg keuntungan
sehingga diperolehi.
11. Pelaporan Berasaskan Nilai Saksama
- Penyata Kewangan perlu memberikan maklumat yang tepat, tidak mempunyai
sebarang kesilapan yang material serta dapat memberikan gambaran yang benar dan
saksama.
CIRI KUALITATIF PENYATA KEWANGAN
Kebolehfahaman
i) Pengguna maklumat mest dapat memahami isi kandungan maklumat yang
disampaikan kepada mereka.
Relevan
i) Mesti relevan/tepat dgn tujuan maklumat tersebut disediakan .
ii) Maklumat yang disediakan haruslah berkaitan dgn aktiviti-aktiviti perniagaan
masa kini dan hadapan.
iii) dapat mempengaruhi keputusan yang dilakukan oleh pengguna
Kebolehpercayaan
i) maklumat mestilah bebas daripada sebarang ralat atau kesilapan dan disertakan
bukti kukuh.
ii) mesti bebas dari sebarang pengaruh dan tekanan pihak tertentu dan disahkan
oleh juruaudit.
Kebolehbandingan
i) maklumat digunakan sebagai asas sesuatu perbandingan .

ii) Maklumat kewangan mudah dibandingkan dgn prestasi tahun-tahun lepas atau
perniagaan lain.
Tepat masa
i) maklumat harus diperoleh pada masa maklumat tersebut diperlukan dan perlu
lebih kerap.

KITARAN PERAKAUNAN
Proses perakaunan yang dilaksanakan mengikut urutan yang bersistem dalam satu
tempoh perakaunan.
1. Dokumen Sumber
2. Buku Catatan Pertama
3. Pengeposan ke Lejar
4. Penyediaan Imbangan Duga
5. Pelarasan
6. Imbangan Duga selepas Pelarasan
7. Penyediaan Penyata Kewangan
8. Catatan Penutup

BAB 2
ASET, LIABILITI, EKUITI PEMILIK, HASIL DAN BELANJA
ASET
Harta benda bernilai yang dimiliki oleh sesebuah syarikat yang digunakan
untuk menjalankan aktiviti perniagaan bagi mendapatkan keuntungan.
ASET BUKAN SEMASA
Digunakan untuk menjalankan perniagaan dan bukan untuk tujuan jualan semula.
Aset yang tahan lama dan kekal untuk beberapa tempoh perakaunan.
Contoh mesin, kenderaan, premis, lekapan dan lengkapan, perabot, alatan
pejabat.
Bukan utk dijual bagi mendapatkan keuntungan tapi digunakan utk menjalankan
aktiviti perniagaan.
ASET SEMASA
Harta yang senang berubah bentuk dan nilai dalam sesuatu tempoh perakaunan.
Aset yang boleh bertukar menjadi wang tunai dalam tempoh yang cepat atau
digunakan dalam satu tempoh perakaunan.
Contoh tunai, stok akhir, penghutang, stok alatulis, hasil terakru dan belanja
terdahulu.
LIABILITI
Tanggungan hutang perniagaan kepada pihak luar yang perlu dijelaskan
dengan wang tunai, barang atau perkhidmatan.
Tuntutan terhadap aset perniagaan kerana yang memberi pinjaman berhak
untuk menuntut bayaran daripada perniagaan.
LIABILITI BUKAN SEMASA
Tanggungan hutang yang perlu dibayar balik dalam tempoh masa yang lebih
panjang iaitu lebih daripada satu tahun.
Contoh pinjaman bank, gadai janji

LIABILITI SEMASA
Tanggungan hutang yang perlu dijelaskan dalam jangka masa pendek iaitu dalam
satu tempoh perakaunan atau setahun.
Contoh pemiutang, overdraf bank, belanja terakru, hasil terdahulu.

EKUITI PEMILIK
Pelaburan pemilik dalam perniagaan.
Tanggungan perniagaan kepada pemilik; jumlah modal yang dilaburkan oleh
pemilik dalam perniagaan dan untung yang diperolehi daripada aktiviti perniagaan.
Keuntungan akan menambahkan ekuiti pemilik.
Kerugian akan mengurangkan ekuti pemilik.
Ambilan akan mengurangkan ekuiti pemilik.
MODAL AWAL + UNTUNG BERSIH / (RUGI BERSIH) AMBILAN =
MODAL AKHIR
HASIL
Pendapatan yang diterima atau yang akan diterima oleh perniagaan pada suatu
tarikh daripada aktiviti jualan barang niaga atau perkhidmatan yang diberikan.
HASIL BUKAN KENDALIAN
Pendapatan

yang diterima secara tidak langsung / tidak berkaitan dengan aktiviti

utama sesuatu perniagaan.
Contoh; sewa diterima, faedah atas simpanan bank, dividen pelaburan, untung
pelupusan aset bukan semasa.
HASIL KENDALIAN
Pendapatan yang diterima secara langsung daripada aktiviti utama sesuatu
perniagaan.
Contoh; klinik, firma audit hasil daripada perkhidmatan yang diberi, kedai jam
hasil diperolehi daripada hasil jualan jam.
BELANJA
Wang yang dibayar atau akan dibayar oleh sesebuah perniagaan.

Kos perkhidmatan atau barangan yang digunakan untuk mendapatkan hasil.

BELANJA BUKAN KENDALIAN
Belanja yang tidak terlibat secara langsung dalam operasi urus niaga harian.
Contoh; belanja faedah pinjaman bank, rugi jualan aset bukan semasa, rugi daripada
risiko banjir, kerosakan, kecurian dan sebagainya.

BELANJA KENDALIAN
Belanja yang terlibat secara langsung dalam operasi urus niaga harian.
Contoh; sewa kedai,gaji pekerja, promosi, insurans, alat tulis dan sebagainya.
AKAUN KONTRA
Definisi
> akaun yang mengurangkan nilai dalam akaun induk
> memberi nilai bersih bagi akaun-akaun seperti Akaun ABS, Akaun Penghutang,
Akaun Pemiutang, Akaun Jualan, Akaun Belian dan Akaun Modal.
> Contoh: Akaun Susutnilai terkumpul/PSN
Akaun Peruntukan Hutang Ragu
Akaun Pulangan Belian
Akaun Pulangan Jualan
Akaun Diskaun diberi/Diskaun diterima
Akaun Ambilan
> Contoh:
Akaun Kontra
Akaun Induk
Akaun Susutnilai terkumpul
Akaun Aset Bukan Semasa
Akaun Peruntukan Hutang Ragu
Akaun Penghutang
Akaun Pulangan Belian dan Akaun Akaun Belian
Diskaun Diterima
Akaun Pulangan Jualan dan Akaun Akaun Jualan
Diskaun Diberi
> Akaun Induk perlu ditolak dengan akaun kontra apabila dicatat dalam Penyata
Kewangan.
CARTA AKAUN
Penyenaraian tajuk dan nombor akaun secara sistematik yang digunakan dalam
sistem perakaunan berkomputer sesebuah perniagaan.
Pengelasan akaun disusun mengikut jenis akaun spt aset, liabiliti, ekuiti pemilik,
hasil dan belanja.

 Menggunakan sistem nombor atau abjad atau kedua-duanya.

Fungsi
Tapak utk menukar nama , menambah akaun dan memberikan maklumat tambahan
kpd akaun yang ditambah.
Penyediaan Carta Akaun
Kenalpasti semua akaun berdasarkan urusniaga yg perlu direkod
mengikut pengelasan akaun.
Bandingkan senarai akaun tersebut dengan senarai akaun dalam
perisian.
Beri perhatian kpd nama akaun, klasifikasi akaun dan maklumat
lain.
Masukkan maklumat Carta Akaun ke dlm perisian.

Inventori
Item yang menjadi barang niaga sesebuah perniagaan.
Sistem Inventori

Inventori berkala
Tidak menyimpan rekod yang
terperinci utk mengesan semua
inventori yang diterima dan
dikeluarkan.

Inventori Berterusan
Menyimpan rekod yang terperinci
utk mengesan semua inventori yang
diterima dan dikeluarkan.

Ditentukan melalui pengiraan

fizikal inventori tersebut.

Kuantiti dan nilai stok boleh

dipastikan bila-bila masa.

Biasanya digunakan oleh peruncit

yg barang berharga rendah.

PERSAMAAN
PERAKAUNAN

1. Tanpa hasil dan belanja

ASET = LIABILITI + EKUITI PEMILIK
Aset

Aset
+
+TK

Ekuiti Pemilik
+ Liabiliti

Ekuiti Pemilik + Liabiliti

+
TK
+-

2. Mengambil kira hasil dan belanja

ASET = LIABILITI + (MODAL + HASIL BELANJA)
Butiran
Modal
Hasil
+
Belanja
Untung
+
Rugi
Ambilan
Modal
+
tambahan
TK Tiada Kesan

Untung
+
+
TK
TK

Hasil menambahkan modal

Belanja/Ambilan mengurangkan modal

Sistem Catatan Bergu

1. Setiap urus niaga mesti melibatkan sekurang-kurangnya dua akaun yang berasingan.
2. Satu akaun didebitkan dan satu akaun dikreditkan dengan jumlah dan tarikh yang
sama.
3. Ia adalah satu sistem merekod urus niaga yang tepat dan bersistematik.
4. Prinsip perakaunan sistem catatan bergu ialah debit akaun yang menerima dan kredit
akaun yang memberi sesuatu amaun.
5.Format Akaun Lejar
Nama Akaun
Debit

Jenis Akaun
Aset (Debit)
Liabiliti (Kredit)
Ekuiti Pemilik
(Kredit)
Hasil (Kredit)
Belanja (Debit)

Kredit

Debit
Bertambah
Berkurang
Berkurang

Kredit
Berkurang
Bertambah
Bertambah

Berkurang
Bertambah

Bertambah
Berkurang

DOKUMEN PERNIAGAAN

sebagai sumber maklumat perakaunan.

memberi maklumat tentang sesuatu urus niaga .
dijadikan bukti bagi sesuatu urus niaga.
mengingatkan peniaga tentang hutang dalam urus niaga .
sebagai rujukan pada masa hadapan.

Terbahagi kepada dua jenis iaitu:

1) Dokumen untuk rujukan
(tidak perlu dicatat dalam buku perakaunan)
1. Surat tanya
2. Sebut harga
3. Katalog
4. Nota pesanan / Pesanan belian
5. Nota serahan
6. Penyata akaun
2) Dokumen sebagai sumber maklumat
(perlu dicatat dalam buku perakaunan)
1. Invois
2. Nota kredit
3. Nota debit
4. Resit
5. Cek atau keratan cek
6. Baucar Pembayaran

7. Bil tunai
8. Makluman debit
9. Makluman kredit
10. Memo
11. Borang wang masuk
12. Penyata Gaji
13.Folio Pelanggan
14.Slip Pindahan Wang

DOKUMEN PERNIAGAAN DAN FUNGSINYA

Jenis Dokumen
Surat tanya

Urus niaga

Buku Catatan
Pertama
Dihantar oleh pembeli Tiada
kepada penjual untuk
mendapatkan
maklumat barangbarang yang hendak
dibeli.
Maklumat yang
diperlukan; harga
barang, cara
pembekalan, diskaun
dan cara pembayaran.

Sebut Harga

Dihantar oleh penjual

kepada pembeli
sebagai jawapan
kepada surat tanya.
Maklumat yang
diberi; harga barang
yang hendak dibeli,
syarat penghantaran
dan pembayaran.

Tiada

Katalog

Penjual hantar
Tiada
bersama dengan sebut
harga.
Senarai harga bagi

semua barang yang

dibekalkan oleh
penjual.

Nota pesanan atau

Pesanan belian

Dihantar oleh pembeli Tiada

kepada penjual yang
mengandungi
maklumat tentang
barang yang hendak
dibeli.
Maklumat yang perlu
ada; jenis barang,
jenama, kuantiti,
harga, syarat serahan,
syarat pembayaran
dan kadar diskaun.

Nota serahan

Dihantar oleh penjual Tiada

kepada pembeli
bersama-sama dengan
barang.
Membolehkan
pembeli menyemak
barang-barang yang
dihantar dan sebagai
perakuan bahawa
barang-barang telah
dihantar dengan
selamat.
Jenis barang dan
kuantiti sahaja
disenaraikan. Harga
barang tidak
dinyatakan.

Penyata Akaun

Invois

Dihantar oleh penjual Tiada

kepada pembeli.
Nota makluman dan
peringatan kepada
penghutang yang
dihantar setiap akhir
bulan.
Maklumat terdiri
daripada baki hutang
pada awal bulan,
jumlah jualan,
pulangan, bayaran dan
baki hutang akhir
bulan yang perlu
dijelaskan.

Dihantar oleh penjual

kepada pembeli
apabila penjual
membenarkan
pembeli membeli
barang niaga atau aset
secara kredit.
Maklumat yang ada;
nama dan alamat
pembeli dan penjual,
tarikh urus niaga,
nombor invois,
kuantiti dan harga,
jumlah belian, syarat
serahan dan bayaran
dan K. & K. di K.
Disediakan dalam tiga
salinan. Salinan asal
dihantar kepada
pembeli dan salinan
pendua disimpan oleh
penjual

Belian barang niaga

kredit;
Invois Asal Jurnal
Belian
Invois Salinan Jurnal
Jualan
Belian aset kredit
Jurnal Am

Nota Kredit

Nota Kredit Asal

Dihantar oleh penjual Jurnal Pulangan Belian
kepada pembeli untuk Nota Kredit Salinan
memberitahu pembeli Jurnal Pulangan Jualan
bahawa hutangnya
akan dikurangkan
(akaun dikreditkan)
dihantar disebabkan
oleh;
1. terdapat pulangan
barang yang rosak,
salah jenama atau
tidak berkualiti.
2. bayaran yang
dikenakan terlebih
daripada harga
sepatutnya.
3. terdapat pulangan
bekas kosong yang
telah dikenakan
bayaran dalam invois.
4. jumlah hutang
terlebih kerana salah
pengiraan.
5. pembeli diberi
elaun atau komisen.

Resit Rasmi

Dikeluarkan oleh
penjual apabila
menerima bayaran
daripada pembeli.
Bukti penerimaan dan
pembayaran yang
telah dibuat.

Cek atau keratan cek

Resit Asal Buku

Tunai (Kt) / Jurnal
Pembayaran Tunai
Resit Salinan Buku
Tunai (Dt) / Jurnal
Penerimaan Tunai

Cek digunakan untuk Buku Tunai (Kt)

membuat pembayaran. lajur bank

Keratan cek
digunakan sebagai
rujukan dan sumber
rekod.

Buku Tunai catatan

kontra

Baucar Pembayaran

Dokumen dalaman
yang disediakan oleh
peniaga untuk
merekodkan segala
jenis pembayaran.
Bukti pembayaran
telah dibuat.

Buku Tunai (Kt) /

Jurnal Pembayaran
Tunai

Bil Tunai / Slip Daftar

Tunai

Dikeluarkan oleh
penjual kepada
pembeli bagi
pembayaran untuk
belian barang niaga
dengan wang tunai
atau cek.
Bukti bagi aset yang
dibeli secara tunai
atau perkhidmatan
yang dibuat secara
tunai.

Bil Tunai Asal Buku

Tunai (Kt) / Jurnal
Pembayaran Tunai
(Belian Tunai)

Nota Debit (Invois

tambahan)

Dihantar oleh penjual

kepada pembeli
apabila bayaran yang
dikenakan dalam
invois terkurang.
Akaun pembeli akan
didebitkan untuk
menambahkan harga
pada invois (hutang
bertambah).

Bil Tunai Salinan

Buku Tunai (Dt) /
Jurnal Penerimaan
Tunai (Jualan tunai)

Nota Debit Asal

Jurnal Belian
Nota Debit Salinan
Jurnal Jualan

Digunakan apabila;
1. Ada ketinggalan
catatan dalam invois
(kos angkutan)
2. Bayaran yang
dikenakan terkurang
3. Faedah dikenakan
ke atas bayaran lewat
oleh pembeli
4. Jumlah hutang
terkurang (kesilapan
pengiraan)
5. Bayaran tambahan
(pertukaran barang)

Makluman Debit

Makluman Kredit

Memo

Borang Wang Masuk /

Satu penyata yang

dikeluarkan oleh
Buku Tunai (Kt)
pihak bank.
Memaklumkan akaun
pemilik telah
didebitkan
(dikurangkan) dengan
satu jumlah tertentu
berserta dengan sebab.
Cth; Caj bank, Buku
Cek.
Satu penyata yang
dikeluarkan oleh
Buku Tunai (Dt)
pihak bank.
Memaklumkan akaun
pemilik telah
dikreditkan
(ditambahkan) dengan
satu jumlah tertentu
berserta dengan sebab.
Cth: Faedah, Dividen.
Digunakan untuk
merekod pengeluaran
barang niaga atau
wang untuk kegunaan
peribadi atau
kegunaan perniagaan
atau memasukkan
modal tambahan
dalam perniagaan.

Borang yang

Jurnal Am

Buku Tunai catatan

Slip Bank

dikeluarkan oleh bank kontra

untuk merekod urus
niaga menyimpan atau
mengeluarkan wang
oleh pelanggan.

Baucer Pembayaran
Dokumen dikeluarkan
termasuk Penyata Gaji peniaga kepada
pekerja sekali atau
Buku Tunai (kt)
dua kali sebulan.
Mengandungi
maklumat jumlah
pendapatan pekerja
dan potongan gaji dlm
tempoh tersebut.

Folio pelanggan

Slip Pindahan Wang

Penyata yang
menunjukkan rekod
caj yg dikeluarkan
Buku Tunai (kt)
oleh perniagaan
perkhidmatan kepada
pelanggan. Contohnya
perhotelan.

Dokumen yg
digunakan utk
memindahkan wang
pelanggan kepada
pihak ketiga secara
elektronik.
Dibuat antara dua
bank yang berbeza.

Buku Tunai (kt)

ALIRAN DOKUMEN ANTARA PEMBELI DAN PENJUAL

Surat Tanya
Surat Jawapan
Pesanan
Belian

E
N
J
U
A
L

Nota Serahan
Nota Debit
Nota Kredit
Cek
Resit

P
E
M
B
E
L
I

Penyata
Akaun

DISKAUN NIAGA

Potongan harga ke atas harga senarai, harga katalog atau harga kos.
Diberi oleh penjual kepada pembeli dalam bentuk peratus.
Untuk menggalakkan pembeli membeli dengan banyak. (belian secara
pukal)
Semakin banyak barang dibeli semakin tinggi kadar diskaun niagayang
diberikan.
Ditunjukkan hanya dalam jurnal sahaja.
Diskaun Niaga = Harga Senarai X Kadar Diskaun
DISKAUN TUNAI
Potongan daripada jumlah bersih dalam invois sekiranya bayaran dibuat
dalam tempoh diskaun yang ditetapkan.
Bertujuan menggalakkan pelanggan membayar hutang mereka dengan
segera bagi mengelakkan masal pusingan modal.
Semakin singkat tempoh kredit semakin tinggi kadar diskaun tunai.
2 jenis diskaun tunai:
a) diskaun diberi diskaun tunai yang diberi kepada penghutang yang
menjelaskan hutangnya dlm tempoh kredit ditetapkan.

b) diskaun diterima diskaun tunai yang diterima daripada pemiutang jika peniaga memenuhi
syarat kredit ditetapkan pemiutang

A) KENALPASTI DOKUMEN
BCP

Kata Kunci

Dokumen

Catatan

BUKU TUNAI
(BT) - Tunai,
Cek atau Bank

Menjelaskan Invois
(Diskaun RMxxx)

Resit Rasmi
ASAL

Kt Pemiutang,
Kt Diskaun

Menjelaskan Invois
(Diskaun RMxxx)

Resit Rasmi
SALINAN

Dt Penghutang,
Dt Diskaun

Kegunaan
Perniagaan (Kontra)

Keratan Cek

Dt Tunai, Kt
Bank

Nama Pemiutang

Keratan Cek

Kt Pemiutang

Bayar untuk
Belanja/ABS

Keratan Cek

Kt Belanja/ABS

Borang Wang
Masuk
SALINAN

Dt Bank, Kt
Tunai

Catatan Kontra

Ambilan Tunai/Bank Memo

Kt Ambilan

Belanja

Bayar tambang
hantar barang

Baucer
Pembayaran

Kt Belanja

Baucer
Pembayaran

Kt Angkutan
Keluar

Caj Bank, Buku Cek

Makluman Debit

Kt Caj
Bank/Buku Cek

Faedah
Makluman Kredit Dt Faedah
Kepada 'Peniaga'
(KITA)
Bayar gaji pekerja
Kepada 'Sykt X'

Bil Tunai / Mesin Kt Belian

Daftar Tunai
Penyata Gaji
KT Gaji
Bil Tunai / Mesin Dt Jualan
Daftar Tunai

Perhotelan
Bayaran secara
elektronik

Folio Pelanggan

Kt Caj Hotel

Slip pindahan
Wang

Kt Nama
pemiutang

Catatan Pembukaan
JURNAL AM
(JA)

Permulaan soalan Dt Aset Kt

Liabiliti/Epemilik
Belian ABS

Bukan Barang
Niaga

Invois ASAL

Dt Belian, Kt
Pemiutang

ABS Invois
SALINAN

Dt Penghutang
Kt Jualan

Nota Debit
ASAL

Dt Angkutan
/Angkutan
Masuk, Kt
Pemiutang

Jualan
Contoh Aset
Bukan Semasa
Caj angkutan

- Ambilan untuk
Kegunaan Sendiri

a) Barang Niaga
Memo
b) ABS
-Ambilan untuk
Kegunaan
Perniagaan

Memo

a) Promosi
Memo

Dt Ambilan Kt
Belian
Dt Ambilan, Kt
ABS
Dt Promosi, Kt
Belian

b) Sumbangan/
Memo

Dt Sumbangan,
Kt Belian

Memo

Dt Derma, Kt
Belian

Invois ASAL

Butiran : Nama
Pemiutang

c) Derma

JURNAL BELIAN
JURNAL
KHAS - Barang
Niaga sahaja

Nota Debit
ASAL

Butiran : Nama
Pemiutang

JURNAL JUALAN
Invois SALINAN Butiran : Nama
Penghutang
Nota Debit
SALINAN
Butiran : Nama
Penghutang

B) PINDAH KE LEJER DARI BCP

-Setiap lejer mesti diimbang dan ditutup pada setiap hujung hulan.
BIL
1
2
3
4
5

BUKU TUNAI
BUKU TUNAI
JURNAL AM
JURNAL AM
JURNAL BELIAN

BCP
DT
KT
DT
KT
-

JURNAL JUALAN

JURNAL PULANGAN BELIAN

JURNAL PULANGAN JUALAN

LEJAR
KT
DT
DT
KT
Dt Belian, Kt
Pemiutang
Dt Penghutang, Kt
Jualan
Dt Pemiutang, Kt
Pulangan Belian
Dt Pulangan Jualan,
Kt Penghutang

C) PINDAH DARI LEJER KE IMBANGAN DUGA

Semua baki akhir setiap lejer dipindahkan ke Imbangan Duga
Imbangan Duga mestilah dijumlahkan bagi kedua-dua Dt dan Kt

Baki akhir / Baki b/b

Baki akhir / Baki b/b

BUKU CATATAN PERTAMA

LEJER
DT
KT

IMBANGAN DUGA
DT
KT

Terdiri daripada Jurnal, Buku Tunai dan Buku Tunai Runcit.

Semua urus niaga dicatatkan terlebih dahulu ke dalam Buku Catatan
Pertama sebelum dipindahkan ke dalam lejar dengan mengikut
urutan tarikh urus niaga.
Urusniaga tunai direkodkan ke dalam Buku Tunai, Buku tunai
Runcit, Jurnal Penerimaan Tunai dan Jurnal Pembayaran Tunai.
Urusniaga kredit pula direkodkan ke dalam Jurnal Am dan Jurnal
Khas.
BAB 4
JURNAL
Terbahagi dua iaitu;
Jurnal Am dan
Jurnal Khas (Jurnal Belian, Jurnal Jualan, Jurnal Pulangan Jualan,
Pulangan Belian)
Menunjukkan catatan yang lengkap tentang satu urus niaga mengikut
urutan tarikh beserta butir dan keterangan.
Memudahkan membuat rujukan dan memberi panduan catatan
pindahan ke lejar.
Dapat mengesan kesilapan dengan cepat dan mengelakkan penipuan.

JURNAL

URUS NIAGA

1. JURNAL AM

a. Catatan permulaan
atau
pembukaan
perniagaan .

DOKUMEN

b. Catatan penutupan
dan pemindahan bakibaki akaun
Memo
c. Membeli dan

menjual aset bukan

semasa secara kredit.
d. Ambilan barang
niaga untuk kegunaan
peribadi atau
perniagaan .

Invois
(belian/jualan aset
bukan semasa
secara kredit)

e. Membawa masuk
modal tambahan.
f. Catatan pelarasan .
g. Membetulkan
kesilapan .
h. Merekodlan
pembubaran
perniagaan.

FORMAT JURNAL AM

Tarikh

Butir

Folio

21/10/2009 Alatan Kedai

Modal
( Membawa masuk mesin fotostat
untuk kegunaan perniagaan )

Debit
RM
6,000

Kredit
RM
6,000

2. JURNAL KHAS Merekod urus niaga berkaitan dengan barangniaga

dan kekerapannya berlaku dalam perniagaan adalah tinggi.
JURNAL

URUSNIAGA

a. Jurnal Belian Belian barang niaga secara

kredit daripada pembekal
b. Jurnal
Jualan barang niaga secara
Jualan
kredit kepada pelanggan
c. Jurnal
Merekodkan pulangan barang
Pulangan
niaga kepada pembekal
Belian
d. Jurnal
Merekodkan pulangan barang
Pulangan
niaga daripada pelanggan
Jualan

DOKUMEN
TERLIBAT
Invois Asal
Nota Debit Asal
Invois Salinan
Nota Debit Salinan
Nota Kredit Asal
Nota Kredit Salinan

FORMAT JURNAL KHAS

TARIKH BUTIRAN

JURNAL BELIAN
FOLIO

02/06/2009 Syarikat Samudera Lautan

22/06/2009 Salju Sdn Bhd.
30/06/2009 Akaun Belian

DT

JUMLAH
RM 4 800
5 200
10 000

JURNAL JUALAN
TARIKH BUTIRAN
08/06/2009 Sejati Enterprise
26/06/2009 Encik Ahmad
30/06/2009 Akaun Jualan

FOLIO

JUMLAH

KT

RM 6 000
1 200
7 200

JURNAL PULANGAN JUALAN

TARIKH BUTIRAN
FOLIO

JUMLAH

11/06/2009 Sejati Enterprise

29/06/2009 Encik Ahmad
30/06/2009 Akaun Jualan

RM 80
120
200

DT

JURNAL PULANGAN BELIAN

TARIKH BUTIRAN
FOLIO

JUMLAH

06/06/2009 Samudera Lautan

25/06/2009 Salju Sdn. Bhd.
30/06/2009 Akaun Pulangan Belian

RM 400
350
750

KT

BUKU TUNAI
Gabungan

Akaun Tunai dan Akaun Bank

Merekod

semua urus secara tunai dan cek termasuk penerimaan dan

pembayaran secara cek.
Kebaikan

Buku Tunai;
- Catatan dalam lejar dapat dikurangkan.
- Peniaga lebih mudah dalam mengawal tunai perniagaannya.
- Mudah membuat rujukan bagi Akaun Tunai dan Akaun Bank.

Buku Tunai Tiga Lajur

Mengandungi

tiga lajur utama iaitu lajur tunai, lajur bank dan lajur diskaun
di sebelah debit dan kredit.
Debit lajur tunai

Semua penerimaan wang tunai

Debit lajur bank

Semua penerimaan yang dibankkan

Debit lajur diskaun

Semua diskaun diberi

Kredit lajur tunai

Semua pembayaran dengan wang

tunai

Kredit lajur bank

Semua pembayaran dengan cek

Kredit lajur diskaun

Semua diskaun diterima

Lajur tunai dan bank perlu diimbangkan pada akhir suatu tempoh
perakaunan
Lajur diskaun tidak perlu diimbangkan tetapi dijumlahkan sahaja dan
jumlah diskaun ini akan diposkan ke lejar dalam Akaun Diskaun yang
berkenaan.
Format

Buku Tunai Tiga Lajur;

BUKU TUNAI
Tarikh

Butir

Fol

Catatan Kontra

Diskaun

Tunai

Bank

Tarikh

Butir

Fol

Diskaun

Tunai

Bank

Catatan pemindahan wang tunai dari pejabat ke bank atau dari bank ke
pejabat.
Melibatkan catatan dalam lajur tunai dan lajur bank Buku Tunai yang sama
iaitu satu akaun didebitkan dan satu lagi akaun dikreditkan.
D
ua keadaan;
1. Pindahan wang tunai dari pejabat ke bank
Dokumen perniagaan Borang Wang Masuk
Dt lajur bank, Kt lajur tunai
2. Pindahan wang tunai dari bank ke pejabat
Dokumen perniagaan Keratan Cek
Dt lajur tunai, Kt lajur bank

BUKU TUNAI RUNCIT

Kegunaan Buku Tunai Runcit ;
1) Membayar belanja yang amaunnya kecil spt alatulis, belanja pos,
tambang dan pelbagai belanja lain yang kecil amaunnya dan tidak sesuai
menggunakan cek.
2) Membolehkan pembahagian tugas dilakukan(juruwang ditugaskan utk
menjaga Buku Tunai Runcit)
3) Mengelakkan daripada terlalu banyak catatan dalam buku tunai 3 lajur.

Penerimaan Tarikh
Dt

Butir

Folio

No
Pembayaran
Baucer
Kt

Analisis Pembayaran
Alatulis Tambang Pos

SISTEM PANJAR

Pelbagai

 Ketua juruwang akan memberikan sejumlah wang tertentu untuk

membiayai semua perbelanjaan runcit bagi satu tempoh tertentu dan
pada akhir tempoh, ketua juruwang akan membayar semula jumlah yang
dibelanjakan oleh juruwang runcit.
Jumlah wang yang biasanya diperuntukkan adalah antara RM 100 ke
RM 250 bergantung kepada polisi perniagaan.
BAB 5
LEJAR
Buku akaun paling utama yang digunakan untuk merekodkan urus niaga
perniagaan.
Akaun

berbentuk T ;
Format:
Debit
Tarikh

Nama Akaun
Butir Folio Jumlah Tarikh Butir

Folio

Kredit
Jumlah

Lajur tarikh - Mencatat tarikh urus niaga

Lajur butir mencatat nama akaun
Lajur folio mencatat nombor rujukan Buku Catatan Pertama (mengesan
catatan dalam akaun)
Lajur jumlah mencatat nilai wang sesuatu urus niaga
Akaun lejar terbahagi dua iaitu;
1. Akaun Perorangan penghutang, pemiutang, ambilan dan modal.
2. Akaun Bukan Perorangan akaun nyata (akaun aset) dan akaun
nominal/namaan (akaun hasil dan belanja).

Mengimbang dan Menutup Akaun

Untuk mengetahui baki setiap akaun di akhir suatu tempoh (biasanys

setiap hujung bulan)
Mengimbang akaun mencari perbezaan di antara jumlah debit dan
jumlah kredit dalam akaun.
Menutup akaun hasil dan belanja dengan memindahkannya ke Akaun
Perdagangan atau Akaun Untung Rugi.
Tujuan menutup akaun untuk ;
1) memulakan akaun hasil dan belanja dengan baki sifar pada suatu
tempoh perakaunan.
2) mengemaskini Akaun Modal; hasil menambahkan ekuiti pemilik dan
belanja mengurangkan ekuiti pemilik.
Folio
Rujukan untuk mengesan sumber catatan pertama atau pasangan catatan
bergu rujukan muka surat akaun dalam Buku Catatan Pertama dan lejar.
Mengurangkan kesilapan merekod atau terlupa melengkapkan catatan
bergu.
D
iisi jika pengeposan telah dilakukan iaitu memindahkan catatan dalam
Buku Catatan Pertama ke lejar.
lajur folio akaun lejar dicatatkan dalam halaman jurnal dari mana
pengeposan dibuat,

PEMBAHAGIAN LEJAR

LEJAR AM
(a) Akaun Nominal
(akaun hasil dan
belanja)
(b) Akaun Nyata
(akaun aset semasa
dan aset bukan
semasa)
(c) Akaun penghutang
dan pemiutang aset
bukan semasa (akaun
kawalan penghutang
dan akaun kawalan
pemiutang)
(d) Akaun Modal

LEJAR SUBSIDIARI

(a) Lejar Belian /

Lejar Pemiutang
[barangniaga shj]
(b) Lejar Jualan /
Lejar Penghutang
[barangniaga shj]

(e) Akaun Ambilan

Tujuan pembahagian lejar;

a. Dapat menjalankan pengkhususan dan pembahagian kerja
b. Dapat menugaskan seorang eksekutif akaun untuk mengendalikan satu
bahagian lejar sahaja.
c. Mudah untuk menguruskan pengurusan dan pengawalan.
d. Dapat meningkatkan kecekapan dan mengurangkan kesilapan merekod.
e. Dapat mengurangkan bilangan akaun dalam lejar yang terlalu banyak dalam
lejar am.

AKAUN KAWALAN

TUJUAN
a. Memudahkan jabatan kredit memperoleh jumlah baki keseluruhan
penghutang dan pemiutang.
b. Kesilapan dan kesalahan Imbangan Duga mudah dan cepat dikesan.
c. Dapat menentukan ketepatan dan kesahihan catatan di dalam lejar.
d. Penipuan atau pemalsuan dapat dikesan dan dicegah.
JENIS
a) Akaun Kawalan Penghutang
b) Akaun Kawalan Pemiutang
AKAUN KAWALAN PENGHUTANG
Akaun Belum Terima / Akaun Kawalan Lejar Jualan
Menunjukkan jumlah penghutang yang terdapat di dalam
Lejar Jualan bagi satu tempoh tertentu.
FORMAT AKAUN KAWALAN
Tambah
Akaun Kawalan
Baki b/b
XX
Jualan (kredit)
XX
Bank (cek tak layan) XX
Diskaun diberi
XX
(dibatalkan)
Faedah
XX
Angkutan keluar
XX
Baki h/b
XX

Penghutang

Kurang
Baki b/b (kredit)
XX
Bank
XX
(Penerimaan)
XX
Diskaun diberi
XX
Pulangan Jualan
XX
Hutang Lapuk
(a)
Kontra (Pindahan
ke Lejar Belian)
(b)
Kontra (Pindahan
dari Lejar Belian)
XX
Baki h/b

XX
Baki b/b

XX

XX
Baki b/b (kredit)

XX

Sumber Rujukan;
i) Jurnal Am - Baki b/b, diskaun diberi (dibatalkan), faedah, hutang lapuk, angkutan
keluar dan kontra/pindahan.
ii)Jurnal Jualan - Jualan (kredit).
iii). Jurnal Pulangan Jualan - pulangan jualan.
iv) Buku Tunai - bank (cek tak laku), bank (penerimaan), dan diskaun diberi.

AKAUN KAWALAN PEMIUTANG

Akaun Belum Bayar / Akaun Kawalan Lejar Belian
Menunjukkan jumlah pemiutang yang terdapat di dalam Lejar Belian
bagi satu tempoh tertentu.
KURANG
AKAUN KAWALAN PEMIUTANG
Baki b/b (debit)
XX
Baki b/b
Bank (Pembayaran)
XX
Belian (kredit)
Diskaun di Terima
XX
Faedah
Pulangan Belian
XX
Angkutan masuk
Kontra (Pindahan dari
(a)
Baki h/b
Lejar Jualan)
Kontra (Pindahan ke
Lejar Jualan)
(b)
Baki h/b
XX
XXX
Baki b/b (debit)
XX
Baki b/b

TAMBAH
XX
XX
XX
XX
XX

XXX
XX

Sumber Rujukan;
i) Jurnal Am - baki b/b, kontra, faedah, kontra/pindahan dan angkutan masuk.
ii). Jurnal Belian - belian (kredit).
iii). Jurnal Pulangan Belian - pulangan belian.
iv) Buku Tunai - bank (pembayaran), dan diskaun diterima.

TIPS
Kedua-dua Pindahan (a) dan (b) mesti disebelah yang
mengurangkan.
Hanya jualan kredit dan belian kredit barangniaga sahaja direkodkan.
Jualan tunai dan belian tunai hendaklah diabaikan,
Butiran mestilah nama akaun.
Peruntukan Hutang Ragu tidak dimasukkan.
Hutang lapuk terpulih tidak direkod dalam Akaun Kawalan Penghutang dan perlu
ditolak daripada jumlah penerimaan tunai daripada penghutang.

CATATAN KONTRA

 Berlaku apabila sesebuah perniagaan menjual secara kredit dan juga

membeli secara kredit daripada pihak yang sama.
Peniaga adalah penghutang dan pemiutang kepada perniagaan pada masa
yang sama.
Hutang di antara penghutang dengan pemiutang diselaraskan
pembayarannya melalui catatan kontra.
Dengan cara memindahkan baki akaun yang mempunyai baki yang lebih
kecil ke akaun yang mempunyai baki yang lebih besar.
Hanya satu amaun sahaja yang wujud dan perlu dibayar atau diterima oleh
perniagaan.
Terdapat 2 jenis Catatan Kontra :
1) Dari Lejar Jualan ke Lejar Belian.
a. debit Akaun Pemiutang dan kredit Akaun Penghutang
2) Dari Lejar Belian ke Lejar Jualan.
b. debit Akaun Pemiutang dan kredit Akaun Penghutang

BAKI KREDIT (AKAUN KAWALAN PENGHUTANG)

Penghutang terlebih bayar kepada perniagaan.
Penghutang memulangkan barang (pulangan jualan) selepas akaunnya
dijelaskan.
Pemberian elaun kepada penghutang atau potongan harga selepas
akaunnya dijelaskan.
BAKI DEBIT (AKAUN KAWALAN PEMIUTANG)
Perniagaan terlebih bayar kepada pemiutang.
Peniaga memulangkan barang (pulangan belian) selepas akaunnya
dijelaskan.
Pemiutang memberi elaun atau potongan harga ke atas barang yang
dibeli dan telah dibayar.

Bab 6
IMBANGAN DUGA
Merupakan satu senarai baki-baki debit dan kredit akaun yang diambil
daripada lejar am, lejar subsidiari dan Buku Tunai pada suatu tempoh
tertentu.
Fungsi Imbangan Duga untuk;
Menyemak ketepatan kemasukan catatan bergu.
Menguji ketepatan pengiraan.
Membolehkan penyediaan Akaun Perdagangan, Akaun Untung
Rugi dan Kunci Kira-kira
Menyemak ketepatan pengeposan drpd BCP ke lejar.
Jumlah di sebelah debit mesti sama dengan jumlah di sebelah kredit.
Mempunyai batasan atau had/pengehadan.
(Imbangan Duga yang seimbang tidak bererti semua catatan dalam lejar
betul kerana mungkin terdapat beberapa kesilapan yang ketara atau tidak
ketara dalam Imbangan Duga tersebut)
PENYEDIAAN IMBANGAN DUGA
a) Catatkan semua baki debit di sebelah debit Imbangan Duga.
b) Catatkan semua baki kredit di sebelah kredit Imbangan Duga..
Penyediaan Imbangan Duga dalam Bentuk Lajur:
Syarikat Maju Sejahtera
Imbangan Duga pada 31 Disember 2010

Butiran
Akaun Aset
Akaun Belanja
Akaun Liabiliti
Akaun Modal
Akaun Hasil

Debit

Kredit

RM 5 000
RM 3 000
RM 1 000
RM 3 000
RM 4 000
RM 8 000

RM 8 000

PEMBETULAN KESILAPAN

Pada akhir tahun kewangan, sebelum Akaun Penamat dan Kunci KiraKira disediakan, satu Imbangan Duga (ID) perlu disediakan dengan
tujuan untuk menentukan ketepatan sistem catatan bergu dalam lejar am.
Imbangan duga yang tidak seimbang menunjukkan kesilapan telah
berlaku dan perlu diingatkan juga Imbangan Duga yang seimbang
TIDAK semestinya menunjukkan TIADA kesilapan.
Kesilapan apabila berlaku perlu dibetulkan dengan melalui catatan
jurnal.
Pembetulan mesti dilakukan sebelum Akaun Penamat dan Kunci KiraKira disediakan
KESILAPAN KETARA

Cara pembetulan; Dibetulkan dengan

membatalkan angka yang salah dan
kemudian menurunkan tandatangan
ringkas di tepinya.

o Imbangan Duga tidak seimbang/sama.

o Jumlah debit TIDAK SAMA dengan jumlah kredit .
Jenis Kesilapan Ketara dalam Imbangan Duga.
1) Kesilapan Ketinggalan Salah Satu Catatan

Catatan

bergu tidak lengkap disebabkan ketinggalan catatan debit atau

kredit. Ini bermakna sesuatu urus niaga hanya dicatat sekali sahaja.
2) Kesilapan Catatan Di Sebelah Yang Sama
Dalam

sesuatu urus niaga, kedua-dua akaun yang terlibat dicatatkan di

sebelah yang sama.
3) Kesilapan Catatan Amaun
Walaupun

prinsip catatan bergu betul, tetapi angka atau jumlah dari jurnal
telah salah dicatatkan ke lejar kerana salah kiraan.
4) Kesilapan Pengiraan
Pengiraan

yang salah semasa penyediaan jurnal, lejar atau ID.

5) Kesilapan Dalam Imbangan Duga
Jumlah

dalam ID tersalah tambah.

Tersilap

menyenaraikan baki sama ada sebelah debit atau kredit.

KESILAPAN TIDAK KETARA

Carapembetulan;
pembetulan;
Cara
Dibetulkanmelalui
melaluiJurnal
Jurnal
Dibetulkan
Amdan
dandiposkan
diposkanke
kelejar
lejar
Am
berkaitan.
berkaitan.

Imbangan Duga seimbang tapi masih berlaku kesilapan yang tidak dapat
dilihat dalam Imbangan Duga.
Jumlah debit MASIH SAMA dengan jumlah kredit.
Jenis Kesilapan tidak Ketara dalam Imbangan Duga.
1) Kesilapan Ketinggalan Satu Urus Niaga
Sesuatu

urus niaga tertinggal terus daripada catatan, di mana tidak

direkodkan dalam mana-mana buku.
2) Kesilapan Amaun
Satu

urus niaga telah direkodkan di sebelah debit dan kredit dengan amaun
yang salah. Ia boleh berlaku semasa catatan dibuat dalam buku catatan
pertama.

3) Kesilapan Terbalik/Songsang
Catatan

bergu dibuat dalam akaun yang betul tetapi di sebelah yang salah.
4) Kesilapan Prinsip
Pembukuan

dibuat mengikut prinsip bergu yang betul tetapi catatan debit

atau kredit direkodkan dalam akaun yang salah.
5) Kesilapan Komisen
Ikut

prinsip catatan bergu dalam amaun yang betul tetapi catatan debit dan
kredit direkodkan dalam akaun perorangan yang salah.
6) Kesilapan Saling Mengimbangi
Suatu

kesilapan urus niaga yang salah direkodkan telah dimbangi oleh

kesilapan yang lain.
Ia
diperbetulkan melalui cara pembetulan sahaja (tandatangan).
Kesilapan

sebelah debit sahaja, kesilapan sebelah kredit sahaja dan

kesilapan sebelah kredit dan debit.

PENUTUPAN AKAUN & PENYEDIAAN PENYATA KEWANGAN

PERAKAUNAN ASAS TUNAI VS PERAKAUNAN ASAS AKRUAN

Perakaunan Asas Tunai

Untung dikira dengan mencari

perbezaan antara tunai yang
diterima sebagai hasil dan tunai
yang dibayar sebagai belanja
bagi suatu tempoh perakaunan
Perniagaan kecil-kecilan dan
perniagaan perkhidmatan.

Perakaunan Asas Akruan

Untung dikira dengan

membuat pemadanan hasil
bagi tempoh perakaunan
tertentu kepada belanja
yang terlibat.
Perniagaan kecil-kecilan
dan perniagaan
perkhidmatan.

Hasil sepatutnya Belanja

terlibat = Untung

Hasil Diterima Belanja Dibayar =

Untung

PELARASAN PADA TARIKH IMBANGAN

1. Belanja Terakru dan Belanja Terdahulu
2. Hasil Terakru dan Hasil Terdahulu
3. Hutang Lapuk
4. Hutang Lapuk Terpulih
5. Peruntukan Hutang Ragu
6. Susut Nilai dan Peruntukan Susut Nilai

Belanja Terakru dan Belanja Terdahulu

Maksud
Belanja Terakru
(Belanja yang
dibuat dalam
tempoh
perakaunan
semasa tetapi

Catatan Jurnal

Penyata
Pendapatan

Kunci Kira-kira

Tambah

Liabiliti semasa

Dt Belanja
Kt Belanja
Terakru

belum dijelaskan
sehingga akhir
tempoh
perakaunan
tersebut)

Belanja
Terdahulu
Dt Belanja
(Perbelanjaan
Terdahulu
bagi tempoh
Dt Belanja
perakaunan yang
akan datang tetapi
telahdijelaskan
pembayarannya
dalam tempoh
perakaunan
semasa)

Tolak

Aset Semasa

Penyata
Pendapatan

Kunci kira-kira

Tambah

Aset Semasa

Hasil Terakru dan Hasil Terdahulu

Maksud
Hasil Terakru
(Hasil yang
diperolehi bagi
sesuatu tempoh
tetapi hasil
tersebut belum
diterima)
Hasil
Terdahulu
( Hasil yang

Catatan Jurnal

Dt Hasil
Terakru
Kt Hasil

diperolehi bagi
tempoh
perakaunan
yang akan
datang tetapi
telah diterima
dalam tempoh
perakaunan
semasa)

Dt Hasil
Kt Hasil
Terdahulu

Tolak

Liabiliti Semasa

PERINGATAN
Butiran
BELANJA
TERAKRU
BELANJA
TERDAHULU

HASIL
TERAKRU
TAMBAH
(PP)

HASIL
TERDAHULU
LIABILITI
SEMASA
( KKK )

ASET
SEMASA
( KKK)

TOLAK
( PP )

Hutang Lapuk, Peruntukan Hutang Ragu dan Hutang Lapuk Terpulih

Hutang lapuk
hutang yang pasti tidak dapat dikutip daripada penghutang.
Sebab-sebab berlakunya hutang lapuk
Penghutang menipu dan melarikan
diri.
Penghutang meninggal dunia.
Penghutang diisytiharkan
muflis/bankrap oleh mahkamah.
Penghutang tidak mampu bayar
hutangnya.

Akaun Penghutang perlu ditutup dengan mengkreditkan akaun

penghutang itu.
Kerugian kepada perniagaan dan didebitkan ke dalam Akaun Untung
rugi.
Hutang lapuk perlu ditolak daripada penghutang dalam Kinci kira-kira.
Cara merekod hutang lapuk
.Debit Akaun Hutang Lapuk
berlakudihapuskan
Kredit Akaun Penghutang

Apabila hutang lapuk

berlaku
Pemindahan hutang lapuk ke
Akaun Untung Rugi

Debit Akaun Untung rugi

Kredit Akaun Hutang lapuk

Hutang Lapuk Terpulih

Hutang yang dapat dikutip semula setelah dihapuskan sebagai hutang
lapuk.
Merupakan keuntungan kepada perniagaan dan dikreditkan ke Akaun
Untung rugi (hasil).
Cara merekod:
Debit Akaun Bank
Kredit Akaun Hutang Lapuk Terpulih
Debit Akaun Hutang Lapuk Terpulih
Kredit Akaun Untung rugi

Peruntukan Hutang Ragu

Peruntukan yang di buat untuk hutang perniagaan yang mungkin tidak

dapat dikutip balik.
Merupakan kerugian kepada perniagaan dan di debitkan ke adalam Akaun
Untungrugi.
Dikira berdasarkan peratus daripada jumlah penghutang yang tidak
berupaya menjelaskan hutangnya.

Cara merekod Peruntukan Hutang Ragu

Mewujudkan Peruntukan Hutang

Ragu
Debit Akaun Untung Rugi
Kredit Akaun Peruntukan Hutang
Ragu

Penambahan Peruntukan Hutang

Ragu
Debit Akaun Untung Rugi
Kredit Akaun Peruntukan Hutang
Ragu

Pengurangan Peruntukan Hutang

Ragu
Debit Akaun Peruntukan Hutang
Ragu
Kredit Akaun Untung Rugi
Peruntukan Hutang ragu apabila terdapat Akaun Hutang lapuk
Peruntukan Hutang Ragu dilakukan berdasarkan jumlah bersih
penghutang .
Jika butiran hutang lapuk hanya ada dalam Imbangan Duga sahaja maka
penghutang dalam Imbangan Duga adalah penghutang bersih.
Jika hutang lapuk terdapat dalam maklumat tambahan maka angka
penghutang di dalam Imbangan Duga perlu ditolak dengan jumlah
hutang lapuk itu.

SUSUTNILAI DAN PERUNTUKAN SUSUTNILAI

Susutnilai
Susutnilai
Kejatuhan
nilai
Kejatuhan nilaiABS
ABSperniagaan.
perniagaan.
Kehabisan
sebahagian
Kehabisan sebahagianhayat
hayatABS
ABS
yang
digunakan
dalam
yang digunakan dalam
perniagaan.
perniagaan.
Akan
Akandidebitkan
didebitkanke
kedalam
dalamAkaun
Akaun
Untung
Rugi
sebagai
belanja
Untung Rugi sebagai belanja
susutnilai.
susutnilai.

Sebab-sebab berlakunya
susutnilai
Kemerosotan atau
kerosakan fizikal
Model lama atau usang
Peredaran masa
Susutan/Kurangan

Peruntukan
PeruntukanSusutnilai
Susutnilai
Dikenali
sebagai
Dikenali sebagai Akaun
Akaun
Susutnilai
SusutnilaiTerkumpul.
Terkumpul.
Akaun
Liabiliti
Akaun Liabilitidan
danditolak
ditolak
drpd
ABS
dalam
Kunci
drpd ABS dalam Kunci
kira-kira.
kira-kira.

Kemerosotan atau kerosakan fizikal disebabkan pendedahan kepada unur

semulajadi seperti faktor cuaca dan faktorfaktor lain seperti usia, haus, karat dan reput.
Model lama - Kejatuhan nilai atau keusangan
apabila model baru yang lebih baik dan
berkualiti dipasarkan. Contoh adalah seperti
kenderaan, mesin dan komputer.
Peredaran masa usia yang ditetapkan oleh
undang-undang di mana nilinya semakin
berkurang apabila tempoh pajakannya semakin
pendek.Contoh adalah seperti pajakan, hak
cipta dan hak paten.
Susutan/Kurangan Aset semulajadi atau
sumber alam seprti lombong, kauri dan hutan.

Kaedah pengiraan Susutnilai

Jumlah susutnilai adalah sama setiap tahun.

Susutnilai
Tahunan = Kos asal- Nilai Skrap
____________________
Bil tahun penggunaan
Jika tempoh hayat ABS tidak dapat ditentukan
maka :
Susutnilai tahunan= % susutnilai Abs x kos
Asal ABS

Garislurus

Baki
berkurangan

Peratus sustnilai dikenakan ke atas nilai

buku aset atau baki pada awal tahun
perakaunan.
Jumlah susutnilai tahunan semakin
berkurang kerana nilai buku aset apad
awal tahun semakin berkurang.

Penilaian
Semula

ABS dinilaikan pada awal

tahun perakaunan dan pada
akhir tahun perakaunan.
Jumlah pengurangan nilai
ABS adalah susutnilai.
Sesuai utk alat-alat kecil

Cara merekod sustnilai

Debit Akaun Belanja Sustnilai

Kredit Akaun Peruntukan
Susutnilai

Debit Akaun Untung Rugi

Kredit Akaun Peruntukan
Susutnilai

Debit Akaun Untung Rugi

Kredit Akaun Belanja
Susutnilai
Pelupusan Aset Bukan Semasa
Penjualan atau tukar beli Aset Bukan Semasa lama kepada yang baru.
ABS boleh dijual secara tunai atau ditukarbeli dengan ABS baru yang
lebih canggih dan baik.
Akaun Pelupusan Aset dibuka apabila ada Aset Bukan Semasa yang
ingin dilupuskan untuk menentukan keuntungan atau kerugian daripada
pelupusan tersebut.
Cara merekod proses pelupusan Aset Bukan semasa
Langkah
1) Memindahkan aset yang
dijual
(pada harga kos) ke dalam
Akaun Pelupusan .
2) Memindahkan peruntukan
susutnilai aset yang telah dijual
ke dalam Akaun Pelupusan
3) Terima bayaran tunai atau cek
daripada pelupusan.
4) Mengira keuntungan atau
kerugian daripada pelupusan.

Cara merekod
Debit Akaun Pelupusan
Kredit Akaun Aset Bukan Semasa
Debit Akaun Peruntukan Susutnilai
Kredit Akaun Pelupusan
Debit Akaun Tunai/Bank
Kredit Akaun Pelupusan
Untung
Debit Akaun Pelupusan
Kredit Akaun Untung atas
Pelupusan

Rugi
Debit Akaun Rugi
atas Pelupusan
Kredit Akaun
Pelupusan

Debit Akaun Untung atas

Pelupusan
Kredit Akaun Untungrugi

Debit Akaun
Untungrugi
Kredit Akaun Rugi
atas Pelupusan

PENYEDIAAN PENYATA PENDAPATAN

Disediakan oleh perniagaan dalam 2 bentuk
i) Bentuk T
ii) Bentuk Penyata

Akaun Perdagangan - utk mencari untung kasar

Bentuk T

Akaun Untung Rugi untuk mencari untung bersih

``

Akaun Perdagangan
Merekod semua butiran yang berkaitan dengan belian dan jualan
barangniaga secara langsung.
Disediakn untuk menentukan untung kasar atau rugi kasar.
Disediakan bagi tempoh perakaunan berakhir.
Format
Syarikat Makmur Sejahtera
Akaun Perdagangan bagi tahun berakhir 31 Disember 2009

Stok Awal

Belian
tolak Pul Belian
Tolak
Diskaun diterima

x
x
x
x

Tambah
Angkutan Masuk
Upah
Duti atas belian
Insurans belian
Kos belian
Kos brg utk
dijual
Tolak Stok Akhir
Kos Jualan
Utg Kasar
`

Jualan

Tolak Pul Jualan

Tolak Diskaun diberi

Jualan bersih

X
X
X

x
x
x
x

Akaun Untung Rugi

x
x
x
x
x
X

Disediakan untuk mengetahui untung atau rugi bersih pada akhir tempoh
perakaunan.
Merekod semua hasil di bahagian kredit dan belanja di bahagian debit.
Untung bersih = Jumlah Hasil Jumlah Belanja, jika jumlah
belanja melebihi jumlah hasil maka perniagaan menanggung rugi
bersih.
Syarikat Makmur Sejahtera
Akaun Untung Rugi bagi tahun berakhir 31 Disember 2009
Alatulis

Untung Kasar

Angkutan Keluar
Kadarbayaran
Belanja Am
Belanja Runcit
Belanja Pos
Belanja Membaiki
Peruntukan Hutang
Ragu
Belanja Susutnilai
Cukai Pintu
Caj Bank
Faedah pinjaman
Gaji
Hutang Lapuk
Insurans
Komisen Jualan
Rugi atas pelupusan
Untung Bersih

X
X
X
X
X
X

Faedah diterima
Komisen diterima
Sewa diterima
Hutang lapuk terpulih
Untung atas pelupusan
Peruntukan Hutang Ragu

X
X
X
X
X
X

X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X

Format bentuk Penyata

Syarikat Makmur Sejahtera

Penyata Pendapatan bagi tahun berakhir 31 Disember 2010

RM
Jualan
tolak Pul Jualan

RM

RM

X
X

X
X

Diskaun diberi
Jualan Bersiah

tolak Kos Jualan

Stok Awal
Belian
Tolak Pul Belian
Diskaun diterima
Belian bersih
Tambah Angkutan
Masuk
Upah
Duti atas belian
Insurans atas belian
Kos belian

X
X
X
X
X
X
X
X
X
X

Kos brg utk dijual

Tolak Stok Akhir

Kos Jualan

X
X

Untung Kasar

Tambah Hasil
Faedah diterima
Komisen diterima
Sewa diterima
Hutang lapuk pulih
Utg atas pelupusan
Peruntukan Hutang
Ragu

X
X
X
X
X
X
X

Tolak Belanja

Alatulis
Angkutan keluar
Kadarbayaran
Belanja Am/Belanja
Runcit
Belanja membaiki
Peruntukan Hutang
ragu
Belanja susutnilai

X
X
X
X
X
X
X

Cukai Pintu
Faedah atas pinjaman
Gaji
Hutang lapuk
Belanja iklan
Insurans
Komisen Jualan
Sewa
Untung Bersih

X
X
X
X
X
X
X
X
X

Kunci Kira-Kira
Disediakan pada akhir tempoh perakaunan selepas Akaun Penamat
disediakan.
Penyata yang menunjukkan aset, liabiliti, ekuiti pemilik perniagaan pada
satu tarikh tertentu.
Aset disenaraikan di sebelah kiri manakala liabiliti dan ekuiti pemilik di
sebelah kanan.
Dalam Kunci kira-kira semua butir dikelaskan mengikut kecairan( cepat
aset ditukar kepada bentuk tunai)
Tujuan :
Menunjukkan kedudukan kewangan
perniagaan.
Menunjukkan kecairan kewangan
perniagaan.
Menunjukkan jumlah modal yang
telah dilabur oleh pemilik dan
keuntungan/kerugian diperoleh
perniagaan

Boleh disediakan dalam bentuk T atau Penyata

Bentuk T
Syarikat Makmur Sejahtera
Kunci Kira-kira pada 31 Disember 2012
R
M
Aset Bukan Semasa
Premis
Alatan Pejabat
Loji dan Mesin
tolak Peruntukan
Susustnilai
kenderaan
tolak Peruntukan
Susustnilai
Kelengkapan
Perabot

R
M

R
M

X
X
X
X
X

X
X
X

X
X

X
X
X
X
X
X

Ekuiti pemilik
Modal Awal
Campur Utg Bersih
atau Tolak Rugi
Bersih

X
X

Tolak Ambilan

Modal Akhir

X
Aset Semasa
Penghutang
tolak Peruntukan Hutang
Ragu
Stok Akhir
Hasil terakru
Belanja terdahulu
Bank
Tunai

RM

X
XX

RM

Liabiliti bukan
Semasa
Pinjaman
Gadaijanji

X
X

Liabiliti Semasa
Pemiutang
Overdraf Bank
Belanja terakru
Hasil Terdahulu

X
X
X
X

X
XX

Bentuk Penyata
Syarikat Makmur Sejahtera
Kunci kira-kira pada 31 Disember 2012
RM
Aset Bukan Semasa
Premis
Alatan Pejabat
Loji dan Mesin
tolak :Peruntukan Susustnilai
kenderaan
Tolak: Peruntukan Susustnilai
Kelengkapan
Perabot

RM

RM

X
X
X
X
X
X

X
X
X
X
X

Aset Semasa
Penghutang
Tolak: Peruntukan Hutang Ragu
Stok Akhir
Hasil terakru
Belanja terdahulu
Bank
Tunai
Tolak:

X
X

X
X
X
X
X
X
X

Liabiliti Semasa
Pemiutang
Overdraf Bank
Belanja terakru
Hasil Terdahulu
Modal Kerja
Ekuiti Pemilik
Modal Awal
Campur Utg Bersih
atau Tolak Rugi Bersih
Tolak Ambilan
Modal Akhir
Liabiliti bukan Semasa
Pinjaman
Gadaijanji

X
X
X
X

X
X
XX
X
X

X
X

X
X

X
XX