Pozycja: 004

Kategoria: Film polski film grozy

Rok produkcji (premiery): 1970

LOKIS. RKOPIS PROFESORA

WITTEMBACHA
reyseria: Janusz MAJEWSKI
scenariusz: Janusz Majewski
na podstawie opowiadania Prospera Merime
W filmie wystpuj: Edmund Fetting pastor Wittembach, Gustaw Lutkiewicz doktor Froeber, Jzef Duriasz hrabia
Szemiot, Magorzata Braunek Julia, Irena Horecka ciotka Julii, Zofia Mrozowska hrabina Szemiotowa, Hanna
Stankwna Miss Pamela, Wiesawa Mazurkiewicz, Ryszard Pietruski, Jzef Pieracki, Wiesawa Kwaniewska, Stanisaw
Milski i inni.

Jest to typowy film grozy, podobnie jak opowiadanie Prospera Merime jest horrorem. Do paacu hrabiego Szemiota
na mudzi przyjeda badacz i jzykoznawca pastor Wittembach. Jako ekspert Towarzystwa Biblijnego w Krlewcu
stara si odnale lady starego pimiennictwa sakralnego. W pocigu pozna trzy urocze damy, szczeglnie mod,
pikn i weso Juli Dowgiao. Panie zapraszaj pastora do siedziby hrabiego Michaa Szemiota, narzeczonego
panny Julii. Hrabia udostpnia mu wspania bibliotek lecz znamienne jest, e nigdy nie pozostawia gocia samego,
stale narzucajc mu jeli nie swoje to czyje towarzystwo. Raz jest to ciotka panny modej ksina Pacowa, innym
razem Miss Pamela guwernantka lecz najciekawsz postaci wydaje si pastorowi doktor Froeber opiekujcy si
chor psychicznie matk hrabiega Michaa. On to opowiada pastorowi o kltwie i tajemnicy rodu Szemiotw.

Obserwujc Michaa, zakochanego w Julii i kochanego przez ni z wzajemnoci, pastor dostrzega wiele dziwnych
zachowa modzieca i zaczyna podejrzewa, e tak jak twierdzi doktor Froeber, ma on w sobie sporo cech lokisa
litewskiego niedwiedzia. Jego podejrzenia utwierdza spotkanie z len wiedm, wietnie zagran przez
Stanisawa Milskiego. Szczeglnie, e po nocy polubnej domownicy znajduj pikn Juli nieprzytomn ze ladami
poksania, w kauy krwi, a po hrabim jedynie lady do zudzenia przypominajce niedwiedzie apy.
Lokis by chyba pierwsz polsk typow produkcj grozy, po serii krtkich filmw z cyklu Opowieci niesamowite.
Krytyka nie bya mu przychylna, okrelano go co prawda mianem ambitnego i nieprzecitnego stylowo obrazu lecz
gwnie zarzucano sporo niedopowiedze, ukrytych napi, koncepcyjn niejasno i sowiask wariacj. S tam
nawet prozatorskie fragmenty z Trzech budrysw A. Mickiewicza.

Do koca nie wiadomo, czy hrabina Szemiotowa bdc w ciy zostaa miertelnie wystraszona przez napastujcego
j niedwiedzia, czy te pocza syna w konsekwencji tego napadu, co zdaj si potwierdza niedwiedzie cechy jej

syna. Faktem jest, e w filmie narracja dominuje nad akcj. Ale jest te napita akcja, fascynujca muzyka, tajemnicze
plenery. I tragiczny los gwnych bohaterw. W filmie nie brakuje elementw oczywicie grozy ale i romansu,
komedii i typowej atmosfery filmu kostiumowego. Pioruny i byskawice w nagej zmianie pogody, ciemne chmury,
litewskie bagna, tajemnicza kaplica i obrazy, z ktrych mimo religijnego tematu wyaniaj si postacie z rogami i
nieodczny za otarzem kociotrup. Groza, magia i komizm. miech, przeraenie, metamorfoza. Pikne, lene
plenery, fascynujce malownicze obrazy, przeraajce czasami efekty. Duchowo Wittembacha przeciwstawna
materializmowi Froebera. Nagie panny w kpieli i wizja grasujcych diabw. Wiara chrzecijaska przeciwko
wierzeniom pogaskim. Waciwie, to zgodnie z XIX-wiecznkonwencj w tym filmie jest wszystko.
Widzom film si podoba, by swego rodzaju nowoci w polskim kinie po do czsto wywietlanych produkcjach
brytyjskich. Na pewno im nie dorwnywa, ale po horrorze gotyckim polska widownia bardzo bya spragniona
rodzimych strachw. Film ogldao si znacznie lepiej ni czytao opowiadanie autora synnej Carmen, ktr na
scen przenis Georges Bizet. Lokis zosta wic przychylnie przyjty przez widowni i stwarza nadziej, e nasi
twrcy nie powiedzieli ostatniego sowa w tym gatunku. Ale na kolejny film grozy jeszcze przyszo nam troch
poczeka.

Opracowanie edytorskie: Jawa48

Materiay rdowe: Literatura filmowa, opisy dystrybucyjne, materiay encyklopedyczne, drukowane i internetowe, Wikipedia, Filmweb,
horror.com.pl/filmy (Damian Romaniak), fdb.pl/film,Studio Filmowe TOR i inne.
Chomikuj, badania i materiay wasne.
SEANS Z WAMPIREM Andrzej Koodyski, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1986.

Indeks: 4/FP