Professional Documents
Culture Documents
Summary
M hnh Higuchi m t s gii phng thuc trong ct matrix khi m nng dc cht cn phn tch
vt qu nng bo ha trong mi trng. M hnh c chng minh nh l mt cng c mnh m
trong lnh vc pht trin v ti u ha cc dng thuc kim sot gii phng hin i.Bi vit nhm cung
cp mt s khi nim, c s ton hc cho m hnh v cc h qu ca n, ng thi phn tch,tho lun i
km v d tnh ton v m hnh Higuchi m rng vi cc lp cht tan khc nhau.Khi cc iu kin gi n
nh c duy tr, m hnh m rng cho thy mt t l gii phng thuc gn nh lin tc so vi m hnh
mt lp truyn thng.
Introduction
Trong 100 nm tr li y cc h thng gii phng thuc c nhng thnh qu vt bc, i t nhng
vin thuc n gin truyn thng cho ti nhng cc h duy tr/kim sot thuc c thit k mt cch
tinh vi.
khc phc nhng nhc im vn c ca dng thuc truyn thng nh nng thuc trong mu tng
mt cch t ngt theo sau l s gim nhanh chng n di nng tc dng, nhng h kim sot
gii phng thuc c pht trin vi mc ch c gng duy tr nng thuc trong mu hay cc m ch
cng lu cng tt,hay ni mt cch khc l t c ng hc gii phng bc 0 tc nng thuc hng
nh theo thi gian.
S pht trin mnh m cc dng thuc k trn i hi s hiu bit v tt c cc yu t nh hng n s
gii phng thuc t cc h khc nhau nhm ti u ha chng.T cc m hnh ton hc cho ng hc
gii phng thuc ngy cng c hon thin. Cc m hnh c th c hiu mt cch n gin nh l mt
n d ton hc trn mt s kha cnh ca thc t , m trong trng ny c xc nh bi ton b cc
hin tng, tnh cht chi phi s gii phng thuc.
Cc mc tiu chnh ca mt m hnh ton hc c th k ra nh sau :
-
Thit k h thng gii phng thuc mi da trn cc biu thc gii phng tng qut.
nghim qu nhiu.
Ti u ha ng hc gii phng.
Lm sng t c ch vt l ca gii phng thuc bng cch so snh d liu ca cc m hnh ng
hc khc nhau.
Vo nm 1961 Higuchi gii thiu phng trnh ni ting nht thng c dng m t s gii phng
dc cht t ct polymer. Phng trnh ni ting ny cp ti t l gii phng ca mt cht, thng l
thuc t matrix m thng l polymer, ni m nng ca dc cht vt qu nng bo ha khi
khuych tn t matrix i vo mi trng lng xung quanh.
(trong
khong ny thuc ha tan hon ton) l C = C s . Theo s chnh lch gradient nng , nng
cht tan s gim cho ti khi t C = 0 ti lin b mt gia hai mi trng, ti c C = 0.
Trong khong th tch
cht tan, vn cn tn ti cc ht cht rn cha b phn r hon ton. Trong khong ny, dung dch
trng thi qu bo ha. Trong khong th tch x > L, cha c nc thm vo, cha c s ha tan
cht tan. Bng cch ny b mt chung gia vng thuc b phn tn hon ton v vng cha cc
phn t thuc b ha tan mt phn ( mt h d th ) di chuyn vo pha trong matrix theo thi
gian.
Phn tch hnh v, s bin thin nng trn mt n v th tch, dM, cng vi s bin thin dy vng
d th cc phn t thuc cha b ha tan hon ton, dh, c cho bi :
dM = A . dh
Cs
dh(1)
2
M Dm .C s
=
t
h
Hay
(2)
M=
(1)
D m. Cs
.t
h
Vi
Khi chng ta cn bng phng trnh (2) v (3) sau ly tch phn v gii ra h ta thu c
D m. C s
C C s
. t= o
h
h
2
2C C s
h h= t
m .C s
2 Do
2 C oC s
h h= t
2 Dm . C s
2C
2
( oC s). h
=t
4 Dm . C s
D .C .t
h=2 m s
2C o Cs
1
2
(4)
Chng ta ly tch phn phng trnh (1) v thay gi tr ca h theo phng trnh (4) ta thu c :
dM =
( A C2 ) dh
s
M=
( 2 AC s ) h
2
D C t
m s
( 2 AC s ) 2 2 AC
s
M =2 ( 2 AC s ) D m C s t (5)
y chnh l phng trnh Higuchi. thit lp c cc phng trnh trn ta phi chp nhn
mt s iu kin gn ng sau :
- Nng thuc trong mi n v th tch ca matrix phi ln hn ng k so vi nng
thuc bo ha.
C
2 C
=D 2
t
x
Hnh (3) : Minh ha h matrix hai lp vi nng thuc ban u mi lp l khc nhau
d M t D .C s
=
(4 )
dt
d Mt
1
d
= A C s
(5)
dt
2
dt
d Mt
=
dt
( A 12 C ) .C . D
s
2t
Vi Mt : lng cht tan c gii phng qua mt n v din tch b mt trong thi gian t.
d Mt
dt : tc gii phng cht tan.
tin d dng hn trong vic th hin mi tng quan gia lng thuc gii phng theo thi gian,t
chng minh c tnh u vit ca m hnh m rng so vi m hnh c in,chng ta s dng cc i
lng khng th nguyn
t:
D .t
2
l
d(
Khi
(vi
Mt
)
Cs . l
d
T (4) v (5) ta c :
D . Cs
1
d
= A C s .
2
dt
1
D .C s . dt= A C s . d
2
1
A C ).
(
2
D .C . t=
Vi
(6)
H l thi gian gii phng hon ton ht cht tan m ti cc iu kin gi nh ca Higuchi
vn cn tn ti.
H=
D .tH
l
D .tH
1 A 1
(7)vi =l
2 Cs 2
1
M t= 2 t . A C s . C s . D
2
A 1
1
2t .
.D
2
t
.(
A
C
s). D
C
2
Mt
s
2
=
=
Cs. l
C s .l
l
d(
Mt
Cs. l
A 1
.D
(
C 2)
)=
dt
s
2t .l
d=
D . dt
2
l
d(
Mt
)
Cs . l
=
d
A 1
.D
Cs 2
2t .l
D
l2
t . l2
= H (8)
D
2
l
l 1 v l 2 , mi
C s v
D l
Hnh 4 : Cc giai on gii phng dc cht t h matrix hai lp vi nng tng ng lp th nht v
lp th hai l A1,A2 cng b dy tng ng l 2l1 v 2l2.
<
xy ra lp ngoi vi A = A1
T (4) v (5) ta c :
1
(A C s )d
D . Cs
2
=
dt
D .C s
d
=
(9)
dt
1
A C s
2
= 0 ti t = 0 :
d=
0
D . Cs
dt
1
A 1 C s 0
2
D .C s
2
=
.t
2
1
A 1 C s
2
2=
2. D. C s
.t (10)
1
A 1 C s
2
1
2 .( A 1 Cs )
2
D=
2.C s . t
M 1=
D .t 1
l2
1
2 . A 1 C s . t 1
2
2.C s .t .l 2
l 12 1 A1 1
= 2. .
( 11 ) vi =l 1
l 2 Cs 2
D .C s
1
A 1 C s .
. dt
2
2t
Mt
=
Cs. l
( )
A1 1 D
.
C s 2 2t
l2
. dt
Mt
C s .l
=
d
( )
A1 1
.D
Cs 2
2t .l 2
D . dt
2
l
. dt
=
A1 1
. D . l4
Cs 2
2t .l 2 . D
1 A1 1
l2
.
2 Cs 2 D . t
2
1 A 1 1 l1
l
l l 1
.
. = .
(12 )
2
2 C s 2 l D. t l 1 l 1
D . Cs
d
=
dt
1
A C s
2
2l 12=
d Mt=
( )
2= 1+
l 1 ti t = t1
2. D. C s
(tt 1)
1
A 2 C s
2
D. C s
dt=
Mt
=
Cs. l
D . C s . dt
2.C s . D
. ( tt 1 ) +l 12
1
A 2 C s
2
D . dt
l.
2.C s . D
. ( tt 1) + l 12
1
A2 C s
2
l 2 A 1
1
1 12 . 2 (15)
2
Cs 2
l
( )(
l1 <
<
l2 :
d(
d(
Mt
)
CS . l
=
d
) (
2.C s . D
. ( t t 1 )+ l 12
1
A2 C s
2
2. Cs . D. t
2.C s . D . t 1
l2
+ 12
1
1
l
A 2 Cs .l 2
A 2 Cs .l 2
2
2
) (
l2
1 A2 1
. 1 12
2 Cs 2
l
2
D .t D . t 1 l 1
. 2 2 + 2
A2 1
l
l
l
Cs 2
2. C s . D .(tt 1 ) l 1
+ 2
1
l
2
A 2 C s . l
2
2.C s . D
. ( t t 1 )+ l 12
1
A2 C s
2
1
2
2. Cs . D. t
2.C s . D . t 1
l 12
+ 2
1
1
l
2
2
A 2 Cs .l
A 2 Cs .l
2
2
Mt
)
CS . l
=
d
)( )
(16)
2
1
2
( )
1
l
l
. 1
+ 12
21
l
l
l12
( )
. 1
l2
l 12
l2
2. C s . D .(tt 1 ) l 1
+ 2
1
l
2
A 2 C s . l
2
thi im t > t2 khi ton b lng cht tan cn li c gii phng,v hin nhin,lc ny
tc gii phng s l ng nht v khng ph thuc vo phn b cht tan ban u.iu ny
c tnh tnh ton mt cch c th qua cc kt qu trung gian ca J. Crank (The
Mathematics of Diffusion, Oxford University Press, London, 1956, p. 45.) . Lc ny tc
gii phng c cho bi
Mt
C s .l
( )
d
2 ( 2 n1 ) ( 2 )
(1)n+1
4
=
exp
n=1 2 n1
4
2 (l 2 +l 1)2=
2.C s . D
.(tt 2 )
1
A3 C s
2
1
. A3 C s
2
t 3t 2=
2. Cs. D
.(tt 2 )
1
A3 C s
2
l
2
( 2+ l1 )
3' =
l2
1
D . ( t 3 t 2 )
l2
=l 2
ti t = t2.
l
2
( 2+l 1 )
l2
1
3= 2+ 3' =2 +
Vi s bin i tng t, d dng thu c biu thc ca tc gii phng khng th nguyn trong
2 <<3
l
2
( 2+l 1)
l2
1
l
2
.
3 2
Mt
d
C s .l
1
=
d
( )
Nh vy theo cch chng minh hi quy ta c th d dng tnh ton v tm c mi quan h gia thi
gian v tc gii phng thuc bt k giai on no khi m cc iu kin gi n nh vn c duy tr.
M rng cho trng hp n lp :
n= n1+
)(
(l ++l )
A 1
1
1 n1 2 1 . n
2
Cs 2
l
Mt
)
C s .l
=
d
(l n1+ +l 1)
l
n1 (l n1 ++l 1 )2
.
.+
2
n n1
l
V d tnh ton
Mt vi tnh ton di y s cho chng ta thy r hn mi tng quan gia cc i lng nh hng th
no ti tc gii phng thuc theo thi gian trong m hnh vi nhng thit k cc lp thuc c nng
khng ng nht. Vi mi cht tan v matrix c th, cc i lng nh D v
C s l c nh nhit
xc nh. Bng vic s dng cc i lng thi gian v tc khng th nguyn c trnh by phn
trc, s gii phng cht tan ch cn ph thuc v 3 thng s:
l1
l
A
C s vi
A=
l 1 . A1 +l 2 . A2
l 1 +l 2
A1
Cs .
(Biu t 4.1 n 4.3) M t nh hng ca tng lng cht tan A/Cs trn
m hnh gii phng thuc trong khi hai i lng kia vn gi nguyn. S so
snh c thc hin vi mt matrix vi cng mt lng cht tan ban u
nhng c phn b ng u- m hnh Higuchi c in, s so snh ny cho
php nhn ra s khc bit ca tc gii phng theo thi gian ca hai m
hnh vi cng mt liu ban u. Gi tr A1/Cs c chn l 2, y l gi tr
thp nht ti u hiu qu chng minh m vn cch xa khi im m ti
phn tch gi nh gp sai s ng k nh cp trc .Ti thi
im khi nng cht tan gim di gi tr Cs chnh l nguyn nhn lm
gim nhanh chng tc gii phng,nh vy cng vi tng lng cht tan
ban u,m hnh hai lp cho mt thi gian gii phng di hn so vi m hnh
ng nht nh biu tnh ton ch ra. Mt iu d nhn thy t phng
trnh 12 hay 16 cng nh biu trn rng ti khi = 1 ,tc gii phng
nhn gi tr l 2 hay chnh l t l l/l1. Trong giai on gii phng
<
1 <
Hnh 4.1 : Biu m t s nh hng ca cc yu t ti tc gii phng thuc theo thi gian
Tng cao tng lng cht tan ban u dn n gia tng thi gian phng nh
biu 4.2 v 4.3 ch ra cng nh c chng minh phng trnh 11
, 15 . Trong v d ny chng ta vn gi nguyn t l A1 /Cs, iu c ngha l
1 theo vn khng i, khi chng ta m rng lp thi gian gii phng
ca m hnh s lm cho gi tr vn c ca
thc t ta khng th nhn thy giai on
1 s l qu nh trong so snh,v
1 >
trn th,kt qu l
trong ton b thi gian gii phng di ca m hnh,tc gii phng khng
bin i qu nhiu xung quanh gi tr 2 hoc ni chung l gi tr t l l/l1
,tng cao tng lng cht tan ban u cn lm cho ng thng biu din
giai on phn ng > 2 gn nh l mt ng thng.
Hnh 4.2 : Biu m t s nh hng ca cc yu t ti tc gii phng thuc theo thi gian
Hnh 4.3 : Biu m t s nh hng ca cc yu t ti tc gii phng thuc theo thi gian
Biu 4.4 miu t cho chng ta thy cch m s phn b hm lng thuc
trong cc lp khc nhau thi im ban u s nh hng ti cc giai on
gii phng ra sao. So snh vi th 4.2 trn,cc ng cong 4.2 s c
biu din nh l cc ng nt t trong 4.4 ng nt lin l cc tnh ton
1 v gim
so
Hnh 4.4 : Biu m t s nh hng ca cc yu t ti tc gii phng thuc theo thi gian
Hnh 4.5 : Biu m t s nh hng ca cc yu t ti tc gii phng thuc theo thi gian
Hnh 4.1 : Biu m t s nh hng ca cc yu t ti tc gii phng thuc theo thi gian
Kt lun
Cc tnh ton ni trn cho thy bin i khng gian phn b trong matrix ban u
mt cch hp l c th lm gim nh i s bin thin ca tc gii phng theo
thi gian, K t khi tc gii phng ca cht tan ph thuc vo khong cch ti b
mt thong ca matrix, th trnh s st gim tc gii phng theo thi gian, ta
cn nng cao nng ca cc lp bn trong nh l mt phng php b tr. S
gia tng nng thuc cc lp li cn vo ph thuc vo hm lng thuc thc t.
Khi x l kho lo cc tham s lin quan, ta c th lm cho th ca tc gii
phng thuc theo thi gian kh bng phng,hay ni theo cch khc s l gn vi
ng hc bc khng. Tuy v mt k thut, phng php matrix nhiu lp l hon
ton kh thi ( k thut co-extrusion ),nhng chng ta phi lm ch kh nhiu iu
kin thc nghim m t phng trnh Higuchi khng b sai s qu nhiu.
Tham kho
Arbabi, S., Sahimi, M., 1991. Computer-simulations of catalyst deactivation. I. Model
formulation and validation. Chem. Eng. Sci. 46, 17391747.
Bonny, J.D., Leuenberger, H., 1991. Matrix type controlled release systems. I. Effect
of
percolation on drug dissolution kinetics. Pharm. Acta Helv. 66, 160164.
Borgquist, P., Zackrisson, G., Nilsson, B., Axelsson, A., 2002. Simulation and
parametric
study of a film-coated controlled-release pharmaceutical. J. Control. Release 80,
229
245.
Bunde, A., Havlin, S., Nossal, R., Stanley, H.E., Weiss, G.H., 1985. On controlled
diffusion-limited drug release from a leaky matrix. J. Chem. Phys. 83, 59095913.
Li cm n
Xin gi li cm n ti Trnh Ngc Dng,ging vin khoa Y- Dc ai hc Quc Gia
H Ni cng Nguyn Trng Quyt,sinh vin khoa Ton ng dng,i hc Bch Khoa
H Ni, gip chng ti hon thin cc tnh ton trong bi vit.