CHUYN CCH VIT NG PHN TIP

CHUYN NG PHN DANH PHP

I. PHNG PHP GII V MT S CH
1. Khi nim ng phn
Cc hp cht hu c c cng cng thc phn t nhng c cu to ha hc khc nhau, dn ti tnh cht ha hc
khc nhau c gi l cc cht ng phn ca nhau.
2. Cc loi ng phn thng gp tronh chng trnh ha hc ph thng
- ng phn mch cc bon ( Mch khng nhnh, mch c nhnh, mch vng)
- ng phn nhm chc
- ng phn v tr ( v tr lin kt bi, v tr nhm chc)

ng phn cu to

- ng phn hnh hc (cis trans)

3. Cng thc tnh nhanh mt s ng phn thng gp
TT

CTPT

HP CHT

CNG THC TNH

GHI CH

2n2

1<n<6

Ete n chc, no, mch h

(n 1)(n 2)
2

2<n<6

Anehit n chc, no, mch h

(n 2)(n 3)
2

2<n<7

Xeton n chc, no, mch h

2n3

2<n<7

Axit no, n chc, mch h

2n3

2<n<7

Ancol n chc, no, mch h

1

CnH2n + 2O

CnH2nO

CnH2nO2

Este n chc, no, mch h

2n2

1<n<5

CnH2n + 3N

Amin n chc, no, mch h

2n1

1<n<5

4. Cc nhm chc thng gp v s lin kt ca nhm chc

- bt bo ha ca mt hp cht hu c l tng s lin kt v s vng trong mt hp cht hu c.
Cng thc tnh:
2 + [S nguyn t tng nguyn t (ha tr ca nguyn t - 2) ]
=
2
2x 2 y q t
VD: Hp cht hu c c cng thc phn t CxHyOzNtXq (X l halogen) th ta c:
2
Ch : - Cng thc tnh trn ch p dng cho hp cht cng ha tr.
- Cc nguyn t ha tr II nh oxi, lu hunh khng nh hng ti bt bo ha.
- 1 lin kt i ( = ) bt bo ha 1
- 1 lin kt ba ( ) bt bo ha 2
- 1 vng no bt bo ha 1
VD: - Benzen: C6H6 c

2.6 2 6
4 Phn t c 3 lin kt + 1 vng = 4.
2

2.7 2 6
5 Phn t c 4 lin kt + 1 vng = 5.
2
Mt s nhm chc thng gp v s lin kt ca nhm chc

- Stiren: C7H8 c

H
CH
= CH2

CHUYN CCH VIT NG PHN TIP

TT
1
2
3

NHM CHC
Ancol
Ete

CNG THC
- OH
-O-

Xeton (cacbonyl)

- CO-

Anehit (fomyl)

- CHO

Axit (cacboxyl)

- COOH

Este

- COO -

CU TO
-OH

C
||
O
C H
||
O
C O - H
||
O
C O ||
O

S LIN KT
0
0
1

5. Cc bc thng dng vit cng thc cu to hay xc nh cc ng phn

Bc 1: Tnh bt bo ha (s lin kt v s vng).
Bc 2: Da vo s lng cc nguyn t O, N, v bt bo ha xc nh cc nhm chc ph hp
(v d nh nhm OH, -CHO, -COOH, -NH2, ). ng thi xc nh bt bo ha trong phn gc
hirocacbon.
Bc 3: Vit cu trc mch cacbon (khng phn nhnh, c nhnh, vng) v a lin kt bi (i, ba) vo
mch cacbon nu c.
Bc 4: a nhm chc vo mch cacbon (thng thng cc nhm chc cha cacbon thng c a
lun vo mch bc 3). Lu n trng hp km bn hoc khng tn ti ca nhm chc (v d nhm OH
khng bn v s b chuyn v khi gn vi cacbon c lin kt bi).
Bc 5: in s H vo m bo ha tr ca cc nguyn t, sau xt ng phn hnh hc nu c. Ch
vi cc bi tp trc nghim c th khng cn in s nguyn t H.
6. Mt s ch khi xt ng phn theo iu kin gi thit
Ty tng bi ton c th m cn c vo iu kin gi thit gii hn cc trng hp c th c s gip cho
vic xc nh s ng phn chnh xc v nhanh chng. Sau y l mt s trng hp tiu biu.
Hp cht tc dng vi H2 (Ni, t0) C cha lin kt bi hoc vng khng bn.
Hp cht tc dng vi Na gii phng kh H2 Phn t cha nguyn t H linh ng (nhm chc OH
hoc COOH).
Hp cht tc dng vi NaOH khi un nng Cha nhm chc este hoc dn xut halogen khng
thm.
Hp cht tc dng vi dung dch HCl Phn t c nhm chc c tnh baz (amin, aminoaxit) hoc
mui ca axit yu
Hp cht tc dng vi Cu(OH)2 nhit thng Phn t c cha nhm chc COOH (to dung
dch mu xanh) hoc cha nhiu nhm OH cnh nhau (to dung dch xanh thm)
Hp cht tc dng vi Cu(OH)2/ OH un nng to kt ta gch Phn t phi c cha nhm chc
CHO (ch axit fomic, mui ca axit fomic cng tham gia phn ng ny).
Hp cht lm mt mu dung dch nc brom Phn t c cha lin kt bi hoc vng ba cnh hoc
cha nhm chc CHO.

CHUYN CCH VIT NG PHN TIP

Hp cht tc dng vi dung dch AgNO3/NH3 to kt ta Phn t c nhm chc CHO (to kt ta
trng phn ng trng gng) hoc c lin kt ba u mch (to kt ta vng phn ng th nguyn t H
linh ng bi nguyn t kim loi Ag). Ch axit fomic, mui ca axit fomic cng tham gia phn ng ny to
kt ta trng v cng c gi l phn ng trng gng.
Hp cht tc dng vi NaOH nhit thng Cha nhm chc COOH hoc nhm chc OH
lin kt vi cacbon ca vng benzene (phenol v dn xut cu phenol) hoc mui to bi baz yu (mui amoni
hoc mui ca amin),
II. BI TP VN DNG
Cu 1: Trong s cc cht: C3H8, C3H7Cl, C3H8O, C3H9N. Cht no c nhiu ng phn nht?
A. C3H7Cl
B. C3H8O
C. C3H8
D. C3H9N
Cu 2: Hp cht hu c X c cng thc phn t C2H4O2. Tng s ng phn mch h c th c ca X l:
A. 3
B. 1.
C. 2
D. 4
Cu 3: Cho cc cht sau: CH2=CH-CH2-CH2-CH=CH2 ; CH2=CH-CH=CH-CH2-CH3 ;
CH3-C(CH3)=CH-CH3; CH2=CH-CH2- CH=CH2 . S cht c ng phn hnh hc l:
A. 2
B. 3
C. 1
D. 4
Cu 4: Khi phn tch thnh ph mt ancol n chc X th thu c kt qu nh sau: Tng khi lng ca
cacbon v hiro gp 3,625 ln khi lng oxi. S ng phn cu to ca X l:
A. 3
B. 4
C. 2
D. 1
Cu 5: C bao nhiu ancol bc hai, no, n chc, mch h l ng phn cu to ca nhau m phn t ca
chng c phn trm theo khi lng ca cacbon bng 68,18%?
A. 2
B. 3
C. 4
D. 5
Cu 6: Cht hu c X c cng thc phn t C6H6 mch h, khng phn nhnh. Bit 1 mol X tc dng vi
AgNO3/NH3 d to ra 292 gam kt ta. S ng phn cu to c th c ca X l:
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
Cu 7: Tng s hp cht hu c no, n chc, mch h c cng cng thc phn t C5H10O2, phn ng c
vi dung dch NaOH nhng khng c phn ng trng bc l:
A. 4
B. 5
C. 8
D. 9
Cu 8: Cht hu c X (cha C, H, O) c phn t khi bng 74 vC. S lng cc cht c cu to mch h ng
vi cng thc phn t ca X phn ng c vi NaOH l:
A. 2
B. 4
C. 3
D. 5
Cu 9: Hirocacbon X cha 16,28% khi lng H trong phn t. S ng phn cu to ca X l:
A. 3
B. 4
C. 5
D. 6
Cu 10: Hirocacbon X c t khi hi so vi hiro l 28. X c kh nng lm mt mu nc brom. S ng
phn cu to ca X l:
A. 3
B. 1
C. 2
D. 4
Cu 11: S lng ng phn cu to c cng thc phn t C6H10 tc dng vi AgNO3/NH3 to kt ta vng l:
A. 4
B. 2
C. 1
D. 3
Cu 12: Cht X c cng thc phn t C7H8. Cho X tc dng vi dung dch AgNO3/NH3 thu c kt ta Y.
Phn t khi ca Y ln hn phn t khi ca X l 214 vC. S ng phn cu to c th c ca X l:
A. 2
B. 4
C. 5
D. 3
Cu 13: Khi cho brom tc dng vi hirocacbon X thu c mt sn phm duy nht c t khi hi so vi oxi
bng 6,75. S ng phn cu to ca X l:
A. 4
B. 3
C. 2
D. 1
Cu 14: C bao nhiu ng phn cu to c cng cng thc phn t C5H10?
A. 5
B. 10
C. 11
D. 12
Cu 15: Cht no sau y c ng phn hnh hc?
A. But 2 in
B. But 2 en
C. 1,2 icloetan
D. 2 clopropen
Cu 16: C bao nhiu tripeptit (mch h) khc loi m khi thy phn hon ton u thu c 3 aminoaxit:
glyxin, alanin v phenylalanin?
A. 3
B. 9
C. 4
D. 6

CHUYN CCH VIT NG PHN TIP

Cu 17: Cho cc cht : C6H5OH (X) ; C6H5CH2OH (Y) ; HOC6H4OH (Z) ; C6H5CH2CH2OH (T).
Cc cht ng ng ca nhau l:
A. Y, T.
B. X, Z, T.
C. X, Z.
D. Y, Z.
Cu 18: Trong nhng dy cht sau y, dy no c cc cht l ng phn ca nhau ?
A. C2H5OH, CH3OCH3.
B. CH3OCH3, CH3CHO.
C. CH3CH2CH2OH, C2H5OH.
D. C4H10, C6H6.
Cu 19: Cc cht hu c n chc Z1, Z2, Z3 c CTPT tng ng l CH2O, CH2O2, C2H4O2. Chng thuc cc
dy ng ng khc nhau. Cng thc cu to ca Z3 l
A. CH3COOCH3.
B. HOCH2CHO.
C. CH3COOH.
D. CH3OCHO.
Cu 20: Nhng cht no sau y l ng phn hnh hc ca nhau ?

A. (I), (II).
B. (I), (III).
C. (II), (III).
D. (I), (II), (III).
Cu 21: Cho cc cht sau : CH2=CHCCH (1) ; CH2=CHCl (2) ; CH3CH=C(CH3)2 (3) ;
CH3CH=CHCH=CH2 (4) ; CH2=CHCH=CH2 (5) ; CH3CH=CHBr (6). Cht no sau y c ng phn hnh hc
A. 2, 4, 5, 6.
B. 4, 6.
C. 2, 4, 6.
D. 1, 3, 4.
Cu 22: Hp cht hu c no sau y khng c ng phn cis-trans ?
A. 1,2-icloeten.
B. 2-metyl pent-2-en. C. but-2-en.
D. pent-2-en.
Cu 23: Hp cht (CH3)2C=CHC(CH3)2CH=CHBr c danh php IUPAC l
A. 1-brom-3,5-trimetylhexa-1,4-ien.
B. 3,3,5-trimetylhexa-1,4-ien-1-brom.
C. 2,4,4-trimetylhexa-2,5-ien-6-brom.
D. 1-brom-3,3,5-trimetylhexa-1,4-ien.
Cu 24: Hp cht (CH3)2C=CH-C(CH3)3 c danh php IUPAC l:
A. 2,2,4- trimetylpent-3-en.
B. 2,4-trimetylpent-2-en.
C. 2,4,4-trimetylpent-2-en.
D. 2,4-trimetylpent-3-en.
Cu 25: Hp cht CH2=CHC(CH3)2CH2CH(OH)CH3 c danh php IUPAC l:
A. 1,3,3-trimetylpent-4-en-1-ol.
B. 3,3,5-trimetylpent-1-en-5-ol.
C. 4,4-imetylhex-5-en-2-ol.
D. 3,3-imetylhex-1-en-5-ol.
Cu 26: Cho cng thc cu to sau : CH3CH(OH)CH=C(Cl)CHO. S oxi ha ca cc nguyn t cacbon tnh t
phi sang tri c gi tr ln lt l:
A. +1 ; +1 ; -1 ; 0 ; -3.
B. +1 ; -1 ; -1 ; 0 ; -3.
C. +1 ; +1 ; 0 ; -1 ; +3.
D. +1 ; -1 ; 0 ; -1 ; +3.
Cu 27: Trong cng thc CxHyOzNt tng s lin kt v vng l:
A. (2x-y + t+2)/2.
B. (2x-y + t+2).
C. (2x-y - t+2)/2.
D. (2x-y + z + t+2)/2.
Cu 28: a. itamin A cng thc phn t C20H30O, c cha 1 vng 6 cnh v khng c cha lin kt ba. S lin
kt i trong phn t vitamin A l
A. 7.
B. 6.
C. 5.
D. 4.
b. Licopen, cng thc phn t C40H56 l cht mu trong qu c chua, ch cha lin kt i v lin
kt n trong phn t. Hiro ha hon ton licopen c hirocacbon C40H82. y licopen c
A. 1 vng; 12 ni i.
. 1 vng; 5 ni i.
C. 4 vng; 5 ni i.
. mch h; 13 ni i.
Cu 29: Metol C10H20O v menton C10H18O ch ng u c trong tinh du bc h. it phn t metol khng c
ni i, cn phn t menton c 1 ni i. y kt lun no sau y l ng
A. etol v menton u c cu to vng.
. etol c cu to vng, menton c cu to mch h.
C. etol v menton u c cu to mch h.
. etol c cu to mch h, menton c cu to vng.
Cu 30: Tng s lin kt v vng ng vi cng thc C5H9O2Cl l:
A. 0.
B. 1.
C. 2.
D. 3.
Cu 31: Trong hp cht CxHyOz th y lun lun chn v y 2x+2 l do:

CHUYN CCH VIT NG PHN TIP

A. a 0 (a l tng s lin kt v vng trong phn t).
B. z 0 (mi nguyn t oxi to c 2 lin kt).
C. mi nguyn t cacbon ch to c 4 lin kt.
. cacbon v oxi u c ha tr l nhng s chn.
Cu 32: Tng s lin kt v vng ng vi cng thc C5H12O2 l:
A. 0.
B. 1.
C. 2.
D. 3.
Cu 33: Cng thc tng qut ca dn xut iclo mch h c cha mt lin kt ba trong phn t l
A. CnH2n-2Cl2.
B. CnH2n-4Cl2.
C. CnH2nCl2.
D. CnH2n-6Cl2.
Cu 34: Cng thc tng qut ca dn xut ibrom khng no mch h cha a lin kt l
A. CnH2n+2-2aBr2.
B. CnH2n-2aBr2.
C. CnH2n-2-2aBr2.
D. CnH2n+2+2aBr2.
Cu 35: Hp cht hu c c cng thc tng qut CnH2n+2O2 thuc loi
A. ancol hoc ete no, mch h, hai chc.
. anehit hoc xeton no, mch h, hai chc.
C. axit hoc este no, n chc, mch h.
. hiroxicacbonyl no, mch h.
Cu 36: Ancol no mch h c cng thc tng qut chnh xc nht l
A. R(OH)m.
B. CnH2n+2Om.
C. CnH2n+1OH.
D. CnH2n+2-m(OH)m.
Cu 37: Cng thc tng qut ca anehit n chc mch h c 1 lin kt i C=C l:
A. CnH2n+1CHO.
B. CnH2nCHO.
C. CnH2n-1CHO.
D. CnH2n-3CHO.
Cu 38: Anehit mch h c cng thc tng qut CnH2n-2O thuc loi
A. anehit n chc no.
. anehit n chc cha mt lin kt i trong gc hirocacbon.
C. anehit n chc cha hai lin kt trong gc hirocacbon.
. anehit n chc cha ba lin kt trong gc hirocacbon.
Cu 39: Cng thc tng qut ca ancol n chc mch h c 2 ni i trong gc hirocacbon l
A. CnH2n-4O.
B. CnH2n-2O.
C. CnH2nO.
D. CnH2n+2O.
Cu 40: Anehit mch h CnH2n 4O2 c s lng lin kt trong gc hirocacbon l:
A. 0.
B. 1.
C. 2.
D. 3.
Cu 41: Cng thc phn t tng qut ca axit hai chc mch h cha mt lin kt i trong gc hirocacbon l:
A. CnH2n-4O4.
B. CnH2n-2O4.
C. CnH2n-6O4.
D. CnH2nO4.
Cu 42: Axit mch h CnH2n 4O2 c s lng lin kt trong gc hirocacbon l:
A. 0.
B. 1.
C. 2.
D. 3.
Cu 43: Tng s lin kt v vng trong phn t axit benzoic l:
A. 3.
B. 4.
C. 5.
D. 6.
Cu 44: S lng ng phn ng vi cng thc phn t C6H14
A. 6.
B. 7.
C. 4.
D. 5.
Cu 45: S lng ng phn mch h ng vi cng thc phn t C5H10 l:
A. 2.
B. 3.
C. 6.
D. 5.
Cu 46: S lng ng phn cu to ng vi cng thc phn t C5H10 l:
A. 7.
B. 8.
C. 9.
D. 10.
Cu 47: S lng ng phn mch h ng vi cng thc phn t C5H8 l:
A. 7.
B. 8.
C. 9.
D. 10.
Cu 48: S lng ng phn cha vng benzen ng vi cng thc phn t C9H12 l:
A. 7.
B. 8.
C. 9.
D. 10.
Cu 49: S lng ng phn cha vng benzen ng vi cng thc phn t C9H10 l:
A. 7.
B. 8.
C. 9.
D. 6.
Cu 50: S lng ng phn ng vi cng thc phn t C3H5Br3 l:
A. 3.
B. 4.
C. 5.
D. 6.
Cu 51: Mt hp cht hu c X c khi lng phn t l 26. em t X ch thu c CO2 v H2O. CTPT ca
X l:
A. C2H6.
B. C2H4.
C. C2H2.
D. CH2O.
Cu 52: Hp cht C4H10O c s ng phn ancol v tng s ng phn l:

CHUYN CCH VIT NG PHN TIP

A. 7 v 4.
B. 4 v 7.
C. 8 v 8.
D. 10 v 10.
Cu 53: S lng ng phn mch h ng vi cng thc phn t C3H6O l:
A. 2.
B. 3.
C. 4.
D. 5.
Cu 54: S lng ng phn mch h ng vi cng thc phn t C4H6O2 tc dng c vi NaHCO3 l:
A. 2.
B. 3.
C. 4.
D. 5.
Cu 55: S lng ng phn ng vi cng thc phn t C4H11N l:
A. 7.
B. 8.
C. 9.
D. 10.
Cu 56: S lng ng phn ng vi cng thc phn t C3H5Cl l:
A. 3.
B. 4.
C. 5.
D. 6.
Cu 57: ng vi cng thc phn t C2H7O2N c bao nhiu cht va tc dng vi dung dch NaOH, va tc
dng vi dung dch HCl
A. 2
B. 3
C. 1
D. 4
Cu 58: S ng phn amin bc mt l hp cht thm ng vi cng thc phn t C7H9N l:
A. 2
B. 4
C. 5
D. 3
Cu 59: S ng phn amin thm bc mt ng vi cng thc phn t C7H9N l:
A. 2
B. 4
C. 5
D. 3
Cu 60: S ng phn cu to aminoaxit v este ca aminoaxit ng vi cng thc phn t C3H7O2N l
A. 2
B. 3
C. 4
D. 5

Luyenthithukhoa.vn

-6-