Međunarodni Standard Za Održivo Sakupljanje Samoniklog Ljekovitog I Aromatičnog Bilja PDF

Meunarodni Standard za odrivo
sakupljanje samoniklog ljekovitog i

aromatinog bilja
(ISSC-MAP)
Verzija 1.0
Specijalistika grupa za ljekovito bilje

Komisija za opstanak vrsta
IUCN Meunarodna unija za zatitu
Meunarodni Standard za odrivo

sakupljanje samoniklog ljekovitog I
aromatinog bilja
(ISSC-MAP)
Verzija 1.0
Specijalistika grupa za ljekovito bilje

Komisija za opstanak vrsta
IUCN Meunarodna unija za zatitu
Tvrdnje o usklaenosti
nisu dozvoljene bez
prethodnog odobrenja
ISSC-MAP Sekretarijata
Ovaj dokument kreirala je Specijalistika grupa za ljekovio bilje (Medicinal Plant Specialist
Group -MPSG) Komisije za opstanak vrsta (Species Survival Commission -SSC),
Meunarodna unija za zatitu (IUCN), u ime Upravne grupe koja se sastoji od predstavnika
Bundesamt fr Naturschutz (BfN), MPSG/SSC/IUCN, WWF Njemake i TRAFFIC. Ovaj rad je
podran I kroz povezane projekte koji su zajedniki finansirani od strane BfN, WWF
Njemake i IUCN-Kanada.
Naslovna fotografija:
Gore: Michler, Ptzold, Cunningham, Cunningham

Dole: Strohbach, Schippmann, Schippmann
Za vie informacija kontaktirati:

ISSC-MAP Secretariat
WWF Germany and TRAFFIC Europe
MAP-Standards-Criteria@wwf.de
Prevod sa engleskog jezika: Slaana Bundalo
Negiranje prava: Prevod Meunarodnog standarda za odrivo sakupljanje samoniklog
ljekovitog bilja (verija 1.0) sa originalne verzije na engleskom jeziku, uraen je s namjerom
da se olaka primjena ISSC-MAP standarda irom svijeta. Meutim, individualni prevodi nisu
potvreni od strane ISSC-MAP Izvrnog odbora. Molimo da tanost provjerite u originalu na
engleskom jeziku, verzija 1.0.
Citat: Medicinal Plant Specialist Group (MPSG) (2007): International Standard for
Sustainable Wild Collection of Medicinal and Aromatic Plants (ISSC-MAP). Version 1.0.
Bundesamt fr Naturschutz (BfN), MPSG/SSC/IUCN, WWF Germany, and TRAFFIC, Bonn,
Gland, Frankfurt, and Cambridge (BfN-Skripten 195).
Komentari o Meunarodnom standardu za odrivo sakupljanje samoniklog ljekovitog I

aromatinog bilja (ISSC-MAP), Verzija 1.0 su dobrodoli. Molimo da pitanja I komentare
uputite na: MAP-Standards-Criteria@wwf.de.
Ovaj I drugi dokumenti vezani
http://www.floraweb.de/map-pro/.
ISSC-MAP Verzija 1.0
za
ovaj
projekt
dostupni
su
na
web
sajtu:
Sadraj
1. Uvod ...........................................................................................................5
2. Povod: Zato je ISSC-MAP potreban?.......................................................6
3. Proces: Kako se ISSC-MAP razvija i implementira? ..................................8
4. Rukovoenje i upravljanje ISSC-MAP standardom...................................11
5. Struktura i sadraj ISSC-MAP standarda..................................................11
Reference ......................................................................................................16
Dodatak 1. ISSC-MAP Predloeni indikatori .................................................18
Dodatak 2. Inicijali i skraenice .....................................................................32
Dodatak 3. Terminologija ..............................................................................34
ISSC-MAP Verzija1.0
1. Uvod
Verziju 1.0 Meunarodnog standarda za odrivo sakupljanje samoniklog ljekovitog i
aromatinog bilja (ISSC-MAP) pripremila je Specijalistika grupa za ljekovito bilje
(Medicinal Plant Specialist Group -MPSG) Komisije za opstanak vrsta (Species
Survival Commission- SSC), Meunarodna unija za ouvanje (International
Conservation Union- IUCN), u ime Upravljake grupe koja se sastoji od MPSG,
Bundesamt fr Naturschutz (BfN), WWF Njemake i TRAFFIC. Savjetodavna grupa
koju je sainjavalo vie od 150 eksperata razliitih specijalnosti obezbijedila je
smjernice za kreiranje nacrta ISSC-MAP standarda.
Standard ISSC-MAP je kreiran tako da pomogne onima koji se bave berbom,
upravljanjem, trgovinom, preradom I prodajom samoniklog ljekovitog I aromatinog
billja (MAP) kako bi razumjeli I ispunili uslove pod kojima je mogue odrivo
sakupljanje ovih vrsta. Verzija 1.0 Standarda trenutno se primjenjuje na terenu kroz
implementacione projekte kako bi se razvili modeli koji upuuju na nivo sakupljanja I
scenarije upravljanja za samonikle vrste ljekovitog I aromatinog bilja koje se
sakupljaju.
ISSC-MAP se gradi na postojeim naporima da se definie okvir za odrivo
koritenje biodiverziteta. Konvencija Ujedinjenih nacija o biodiverzitetu (CBD)
definie globalni i nacionalni kontekst ovih napora. U okviru CBD, posebnim
smjernicama o ekolokim, socio-ekonomskim i osnovama pravinosti, zatite i
odrivog koritenja biodiverziteta, data su pojanjenja su kroz Pristup ekosistemu
(CBD 2000), Globalnu strategiju za zatitu bilja (CBD 2002a), Bonske smjernice za
pristup genetskim resursima, Fer i pravna podjela koristi koje su proistekle
njihovom upotrebom (CBD 2002b) i Principi i smjernice iz Addis Ababa za odrivo
koritenje biodiverziteta (CBD 2004).
Svojim doprinosom zadacima i ciljevima koji su definisani u Razvojnim ciljevima
milenijuma (UN 2005) i Johanesburkom planu implementacije, koji je usvojen na
Svjetskom samitu o odrivom razvoju (CBD 2002c), ISSC-MAP odgovara na potrebu
koritenja resursa biodiverziteta za unapreenje dobrobiti ovjeka.
Fokusirajui se posebno na ljekovito bilje standard ISSC-MAP je dizajniran da prati i,
to je jo vanije, da objasni preporuke iz 1993. god.. WHO/IUCN/WWF Smjernice
za zatitu ljekovitog bilja (WHO, IUCN & WWF 1993) i WHO Smjernice o dobroj
poljoprivrednoj i sakupljakoj praksi (GACP) za ljekovito bilje (WHO 2003). Ove
smjernice daju generalne preporuke za razvoj globalnog okvira prakse za standarde
u sektoru ljekovitog bilja. Od ovih dokumenata, jedino Smjernice iz 1993 direktno
upuuju na ekoloka i socio- ekonomska pitanja pravinosti kod odrivog sakupljanja
samoniklog bilja, a one su sada van snage. WHO, IUCN, WWF i TRAFFIC trenutno
rade zajedno kako bi revidirali ove Smjernice kroz process meunarodnih
konsultacija sa namjerom da se inkorporiraju opirnije smjernice i principi vezano za
odrivo koritenje biolokog diverziteta, pristup i podjelu koristi i fer poslovnu praksu.
Publikacija sa revidiranim i doraenim Smjernicama oekuje se u 2007.god.
Standard ISSC-MAP je premostio prazninu izmeu postojeih opirnih smjernica za
zatitu i planova upravljanja koji su razvijeni za specifine lokalne uslove. Usvajanje
principa i primjena kriterijuma koji ine ISSC-MAP pomoi e privatnim firmama,
vladinim agencijama, istraivakim centrima i zajednicama da identifikuju i rade u
skladu sa dobrom praksom zbog sledeih est kljunih elemenata odrivog
sakupljanja samonikih MAP vrsta:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Odravanje resursa samoniklog ljekovitog i aromatinog bilja

Spreavanje negativnih okolinih uticaja
Usklaivanje sa zakonima, regulativama i sporazumima
Potovanje obiajnih prava
Primjena odgovornih praksi upravljanja
Primjena odgovornih poslovnih praksi
Proces detaljne razrade standarda dalje je bio finansiran od strane Njemake

federalne Agencije za ouvenje prirode / Bundesamt fr Naturschutz (BfN) u saradnji
sa Svjetskom unijom za ouvanje (IUCN), WWF Njemake i TRAFFIC, uz znaajan
doprinos strune pomoi lanova meunarodne Savjetodavne grupe. Brojne druge
agencije, organizacije i kompanije su podrale i nastavile da podravaju konsultacije i
pojekte implementacije na terenu.
ISSC-MAP je dokument u razvoju. Verzija 1.0 e biti revidirana tokom 2007/08. god.
na osnovu iskustva dobijenog kroz projekte implementacije na terenu u saradnji sa
zainteresovanim organizacijama, kao i kroz nastavak konsultacija Savjetodavne
grupe kao predstavnika potencijalnih korisnika ISSC-MAP standarda.
Ovaj, kao I drugi dokumenti vezani za projekat, dostupni su na web stranici:
http://www.floraweb.de/map-pro/.
2. Povod: Zato je ISSC-MAP potreban?

Jo od praistorijskog vremena pa do dananjih dana ljekovito I aromatino bilje (MAP)1
bilo je vaan resurs za odravanje ljudskog zdravlja. Prema Svjetskoj zdravstvenoj
organizaciji (WHO), veina svjetske humane populacije, posebno u zemljama u
razvoju, zavisi od tradicionalne medicine koja se bazira na vrstama MAP (WHO 2002).
Poznato je da se zmeu 50,000 i 70,000 biljnih vrsta irom svijeta koristi u
tradicionalnim I modernim medicinskim sistemima (SCHIPPMANN et al. 2006). Oko
3,000 MAP vrsta je prisutno u meunarodnoj trgovini (LANGE i SCHIPPMANN 1997), dok
je jo vei broj MAP vrsta identifikovan u lokalnoj, nacionalnoj I regionalnoj trgovini.
Ipak, samo se mali broj vrsta ljekovitog I aromatinog bilja uzgaja. Velika veina MAP
vrsta koje su u lancu trgovine su samonikle. (LANGE and SCHIPPMANN 1997;
SRIVASTAVA et al. 1996; XIAO PEN-GEN 1991). Ovaj trend vjerovatno ima dugoronu
tendenciju zbog mnogih faktora ukljuujui:
Malo se zna o zahtjevima razvoja I reprodukcije veine MAP vrsta, koje potiu
iz razliitih taksonomskih grupa za koje postoji malo ili nikakvo iskustvo
kultivacije.
Vrijeme, istraivanje I iskustvo, neophodni za domestifkaciju, su skupi I
relativno mali broj MAP vrsta ima velika I pouzdana trita koja mogu podrati
ove trokove.
U mnogim zajednicama gdje je sakupljanje samoniklih vrsta vaan izvor
prihoda, ogranieno je zemljite za proizvodnju usjeva koji nisu hrana,.
1 Definicije koritenja biljnih vrsta esto se preklapaju. U ovom dokumentu termin ljekovito I aromatino bilje
ukljuuje bilje koje se koristi za proizvodnju farmaceutskih proizvoda, dietetskih dodataka i prirodnih zdravih
proizvoda, proizvoda za uljepavanje, kozmetike, proizvoda za linu njegu kao i nekih proizvoda koji se prodaju u
kulinarski/ prehrambeni sektor.
ISSC-MAP Verzija1.0
ta vie, kultivacija moe obezbijediti manje ekoloke, socijalne I ekonomske koristi

nego sakupljanje nekih samoniklih MAP vrsta. Sakupljanje samoniklog bilja predstavlja
vrijedan izvor prihoda za mnoga ruralna domainstva, naroito u zemljama u razvoju, a
i vaan je faktor za lokalnu ekonomiju zemalja koje su izvor ljekovitog bilja.
(SCHIPPMANN et al. 2006). Sakupljanje samoniklog bilja takodje, daje podstrek za
ouvanje i odrivo koritenje uma I drugih vanih biljnih podruja.
Prekomjerno branje, konverzija zemljita I gubitak stanita poveavaju opasnost za
znaajan dio (priblino 15,000 vrsta ili 21%) svjetske populacije ljekovitog bilja
(SCHIPPMANN et al. 2006). Zbog toga je, u radu na zatiti i odrivom koritenju MAP
resursa, hitno potreban pristup sakupljanju samoniklog bilja koji ukljuuje lokalna,
regionalna I meunarodna preduzea I trita, zajedno sa vladama I zdravstvenim
organizacijama.
Postoje mnogi izazovi na putu razvoja i primjene principa standarda i dobre prakse
koji vode ka podrci odrivog sakupljanja samoniklog bilja. Ovi izazovi ukljuuju:
Ekoloke prilike, stanite i pritisci na resurs su jedinstveni za svaku vrstu, to

zahtijeva planove upravljanja koji su specifini za svaku operaciju sakupljanja
ljekovitog bilja i podruje.
Zavisnost lokalne zajednice od resursa ljekovitog bilja za zdravstvene svrhe i
uzdravanje je veinom neprocijenjena i nezabiljeena.
Malo je istraivanja o tehnikama branja koja su bila usmjerena prema tome
kako sakupljati vrste ljekovitog bilja na odriv nain.
Maksimalne kvote za sakupljanje samoniklog bilja esto se baziraju na
previe jednostavnim i netestiranim pretpostavkama o odnosu izmeu
dostupnih zaliha i regeneracije biljnog resursa.
Proizvodi, upotrebe i trita koja se baziraju na ljekovitom bilju su brojni i
raznoliki, sa slinim brojnim i raznolikim ulaznim takama za prakse koje
podravaju odrivo koritenje.
Poveava se broj etiketa i potvrda kao to su organske i fer trade, koje
impliciraju ali ne obezbjeuju sredstva za potvrivanje odrivog sakupljanja
samoniklog bilja.
Zbog dugog i kompleksnog lanca snabdijevanja trita slijedivost proizvoda
nazad do njegovog izvora je izuzetno teka.
Postojei principi i smjernice za zatitu i odrivo koritenje ljekovitog bilja, sa

secifinim uputstvima o praksi odrivog snabdijevanja, upuuju se se prvenstveno na
nacionalne i meunarodne politike nivoe, a samo indirektno vladama, industriji
ljekovitog bilja i drugim korisnicima, ukljuujui i sakupljae. Na primjer, revidirane
Smjernice za ouvanje ljekovitog bilja (WHO/ IUCN/WWF/TRAFFIC koji predstoje) i
WHO Smjernice o dobroj poljoprivrednoj i sakupljakoj praksi (GACP) za ljekovito
bilje (WHO 2003) daju generalne preporuke upuene prvenstveno vladama i drugim
politikim faktorima, NVO-ima, MVO-ima i biznisima irom svijeta. Ove smjernice se
pozivaju na, a ne obezbjeuju konkretne principe i kriterijume za odranje i odrivo
koritenje ljekovitog bilja. ISSC-MAP obezbjeuje praktinu vezu izmeu generalnih
preporuka koje se nalaze u ovim Smjernicama i planova upravljanja koji moraju biti
uraeni za pojedine vrste i specifine situacije.
Drugi postojei ili predloeni standardi za odrivo sakupljanje ostalih umskih

proizvoda (OP) daju korisne modele za ljekovito bilje. Modeli za odrivo branje
OP koji mogu biti iskljuivo korisni za ljekovito bilje ukljuuju sisteme certifikacije FSC
Forest Stewardship Council (Savjet za upravljanje umama), IFOAM International
Federation of Organic Agricultural Movements (Meunarodna federacija organskih
poljoprivrednih pokreta) i FLO Fairtrade Labelling Organizations International
(Meunarodne organizacije za oznaavanje fer trgovine).2 Drugi vani modeli ukljuuju
sporazume sa autohtonim zajednicama o zajednikom upravljanju prirodnim resursima
kao I aranmane o pristupu I podjeli koristi izmeu korisnika I snabdjevaa genetskim
resursima.
ISSC-MAP se gradi na postojeim principima, smjernicama I standardima ali ih
proiruje kako bi obezbijedio principe I kriterijume koji su relevantniji za odrivo
sakuljanje resursa ljekovitog bilja. Implementacija ISSC-MAP e koristiti ekolokim
resursima podruja ili podrunim menaderima, industriji i lokalnim sakupljaima,
obezbjeujui respektabilan standard dobre prakse za odrivo sakupljanje, prema
kojem moe biti definisano lokalno djelovanje kontrolisano kriterijumima, a verifikovano
indikatorima relevantnim za resurs ljekovitog bilja. Harmonizacija sa odgovarajuim
ekosistemom, fer trgovinom, proizvodnjom, kvalitetom proizvoda I drugim relevantnim
standardima smatra se vanim putem za razvoj I implementaciju ISSC-MAP
standarda.
ISSC-MAP je kreiran tako da bude primjenjiv na irok spektar geografskih, ekolokih,
kulturnih, ekonomskih I trgovinskih uslova u kojima se javlja sakupljanje resursa
samoniklog ljekovitog bilja. On se prvenstveno odnosi na sakupljanje samoniklog
ljekovitog i aromatinog bilja za komercijalne svrhe prije nego za odranje ili lokalnu
upotrebu. Standard se fokusira na najbolje ekoloke prakse ali takoe, cilj mu je da
podri odgovorne socijalne standarde I poslovnu praksu koja utie na sakupljae I
aktivnost sakupljanja, jer ovi elementi imaju uticaja na upravljanje vrstama koje se
sakupljaju i podruja sakupljanja.
3. Proces: Koko se ISSC-MAP razvija i implementira?

Proces razrade Meunarodnog standarda za odrivo sakupljanje samoniklog
ljekovitog i aromatinog bilja (ISSC-MAP) je zajednika inicijativa BfN (German
Bundesamt fr Naturschutz), WWF Njemake, TRAFFIC, IUCN Kanada i
Specijalistike grupe za ljekovito bilje pri IUCN/SSC (MPSG). Zajedno, ove
organizacije su oformile upravni odbor za nadgledanje razvoja Standarda.
Oformljena je i meunarodna interdisciplinarna Savjetodavna grupa kako bi se u
process razvoja i testiranja standarda ISSC-MAP, ukljuili i drugi relevantni faktori iz
oblasti ekoloki odrive proizvodnje, organske proizvodnje, etinog biznisa i fer
trgovine.3 Ova Savjetodavna grupa objedinjuje industriju ljekovitog bilja/herbalnih
proizvoda, mala preduzea koja se bave sakupljanjem, nevladine organizacije te
organizacije za zatitu i certifikaciju. Specifina znanja i savjeti lanova grupe o
sadraju Standarda, kreiranje praktinih usmjerenja i mogunosti harmonizacije
razvoja ovog Standarda sa drugim relevantnim okvirima, podrka su pri dizajniranju
kao I implementaciji ISSC-MAPa.
Prvi nacrt Standarda za diskusiju sa lanovima Savjetodavne grupe (LEAMAN 2004),
zavren je u novembru 2004.god. On se sastojao od etiri odvojena standarda
prekse4:
I. Ekosistem i upravljanje resursom ljekovitog bilja, II. Sakupljanje
2 Za rezimiranje I analizu napora koji su uloeni u prolosti kako bi se uzela u obzir relevantnost i aplikacija razliitih
modela s ciljem certifikacije odrivog sakupljanja samoniklog bilja pogledaj: Shanley, Pierce, Laird, & Guillen 2002.
3 Sadanja lista lanova Savjetodavne grupe dostupna je na web stranici Projekta: http://www.floraweb.de/map-pro/.
4 Prvi nacrt standarda za ljekovito bilje bio je slobodno modeliran na strukturi Pomorsko akvariumskog savjeta
(Marine Aquarium Council MAC) Osnovni standardi i Smjernice najbolje prakse za Pomorsku trgovinu (Muldoon
ISSC-MAP Verzija1.0
samoniklog ljekovitog bilja; III Domestifikacija, kultivacija i poveanje proizvodnje

ljekovitog bilja na izvornim mjestima; i IV. Prava, odgovornosti I ujednaeni odnosi
korisnika. Prvi nacrt predstavljen je Svjetskom forumu za ouvanje 3. IUCN
Svjetskog kongrese o ouvanju, u Bankoku, novembra 2004.god. Prva ekspertska
radionica, odrana na ostrvu Vilm, decembra 2004., omoguila je forum za diskusiju
lanova Savjetodavne grupe o prvom nacrtu dokumenta i drugim pitanjima vezanim
za process.
Drugi nacrt, dostavljen Savjetodavnoj grupi u aprilu 2005., saeo je etiri originalna
standarda o praksi u jedan standard sa deset principa, vezanih kriterijuma I
predloenih indikatora (LEAMAN and SALVADOR 2005). Relevantnost I praktinost
drugog nacrta Standarda testirani su od avgusta do oktobra 2005. u pet postojeih
projekata iz sektora ljekovitog bilja. Projekti su odabrani iz razliitih geografskih
podruja i nude spektar socio-ekonomskih okolnosti i okolnosti vezanih za
upravljanje resursima:
Privatna kompanija, Aneli d.o.o. u Bosni i Hercegovini (finansirano od

strane BfN/ INA i SIPPO)
Neprofitna inicijativa, Iracambi Medicinal Plants,
Projekat u Brazilu
(finansirano od strane Manfred-Hermsen-Stiftung)
Dravno zatieno podruje Wanglang nacionalni prirodni rezervat i ume
drave Baima u Kini (finansirano od WWF Germany)
Udruenje proizvoaa bazirano na nivou lokalne zajednice (AAPPSME) u
Ekvadoru (finansirano od strane UNCTAD-a, uz dodatnu podrku ManfredHermsen-Stiftung)
Neprofitan projekt o Odrivom sakupljanju Devils Claw u Namibiji (finansira
Salus Haus, Njemaka)
Rezultate konsultacija na terenu sumirao je SALVADOR (2005), a njihova evaluacija

uraena je tokom drugog expertnog workshop-a na ostrvu Vilm u decembru 20055.
Verzija 1.0 Standarda ISSC-MAP sadri komentare Savjetodavne grupe, rezultate
faze konsutacija na terenu I diskusije tokom 2. workshop-a na Vilm-u.
Uesnici 2. workshop-a na Vilm-u su identifikovali cijeli spektar potencijalnih
scenarija za implementaciju ISSC-MAP. Studija scenarija implementacije i
mogunosti za ISSC-MAP je odobrena od strane WWF Njemake poetkom
2006.god. 2006 (KATHE I GALLIA 2006). Glavni istraeni scenariji uljuuju:
Integracije sa postojeim standardima i mehanizmima (npr. CITES nalazi o ne

tetnosti vrste navedene u DodatkuII).
Partnerstvo / harmonizacija sa postojeim standardima i mehanizmima u
razvoju (npr.e.g. organska i fair-trade ema certifikacija, principi i kriterijumi
BioTrade).
Samoodrivi mehanizmi (npr. verifikcija / certifikacija od strane jednog ili vie
lanova ISSC-MAP Upravljake Grupe).
ISSC-MAP je prezentovan i o njemu se raspravljalo na mnogim drugim skupovima

ukljuujui: inauguralni sastanak Globalnog partnerstva za ouvanje bilja (Dablin,
Oktobar 2005), Nacionalna Konferencija kanadskog bilja, zaina I koalicija prirodnih
zdravih proizvoda (St John, Newfoundland, Canada, November 2005), radionica o
& Scott 2004), kao I na Radnom nacrtu ABS sredstava upravljanja koga trenutno razvija Dravni sekretarijat za
ekonomske poslove (SECO) vicarske Vlade (SECO 2005).
5 Opisi i saeci projekata konsultacija na tgerenu i testiranja metodologije dostupni su na www.floraweb.de/map-pro
kao zapisnici workshopova sa Vilm-a.
razvoju participativno-adaptivne metodologije upravljanja odrivom berbom ljekovitog

bilja (Bangalore, January 2006), Biofach (Nuremberg, Februar 2006), NIMH
Konferencija Nacionalni istitut travara (Durham, UK, April 2006), Supply Side East
(New Jersey USA, Maj 2006), Botaniki kongres Latinske Amerike (Santo Domingo,
Dominican Republic, Jun 2006), 16. sastanak CITES Komiteta za bilje povezano sa
BioTrade workshop-om (Lima, Peru, Juli 2006), Njemaki Tropentag (Bonn, Oktobar
2006) i 12. Meunarodna konferencija i izloba egipatskog drutva proizvoaa
preraivaa i izvoznika ljekovitog bilja (Kairo, Novembar 2006).
Prilike za implementaciju ISSC-MAP u jugoistonoj Evropi razmatrane su tokom
meunarodnog workshop-a odranog u maju 2006 u BiH. Fondacija za revitalizaciju
lokalnog tradicionalnog lijeenja (FRLHT) uz podrku Plantlife International sprovela
je poetkom 2007.god. preliminarnu probnu implementaciju, koja se fokusirala na
sakupljaka podruja ljekovitog bilja u Indiji pod upravom lokalne zajednice. Ova
inicijalna faza implementacije planirana za period 2007-2008. fokusira se na etiri
prioritetne strategije koje e obezbijediti irok opseg modela i praktinog iskustva u
primjeni ISSC-MAP: certifikacija (od strane nezavisnog tijela ili industrijskog
udruenja), upravljanje resursima, zakonsko usvajanje i politika i dobrovoljni kodovi
prakse (Slika 1).
Slika 1. Prioritetni scenariji implementacije ISSC-MAP

Tokom ove faze, implementacija ISSC-MAP e se susresti sa brojnim izazovima
ukljuujui:
Poveanje svijesti potencijalnih korisnika ISSC-MAP-a o uticajima sakupljanja

resursa samoniklog ljekovitog bilja i prepoznavanje potrebe za standardom;
Podsticanje uea potencijalnih korisnika ISSC-MAP u procesima daljeg
razvoja i implementacije Standarda;
Osiguranje vjerodostojnosti kontrolora Standarda;
Uspostavljanje mehanizama koji bi osigurali odgovornost korisnika
Standarda; i
Procjena volje predstavnika industrije i potroaa da podre dodatne trokove
vezane za primjenu Standarda.
Tokom faze implementacije razvie se dodatne definicije i smjernice za neke od

elementa ISSC-MAP. Npr. alati i procesi za procjenu odrivog prinosa su od
sutinskog znaaja za za efektivnu implementaciju ISSC-MAP. Workshop koji je
odran u septembru 2006. u organizaciji BfN i Univerziteta of Koblenz-Landau na
10
ISSC-MAP Verzija1.0
ostrvu Vilm, okupio je priblino 40 osoba koje rade na terenskoj procjeni odrivosti
prinosa ljekovitog I aromatinog bilja ili ili drugih samoniklih ne-drvnih resursa, kako
bi diskutovali o alatima I raspoloivim procesima I njihovoj relevantnosti za ljekovito I
aromatino bilje. Rezultati ovog workshop-a bie ukljueni u budue smijernice za
primjenu ISSC-MAP.
4. Rukovoenje i upravljanje Standardom ISSC-MAP

Kako se ISSC-MAP kree od razvoja do primjene, potrebne su nove strukture za
rukovoenje i upravljanje
kako za Standard tako i za process njegove
implementacije. Upravljaka grupa i nekoliko lanova Savjetodavne grupe sastali su
se 18. i 19. septembra 2006. kako bi planirali ovaj prelaz. Domain ovog workshop-a
bio je Manfred-Hermsen-Stiftung u Bremenu, Njemaka.
Originalna Upravljaka i Savjetodavna grupa bie proirena i razvrsatana u etiri
nove strukture:
sekretarijat, smjeten u kancelarijama WWF i Traffic u Njemakoj;

vie formalno tijelo koje donosi odluke, dodajui originalnoj Upravljakoj grupi
osobe sa certifikacijom i poslovnom ekspertizom, irei regionalnu ekspertizu;
tehniki komitet izabran od lanova savjetodavne grupe, koji e savjetovati
tijelo za donoenje odluka o specifinim pitanjima vezano za implementaciju i
dalji razvoj Standarda; i
ad hok grupe sa zadatkom da obezbijede ekspertizu o specifinim pitanjima,
kao to su pitanja vezana za odreenu vrstu ljekovitog i aromatinog bilja.
Dalje razmatranje najprikladnijih rukovodeih struktura ISSC-MAPa je vana

komponenta inicijalne faze implementacije.
5. Struktura i sadraj ISSC-MAPa

Svrha ISSC-MAPa je da osigura kontinuirano koritenje i dugoroni opstanak vrsta i
populacija ljekovitog i aromatinog bilja na njihovim stanitima, potujui tradiciju,
kulturu i odranje svih korisnika.
Ciljevi Standarda su:
Da obezbijedi okvir principa i kriterijuma koji mogu biti primijenjeni na

upravljanje vrstama i ekosistemima ljekovitog i aromatinog bilja;
Da obezbijedi smjernice za planiranje upravljanja;
Da slui kao osnova za monitoring i izvjetavanje; i
Da preporui uslove za certifikaciju odrivog sakupljanja resursa samoniklog
ljekovitog i aromatinog bilja.
Verzija 1.0 ISSC-MAPa prati funkcionalnu hijerarhiju komponenti u skladu sa

podjelom naznaenom u Tabeli 1. Ove definicije su bazirane na optem okviru koji je
preporuen za formulaciju standarda o odrivom upravljanju umama (LAMMERTS
VAN BUEREN i BLOM 1997).
Tabela 1. Funkcionalna podjela komponenti stanarda
11
Element
Opis
Standard
Set pravila razvijenih za pravljenje koncepta, primjenu i/ili

evaluaciju dobrih upravljakih praksi.
Princip
Fundamentalni zakon ili pravilo koje slui kao osnova za

rezonovanje i akciju. Principi su eksplicitni elementi cilja.
Kriterijum
Stanje ili aspekt procesa ili sistema koji bi trebao biti prisutan kao
rezultat pridravanja principa. Nain na koji su kriterijumi
formulisani trebao bi podii sud o stepenu usklaenosti u datoj
situaciji.
Indikator
Kvantitativni ili kvalitativni parameter koji moe biti ocijenjen u

odnosu na kriterijum. On, na objektivno verifikujui I nedvosmislen
nain, opisuje osobine sistema ili elemenata preovlaujue
politike, uslova upravljanja i procesima voenim od strane ljudi
koji ukazuju na stanje ekolokoh I socijalnog sistema.
Metod kontrole
(kontrolor)
Izvor informacija za indikator ili za referentnu vrijednost indikatora.
Usvojen od LAMMERTS VAN BUEREN i BLOM (1997)
ISSC-MAP ima est principa i 18 kriterijuma koji se odnose na ekoloke, socijalne i

ekonomske zahtjeve za odrivo sakupljanje samoniklog ljekovitog i aromatinog bilja.
Oni su navedeni u Tabeli 2. Predloeni indikatori su opisani u dodatku 1.
12
ISSC-MAP Verzija1.0
Tabela 2. ISSC-MAP Principi i kriterijumi

Dio I: SAKUPLJANJE SAMONIKLIH VRSTA I ZAHTJEVI NJIHOVOG OUVANJA
Princip 1. Odravanje resursa samoniklog ljekovitog i aromatinog bilja
Sakupljanje resursa samoniklog ljekovitog i aromatinog bilja bie obavljeno u onoj razmjeri,
tempu i na na nain koji dugorono odrava populacije i vrste.
1.1 Status ouvanja ciljne vrste ljekovitog i aromatinog bilja
Status ouvanja ciljne vrste ljekovitog i aromatinog bilja i populacije je procijenjen i redovno
razmatran.
1.2 Nauno zasnovana sakupljaka praksa
Prakse sakupljanja i upraljanja ljekovitim I aromatinim biljem MAP zasnivaju se na adekvatnoj
identifikaciji, inventuri, procjeni I monitoringu ciljne vrste I uticaja sakupljanja.
1.3 Intenzitet sakupljanja I regeneracija vrste
Stopa (intenzitet I frekvencija) sakupljanja ljekovitog bilja, dugorono nije vea od sposobnosti
ciljne vrste da se regenerie
Princip 2. Prevencija negativnih okolinih uticaja
Negativni uticaji na druge samonikle vrste, sakupljaka podruja I susjedne oblasti, nastali kao rezultat
sakupljanja ljekovitog bilja, e biti sprijeeni.
2.1 Osjetljive vrste I stanita
Rijetke, vrste pod prijetnjom I ugroene vrste I stanita na koja e aktivnosti sakupljanja I
upravljanja ljekovitim biljem vjerovatno imati uticaja, su identifikovane I zatiene.
2.2 Upravljanje stanitem (nivo krajolika)
Aktivnosti upravljanja koje podravaju sakupljanjee samoniklog ljekovitog bilja nemaju negativan
uticaj na raznolikost ekosistema, njegove procese I funkcije.
Dio II: ZAKONSKI I ETIKI ZAHTJEVI
Princip 3. Usklaenost sa zakonima, regulativama I sporazumima
Sakupljanje ljekovitog bilja i aktivnosti upravljanja resursom e biti sprovoene po zakonskim pravilima, u
skladu sa relevantnim zakonima, regulativama i sporazumima.
3.1 Vlasnitvo, nadlenost upravljanja I prava koritenja
Sakupljai I menaderi imaju isto I priznato pravo I ovlatenje da koriste I upravljaju ciljanim
resursima ljekovitog I aromatinog bilja.
3.2 Zakoni, propisi i administrativni zahtjevi
Sakupljanje I upravljanje resursima ljekovitog bilja je u skladu sa svim meunarodnom
sporazumima te sa nacionalnim I lokalnim zakonima, propisima I adminisrativnim zahtjevima,
ukljuujui I one koji se odnose na zatiene vrste I podruja.
Princip 4. Potovanje obiajnih prava
Obiajna prava lokalnih zajednica i autohtonih naroda da koriste I upravljaju sakupljakim podrujima I
resursima samoniklog ljekovitog bilja, mora biti priznato I potovano.
4.1 Tradicionalno koritenje, prava pristupa i kulturno naslijee
Lokalne zajednice i autohtoni narodi koji imaju zakonsko ili obiajno vlasnitvo ili prava koritenja,
13
odravaju kontrolu u opsegu koji je neophodan da se zatite njihova prava ili resursi prilikom
aktivnosti sakupljanja ljekvitog bilja.
4.2 Podjela koristi

Dogovori sa lokalnim zajednicama i autohtonim narodima baziraju se na odgovarajuem i
adekvatnom znanju o vlasnitvu nad resursima ljekovitog bilja, zahtjevima upravljanja i vrijednosti
resursa.
Dio III: UPRAVLJANJE I POSLOVNI ZAHTJEVI
Princip 5. Primjena odgovorne prakse upravljanja
Sakupljanje samoniklih vrsta ljekovitog bilja je bazirana na prilagodljivoj, praktinoj, participativnoj i
transparentnoj praksi upravljanja.
5.1 Plan upravljanja vrstama / podrujem
Plan upravljanja vrstama / podrujem definie prilagodljive, praktine procese upravljanja i dobru
akupljaku praksu.
5.2 Inventura, procjena i monitoring
Upravljanje sakupljanjem samoniklog ljekovitog bilja podrano je adekvatnom I praktinom
inventurom resursa, procjenom I monitoringom uticaja sakupljanja.
5.3 Transparentnost i uee
Aktivnosti sakupljanja ljekovitog bilja odvijaju se na transparentan nain, potujui plan upravljanja
I implementaciju, uz zapisivanje I dijeljenje informacija I ukljuivanje korisnika.
5.4 Dokumentacija
Procedure sakupljanja, upravljanja I podjele informacija, neophodne za efektivno upravljanje
sakupljanjem, su uspostavljene I sprovode se.
Principl 6. Primjena odgovorne poslovne prakse
Sakupljanje resursa samoniklog ljekovitog bilja bie preduzeto na nain da podrava kvalitet, finansijske i
zahtjeve radne snage na tritu, bez rtvovanja odrivosti resursa.
6.1 Specifikacije trita / kupca
Odrivo sakupljanje I rukovanje resursima ljekovitog bilja je voeno I planirano u skladu sa
zahtjevima trita kako bi se sprijeilo ili minimiziralo sakupljanje proizvoda za koje je malo
vjerovatno da e biti prodani.
6.2 Sledljivost
Skladitenje I rukovanje resursima ljekovitog bilja vodi se na nain koji podrava sledljivost do
sakupljakog podruja.
6.3 Finansijska postojanost
Podravaju se mehanizmi koji osiguravaju finansijsku postojanost sistema odrivog sakupljanja
resursa samoniklog ljekovitog bilja.
6.4 Trening I gradnja kapaciteta
Menaderi resursa I sakupljai posjeduju odgovarajue vjetine (trening, nadzor, iskustvo) kako bi
14
ISSC-MAP Verzija1.0
sproveli odredbe plana upravljanja i uskladili ih sa zahtjevima ovog Standarda.

6.5 Sigurnost radnika i naknada
Upravljanje sakupljanjem ljekovitog bilja obezbjeuje adekvatno zdravlje na radu, sigurnost i
finansijsku nadoknadu sakupljaima I drugim radnicima.
15
Reference
BROWN, L., D. ROBINSON, and M. KARMANN. 2000. The Forest Stewardship Council
and Non-timber Forest Product Certification: a Discussion Paper. Appendix A.
Draft Principle 11. FSC NTFP Working Group, 1997.
CBD. 2000. Ecosystem approach. Secretariat of the Convention on Biological
Diversity, Montreal, Canada. COP5 Decision V/6
(http://www.biodiv.org/decisions/default.aspx?m=COP-05&id=7148&lg=0)
CBD. 2002a. Global Strategy for Plant Conservation. Secretariat of the Convention
on Biological Diversity, Montreal, Canada. COP6 Decision VI/9
CBD. 2002b. Access and benefit sharing as related to genetic resources. Secretariat
of the Convention on Biological Diversity, Montreal, Canada. COP6 Decision
VI/24. (http://www.biodiv.org/decisions/default.aspx?m=COP-06&id=7198&lg=0)
CBD. 2002c. Report of the World Summit on Sustainable Development.
Johannesburg, South Africa, 26 August 4 September. UN, New York, USA.
CBD. 2004. Sustainable use (Article 10). Secretariat of the Convention on Biological
Diversity, Montreal, Canada. COP7 Decision VII/12
COONEY, R. 2004. The Precautionary Principle in Biodiversity Conservation and
Natural Resource Management: An issues paper for policy-makers, researchers
and practitioners. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK.
ENCYCLOPEDIA BRITTANICA. 2006. Encyclopedia Brittanica Online (www.eb.com).
FSC. 2000. Principles and Criteria. Forest Stewardship Council
FSC. 2006. Chain of Custody Certification. Forest Stewardship Council.
http://www.fsccanada.org/SiteCM/U/D/179CE55BBA7277F0.pdf
HOLLING, C.S. 1978. Adaptive environmental assessment and management. John
Wiley and Sons, NY.
ISEAL. 2004. ISEAL Code of Good Practice for Setting Social and Environmental
Standards. International Social and Environmental Accreditation and Labelling
Alliance. P005 Final Public Draft, version 3, January 2004. (www.isealalliance.org)
KATHE, W, and E. GALLIA. 2006. International Standard for Sustainable Wild
Collection of Medicinal and Aromatic Plants: Study on Implementation Strategies
and Opportunities for Pilot Implementation. Excerpt from final draft, April 2006.
LAMMERTS VAN BUEREN, E.M., AND E.A. BLOM. 1997. Hierarchical Framework for the
Formulation of Sustainable Forest Management Standards. The Tropenbos
Foundation, Leiden, The Netherlands.
LANGE, D. and U. SCHIPPMANN. 1997. Trade Survey of Medicinal Plants in Germany:
A Contribution to International Plant Species Conservation. Bundesamt fr
Naturschutz, Bonn
LEAMAN, D.J. 2004. Standards for Sustainable Wild Collection of Medicinal and
Aromatic Plants. Discussion Draft 1, November 2004.
LEAMAN, D.J., H. FASSIL and I. THORMANN, 1999. Conserving Medicinal and Aromatic
Plant Species: Identifying the Contribution of the International Plant Genetic
Resources Institute (IPGRI), Rome, Italy.
LEAMAN, D.J. and S. SALVADOR. 2005. An international standard for the sustainable
wild collection of medicinal and aromatic plants (ISSC-MAP): principles, criteria,
indicators, and means of verification. Draft 2, April 2005.
MULDOON, G.J. and P.G. SCOTT, 2004. Creating the International Standard for the
Trade in Live Reef Food Fish. Asia-Pacific Economic Cooperation, Fisheries
Working Group.
16
ISSC-MAP Verzija1.0
PETERS, C.M. 1994. Sustainable Harvest of Non-Timber Plant Resources in Tropical

Moist Forest: An Ecological Primer. Biodiversity Support Programme and World
Wildlife Fund, Washington, DC
PIERCE, A.R. and S.A. LAIRD. 2003. In search of comprehensive standards for nontimber forest products in the botanicals trade. International Forestry Review 5(2):
138-147.
SALVADOR, S. 2005. Compilation of Results from Field Consultations on the
International Standard for Sustainable Wild Collection of Medicinal and Aromatic
Plan (ISSC-MAP). Draft 2.
SCHIPPMANN, U, D. LEAMAN, and A.B. CUNNINGHAM. 2006. Cultivation and wild
collection of medicinal and aromatic plants under sustainability aspects. In:
Bogers, R.J., L.E. Craker, and D. Lange (eds). Medicinal and aromatic plants.
Springer, Dordrecht. Wageningen UR Frontis Series no. 17.
(http://library.wur.nl/frontis/medicinal_aromatic_plants/05_schipmann.pdf)
SECO. 2005. A Guide to Using the Working Draft ABS Management Tool. State
Secretariat for Economic Affairs. Berne, Switzerland.
SHANLEY, P., A.R. PIERCE, S.A. LAIRD, and A. GUILLEN. 2002. Tapping the Green
Market: Certification and Management of Non-timber Forest Products. Earthscan.
SRIVASTAVA, J., J. LAMBERT, and N. VIETMEYER. 1996. Medicinal Plants: An
Expanding Role in Development. World Bank Technical Paper 320. World Bank,
Washington, D.C.
UN. 2005. The Millennium Development Goals Report. United Nations Department of
Public Information, New York, USA.
UNEP. 2001. Convention on Biological Diversity: Text and Annexes. United Nations
Environment Programme. UNEP/CBD/94/1 (http://www.biodiv.org).
WALTERS, C.J. 1986. Adaptive management of renewable resources. McMillan, New
York.
WHO. 2002. WHO Traditional Medicine Strategy 2002-2005. World Health
Organization, Geneva.
WHO - World Health Organization. 2003. WHO Guidelines on Good Agricultural and
Collection Practices (GACP) for Medicinal Plants. WHO, Geneva.
WHO, IUCN and WWF. 1993. Guidelines on the Conservation of Medicinal Plants.
IUCN.
WHO, IUCN, WWF, and TRAFFIC. Forthcoming. Revised Guidelines on the
Conservation of Medicinal Plants.
WIKIPEDIA, 2006. (http://en.wikipedia.org/wiki/Traceability)
XIAO PEN-GEN. 1991. The Chinese Approach to Medicinal Plants Their Utilization
and Conservation. In: Akerle, O., V. Heywood, and H. Synge (eds.). Conservation
of Medicinal Plants. Cambridge University Press, Cambridge, UK.
ZABEL, R.W., C.J. HARVEY, S.L. KATZ, T.P. GOOD, and P.S. LEVIN. 2003. Ecologically
sustainable yield. American Scientist 91(2): 150+.
17
Dodatak 1. ISSC-MAP Predloeni indikatori
Dio I
Kategorija
Tjelo za
certifikaciju
Forma indikatora / Metod

kontrole
Konsultant
Indikator
Broj
Kriterijum
Rukovodilc
sakupljanja
Nadlenost
SAKUPLJANJE SAMONIKLIH VRSTA I ZAHTJEVI NJIHOVOG OUVANJA

Odravanje resursa samoniklog ljekovitog I aromatinog bilja
Princip 1
Sakupljanje resursa samoniklog ljekovitog I aromatinog bilja bie obavljeno u onoj razmjeri, tempu I na na nain koji
dugorono odrava populacije I vrste.
1.1.1
Kriterijum Status ouvanja
1.1
ciljnih vrsta
ljekovitog I
aromatinog bilja
Status ouvanja
ciljnih vrsta
ljekovitog I
aromatinog bilja I
1.1.2
populacija je
procijenjen I
redovno razmatran.
1.2.1
Kriterijum Nauno
1.2
zasnovana
sakupljaka
praksa
Prakse sakupljanja I
upraljanja ljekovitim
I aromatinim biljem 1.2.2
MAP zasnivaju se
na adekvatnoj
identifikaciji,
inventuri, procjeni I
monitoringu ciljnih
vrsta I uticaja
sakupljanja.
1.2.3
1.2.4
Trenutni status ouvanja

ciljnih vrsta ljekovitog bilja
procjenjen je u skladu sa
kategorijama i kriterijumima
IUCN Crvene liste (verzija
3.1, 2001) i redovno je
revidiran.
IUCN program Crvene liste,

baza podataka Crvene liste i/ili
ovlateni organ za Crvenu
listu za ljekovito bilje
+
Ocjene statusa ouvanja
Za vrste koje su, prema

kategorijama I kriterijumima
IUCN Crvene liste,
ocijenjene sa nedostatkom
podataka (NPo) ili
neprocijenjene (NPr) ,
dovoljna informacija je
prikupljena kako bi se
upotpunio i / ili pregledao
prethodni rad na ocjeni
statusa ouvanja (u skladu
sa 1.1.1).
Dokumentacija sa
prikupljenim informacijama
Pisani izvjetaj o provjeri
populacije odreene vrste na
terenu
Procjena resursa
Zahtijevaju se podaci Crvene
liste- ek lista
Ugroene ili kritino

ugroene saminikle vrste (u
skladu sa IUCN Crvenom
listom) se ne sakupljaju u
komercijalne svrhe.
Lista sakupljenih biljaka.
Strategije upravljanja su
definisane I implementirane
kako bi se smanjile
identifikovane prijetnje
prema biljkama koje se
smatraju osjetljivim u
skladu sa IUCN Crvenom
listom.
Lista sakupljenih biljaka

Plan upravljanja
x
x
Vrste ljekovitog bilja

odreene za sakupljanje I
njihovi geografski izvori
identifikovani su precizno I
tano sa pismenim
dokazima (vauerima) o
uzorcima sa sakupljakog
podruja.
Prirunici, uputstva I druga

pomona sredstva za
identifikaciju vrsta
Pismeni dokazi (vaueri) o
uzorcima sa taksonomskim,
lokalnim i trgovakim imenima
Mape sakupljakog podruja
ili GPS kordinate ukljuene u
vauer
+
Standardi kvaliteta
Dokumentovane instrukcije
kupca
21
Mape sakupljakog podruja Mape svakog sakupljakog

identifikuju ciljne populacije.
podruja
x
2
x
x
x
x
x
x
x
Prioritetne kategorije predloene su od strane Instituta za Marketecology (IMO) tokom rada na reviziji indikatora za Prvu radnu verziju
ISSC-MAP. MPSG je predloio vei prioritet za neke indikatore, koji su oznaeni sa . Korist ovih kategorija se jo diskutuje.
1: Prioritet = minimalan zahtjev / zahtijeva se od svih korisnika da usklade sa ovim standardom
2:18
Manja obaveza Sekundarna = usklaenost zahtjeva relevantnih ili izvodljivih za neke / specifine korisnikespecific
(npr.
ISSC-MAP users
Verzija
1.0veliki
pogoni)
1.2.6
Instrukcije sakupljanja su
redovno pregledane I
prilagoene na osnovu
posmatranja njihovih uticaja
na ciljne vrste ljekovitog
bilja.
Pisani izvjetaji o monitoringu

Analiza sakupljenih
informacija
x
x
1.2.7
Gubitak ciljnih resursa

ljekovitog bilja usljed loe
sakupljake prakse je
minimiziran.
Instrukcije sakupljanja/ Interna

pravila sakupljanja
Vizuelna / fizika provjera
podruja od strane inspektora
Osnovna dostupna
informacija je o veliini
populacije ciljne vrste,
rasporedu I strukturi
(kategorije uzrasta) u
podruju sakupljanja.
Izvjetaji o procjenama i
monitoringu, obuhvatne
inventure, dokumentacija sa
Informacije iz relevantnih
studija
Konsultacije sa relevantnim
strunjacima / ovlatenim
upravama resursa
Broj
1.3.1
Kriterijum Intenzitet
1.3
sakupljanja I
regeneracija vrsta
Stopa (intenzitet i
frekvencija)
sakupljanja
ljekovitog bilja,
dugorono nije vea
od sposobnosti
ciljne vrste da se
1.3.2
regenerie.
1.3.3
Maksimalno dozvoljene
Procjena resursa
koliine sakupljanja
(ukljuujui procjenu stope
definisane su u internim
regeneracije)
instrukcijama sakupljanja za Potvrda o odrivosti odreene
svaku vrstu / dio biljke i za
ubrane koliine izdana od
svako sakupljako podruje.
strane nezavisnog experta /
relevantne uprave
Dozvola za sakupljanje izdana
od strane ovlatene uprave
sadri listu svih biljaka sa
njihovi maximalnim koliinama
Registri podataka iz prolosti
ili izvjetaji o monitoringu o
stabilnoj proizvodnji sa
sadanjim aktivnostima
sakupljanja
+
Instrukcije za sakupljanje /
Interna pravila sakupljanja
Specifine monografije vrsta I
lokacija za sakupljae
Koliine sakupljanja su
definisane uz koritenje
pouzdanih I prektinih mjera Specifine monografije vrsta I
(npr.zapremina, teina, broj).
1.2.5
Kategorija
+
Dokumentacija sa
Objavljena istraivanja,
istraivanja I posmatranja na
terenu, lokalno znanje I
iskustvo sakupljaa.
strunjacima/ ovlatenim
upravama resursa
Indikator
Tjelo za
certifikaciju
Interne instrukcije za
sakupljanje definiu metode
sakupljanja za svaku ciljnu
vrstu ljekovitog bilja / dio
biljke, na osnovu
odgovarajuih izvora
informacija i znanja o
biolokim karakteristikama
vrste.
Kriterijum
Konsultant

kontrole
Rukovodilc
sakupljanja
Nadlenost
x
x
x
x
x
x
21
x
x
21
x
x
x
x
x
x
x
x
1
x
19
1.3.4
1.3.5
Razmjera zrelih, jedinki u

reprodukciji koje ostaju u
ciljnim populacijama za
sakupljanje, odreena je da
odri osnovu gustoe
populacije I osnovu
strukturne I genetske
raznolikosti.
monitoringu
Informacije iz relevantnih
studija
upravama resursa
1.3.6
1.3.7
1.3.8
1.3.9
1.3.10
20
Minimalan I maksimalan
uzrast / veliina klase koja je
monitoringu
dozvoljena za sakupljanje,
definisana je za ciljnu vrstu I
sakupljaku lokaciju u
upravama resursa
internim instrukcijama za
+
sakupljanje.
karakteristika lokacija za
sakupljae
Uzrast / veliina klase
definisane su koritenjem
pouzdanih I praktinih
kakakteristika (npr. prenik
biljke / DBH, visina,
plodonoenje I cvjetanje,
znanje lokalnih sakupljaa).
monitoringu
x
x
Kategorija
Program sakupljanja podataka

Dokumentacija sa
Dokumentovana posmatranja
I vizuelna ocjena
Obuhvatna procjena rizika
Tjelo za
certifikaciju
Kada odgovarajue I
adekvatno znanje / informacije nisu dostupni,
sproveden je program
sakupljanja podataka I bilo
kakvo tekue sakupljanje
ima pristup s mjerom
predostronosti (sakupljene
koliine ispod potencijalne
proizvodnje).
Konsultant

kontrole
Indikator
Broj
Kriterijum
Rukovodilc
sakupljanja
Nadlenost
1
x
x
x
x
x
x
Maksimalno dozvoljena
frekvencija sakupljanja ciljne
monitoringu / Izjava
vrste, definisana u
relevantnog strunjaka /
instrukcijama sakupljanja,
ovlatenih upravah resursa
ne pelazi stopu zamjene
Instrukcije sakupljanja /
odraslih individua ili dijelova
biljke koji su sakupljeni u
odreenom regionu
sakupljanja.
sakupljae
Periodi u kojima je
sakupljanje dozvoljeno
monitoringu / Izjava
odreeni su koritenjem
relevantnog strunjaka /
pouzdanih I praktinih
ovlatenih uprava resursa
indikatora (npr. sezonalnost, Specifine monografije vrsta I
ciklusi padavina, vrijeme
cvjetanja I plodonoenja) I
sakupljae
zasnivaju se na
informacijama o
reproduktivnim ciklusima
ciljne vrste ljekovitog bilja.
Integrisani podaci o
Evidencija o
sakupljenim koliinama su
sakupljanju/nabavci
dostupni
(vrsta/podruje/godina) I
potvruju usklaenost sa
instrukcijama za sakupljanje.
21
21
1.3.11
Sakupljene koliine, periodi i Evidencija o

frekvencija sakupljanja su
sakupljanju/nabavci
evidentirani I potvruju
usklaenost sa instrukcijama
za sakupljanje.
Kategorija
Tjelo za
certifikaciju

kontrole
Konsultant
Indikator
Broj
Kriterijum
Rukovodilc
sakupljanja
Nadlenost
Prevencija negativnih okolinih uticaja

Princip 2
Negativni uticaji na druge samonikle vrste, sakupljaka podruja I susjedne oblasti, nastali kao rezultat
sakupljanja ljekovitog bilja, e biti sprijeeni.
Postojee strategije
ouvanja vrsta I stanita
relevantne za sakupljako
podruje su prepoznate I
ukljuene u plan upravljanja
(prema 5.1.5, 5.1.6).
Plan upravljanja
Znanje o specijalnim
funkcijama u ekosistemu /
odnosi zavisnosti izmeu
ciljnih vrsta ljekovitog bilja I
drugih vrsta su
dokumentovani I
inkorporirani u upravljanje I
monitoring (u skladu sa
Kriterijumima 5.1 i 5.2).
Plan upravljanja
2.2.1
Kriterijum Upravljanje
2.2
stanitem (nivo
okruenja)
Upravljanje koje
podrava
sakupljanje
2.2.2
samoniklog
ljekovitog bilja
nema negativan
uticaj na raznolikost
ekosistema, negove
procese I funkcije.
Opisana je praksa
upravljanja stanitem koja
se primijenjuje na
sakupljako podruje.
Informacija od vlasnika/
odgovornog menadera
Negativni uticaji prakse

sakupljanja ljekovitog bilja I
aktivnosti upravljanja u
podruju sakupljanja
identifikovani su u planu
upravljanja (u skladu sa
Kriterijumom 5.1).
Plan upravljanja
2.2.3
Primijenjene metode
sakupljanja I alati su
odgovarajui: oteenje na
biljkama /biljnim
populacijama je
minimizirano.
strunjakom / ovlatenim
upravama resursa
Vizuelna/ fizika provjera
2.2.4
Plan upravljanja (u skladu sa Plan upravljanja

Kriterijumom 5.1) ukljuuje
Sporazumi sa drugim
strategije za prevenciju ili
kompanijama u podruju
smanjenje negativnih uticaja Vizuelna/ fizika provjera
na druge vrste I sakupljako
podruje (u skladu sa 2.2.1).
x
x
21
2.2.5
Promjene u strukturi
ekosistema, funkcijama I
uslugama su praene I
prijavljene (u skladu sa
kriterijumom 5.2).
Kriterijum
Osjetljive vrste I
2.1
stanita
2.1.1
Rijetke, vrste pod

prijetnjom I
ugroene vrste I
stanita na koja e 2.1.2
aktivnosti
sakupljanja I
upravljanja
ljekovitim biljem
vjerovatno imati
uticaja, su
identifikovane I
zatiene.
21
21
21
21
2.2.6
2.2.7
D
i
o
Zabranjeni inputi (npr. u

Zvanina potvrda regionalne
skladu sa organskim
kancelarije za umarstvo ili
standardima) se ne koriste u
slino (vlasnik zemljita,
podruju sakupljanja.
odgovorni menader)
Vizuelna/ fizika provjera
Sveobuhvatna procjena rizika
podruja
Pistani izvjetaji o monitoringu

Zabiljeke sa terena /
dokumentovana zapaanja I
vizuelna ocjena
strunjakom / ovlatenim
upravama resursa
Na nivou okruenja I
intenzivne prakse
upravljanja koje promoviu
resurse ljekovitog bilja (npr.
smanjenje gornjeg sloja
lia, obogaenje sadnje)
nemaju negativan uticaj na
osjetljive vrste ili structure
ekosistema, procese
raznolikosti I funkcije u
sakupljakom podruju.
Kategorija
Tjelo za
certifikaciju

kontrole
Rukovodilc
sakupljanja
Indikator
Broj
Kriterijum
Konsultant
Nadlenost
x
x
2
x
ZAKONSKI I ETIKI ZAHTJEVI
I
I
Usklaenost sa zakonima, regulativama I sporazumima
Princip 3
Sakupljanje ljekovitog bilja i aktivnosti upravljanja resursom biti e sprovoene po zakonskim pravilima, u skladu sa
relevantnim zakonima, regulativama i sporazumima.
Podruje na kome se odvija Sadanje verzije mapa u
sakupljanje ljekovitog bilja je
adekvatnoj razmjeri za sva
jasno definisano sa
sakupljaka podruja (takoe I
uspostavljenim granicama.
mape izraene od strane
zajednice/ sakupljaa i
pregledi)
Svojina, vlasnitvo ili prava

koritenja sakupljakog
podruja poznati su preko
vremenskog perioda koji je
dovoljno dug kako bi se
ispunili navedeni zadaci
upravljanja resursima
ljekovitog bilja.
Relevantni dokumenti koji

identifikuju odgovorne
menadere /svojinu ukljuuju:
naziv zemljita / prenos,
ugovor o zakupu, ugovor o
upravljanju resursom, dozvola
za sakupljanje, pismo od
advokata, podaci zemljinog
registra
3.1.3
Postoji prisutan kontrolni

sistem koji titi podruje
upravljanja ljekovitim biljem
od ilegalnog sakupljanja,
naseljavanja I drugih
neovlatenih aktivnosti.
Dokumentovan Kontrolni
sistem/Politika od strane
odgovornog menadera ili
ovlatenog lica / vlasnika
3.1.4
Mehanizmi kontrole
efektivno obezbjeuju
funkcionisanje kontrolnog
sistema (npr. podstie se
primjena zakona I regulativa
planiranim efektima).
Kontrolni sistem
Intervju sa sakupljaima
Informacije od odgovornih
menadera ili ovlatenog lica /
vlasnika
Izvjetaji monitoringa
Sakupljai /menaderi
sakupljanja imaju jasno
Dozvole za sakupljanje
Ugovori ili sporazumi
x
x
3.1.1
Kriterijum Vlasnitvo,
3.1
ovlatene uprave i
prava koritenja
Sakupljai I
menaderi imaju
jasna I prepoznata
prava I ovlatenja
3.1.2
da koriste I
upravljaju cilnim
resursima ljekovitog
bilja.
3.1.5
22
2
x
x
x
2
Ugovori
Kategorija
Tjelo za
certifikaciju
Relevantni zakonski, kontrolni

i administrativni dokumenti
(ukljuujui ugovore, dozvole
za sakupljanje, izvozne
dozvole, itd.)
+
Nacionalne/ lokalne liste
zatienih vrsta koje su
pronaene ili je vjerovatno da
budu pronaene u podruju
sakupljanja
Nacionalne/ lokalne liste ili
mape zatienih podruja
unutar kojih se nalazi ili se
preklapa sakupljako podruje
Komunikacija sa relevantnim
upravama / lokalnim
organizacijama za ouvanje
Ovlatenje od strane
relevantne uprave za
sakupljanje odreenih koliina
Konsultant

kontrole
Indikator
Broj
Kriterijum
Rukovodilc
sakupljanja
Nadlenost
pravo da koriste I upravljaju

resursima ljekovitog bilja.
3.2.1
Kriterijum Zakoni, propisi I
3.2
administrativni
zahtjevi
Sakupljanje I
upravljanje
bilja je u skladu sa
svim
meunarodnom
sporazumima te sa
nacionalnim I
lokalnim zakonima,
propisima I
adminisrativnim
zahtjevima,
ukljuujui I one koji
se odnose na
zatiene vrste I
podruja.
Relevantni zakonski,
kontrolni i administrativni
zahtjevi i odgovornosti su
poznati i menaderi resursa
su ih razumjeli.
3.2.2
Planovi upravljanja,
procedure, radne instrukcije
I ugovori ispunjavaju
relevantne zakonske,
kontrolne I administrativne
zahtjeve.
+
Planovi upravljanja,
procedure, radne instrukcije
+
Dozvole za sakupljanje
+
Mape koje pokazuju lokaciju
bilo kog zatienog podruja
unutar ili u blizini sakupljakog
podruja
+
Izvozne dozvole (npr. CITES
Dodatak II vrste)
x
x
x
Potovanje obiajnih prava

Princip 4
Obiajna prava lokalnih zajednica i autohtonih naroda da koriste I upravljaju sakupljakim podrujima I resursima
samoniklog ljekovitog bilja, mora biti priznato I potovano.
4.1.1
Kriterijum
Tradicionalno
4.1
koritenje, prava
pristupa i kulturno
naslijee
Lokalne zajednice i
autohtoni narodi koji
imaju zakonsko ili
obiajno vlasnitvo
ili prava koritenja,
odravaju kontrolu
u opsegu koji je
4.1.2
neophodan da se
zatite njihova
prava ili resursi
prilikom aktivnosti
sakupljanja ljekvitog
bilja.
4.1.3
Dostupno je znanje o
zakonskim ili obiajnim
pravima, tradicionalnoj
upotrebi I kulturnom I
religijskom znaaju
ljekovitog bilja I drugih vrsta
I stanita
Dokumentacija o
tradicionalnom koritenju
ljekovitog bilja I sakupljakog
podruja kao I o kulturnom I
religijskom znaaju
Dokumenti o sakupljenim
informacijama
Informacije od lokalnih grupa/
autohtonih naroda
vlastima I strunjacima
Tradicionalna upotreba /
Plan upravljanja
pravo pristupa su ukljueni u
plan upravljanja resursom /
sakupljakim podrujem (u
skladu sa kriterijumom 5.1)
Sakupljanje ljekovitog bilja
odvija se uz potovanje
kulturnog I religijskog
Dogovori sa lokalnim grupama

/ autohtonim narodima
Mape koje pokazuju lokacije I
x
x
21
23
znaaja ljekovitog bilja i

drugih vrsta I njihovih
stanita (u skladu sa 4.1.1).
24
Kategorija
granice tih podruja
4.1.4
Definisani su potencijalni
Analiza rizika potencijalnih
uticaji sakupljanja ljekovitog
uticaja
bilja (uljuujui najezdu
sakupljaa) na tradicionalnu
upotrebu, prava pristupa I
kulturno naslijee u podruju
sakupljanja (na osnovu
indikatora 4.1.1)
4.1.5
Preduzete su mjere kako bi

se izbjegao gubitak ili tetni
uticaj na zakonska ili
obiajna prava, resurse,
zdravstvenu sigurnost ili
izdravanje lokalnih
zajednica i autohtonih
naroda (na osnovu
indikatora 4.1.1).
4.1.6
U sluaju ovakvog gubitka ili Dokaz (npr. dokumentovani

tete obezbijeena je
podaci) o konsultaciji /
pravina nadoknada.
razrjeenju konflikta
4.1.7
Raspoloivost,
pristupanost, i kvalitet
resursa ljekovitog bilja za
lokalnu I tradicionalnu
upotrebu (na osnovu
indikatora 4.1.1) nisu
podriveni ili umanjeni zbog
komercijalnog sakupljanja.
4.1.8
4.2.1
Kriterijum
Podjela koristi
4.2
Dogovori sa
lokalnim
zajednicama i
4.2.2
autohtonim
narodima baziraju
se na
odgovarajuem i
adekvatnom znanju 4.2.3
o vlasnitvu nad
bilja, zahtjevima
upravljanja i
vrijednosti resursa.
Tjelo za
certifikaciju

kontrole
Rukovodilc
sakupljanja
Indikator
Broj
Kriterijum
Konsultant
Nadlenost
21
21
21
21
Koriste se podesni I efektivni Dokaz (npr. dokumentovani

mehanizmi za rjeavanje
podaci) o konsultacijama /
albi.
rjeenjima konflikata sa
lokalnim zajednicama I
autohtonim narodima u vezi
sakupljanja sakupljanja
ljekovitog bilja.
21
Postoje dogovori sa lokalnim Pisani dogovor / dokument

zajednicama I autohtonm
narodima o koritenju
resursa.
Dogovori u vezi pristupa i

Nacionalno zakonodavstvo /
podjele koristi su u skladu sa
regulative
relevantnim nacionalnim
zakonima I regulativama.
U pogledu upotrebe
Pisani dogovor
tradicionalnog znanja:
Intervju sa korisnicima
Izvorna zajednica je dala
pristanak I meusobno su
dogovoreni uslovi za pristup
ovom znanju kao I
podjednaka raspodjela
koristi koja proizilazi
njegovom upotrebom.
21
Plan upravljanja
Zabiljeke o konsultacijama
sa lokalnim zajednicama i
autohtonim narodima u vezi
raspoloivosti, pristupanosti I
kvalitetu resursa ljekovitog
bilja.
Ekskluzivna sakupljaka
podruja
4.2.4
Postoji dokaz o prethodno

Ugovori I sporazmi ukljuuju
informisanoj saglasnosti
dokaz o prethodno
(PIS) I meusobno
informisanoj saglasnosti (PIS);
dogovoreim uslovima (MDU)
izjava o meusobno
ozirom na pristup
dogovoreim uslovima (MDU)
genetikom resursu,
odgovornost upravljanja I
povjeravanje kontrole
drugim agencijama.
4.2.5
Sporazumi o pristupu I
podjeli koristi odraavaju
dostupne naune, lokalne,
industrijske I druge
relevantne izvore znanja /
informacija u pogledu
trenutne I oekivane
vrijednosti resursa.
4.2.6
Kategorija
Tjelo za
certifikaciju

kontrole
Konsultant
Indikator
Broj
Kriterijum
Rukovodilc
sakupljanja
Nadlenost
21
x
x
21
Mehanizmi podjele koristi od Izjava korisnika

strane korisnika su
oocijenjeni kao pravini.
21
4.2.7
Sporazumi doputaju nove

Dokument sporazuma
informacije I promjene
Obuhvatna procjena
lokalnih uslova koje utiu na
ove zajednice.
21
4.2.8
Sakupljanje I prerada
saminiklih ljekovitih
proizvoda vode se na nain
koji jaa I unosi raznolikost
u lokalnu ekonomiju.
Dokument sporazuma
Zabiljeke, izvjetaji ili drugi
dokazi koji odraavaju
vrjednost resursa
Obuhvatna procjena
Dokaz o razumnim mjerama

za lokalnu zaposlenost
Lokalno vlasnitvo nad, I
investicije u operacije
skupljanja samoniklog
ljekovitog bilja.
Obuhvatna procjena
D
i
o
UPRAVLJANJE I POSLOVNI ZAHTJEVI
I
I
I
Primjena odgovorne prakse upravljanja
Princip 5
Sakupljanje samoniklih vrsta ljekovitog bilja je bazirana na prilagodljivoj, praktinoj, participativnoj i transparentnoj
praksi upravljanja.
Kriterijum
Plan upravljanja
5.1
vrstama /
podrujem
Plan upravljanja
vrstama /
podrujem definie
prilagodljive,
praktine procese
upravljanja i dobru
sakupljaku praksu.
5.1.1
Postoji Plan upravljanja za

odrivo sakupljanje.
Plan upravljanja
5.1.2
Plan upravljanja ukljuuje:

Plan upravljanja
a) Strategiju ouvanja biljke
I stanita
b) Interni standard kvaliteta
u skladu sa indikatorom
6.1.2
c) Dokumentovane
procedure po zahtjevima
ovog Standarda
(npr.monitoring, mjerenja I
analize uticaja
sakupljake prakse)
d) Dokumente koji su
25
Kategorija
Tjelo za
certifikaciju

kontrole
Rukovodilc
sakupljanja
Indikator
Broj
Kriterijum
Konsultant
Nadlenost
potrebni kompaniji /
organizaciji koja se bavi
sakupljanjem samoniklog
bilja da bi osigurala
efektivno planiranje,
izvoenje I kontrolu svojih
procesa
e) Spisi I dokumenti koje
zahtijeva ovaj Standard.
5.1.3
Plan upravljanja je
specifian za sakupljako
podruje (poloaj) I za
sakupljene vrste ljekovitog
bilja.
Plan upravljanja
5.1.4
Plan upravljanja je revidiran

u redovnim intervalima u
vremenskom okviru koji je
indiciran u planu, kako bi se
osigurala njegova
kontinuirana prilagoenost,
adekvatnost I efektivnost u
ispunjavanju ciljeva ovog
Standarda.
Auriranje plana upravljanja

Zapisi o revizijama plana
upravljanja
5.1.5
Plan upravljanja uzima u

obzir bilo koji plan
upravljanja koji se odnosi
na podruje sakupljanja I
koji je napravljen od strane
odgovarajue uprave za
resurse.
Plan upravljanja
Konsultacija sa drugim
pogonima / upravama koje
rade u, ili su susjedni
sakupljakom podruju
x
x
5.1.6
Identifikovana su zatiena
podruja koja se preklapaju
ili su susjedna, I imaju
posebne ciljeve upravljanja.
Plan upravljanja
rade u, ili su susjedni
sakupljakom podruju
Mape
x
x
Izvjetaji o drugim
aktivnostima na podruju
Izvjetaji o drugim
kompanijama / grupama koje
sakupljaju u istom regionu
rade u ili su susjedni
sakupljakom podruju
5.1.7
26
Identifikovane su druge
aktivnosti u podruju koje
predstavljaju potencijalne
prijetnje na odrivost vrste I
stanita (npr. drugi
sakupljai u istom regionu).
x
1
x
x
5.1.8
Dostupne su mape koje

Mape
pokazuju lokacije staza ili
puteva za izvlaenje,
zatiena podruja I glavnu
infrastrukturu u razmjeri koja
je korisna za nadgledanje
aktivnosti upravljanja kako bi
se olakao monitoring na
terenu.
5.1.9
Svi glavni potencijalni izvori Mape

kontaminacije jasno su
Interna pravila sakupljanja /
pokazani na mapi I iskljueni
dobre sakupljake prakse
su iz sakupljanja.
Vizuelna / fizika provjera
x
x
1
x
Plan upravljanja ukljuuje

strategije za prevenciju ili
smanjenje identifikovanih
prijetnji (u skladu sa 5.1.8)
Plan upravljanja
Sporazum sa drugim
kompanijama koje rade u
podruju sakupljanja
x
x
5.1.11
U podruju sakupljanja se
ne nalaze znaajni izvori
kontaminacije
Izjava vlasnika / odgovornog

upravnika
Terenske zabiljeke /
vizuelna ocjena
Za svaki region sakupljanja

postoje interne instrukcije
sakupljanja za:
a) sakupljako podruje,
b) metod sakupljanja,
c) maksimalne koliine
sakupljanja,
d) maksimalno dozvoljena
uestalost sakupljanja i
e) periodi da se izbjegnu I
koncentriu aktivnosti
sakupljanja.
Interna instrukcija za
sakupljanje/ dobre
sakupljake prakse
sakupljae
dobre sakupljake prakse I
plan upravljanja su u skladu
sa kriterijumom 1.3 ovog
Standarda.
sakupljanje/ dobre
sakupljake prakse
sakupljae
Sakupljai sakupljaju samo

u skladu sa pravilima
Standarda.
Ugovori sakupljaa
Intervjui sa sakupljaima
5.1.15
Instrukcije za sakupljanje su Aurirane instrukcije

promijenjene I aurirane u
sakupljanja / Specifine
skladu sa novim vrsma I
monografije vrsta I
specifinim informacijama I
opaanjima sa terena.
sakupljae
5.2.1
Procjena I redovan
Izvjetaji o procjeni,
monitoring ciljnih resursa
obuhvatne inventure,
ljekovitog bilja I stanita kao
sakupljanje informacija, pisani
I socijalnih/ kulturnih I
izvjetaji o monitoringu I
ekonomskih pitanja koji se
analize rezultata
odnose na sakupljanje
Plan upravljanja
ljekovitog bilja su izvreni,
dokumentovani I
inkorporirani u plan
upravljanja (u skladu sa
kriterijumom 5.1).
Instrukcije za sakupljanje
specifino odreuju
sakupljanje/ dobre
opaanja nuna za praenje
sakupljake prakse
uticaja sakupljanja.
Izvjetaji o monitoringu
Periodino se vri mjerenje Dokument o metodi mjerenja

regeneracije unutar podruja
+
upravljanja uz koritenje
metoda mjerenja koje se
mogu ponoviti I uporediti.
5.1.13
5.1.14
Upravljanje
sakupljanjem
samoniklog
ljekovitog bilja
podrano je
adekvatnom I
praktinom
inventurom resursa,
5.2.2
procjenom I
monitoringom
uticaja
sakupljanja.
5.2.3
Kategorija
5.1.10
5.1.12
Kriterijum
Inventura,
5.2
procjena i
monitoring
Tjelo za
certifikaciju

kontrole
Konsultant
Indikator
Broj
Kriterijum
Rukovodilc
sakupljanja
Nadlenost
x
x
1
x
1
21
x
2
27
Periodian monitoring u
Pisani izvjetaji o monitoringu,
podruju upravljanja
obimne inventure, sakupljanje
potvruje da raspoloivost,
podataka I analiza rezultata, +
sposobnost za ivot I kvalitet Vizuelna / fizika provjera
ciljnog resursa /dijela biljke
ostaje stalan ili se
poveava.
Inventura, procjena I
monitoring obavljaju se
koritenjem alata I
procedura u okviru
razumnih (postojeih ili
dostinih) sposobnosti I
mogunosti sakupljaa /
terenskih upravnika.
Izvjetaji o procjeni, obimne

inventure, sakupljanje
informacija, pisani izvjetaji o
monitoringu I analize rezultata
Terenske zabiljeke /
vizuelna ocjena
5.3.1
U planu upravljanja
identifikovane su grupe,
organizacije, preduzea,
pojedinci, agencije itd. koje
su zainteresovane za ciljne
resurse ljekovitog blja,
sakupljako podruje ili
potencijalne uticaje (u
skladu sa kriterijumom 5.1).
Plan upravljanja
5.3.2
Odravaju se redovne
konsultacije sa ljudima I
grupama koje su pod
direktnim uticajem
sakupljanja ljekovitog bilja I
aktivnostima upravljanja
resursom.
5.2.6
5.3.3
5.3.4
Kriterijum Dokumentacija
Procedure za
5.4
sakupljanje,
upravljanje I
podjelu informacija
potrebne za
efektivno
upravljenje
28
5.2.5
Aktivnosti
sakupljanja
ljekovitog bilja
odvijaju se na
transparentan
nain, potujui
plan upravljanja I
implementaciju, uz
zapisivanje I
dijeljenje
informacija I
ukljuivanje
korisnika.
Kategorija
Veliina populacije, raspored Izvjetaji o procjeni, obimne

I struktura (raspored
inventure, sakupljanje
uzrast/veliina-klasa) kako je
informacija, pisani izvjetaji o
zabiljeeno u mjerenju
monitoringu I analize rezultata
regeneracije, ostavlja
Dokumentovana opaanja I
jednake ili vrijednosti iznad
vizuelna / fizika provjera
osnovnih I odraava zdravu
podruja
populaciju.
5.2.4
Kriterijum
Transparentnost i
5.3
uee
Tjelo za
certifikaciju

kontrole
Rukovodilc
sakupljanja
Indikator
Broj
Kriterijum
Konsultant
Nadlenost
Dokaz o komunikaciji u toku I

njenoj efikasnosti sa I uz uee
zajednica koje su pod uticajem
npr.:
Rano obavjetavanje / prilika
za uee
Definisanje uloga I
odgovornosti
Organizacije sakupljaa I
Olakavanje uea
zajednice koje su pod
Zabiljeke, planovi, rasporedi
uticajem sakupljanja
sastanaka sa ugovornim
ljekovitog bilja, aktivno su
stranama i drugim korisnicima
ukljuene u razvoj I
Zabiljeke o odlukama koje su
implementaciju upravljanja
donesene kao rezultat ovakvih
ljekovitim biljem.
konsultacija.
Konflikti u vezi resursa sa
susjednim vlasnicima zemlje Obuhvatna procjena
/ upravnicima ili drugim
korisnicima resursa, rijeeni
su ili upueni na
sistematian I efektivan
nain.
x
21
5.4.1
Sauvane su informacije o
protokolima I praksama
sakupljanja, transportu i
skladitenju.
Interna pravila sakupljanja /

GCP
Interna pravila manipulacija
Biljne monografije
Rezimei revizija plana
upravljanja.
x
x
x
x
5.4.2
Uspostavljene su evidencije
Evidencija o sakupljanju I
sakupljanjem su
uspostavljene I
sprovedene.
i odravaju se kako bi se
obezbijedio dokaz
prilagoenosti zahtjevima I
efektivnom djelovanju plana
upravljanja.
monitoringu
Evidencija o skladitenju,
manipulaciji, preradi I
transportu
Kategorija
Tjelo za
certifikaciju

kontrole
Konsultant
Indikator
Broj
Kriterijum
Rukovodilc
sakupljanja
Nadlenost
5.4.3
Uspostavljeni su i odravaju Evidencije, planovi,predvieni

se sistemi komunikacije uz
sastanci sa ugovornim
ukljuenost lokalnih
stranama I drugim korisnicima
zajednica I drugih korisnika. Intervju sa korisnicima
Obuhvatna procjena
5.4.4
Korisnicima su dostupni
Dokumenti koji pokazuju
kratki pregledi glavnih
glavne elemente plana
elemenata plana upravljanja,
upravljanja
vezanih godinjih
operativnih planova I
Obuhvatna procjena
izvjetaji o procjenama.
5.4.5
Dokumentacija I stepen
detalja zajedno sa planom
upravljanja I procesom
planiranja je podesan za:
Veliinu I sloenost
vlasnitva / svojine
podruja sakupljanja I
resursa ljekovitog bilja
Obim I intenzitet
sakupljanja
Vjerovatan uticaj
sakupljanja na resurs
ljekovitog bilja I stanite.
Plan upravljanja
Procjena rizika od inspektora
x
x
x
21
x
Primjena Odgovorne poslovne prakse

Princip 6
Sakupljanje resursa samoniklog ljekovitog bilja bie preduzeto na nain da podrava kvalitet, finansijske i zahtjeve
rada na tritu, bez rtvovanja odrivosti resursa.
6.1.1
Kriterijum Specifikacije
6.1
trita/kupca
Odrivo sakupljanje
I rukovanje
bilja je voeno I
planirano u skladu 6.1.2
sa zahtjevima
trita kako bi se
sprijeilo ili
minimiziralo
sakupljanje
proizvoda za koje je 6.1.3
malo vjerovatno da
e biti prodani.
Menaderi sakupljanja
Instrukcije kupca
identifikuju i implementiraju Pregled trita
potrebe trita (npr. putem
Specifikacije
instrukcija narudbe kupca / Dokumentacija o sakupljenim
specifikacije).
informacijama
x
x
x
x
Interna dokumentacija koja

definie minimalan kvalitet I
zahtjeve higijene proizvoda
bazira se na posebnim
zahtjevima trita.
Instrukcije za sakupljanja/
Interni standard kvaliteta
Sakupljaju se jedino biljke

koje ispunjavaju zahtjeve
kvaliteta.
Instrukcije za sakupljanje/
6.1.4
Kupac resursa ljekovitog

Dokumentovani ugovori sa
bilja sa menaderom
kupcima
sakupljanja ugovara koliine
(npr. koliko koje biljke / dijela
biljke) prije poetka sezone
sakupljanja.
6.1.5
Prije nego preduzmu

Dokumentovani ugovori sa
aktivnosti u vezi narudbe,
kupcima
menaderi sakupljanja,
Plan upravljanja
razmatraju instrukcije kupca
potujui plan upravljanja
29
Kategorija
Tjelo za
certifikaciju
Rukovodilc
sakupljanja

kontrole
Indikator
Broj
Kriterijum
Konsultant
Nadlenost
resursom.
6.1.6
6.2.1
Kriterijum Slijedivost
Skladitenje I
6.2
rukovanje
resursom ljekovitog
bilja voeno je na
nain koji podrava
slijedivost do
sakupljakog
podruja.
6.2.2
rukovanje opisuju procedure
rukovanje
za ispravno rukovanje
proizvodom nakon
sakupljanja od strane
sakupljaa, nakon kupovine
od sakupljaa i tokom
transporta kako bi se
minimizirala kontaminacija /
gubitak kvaliteta.
Slijede se procedure o
odgovarajuoj identifikaciji
tokom I nakon sakupljanja,
etiketiranju I voenju
protokola.
Evidencija I priznanice
sakupljanja / nabavke
Rezime nabavke
Evidencija prerade
Evidencija zaliha
Etikete/identifikacija
Evidencija prodaje
Evidencija I odgovarajua
identifikacija omoguavaju
da svaka partija robe bude
praena nazad do podruja
gdje je sakupljana..
Evidencija I priznanice
sakupljanja / nabavke ukazuju
na sakupljako podruje I
datum
Rezime nabavke
Evidencija prerade
Evidencija zaliha
Etikete/identifikacija
Evidencija prodaje
+
Provjera slijedivosti od strane
inspektora
x
x
x
x
6.2.3
Fakture, tovarni listovi,

potvrde o porijeklu I druga
primjenjiva dokumentacija u
vezi otpremanja ili
transporta odreuju status
upravljanja proizvodima.
6.3.1
Kriterijum Finansijska
6.3
postojanost
Podravaju se
mehanizmi koji
osiguravaju
finansijsku
postojanost sistema 6.3.2
odrivog
sakupljanja resursa
samoniklog
ljekovitog bilja.
Postoji finansijski plan za

operaciju sakupljanja
ljekovitog bilja koji ukljuuje
upravljanje I ouvanje
reseursa kao interni troak.
Finansijiski plan
30
Fakture
Tovarni listovi
Potvrde o porijeklu
Dokumenti
otpremanja/transporta
Prihod dobiven od
Finansijska analiza
sakupljanja ljekovitog bilja je
dovoljan da dugorono
pokrije trokove aktivnosti
upravljanja resursom,
ukljuujui investicije u
ouvanje koje se zahtijevaju
za ispunjenje ovog
Standarda.
x
x
x
x
x
1
x
x
x
x
x
x
Kriterijum
Trening I gradnja
6.4
kapaciteta
Upravljanje
sakupljanjem
ljekovitog bilja
obezbjeuje
adekvatno zdravlje
na radu, sigurnost i
finansijsku
nadoknadu
sakupljaima I
drugim radnicima.
Category
Certifier
U aktivnost upravljanja
ukljueni su odgovarajui
kursevi, prirunici I drugi
materijali za trening.
Interna dokumentacija koja

opisuje sadraj treninga za
sakupljae.
Svi sakupljai, menaderi

nabave I resursa obueni
su o pitanjma odrivosti I
poznaju interna pravila.
Evidencije o treninzima
Spiskovi sakupljaa su
dostupni kako bi se sa
sigurnou znalo da su svi
sakupljai dobro obueni I
da poznaju pravila
sakupljanja.
Lista sakupljaa sa datumima

treninga
6.4.4
Sakupljanje je dozvoljeno
jedino registrovanim I
obuenim sakupljaima.
Lista sakupljaa
Evidencija nabavke I
priznanice
x
x
6.4.5
Treninzi se redovno
Evidencija treninga
ponavljaju a njihovi efekti se Monitoring
ispituju.
sakupljaa/menadera nabave
x
x
6.4.6
Sakupljai su informisani o
svim novim biljkama I
ponovo detaljno obueni.
Evidencija treninga
6.4.7
Trening je u skladu sa
principima koji su definisani
u internom pravilniku o
sakupljanju I rukovanju.
Interna dokumentacija opisuje

sadraj treninga za sakupljae
6.5.1
Koristi za osoblje I radnike

su dosljedne sa (ne manje
nego) preovlaujuim
standardima za koristi kao
to su zdravlje,
penzionisanje, radnika
naknada, hrana I
stanovanje.
Dokaz o primjeni zakona o

zdravlju I sigurnosti / kodova
prakse
Relevantni podaci se uvaju I
obnavljaju (npr.evidencija o
nesreama, procjeni rizika
poloaja)
Obuhvatna procjena
6.4.1
Menaderi resursa I
sakupljai posjeduju
6.4.2
odgovarajue
vjetine (trening,
nadzor, iskustvo)
kako bi sproveli
odredbe plana
6.4.3
upravljanja i
uskladili ih sa
zahtjevima ovog
Standarda.
Criterion
Sigurnost radnika
6.5
i naknada
Form of Indicator / Method of

control
Consultant
Indicator
Number
Criterion
Collection
manager
Competence
6.5.2
Plaanje je bar ekvivalentno Intervju sa sakupljaima

preovlaujuem standardu
Evidencija nabavke I
(npr. prosjek u sektoru,
priznanice
sindikalna stopa, zakonski
minimalna plata).
x
x
6.5.3
Plaanje je pravino za
mukarce I ene (jednaka
plata za jednak rad).
Evidencija nabave
Priznanice nabavke
x
x
6.5.4
Radnici imaju pravo da

organizuju i dobrovoljno
pregovaraju sa
poslodavcima.
Intervjui: Osoblje I radnici su

svjesni relevantnih zahtjeva
31
Dodatak 2. Akronimi I skraenice

BfN
Bundesamt fr Naturschutz / German Federal Agency for Nature

Conservation (Njemaka federalna agencija za ouvanje prirode)
CBD
Convention on Biological Diversity (Konvencija o biolokom diverzitetu)
CITES
Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna

and Flora (Konvencija o meunatodnoj trgovini ugroenih vrsta divlje
faune i flore)
FLO
Fairtrade Labelling Organizations International

(Meunarodnemorganizacije za etiketiranje fer trgovine)
FRLHT
Foundation for Revitalization of Local Health Traditions (Fondacija za

revitalizaciju lokalne tradicije zdravlja)
FSC
Forest Stewardship Council (Upravni savjet za ume)
GACP
Good Agricultural and Collection Practices (Dobre poljoprivredne i

sakupljake prakse)
GAP
Good Agricultural Practices (Dobre poljoprivredne prakse)
GMP
Good Manufacturing Practices (Dobre proizvodne prakse)
IGO
International Government Organization (Meunarodna vladina

organizacija)
IFOAM
International Federation of Organic Agricultural Movements

(Meunarodna federacija pokreta organske poljoprivrede)
IMO
Institute for Marketecology (Institut za trinu ekologiju)
ISSC-MAP
International Standard for Sustainable Wild Collection of Medicinal and

Aromatic Plants (Meunarodni standard za odrivo sakupljanje
samoniklog ljekovitog i aromatinog bilja)
IUCN
The World Conservation Union (Svjetski savez za ouvanje)
MAC
Marine Aquarium Council (Pomorsko vodni savjet)
MAT
Mutually Agreed Terms (meusobno dogovoreni uslovi)
MAP
Medicinal and aromatic plant (Ljekovito i aromatino bilje)
MPSG
Medicinal Plant Specialist Group of the IUCN-The World Conservation

Union (Specijalistika grupa za ljekovito bilje IUCNa)
NGO
Non-government Organization (nevladina organizacija)
NTFP
Non-timber Forest Product (ostali umski proizvodi)
PIC
Prior Informed Consent- Prethodno informisana saglasnost
SECO
State Secretariat for Economic Affairs (Switzerland) (Dravni sekretarijat

za ekonomske poslove)
UN
United Nations (Ujedinjene nacije)
UNEP
United Nations Environment Programme (UN Program za okoli)
WHO
World Health Organization (Svjetska zdravstvena organizacija)
WWF
World Wild Fund for Nature (Svjetski fond za prirodu)
32
33
Dodatak 3. Terminologija
Termin
Defincija
Izvor
Integrisani, multidisciplinarni pristup za

suoavanje neodreenih pitanja prirodnih
resursa. On je prilagodljiv jer potvruje da e
se resurs kojim se upravlja uvijek mijenjati
kao rezultat ljudske intervencije, iznenaenja
koja su neizbjena I novih nejasnoa koje
e se pojaviti. Aktivno uenje je nain na
koji se nejasnoe eliminiu. Adaptivan
menadment potvruje da politike moraju
Adaptivan menadment
HOLLING 1978; WALTERS 1986
(Prilagodljivo upravljanje) zadovoljavati socijalne ciljeve ali takoe
moraju neprekidno biti modifikovane I
fleksibilne za prilagoavanje na ova
iznenaenja. S toga, adaptivan
menadment vidi politiku kao hipotezu- koja
jeste, veina politika su u stvari pitanja
maskirana kao odgovori I akcije
menadmenta postaju postupci u
eksperimentalnom smislu.
Benefit sharing
(Podjela koristi)
Uee u ekonomskim, okolinim, naunim,

socijalnim ili kulturnim koristima rezultira ili
nastaje iz pristupa genetskim resursima u
sprezi sa tradicionalnim znanjem pod
uzajamno dogovorenim uslovima.
SECO 2005
Tovarni list
Dokument koji ustanovljava uslove ugovora

izmeu peditera I transportne kompanije.
Slui kao naslovni dokument, ugovor o
transportu I priznanica za robu.
J. BRINCKMANN (personal
communication)
Bioloki diverzitet
Promjenjivost meu ivim organizmima iz

svih ukljuujuih izvora, izmeu ostalih,
zemaljskih, morskih I drugih vodenih
ekosistema I ekolokih kompleksa iji su oni
dio; ovo ukljuuje raznolikost unutar vrsta I
ekosistema.
UNEP 2001
Botanicals
Podgrupa sporednih umskih proizvoda

(SP) koja uljuuje biljne lijekove, proizvode
za linu njegu I funkcionalnu hranu.
PIERCE and LAIRD 2003
Lanac nadzora
Put koji prolazie sirovina I proizvodi od ume

pa do potroaa, ukljuujui sve uzastopne
FSC 2006
faze prerade, transformacije, proizvodnje I
distribucije.
Sistem praenja koji omoguava
certifikacionim tijelima da prate svaki umski
SHANLEY et al. 2002
proizvod od njegovog izvora, kroz berbu,
preradu, skladitenje I prodaju
Prinos koji se moe

sakupiti / prinos koji se
moe ubrati
34
Maksimalno dostupna kopliina za

sakupljanje.
See PETERS 1996
Termin
Konsenzus
Defincija
Izvor
Generalna saglasnost koja se karakterie

odsustvom stalnog otpora sutinskim
pitanjima od strane bilo kog vanog dijela
interesa kojih se tiu I process traenja da se
ISEAL 2004
vodi rauna o pogledima zainteresovanih
strana, posebno onih koje su direktno pod
uticajem I da pomiri bilo kakve
suprotstavljene argumente. Nije potrebna
jednoglasnost.
Stanje ili aspekt koji je rezultat
LAMMERTS VAN BUEREN and
pridravanja principa. Nain na koji su
kriterijumi formulisani trebao bi dii prosudbu BLOM 1997.
na nivo usglaenosti u stvarnoj situaciji.
Standard na kojem se bazira prosudba ili
odluka; opisujui znak ili crtu.
Kriterijum
ENCYCLOPDIA BRITANNICA
2006
Sredstvo prosuivanja o tome da li je princip

isunjen ili ne. Kriterijum dodaje principu
SHANLEY et al. 2002.
znaenje I operativnost bez da i sam bude
direktna mjera izvrenja.
Ukazuje na ono to standard mjeri.
ISEAL 2004
Sredstvo prosuivanja o tome da li je Princip

FSC 2000
(upravljanja umom) ispunjen ili ne.
Obiajna prava
Prava koja su rezultat dugog niza naviknutih

ili obiajnih radnji, konstantno ponavljanih,
koje su , sa ponavljanjem I neometanim
pristankom, stekle snagu zakona unutar
geografske I socioloke jedinice.
FSC 2000
Ekosistem
Zajednica svih biljaka I ivotinja I njihovog

fizikog okruenja koja zajedno funkcionie
kao nezavisna jedinica.
FSC 2000
Ugroena vrsta
Vrsta koja je u opasnosti od izumiranja kroz

cijeli ili znaajan dio njenog opsega.
FSC 2000
Etian
Prilagodljiv na prihvaene profesionalne

standarde ponaanja.
ENCYCLOPAEDIA BRITANNICA
2006
Ex-situ konzervacija
Konzervacija (ouvanje) komponenti

biolokog diverzitea izvan njihovog prirodnog UNEP 2001
stanita.
Opseg sakupljanja
Opseg: daljina preko koje se neto iri :

prostor.
Prostor: opseg tretmana, aktivnost ili uticaj:
daljina zahvata
Razmjera: karakteristina relativna veliina,
opseg ili stepen < projekti uraeni u velikim
razmjerama.
Stopa: fiksan odnos izmeu dvije stvari;
izraunata vrijednost; koliina, iznos ili
stepen neega mjeren po jedinici neeg
drugog
Intenzitet: veliina koliine (kao sila ili
energija) po jedinici (kao oblast, troak,
masa ili vrijeme).
Frekvencja: broj ponavljanja periodinih
procesa po jedinici vremena
Zapremina: veliina prostora koju zauzima
ENCYCLOPOEDIA BRITANNICA
2006
35
Termin
Defincija
Izvor
trodimenzionalni objekat mjereno u kubnim

jedinicama; koliina tvari koja zauzima
odreenu zapreminu.
Koliina: odreen ili procijenjen iznos
Nivo: veliina koliine uzeto u obzir u
odnosu na proizvoljno upuenu vrijednost;
iroko = veliina, intenzitet.
Prinos (godinji odriv): donijeti ili roditi kao
prirodan proizvod, posebno kao rezultat
uzgoja; proizvod, posebno proizveden ili
vraen iznos ili koliina.
Direktiva
Indikacija ili ema politike ili ponaanja
2006
Stanite
Mjesto ili tip vrsta poloaja gdje jedan

organizam ili populacija prirodno egzistira.
UNEP 2001
Harmonizacija
Proces kojim se sadraj dva ili vie

standarda dovode u stanje poveanja
usaglaenosti. Aktivnosti koje podravaju
harmonizaciju ukljuuju, ali nisu ograniena
da koriste zajednike kriterije i indikatore,
izjave o zajednikim ciljevima, usvajanje
zajednikih struktura za predstavljanje
standarda i razvoj i usvajanje jednog
meunarodnog standarda.
ISEAL 2004
Kvantitativni ili kvalitativni parametar koji

moe biti ocijenjen u odnosu na kriterijum.

BLOM 1997.
Kvalitativni ili kvantitativni parametar koji

moe biti ocijenjen u odnosu na kriterijum.
On, na objektivan I provjeren nain, opisuje
odlike ekosistema ili socialnog sistema s
kojim je povezan. Minimalna ili maksimalna
dozvoljena vrijednost jednog indikatora
poznata je kao granina vrijednost (tj. Nain
kvantivikacije ili kvalifikacije ili mjerenja
osobine). Indikator koji ukluuje vrijednost
osobine zove se indikator osobine.
SHANLEY et al. 2002
Kako je mjeren kriterijum.
ISEAL 2004
In-situ conzervacija
Ouvanje ekosistema I prirodnih stanita I

odravanje oporavka sposobnosti za ivot
populacija vrsta u njihovom prirodnom
okruenju I, u sluaju domestifikovanih ili
gajenih vrsta, u okruenju gdje one imaju
razvijene karakteristine osobine.
UNEP 2001
Ljekovito I aromatino
bilje
Ljekovito i aromatino su termini koji

opisuju hemijske osobine I upotrebu koja
moe biti pripisana biljkama. Ljekovito bilje
spreava, ublaava ili lijei bolest. Ova
grupa moe biti usko definisana kako bi
ukljuila samo one biljke za koje je poznato
LEAMAN et al, 1999
koritenje na ovaj nain u nekom
medicinskom sistemu, tradicionalnom ili
modernom, ili moe biti ire definisana kada
ukljuuje potencijalne, jo neotkrivene
naine upotrebe ove prirode. Aromatino
bilje sadri miris, eterina ulja vrednovana
kao parfem, biljke, zaini I kao lijekovi.
Indikator
36
Termin
Defincija
Izvor
Mnoge "ljekovite" biljke s toga su I

"aromatine" (I obrnuto), isto kao to se
aromatine I ljekovita svojstva preklapaju u
okviru odreene taksonomske kategorije sa
drugim vanim oblicima upotrebe bilja, tako
se preklapaju i hrana I napici. Koincidencija
visoko poeljnog kvaliteta unutar pojedine
taksonomske kategorije ini sve ove grupe
vanijim kao biljni genetski resurs. Stepen
preklapanja ljekovitih I aromatinih osobina I
upotreba podrava odnos kao prema jednoj
kategoriji, posebno s aspekta komercijalne
berbe, trgovine I poljoprivrede.
Meusobno dogovoreni
uslovi (MDU)
Uslovi i odredbe pristupa i podjele koristi

koje su dogovorene, izmeu ostalog, izmeu
SECO 2005
korisnika i dobavljaa, ukljuujui i druge
relevantne korisnike.
Svi umski prpoizvodi osim drveta,
ukljuujui druge materijale dobivene od
stabala kao to su smole I lie I bilo koji
drugi biljni I ivotinjski proizvod.
Ostali umski proizvodi

(OP)
FSC 2000
Svi ivi proizvodi osim drveta koji se mogu

za brati za ivljenje i/ili za trgovinu. Ostali
umski proizvodi mogu poticati iz primarnih I
FSC 2000
prirodnih uma, sekundarnih uma I
umskih plantaa kako je definisano od
strane regionalne Radne grupe FSCa.
Organska poljoprivreda
= bioloka poljoprivreda
= ekoloka poljoprivreda
Cijeli sistemski pristup baziran je na setu

procesa koji kao rezultat imaju odriv
ekosistem, sigurnu hranu, dobru hranu,
dobrobit ivotinja I socijalnu pravdu.
Organska proizvodnja je s toga vie nego
sistem proizvodnje koji ukluuje ili iskljuuje
odreene inpute.
IFOAM 2004
Princip predostronosti;
pristup predostronost
Pristup neizvjesnosti koji obezbjeuje akciju

kako bi se izbjegla ozbiljna ili nepovratna
teta u okruenju prije nego to se takva
teta nauno potvrdi.
COONEY 2004
Osnovni zakon ili pravilo koje slui kao

osnova rasuivanja I akcije. Principi su
eksplicitni elementi cilja.

BLOM 1997.
Obuhvatan I fundamentalni zakon, doktrina

ili pretpostavka.
2006
Fundamentallna istina ili zakon kao osnova

za rasuivanje I akciju; osnovno pravilo ili
element.
SHANLEY et al. 2002
Osnovno pravilo ili element.
BROWN et al. 2000
Princip
Prior informed consent

(PIC)
Prethodno informisana
saglasnost (PIS)
Saglasnost koju korisnik dobiva od drave ili

drugih provajdera, kao to moe biti sluaj,
nakon potpunog otkrivanja svih neophodnih
SECO 2005
informacija koje dozvoljavaju pristup
genetskim resursima i tradicionalnom znanju
pod usobno dogovorenim uslovima.
Zatieno podruje
Geografski definisano podruje koje je
UNEP 2001
37
Termin
Defincija
Izvor
oznaeno, regilisano ili kojim se upravlja na

nain da se postignu specifini ciljevi
ouvanja.
Izriito pravilo, princip ili mjera uspostavljena ENCYCLOPDIA BRITANNICA
od strane vlasti.
2006
Princip + kriterijum = standard.
Standard
FSC 2000
Standard prakse = privrenost sutini (fiksni

zahtjevi / rezultat ili postignuto stanje u svim
primjenjivim okolnostima, primjenjivo na sve)
+ usmjerenje (fleksibilno, biti ispotovan u
namjeri I prilagodljiv specifinim okolnostima, SECO 2005
nivoima I sektorima), dokumentacija I
izvjetavanje (kako bi se omoguila
transparentnost apliciranja privrenosti I
usmjerenjia).
Dokument koji obezbjeuje, u optoj I
ponovljenoj upotrebi, pravila, smjernice ili
karakteristike za proizvode ili s njim vezane
procese I proizvodne metode, sa kojim nije
obavezna usklaenost. Takoe moe
ukljuivati ili raditi iskljuivo sa zahtjevima
terminologije, simbola, pakovanja,
oznaavanja ili etiketiranja kada se oni
primjenjuju na proizvod, preradu ili metod
proizvodnje.
ISEAL 2004
Odriva upotreba
Koritenje komponenti biodiverziteta na

nain I tempom koji ne vodi dugoronom
smanjenju biodiverziteta, pomou
odravanja njegovog potencijala da ispuni
potrebe I tenje sadanje I I buduih
generacija.
Odriv prinos
Berba u nivou koji je jednak godiinjem

nivou prirasta.
ZABEL et al. 2003
Vlasnitvo
Socijalno definisani sporazumi individua ili

grupa, priznati zakonskim uredbama
obiajnom praksom, u vezi "skupine prava I
obaveza" vlasnitva, imovine, pristupa i/ili
upotrebe odreene zemljine jedinice ili
njenih resursa (kao to su pojedinana
stabla, vrste, voda minerali itd.).
FSC 2000
Bilo koja vrsta za koju je vjerovatno da e u

doglednoj budunosti doi u opasnost u
cijelosti ili svojim znaajnim dijelom.
FSC 2000
Kompletnost informacija o svakom koraku u

lancu procesa.
WIKIPEDIA 2006
Ugroene vrste
Slijedivost
Tradicionalno znanje,
inovacije i prakse
Prava koritenja
38
UNEP 2001
Znanje i prakse, individualne ili kolektivne

prirode, autohtonih naroda i lokalnih
zajednica povezano sa genetskim resursima SECO 2005
i u odnosu na ouvanje i odrivu upotrebu
bilokih resursa.
Prava upotrebe umskih resursa koja mogu
biti definisana lokalnim obiajima,
meusobnim dogovorima ili propisana od
strane drugih entiteta koji dre prava
FSC 2000
Termin
Defincija
Izvor
pristupa. Ova prava mogu ograniiti

upotrebu pojedinih resursa na specifian
nivo koritenja ili tehniku branja.
Verifikator
Opisuje nain na koji je indikator mjeren na

terenu (npr. take podataka ili informacija
koje poveavaju specifinost ili ublaavaju
ocjenu indikatora). Namjera ovog procesa
nije da propie minimalan set zahtjeva
(verifikatora) nego da omogui prostor za
zahtjeve koji su specifini za region,
proizvod, klasu, veliinu pogova itd..
Verifikatori dodaju znaenje, preciznost, I
takoe esto I specifinosti podruja za
jedan indikator. Numeriki parametri mogu
odrediti verifikator na osnovu specifinosti
sluaja I podruja.
Populacija sposobna za
ivot
Populacija koja je sposobna da se odrava

preko zadanog vremenskog perioda.
Sakupljanje samoniklog
bilja
SHANLEY et al. 2002
Praksa sakupljanja nekultivisanog prirodnog

ili naturalizovanog resursa sa njegovog
prirodnog stanita (to moe biti uma,
livada, panjak, poljoprivredno polje, pustinja
ili bilo koje drugo okruenje u kojem su
prisutne nekultivisane vrste.
39

Međunarodni Standard Za Održivo Sakupljanje Samoniklog Ljekovitog I Aromatičnog Bilja PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Međunarodni Standard Za Održivo Sakupljanje Samoniklog Ljekovitog I Aromatičnog Bilja PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Meunarodni Standard za odrivo

sakupljanje samoniklog ljekovitog i

Specijalistika grupa za ljekovito bilje

Meunarodni Standard za odrivo

Specijalistika grupa za ljekovito bilje

Gore: Michler, Ptzold, Cunningham, Cunningham

Za vie informacija kontaktirati:

Komentari o Meunarodnom standardu za odrivo sakupljanje samoniklog ljekovitog I

ISSC-MAP Verzija 1.0

ISSC-MAP Verzija 1.0

Odravanje resursa samoniklog ljekovitog i aromatinog bilja

Proces detaljne razrade standarda dalje je bio finansiran od strane Njemake

2. Povod: Zato je ISSC-MAP potreban?

ta vie, kultivacija moe obezbijediti manje ekoloke, socijalne I ekonomske koristi

Ekoloke prilike, stanite i pritisci na resurs su jedinstveni za svaku vrstu, to

Postojei principi i smjernice za zatitu i odrivo koritenje ljekovitog bilja, sa

ISSC-MAP Verzija 1.0

Drugi postojei ili predloeni standardi za odrivo sakupljanje ostalih umskih

3. Proces: Koko se ISSC-MAP razvija i implementira?

samoniklog ljekovitog bilja; III Domestifikacija, kultivacija i poveanje proizvodnje

Privatna kompanija, Aneli d.o.o. u Bosni i Hercegovini (finansirano od

Rezultate konsultacija na terenu sumirao je SALVADOR (2005), a njihova evaluacija

Integracije sa postojeim standardima i mehanizmima (npr. CITES nalazi o ne

ISSC-MAP je prezentovan i o njemu se raspravljalo na mnogim drugim skupovima

ISSC-MAP Verzija 1.0

razvoju participativno-adaptivne metodologije upravljanja odrivom berbom ljekovitog

Slika 1. Prioritetni scenariji implementacije ISSC-MAP

Poveanje svijesti potencijalnih korisnika ISSC-MAP-a o uticajima sakupljanja

Tokom faze implementacije razvie se dodatne definicije i smjernice za neke od

4. Rukovoenje i upravljanje Standardom ISSC-MAP

sekretarijat, smjeten u kancelarijama WWF i Traffic u Njemakoj;

Dalje razmatranje najprikladnijih rukovodeih struktura ISSC-MAPa je vana

5. Struktura i sadraj ISSC-MAPa

Da obezbijedi okvir principa i kriterijuma koji mogu biti primijenjeni na

Verzija 1.0 ISSC-MAPa prati funkcionalnu hijerarhiju komponenti u skladu sa

ISSC-MAP Verzija 1.0

Set pravila razvijenih za pravljenje koncepta, primjenu i/ili

Fundamentalni zakon ili pravilo koje slui kao osnova za

Kvantitativni ili kvalitativni parameter koji moe biti ocijenjen u

Izvor informacija za indikator ili za referentnu vrijednost indikatora.

Usvojen od LAMMERTS VAN BUEREN i BLOM (1997)

ISSC-MAP ima est principa i 18 kriterijuma koji se odnose na ekoloke, socijalne i

Tabela 2. ISSC-MAP Principi i kriterijumi

ISSC-MAP Verzija 1.0

4.2 Podjela koristi

sproveli odredbe plana upravljanja i uskladili ih sa zahtjevima ovog Standarda.

ISSC-MAP Verzija 1.0

PETERS, C.M. 1994. Sustainable Harvest of Non-Timber Plant Resources in Tropical

ISSC-MAP Verzija 1.0

Dodatak 1. ISSC-MAP Predloeni indikatori

Forma indikatora / Metod

SAKUPLJANJE SAMONIKLIH VRSTA I ZAHTJEVI NJIHOVOG OUVANJA

Trenutni status ouvanja

IUCN program Crvene liste,

Za vrste koje su, prema

Ugroene ili kritino

Lista sakupljenih biljaka.

Lista sakupljenih biljaka

Vrste ljekovitog bilja

Prirunici, uputstva I druga

Mape sakupljakog podruja Mape svakog sakupljakog

Pisani izvjetaji o monitoringu

Gubitak ciljnih resursa