I.

TALAMBUHAY NG MAY-AKDA
Si Dr. Louie Mar Alviz Gangcuangco ay ipinanganak noong ika-26 ng
Marso 1987 sa Lungsod ng Mandaluyong.
Isinulat niya ang Orosa-Nakpil, Malate nang siya ay labimpitong taong
gulang pa lamang. Isa siya sa pinakabatang manunulat na naging bestselling
author nang mag top 8 ang Orosa-Nakpil sa kategoryang Fiction ng National
Bookstore noong Abril 2007. Naungusan ni Louie Mar sa listahan ang mga
batikang nobelistang sina Steve Berry at Kiran Desai. Umani rin ng mga
parangal ang nobela buhat sa samut saring sector ng lipunan. Iginawad kay
Louie Mar ng programang Y Speak ang Y Idol Award (Youth Idol Award) para
sa

kanyang

adhikaing

maipalaganap

ang

kaalaman

tungkol

sa

HumanImmunodeficiency Virus o HIV. Tinanggap din ni Louie Mar buhat sa

Sentro ng Wikang Filipino ang Sertipiko ng Pagpapahalaga noong 2006.
Itinampok ang Orosa-Nakpil sa sikat na talk show na Sharon at sa iba pang
mga palabas at mga pahayagan.
Dalawang taong na-accelerate si Louie Mar sa kolehiyo sa ilalim ng
kursong Integrated Liberal Arts and Medicine (Intarmed) ng Unibersidad ng
Pilipinas Kolehiyo ng Medisina. Nagtapos siya bilang doctor sa edad na 23.
Siya ay pinarangalang Outstanding Researcher ng Kolehiyo ng Medisina para
sa kanyang pananaliksik tungkol sa HIV at naimbitahang ipamalas ito sa
prestihiyosong International AIDS Conference na ginanap sa Vienna, Austria
noong Hulyo 2010. Nag-aral si Louie Mar sa University of California Los
Angeles ng Clerkship in Infectious Diseases noong 2008 at binigyan ng
grading A ng mga doctor na kanyang nakatrabaho.
Nagtapos siya sa elementarya bilang Valedictorian sa Montessori de
San Juan. Siya din ay nagtapos na First Honorable Mention. Best in English,
Best in Filipino, at First Meritorious Awardee buhat sa Manila Science High
School noong 2003. Inilimbag ang kanyang ikalawang libro noong 2008 na
pinamagatang Gee, My Grades Are Terrific! A Students Guide to Academic
Excellence. Ang English version ng Orosa-Nakpil ay nailathala noong 2009.
Ang pabalat at mga guhit sa loob ng aklat ay likha ni Dr. Francis P.
Gayon, kamag-aral ni Louie Mar buhat sa Kolehiyo ng Medisina na nagtapos
bilang cum laude. Siya rin ay ang valedictorian ng Quezon City Science High
School Batch 2003 at ang nagkamit ng pinakamataas na grado sa UPCAT ng
UP Manila sa parehas na taon.
II. BUOD NG AKDA

Nagsimula ang karera ng makulay na buhay ni John David de Jesus

nang siyay makapasok sa Unibersidad ng Pilipinas Kolehiyo ng Medisina sa
gulang na labing-anim. Siyay nabansagang walking encyclopedia at STD
wizard dahil sa kanyang katalinuhan at malawak na kaalaman tungkol sa
HIV-AIDS.
Hayskul pa lamang ay madaming nang alam si Dave ukol sa Malate,
ang nakakaindak na musika, nakahahalinang disco lights at higit sa lahat ang
mga lalake. Sabik nyang maranasan ang night life. Hindi matutupad ang
lahat ng ito kundi dahil sa tulong ng kanyang matalik na kaibigan na si Dana.
Sa unay patakas takas lamang hanggang sa naging legal na ang paggimik ni
Dave sa Malate.
Hindi mo na mabibilang sa daliri kung ilan na ba ang nakaulayaw niya
sa Malate. Nariyan ang inaakala nyang tunay na pag-ibig ngunit hanggang
umpisa lamang pala. Maitatala nga sa kaniyang alphabet of boys ang ibat
ibang mga pangalang kaniyang nakadaupang palad at ilang mga minahal.
Nariyan si Celso na akala nyay totoong magmamahal sa kanya, at si
Vincent, ngunit di kalaunay ang mga ito ay mananakit at sisira sa puso at
pagkatao niya.
Totoo ngang bawat isa sa atin ay may kani-kaniyang nakalaan.
Dumating na rin sa wakas ang inaasam asam na tunay na pag-ibig ni Dave,
sa katauhan ni Ross. Si Ross ang naging dahilan kung kayat naiiwasan na ni
Dave ang pagtungo sa Malate, dahil para sa kaniya ay kataksilan sa kanyang
minamahal kung siya ang gigimik pa sa lugar na iyon.
Tunay ngang malalaman mong mahal ka ng isang tao kung gagawin
niya ang lahat para lamang sayo. Tulad na lang ng ginawa ni Ross na
pagpupulot ng sandamakmak na papel sa loob at labas ng Barn may
nakasulat na John David de Jesus, HIV positive. Mag-ingat sa taong ito.
Meron siyang AIDS.
Sunod sunod ang kamalasang dumating nang mga oras na iyon. Nakita
mong sumakay ng sasakyan ni Celso ang minamahal mong si Ross. Litong
lito si Dave sa mga nangyayaring iyon. Bakit at paanong nangyari na
sumama ang mahal mo sa lalaking ex boyfriend mo? Ilan lamang yan sa
madaming katanungang nabubuo sa isipan ni Dave nang mga oras na iyon.
Panahon ng Kapaskuhan. Iyon na yata ang pinakamalungkot na
paskong dumaan sa buong buhay ni Dave. Paano ba namay kailangan nang
bumalik ni Ross sa Canada para ituloy ang kanyang trabaho. Masakit man
mawalay sa taong mahal mo pero wala ka ding magagawa dahil ang kalahati
ng buhay ni Ross ay nasa Canada. Dumating din ang padala sayo nila Celso

at Vincent na VCD na naglalaman ng sex video nilang tatlo. Sukat dooy di na

kinaya pa ni Dave ang sakit na kanyang nararamdaman. Para siyang baliw
na pumunta sa bilihan ng blank cds at bumili ng pagkarami at kanyang
pinarami ang kopya nito.
Ang plano niya ay padadalhan ang mga magulang ni Celso at Vincent
para makita at makaganti siya sa mga ito. Ngunit nang sinusulat na niya ang
kopya na para sa mga kamag-anak ni Ross na sila ate Belle at Lolo Tonyo ay
natigilan siya. Hinding hindi niya kayang saktan si Ross, pati ang pamilya
nito. Parang may bumuhos na malamig na tubig sa pagkatao ni Dave nang
mga sandaling iyon. Dali daling kinuskos at binura niya ang mga ito upang
sirain at pagkatapos ay itapon ngunit itinabi niya ang flyer na naging konfeti
sa kanyang drawer.
Pagtuntong ni Dave ng med proper ay lalong nabawasan ang kanyang
pagpunta sa Malate. Mas binigyan niyang pansin ang kanyang pag-aaral.
Kahit na paanoy nabawasan na ang sakit na idinulot sa kanya ng VCD na
iyon. Mabilis ang naging paglipas ng panahon, ang araw ay naging linggo,
ang linggo ay naging buwan at ang buwan ay naging taon.
Limang taon ang nakalipas. Siya na ngayon ay papanhik ng entablado
upang kunin ang kanyang diploma. John David de Jesus, Magna cum laude!
Naririnig mo ang hiyawan at palakpakan sa loob ng CCP nang mga oras na
iyon. Ito ang simula ng pagtupad sa kanyang mga pangarap. Lumabas din
ang resulta ng Medical Licensure Exam at sa kabutihang palad ay nakamit
niya ang ikalawang pwesto. Tanggap rin siya agad sa residency ng PGH.
Unang araw ng kanyang trabaho sa PGH. Sa kanya ay ipinaliwanag ang
bawat kaso ng mga pasyente. Nang dumako na sila sa isang pasyente, na
nahawa daw ng HIV-AIDS mula sa blood transfusion dahil sa isang car
accident, ay kinilabutan si Dave. Ibinaba ng pasyente ang talukbong sa
kanyang mukha nang marinig niya ang apelyido ng doktor. Napatingin si
Dave sa mukha nito, kulubot ang balat, may mga sugat sa mukha, may tila
nana sa paligid ng kanyang bibig at payat ang mukha. Hindi nakaligtas sa
kanyang paningin ang noo ng lalaki. Katulad na katulad ng pilat sa noo ni
Ross.
Sa puntong iyon ay nanghina si Dave. Hindi siya maaaring magkamali.
Kilalang kilala niya ang taong iyon. Matagal na niyang nais makita ang
kanyang minamahal pero hindi, bakit ganoon ang nangyari kay Ross? Hindi
matanggap ni Dave ang nangyari kay Ross.
Noon niya naalala ang VCD. Hidden camera ang ginamit nila Celso
upang kuhanan ang kanilang pakikipagtalik kay Ross. Sinadya palang

hinawaan ni Ross ang dalawa upang maiganti si Dave sa mga kalungkutan at

pasakit na dinanas nito sa kamay ng dalawa. Noon lamang ito napagtanto ni
Dave, ang lahat lahat.
Sinulit nila ang nalalabing mga sandali. Nagsimba sila sa Quiapo,
namasyal sa baywalk at pinuntahan ang puntod ni Celso. Nagkaroon din ng
ibat ibang programa tungkol sa HIV awareness. Ang huling lugar na kanilang
pinuntahan ay ang Orosa-Nakpil sa Malate.
III. ELEMENTO NG MAIKLING KWENTO
Tauhan
John David de Jesus mag-aaral sa Unibersidad ng Pilipinas Kolehiyo
ng Medisina
Maria Dana Josue kamag-aral at bestfriend ni Dave
Malou ina ni Dave
Jose tumayong ama ni Dave
Charlie nakababatang kapatid ni Dave
Ross lalakeng minahal ng tunay ni Dave
Celso ex boyfriend ni Dave, isa sa mga nagdulot ng sakit at pighati
kay Dave
Vincent kaibigan ni Celso, nirape si Dave
Michael taong naghangad gumanti kay Dave, ang pasimuno ng lahat
lahat
Tagpuan
Orosa-Nakpil, Malate
Saglit na Kasiglahan
Ang pagtungtong sa kolehiyo ang naging unang hakbang ni Dave
patungo sa pagdadalaga. Natuto siyang gumala-gala sa ibat-ibang bar sa
Malate, katulad ng Barn. Sa Barn ay mayroong tinatawag na dark room.
Kung saan nagagawa ang mga himala na ikinukubli ng dilim, alam niyo na
kung ano yun. Isa si Dave sa mga taong nagtatago sa dilim.

Tunggalian
Ang pagkakarape ni Dave ay hindi naging dahilan upang kamuhian
niya ang lahat ng lalake. Ito pa ang naging susi upang makilala niya ang
lalakeng mamahalin niya at mamahalin din siya. Ngunit sa kabila nito, ito rin

ang umpisa ng kalbaryong papasanin ni Dave habang siya ay nag-aaral

hanggang sa makatapos.
Kasukdulan
Nakita ni Dave si Ross sa isang mall na may kasamang lalake. Di
kalaunay sumakay siya sa isang magarang kotse, sa kotse ni Celso. Sukat
dooy nadurog ang puso ni Dave. Kaya naman napagpasyahan niyang
magtungo ng Malate. Pagtuntong ni Dave at Dana sa loob ng Barn, ay may
mga konfeting inihagis. Naglalaman ito ng mga katagang John David de
Jesus, HIV positive. Mag-ingat sa taong ito. Meron siyang AIDS. Kahit pa
sabihin niyang hindi ito totoo ay nahusgahan na siya agad agad ng mga
taong nandoon. Ngunit siya ay binigyan ng lakas ng loob ng kanyang
bestfriend na si Dana pati ng mga totoong naniniwala sa kanya upang
depensahan ang kanyang sarili.
Kakalasan
Pagkatapos ng pangyayaring iyon ay lumabas sila Dave at Dana sa
Barn. Papauwi na sana sila upang magpahinga ngunit nakarinig siya ng isang
pamilyar na boses na umaawit sa isang kalapit na bar. Hindi siya maaaring
magkamali, ang taong iyon ay si Ross. Tila ba ang mga kanta niya ay
namamaalam, may nais iparating. Iyon pala ang simula ng paglayo niya sa
buhay ni Dave.
Wakas
Natapos ni Dave ang kanyang kurso at nagtamo ng diploma bilang
Magna cum laude. Ito ang simula ng pagtupad sa kanyang mga pangarap.
Muling nagtagpo ang landas nilang dalawa ni Ross, ngunit ang Ross na
nakilala niya bilang gwapo, matipuno at malakas ay nagbago. Binago ng
sakit na HIV-AIDS.
IV. TEORYANG NANGIBABAW
Teoryang Queer
Ano ang teoryang Queer? Ang layunin ng teoryang ito ay iangat at
pagpantayin sa paningin ng lipunan ang mga homosexual. Bakit teoryang
queer ang nangibabaw sa akdang Orosa-Nakpil, Malate? Dahil ang nobelang
ito ay tumatalakay sa pamumuhay, kapaligiran, katauhan ng isang
homosexual. Tinalakay sa nobela kung paano ba hinaharap ng isang bakla
ang kanyang kapaligirang ginagalawan. Binigyang pansin sa akda ang

makulay pag-ibig ng pangunahing tauhan, kung paano sila nagiging masaya

pati na rin kung gaano sila katindi masaktan.
V. REAKSYON SA NABASANG AKDA
Taong 2012 nang una kong mabasa ang nobelang Orosa-Nakpil,
Malate. Kauna-unahang nabasa kong may temang homosexual. Ang nobela
ay para sa akin ay may tatlong katangian. Una, ito ay nakakaaliw. Ang bawat
tauhan sa akda ay may pinanghahawakang katangian. May mga tulang
nakalaan sa bawat kabanata ng akda na naglalarawan sa kung anong
partikular na mangyayari.
Ikalawa, ito ay nagbibigay impormasyon. Ginamit ni Gangcuangco ang
nobela bilang kasangkapan sa pagpapalaganap ng HIV-AIDS awareness.
Binigyang linaw dito ang sinasabing window period na kung saan hindi agad
lalabas ang tunay na resulta ng test nang isang tao pagkatapos niyang
makipag sex. Maaaring false negative lamang ang lumabas. Isang malaking
tulong na itoy inulit-ulit sa nobela upang maitanim sa isip ng mga tao ang
katotohanang ito.
Ikatlo, ang nobelang ito ay may adhikaing palaganapin ang safe sex,
na hindi lamang ito tipikal na istorya ng isang baklang nakikipag-ulayaw sa
karamihan. Layunin nitong maging bukas at ganap ang kaisipan ng mga tao
tungkol sa bagay na ito. Nais din nitong magbigay inspirasyon sa
mambabasa na ang pagmamahal ay hindi nasusukat sa gawa, panahon at
higit sa lahat, ng kasarian.

VI. IMPLIKASYON
Sarili
Matapos kong mabasa ang akda, nagkaroon ako nang mas malawak na
kaisipan tungkol sa usaping HIV-AIDS, na hindi ito basta basta naililipat sa
kagat ng lamok o di kayay naililipat sa pamamagitan ng hangin. Sa panahon
ngayon na umuusbong na ang mga LGBT community, marapat lamang na
ang bawat isa sa atin ay maging bukas at maalam ang isipan sa usaping ito
dahil

ang

kada

pangunahing

tagapagligtas sa nasabing sakit.

Lipunan

kaalaman

ay

maaaring

maging

ating

Malaking tulong ang nobelang Orosa-Nakpil, Malate sa pagmulat ng

kamalayan ng bawat tao sa ating lipunan tungkol sa sensitibong paksang
HIV. Isa pa lamang itong hakbang, marami-raming kampanya pa ang dapat
gawin upang maging tunay na mulat ang isipan ng lipunan tungkol sa isyung
ito. Dapat magkaroon pa ng mga ganitong uri ng nobela o di kayay iba pang
anyo ng panitikan na tumatalakay sa mga homosexual nang sa gayon ay
mas lalo pa nating maintindihan ang kanilang mga saloobin, damdamin,
pananaw at katayuan sa buhay.
Simbahan
Dalawa lamang ang nilikha ng Diyos, ang lalake at babae. Ito ay ayon
sa simbahan. Ang nobelang Orosa-Nakpil, Malate ay ipinakita ang pagiging
maka-Diyos, ang pagiging malapit at may takot sa Kanya. Kahit na taliwas sa
turo ng simbahan ang pagkakaroon ng relasyon sa kapwa babae o lalake,
hindi nito mahahadlangan ang pagmamahal na nararamdaman ng isang tao
para sa kanyang kapwa. Inilarawan sa nobela na kahit ang isang bakla din
pala ay may takot at laging sandalan ang Diyos kapag nahaharap sa
matitinding problema, siguro ay dahil na rin sa paraan ng pagpapalaki ng
kanyang mga magulang. Siguro dapat pang maging bukas ang pananaw ng
Simbahan sa mga kasapi ng LGBT community dahil sabi nga nila ay wala
namang sinisino ang pagmamahal ng Diyos. Itoy walang pinipili.
Pamahalaan
Marami

nang

ginagawang

saliksik

ang

mga

siyentipiko

upang

makatuklas ng gamot na lulunas sa HIV-AIDS, ngunit hindi pa rin ito

sumasapat dahil araw araw ay may mga panibagong kasong naitatala hindi
lamang sa Pilipinas kundi sa ibat ibang panig ng mundo. Ang nobela ni
Gangcuangco ay ipinakita na ang ginagawa ng pamahalaan ay hindi sapat
upang tugunan ang mga kaso ng HIV sa bansa. Hindi rin ganun kalawak ang
kaalaman ng mga tao ukol dito. Siguro ay dapat bigyang pansin ng ating
pamahalaan ang aspeto ng kalusugan, wag tapyasan ang budget na laan
para ating mga kababayan upang mas lalong mapagbuti ng ating mga
doktor ang kanilang mga pananaliksik. Ang nobela ay isa lamang paunang
hakbang para sa malawak na kampanya kontra HIV-AIDS.

Orosa Nakpil,
Malate
(Isang Reaksyong Papel)

Ferdie Mhar P. Ricasio

Mag-aaral
Prof. Belinda O. Macababbad
Guro, FM16