IGMG Hac Rehberi 01

GR
Yce dinimiz slmn be temel esasndan (ibadetinden) biri olan haccn nasl yaplacana dair pek ok
eser yazlmtr.
Elinizdeki kitapckta, hac yapmak isteyen bir mslman iin gerekli bilgiler verilmitir. Teferruatl ve detaylara inen bir aratrma olmayan bu kitabck, hac
aday iin bir rehber olmak zere hazrlanmtr. lim
sahiplerine gre de hazrlanmayan bu rehber, bununla
birlikte, hac yapmak isteyenlerin baka bir rehber
bulundurmasna da ihtiya brakmamaktadr.
Rehberde, basit ifadeler kullanlm, gerekli
grlen aklamalar da, yerine gre zel iaretlerle
iaretlenerek yaplmtr. rnein, bilgi veren ve
ksmen teferruata ihtiya olan blmler j iareti
ile; dikkat edilmesi gereken ve uyar amacn tayan blmler de ? iareti ile gsterilmitir. Bylece
okuyucunun zellikle dikkat etmesi gereken blmler ne karlmtr.
Hac esnasnda belirli dualar vardr. Hemen hemen
btn hac rehberleri kitaplarnda bu dualar ok uzun
bir ekilde ve Latin harfleriyle okunular ile verilmitir.
Biz ise dualar, orijinal harflerle ama Trke manalar
ile vermeyi uygun grdk. Allah, hac ve umrenizi kabul
etsin.
1
HAC ve PEYGAMBERMZ (s.a.v.)

slm dininin en nemli ibadetlerinden biri olan
Hac, Hicretin 9. ylnda farz klnd. Resulullah efendimiz (s.a.v.) Haccn farz klnmas zerine, ashabtan Hz. Ebu Bekiri (r.a.) mslmanlara Hac yaptrmak zere Mekkeye gnderdi. Ertesi sene, yani
Hicretin 10. ylnda da bizzat Peygamberimiz (s.a.v.),
mslmanlara nderlik ederek Hac yaptrd.
Peygamberimizin yapt bu Hac onun son hacc olduu iin buna Veda Hacc da denilir. Peygamberimiz, bu hac esnasnda Arafatda ayrca bir hutbe
verdi. Bu hutbeye de Veda Hutbesi denilir. Veda
Hacc peygamberimizin ayn zamanda, haccn farz
klnmasndan sonraki ilk ve son haccdr.
Hac, eski devirlerden beri sre gelen bir ibadet
eidir. Kuran- Kerimin Hac Suresinde ve Hadis-i
eriflerde, Hz. brahimin (a.s.) insanlar hac iin armakla emredildii anlatlmaktadr. Zaten peygamberimiz de peygamberlik gelmeden nce de
Kabeyi tavaf etmitir. Hatta, Mrikler dahi hac yapyorlard.
Hac ibadetinin yerine getirilebilmesi iin belirli
artlar vardr. Bu artlardan en nemlilerinden biri
zaman artdr. Bir dieri ise mekan artdr. Kabe
ve Arafat mekanlar, 1 evval - 9 Zilhicce zamanla2
rnda ziyaret edilmedike Hac ibadeti yerine getirilemez. Arafat iin zaman 9 Zilhiccedir. Bu konulara
ilikin geni aklamalar rehberin ileri sayfalarnda
bulacaksnz.
Hac, alemlerin tek Rabbi olan Allaha kulluun
zirveye ulat bir ibadettir.
Btn insanlarn, an, hret, makam ve mevki
gzetmeden eitlendii, derecelerin ancak Allah katnda bilindii bir ibadet olan Hac, giyilen ve girilen
ihram ile birlikte insana kendi acziyetini, ama, Allahn azametini hissettirir. Allahn evi diye bilinen
Kabe, namazlarda ynelinen son noktadr. Yalnz, buras Allahn evidir, demek Allaha mekan izafe etmek anlamnda deildir. Allah tarafndan husus olarak belirlenip, insanlara ibadet noktas olarak tesbit
edilen yer, anlamndadr. Ayrca, bu zelliinden dolay orada her trl ktlk, masiyyet, ve hatta bunlara gtren davranlar yasaklanmtr.
Tavaf, Allah tarafndan deerli ve bereketli klnan ite bu yce makamn etrafnda insann kendi
acziyetini, Allahn da yceliini kabullenmesinin bir
ifadesidir. Bununla birlikte, bylesine azamet ve
merhamet sahibi olan Allaha kr ile, rahmeti ve
bereketi bol olan Rabbl Aleminden af dilemek iin
bir frsattr.
Arafatta vakfe, maher gnn hatrlatr.
3
nk insanlar maher gn bu ekilde cem olunacaklardr. ki para ve zellikle beyaz olan ihram
kyafetleri, dnyann her tarafndan gelen, makamlar, emir verme yetkileri, renk, dil ve rklar farkl
olan insanlarn eitlendii ve sadece tek olan Allahn
tazim ve tekbir edildiinin simgesidir.
O gn orada hi bir eye zarar gelmez.
Ot ve hayvan dahil hi bir canlya zarar gelmez.
Zarar vermeye gtren yollar da kapaldr. te bu
nemli ibadet, Allahtan bir rahmet olarak belirli
artlar taynca, kiiye, mrnde yalnzca bir kere
farzdr. Tekrarndaki sevabdan ve hikmetlerden hi
bir mmin mahrum olmak istemez. Vakfesi olmayan
hac diyebileceimiz umrenin de sevab oktur.
Bu rehberde Hac anlatlacaktr. Hac, Umreyi de
kapsadndan, Umre tekrar edilmeyecektir. Bu
rehberdeki fkh konularn nemli bir blm Hanef
mezhebinin grlerini yanstmaktadr. Ancak, drt
mezhebe gre Haccn hkmleri, 117. sayfada
ayrca belirtilmitir.
KABEY ZYARET
Kabe, mslmanlarn namaz klarken yneldikleri noktadr.
Bununla birlikte, Hac ibadetinin yerine getirilebilmesi iin de, Bakara suresinin 197. ayetine gre
Hac belirli aylardadr ve Kabenin belirli bir zamanda ziyaret edilmesi arttr.
Aslnda Kabeyi ziyaret iki ekilde olur.
1- Hac, j
2- Umre. j
Hac, artlar haiz mslmanlara farz klnm bir
ibadet olup, umre ise, snnet bir ibadettir.
Hacc, belirli zamanla snrl iken Umre, eer
Hac yaplyorsa, Arefe gn ile Zilhiccenin 10-13 gnleri haricinde belirli bir zamanla snrl deildir. Hac
mevsiminde de Umre yaplabilir. Ama tavaf yapmak
daha efdaldir. Umreye, kk Hac da denilir.
5
j Hac
Zamanla snrl bir ibadet olan Hac, yln ancak
belirli zamanlarnda yaplabilir.
Bu zaman, 1 evval-9 Zilhicce olarak snrlandrlmtr. Haccn n hazrlklar 8 Zilhicceye kadar
yaplabilir.
9 Zilhiccede ise Arafatta Vakfe yaplmaldr. Yaplan Hac nevine gre, Kurban kesmek gerekir.
j Umre
Umre iin belirli bir zaman snrlamas yoktur.
Ancak, Zilhiccenin 9. ve 13. gnleri arasnda Umre yaplmaz.
Umrenin bir baka zellii de Arafatta Vakfe
yaplmaydr. Umrede hem tavaf ve hem de say
yaplr. Umre ziyaretinde kurban kesmek vucubiyeti de yoktur.
HACCIN FARZ OLUU

slmn en nemli ibadetlerinden biri olan
Hac, Cenab- Hakk (c.c.) tarafndan farz klnmtr. Farziyyeti ayet ve hadisle sabittir. Al-i mran
Suresinin 97. ayeti yledir:
6
O
J A W
Y p

BA
Nm
J m
A
B
A

Yoluna gc yetenlerin o evi Hac etmesi,
Allahn insanlar zerinde bir hakkdr.
(Al-i mran: 97)
Buhari ve Mslimin Abdullah ibni merden
(r.a) rivayet ettii bir hadis-i erifte Peygamber
efendimiz (s.a.v.) yle buyurmutur:
I
o
m

a
}A G {G C e Bq
A
FNG vABG mi f
J
Af Z
A
Bz i u
O
J A W
Y BlA
slm 5 temel zerine kurulmutur.
1- Allahtan baka ilah olmadna ve Hz.
Muhammedin Onun kulu ve elisi olduuna
inanmak,
2- Namaz klmak,
3- Zekat vermek,
4- Evi (Beytullah) Hacc etmek,
5- Ramazan aynda oru tutmak.
7
Bu iki ana kaynaa gre Hac, yerine getirilmesi gereken farz bir ibadettir.
Hac ibadetini kimlerin ve nasl yerine getirecekleri peygamberimiz tarafndan aklanmtr.
Peygamberimiz, Hacc nasl yapacanz
benden reniniz buyurmutur.
j HAC KMLERE FARZDIR?

slmda, Hac gibi ibadetlerin yaplmas zorunluluu belirli artlara balanmtr. Bu artlarn bulunmas, ibadetin yaplmas iin kiileri zorlaycdr.
Eer bu artlarn dnda kalnrsa zorlama olmaz.
Hac, artlarn haiz her mslmann mrnde
bir defa yapmas farz olan ibadettir. u artlar zerinde tayan her insana hac farzdr:
1- Mslman olmak. j
2- Akil (Akll olmak, deli olmamak) ve bali olmak. j
3- Hr olmak. j
4- Yol masraflar ile, Mekkede kald srece
geimini temin ve bakmakla ykml olduu kimselerin nafakasna yetecek kadar mal-mlk veya para
sahibi olmak. Salkl olmak ve yol emniyeti de bu
artlardandr.
8
Bu artlar haiz olanlar istisnasz, Hac ibadetini

mrnde en az bir kere yapmakla ykmldr.
Yukardaki artlar tayanlarn Hac ibadetini yerine getirmemeleri byk gnahtr.
Btn alimler, bu artlarn bulunmas halinde
Hac iin acele edilmesi gerektiinde mttefiktir.
j Haccn Farz olmasnn artlar

j
Mslman olmak
ehadet getirip, Allahn varlna, birliine ve Hazreti Muhammedin Onun kulu ve Resl olduuna inanan herkes
mslmandr.
Akil ve Bali olmak
Akil: Akl sahibi ve deli olmayan, Bali ise: Blu ana ermi
kimsedir. Hacc ile mkellef olmak iin, hem Akil ve hem de Bali olmas arttr. Akil ve Bali olmayan biri Hac yapsa ibadeti kabuldr. Ancak, onlar bu ibadeti yapmakla mkellef deildir.
Hr olmak
Belirli ileri yapp yapmama veya yapabilip yapamama konusunda bakasnn iznine bal olmamaktr. Memurlar bunun
dndadr. Kleliin hkm srd dnemlerde kleler,
imdi de hapis mahkumlar veya bir baka yere gitmesine izin
verilmeyenler (mltecilerin bir ksm) bu snftandr.
9
HACCIN FARZLARI
hrama Girmek
hrama girmek Haccn birinci farzdr. hram,
Hac ve Umre iin zel bir elbise olmakla birlikte,
Normal zamanlarda helal olan baz hareket ve
davranlardan Hacc veya Umreye niyet ederek uzak
durmaktr. Erkekler, dikisiz iki paradan ibaret olan
ve adna ihram denilen kyafetlerini kadnlar ise, normal elbiselerini giyerek hacc veya umre iin niyet
ederler.
Arafat Vakfesi
Haccn 1. rkn olan Arafat vakfesi olmadan
Hac olmaz. Peygambermiz buna iaretle: Hac;
Arafattr buyurmutur.
Arafat, snrlar belirli olan Arafat meydannda
ibadet iin vakfe demektir.
Ziyaret Tavaf
Haccn iki rknnden biri de, Kurban Bayramnn
birinci gnnden itibaren, Farz Tavaf niyetiyle
Kabenin tavaf edilmesidir. Mazeretsiz bayramn 3.
gnnden sonraya terkedilmemesi gerekir. Bu tavafa
Ziyaret Tavaf denir.
10
HACCIN VACPLER
Her ibadette olduu gibi Haccda da yaplacak olan
ilemlerin vazgeilmezleri yani farzlar vardr. Farzlar
yerine gelmeden o ibadet olmaz.
badetlerin ayrca (Haneflere gre) vacipleri vardr. Vacipler, yaplamadnda veya unutulduklarnda,
bir usul ile telafi edilebilen ksmlardr. Ayrca snnetler
de vardr ki duruma gre, bir ey gerekmez iken duruma gre sadaka ile telafi edilmeleri gerekir.
Haccda Vaciplerin terkedilmesi cinayet olarak
da deerlendirilir. Bu cinayetlerin ilenmesi halinde
Kurban kesilmesi gerekir. Kurbann deve-sr olarak kesilenine bedene, koyun-kei olarak kesilenine
de dem denir. Hac esnasnda en byk cinayet j
cinsel ilikidir. Bunun cezas ardr. ?
NOT: Terkedilen vacip yerine getirilir ise kurban gerekmez.
ASL VACPLER
Haccn asl vacipleri 5tir. Bunlar:
1 - Say,
2 - Mzdelifede vakfe,
3 - eytan talamak (Remy-i Cimar),
4 - San kesilmesi veya ksaltlmas (Halk veya taksir),
5 - Veda tavaf.
11
Bu vaciplerin kendi ilerinde de vacipleri vardr. Dolaysyla bunlar da Haccn vacipleri olarak kabul edebiliriz. Bu vaciplerin yerine getirilmemesi durumunda
mutlaka ceza denmesi gerekmektedir. Eer vacipler
sonradan yerine getirilirse ceza gerekmez.
Sayin vacipleri:
1 - Sayi yryerek yapmak.

2 - Sayi 7 avta tamamlamak.
(Dier mezheplerde mutlaka 7 avt yaplr.)
hramn vacipleri:
hrama mikat snrlarn gemeden nce girmek.
Bununla birlikte ihram esnasnda uyulmas gereken
yasaklar vardr. Bu yasaklarn nemlileri, hram blmnde izah edilecektir.
Tavafn vacipleri:
1 - Tavaf abdestli olarak yapmak.

2 - Avret mahallerinin rtlmesi.
3 - Kabeyi sol tarafa alarak tavaf etmek.
4 - Hatim, Hicr-i smail gibi isimleri bulunan, ancak
bugn Kabenin dnda imi gibi grnen ksmn d12
ndan yapmak gerekir. Zira bu ksm Kabedendir.
5 - Tavaf namaz klmak.

6 - Ebu Hanifeye gre: ziyaret tavafn bayram gnlerinde yapmak.
7 - Tavaf 7 avta tamamlamak.

Arafat Vakfesinin vacipleri:
Arafat blgesinden, gne batmadan ayrlmamak.
Minada vacipler:
1 - Haneflere gre,
a-- Akabe cemresine ta atma,
b-- Temettu veya Kran hacc iin Kurban kesme ve
c-- Tra olma konusunda tertibe uymak.
2 - Temettu veya Kran hacc iin Kurban kesmek.
3 - Kurban eyyam- nahrda (Kurban bayram gnleri) kesmek.
4 - Tra, bayram gnlerinde olmak.
5 - Cemreleri, talarn eksiksiz atarak, gnlerinde
yapmak.
Veda tavaf: Hanef, afi ve Hanbellere gre vacip,
Maliklere gre snnettir.
13
HACCIN SNNETLER
1- hrama girmeden nce, ykanarak gzel koku srnmek, en azndan abdest almak.
2- hrama girince, hramn snneti niyetiyle, iki rekat
namaz klmak.
3- Telbiye getirmek ve her telbiyeyi en az kere
tekrarlamak.
4- Kudm tavaf yapmak.
5- Hacer-l Esvedi pmek, veya en azndan selamlamak. Hacerl Esved ile ilgili geni bilgi ileride verilecektir.
6- Erkeklerin, arkasndan say yaplacak ihraml tavaflarda, btn avtlarda ztiba ve ilk avtta ise
Remel yapmalar.
7- Tavaf yapp iki rekat tavaf namaz kldktan sonra
Zemzem suyu imek.
8- Sayda iki yeil direk arasnda, erkeklerin Hervele yaparak yrmeleri. Say
blmnde Hervele anlatlacaktr.
9- Arefeden bir gn evvel yani Zilhiccenin
8. gn Minaya karak gecelemek.
10- Bayram gecesini Mzdelifede geirmek.
11- eytan talamann ilkini, gne doduktan leye kadar, dier gnlerde ise leden sonra yapmak.
14
MKAT ve HRAM
Hac, hram ile balar. hrama girmek iin ise

hem yer ve hem de zaman bakmndan belirli bir
noktann bulunmas gerekiyor. Bu noktalara
Mikat denir.
Mikat iki trldr:
1- Yer mikat. j ? 2- Zaman mikat. j ?
Hac iin hrama girilen
yerlere Mikat yerleri
denir. Mekkeye uzaklklar eitli olan bu yerler hangi vasta ile gelindiine baklmakszn ihram yerleridir. Deniz ve
Havayolu ile Mekkeye gelenler de bu mikatlarn hizalarnda hrama girmek zorundadr. Uakla gelenler, ya uaa
binmeden ya da uakta mikat yeri seviyesine gelmeden nce ihrama girerler. Bu Mikat yerleri ile Mekke arasnda oturanlar veya Mekkede ikamet edenler bulunduklar yerlerden ihrama girerler.
j Yer Mikat
Zaman mikat, hrama

girme zamandr. Bu zaman, Hicri aylarn 10. aynn ve ayn zamanda Ramazan
Bayramnn ilk gn olan 1 evvalde balar.
Hicri aylarn 12. ay olan Zilhicce aynn 10. gn,
yani, Kurban Bayramnn 1. gn sabahleyin eytann
talanp, tra olunup, eer kurban kesilecek ise kurban
kesildikten sonra biter.
Bu tarihlerin dnda Hac iin ihrama girilemez.
j Zaman Mikat
15
Mikat Yerleri
Mikat yerleri, Reslullah tarafndan belirlenmitir. Erkekler, daha nce belirtildii gibi zar ve Ridadan oluan dikisiz iki para kyafetleri ile ihrama girerler. Erkeklerin bu zel
kyafetine de ihram denilmektedir.
zar: Asl avret mahallerinin rtlmesi iin alt ksma sarlr. Rida ise: Srta sarlr.
Kara yolu ile gelenler iin istikametlerine gre Mikat yerleri yledir:
1- Zlhuleyfe: Medine yaknlarnda bugn, Abar- Ali de
denilen yer. Medinenin gneyinde Mekke istikametinde ve
Medineye uzakl 11 Kmdir. Medinelilerin ihram yeridir.
2- Cuhfe: Medine-Cidde arasnda, Kzldeniz
sahilindeki Rabi kasabasnn yanndadr. Trkiye, Avrupa, Kuzey Afrika, Suriye ve Filistinden gelenler burada ihrama girerler. Ayrca gemi ile gelenler de burada ihrama girerler.
3- Yelemlem: Mekkenin gneyinde Tihame dalarndadr. Yemen ve Hindistandan gelenler burada ihrama girerler.
4- Karn-ul Menazil: Kuveyt ve Necidden (Suudi Arabistann dou ksm) gelenlerin mikat yeridir.
5- Zat-ul Irk: Karn-ul Menazile yakndr, Irak tarafndan gelenlerin ihram yeridir.
16
Medine yaknlarndaki Mikat: Zlhuleyfe (Abar- Ali)
MEDNE
Zlhuleyfe
KIZIL DENZ
Bedir
MKATI HRAMSIZ GEMEK

hramn artlarndan birisinin, Mikat yerinde ihrama girmek,
yani hac veya umreye niyet etmek
olduuna gre, ihramsz olarak
bu blgelerin geilmesi halinde
geri dnlerek hrama girilir. Eer
geri dnme imkan d ise, hramsz Mikat yeri geildii iin bir kurban cezas gerekir.
Rabi
Cuhfe
Zat-ul
Irk
Karn-ul
Menazil
CDDE
MEKKE
Mikat
Mahalleri
Yelemlem
Taif
17
Erkekler hrama, hram denilen elbise ile girerler.
j HRAMA GR ve NYET
hram, Hac ve Umre iin zel bir elbise olmakla
birlikte, Mikat denilen yerlerde normal zamanda helal olan baz hareket ve davranlardan Hacca niyet
ederek uzak durmaktr.
Erkekler, normal elbiselerini kararak, dikisiz
ve zar ve Rida denilen iki paradan oluan beyaz
renkli zel hac kyafetini giyerler. Bu kyafete de ihram denilir. Kadnlar ise, normal elbiselerini giyerek
hac veya umre iin niyet ederler.
hrama girmeden nce, gusledilmesi snnettir.
hrama girilince de 2 rekat nafile namaz klnr.
Bu nafile namazn birinci rekatnda Fatiha Suresi ile
18
Kafirun Suresi, ikinci rekatnda ise Fatiha Suresi ile

hlas Suresi okunur. Namazn akabinden dehangi
hac eidi yaplacaksa ona gre niyet yaplr.
Burada Haccn eitlerine girmeden nce
hram ile ilgili baz yasaklar aklayalm. Ki bu
yasaklarn ihlal edilmesi halinde ceza gerekir.
hram Yasaklarndan bazlar
1- Her trl cinsel iliki ve bu ilikiye gtrecek olan davranlar ve hatta konumalar.
2- nsanlara svp saymak, hakaret etmek ve kk drc davranlarda bulunmak, zarar vermek.
3- Dedi-kodu, gybet etmek ve gereksiz yere mcadele ve
mnakaa etmek.
4- Yeil ot koparmak, zararsz canllar ldrmek.
5- Avlanmak ve avcya yardmc olmak.
6- Koku srnmek,
7- Tra olmak, vcudun herhangi bir yerinden kl koparmak,
8- Trnaklar kesmek,
9- Erkekler iin, Pantolon, i amar gibi dikili elbise
veya kesi ile n ak olmayan ayakkab giymek.
Ba, takke veya herhangi bir eyle rtmek. (Ancak
uyurken, souktan korunmak zere, normal kyafet
rts saylmayacak olan battaniye ve pike gibi rtlerle ayaklarn rtmelerinde bir saknca yoktur. Bunun
iin de ceza gerekmez.)
10- Kadnlarn yzlerini kapatmalar yasaktr.
19
HACCIN ETLER
Hac yapmaya niyet eden mslmanlarn nce,
hangi eit hacc ifa edeceine karar vermesi gerekir.
nk, Mikat yerlerinden geerken hrama girilecei
iin, nce ka eit hac olduunu bilmekte yarar vardr.
j
Hac ekilde ifa edilir. 1- Temettu Hacc.j
2- frad Hacc. j 3- Kran Hacc. j ?
Umre ile haccn ayr
ayr yapld hacdr.
Hac yapmadan nce mikat mahallerinden, umre niyeti ile hrama girilir. Umre tamamlannca salar kesilerek veya ksaltlarak ihramdan klr ve cinsi mnasebet dahil ihram yasaklar kalkar. nk, ihramdan klmtr. Zilhicce aynn 8. gn Mekkede, Hac iin
yeniden ihrama girilir. Kurban bayramnda Harem sahasnda, genellikle Minada Kurban kesilir.
Temettu Hacc
Sadece Hac niyeti ile ihrama girilerek yaplan

hac eklidir. Kabeye gelindiinde Kudm tavaf yaplr.
frad Haccnda ilk gn atlmas gereken talar (cemre-i
akabe) atldktan sonra ihramdan klr. frad haccnda,
eytan talama ii tamam olunca tra olunarak ihramdan klr. Hac bittikten sonra, Umre yaplrsa olur ve
bunun sevab oktur.
20
frad Hacc
Kran Hacc
Hac ve Umre iin ayn anda Mikatta hrama girilerek

yaplr.
Umre iin tavaf ve say yaplr. Temettu Haccnn aksine, Umre yapldktan sonra ihramdan klmaz. Kudm tavaf yapmak gerekir. j Hac isterse, Kudm
tavafndan sonra Hac iin Say da yapabilir. O zaman
Iztba ve Remel yaplr.
Kran haccnn dier
haclardan farkl olan
bir yn de cezalarn iki kat oluudur.
rnein, eer hram cezalar ilenmi ve bu ceza da
Kurban kesmeyi gerektiriyorsa, Kran Hacc yapanlarn, 2 kurban kesmeleri gerekir.
Kran
Haccnda ceza
Mikat snrlar dndan gelen ve frad veya

Kran hacc yapanlarn yaptklar bir tavaftr. Bu tavaf
Tahiyyetl Mescid manasnda, Kabeye ilk ziyaret
yapld iin eda edilir. Kudm tavafndan sonra, farz
tavafn sayinin de yaplmas tavsiye edilir. Tavafdan
sonra say yaplacak ise ztba ve remel de yaplr.
Kudm Tavaf
21
hram
hramdan
ksmen k
Temettu Hacc iin

rnek
izelge 1
hramdan
k
Umre iin hrama giri
1
26 25 24 23
Zi Zi 28/ 27
Zi Zi
Z
Zi Zi
lh lh
ic ic 29 ilk
l
l
l
l
ce ce
Zi ad kad kad kad kad
lk
e
e
e
e
e
ad
e
M
K
AT
M
EK
KE
M
N
E
M
Z
DA
L
FE
M
ED
N
E
AR
AF
AT
AIKLAMALAR
Mekkede ikamet
Minada geceleme
Hac iin hrama giri
Arafatda Vakfe
Mzdelifede Vakfe
Mzdelifeye hareket
eytanlarn talanmas
Ziyaret Tavaf
Mekkeye dn
Veda tavaf
14
eytanlarn talanmas
Byk eytann talanmas

Kurbanlern kesilmesi
Salarn tra edilmesi
4
8
7
13
12 11 10 9
5
6
Ye Ye Ye Yev Yev Zilh
Zi Ye
lh
m
ic
v
vm vm vm mm
ic
i A -i
ce
-i
-i
-i
ce -i
T
N
e
Te
T
T
a re
r er er hr - fe - rviy
ik
ik ik
e
K Va
5.
4. 3. urb kfe
(
G
G G an
/ Yev
n
n
n
Ba m
yr -i T
am e
r
ik
)
Umre Tavaf ve Sayi

hramdan k
24
Medineden dn
23 22
Zi
lh
ic
ce
21
20
19
18
17
16
15
Medinede ikamet
22
AIKLAMALAR
hram
hramdan
ksmen k
e
rik
)
15
16
Veda tavaf
Mekkeden dn
17
Mekkeye dn
18
eytanlarn talanmas
19
eytanlarn talanmas
20
Byk eytann talanmas

Kurban kesilmesi
Salarn tra edilmesi
Ziyaret Tavaf
21
Mzdelifede Vakfe
23 22
Zi
lh
ic
ce
Arafatda Vakfe
Mzdelifeye hareket
Hac iin hrama giri
24
Minada geceleme
14
am
Mekkede ikamet
Umre Tavaf ve Sayi

hramdan k
Umre iin hrama giri
hramdan
k
9
13
12 11 10
8
7
6
Y
Ye Ye Yev evm Yev Zilh
Zi Ye
lh
ic
vm vm m-i -i A mic vm
ce
i
r
N
e
ce i
Te i Te i Te ahr fe -V Ter
v
a
r
r r
ik
ik ik Kur kfe iye
ba
(Y
5.
4
3
e
n
G . G . G /Ba vm-i
yr
T
n
n
n
Temettu Hacc iin

rnek
izelge 2
1
26 25 24 23
Zi Zi 28/ 27
Zi Zi
Zi Zi
Z
lh lh
ic ic 29 ilk
l
l
l
l
ce ce
lk
e
e
e
e
e
ad
e
M
EK
KE
M
N
E
AR
AF
AT
M
Z
DA
L
FE
Zu
l
Hu
la
yf
a
M
ED
N
E
Medinede ikamet
23
hram
hramdan
ksmen k
Ifrad Hacc iin

rnek
izelge 1
hramdan
k
Hac iin hrama giri
1
26 25 24 23
Zi Zi 28/ 27
Zi Zi
Z
Zi Zi
lh lh
ic ic 29 ilk
l
l
l
l
ce ce
lk
e
e
e
e
e
ad
e
M
K
AT
M
EK
KE
(M
es
ci
diA
i
e)
M
N
E
M
Z
DA
L
FE
M
ED
N
E
AR
AF
AT
AIKLAMALAR
Minada geceleme
Arafatda Vakfe
Mzdelifede Vakfe
Mzdelifeye hareket
Byk eytann talanmas
Salarn tra edilmesi
eytanlarn talanmas
Ziyaret tavaf
eytanlarn talanmas
Mekkeye dn
Umre
Veda tavaf
Medineye hareket
24
Medineden dn
23 22
Zi
lh
ic
ce
21
20
19
18
17
16
Medinede ikamet
15
Umre iin hrama giri
14
Mekkede ikamet
4
8
7
13
12 11 10 9
5
6
Ye Ye Yev Yev Yev Zilh
Zi Ye
lh
m
ic
v
vm vm m mic m
i A -i
ce
-i
-i
-i
ce -i
T
N
e
T
Te
T
a re
ik
ik ik
e
K Va
4.
3. urb kfe
5.
(
G G G an
/ Yev
n
n
n
Ba m
yr -i T
am e
r
ik
)
Kudm Tavaf ve
Farz Haccn Sayi
24
AIKLAMALAR
hram
hramdan
ksmen k
Minada geceleme
Byk eytann talanmas
Salarn tra edilmesi

Ziyaret tavaf
eytanlarn talanmas
eytanlarn talanmas
Mekkeye dn
e
rik
)
15
Umre
Veda tavaf
20
19
18
17
16
Mekkeden dn
21
Umre iin hrama giri
23 22
Zi
lh
ic
ce
Mzdelifede Vakfe
Mzdelifeye hareket
24
Arafatda Vakfe
14
am
Mekkede ikamet
Kudm Tavaf ve
Farz Haccn Sayi
Hac iin hrama giri
hramdan
k
9
8
7
13
12 11 10
6
Y
Zi Ye
lh
ic
ce
i
r
N
e
ce -i
v
a
r
r r
ik
ik ik Kur kfe iye
ba
(Y
4.
3
5.
e
n
G G . G /Ba vm-i
n
yr
T
n
n
Ifrad Hacc iin

rnek
izelge 2
1
26 25 24 23
Zi Zi 28/ 27
Zi Zi
Z
Zi Zi
lh lh
ic ic 29 ilk
l
l
l
l
ce ce
lk
e
e
e
e
e
ad
e
M
EK
KE
(M
es
ci
diA
i
e)
M
N
E
AR
AF
AT
M
Z
DA
L
FE
Zu
l
Hu
la
yf
a
M
ED
N
E
Medinede ikamet
25
hram
hramdan
ksmen k
Kran Hacc iin

rnek
izelge 1
hramdan
k
Hac ve Umre iin hrama giri
1
26 25 24 23
Zi Zi 28/ 27
Zi Zi
Z
Zi Zi
lh lh
ic ic 29 ilk
l
l
l
l
ce ce
lk
e
e
e
e
e
ad
e
M
K
AT
M
EK
KE
(M
es
ci
diA
i
e)
M
N
E
M
Z
DA
L
FE
M
ED
N
E
AR
AF
AT
AIKLAMALAR
Umre Tavaf ve Sayi
Mzdelifede Vakfe
Mzdelifeye hareket
eytanlarn talanmas
eytanlarn talanmas
Byk eytann talanmas

Kurban kesilmesi ve Salarn tra edilmesi
Ziyret tavaf
Mekkeye dn
Veda tavaf
Medineye hareket
24
Medineden dn
23 22
Zi
lh
ic
ce
21
20
19
18
17
16
Medinede ikamet
14
Minada geceleme
Arafatda Vakfe
15
Mekkede ikamet
4
8
7
13
12 11 10 9
6
5
Ye Ye Ye Yev Yev Zilh
Zi Ye
lh
m
ic
v
vm vm vm mm
ic
i A -i
ce
-i
-i
-i
ce -i
T
N
e
Te
T
T
a re
ik
ik ik
e
K Va
5.
4. 3. urb kfe
(
G
G G an
/ Yev
n
n
n
Ba m
yr -i T
am e
r
ik
)
Kudm Tavaf
Hac, isterse Hac iin Say yapar. Iztba ve Remel yaplr. O
zaman, ziyaret tavafndan sonra say gerekmez. (Ziyaret
tavaf Sayinin burada yaplmas tavsiye edilir)
26
Kudm Tavaf
Umre Tavaf ve Sayi
15
16
Veda tavaf
Mekkeden dn
17
Mekkeye dn
18
eytanlarn talanmas
19
Ziyret tavaf
eytanlarn talanmas
20
Byk eytann talanmas
Kurban kesilmesi ve Salarn tra edilmesi
21
Mzdelifede Vakfe
23 22
Zi
lh
ic
ce
Arafatda Vakfe
Mzdelifeye hareket
24
Minada geceleme
14
am
Mekkede ikamet
1
26 25 24 23
Zi Zi 28/ 27
Zi Zi
Zi Zi
Z
lh lh
ic ic 29 ilk
l
l
l
l
ce ce
lk
e
e
e
e
e
ad
e
Hac, isterse Hac iin

Say yapar. Iztba ve
Remel yaplr. O zaman,
ziyaret tavafndan sonra
say gerekmez. (Ziyaret
tavaf Sayinin burada
yaplmas tavsiye edilir)
e
rik
)
Hac ve Umre iin hrama giri
hramdan
k
Kran Hacc iin

rnek
izelge 2
hramdan
ksmen k
hram
AIKLAMALAR
9
8
7
13
12 11 10
6
Y
Zi Ye
lh
ic
ce
i
r
N
e
ce -i
v
a
r
r r
ik
ik ik Kur kfe iye
ba
(Y
3
5.
4
e
n
G . G . G /Ba vm-i
yr
T
n
n
n
M
EK
KE
(M
es
ci
diA
i
e)
M
N
E
AR
AF
AT
M
Z
DA
L
FE
Zu
l
Hu
la
yf
a
M
ED
N
E
Medinede ikamet
27
HACCA NYET
Temettu Haccna Niyet
Temmettu Haccnda ihrama girince nce Umre

iin niyet edilir:
j BI
O
j Y C G {A
BJN Bj n

Ey Allahm, Senin rzan iin Umre yapmak zere hrama girdim. Onu bana kolaylatr ve onu benden kabul buyur.
Zilhiccenin 8. gn yeniden ihrama girilmesi
gerektii iin bu sefer yle niyet edilir:
ZBI
W
O
j Y C G {A
JN j n

Ey Allahm, Senin rzan iin Hac yapmak
zere hrama girdim. Onu bana kolaylatr ve
onu benden kabul buyur.
28
frad Haccna Niyet
frad Haccnda ihrama girince sadece Hac

iin niyet edilir:
ZBI
W
O
j Y C G { A
JN jn
Ey Allahm, Senin rzan iin Hac yapmak zere hrama girdim. Onu bana kolaylatr ve onu benden kabul buyur.
Kran Haccna Niyet
Kran Haccnda ihrama girince hem Hac

hem de Umre iin niyet edilir:
O
j A W
j Y C G { A
ZBI
B JN Bjn
Ey Allahm, Senin rzan iin Hac ve Umre
yapmak zere hrama girdim. Onlar, bana
kolay kl ve onlar benden kabul buyur.
Niyet yapldktan sonra hrama girilmi olunur. hrama girildii iin iki rekat namaz klnr ve Telbiye
getirilir.
29
TELBYE YLE GETRLR:
, J {A
J
, J

j q
{
J
,A
A f
Z
A G

j q
{
Lebbeyk, Allahmme Lebbeyk. Lebbeyke L erike leke lebbeyk. nnelhamde vennimete leke vel mlk. L erike lek.
Manas: Ey allahm, ite buradaym,
buradaym. Buradaym; Senin ortan
yoktur, buradaym, buyur. Hamd, nimet
ve mlk senindir. Senin ortan yoktur.
Telbiye, yol boyunca, vastaya binerken,
inerken, tepeleri aarken, kalabalklar birbirleriyle karlatklarnda sylenir.
30
MEKKEYE GR
Mekkeye
mmknse
gndz girmek
daha uygundur.
Beytullahn bulunduu bu belde Resulullahn en
ok sevdii yerlerden biriydi.
Ne yazk ki bu beldenin halk Peygamberimize ve onun sevgili ashabna ok ikenceler yapm,
en yakn akrabalar onlara zulmetmekte bir beis
grmemiti.
Nihayet, Cenab- Hak, Mekkenin bir bar
beldesi haline gelmesini nasib etti ve Mekke,
Harem ilan edildi.
Haremin snrlar, Cebrail tarafndan Hazreti
peygambere gsterilmitir. Bu snrlarn iine Mslman olmayanlar giremezler. Mekke haramna ait
ihram yasa hkmleri bu snrlar iinde geerlidir. Mekkeye yaklaldnda, Mekke evleri grnnce telbiyeden sonra u dua okunur: j
31
Bki B ki A ,AiAj BI
U A {A
,f
I f
J A
j Y j Z
AAh{ G {A Y
I
e

N U ,f
J
f
J A , C
A
Dn
DmC , m
BC,j RL
h
I ,f
I
C ,IAh

rA, G
jzA
\n afM C ,
|ZI JNnM
.
N U
A U
Ey Allahm! buray benim iin mekan
kl ve bana orada helal rzk nasip eyle. Bu
Harem, senin haremindir. Bu belde, senin
beldendir. Gvenlik ise sadece senden gelen gvenliktir. Kul, senin kulundur. Ben
uzak lkelerden sana geldim. ok gnahla
ve kt amellerle geldim. Senin azabndan
korkup sana snann haliyle senden istiyorum. Beni afvnla karla ve beni cenneti
naimine kabul buyur.
32
DUA
Her hangi bir istee ulamak iin, her eyin yaratcs ve sahibi olan Yce Allaha yalvarmaktr. Dualarn en faziletlisi Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)
tarafndan bizzat okunan dualardr.
Hac Rehberinde, bizim izlediimiz yol, herkesin
zerinde ittifak ettii dualardr.
Ayrca, dualarn Arabca okunular verilmemitir.
Bunun iki sebebi vardr.
1. Sebeb: Duann her dille yaplabilmesidir. Kii,
hangi dille Cenab- Hakka yalvarmak istiyor veya
hangi dili kolay buluyorsa, o dille yapaca dua da
makbuldur.
2. Sebep: Arabca bilmeyenlerin, Latin harfleri ile
yazlm Arabca metinleri okumalar kolay deildir
ve bazen yanllara sebebiyet vermektedir.
Tavaf ve Sayda, kii Cenab- Hakka nasl yalvarmak istiyorsa yle yalvarabilir.
Bu rehberimizde, baz dualarn Trkesini verirken, mota mot terceme yerine, ifade edilmek istenen
anlamlar verilmitir.
33
KABEY GRNCE
Bu dua ile birlikte telbiye syleyerek yer yznde
Allaha ibadet iin kurulan ilk ev olan Beytullaha yaklalr. Beytullaha ayn zamanda Kabe de denmektedir.
Kabe grnnce telbiye kesilir.
Kabe, btn mslmanlarn istisnasz olarak her
namaz iin yneldikleri yndr. Kbleye ynelme
olmadan namaz da sahih olmaz. nk Namaz iin
Kbleye ynelmek yce Allah tarafndan bir emir olarak
Peygamberimize bildirilmitir.
Kabeyi tavaf etmek hem Umrenin hem de Haccn
artlarndandr. Bunun iin Kabeyi tavaf ederken ok
dikkatli olmak gerekir.
Beytullah ilk kez grnce yle dua edilir:
34
{
}AG {G .A
ABIG Y
Z
fZA
A ,
j q
fY
Y O

,j bA fI P
BjrM O
J AAh{ e k {A jvA G ,jf
q
L
i B e k AjI I B BM BjM
j N AC V Y j
j q
.AjI I B BM Bj rM
Azamet sahibi olan Allahtan baka g ve kuvvet sahibi yoktur. Allahtan baka taplacak bir ilah
yoktur, sadece O vardr. Onun orta yoktur, Mlk
Onundur, hamd sadece Ona yaplr. O diriltir ve ldrr. O her zaman diridir ve hi bir zaman lmez.
yilikler, Onun elindedir. O her eye Kdirdir. Varlacak kimse Odur. Ey Allahm! u mbarek Beytin,
eref, hrmet, azamet ve heybetini artr. Ya Rabbi!
Ona tazimde bulunan, hrmet gsterenlerin, yine ayn ekilde, tazimde bulunarak, hurmet gstererek
Hac veya Umre yapanlarn da eref ve mertebelerini
ykselt, iyiliklerini oalt. Bu ekilde Beytullah selamlandktan sonra Tavaf balar:
35
TAVAF
Tavaf Beytullahn, yani Kabenin, etrafnda
dnlerek yaplan ibadetlerin belirli bir usul erevesinde yaplmasdr. Bu usulleri peygamber
efendimiz gstermitir. Tavaf 8 blmden oluur. Bunlarn ilki, Hacer-l Esvedin selamlanmasdr. Geri kalan da Kabenin etrafnda yedi
defa dnmektir. Bu dnlerin her birine avt
denir. 7 avt bir tavaf yapmaktadr.
Kabe grlnce yaplan yukardaki duadan sonra Hacer-l Esvedin hizasna gelinir. Hacer-l Esved, elleri, omuz hizalarn az geecek ekilde yukar kaldrlp avu ileri alarak selamlanr. Burada, nce Tavaf iin yle niyet edilir:
36
Tavaf a Niyet
JM jn AjZANI
AA fi C G {A
BM { W
ZA
AA -
AqA J m
-
(Eer Umre ise: BM { j
A
AA)
Ey Allahm, ben, senin Beyt-i Haramn tavaf etmek istiyorum. Onu bana kolaylatr ve
onu benden kabul buyur. Allahu Teala iin, yedi
avt zerinden Hac tavaf yapacam.
(Eer Umre tavaf ise, ki Temmettu Hacc yapmak isteyenlerin ilk nce yapacaklar niyet Umre niyetidir. O zaman
Hac yerine Umre diye niyet edilecektir.)
Bu niyetten sonra Hacer-l Esved istilam edilir.

Yani, selamlanr. Hacer-l Esvedin selamlanmas el
srlerek olur. Kalabalk dolaysyla Hacer-l Esvedin uzaktan selamlanmas el srlerek selamlama
hkmndedir. Genellikle de uzaktan selamlanr..
Kabe, sol tarafta kalacak ekilde tavafa balanr.
Hacer-l Esved, j ?
fZA j J C A nI
eklinde selamlanr ve Tavafa balanr.
37
Eer tavaftan sonra say yaplacaksa erkekler,

tavafn btnnde Izdba; ilk avtnda Remel
yaparlar.
ztiba ve Remel
ztiba: Erkeklerin, ihramlarn sa omuzun ak

kalacak sekilde sarlp giyilmesidir. Remel de gururlanr gibi, dik, gl, ama, sert ve sratli olmayan abuklukta yrmektir. Mrikler, mslmanlarn hastalktan ve yorgunluktan dolay zayf kaldklarn, bunun da Allahn Mslmanlar sevmediini gsterdiini iddia ediyorlard. Peygamberimiz, bu iddia zerine, bu ekilde yryerek bir gvde gsterisi yapt.
Peygamberimizin arkasndan da btn mslmanlar ayn ekilde yryerek, Mriklerin sylediklerinin yanl olduunu isbat ettiler.
HACERL ESVED
Kabenin gney tarafnda, Yemen ve Irak kelerinin

arasndaki kede bulunan siyah bir tatr. Bu ta ile ilgili olarak iki rivayet vardr. Bunlardan birincisi nemlidir: Hazreti smailin (a.s.) bu ta, Ebu Kubeys dandan getirerek bir iaret olmak zere Kabeye babas brahim (a.s.) ile birlikte yerletirmi olmalardr. kinci rivayet ise, bu tan Cennetten bir ta olduu ve Hazreti
Ademden gnmze kadar geldii ynndedir.
Peygamberimiz daha gen yata iken, Kabenin tamiratndan sonra, bu tan yerine yeniden konulmas soru38
nu olmutu.
Bu sorun, peygamberimiz
tarafndan zmlenmi ve
Arap yarmadasnda belki
de yzyllarca
srebilecek
olan bir kanl
sava nlenmitir. Mekkenin nde
gelenleri kendilerinin daha faziletli olduunu ileri srerek, bu erefli
ii yapmaya kendilerinin en layk kimseler olduunu dnrlerdi.
Bir trl anlaamaynca da Darunnedvede, yle bir
karar alnr: Ertesi sabah Harem-i erife ilk giren kimse
bu ta yerine koysun. Beklenildiinde, Efendimizin
(s.a.v.) mescide ilk gelen olduu grld. Ve buna herkes
sevindi. nk, Muhammedl Emin idi. Herkesin gvenebilecei biri...
Yetim olmasna ramen herkes onu ok asil bilirdi.
O byk insan, herkesin de bir pay olmasn istedi. Tan bir yayg zerine konulmasna ve herkesin o yaygdan tutarak tanmasna karar verdi. Sonra da kendileri ta yerine koydular. Bu karar herkes tarafndan sevinle karland.
39
Hacerl Esvedin Din zellii nedir?
Peygamberimizin, Hacca onu pp selamlayarak balamas, bu tan din bir kudsiyyeti bulunduundan deil, tavafn balang yerinin iaret edilmesi bakmndandr.
Ulema mttefiktir ki, hram yasaklarna girmesi endiesinden dolay, insanlarn birbirlerini itip kakmalarnn nne gemek iin,
uzaktan da selamlanabilir. Hkm ayndr.
Bu halde uzaktan selamlamak daha efdaldir.
Frsatn bulabilen iin, Peygamberimizin,
snnetine uymak elbette ki en gzelidir. Hz.
merin u sz pek mehurdur: Ey ta,
senin ne beni koruyacak, ne de bana zarar verecek bir ey olmadn biliyorum. Eer Allahn Resuln, seni perken grmeseydim, seni pmezdim.
te bu sz, Hacerl Esvedin din ynn
ve Peygamberin snnetine katksz sarlmann bir rneini gstermektedir.
Kudsiyet, tada deil, sadece ve sadece
Peygamber snnetine uymaktadr.
40
TAVAF DUALARI
Tavaflarda herkes istedii duay yapabilir; bunun iin zel bir dua bulunmuyor.
Bununla birlikte ulemann tesbit ettii dualar
vardr. Ancak, peygamberimiz her avtta, Rkn-
Yemen denilen ve Kabenin gneyine den Yemen
keinden itibaren Hacer-l Esvede kadar, Rabbena Atina duasn okumutur.
Tavaf n 1. avtnda okunacak dua:
,jJ C , G {G ,fZA BZJ m
v
n
A.A
A
ABIG Y
,IBBG {A . m

u
mi
J n
BBJMA,fI B
IBNIBfvM
DmC G {Am

u
fZ
JJY
fA AfA BBA ,BA A
BIkA ,j a ABfA
iBA BV A , V
41
an yce olan, her trl noksanlktan uzak

bulunan Allah tesbih ederim. Her trl hamd
Allaha mahsustur. Allahtan baka ilah yoktur ve
Allah en byktr. Azamet sahibi Allahtan baka
g ve kuvvet sahibi yoktur. Allahn da salat ve
selam ettii Allahn Rasul Muhammedin zerine salat ve selam olsun. Ey Allahm! Sana, iman
ederek, Kitabn tasdik ederek, ahdini tutarak,
senin Nebin ve sevgilin olan Muhammede
(s.a.v.) uyarak geldim. Ey Allahm, ben, afv ve
afiyetler istiyorum, dinde olsun, dnya ve ahirette olsun daimi afiyetler istiyorum. Cennetine kavumak ve Cehenneminden kurtulmak istiyorum. (Bana bunlar nasib eyle ya Rabbi.)
Rkn- Yemaniye gelince de:
L
AhB n
Y j a {A n
Y BfA BM A} FI i
i B
B l l
B,iAjIA
V
ABae C iBA
BALi B
duas okunur.
Ey Rabbimiz! Dnyada da ahirette de bize iyilikleri ver. Ey Aziz, ey balamas bol
olan Alemlerin Rabbi! Cehennem ateinden
42
bizi koru. yilerle birlikte bizi Cennetine

girdir.
Ancak, her ne kadar insanlar, pmek iin birbiri ile mcadele etse de Kabenin duvarlar plmez. stelik, burada itiip-kakmak ihram yasaklarna girmektedir. Gerekli olmayan bir hareketi
yapma yar uruna, yasaklara bulamaktan uzak
kalmak elbette ki daha da hayrldr. Bu konuya
ok dikkat etmelidir.
Hacer-l Esvedin yanna gelince de Hacer-l
Esved tekrar selamlanr ve 2. avta balanr.
A , j Y j Z
A ,N I O
J A Ah{ G {A
C
,f
J

I A ,f
J
BC ,f
J
f
J A ,
B G K
J Y {A ,i BA

I hBA B Ah{
nA j A B G j BI k B
A
fq
AjA
BU A BvA
IAh {A
J M
.LBnY j I V
A ki A {A,e BJ S
43
Ey Allahm! Bu ev, senin evindir. Bu Harem, senin haremindir. Gvenlik ise sadece
senden gelen gvenliktir. Kul, senin kulundur. Ben de senin kulunum. Senin kulunun
ocuuyum. Buras, cehennemden sana snanlarn yeridir. Ey Allahm! Bize iman sevdir, onu kalbimize ssle. Bizi, kfrden, fsktan ve isyandan tiksindir. Bizi doruya
erenlerden eyle. Ey Allahm! Bizi, kullarn
yeniden diriltecein gnn azabndan koru.
Cennetine hesabsz girenlerden eyle.
L
AhB n
Y j a {A n
Y BfA BM A} FI i
i B
B l l
B,iAjIA
V
ABae C iBA
BALi B
duas okunur. Hacer-l Esved tekrar selamlanr ve 3. avta balanr.
A rA
I gC G { A
BrA ,j r
Aj A m

BA K
B A
aA m
44
G { A f A A
I g C V
A
Byi
D mC

b
m

,jJ A N
IgCG {A .iBA
PBA BZ
A N

IgC
Ey Allahm! Ben, ekten, irkten, ayrlktan, iki yzllkten, kt ahlaktan, kt
grnten, malma, aileme ve evlatlarma
irkin bir dnten sana snrm.
Ey Allahm! Hi phesiz senin rzan, Cennetini istiyorum. Senin gazabndan ve Cehenneminden yine sana snrm. Ey Allahm! Kabir
fitnesinden de sana snrm, lmn ve hayatn fitnesinden de sana snrm.
L
AhB n
Y j a {A n
Y BfA BM A} FI i
i B
B l l
B,iAjIA
V
ABae C iBA
BALi B
45
BJ g ,AirBm,AijJ (j )BVY U A {A
i fvABBB J BZ Bu
,Ai
DmCG {AiAG PBA

C BU jaC
n
A
M j Al
,N Y i P
BJU
BV A V
A ,QG
BI k A ,j I
B
i BI ,N ki BI L
i .i BA
I
J B
aA ,N C
j b
Ey Allahm bunu kabul edilmi bir hac (veya umre) kl. almalarm kretmeye deer almalardan, gnahlarm affedilmi gnahlardan, amellerimi
de salih ve makbul amellerden eyle. Ey Kalplerde
olanlar bilen Allahm! Beni karanlklardan aydnla
kar. Ey Allahm! Ben senin rahmetini kazandracak
eyleri, mafiretini kazandracak almalar, her trl gnahlardan, ktlklerden kurtuluu, her trl
iyilikte zenginlii, cennete kavumay, ama, cehennemden kurtulmay istiyorum. Beni rzklandrdn
eylere kanaat etmeyi, bunlardan bana verdiklerini
bereketli klman, benim bilmediim, ama, senin bildiin iyilikleri de bana ver.
46
L
AhB n
Y j a {A n
Y BfA BM A} FI i
i B
B l l
B,iAjIA
V
ABae C iBA
BALi B

G

q
j

O
Z
M
C {A
fZ J ~
m
A
U G
u
Y
BI
BfI j I jq
m

J
Dm B j a

DmC G {A AfIC
f
Z

B jq

IgC ,m

u
{A m

u
f
Z

J
g BN m
A

BG I j B B V
A
DmC G
Ey Allahm! Beni, senin glgenden
C

C
baka hi bir glgenin olmad ve senden baka hi
bir eyin baki olmad gnde, senin arnn glgesin47
de glgelendir. Beni, senin peygamberin olan Muhammedin (s.a.v.) havuzundan bir daha hi susamayacak ekilde sula. Ey Allahm! Ben, senden, senin
peygamberin Muhammed (s.a.v.), hangi hayrlar istemise onlar istiyorum. Ve, senin peygamberin Muhammed (s.a.v.), hangi eyden sana snm ise onlardan ben de sana snyorum. Ey Allahm! Ben,
senden cenneti istiyorum. Cennet nimetlerini istiyorum. Cennete yaklatracak, sz, fiil veya amelleri
diliyorum. Rkn- Yemaniye gelince de:
L
AhB n
Y j a {A n
Y BfA BM A} FI i
i B
B l l
B,i AjIA
V
ABae C i BA
BA Li B

G {A
aI IB j R BY
b BB j BB{
BB {A
N
BI , AjY Z
I
C ,
Z
N
{A .j Am AB,Am
z
I
N v
48
j Y
A B O
C ,j
U ,
N I G
.

B A K
Z
M ,
Ey Allahm! Biliyorum, senin benim zerimde pek ok hakkn bulunuyor. Yine senin
yarattklarnla benim aramda da haklar var. Ey
Allahm, senin, benim zerimde olan haklarn
af feyle. Yarattklarna ait olanlarn ykn zerimden kaldr. Helal olan nimetlerinle bana bolluk ver ve haramndan sakndr. Ey mafireti
bol olan Allahm! Sana itaat edip, sana isyan etmekten, senin ltfuna kavuup, senden bakasna muhta olmaktan beni kurtar. Ey Allahm!
u evin gerekten de ok azametlidir. Sen de
ok ereflisin. Ve sen ey Allah! Halimsin, Kerimsin, Azimsin. Beni af feyle, nk sen, af fetmeyi seversin.
L
AhB n
Y j a {A n
Y BfA BM A} FI i
i B
B l l
B,iAjIA
V
ABae C iBA
BALi B
49

BmABki,BeBuB,BBBGDmCG {A
BYv I M BJAY Aj AgBBn BqBaBJ

Y i j P
AfY Ai P
AJ I M
BV A V
AfI
BI k A LBnZ
AfAP
e k Li ,iB
B l l
B
N Y j I ,iBA

.ZBvBI Z
C B
Ey Allahm, ben senden kamil bir iman, sadk bir bilgi, geni bir rzk, huulu, titreyen, rperen, korkan bir kalp, zakir bir dil, temiz ve helal kazan, samimi bir tevbe, ve lmden nce
tevbe istiyorum.
lm annda kolaylk, lmden sonra mafiret ve rahmet ile hesap annda af, Cennetine varmak ve Cehennemden kurtulmak istiyorum.
nk senin rahmetin ok genitir, ey aziz ve ok
balayc olan Allahm. Rabbim, benim ilmimi
artr ve beni salihlerden eyle.
Bylece 7. avtn bitiminde Tavaf tamamlanm
olur. Tavafn sonunda Hacer-l Esved tekrar selamlanr.
50
Daha sonra iki rekat tavaf namaz klnr. Tavaf

Namaz mmkn ise, Makam- brahimi n tarafa
alarak klnr. Eer kalabalk dolaysyla bu mmkn
deil ise Mescidin iinde Kabeye yakn bir yerde klnr. Tavaf Namaznn, birinci rekatnda Kafirun Suresi,
ikinci rekatnda da hlas Suresi okunur. Namaz klmann kerahet olduu zamanlarda bu namaz da klnmaz;
kerahet vakti geince klnr. Tavaf namazndan sonra
msait bir yerde Zemzem imeye gidilir. Zemzem
kuyusundan imek art deildir. Zemzemi Kabeye
dnk olarak imek daha uygundur. Zemzem iildikten sonra da Kabeye dnlerek u dua yaplr:
Bq
Bm
A Bk i BBB
DmC G { A
Bfm

J ~ Y
m
A m
Ae

j CF
j
I , m

u
f
Z

Ey Allahm, ben senden, faydal
j A
bir ilim, geni bir rzk ve her trl dert ve
skntdan kurtulmay istiyorum. Ey ereflilerin ve ikram edenlerin en nde geleni
olan Allahm! Beni, lutfunla ve kereminle,
peygamberin olan efendimiz Muhammedin
(s.a.v.) havuzundan sula.
51
SAY
Kabenin tavaf edilmesinden sonra yaplacak
en nemli ilem hi phesiz Safa ve Merve tepeleri arasnda yaplan saydr. Say da yedi avttan
olumaktadr. j
Say ve Her vele
Say, Safa tepesinden balar ve Merve tepesinde biter. Safa

tepesinden Merve tepesine 4, Merve tepesinden Safa tepesine
ise 3 avt vardr.
Say ederken, yeil direkler arasnda Her vele ile , yani,
insann gl olduunu gsterecek ekilde vakar ve hzla
koarak geilir.
52
Safa tepesine gelindiinde, Kabe Safa tepesinden

selamlanr. Kabe, aynen Hacer-l Esvedin selamlanmas gibi, eller omuz hizalarn az geecek ekilde alarak selamlanr. Kabeye dnk olarak u dua yaplr.
j Bq
AG mi CfIBI CfIC

j ABv
`BU j N
ACO J AWY
B I C
.
j Bq
H Aj a
M

Allahn ve Onun Reslnn balad gibi balyorum: phesiz Safa ve Merve Allahn iaretlerindendir. Kim Kabeyi Hac veya Umre niyeti ile ziyaret
ederse, bu iki tepeyi Tavaf etmesinde bir saknca yoktur. Kim bir iyilie bakas zorlamadan sarlr ve onu
kendiliinden yaparsa, hi pheniz bulunmasn ki,
Allah iyiliklerin karln veren ve her eyi gerekten
de hakkyla bilendir. j Bu duadan sonra Saya niyet
edilir. Sayin niyeti yledir:
-AqC J m
- j ABvAIBm
C Cf
iCG {A
JN j n
(j A
m
).BM W
ZA m
Ey Allahm, Safa ve Merve arasnda, yedi avt
olmak zere, senin rzan iin Hac sayi yapmak
istiyorum. Onu bana kolay kl ve benden kabul
buyur. (Umre yapanlar, Umre Sayi iin niyet eder53
ler.) Sonra Safa tepesine klr ve u ekilde tekbir getirilerek Saye balanr :
C j J C
C
fZA ,jJ C
C j J C
Saya Allah ve Resl gibi balamak
Saya, Allah ve Reslnn balad gibi balyorum diye balamak, Reslllahn: Safa ve Merve Allahn alametlerindendir. Allahn balad ile Saye
balaynz! buyruuna uymak iindir. nnessafa
vel Mer vete... j ABvAG diye balayan ksm
Bakara Suresinin 158. ayetidir. Ayetin zahirine gre,
sanki Say yapmann ehemmiyeti yokmu gibi bir his
ortaya ksa da, Ayetin geli sebebi ile kelimelerin
tam anlamlar iyice gz nne alnmaldr.
Nitekim, Hanefler, ayetin zahir manasnn da hkme dahil edilebilmesi iin Sayi farz derecesine kmayan Vacip olarak kabul etmilerdir. mam afi ve
mam Malik ise Farz olarak kabul etmilerdir. Ayetin inmesine sebeb de u idi: Mslmanlar Kabeyi
tavaftan sonra Safa ile Merve arasnda da Say yapyorlard.
Ancak, o zaman, yani cahiliye dneminde, Safa tepesinde saf, Merve tepesinde de Naile adnda birer
put vard. Mrikler, her Sayde bunlara ellerini srerler, putlardan imdad beklerlerdi. Mminler, put54
larn temizlenmesinden sonra bile, bu irk alametleri dolaysyla, Safa ve Merve arasndaki Sayi, irke
gtrr bir yol olarak dndler. Fakat, iin asln
Mrikler bozduu iin, yani asl Sayda putlar olmayp, sonradan mrikler tarafndan ilave yapld
iin, Safa ve Merve arasnda Say yapmakta saknca
olmad ayetle tesbit edilmi oldu. Resullullahn bu
ayete istinaden yapm olduu uygulamalara gre de
anlam byledir.
Sayin 1. avtnda okunacak dua:
fZA AjJ j J C C ,jJ C C j J C C j J C C

j I j A fZI A BZJ m ,AjR
G {G .ABIA Y,uC
Z
fZA
A ,
j q
fY

,j bA fI P
Y O
.jv A ,j f
Allah en byktr,
q
Allah en byktr, Allah en byktr, Allah byklerin en bydr. Allaha ok ok krler olsun, nk her trl hamd ona yaplr.. Her eyden mnezzeh olan Allah, azamet sahibidir. Ona
55
gece gndz, sonsuz hamdederiz. Azamet sahibi

Allahtan baka g ve kuvvet sahibi yoktur. Tek
olan Allahn kendisinden baka hi bir ilah yoktur.
Onun orta da yoktur. Mlk ve iktidar Onundur.
Hamd Onundur. O, diriltir ve ldrr. O kendisi,
diridir ve hi lmez. Hayr da Onun elindedir. O
her eye hakkyla gc yetendir. Ve dn de Ona
olacaktr. Merve tepesine gelince u ayeti kerime okunur:
O
J A WY ,j Bq

j ABvAG
,BI
C
`
BU j N
AC
M
.
j Bq } H Aj a
Merveden, Safa tepesine doru ikinci avta
balanr.
G {G fZA j J C C j J C CjJ C C
Af J Y Bu h
b
N hA fvAejA fYAA
hA

A
jq

M j J
e Cl A LBN O
G { A AjJ
56
B j
B BI i BMj AB
Be K
VN m
C
..eBA bM
G
Allah en byktr, Allah en byktr, Allah en
byktr. Hamd sadece Allahadr. Allahdan baka
hi bir ilah yoktur. O Allah ki, yalnzca bir tekdir ve
her ey kendisine muhtatr. Ve O Allahn, ne yolda ne de ocuu vardr. Onun mlknde ve iktidarnda ortak olamaz ve olmaz. lerini yapmas iin de bir
yardmcya ihtiyac da olmaz. yleyse, O Allah en
byk bil ve yle inan. Ey Allahm! Sen phesiz indirdiin kitabnda yle diyorsun: Bana dua edin, yalvarn, size de hemen cevap verip karln bahedeyim. Rabbimiz, bize emrettiin gibi sana gelip yalvaryoruz: Bizi affeyle! nk sen hi bir zaman vaadine
muhalefet etmezsin!
Safa tepesine gelince u ayeti kerime okunur:
O
J A WY ,j Bq

j ABvAG
,B I
C
`
BU j N
AC
M
.
j Bq } H Aj a
Safadan, Merveye doru nc avta balanr.
57
CjJ C C
Ai B MCBI i fZA j J CCjJ C
j bA DmCG { A j f q
A
G B j
j N m
A U E U B
N Y i
DmCJh
M
k BVM j
A Y i Aj
AL
i YAjAYiCB
A O
A G B M G,MB
Allah en byktr, Allah en byktr.j
A l
A
Allah en byktr. Hamd sadece Allahadr. Ey Rabbimiz! Bize nurunu tamamla. Bizi affeyle. nk sen
hereyi yapmaya hakkyla kadirsin. Ey Allahm! Senden hayrn hepsini istiyorum, erken olann da ge
olann da istiyorum. Senden gnahlarmn balanmasn diliyorum. Ey merhametlilerin en merhametlisi, senden ayn zamanda rahmetini de diliyorum. Ey
Rabbim! Beni bala, bana rahmet et. Kusurlarm
affet, bildiin gnahlarm da sil. nk sen, bizim
bilmediimizi bilensin. phesiz ki sen izzet sahiplerinin en ycesi ve en ereflisisin. Merve tepesine gelince u ayeti kerime okunur:
O
J A WY ,j Bq

j ABvAG
,B I
C
`
BU j N
AC
58
.
j Bq } H Aj a
M
Merveden, Safa tepesine doru drdnc
avta balanr.
G {A f
ZA j J C C j J C C j J C C

M B j q

I gC , M B j a

DmC
A
G {G L
G M B
j N m
C

A f AeBvA mifZ
J A Z A A

k MC m N f
B
DmC G {A
nBC BNM NY
Allah en byktr,
Allah en byktr. Allah en byktr. Hamd sadece
Allahadr. Allahm, ben senden senin bildiin hayrlar diliyorum. Senin bildiin ktlklerden de sana
snyorum. Ve senin bildiin her eyden de senden
balanmam istiyorum. nk btn gayb alemini
ve bizim bilmediimizi her eyi bilen yalnzca sensin.
Allahtan baka ilah yoktur. Ki O Allah, tek mlk ve
iktidar sahibidir, tek gerek olan Haktr ve Mbindir. Muhammed de Allahn Rasuludur. O da her e59
yi doru syleyen ve vaadine gvenilendir. Ya Rabbi,

beni slm ile hidayetlendirdiin gibi, beni ondan
ayrma da. Beni mslman olarak vefat ettir.
O
J A WY ,j Bq

j ABvAG
,BI
C
`
BU j N
AC
M
.
j Bq } H Aj a
Safadan, Merveye doru beinci avta balanr.
C j J C C
BZJ m ,fZA ,j J C
C j J C
CB
BZJ m
,CB
j q

Y
Dq
Bj q B
G K
,BI k B
J Y { A ,CB
AB
BU A BvAnA j AB G j
.j C j n
,ifu `
j q
AL
i
fq
AjA
Allah en byktr, Allah en byktr, Allah
en byktr. Hamd sadece Allahadr. Sen
hereyden mnezzehsin. Biz sana gerei gibi, se60
nin hakkn olduu gibi kredemiyoruz. Seni

sana layk olan ekliyle tenzih ederiz. Ey Allahm! Bize iman sevdir. Onu gnllerimize,
kalplerimize naket! Bizi, kfrden, fasklktan, sana isyan etmekten tiksindir. Ve bizi doru yola erenlerden eyle. Ey rabbim! Kalbimi
a, gnlm genilet. Ve ilerimi de kolay eyle.
Merve tepesine gelince u ayeti kerime okunur:
O
J A WY ,j Bq

j ABvAG
,BI
C
`
BU j N
AC
M
.
j Bq } H Aj a
Merveden, Safa tepesine doru altnc avta balanr.
fY
G {G fZA j J C C j J C CjJ C C
{G ,fY L
AlY A l , fJ jv ,f

fu
G G
j
G
f
A
v b , B fJ
BA ,N AfA
DmC G {A,j BA
61
B Aj ahBfZA {A A
Allah en byktr, Allah en byktr, Allah en
byktr. Hamd sadece Allahadr. Tek olan Allahtan
baka ilah yoktur. Ki O Allah, vaadna sadktr. Kuluna yardm eder. slma dmanlk eden gruplar da
tek bana hezimete uratr ve uratmtr da. Allahtan baka ilah yoktur, Ondan bakasna da ibadet
ve kulluk etmeyiz. Kafirler ho grmese de Onun dini
en doru dindir. Ey Allahm! Bana hidayet ve takva
diliyorum, af ve zenginlik diliyorum. Allahm,
hamd sana mahsustur. Bunu dilimizle de sylyoruz. Bu sylediimiz ne gzeldir.
O
J A WY ,j Bq

j ABvAG
,B I
C
`
BU j N
AC
M
.
j Bq } H Aj a
Safadan, Merveye doru yedinci ve son avta balanr.
AjR fZA ,AjJ j J C C j J C C j J C C

G j ,J k BA
J Y {A
G K
62
.fq
AjA
U A ,BvA nA j A
, M B
k BVM ,j M

A,Y i A j
ALi
j A l
A O
C G, B M G
Allah en byktr, Allah en byktr, Allah
en byktr. Onu byklerin en by olarak
tekbirle anarm. Allaha ok ok krler olsun.
Allahm! Bize iman sevdir. Onu gnlme, kalbime naket! Beni, kfrden, fasklktan, sana isyan etmekten tiksindir. Ve beni doru yola erenlerden eyle. Rabbim. Bana merhamet et, beni bala. Bana ikram et, ve sadece senin bildiklerini
de affeyle. nk, bizim bilmediimizi sen elbette biliyorsun. Ve sen hi phe yok ki, ikram
edenlerin, affedenlerin en izzetlisisin.
Merve tepesine gelince u ayeti kerime okunur:
O
J A WY ,j Bq

j ABvAG
,B I
C
`
BU j N
AC
M
.
j Bq } H Aj a
Bu ekilde 7. avttan sonra Say biter ve dua edilir:
j q

N BA B AB B ,B
J M BI i
63
m A BA ,BM
j
,B C
j N I Y i A { A.B ~
C BM BU
Ai O
BA
, B
MC C Y i AN I CBuBA
YiC B

yj B ,jAnYk i A
Ey Rabbimiz! Bizden kabul buyur.
Y AjA
Bize afiyet ver, bizi bala. Sana itaat etmekte ve

kretmekte bize yardm eyle. Senden bakasn bize vekil klma. Tam ve kamil bir iman ve slma
ulamamz iin bize yardm et. Bizi, senin raz olacan ekilde vefat ettir. Allahm. Bana ac, beni yaattn srece, bende kalan isyanla ilgili hereyden
uzaklamama yardmc ol. Allahm, bana ac ki, ie
yaramaz bo ilerle uramay bana zor greyim. Beni senin raz olacan eylerle rzklandr, ey merhametlilerin en merhametlisi olan Allahm.
Sayin bitiminden sonra iki nemli durum vardr.
1- frad ve Kran Hacc yapanlar, ihramdan kmazlar.
frad Hacc yapann, yapm olduu bu say, ziyaret tavafnn
say; Hacc- Kran yapann say da Umrenin say olmu
olur. Hacc- Kran yapann ihram devam ettii iin, bir Kudm
tavaf yapar, ardndan da farz tavafn sayini yaparsa, Bayram
gnlerinde yapaca farz tavafdan sonra say yapmaz.
2- Temettu Hacc yapanlar ise, bu say ile Umreyi tamamlam olurlar. Tra olarak ihramdan kar ve tamamen helal
duruma gemi olur.
64
HAC GNLER
Asl Hac vazifeleri, Hicri aylardan Zilhicce aynn 8. gn balar. imdi Haccn yapld bu gnleri grelim.
7 Zilhicce: Kabede le namazndan sonra bir hutbe
verilir. Bu hutbede, Hac ile ilgili bilgiler aklanr.
8 Zilhicce: Bu gne Yevm-i Terviye denir. Bu gn,
Mekkeden Minaya hareket edilir. Temettu Haccna niyet
edenler bu gn yeniden ihrama girerler ve onlar iin yeniden ihram yasaklar balar. Zilhiccenin 8. gn Minaya hareket edilir; Hanef Mezhebine gre Snnettir. Yevm-i Terviye: Kelime anlamyla, bol bol su alma, gn demektir. Haclar bu gnde, Arafat vakfesi iin bol bol su alrlar ve hayvanlarn ona gre hazrlarlard. Bir baka rivayete gre de,
Hz. brahim (a.s.) olu smaili (a.s.) Kurban ettiini o gece
ryasnda grmtr. Bunun iin Rya gn anlamna da
gelebilir.
9 Zilhicce: Yevm-i Arefe: Arefe Gn denmesinin
pek ok anlam vardr. Arafat Vakfesi bu gn yaplr.
9- 13 Zilhicce: Bu gnlere Eyyam- Terik denir. Farz
namazlardan sonra terik tekbirleri getirilir. Terik gnlerinin sonuncusu olan 13 Zilhicce, haccn bittii gndr.
10-13 Zilhicce: Eyyam-i Nahr: Kurban kesme gnleri demektir. Nitekim, 10 Zilhicce Kurban Bayramnn birinci gndr.
10-13 Zilhicce: Eyyam-i Cemarat: eytan talama
gnleri. eytan talama 10 Zilhiccede Akabe Cemresine
(Byk eytan) ta atlarak balar.
13 Zilhicce: Bayramn, teriklerin ve cemrelerin bittii
gndr.
65
Zilhicce aynn 9. gn
zeval vaktinden (le
vaktinden) sonra, Kurban Bayram 1. gn fecrin douuna kadar olan zamandr. Vacip olan, 9 Zilhicce gn
gne batana kadar olan zamandr.
Arafat Vakfesinin
Vakfesinin vakti
vakti
Arafat
Zilhiccenin 10. gn
fecrin douundan sonra balar ve Kurban Bayramnn ilk gn iinde yaplmas vaciptir. Bayramn ilk gnnde mazeretsiz
olarak eda edilmezse, bir kk ba kurban kesilir.
Haccn rkn olduu iin de mutlaka yerine getirilmesi
gerekir. Eda edilme mddeti mr boyu devam eder.
Ziyaret Tavafnn
Tavafnn vakti
vakti
Ziyaret
Yaplmaynca Kurban gerektiren vacipler
12345-
hraml olarak mikat gemek.

Ziyaret Tavafn abdestli olarak yapmak.
Tavafda avret yerlerini rtmek.
Tavafa Hacer-l Esvedden balamak.
Tavaf, Hatim, Hicr-i smail gibi isimleri bulunan, ancak bugn Kabenin dnda imi
gibi grnen ksmn dndan yapmak gerekir. Zira bu ksm Kabedendir.
6- Her tavaftan sonra iki rekat namaz klmak.
7- Safa ile Merve arasnda Say etmek ve
Saye Safadan balamak.
66
8- zr olmayanlarn, Tavaf ve Sayi yryerek yapmalar.

9- Mzdelifede Vakfe yapmak.
10- Bayramn birinci gn, Akabeye, (byk
eytana) atlacak olan talar tra olmadan
atmak.
11- Kran ve Temettu Haccn yapanlarn, Harem dahilinde Kurban kesmeleri.
12- Kurban, birinci talama ile tra olma arasnda kesmek.
13- Salar tra etmek veya ksaltmak.
14- Tra olmay, Akabe (Byk eytan) talanp, Kurban kesildikten sonra yapmak.
15- Ziyaret Tavafn, Bayramn ilk gn
iinde yapmak.
16- Ziyaret Tavafn mutlaka 4 farz olmak
zere, 7 avt olarak yapmak.
18- Mikat dndan gelenlerin, Veda Tavafn
yapmalar gerekir. Kadnlarn zel hallerinin
devam halinde Veda Tavaf yapma zorunluluu yoktur.
18- Arafatta, le ile akam arasnda vakfe
yapmak.
67
Ta
lam
tan
ey
HACCIN YAPILDII YERLER
a Ye
r le r
KABE
Mina
Mina adrlar
Mzdelife
sahas
Mzdelifede vakfe
Nemire Mescidi ve Arafat. Bu mescidin

bir ksm Arafat dndadr.
Cebel-i Rahme
Arafat
sahas
68
ARAFAT VAKFES
VAKFES
ARAFAT
Arafat Vakfesi, Haccn olmazsa olmaz rkunlarndan biridir.

Haccn iki rknnden birisi olan Arafat Vakfesi,
Zilhicce aynn 9. gn yaplr. Haclar, gerek Mekkeden gerekse Minadan, Arefe Gn le namazna kadar Arafata gelmeye gayret ederler.
Ancak Arafat Vakfesinin vakti, le namaz vaktiyle girip, Bayram gn gne domadan biraz nceye kadardr.
Bu zaman zarfnda her ne hal ile olursa olsun bir
an bile Arafatta, Arafat snrlar iinde bulunan kim69
se bu rkn yerine
getirmi
saylr.
Arefe gn, Vakfeyi Cebel-i Rahme
yaknlarnda yapmak efdal ise de,
Arafatda Akam
Hac messesesinin
haclara ayrdklar yerler sebebiyle, Vakfe, Arafat
snrlar iinde her yerde yaplr.
Bu gnn zelliklerinden birisi de le Namaz
ile kindi Namaznn Cem edilmesidir. le Namaz
vaktinde iki namaz birden klnr. nce kamet getirilerek le namaz, arkasndan da snnetler klnmadan hemen yeni bir kamet ile kindi namaz cemaatla klnr. Ve bundan sonra dua yaplr. steyen istedii duay yapabilir. stedii kadar uzatabilir. stedii
kadar nafile namaz klabilir. nk, bu gn Cenab-
Hakka yaplan niyazlar boa gitmez.
Peygamber efendimizin yapt Arafat duas
yledir:
fZA
A ,
jq
f
Y G {G
j bA fI AfIC P
Y O
BI
Z

UA {A jvA G jf
q

70
`jq
A {A i jvI Ai m
Ai J
Bn f

Y A j A j n
,ifu
Tek olan Allahtan baka ilah yoktur. Ki
Onun orta da yoktur. Mlk ve iktidar sadece
Onundur.
Hamd da sadece Onadr. Ve O, diriltir, ldrr. Kendisi ise diridir, bakidir, hi bir zaman sonsuza kadar lmez. Hayr, Onun elindedir. O, her eye hakkyla gc yetendir. Dn
yine Ona olacaktr. Ey Allahm kalbimi nurla
doldur. ittiimi (kulam) de nurla doldur.
Grdm (gzm) de nurla doldur. Allahm! Kalbimi a, gnlm genilet. lerimi
san eyle. Dilimden de balar z.
Peygamber efendimiz hicretin 10. ylnda, 120 bin
kadar mslmanla birlikte yapt son haccnda, (ki
71
Arafatdaki Cebel-i Rahme

buna Veda Hacc da denir) bir hutbe irad eylediler.
Bu hutbe Veda Hutbesi olarak bilinir. Bu hutbeyi
dinleyen Ashab, peygamberimizin adeta veda eder
bir nitelikte yapt konumadan dolay ylesine mteessir oldular ki, hepsi de hngr hngr aladlar.
Peygamber efendimiz bu hutbesinde, btn cahiliyye geleneklerini ve kurallarn kaldrd.
nsan haklarn garanti altna ald ve zengin-fakir,
mevki sahibi, mevki sahibi olmayan arasndaki ayrm da yerle bir etti.
Ve sonunda da ashabna sorarak, Tebli ettim
mi? diye 3 kez tekrarlad ve Ashab da kez Evet
tebli ettin ya Resullallah diyerek ahitlik etti,
gz ya dkt.
72
Mzdelife
MZDELFE VAKFES
9 Zilhicceyi 10 Zilhicceye balayan gece, Arafat
Vakfesini tamamlayan haclar buradan Mzdelifeye
hareket ederler.
Mzdelifedede vakfe yaparlar. Mzdelife vakfesinin vakti ise Arafat Vakfesinden sonra balar ve yine Bayramn birinci gn gne domadan nce biter. Mzdelife Vakfesi vacip olduu iin, karldnda Hac iade edilmez. Bunun yerine bir Kurban
ceza olarak kesilir.
Peygamber efendimiz Mzdelife vakfesini
Mearu-l Haram denilen mevkide yapmtr. Kalabalk dolaysyla peygamber efendimizin baz snnetlerine uyamamak elbette ki ac vericidir.
Ne varki, yine Cenab- Hakkn emirleri ile Peygamberimizin srarla yapageldikleri vacipleri yerine
73
getirmek daha da evladr.

Mzdelifede Akam ile Yats namaz cem edilir.
Yalnz bu sefer, Akam namaz, Yats namaz vaktinde klnr.
Cemaatle klnmas elbette ki daha da evladr.
Mzdelifede eytan talamak iin, ta toplanabilir.
Mzdelifede imkan bulup ta toplanamamsa Minada da ta toplanabilir. Talarn toplam says takriben 70tir.
Mzdelifeden, sabah namaz klnp, vakfe yapldktan sonra Minaya hareket edilir. Artk, bayramn 1. gndr. Yani 10 Zilhiccedir.
MNA (BAYRAMIN 1. GN)

10 Zilhicce: Yevm-i Nahr: Yani Kurban Gn.
Mina, Haccn bittiine dair iaretleri verir ve ihramdan nce burada klr.
hramdan kmaya Tahalll denilir. Yani; yasak
edilen eylerin tekrar helal klnmasdr.
Elbise karlm olsa da ihram devam eder.
unu unutmamak gerekir ki, ihramdan asl olarak Tavaf-ul fade veya Ziyaret Tavaf denilen ve
Haccn vazgeilemeyecek rkn olan tavaf yapldktan sonra klr. Minadaki grevler Kurban
Bayramnn 1. gn balar.
74
eytan talarken
Minada yaplacak iler unlardr:
1- eytan talama,
2- Temettu ve Kran Hacc yapanlarn Kurban
kesmesi,
3- Salarn ksaltlmas veya tra edilmesi.
eytan talama, Mzdelifeden dnen haclarn ilk
nce yapacaklar i Akabe Cemresini atmalar, yani
byk eytan talamalardr.
Akabe Cemresi, yani byk eytan, Bayramn birinci gn sabahtan itibaren ikinci gn sabah gne
domadan biraz nceye kadar atlabilir. Talama 7
ta ile yaplr ve u dua ile balanr:
nI
I l Y Br
B
i ,jJ C C
75
Mina
eytana ve ona uyanlara ramen, Bismillahi
Allahu Ekber.
Bu ekilde, 7 ta, belirlenmi olan blgeye atlr. Yalnz, burada dikkat edilmesi gereken husus,
talarn mutlaka, belirlenmi olan blge iine drlmesi ve bakalarna eziyet verilmemesidir.
zdiham dolaysyla pek ok kiinin burada hayatn kaybettii de olmutur. Bunun iin ok tedbirli olmak gerekmektedir. Byk eytan denilen
Akabe cemresinin atlmasndan sonra;
76
a- frad Hacc yapanlar isterlerse Kurban kesmezler, salarn keserek veya ksaltarak ihramdan kabilirler. Fakat, u anda ihramdan kmak,
ihram yasaklarnn hepsinin bittii anlamna gelmemektedir.
b- Kran veya Temettu Hacc yapanlar, Kurbanlarn keserler ve salarn ksaltarak veya tra
ederek ihramdan karlar. Kadnlar, erkeklerin
grmeyecekleri ekilde sadece salarnn bir parasn keserek ihramdan karlar. Salar bakasn
rahatsz edecek ekilde saa-sola atlmamaldr.
ZYARET TAVAFI
Haccn rknlerinden olan bu tavafn Zilhiccenin 10. gn, yani Bayramn birinci gn Kurban
kesip tra olduktan sonra yaplmas evladr.
Bayramn ikinci ve nc gnleri de Ziyaret tavaf yaplabilir. zrsz olarak ziyaret tavafn bu
gnlerde yapmayanlar, ge de olsa tavaflarn mutlaka yaparlar. zel haldeki bir kadn ise, tavafn, zr
getii zaman yapar.
Ziyaret tavaf aynen dier tavaflar gibi yaplr. Bu
tavaf yapldktan sonra hramdan tamamyla klr.
Ve hram yasaklar tamamen ortadan kalkar. Ziyaret
Tavafna, Tavaf-ul fada de denilir.
77
BAYRAMIN 2. GN
Bayramn 2. gn (11 zilhicce) yine Cemre gndr. Bu gn talar leden sonra, afak doana
kadar atlr. Ne varki, bu sefer eytan da talanr.
eytan talamaya nce kk eytandan
balanr ve srasyla orta eytana ve byk eytana
ta atlr. Her bir eytana 7er ta atlr. Bugn
atlacak olan talarn toplam bylece 21 olur.
BAYRAMIN 3. GN
Bayramn 3. gn (12 Zilhicce) de Cemre
gndr. Bu gnde de eytan talamaya kk
eytandan balayarak byk eytana doru gidilir.
Vakit, yine leden sonra, afak doana
kadardr. Bu gn de toplam 21 ta atlr.
BAYRAMIN 4. GN
Bayramn 4. gn (13 Zilhicce) duruma gre
cemre gndr. Yani bu gn de eytan talanr; fakat
bu, Minada kalma durumuna gre deimektedir.
afilere gre 3. gn gne batmadan evvel Minay
terketmeyenler 4. gn cemreye devam ederler.
Haneflere gre, 4. gn fecr domadan nce Minay
terketmemi olan haclarn cemre atmas gerekir.
78
VEDA TAVAFI
Farz tavafn bitmi olmas Haccn tamamland
anlamna geldii iin (eytan talamak da gerekmedii
iin), 14 Zilhicceden itibaren haclar Mekkeden
ayrlabilirler. Mekkeden ayrlmadan nce ise Veda
Tavaf yaplmaldr. Veda Tavafndan sonra Say
yaplmaz. Tavaf esnasnda Remel ve ztiba da yaplmaz.
zel haldeki kadnlarn, eer vakitleri yetmiyorsa,
Veda tavaf yapmalar gerekmez.
Veda tavaf yaplnca artk Hac vazifeleri bitmitir.
Bundan sonra duruma gre Mekkeden ayrlnabilir.
79
PEYGAMBER EHR
AYDINLIK BELDE
M E D N E
Mescid-i Nebevi
MEDNE- MNEVVERE
MEDNE-
MNEVVEREY ZYARET
Medine ziyareti
duruma gre,
Hac veya Umreden nce veya sonra yaplabilir. Zira, Medine, ziyaretleri ne Haccn ne
de Umrenin artlarndan deildir. Bunun
iin hi bir zaman kstlamas yoktur.
81
slm tarihinin en nemli ehri olan Medineye

slmdan nce Yesrib denilir idi. Peygamberimizin
Mekkeden Hicret ederek yerlemesi ile birlikte burasnn ad Medine-i Mnevvere: Aydnlk ehir, Aydnlatc ehir ve Belde-i Tayyibe: ok gzel ve hayrlarla
dolu ehir oldu.
Medine, peygamberimize gelen Vahyin hayata geirildii, slm sistemin uygulamaya konulduu beldedir. Her trl, bask ve ikenceler sonunda Cenab-
Haktan Hicret izni alan peygamberimiz Medineye gelmeden nce bu ehir halknn nde gelenleri ile bir anlama imzalad. Bu anlamaya Biat da denir. Biat, nsanlarn ilerini grmek, pek ok konuda vekil tayin ederek
zellikle insanlar arasndaki ilikilerde hakemlii artsz
kabul etmektir. Medine halknn mslman olanlar
Mekkeye gelerek Peygamberimizle bu minval zere
Biatlemilerdi. Biatlerinin en nemli noktas: Hkm
koyma ve davalara bakma hakk Medinelilerin olmasna ramen bu hakk artsz olarak Peygyamberimize
devretmi olmalardr.
Vahiyden baka bir ey ile davranmayan Peygamberimiz, yer yznn en son, en adil ve en aydnlk olan
sistemini hem kurallara balad hem de bunu uygulad.
Medinenin ve peygamberimizin zamanndaki insanlarn dinlerinin ayn olmad bir gerektir. Yahudi ve
Hristiyan topluluklar ile mehur olan Medine, ayn za82
manda, atmalarn ve kavgalarn asrlarca srd bir

toplumda, yepyeni, ama, kardelii hakim klan, adaletten hi sapmayan, Allaha ibadetin en stn davran olduunu sergileyen bir merkez haline geldi.
Peygamberimizin ok sevdii ata yurdu olan Mekkede ayn zamanda Haccn yapld ve Namazlarda ynelinecek istikamet, yani Kble de bulunuyordu. Kabe,
stelik Peygamberimizin atas Hz. brahim tarafndan
ina edilmiti. Buna ramen, peygamberimiz Mekkenin fethi ile burada kalmayarak kendi ehrine yani
Medineye geri dnmt. slmn izzet ve erefinin
hem korunduu hem de her tarafa yayld bir merkez
olan Medine halk, peygamberimizi hi grmemi ve
hatta ona, hepsi birden iman etmi olmamasna ramen
Allahn Rasuln barna bast. Onu, dmanlarna
kar korudu, ortak bir mcadele verdi. Ve peygamberimiz de Medine halkn korudu, onlarla birlikte dmana
kar durdu. Elbette ki, tabii grevi olan risalet grevini
de en iyi bir ekilde icra ederek Kyamete kadar baki
olacak bir ilahi nizam yerletirdi.
te bu ehirdeki Mescid-i Nebevi, dnyada ibadet
amacyla ziyaret edilecek mescidlerin ikincisidir. Bu
mescidlerin birincisi Mescid-i Haramdr.
Mescid-i Nebeviye gemeden nce Peygamber
efendimizin Medineye geldiinde yaptrd ilk mescidden balayalm.
83
KUBA MESCD
Trkede Kuba mescidi olarak telaffuz edilen
bu mescidin asl ad Kuba Mescididir.
Peygamber efendimize ve mslmanlara kar
oynanan oyunlardan biri olan Mescid-i Dirar (Zararl
Mescid), ite bu Kuba Mescidine muhalefet olsun
diye ina edilmiti.
Kuba Mescidi Medinenin gneyine der.
Peygamberimiz ile Hz. Ebu Bekir, Mekkeden hicretlerinden sonra, Medineye ulamadan nce Kubada
konakladlar. ki hafta sren bu konaklama esnasnda bir mescid ina edildi. Bizzat peygamberimiz de
bu mescidin inasnda hazr bulundu.
Kuran- Kerimde bu mescid ile ilgili ok nemli bir ayet bulunmaktadr.
84
Mslmanlarn arasna fitne sokmak amacyla

fitneci mnafklar tarafndan ina edilen Mescid-i Drara kar, Kuba Mescidi, Cenab- Allah tarafndan
vahiyle savunulmutur.
Tevbe Suresinin 108. ayetinde mealen yle buyurulmutur:
Asla, o Drar Mescidinde hi bir zaman
namaza durma. Ta ilk gnnde, temeli takva
zerine kurulan mescid (Kuba Mescidi) senin, iinde namaz klmana elbette daha layktr.
Orada, tertemiz olmay arzu eden insanlar vardr. Allah da zaten ok temizlenenleri sever.
Bu ayeti kerimenin inmesi ile birlikte, Ashab-
Kiram hemen Mescid-i Drar ykarak yok etmitir.
Rivayete gre, peygamberimiz de bu mesciddeki namazn nemine yle iaret etmitir:
Kim, Kuba Mescidinde namaz klarsa
onun iin bir Umre sevabna denk sevab vardr. Bunun iin Kuba Mescidi nemli bir mesciddir ve mnafklarn oyunlarn boa karmann semboldr.
Peygamberimiz de zaman zaman, zel olarak bu
mescidde namaz klmak zere oraya gelmilerdir.
85
CUMA MESCD
Kuba Mescidinin bulunduu yer, peygamberimiz zamannda Medinenin dnda idi. Peygamberimiz, Kubada yaklak olarak iki hafta kaldlar. ki
haftann sonunda Medineye doru yola koyulan
peygamberimiz ve ashab Kubadan biraz hareket
edince Cuma namaz vakti girdi. Peygamberimiz, ashabn durdurdu ve bir hutbe irad eyledi.
Sonra da iki rekat namaz kldrd. Peygamberimiz tarafndan kldrlan ilk Cuma namaz bu namazdr. Bundan sonra bu yer, Cuma Mescidi olarak adlandrld. Hicretten ve Cuma namaznn farz klnmasndan nce de Medinede Cuma namaz klnmt.
Cuma Mescidi, Kuba Mescidinin yaklak 1000
metre kadar Medine tarafndadr.
86
MESCD- NEBEV
Mescid-i Nebeviye ayn zamanda Haremn Nebi de denir. nk, peyamberimizin evi ayn zamanda bu mescidde idi. Medineye yerleen peygamber
efendimiz btn mslmanlarn itiraki ile bir mescid ve kendisi ile birlikte ailesinin kalaca bir yer ina ettiler. Efendimiz, bu camiin inaatnda da bizzat
altlar. Zaten peygamberimiz btn ina almalarna bizzat katlmtr.
Peygamberimiz ile
Yukardaki resim:
birlikte iki rnek halifesi
Mescid-i Nebevinin iinde
Hz. Ebu Bekir (r.a.) ve bulunan Peygamberimizin
Hz. merin (r.a.) de def- kabri (okla iaretli) ile Hz.
nedildii bu Mescidde Ebu Bekir ve merin kabiribadet nemlidir. Vahyin lerinin bulunduu ksm.
87
hkmlerinin bir bir uyguland, fakirlerin, mazlumlarn, yolda kalmlarn, hakl olup gc yetmeyenlerin haklarna kavutuu, hi kimsenin Allahtan
baka bireyden korkmad, ama buna ramen
herkesin emin olduu bir sistem burada uyguland.
Snnet-i Rasl burada kemale erdi. nsanlar tek rnek olarak alabilecekleri Nebiyi burada buldular ve
burada onun ndan nasiplendiler.
Yani bu mescid, sadece, bir ibadet yeri deil ayn zamanda bir ynetim ve ilim merkeziydi de.
Haccn gereklerinden olmasa bile, peygamber
efendimizin ziyaretine vakit ayrmak elbette ki nemlidir ve ayn zamanda vazifedir. Peygamberimiz,
Kim beni vefatmdan sonra ziyaret ederse, beni hayatmda ziyaret etmi gibidir, buyurmulardr. (Feyzll Kadir) Bir dier rivayete gre: Benim mescidimde 40 rekat (8 gn) namaz klan
kimsenin gnahlar balanr, buyurmutur.
(Et-Tergib ve Tehzib) Buna binaen, bugn, mslmanlar, frsatn bulmu iken Medinede en az 40 vakit namaz Mescid-i Nebevide klarlar.
88
MESCD- NEBEVY ZYARET ADABI
Hz. PEYGAMBER
ZYARET
Peygamberimizin huzur-u
saadetlerinde sesi ykseltmek, sesli olarak alamak, bulunduklar yerlerin duvarlarna el srerek, yz srerek, yalvarmak, Allahdan deil de,
peygamberden bireyler istemek, uygun deildir.
Peygamber de bizim gibi
bir kul idi. Ancak o her an Cenab- Hakkn muhafazas altnda, insanlara tebli vazifesini
yapyordu. O gerekten de stn bir insand. Ayet-i Kerimede, peygamberin huzurunda
sesin ykseltilmemesi ve
onun sylediklerinin kabul
edilmesi istenmi ve byle emredilmitir. Onun iindir ki
Huzur-u Resulde bu adaba uymak hem Allahn Resulunun
tavsiye ettii bir yol, hem de,
Onun getirdii dinin zelliklerindendir.
Mescid-i Nebevi grldnde Tevhid okunur:
fZ
G {G
j J C }C mi
unu unutmaynz
ki, ibadet edilecek tek
varlk vardr o da alemlerin Rabbi olan Allahtr.
Kimi cahiller, Mescid-i
Nebevide Peygamberimize yakmayan bir ekilde ibadet etmektedir.
Bu ok yanltr.
Mescid-i Nebevide
klnacak olan 2 rekat Namaz Ravda en Nebev
(Peygamberin bahesi) veya Ravda-i Mutahhara
(Tertemiz Bahe) diye bilinen yerdir. Yani, burada
klnan namazn sevab
daha oktur. Ravda, Pey89
gamber efendimizin kabri ile minberi arasndaki yerdir.

Bugn, Mescid-i Nebevinin Minberi biraz ileride iken
Peygamberimizin minberi biraz geride durmaktadr.
Bu Ravda ile ilgili olarak peygamber efendimiz yle buyurdular: Benim evim ile benim minberimin
arasnda, cennet bahelerinden bir bahe vardr.
(Ahmet ibn Hanbel: Msnet) Peygamberimiz, bugn,
kendi evinin bulunduu yerde defnedilmitir. Peygamber
efendimizin kabrinin nne gelindiinde selam verilir. Zira Cenab- Hak, Ahzab Suresinin 56. ayetinde yle buyurmaktadr: phesiz ki Allah ve Melekleri o peygambere ok salat ederler. Ey man edenler! Siz de
ona salat edin, tam bir teslimiyetle de selam verin!
Resulullahn nnde Ona srekli selam ve salat getirilir.
Ona salat ve selam getirmek Allahn emridir.
Bu emre ve peygamber efendimizin kabir ziyaretlerindeki snnetine uyarak, selam verilir.
MBj I Y i mi B
nA
m E f
Z
u
{A
BA B Dn Y I FqG BG
Ey Allahn Rasulu, Allahn selam, rahmeti ve
yine Onun bereketi sana olsun. Allahm! Muhammede ve onun ehline salat et. naallah biz de size
kavuacaz. Allahtan size ve bize afiyet isteriz.
90
Bylece selam verildikten sonra bir metre kadar

sa tarafta Hz. Ebu Bekirin (r.a.) kabri bulunur. Buraya
gelince de Hz. Ebu Bekir selamlanr:
n
A mi a B
nA
MBj I Y i j I BIC B
BA B Dn Y I FqG BG
Selam sana ey Allahn Rasulnn halifesi. Ey Ebu Bekir, Allahn selam, rahmeti ve
yine onun bereketi sana olsun. Biz de phesiz
size kavuanlardan olacaz. Hem kendimize ve
hem de size Allahtan afiyet dileriz.
Buradan yine 1 metre kadar sada da Hz. merin
(r.a.) kabri bulunur. Orada da Hz. mer selamlanr:
B
nAAjCB
nA
I j
MBjI Y i L
BbA
BA B Dn Y I FqGBG
Selam sana ey Mminlerin Emiri. Ey
mer ibn Hattab, Allahn selam, rahmeti ve yine onun bereketi sana olsun. Biz de phesiz
91
size kavuanlardan olacaz. Hem kendimize ve

hem de size Allahtan afiyet dileriz.
Mslmanlar Hz. Peygambere ve ashabnn nde gelenlerinden Hz. Ebu Bekir ve Hz. mere olan
bu kadar yaknlklar sebebiyle mutlaka duygulanyorlar. Mslmana yakmayan davranlar ve istekler
zellikle Hz. Peygamberin huzurunda hi de ho olmaz. Unutmamak gerekir ki, peygamberimiz bile bu
dnyadan ayrldna gre, hem bu dnyamz hem de
ahiretimizi hayrla kazanmak iin Onun yolunu takip
etmemiz gerektiini, ite o anda bir kere daha hatrlamamz gerekiyor. Onlar orada selamlarken, onlar gzmzn nne getirir, elbette ki rperir ve gz ya
dkeriz. Ama, onlara ibadet etmeyiz. badet, yalnzca,
ibadete layk olan Cenab- Hakka yaplr.
Kadnlar, gnn belirli saatlerinde Peygamber
efendimiz ile iki halifesinin kabirlerini ziyaret edebilirler.
Bu saatler Mescid-i Nebevinin eitli yerlerinde belirtilmitir.. Mescid-i Nebevi de, Mescid-i Haram (Kabe) gibi bir ok defa tamirat geirmitir. Bu tamiratlar esnasnda da geniletilmitir. Bunun iindir ki pegyamberimizin mihrab, bugnk mihrabdan daha da ieridedir.
Osmanl idaresi, Mescid-i Nebeviye zel bir nem vermi ve bakm ile tezyinat iin gerekenleri yapmtr. Bu
izleri bu gn hala grmek mmkndr.
Mescid-i Nebevinin orta avlusunda emiye vardr.
Buras ve baz kubbeler, otomatik alp kapanmaktadr.
92
Mescid-i Kbleteyen: ki Kbleli Mescid
K KIBLEL MESCD
Peygamberimiz, Hicretin ikinci senesinin Receb
ayna kadar, namazlarn, Kudsteki Mescid-i Aksaya ynelerek klyordu. Mnafklarn ve bozguncu
ehl-i kitabn artk uyduruk hikayeleri insanlar kandramaz hale gelmiti.
nk, dinin ve ubdiyetin asln ve gereini
Allahn Rasulu Hz. Muhammed (s.a.v.), bir bir aklyor ve gnlleri fethediyordu. Bozguncular, bylesine bir peygamberin hala kendisine has bir kblesinin olmayn, peygamberliin zelliklerine aykr
bulduklarn sylyordu. Bylece hem peygamberimiz hem de ashab gerekten de ok zlyordu.
Derken, Receb aynn 17. gnnde le namazna
93
hazrlanrken aadaki ayet indi.

Sahabeden biri, Selemeoullar yurduna gittiinde
cemaat, ikindi namaznn iki rekatn klmt. Bu sahabe, kblenin deitiini syleyince hep birlikte Mescid-i
Aksadan, Mescid-i Harama doru yneldiler. Bundan
sonra bu mescidin ad Mescid-i Kbleteyn: ki kbleli
mescid oldu. Kblenin Mescid-i Haram olduunu bildiren ayet Bakara Suresinin 144. ayetidir:
B{yj M J
FnA
U K
M {j f

A N B S
Y AjZ
AfVnAjq
U
...j q U
Biz, yzn, (vahyi bekleyip arzuladndan) ok kere ge doru evirdiini muhakkak gryoruz. imdi seni, her zaman honut
olacan bir kbleye dndryoruz. (Namazda)
yzn artk Mescid-i Haram tarafna (Kabeye) evir. (Ey Mminler) siz de her nerede
olursanz olun (namazda) yzlerinizi o yana
dndrn.
94
Uhud Da, Uhud Meydan ve Uhud ehidlii
UHUD EHDL
Mescid-i Nebeviye yaklak 6 kilometre mesafede
bulunan Uhud da ve Uhud meydan, mslmanlar
byk bir zntye sevkeden Uhud savann yapld
yerdir.
Peygamber emrine veya tavsiyesine uymamann
sonunun mutlaka perianlk olacan belgeleyen Uhud
sava, mslmanlarn nde gelenlerinin ehid olduu
bir savatr. Hem taktik adan hem de mmetini korumas asndan Peygamberimizin, gerekten de byk
bir nderlik ve komutanlk yapt bu sava tarihinin
nemli sahnelerinden biridir.
Hicretin 3. senesinde ve evval aynda meydana
gelen Uhud savanda 700 mslman vard. Buna
95
karlk 3000 kiilik de Mrik ordusu bulunuyordu.

Bu savata, Seyyiduheda, yani ehidlerin efendisi ve peygamberimizin amcas Hz. Hamza (r.a.) ile birlikte, Abdullah ibni Cah (r.a.) ve Musab bin Umeyr
gibi nde gelen mslmanlar ehid dmlerdir.
Peygamber efendimizin szlerine uymayan okularn
yerletii tepe bu gn hemen hemen yok olmu hale
gelmitir. Uhud ehidlerinin defnedildii kabristan ise
evrili haldedir.
Uhud ehidliine gelince yle selam ve duada
bulunulur:
CB nA fYA
C B nA
iBfA
Y I Fq G BG nA A

.BA B Dn
Selam size ey Uhud Ehli. Selam size ey
Mminler ve Mslmanlar diyarnn ehli. Biz de
phesiz size kavuanlardan olacaz. Hem kendimize ve hem de size Allahtan afiyet dileriz.
96
CENNETL BAK KABRSTANI

Peygamber efendimizin srekli olarak ziyaret ettikleri ve slmn nde gelen ahsiyetlerinin medfun bulunduu bu kabristan, Mescid-i Nebevinin hemen dou
tarafndadr. Peygamber efendimizin kabir ziyaretine
izin vermesinden hemen sonra ilk defa bu kabristan ziyaret edilmitir. Ancak kabir ziyaretlerinde adab, kabir
ehlinin selamlanmas ve bizlerin de oraya intikal edeceimizin bilincine kavumaktr. Kabir ziyaretlerinde, alanp, szlanmaz zellikle atlar yaklmaz. Peygamberimizin buyurduu gibi, gz yaarr, kalb rperir.
Nasl olsa, lm bir kimse geri gelmeyeceine gre,
bunlarn halinden ibret almak gerekir.
Cennetl Bakye girince yle selam ve duada bulunulur:
iB
fA CB nA
J A CB nA
Y I Fq G BG nA A

.BA B Dn
Selam size ey Baki Ehli. Selam size ey
Mminler ve Mslmanlar diyarnn ehli. Biz
de phesiz size kavuanlardan olacaz.
97
Hem kendimize ve hem de size Allahtan

afiyet dileriz.
Peygamberimizin hanm ve Mminlerin annesi
Hz. Aie (r.a.), Peygamberimizin kzlar Hz. Fatma
(r.a.), Hz. Rukiye (r.a.), Hz. Zeynep (r.a.), Hz. Umm
Glsm (r.a.), torunlar Hz. Hasan (r.a.), ashabdan
Hz. Osman (r.a.), Abdullah ibn-i mer (r.a.), Sad
bin Ebi Vakkas (r.a.), Abdullah ibn Mesud (r.a.), Hz.
Abbas (r.a.), Sad ibn Muaz (r.a.), Ftma binti Esed
(r.a.) gibi nemli kimseler burada medfundur.
Medinede ziyaret edilecek elbette ki daha pek
ok yer vardr. Ne var ki bunlarn hepsini buraya almak mmkn deildir.
Allah, davetine icab ederek, Hac veya Umre yapanlarn niyetlerini ve amellerini kabul buyursun.
Onun Resulne salat ve salam edenlerle, Rasulnn ashabna selam edenlere ne mutlu.
Ne mutlu, mrn, maln ve her eyini Allah yolunda verenlere...
98
BAKASININ YERNE HAC YAPMAK

Bakasnn yerine hac yapmak, yani, Bedel
Hacc yapmak mmkndr. Ancak bunun belirli artlar vardr.
slmda Zekat, Fitre, Kurban gibi ibadetlerde
vekalet caizdir. Hac da ise vekalet caiz olmakla birlikte, bunun artlar biraz daha deiiktir.
Hac ibadeti zerine farz olan kimseler, her hangi
bir sebeble haccedemedikleri zaman, kendilerinin de
bundan sonra hac yapamayacaklar belli olunca,
kendi yerlerine birini vekil olarak Hac yapmak zere
gnderirler. Bu kimseler ayrca henz birini hac iin
gndermemi ise, lmlerinden nce bir kiinin kendisi adna hac yapmasn vasiyet de ederler. Daha
nce hac farz olduu halde, hac yapamayacak olan
kii, vekiline, kendisi iin hac yapmasn ister.
Bakas adna hac yapan kimseler (vekil), bu
hacc kendisine vekalet veren kii adna yapar.
Vekilde, mslman olma, akil ve bali olma art aranr. Vekil, kendisini gnderen kimsenin isteklerine muhalif davranamaz.
99
HACI ADAYLARI N
SALIK TLER
Muhterem hac adaylar;
Allahn (cc) izni ile geici bir sre iin Avrupada bulunduunuz yerden ayrlarak Hac
vazifesi iin Mekke ve Medineye gideceksiniz. Gideceiniz yerler bir ok zellikleri ile
yaadnz blgelerden farkldr. Farz olan
Hac ibadeti birinci ve en nemli greviniz, ayn zamanda amacnz olmaldr. Aada bildireceimiz konulara dikkat edilecek olursa inaallah salkl ve shhatli olarak baladnz
grevinizi yine ayn ekilde tamamlayarak geldiiniz yere dneceksiniz.
Dikkat edilmesi gereken noktalar unlardr:
A- klim,
B- Yiyecek ve giyecek,
C- Kalnan yerler.
100
klim ile ilgili konular

Avrupada bulunduunuz lkeler genellikle serin bir
iklime sahiptir. Mekke ve Medinenin en dk scakl Trkiyede yaz aylarnn scakl gibidir.
Ar terleme sonucu vcutta su ve tuz kayb meydana gelmektedir. Bunun insandaki belirtisi halsizlik,
ba dnmesi ve bulant ile birlikte adale kramplarnn
olumasdr. Byle belirtiler olursa tuzlu ayran en ok
tavsiye edilen iecektir. ikayetlerin devam halinde
salk ocana mracaat edilmesi gerekir.
ecekler ok souk (buzlu) olmamaldr. Kabede ve
peygamber efendimizin mescidinde normal souklukta zemzem bulunan termoslardan iilmelidir.
Mekke ve Medinede klima ve vantilatrlerin karsna oturmamak gerekir. Yine Kabede ve Mescid-i Nebevide, yeni yaplan ksmlardaki kolonlarn dibinden souk hava gelmektedir. Buralara yaslanarak
dinlenmeyin ya da uyumayn.
Otellerde klima ve vantilatrleri birbirinizi rahatsz
edecek ekilde altrmayn. Gece yatarken klima
ayarlarn azaltn.
101
Ar terlemelere
terlemelere kar
kar yaplmas
yaplmas gerekenler:
gerekenler:
Ar
Sk sk banyo yaparak (su israf yapmadan), vcut
temizlii ve zindelik salanmaldr.
Vcut temizlii ayn zamanda piikleri de nleyecektir.
Yannda biraz fazla miktarda saf pamuklu (merserize)
i amar bulundurmak yerinde olur. Sentetik malzemeden retilmi amar, gmlek ve orap kullanlmamaldr.
D kyafetler ak renkli olmaldr.
Bunlara dikkat edilecek olursa st solunum yollar hastalklarna kar korunulmu olur. Zira hac
dneminde en ok grlen hastalklar solunum
yolu rahatszlklardr.
Ar scaklarn ve gnein tam tepede olduu saatlerde ba ak darda dolalmamaldr. Eer
dar kmak zorunda kalnrsa mutlaka emsiye
kullanlmaldr.
Scak zamanlarda tavaf yapmamal, ar-pazarda dolalmamaldr. Bu zamanlarda gne yanklar olabilir. Tedavi iin ise mutlaka pomad kullanlmaldr.
Arafat gn tam le scanda Arafat tepesine gidip geleceim diye kendinizi tehlikeye atmaynz.
Scak arpmas dediimiz hadise, iddetli baars
ve dikkatinizin dalmas gibi durumlar dourur.
102
Eer bu belirtilerden herhangi birisi sizlerde olursa

hemen glgelik bir yere oturup serinlemeye alnz. En dorusu, mmknse yalnz dolamamaktr.
Bu surette salk hizmeti veren bir yere ulamak yannzdaki kiinin yardm ile gerekleebilir.
Ar scak ve gezilen yerlerin zellii olarak ayaklarda atlak ve yaralanmalar olumaktadr. Bunu nlemek iin ihramsz zamanlarda merserize orap ve ii
przsz terlik giyilmelidir. Otellerde ayaklarnz hafif yksee kaldrarak dinlendirmek faydal olacaktr.
Yiyecek ve
ve iecekler
iecekler ile
ile ilgili
ilgili konular
konular
Yiyecek
Scak iklim artlarnda ve hac vazifesi gibi nemli bir
grevi rahat yapabilmek iin ar yiyecekler tketmek ve ok yemek iyi deildir.
st solunum yolu enfeksiyonlarndan sonra en ok
grlen mide, barsak bozukluklardr. Bazen ishal,
genellikle de kabzlk olmaktadr.
Otel dnda, rast gele yerlerde, akta satlan yiyecekler alnmamaldr.
Yemekler mmknse olabildiince otellerde yenmelidir. Zira buradaki yemekler ve alar salk kontrolne tabi tutulmaktadrlar.
Meyve ve sebzeleri i yerken mutlaka iyice ykayarak hatta sabun kp ile ykayp duruladktan sonra yenmelidir.
103
ok souk iecekler tketilmemelidir.

Mide-barsak bozukluklar bazen ishal, bazen de karn ars ve bulant, kusma gibi ikayetlerle kendini
belli etmektedir. Bu gibi durumlarda mutlaka salk
ocana bavurarak tedavi olmak gerekir.
Oda scanda bekletilmi yemekler yenmemelidir.
Kalnan yerlerle ilgili konular

Beden temizliinin yan sra, ikamet ettiiniz yerleri temiz tutmak da salnz asndan nemlidir. Eer yemek artklar ortada braklrsa, oluacak bcekler baz hastalklarn bulamasna sebeb
olacaktr. Odalarda yemek yememelidir.
Banyo ve tuvaletler sk sk kullanld iin temiz
tutulmal ve buralarda bceklerin remesine engel olunmaldr.
Her odada klima ve vantilatr bulunmaktadr. Ar souk bir ortam oluturulmamaldr. ou kez
boaz ve akcier hastalklar soutucularn odada
rastgele altrlmasndan kaynaklanmaktadr.
104
Genel Bilgiler
Sizlere verilen kartlar, tm hac sresince yannzdan ayrmaynz. Bu kartlar sizin ikinci hviyet
kartnz gibidir. Salk ocana onunla bavurun.
Yollarda herhangi bir probleminiz olduunda
(hastalk, kaybolma v.s. gibi) bu kartla, ilgili yere
kolayca ulatrlrsnz.
Yolculua kmadan nce alarnz yaptrnz.
(Meningokokken: ACYW135)
nceden mevcut olan ve halen devam etmekte
olan bir hastalnz varsa, bu hastalnz ile ilgili
tahlil raporlarnz, ilalarnz ve varsa zel aralarnz beraberinizde getiriniz.
Salkl ve makbul bir hac yapmak istiyorsanz;
Az yiyin,
Az gezin,
Az konuun,
oka ibadet yapnz.
Prof. Dr. Yaar BADATLI
105
Haccda en ok
sorulan sorular...
hramda iken yasak olan koku:
hraml iken kokulu sabun, ampuan, parfm ve
benzerleri kullanlamaz. Bir azann tamamna srld takdirde kurban, daha az yere srlrse sadaka
cezas gerekir. (Fkhul slm. 3/233)
Adet halindeki kadn tavaf edebilir mi?
Adet halindeki kadn tavaf edemez, dier hac menasikini yerine getirebilir. (F.S.:3/162) Adeti geciktirmek iin ila kullanabilir. Salk asndan ise dikkat
edilmelidir. (10 soruya cevap: Fetavai slm 8/2925)
Tavaf m efdal, Umre mi, hangisini yapalm?
Bunlardan her ikisi de ibadettir. Biri hafife alnamaz. Ancak ayn zamanda stste umre yapmak yerine tavaf oaltmak efdaldr. Beytullahta farz namazlardan sonra en efdal olan ibadet tavaftr.Pepee yaplan umrelere iltifat gstermeyen alimler vardr.
(Elmugni:3/90, bni Abidin:2/502)
106
Bizzat kendileri talarn atamayacak kadar

aciz olan kimselerin durumu: Bu durumda olanlar
talarn bakalarna vekaleten attrabilirler.
(Fetavai slm:3/198)
Mikat ihramsz geen ne yapmas gerekir?
Mikat ihramsz geen geri dner ve ihram mikat mahallinde giyer. ayet dnemezse ceza kurban keser.
(F..:3/72)
Uakla ciddeye giden, gittii yoldan mikat
hizasn gemi ise:
Mikat ihramsz geme cezasna arplr. (F.:3/72)
eytan talamada, Akaba cemresi ile dier
gnlere ait bir gnlk cemreyi terkedenin durumu:
Ceza kurban keser, daha az ta atamadan kalmsa her ta iin bir sadaka hesabiyle verilir.
Vaktinden nce atlan talar:
Geerli deildir. (F.:3/203)
Talar yerine isabet etmedii takdirde:
yeniden atlr. (F..3/197)
Kadnlarn beraberinde mahrem erkek yoksa:
Hanef mezhebine gre sefer mesafesine gidemez. afide, birka kadn biraraya geldii takdirde gidebilirler. (F.: 3/35-36)
Haccn farz olmas iin:
Oraya varabilmek imkan arttr. Umreye gidene
Kabeye varma imkan domutur. Binaenaleyh haccn farz olaca eklinde ifade edilmitir. (Mecmeul
107
Enhur) Ancak borlu olmayacana fetva verildi.

(bni Abidin:2/604)
Yaratklarn stn:
Yaratklarn stn Hz.Muhammeddir. Yer olarak
Mekkenin efdal olduunu syleyen alimler yannda
Resulullahn kabrinin bulunduu mahallin efdal olduu sylenmitir. (Tergib:2/240)
Medinenin haremi var mdr?
Mekkenin haremi olduu gibi, Medinenin de haremi vardr. Medinede bitkilerin koparlmasna Hanefnin
dndaki alimler cevaz vermemilerdir.
(Tergib:2/225)
eytana atlan talar Mzdelifeden mi alnr?
eytana atlacak talar Mzdelifeden alnr, atlan
talar bir daha almamak kaydyla. Baka yerlerden
alnmas da caizdir. (F.:3/198)
hramdan kmaya bir manisi kalmayan hac, kendisini de bakasn da tra edebilir mi?
Edebilir. (F.:3/210)
hraml banyo yaparken veya abdest alrken
dklen kllarn hkm? Bu durumda dklen
kllardan ceza gerekmez, ancak taramamal; tararsa
da dikkat etmeli. (F.:341)
Hacc Ekber nedir?
Arafann Cumaya rastlamasdr denmitir.
Kuranda geen Hacc ekber Hz. Ebu Bekirin emirliinde yaplan hactr. (Taberi tefsiri:8/46)
108
Haram mal ile hac olur mu?

Hambelilere gre olmaz. Dier mezheblere gre
hac borcu zimmetten der. syanndan sorumluluu
devam eder. Zira gasbedilmi yerde namaz caizdir.
Ama gasp suu ayrdr. (F.:3/16
Borlanarak hacca gitme mecburiyeti var mdr?
Yoktur. Hatta biri, ben seni hacca gndereceim diye
harlk balasa, onu alp haccetmektense kabul etmeyip
minnet altna girmemesi evladr. Denmise de dnya iin
bor alann Allah iin bor almas daha faziletlidir.
Hacerl Esvede el srmekle onun kokusu
ceza gerektirir mi?
Gerektirmez. Zira ceza gerektirecek kokuda kast
olmaldr. (Fethul Kadir:2/438)
Sadakann miktar nedir?
Sadakatn miktar yarm Sa. Hanefde 1900, dierlerinde 1375 gram budaydr. Yani bir Ramazan fitresi kadardr. (F.:3/226)
Mzdelifedeki vakfenin hkm nedir?
Vaciptir. Bir yk indirecek kadar zaman kalmas
kifayetlidir. (F.:3/204)
Minada kalmann hkm nedir?
Henefide
snnet,
dierlerinde
vaciptir.
(F.:3/204)
Avret yerinin almas durumu:
Haramdr. Kapatlmas gerekli bir uzvun drtte biri
veya daha fazlas alr ve grlrse dem (k ba hay109
van kurban kesmek) gerekir. (Haiyet Ibn Abidin,

3/28; Hidayetus Salik alel mezahibil erbaa fil Mesalik,
2/772)
hramn belli bir rengi olmal m?
Renk nemli deildir. Beyaz olmas tercih sebebidir.
Ykanr ve deitirilebilir. (El htiyar:1/143)
Kadnn belli bir ihram ekli var mdr?
Kadnn ihram normal giydii elbise cinsinden olur.
Kadn yzn rtmez, ellerine eldiven takmaz, giysinin
renginin siyah olmas art deildir. (F: : 3/232)
Kadn ihramdan karken san kesmesi:
Kadn ihramdan karken sann ucundan biraz kesmesi yeterlidir. Ve bir naylon torbaya koyarak p kutusuna koymaldr; saa-sola atmamaldr. (F: : 3/220)
Tavafta kadn-erkek kark olur mu?
Bu, zarurete binaen mecburi oluyor. Davran ve hareketlere dikkat edilmesi gerekir.
hraml iken kolonya kullanlabilir mi?
Kullanlmamal. Portakal yenebilir. Zira yukarda
yazl cevapta kast sz konusudur. Kokularn her trlsnden saknmal. (Fethl Kadir: 2/438)
hram ayakkabs nasl olmal?
hram ayakkabs ak olmaldr. (ucu, st ve arkas)
Zaruret halinde kapal giyilebilir.
Arafa gn oru tutulabilir mii?
Tutulabilir. Ama nehyedilmitir, tutulmamas evladr.
(El htiyar:1/158) (F.:3/231)
110
Arafat veya Haremde ot veya yaprak koparmann hkm nedir?

Arafatta yada haremin herhangi bir yerinde ot yolan, yada yaprak koparan sadaka verir. (Etta:184)
Arafatta cemaatle klnan le ve ikindi namazlar:
Arafatta cemaatle klnan le-ikindi namazlar
cem ederek klnr. mam Ebu Yusuf ve Muhammede
gre yanlz da klsa cem etmelidir. (El htiyar:1/150)
Arafat harem dahili midir?
Arafat harem dahili deildir. (F.:3/318)
Hac mevsimi, Arafa, Kurban ve Terik gnleri umre: Bu gnlerde umre yapmak kerahatlidir.
(El htiyar: 1/157)
Bedel hac:
Bedel hac iin gnderenin memleketinden gitmeli. Ama Mekkeden de olabilir.
(htiyar1/172)
Kendi hac yapmad halde bakasna vekaleten hacca gidenin vekaleti:
Kerahetle caizdir. Verene gre tenzihi, alana gre
tahrimidir. Ama gelecek sene de kendi adna mutlaka
hac yapmaldr. (bni Abidin:2/603)
Umre ihram: Umre ihram iin harem dairesinden klmas gerekir. (El Mugni:2/111)
Hac eitleri:
Haccn eitleri efdaliyet itibariyle Hanefde yledir: Kran, Temettu ve frad. mam Azamdan, Temet111
tunun efdal olduuna dair rivayet vardr. (El Mugni:2/122)

Talar arasndaki tertib:
mam Ahmed, talar arasndaki tertibin vacib olduunu syler. Ebu Hanife: Vacib deildir der.
(El Mugni: 3/233)
Ta, Ba, Tra tertibine riayet etmek:
Hanefde vacib, dierlerinde snnettir.
(El htiyar:1/153) (bni Abidin: 2/555)
Arafatta namazlar cem ederken snnet klmak:
Gerekmez. (2/505)
Hacerl Esvedi pmenin hkm:
Snnettir. zdihama mehal verilmemelidir. zdihama
sebep olmak ve bakasna rahatszlk vermek ise harama yol aar.
Rkni Yemaniye selam vermenin hkm:
Snnettir. stilam edilmeye de cevaz verilmitir. (El
Mugni:3/183 M.s.lmihali. A.F.Yavuz, S:300)
Temett hacdan sonra umre:
Temett hacdan ihramdan ktktan sonra umre yaplabilir. Arafa, bayram ve terik gnlerinde kerahattir.
Dier gnler caizdir. (Bedayi:2/227)
Medinede sekiz gn kalmann hkm nedir?
Fazilettir. Balayc deildir. (Tergib:2/215)
Hacdan zemzem ve hurma... vb. Getirmenin
hkm: mubahtr.
112
Vakfenin vakti:
Arafa gn zevalinden bayram sabah afak skmesine kadardr. (F.:3/175)
Zemzem suyunu ayakta imek:
Lazm deil, caizdir. Besmele ile nefeste imeli,
elhamdulillah deyip ilim, rzk ve ifa dilei iin dua
etmeli. (El htiyar:1/150)
Ziyaret tavafn yapmadan memleketine dnen kiinin durumu:
Haccn bir rknn terketmitir. Hac yapmam
olur! adesi lazm gelir. (bni Abidin:2/467)
Bakasna ait olan eyalar izinsiz kullanmak:
Bakasna ait terlik, ayakab ... her ne olursa olsun
sahibinden izinsiz kullanlmas caiz deildir.
(Ta:5/20)
Muhtalara yardm etmek:
Her ne suretle olursa olsun muhta dene yardm edilir. Kusurundan dolay Allah katnda o sorumludur. Yardm eden sevap kazanr, muhtaca yardm
edilmeli. ok kere iyilik edenler, yaplan kiinin liyakatna bakmaz, yapana layik grd davranta bulunur. Byklk yapar. (Et Ta:2/36)
zinsiz toplumdan (kafileden gruptan) ayrlmak:
Hatadr. Bu yzden zarara uramasna kaytsz kalnamaz.
113
Kurban ve sadaka cezalar:

Bunlar, Harem ehlinin fakirlerine verilmek suretiyle denir. Darda kesilmesi olmaz. (Mugni:3/222)
Muhazatul-Mutehatdediimiz kadnlarla
kark namaz klmann hkm:
Caiz olmamas Hanef mezhebindedir. Dier mezheblerde namaz bozulmaz. Binaenaleyh o mezheblerin taklid edilmesi caizdir. (El Mezahibil erbaa:1/268)
Hacdan dnenin avucunu pmek:
Byle bir ey yoktur! Bidattr.
Tavafn drt avtn yapan tavaf yapm saylr m?
Tavafn drt avtn yapan tavaf yapm saylr. Ancak bu takdirde KURBAN cezas gerekir; dier vacibleri terkettiinde kurban cezas gerektii gibi. buuk avttan az tavaf saylmaz. Bu durumda olann
hacc da saylmaz. (F..:3/159)
Namazda kyamn hkm:
Namazda kyamn hkm farzdr. Farz namazlarnda ayakta durma imkan varken oturmak caiz olmaz. (bni Abidin:1/444)
NOT: Bu hususta kadnlara farkllk yoktur. Yer
yer kadnlarn oturarak namaz kldklar mahade
edilmitir ki, bu durum meru bir delile dayanmyor.
Kesin olarak caiz deildir.
hramda iken cinsi mnasebetin hkm:
hraml kimse Arafat vakfesinden nce cima yapar114
sa drt mezhebin ittifakyla hacc bozulur. Bu kii yine haccna devam eder ve hi ara vermeden gelecek
sene kazasn yapar. Ceza olarak da Haneflerde
kk, dier mezheblerde, byk ba (sr-deve)
kurban keser.
Eer Arafat vakfesinden sonra, birinci tahullulundan (tra olup ihramdan kmasndan) nce cima vuku buldu ise, cumhura gre hacc bozulur. Hanefye
gre fasid olmaz. Ancak bedene (deve veya sr)
kurban etme cezas gerekir.
Tratan sonra, ziyaret (farz) tavaf yapmadan nce
cima ederse, bir kk ba ceza kurban keser. Hacc
sahih olur. Ziyaret (farz) tavafndan sonra hac ibadeti bittii iin yaplan ailevi birlemelerde hi bir saknca yoktur. Ceza ve sadaka sz konusu olmaz.
Nafile olarak giritii hacc ayn ekilde ifsad etse
de hkm ayndr. Zira hac ileri balanlmakla kendisine bor edinmi olur.
Eer ifsad ettii ihram, umre ihram ise umre veya hac tamamlandktan sonra hemen peinden umre
yapmak suretiyle kaza eder.
Eer umrede drt avtn yaptktan sonra cima etmi ise, umre bozulmu olmaz. Ancak kk ba kurban cezas gerekir.
hraml bir kii, ihtilam dnda, bakarak, okayarak meni inzal ederse; ister Arafat vakfesinden nce,
ister vakfndan sonra, ister ta atma zamannda olsun
115
ziyaret (farz) tavafndan nce yaparsa kurban cezas

gerekir. Hanefde inzal olmasa dahi ehvetle ellemek,
pmek, sarlmak ve okamak kurban cezasn gerektirir. Bu da koyun kesmektir.
Temett niyetiyle ihrama giren kii umresini tamamlayp ihramdan ktktan sonra, hac iin ihrama
girinceye kadar ihraml saylmaz ve ihram yasa da
yoktur.
hraml bir erkek uyurken, ban ve
ayan kapatm olsa ceza gerekir mi?
hrama giren erkeklerin, normal rt saylabilecek takke ve benzer herhangi bir eyle, balarn ve
orap hkmne girecek eylerle de ayaklarn rtmeleri, ihrama aykrdr.
Ancak uyurken, souktan korunmak zere, normal kyafet rts saylmayacak olan battaniye ve
pike gibi rtlerle ba ve ayaklarn rtmelerinde bir
saknca yoktur. Bunun iin de ceza gerekmez.
Kaynaklar:
1) slm Fkh Ansiklopedisi. Prof. Dr. V. Zheyli. C:4,
S:119
2)bn-i Abidin. A. Davudolu tercemesi. C: 5, S: 8
116
2005 YILI HAC DNEMNDE

SORULAN SORULAR
VE CEVAPLARI
Umreye niyetlendikten sonra hayz gren

bir hanm, umre menasikini yapamadan arafata
ksa umresi ne olur?
Umre menasikini yapmadan Arafata gider, vakfesini
yapar, Mzdelife ve Mina amellerini yerine getirir. Temizlenince farz tavafn ve sayn yapar. Bu tavaf ve say, ayn
zamanda Umresinin de tavaf ve sayi olur. Sonra da dilerse mstakil olarak Tenimden bir umre daha yapar. Yapm olduu ilk Hacc, Hacc- Kran olur.1
Hayzl olan mfride kadnn kudm tavaf
ne olur?
Otomatikman dm olur. Yine hayzl kadnn
veda tavaf da dm olur.2
Hayzl olduundan dolay zorunlu olarak
Arafata kan karine hanma, bir tavaf ve bir
say yeter mi?
Evet, bir tavaf ve bir say kifayet eder.3
Hayzl olan bir mutemire umreden karak mfride mi olsun, yoksa umreyi hacca idhal
ederek ylece Arafata m gitsin?
117
Evla olan, Umreyi Hacca idhal ederek karine olmas ve Arafata gitmesidir. Ama Umreden kp, mfride olarak Hacca niyet etmesi de caizdir. Kaldrd
Umreye bedel, Tenimden bir Umre yapar.4
Bir ahs Hacc- Krana niyet etse, Mekkeye girmeden doruca Arafata ksa, bu kiinin durumu nedir?
Bu kii Arafatta vakfe yapt zaman Umresini
kaldrm olur. Kran kurban sakt olur. Umreyi kaldrd iin ceza olarak, bir kurban kesmesi gerekir.
Bu kurbann etinden yiyemez, nk ceza kurbandr.
Kaldrm olduu bu Umreyi kaza etmesi gerekir, zira Umreye balamakla kendisine vacip klm, yapamaynca da borlanmtr. afilere gre, tekrar Hacc
niyeti ile mikata dner ve Hacca niyet ederse Temettu kurban der.5
Tavaf- Kudumun hikmeti nedir?
Tavaf- Kudum, cumhur-u ulemaya gre, Arafat
vakfesinden nce Mekkeye giren mfrid ve mukarin
haclar iin snettir. Mekke ehline, Arafattan sonra ve
mtemetti olan haclar iin yaplmas snnet deildir.
Mekkeliler iin Mekke dndan gelme sz konusu olmad iin kudm tavaf gerekmiyor. Direkt olarak
Arafata kanlar ile mtemetti olanlar ise, zaten
Kabeye geldikleri zaman zerlerine farz olan tavaf
118
yapmakla Kabeyi selamlam olmaktadrlar. Ayrca

Hacc- Temettu yapanlar, nce sadece umreyi yapm
olmakla umre tavafndan sonra ihramdan km olmalar nedeniyle helal durumdadrlar. Ancak afilerde helal durumda olanlar da kudm tavaf yapabilirler.
Hanbellerde ise, Temettu hacc yapanlar da nce kudm tavaf daha sonra da ifada tavaf yaparlar. Kudm
tavafnn hikmeti ise, tahiyyetl beyt olmasdr.6
Mikatta ihrama girerken Kran Hacc yapmaya niyet etse, umre amellerini iledikten sonra niyet deitirerek umreden sonra tra olsa,
bu trala ihramdan km olur mu?
Umre amellerinden fari olan karin, muhrim olarak
kalmaya devam eder. Tra olmakla tahallul olmu olmaz; cinayet ilemi ve iki kurban cezas demek durumunda kalm olur. Ancak hedy sevkeden mtemetti umreden sonra tra olursa bu da cinayet ilemi
olur, ama bir kurban cezas gerekir.7
Ehurul-Haccda (Hac aylarnda) umrenin
tekrar mmkn mdr?
Evet mmkndr. Ayn sene Hacc yaplacaksa her
umre iin deil, hepsine birden bir tane kurban kesmek lazm gelir.8
Hacc- Temettu yapanlar, hacdan nce umre yapabilirler mi?
119
Hacc- Temettu yapanlar afakiler olduu iin, umre de mstakil bir ibadet olmas hasebiyle, tekrar tekrar umre yapmalar caizdir.9
hram cezalar hata ve zr sebebiyle ilense de mi ceza vardr?
Evet hangi hal zere olunursa olunsun, cinayet ilenmise orada ceza vardr. Ancak bilinmeden veya
zr sebebiyle ilenen cinayetlerde gnah kazanma
sz konusu deildir. Kastl cinayet ilenmesinde ise,
hem gnah hem de tevbe hem de ceza vardr.10
Kna yakmann hkm nedir?
Kna koku cinsinden saylmtr. Ele ve ayaa yaklrsa bir kurban gerekir. Baa yaklr, baka da kabuk
balayacak ekilde kurur kalrsa, koku ve ba rtme
sz konusu olduu iin, iki kurban gerekir.11
Mikattan ihramsz giren ve sonradan Mekkeden ihrama giren kiinin durumu nedir?
hramsz olarak mikat geen kiinin bir mazereti
(hac zamannn gemesi, arkadalarnn gitmesi, can,
mal ve geriye dnememe korkusu gibi) yoksa mikat
snrna geri dnmesi vaciptir. Dnemez ise, mikat ihramsz getii iin kurban kesmesi vacip olur.12
Tavaf- ziyareti cnp olarak yapana ne gerekir?
120
Bir bedene kurban gerekir. Efdal olan Mekkede

bulunduu sre iinde tavaf iade ederse kurban kesmek gerekmez.13
Tavaf- kudm ve Tavaf- veday cnp olarak yapana ne gerekir?
Bir kk ba hayvan kurban kesmek gerekir. Abdestsiz olarak bu tavaflar yaplrsa sadaka denir.14
Tavaf- Ziyareti abdestsiz olarak yaparsa ne
gerekir?
Rkn olan bir ibadeti abdestsiz olarak yapt iin
rkne bir noksanlk arz olmu olmas sebebiyle, bir
koyun kurban kesmek gerekir.15
Ceza Kurbann zaman ve mekan var mdr?
Bedene ve kk ba hayvanlarn kesilecei mekan
haramdr. Fakat belli bir zaman tahsisi yoktur.16
Farz tavafn sayn takdim caiz midir?
Caizdir, ama hac niyetiyle ihraml olunduu zaman
mmkndr. Yani kran ve ifrad hacc yapanlar kudm tavafndan sonra say yapabilirler. Temettu Hacc
yapanlar ise hac iin ihrama girdikten sonra Arafata
kmadan nce bir nafile tavaf yaparlar, arkasndan da
haccn sayn yapabilirler.17
Hayz ve aradaki temizlik mddetlerinde
mezhepler arasnda farkllk var mdr?
121
Cumhuru fukahaya gre, iki hayz arasnda en az

15 gn olmaldr. Hayz mddeti Haneflerde, en az 3,
en fazla 10 gndr. Maliklerde ibadetler iin en az ls bir defa olmasdr. ddet iin bir veya bir gnn
bir ksmdr. En fazlas ise, hanmlarn durumuna gre drt ksmdr: Yeni balayanlar, mutad adet gnleri
belli olanlar, hamileler, durumu kark (Muhtelt)
olanlar. lk defa gren kadnlar iin 15 gn takdir edilir. Bundan fazlas hastalk=zr saylr. Adeti olanlar
ise, gn zerine en uzun grd gnler artrlr
ve belirlenir. Ayn yarsn gemiyecek ekilde bir defa grlm olan hayz, o kadnn adet gn olur. Hamileler iin ise, hamileliin balad tarihten itibaren
iki ay sonras iin yirmi gn, alt aylktan sonra 30
gndr. Durumu kark (Muhtelt) olanlar ise, bir
gn veya bir ka gn grrler; yle ki bazan tam bir
gn, bazan bir gnn bir ksmnda grr. Bunlarn
tam bir temizlik gnleri olmayabilir. Bu durumda kan
grd gnleri hesap eder. Hayzn en yksek mddeti olan 15 gnden fazlas istihazadr. Ondan aas
hayzdr. Kan grmedii her gn ykanr. nk temizlenmi olabilir. Kan grd her gn hayz olur.
Hayzlnn saknmas gerekli olan eylerden uzak durur. afiler ve Hanbeller, hayz mddetinin en azn
yirmi drt saat tesbit ederler. Ancak kann devaml
olarak akmas gerekmez, bulanklk bile hayz saylr.
122
ounlukla 6 veya 7 gn olur. En ou ise, 15 gndr.

15 gnden fazlas, bir gnden az , zr kandr. Temizlik mddetinin en az Hanbeller hari, 15 gndr.
Hanbeller ise 13 gn ve gecesidir derler.18
zrller nasl taharet yaparlar?
Malikler, her namaz iin abdest almas mstehaptr. Hanef, afi ve Hanbellere (cumhura) gre, her
vakit iin yeni abdest almak vaciptir.19
Farz ve nafile haccn vekalet yoluyla yaptrlmasnda geerli olan artlar eit midir?
Nafile haccn bakasna yaptrlmas konusunda
farz haccn yaplmasndaki artlar aranmaz. Sadece
hacc yapan kiinin, mslman, akll ve mmeyyiz olmas yeterlidir.20
Mekke-i Mkerremeye Arafat ncesinde
gelen hac adaylarnn mukimlik veya msafirlik
ynleriyle alakal olarak durumlar nedir?
Mekke-i Mkerremeye 25 Zilkade itibariyle dardan hac niyetiyle gelmi olanlar veya daha nce gelmi olmalarna ramen zamanlar Yevm-i Terviyeye
15 gn kalmam olanlar, Mekkede mukim olmaya niyetlenseler de bu sahih olmaz. nk her ne kadar
belki Mekkede kal gnleri 15 gnden fazla da olsa,
Arafat ve Minaya gidilmesi muhakkak olduundan bu
ayrl kesintisiz 15 gnlk sreyi blmektedir. Fakat
123
varsayalm ki Arafata kmaya 10 gn kala Mekkeye

girilmi ve ikamete niyet edilmi, Arafattan dnte
Mekkede kesintisiz 15 gnden fazla kalnacaksa Arafat dn mukim olunabilir. nk Arafat ncesinde
yaplan ilk ikamete niyet hala geerliliini srdrmektedir. Dolays ile bir kii Mekkeye gelse ve bir aylk
bir sre iin ikamete niyet etse, mukim olur ve de
Mekkeden ayrlp Arafat ve minaya gidip gelmesi onu
msafir durumuna drmez.21
Kendi adna Hacc yapmam birisinin bakas adna Hacc yapmas caiz olur mu?
Evet caiz olur. Ama efdal olan, evvela kendi adna
Hacc yaptktan sonra bakasnn yerine Hacc yapmasdr. Her ne kadar Kabeye ulaan insan fakir de olsa
Kabeye yol bulmutur, dolays ile artk kendi adna
Hacc yapmas vaciptir denilmise de Molla Ebussuut
gibi mdekkik alimler bunu kabul etmemilerdir.
nk fakir kii Mekkeye bakasnn gcyle ancak
ulamtr ve onun emriyle hareket edebilir. Fakat
memleketinde brakt ailesi iin bir problem olmayacaksa, Mekkede bir sene boyunca kalabilme hakk
da varsa bekler, bir sene sonra hac mevsiminde haccn yapar. Hac yapacak g ve kuvvete ulat halde
kendisi yerine hac yapmadan bakasnn yerine hac
yapm olmas kerahetle de olsa caizdir. mam afi
ise, kendisi adna hac yapmam birisinin bakas yer124
ine hac yapmasn caiz grmemitir.22

Cnp ve haiz olarak yaplan sayn durumu
nedir?
Kk hadesli olarak, say yaplrsa iadesi mstehap olur, iade edilmezse bir ey lazm gelmez. Ama
cnp veya hades-i ekberle say ederse, iadesi vacip
olur. ade edilmezse bir kk ba kurban kesilir; say
geerlidir.23
Muhrim, tahallln caiz olduu srada,
kendisi veya bakasnn ban tra etse bir ey
lazm gelir mi?
Hayr hibir ey lazm gelmez. Bu hkm hem hac
iin hem de umre iin geerlidir.24
Hacc Krana niyet eden, umrenin tavafn
yapmayarak direkt Arafata gitse ve vakfesini yapsa, umrenin durumu ne olur?
Umreyi kaldrm olur. Umreyi kaldrd iin ceza
kurban gerekir, terik gnlerinden sonra kaza etmesi
gerekir. Kran hacc iin de kesmesi gereken kr
kurban der.25
hramdan nasl klr?
hram balaycdr. Hangi amel iin ihrama girilmise o amel yaplmadan velev ki ifsat bile olmu olsa- ihramdan klamaz. Yani hac ise hac menasiki,
125
umre ise umre menasiki bitmeden ihramdan

klamaz. hramdan trala klr. Bunun da vakti, shhati asndan, hacda bayram sabah fecir doumundan itibaren; umrede tavafn ekserisini yaptktan sonra; hacda vcubiyyeti iin, cemrey-i Akabeyi taladktan; umrede ise, saydan sonradr; cevaz iin ise mr
boyudur.26
Zadul Mead, 1/166-174

A.g.e., 1/175
3
A.g.e., ayn yer
4
A.g.e., ayn yer
5
El-Fkhul slam ve Edilletuhu,
3/2285
6
3/2203
7
radus Sari, 174
8
A.g.e., 190
9
A.g.e., 193
10
A.g.e., 200
11
A.g.e., 207
12
3/2133-2134
13
A.g.e., 3/2323
A.g.e., ayn yer

A.g.e., ayn yer
A.g.e., 3/2329
17
radus Sari, 118
18
El-Fkhul slami ve Edilletuhu,
1/615-620
19
A.g.e., 1/635
20
A.g.e., 3/2113
21
radus Sari: 216-217 (1998
Darul Kutubul lmiyye tedkikli
bask)
22
A.g.e., 496-497
23
A.g.e., 196
24
A.g.e., 253
25
A.g.e., 285
26
A.g.e., 104-105
14
15
126
16
Umrenin hkm
Hacda ihram ve niyet

Umrede ihram ve niyet
hram mikatta giymek
hramdan hemen sonra telbiye
hram iin gusl
hramdan nce koku
ihramdan sonra telbiye
frad ve Kran iin Kudm tavaf
Tavafa niyet
Tavafa Hacerl Esvedden balama
Tavafta kabeyi sola alma
Gc olan iin tavaf yryerek yapma
Tavafta cnplk ve abdestsizlikten temizlenme
Tavafta beden, elbise ve mekann temiz olmas
Tavafn hatmin ve hicrin arkasndan yaplmas
Tavafn Beytullahta yaplmas
Tavafn yedi avt olmas
avtlarn birbiri peine olmas
Tavafta avret yerlerinin rtlmesi
Tavaf namaz (2 rekat)
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
Nr.: AMEL
1 Haccn hkm
Malik
Farz
Snnet-i
Mekkede
Rkn
Rkn
Vacip
Vacip
Snnet
Snnet
Vacip
Vacip
Vacip
Vacip
art
Vacip
art
art
art
art
art
Vacip
art
Vacip
Hanef
Farz
Snnet-i
Mekkede
art
art
Vacip
Vacip
Snnet
Snnet
Vacip
Snnet
art
Vacip
Vacip
Vacip
Vacip
Snnet
Vacip
art
Vacip
Snnet
Vacip
Vacip
Rkn
Rkn
Vacip
Snnet
Snnet
Snnet
Snnet
Snnet
Snnet
art
art
Snnet
art
art
art
art
art
Snnet
art
Snnet
afi
Farz
Farz
Rkn
Rkn
Vacip
Snnet
Snnet
Snnet
Snnet
Snnet
Snnet
art
art
art
art
art
art
art
art
Vacip
art
Snnet
Hanbel
Farz
Farz
MEZHEBLERE GRE HACCIN HKMLER
127
128
41
42
43
44
45
37
38
39
40
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
Umre tavaf
Rkn
Rkn
Rkn
Rkn
Safa ve Merve arasnda sa'y yapma
Vacip
Rkn
Rkn
Rkn
Sa'y tavaftan sonra yapma
Vacip
Vacip
art
art
Sa'ya niyet
Vacip
art
art
art
Sa'ya Safa'dan balama
Vacip
art
art
art
Gc yetenlerin sa'y yryerek yapmas
Vacip
Vacip
Snnet
art
Sa'yn yedi avt olmas
Vacip
art
art
art
Sa'yn avtlarnn pepee yaplmas
Snnet
art
Snnet
art
Umrede tra veya ksaltma
Vacip
Vacip
Rkn
Vacip
Arefe gecesi Mina'da sabahlama
Snnet
Snnet
Snnet
Snnet
Arafat'ta vakfe yapma
Rkn
Rkn
Rkn
Rkn
Arafat'ta vakfe sresi Arefe gn zevalden sonra bayram gn fecrine kadardr (ittifak ile)
Vakfenin, gnein batna kadar uzatlmas
Vacip
Vacip
Snnet
Vacip
Arafat'tan mm veya nibi ile ayrlma
Vacip
Vacip
Snnet
Snnet
(imamn hareketi gne battktan sonra olur)
le ve ikindiyi Arafat'ta beraber klma
Vacip
Snnet
Snnet
Snnet
Akam ve yatsy Mzdelife'de beraber klma
Vacip
Snnet
Snnet
Snnet
Mzdelife'de vakfe
Vacip
Vacip
Vacip
Vacip
Mzdelife'de Me'aril Haramn yannda
Mstehap Mendup
Snnet
Snnet
fecirden iraka kadar vakfe
Bayram gn 1 . cemreyi atma
Vacip
Vacip
Vacip
Vacip
Hacda tra veya ksaltma
Vacip
Vacip
Rkn
Vacip
Talama-kurban- tran pepee yaplmas
Vacip
Snnet
Snnet
Snnet
Hac tavaf (fada tavaf)
Rkn
Rkn
Rkn
Rkn
Hac tavafnn bayram gnlerinde yaplmas
Vacip
Vacip
Snnet
Snnet
Sahih
Vacip
51 Talamalar tertiple yapma
50 Terik gnlerinde umre yapma
Hac tavafn talamadan sonraya brakma

Talamalar terik gnlerinde yapma
Terik gnlerinde Mina'da geceleme
Veda tavaf
46
47
48
49
GEREKEN CEZA
Erkeklerin dikili elbise giymesi
Fidye (koyun kesme)
Erkein ban, kadnn yzn rtmesi

(Uyurken, souktan
korunmak iin battaniye rtebilir)
Fidye (koyun kesme)

afi ve Hanbel mezhebinde unutana veya
o ii yapmaya zorlanana fidye gerekmez.
Tra olmak veya vcuttan kl koparmak
Fidye (koyun kesme)

kopartlan kl 12 adeti
geerse. Eer gemezse sadaka vermesi gerekir.
Trnak kesme
Fidye (koyun kesme).

Eer kesilen bir veya
iki trnak olursa her trnak iin bir sadaka
vermesi gerekir.
Koku srnme
Fidye (koyun kesme)

Bir uzvun tamamndan
azna srlrse sadaka
Kara hayvan avlama

veya avlanmasna yardmc olma
ldrd hayvann kymetini sadaka verecek
Harem blgesinde aa
vb. kesme veya koparma
Fidye (koyun kesme)
Snnet
Vacip
Snnet
Vacip
Tahrimen
Mehruh
Snnet
Vacip
Vacip
Vacip
Mendup
Sahih
deildir
Vacip
Snnet
Vacip
Vacip
Vacip
Kerahetle
sahih
Vacip
Snnet
Vacip
Vacip
Vacip
HRAM YASAKLARI
Cima etme
Hacc bozulur. afi mezhebine gre unutursa veya o ii yapmaya zorlanrsa hacc bozulmaz
129
BAZI ARABA KELMELER
130
Es-Saydeliyyetu
.&.!
&
Eczane
El-Mustefa
-%(&
Hastane
Ed-Devau
&
Habbetun

Tane
Elemen
(&
Ar
la
Sudun

Ba ars
shalun
+

shal
Berdun

Ed-Datu
$"
#
&
Eddemu
&
tme
Tansiyon
Kan
El-Funduk
*%&
Hotel
El-Unvanu
,*$&
Adres
Leylen
/.&
Geceleyin
Neharen
+)
Gndzn
Mesen
'
Akamleyin
Meftuhun
)"%

Ak
Mulagun
#
$!%
Kapal
Vahidun

Bir
snani
(
ki
Selasetun

$
Erbeatun

Drt

&

Be
Sittetun

Alt
Seb'atun

Yedi
Semaniyetun

* '&
Sekiz
Tis'atun

Dokuz
Aeretun

On
Hamsetun
Irune
Hamsune
Mietun

Yirmi
)&

Elli
%
Yz
131
Mietun
Elfun

+
Yz
)

$
Bin
Yevmul-Cumuati
#
,
) 0 1
Cuma
Yevmus-Sebti
) 0 1
Cumartesi
Yevmul-Ehadi

) 0 1
Pazar
Yevmul-sneyni
-2
/4 0 1
Pazartesi
Yevmus-Sulesai

*) 0 1
Sal
Yevmul-Erbiai
#
3
0 1
aramba
Yevmul-Hamis
2,

) 0 1
Perembe
Et-Tairetu

")
Uak
El-Mataru
"
,
)
Havaalan
El-Afu
&#
)

!
Valiz
Filfilun Harrun
Bagdunesun
En-Na'nau
132

(
&*%

.'

/#/)

Ac iber
Maydonoz
Nane
El-Hyaru
5
-
Salatalk
El-Hassu

-
Marul
El-Basalu
%
,
-
Soan
Elhubzu

-
Ekmek
Elmau
0 -
Su
Eldyyu
& -
Normal
El-Milhu
.0-

Tuz
Es-Sukkeru
+"-
eker
Biduni

...siz / sz
Kamisun
50 (
$
Gmlek
Sikkinun
15+!

Bak
Miftahun
'/

Anahtar
Milakatun
) & ./
Kak
evketun
* 3#

atal
Ene Hac Turki
4*

2
Ben Trk hacsym

133
Men ente?
Min eyne ente?

0 / -

0 / 6 /-
Sen kimsin ?
Nerelisin ?
Ene min Almanya
70. * /- 0 Ben Almanyalym
Ehlen ve sehlen
8 3"
8 2 Ho geldiniz
Ehlen bikum
Tabat evkatukum
Eyyu Hidmetin
ya seyyidi?
Hel yucedu?
Hel yuced indekum?
Ene min cemaati
Milli Gr
El-cevazu
Et-te'iratu
El-kametu
134
,( 8 2 Ho bulduk

,( &
$
yi gnler

7"
6 -

Bir arzunuz varm ?

46 )2
,' 1% 46 )2
Var m ?
Sizde var m ?
% . /- 0 Ben Milli Gr

4' 5+-

tekilatndanm
4
* Pasaport
! 7#
* Vize
- &* Oturum
Es-Saiku
El-stirahatu
$ (
ofr

(
Mola
El-Vudu
0!
0 (
Abdest
El-Masilu
#+(
'
Lavabo
)&
Kaa ?
Bikem?
Meta?
1*
Ne zaman ?
Men?
,*
Kim ?
Eyne?
,3
Nerede ?
Elyevm
0 4(
Bugn
Gaden / Bukraten
& / "
Yarn
Hazel-Usbui
0

( .
Haze-ehri
/ ( .
Bu ay
Hazihis-Senetu
-(
.
Bu sene
El-Kadimu
%(
Gelecek
El-Mazyyu
2!
+(
Gemi
Bu hafta
135
Evvelu merretin
El-An
)
lk defa
' imdi
Ba'de saatin
"!
# Bir sat sonra
Kable saatin
"!
&
$
Bir saat nce
Huna
,-
Buras
Haze
-
Bu
Ene
+
Ben
Ente
+

Sen
Entm
(+
Siz
Nahnu
*
+ Biz
Huve
.-
Hum
(-
Onlar
Uridu en ezhebe
ilel-Harami
Kem riyalen turidu?
136
- 0

Hareme

' /' gitmek istiyorum
0 1 0 (%
Ka Riyal istiyorsun ?
Uridu hamsine
7<%
6 "; 50 Riyal
= ;
riyalen

Haze kesirun cidden "
$ <0 #9
<3/ (
>
-
Haffid kalilen
Kem adedukum?
4 0") 4 0
Aeratu ehasin
!

&
$'
)
En-Neferu biriyaleyni
Mescidi Kuba
Mescidi Kbleteyn
istiyorum
Bu gerekten ok
Biraz indirim yap
Ka kiisiniz ?
On kiiyiz
7<2;$ $-82 Kii ba 2 Riyal

/ "
%
5
7<3/ "
%
5
Kuba Mescidi
Mescid-i Kbleteyn
Cebeli Uhud
"
1

Uhud Da
Garu Hira
$
+
Hira Maaras
Garu Sevr
: +
Sevr Maaras
Yevmut-Terviyeti
;$ 2

:; Terviye gn
Yevmul-Arefeti
,$*2
:; Arefe gn
Yevmun-Nahri
$
82
:; Bayram gn
Eyyamut-Teriki
;$'
.
2
;
Terik gnleri
137
Salatul-Fecri

$% &

Sabah namaz
Salatuz-Zuhri
)!% &

le Namaz

"%

kindi Namaz
#'%

Akam Namaz
Salatul-Asri
Salatul-Marib
Salatul-a
" %

El-Ahdaru

%
Yeil
El-Esvedu
*
%
Siyah
El-Ebyazu
+%

Beyaz
El-Ahmeru
'
,
Krmz
El-Esferu
$
%
Sar
El-Ezraku
%
Mavi
El-Inebu
(" %

zm
Et-Temru
'%
Hurma
Es-Suku
*%
Pazar yeri
Et-Tuffehu
$%

Elma
138
Yats Namaz
El-Battihu
El-Bertukalu
Eynel
Mescidul-Haram
Haza beytullahi
7&+ Karpuz

)!+ Portakal
/6 Mescid-i Haram
!+
".+
2,+
7 3
nerededir ?
Bu Allah'n Evidir
Eynesafa
($
+ /6 Safa Merve
vel-Mervetu?
!.+
Uridu Calunen
04+ 6 Bir bidon istiyorum
Eyne Mektebetul
Mefkudati?
Zayyatu nukudi
antati
nerede ?
*- /6 Kayp brosu

4)(.+ nerededir ?
4)0
'7%

5&1#
Param kaybettim
antam
139
NOTLARINIZ
140

IGMG Hac Rehberi 01

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

IGMG Hac Rehberi 01

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GR

HAC ve PEYGAMBERMZ (s.a.v.)

HACCIN FARZ OLUU

j HAC KMLERE FARZDIR?

Bu artlar haiz olanlar istisnasz, Hac ibadetini

j Haccn Farz olmasnn artlar

Akil ve Bali olmak

1 - Sayi yryerek yapmak.

1 - Tavaf abdestli olarak yapmak.

ndan yapmak gerekir. Zira bu ksm Kabedendir.

5 - Tavaf namaz klmak.

7 - Tavaf 7 avta tamamlamak.

Hac, hram ile balar. hrama girmek iin ise

Zaman mikat, hrama

Medine yaknlarndaki Mikat: Zlhuleyfe (Abar- Ali)

MKATI HRAMSIZ GEMEK

Erkekler hrama, hram denilen elbise ile girerler.

Kafirun Suresi, ikinci rekatnda ise Fatiha Suresi ile

hram Yasaklarndan bazlar

Sadece Hac niyeti ile ihrama girilerek yaplan

Hac ve Umre iin ayn anda Mikatta hrama girilerek

Mikat snrlar dndan gelen ve frad veya

Temettu Hacc iin

Umre iin hrama giri

Hac iin hrama giri

Byk eytann talanmas

Umre Tavaf ve Sayi

Byk eytann talanmas

Hac iin hrama giri

Umre Tavaf ve Sayi

Umre iin hrama giri

Temettu Hacc iin

Ifrad Hacc iin

Hac iin hrama giri

Byk eytann talanmas

Salarn tra edilmesi

Umre iin hrama giri

Salarn tra edilmesi

Umre iin hrama giri

Hac iin hrama giri

Ifrad Hacc iin

Kran Hacc iin

Hac ve Umre iin hrama giri

Umre Tavaf ve Sayi

Byk eytann talanmas

Umre Tavaf ve Sayi

Byk eytann talanmas

Kurban kesilmesi ve Salarn tra edilmesi

Hac, isterse Hac iin

Hac ve Umre iin hrama giri

Kran Hacc iin

Temettu Haccna Niyet

Temmettu Haccnda ihrama girince nce Umre

frad Haccna Niyet

frad Haccnda ihrama girince sadece Hac

Kran Haccna Niyet

Kran Haccnda ihrama girince hem Hac

TELBYE YLE GETRLR:

Bu niyetten sonra Hacer-l Esved istilam edilir.

Eer tavaftan sonra say yaplacaksa erkekler,

ztiba: Erkeklerin, ihramlarn sa omuzun ak

Kabenin gney tarafnda, Yemen ve Irak kelerinin

Hacerl Esvedin Din zellii nedir?