1

AKIKANLAR MEKAN
UYGULAMA SORULARI
AKIKANLARIN ZELLKLER
SORU 1: ekilde grlen dairesel kesitli dey bir tpte 20Cdeki suyun kapiler yksekliinin 1
mmden az olmas iin gerekli olan minimum yarap deeri nedir? (20Cde su iin yzeysel
gerilme = 0.0728 N/m2) (Munson and Young, 1998)

SORU 2: Akkanlar Mekanii ve Hidrolik p1.3 (Yksel, 2005).

SORU 3: 10 cm apnda 50 cm uzunluunda bir mil 10.02 cm apl silindir yuva iinde hareket
etmektedir. Mil ile silindir arasnda kinematik viskozitesi 9.25 105 m2/s ve younluu 0.88 olan
ya mevcuttur (Yksel, 2005).
a) Hzn lineer deitiini kabul ederek milin 0.5 m/s sabit hzla hareket edebilmesi iin gerekli
kuvveti hesaplaynz.
b) Eer bu mil silindirin iinde merkezi olarak sabitlenirse ve 1200 devir/dak hz ile dnerse mili
dndren momenti hesaplaynz.

2
SORU 4: ekilde grlen aft bir silindir ierisinde 300 devir/dak hzla dnmektedir. aft
dndrecek momenti bulunuz. Silindir ile aft arasndaki aklk 0.2 mm ve yan viskozitesi
= 0.0814 Ns m 2 dir (Khan, 1987).

SORU 5: Akkanlar Mekanii ve Hidrolik p1.4 (Yksel, 2005).

SORU 6: ekilde grlen eimli levha
zerinde ince bir gliserin tabakas aa
doru
akmaktadr.
Hz
profili
u
y y2
= 2 2 ifadesi ile verilmektedir.
U
h h
Burada u tabandan y kadar mesafedeki hz,
U ise h derinliinde su yzeyindeki hzdr.
h= 7.5 mm ve = 20 iin su yzeyindeki
hz (U) bulunuz (Gliserinin zgl
arln gliserin = 12340 N / m3 ve dinamik
viskozitesini = 1.49 Ns / m 2 olarak alnz) (Munson and Young, 1998).
SORU 7: ekilde grlen 7.5 cm apnda bir mil silindir ierisinde 0.1 m/s sabit hzla hareket
etmektedir. Milin hareket etmesi iin gereken kuvvet 90 N ise akkann viskozitesini hesaplaynz.
Silindir ile mil arasndaki aklk 0.075 mmdir (Streeter, 1966).

3
AKIKANLARIN STAT
SORU 1: 50kPa basnca denk gelen su kolonu yksekliini, karbon tetraklorid kolonu yksekliini
ve civa kolonu yksekliini bulup karlatrnz. ) (Munson and Young, 1998)
( su = 9.81kN / m 3 , karbontetraklorid = 15.6kN / m 3 , civa = 133kN / m 3 )
SORU 2: Kapal bir tank ksmi olarak gliserin ile doldurulmutur. Eer tank iindeki hava basnc

41.37kN/m2 ve gliserinin derinlii 3.048m ise tank tabannda oluan basn ne olur?
( gliserin = 12.348kN / m 3 ) (Munson and Young, 1998)
SORU 3: Bir pompann su alan tarafnda Bourdon basn aleti 28.728 kN/m2 emme basnc

lmektedir. Eer yersel atmosfer basnc 101.356 kN/m2 ise, bu noktadaki mutlak basn ne olur?)
(Munson and Young, 1998)
SORU 4: ki boru hatt arasndaki basn farkn lmek iin ekilde gsterildii gibi bir cival

manometre kullanlmaktadr. zgl arl mazot = 8.326 kN / m 3 olan mazot A borusunda ve zgl
arl motor yaa = 8.955kN / m 3 olan motor ya B borusunda akmaktadr. ekilde gsterildii gibi
motor ya iinde hava cepii olumutur. Adaki basn 105.49kN/m2 ise Bdeki basnc bulunuz.
( civa = 133kN / m 3 ) (Munson and Young, 1998)

4
SORU 5: ekilde grld gibi 2 hazne arasna younluu d=0.8 olan ya ieren bir manometre

yerletirilmitir. Karbontetraklorid ieren soldaki kapal tank 62.055kN/m2 basn altndadr. Suyla
dolu olan sadaki tank ise atmosfer basnc altndadr. Sadaki tanktaki (h) su derinliini bulunuz.
( karbon tetraklorid = 15.6kN / m 3 , ya = 0.8 9.81 = 7.848kN / m 3 ) ) (Munson and Young, 1998)

SORU 6: Bir tank ve manometre tp, zellikleri aada belirtilen 3 farkl sv ile doldurulmutur.

3 nolu akkann younluunu ( d 3 ) bulunuz. ( 1 = 9.803kN / m 3 , 2 = 0.825t / m 3 ) (Munson and

Young, 1998)

SORU 7: ekilde grlen kapal tankn A ve B blmeleri hava ve younluu 0.6 olan bir sv ile

doldurulmutur. Ak hava basnc 101.25 kPa ve sol taraftaki tanktaki alet okumas 3.4475kPa ise
h manometre okumasn bulunuz. (Havann arl ihmal edilecektir) ) (Munson and Young, 1998)

SORU 8: 18 m uzunluunda, 7 m geniliinde, su derinliinin 2.5 m olduu bir yzme havuzunun

sonunda hidrostatik basn kuvvetini ve yerini hesaplaynz. (Munson and Young, 1998)
18 m

h= 2.5m

SORU 9: 7 m uzunluundaki kapal tank ekilde gsterilmitir. Etil Alkol bulunan tanktaki hava

basnc 40 kPadr. Tankn ABCDEF duvarna etkiyen toplam hidrostatik kuvveti bulunuz.
( etil = 7.74 KN m 3 ) (Munson and Young, 1998)

6
SORU 10: inde benzin bulunan ak tankn dik kenarna 0.9 m apnda plaka yerletirilmitir.

Benzinden dolay etkiyen kuvvet plakann arlk merkezinden 0.08 m aaya etkidiine gre
plakann arlk merkezinin bulunduu su derinlii ( hg ) nedir? (Munson and Young, 1998)

SORU 11: gen eklindeki bir kapak, st ak tankn yan yzeyine yerletirilmitir. Kapak yatay

eksende AB yatay boyunca mafsallanmtr. Kapak zerinde hidrostatik kuvvetten dolay oluacak
momenti hesaplaynz. (Munson and Young, 1998)

SORU 12: Kesiti ve nden grn ekilde verilen sistemde su dey bir kapak vastasyla

tutulmaktadr. Kapak yatay bir mil zerine monte edilmitir. Buna gre;
a) Tanktaki su seviyesinin kapan st hizasnda olmas durumunda, kapan milin zerindeki
kare ksmnda ve altndaki yarm daire eklindeki ksmnda oluacak hidrostatik basn
kuvvetlerini bulunuz.
b) Su derinliinin ayn kalmas kouluyla kapan yarm daire eklindeki ksmnda etkili olan
hidrostatik basn kuvvetinin mil eksenine gre yarataca momenti bulunuz. (Munson and
Young, 1998)

I G Sin 2
=
+ hG
h
p
hG A

(IG yarm daire = 0.1098r4 ; hG,yarm daire =4r/3)

SORU 13: ekilde gsterildii gibi radyal kapak barajn en st noktasna yerletirilmitir. Yzeyin

yarap 6.7 m ve uzunluu 11 mdir. Kapan A noktasna mafsal yerletirilmitir. A noktas C

noktasndan 3m yukardadr. Kapaa gelen kuvveti bulunuz. Bileke kuvvet eksenden geer mi?
Aklaynz. (Munson and Young, 1998)

11 m

3m

3m

SORU 14:

ekilde grlen 1.2 m geniliindeki kapak C noktasndan mafsalldr. Kapan arl 80 kN

olduuna gre A noktasndaki reaksiyon kuvvetini hesaplaynz. (Munson and Young, 1998)

SORU 15: Tank duvar ekildeki gibidir. ekle dik derinlii 1.2m olan AB yzeyine etki eden

yatay ve dey kuvveti bulunuz. (Munson and Young, 1998)

SORU 16: Akkanlar Mekanii ve Hidrolik 2.48 (Yksel, 2005).

SORU 17: ekilde grlen su dolu kap su yzeyi yatayla 40 lik a yapacak ekilde sabit a

ivmesiyle y dorultusunda ekilmektedir. a ivmesinin deerini belirleyiniz (Munson-Young, 1998).

9
SORU 18: 0.6 m apl st ak bir tankta 0.9 m

derinliinde su vardr. Dey ekseni etrafnda 160

dev./dak. hzla dndrlen bu tankta suyun
tamamas iin yan duvarlarn sahip olmas
gereken

minimum

ykseklii

belirleyiniz

(Munson-Young, 1998).

SORU 19: 1 m apl st ak bir tankta 0.7 m

yksekliinde su vardr. Bu tank dey eksen etrafnda

dndrlmektedir. Oluacak olan eri hangi asal hzda
tankn tabanna ular (Munson-Young, 1998)

SORU 20: ekildeki U-tp ksmen su ile doludur ve a-a ekseni etrafnda dnmektedir. Tpn

tabanndaki A noktasnda suyun buharlamaya balayaca asal hz bulunuz

(Pb,su = -101.55 kN/m2) (Munson-Young, 1998)

10
AKIKANLARIN KNEMAT
SORU 1: Belirli bir akm alanna ait hz dalm aada verilmitir.

V = 3yz 2 i + xzj + yk
Bu akm alan iin ivme bileenlerini belirleyiniz. (Munson B.R., Young D.F., Okiishi T.H., 1998)
SORU 2: Belli bir skamaz akm alan iin hz bileenleri aadaki gibi verilmitir.

u = x2y

v = 4y3 z

w = 2z

Byle bir akm alannn olumas mmkn mdr? Aklayn (Munson B.R., Young D.F., Okiishi
T.H., 1998)
SORU 3: Belli bir skamaz akm alan iin hz bileenleri aadaki gibi verilmitir. (m/s)

u=ty

z ( x 2)
v=
t +1

w =xy

a) Akm kararl mdr?

b) Akm niform mudur?
c) Akm ka boyutludur?
d) Byle bir akmn olumas mmkn mdr?
e) Akm evrintili midir? evrintili ise evrinti vektrlerini belirleyiniz.
f) Aada koordinatlar verilen noktalar iin akmn x ynndeki yerel ivmesini ve y
ynndeki tamsal ivme deerlerini bulunuz. A(x,y,z,t)=A(0,1,1,4) B(x,y,z,t)=B(2,2,1,0)

11
AKIKANLARIN DNAM
SORU 1: ekilde grlen sistemde h ve H manometre okumalarn hesaplaynz. Suyun

viskozitesini ihmal ediniz. (Munson and Young, 1998)

SORU 2: ekilde grlen sistemden geen debiyi hesaplaynz. Suyun viskozitesini ihmal ediniz.

(Munson and Young, 1998)

SORU 3: A ve B manometrelerindeki basn okumalar ayn olduuna gre daralan kesitteki D

apn bulunuz. Suyun viskozitesini ihmal ediniz. (Munson and Young, 1998)

12
SORU 4: ekilde grlen sistemde, merkezinde 20
Levha

mm apl dairesel bir delik bulunan 300 mm apl

dairesel bir levhaya hz 40 m/s ap 80mm olan bir
hava jeti etki etmektedir. Sistemin merkezinde
bulunan delikten geen havann hz 40 m/sdir.
Sisteme etki eden reaksiyon kuvvetini bulunuz. Suyun
viskozitesini

ihmal

ediniz.

40 m/s

80 mm

20 mm

40 m/s

hava = 1.225 kg / m3

(Munson and Young, 1998)

SORU 5: erisinden su akmakta olan

ekildeki sistem 2 ve 3 kesitlerinden

atmosfere aldna gre F kesitindeki
flana etki eden kuvvetin x bileenini
bulunuz.

Sistem

yataydadr.

Suyun

viskozitesini ihmal ediniz. (g=10m/s2)

(Munson and Young, 1998)

SORU 6: ekilde grlen sistemde akm ikiye ayrlarak atmosfere almaktadr. Ayrlma

blgesinde meydana gelen reaksiyon kuvvetinin bileenlerini bulunuz. Sistem yataydadr. Suyun
viskozitesini ihmal ediniz. (Munson and Young, 1998)

13
SORU 7: ekilde grlen tanktan su sifonlanmaktadr. Debiyi ve A durgunluk noktasndaki basnc

belirleyiniz, (Munson and Young, 1998).

SORU 8: Serbest akkan jeti ekilde grld gibi bir kamaya arpmaktadr. Akmn bir ksm 30

lik ayla saparken, geri kalan ksm ayn dorultuda devam etmektedir. Kamay yerinde tutmak iin
gereken yatay ve dey kuvvetler srasyla FH ve FV dir. Arlk kuvveti ihmal edilebilir ve akmn
hz sabit kabul edilirse FH/FV oran ne olur? (Munson and Young, 1998).

SORU 9: ekilde grlen srtnmesiz tekerlekler zerindeki 4 ara sadece x dorultusunda hareket

edebilmektedir ve balangta hepsi hareketsizdir. Tm aralarn giri ve klarnda atmosfer

basnc vardr ve akm skamaz kabul edilmektedir. Aralarn ierii bilinmemektedir. Akm
serbest brakldnda aralardan hangileri saa hangileri sola doru hareket eder? Aklaynz.
(Munson and Young, 1998).

14
SORU 10: Su ekilde grlen arabaya monte edilmi tanktan kararl olarak boalmaktadr. Su jeti

tank zerindeki orifisten ktktan sonra bir baka arabaya bal olan bir kanada arpmaktadr.
Arabann tekerlekleri srtnmesiz ve akkan viskoz olmayan akkandr. (a) tanktan kan suyun
hzn (V1) ve arabay terk eden suyun hzn (V2) belirleyiniz. (b) A halatndaki gerilmeyi
belirleyiniz. (c) B halatndaki gerilmeyi belirleyiniz. (Munson and Young, 1998).

SORU 11: ki boyutlu bir ak kanalda akmakta olan su eimli bir plaka tarafndan ekilde

gsterildii gibi ynlendirilmektedir. (1) kesitindeki hz 3 m/s ise plakay yerinde tutmak iin
uygulanmas gereken kuvvet (birim genilik iin) ne olmaldr? (1) kesitinde hidrostatik basn
dalm kabul ediniz ve (2) kesitinde akm serbest jet gibi davranmaktadr. Srtnme etkilerini
ihmal ediniz. (Munson and Young, 1998).

15
SORU 12:

Uzunluu 2 m, kalnl 25 cm olan bir levha 15 0Cdeki su ierisine uzunluu boyunca

yerletirilmitir. Suyun ortalama hz 5 m/s olduuna gre levhann diren kuvvetini belirleyiniz
(Khan, 1987).
SORU 13: 0.051 m apl bir krenin zgl arl 2042 N/m3dr. Bu kre bir kablo ile ekilde

grld gibi nehir tabanna balanmtr. Krenin diren katsays 0.5 ise nehrin hzn
belirleyiniz. Kablo direncini ve arln ihmal ediniz. (Munson and Young, 1998)

60

SORU 14:

Arl 12 N olan bir uurtmann yzey alan 0.8 m2dir. Rzgar hz 8.6 m/s iken uurtma ipindeki
gerilme 35 Ndur. p yatayla 450 a yapmaktadr. Havann zgl ktlesi 1.18 kg/m3dr. Diren
katsaysn ve kaldrma katsaysn hesaplaynz (Hamill, 1995) .
SORU 15: Herhangi bir ktlesel kuvvetin bulunmad skamaz, viskoz bir akkan akmna ait

hz bileenleri aada belirtildii gibidir.

u = ay b ( cy y 2 )
v=w=0

Burada a, b, c birer sabittir.

a) Navier Stokes denkleminden faydalanarak x dorultusundaki basn gradyann
belirleyiniz.
b) Hangi a , b, c deerleri iin hzn 0 olduu y=0 noktasnda xy = 0 olur?
(Munson B.R., Young D.F., Okiishi T.H., 1998)

16
POTANSYEL AKIM
SORU 1: ki boyutlu akmlara ait hz bileenleri aadaki gibi verildiine gre, bu fonksiyonlarn

akmn srekliliini ve evrintisiz ak halini (potansiyel akm halini) temsil edip etmediini
belirleyiniz (Pao, 1961).
a) u = Cx, v = Cy
Cx
b) u =
, v = C ln xy
y
c) u = x + y, v = x y
1
d) u = Ax 2 Bxy, v = 2Axy + By 2
2
SORU 2: Aada verilen akm fonksiyonlarndan hangileri evrintisiz akm alann mmkn

klmaktadr (Pao, 1961).

a) = Ax + By 2
b) = Ax 2 y 2
c) = A sin xy
d) = A ln ( x / y )
SORU 3: Aada verilen hz potansiyelleri iin u ve v hz bileenlerini hesaplaynz, sreklilik

denklemini salayp salamadklarn gsteriniz (Pao, 1961).

a) = x + y
b) = x 2 + y 2
c) = sin x + sin y
d) = ln ( x + y )

SORU 4: ki boyutlu bir aka ait hz potansiyelleri aadaki gibi verilmitir. Bu akmlara ait akm

fonksiyonlarn belirleyiniz (Pao, 1961).

a) = x + y
b) = x 2 + y 2

17
BOYUT ANALZ
SORU 1: Mutlak przll k olan dairesel kesitli borudan zgl ktlesi , dinamik viskozitesi

ve ortalama hz V olan skamaz bir akkan akmaktadr. Basn gradyann boyutsuz gruplarn
bir fonksiyonu olarak elde ediniz (Yksel, 2005).
SORU 2: Kk bir orifis zerindeki debi, Q, orifis alanna, A, orifis ykne, H, ve yerekimi

ivmesine baldr. Debiyi ifade eden denklemi yaznz (Hamill, 1995).

SORU 3: Dinamik vizkozitesi , zgl ktlesi , ortalama hz V olan bir akkan ierisine

yerletirilen ap D, olan bir kre iin diren kuvvetini F, veren eitlii bulunuz (Hamill, 1995).
SORU 4: Bir savan birim uzunluundan geen debinin q, savak ykne H, savak yksekliine P

ve yerekimi ivmesine g, bal olduu dnlmektedir. Birim debi denklemini bulunuz (Hamill,
1995).