You are on page 1of 38

Seminari pes

Bashkpunimi dhe
Zhvillimi i Shkolls
Seminari pes i adreson disa aspekte t standardeve t praktiks profesionale t drejtorve t
shkollave. N mnyr t drejtprdrejt seminari adreson standardin 4 dhe standardin 5, prmes
temave n vijim:

Standardi 4: Bashkpunimi dhe ndrveprimi


- Bashkpunimi
- Komunikimi dhe bashkpunimi
me aktert kryesor t shkolls
- Kshilli drejtues i shkolls
- Bashkpunimi me komunitetin
- Bashkpunimi me Drejtorit
Komunale t Arsimit

Standardi 5: Legjislacioni dhe shoqria


- Kshilli drejtues i shkolls
- Bashkpunimi me komunitetin
- Bashkpunimi me Drejtorit
Komunale t Arsimit
- Bashkpunimi me Ekipet pr
Parandalim dhe Reagim ndaj
Braktisjes dhe Mosregjistrimit

Mirnjohe:
Projekti i financuar nga BE IPA 2009 Trajnimi i Msimdhnsve dhe Ngritja e Kapaciteteve t
Komunave dhe Drejtorve t Shkollave (i zbatuar prej konzorciumit t udhhequr nga GIZ IS)
i sht mirnjohs Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH pr
shfrytzimin e Programit t saj pr trajnimin e drejtorve t shkollave (2012). Gjithashtu, projekti
i sht mirnjohs edhe autorve dhe bashkpunuesve t Programit t trajnimit t drejtorve
te shkollave: Dr. Hermann Scheiring, Carmen Mattheis, Selim Mehmeti, Vesel Hoda dhe Sokol
Elshani. E tr prmbajtja n kuadr t ktij seminari sht nga Moduli 7 i programit t GIZit. I tr materiali i ri dhe i rifreskuar sht hartuar pr ti marr parasysh pritjet q dalin prej
udhzimit administrative t Ministris s Arsimit, Shkencs dhe Teknologjis (MAShT) me titull
Standardet pr Praktikn Profesionale t Drejtorve t Shkollave. Ky seminar sht pjes e
Programit t rishikuar t trajnimit pr drejtor t shkollave. Seminart e rifreskuara do ti trajtojn
kto standarde si nga ana e prmbajtjes ashtu edhe nga zbatimi i tyre praktik
Seminari u bazua n Programin e GIZ-it pr trajnimin e drejtorve t shkollave (i akredituar
nga MAShT-i m 10.02.2012 me numr zyrtar 45/12 n protokollin e certifikimit t Zyrs pr
akreditim), si dhe u rishikua nga Selim Mehmeti, Osman Buleshkaj dhe David Lynn n emr te GIZ
IS n kuadr t projektit t financuar t BE Trajnimi i msimdhnsve dhe ngritja e kapaciteteve
t drejtorve t shkollave. Kta ekspert e przgjodhn, integruan, rishikuan dhe redaktuan
materialin e trajnimit pr menaxhimin dhe administrimin e shkolls nga GIZ, MAShT, projekti
i BE-s Qasja Ndrsektorale n Arsim (SWAp), Programi pr Arsim Themelor i USAID-it dhe
Programi pr zhvillimin e msimdhnsve n Kosov (KEDP) me qllim q t krijohej nj material
gjithprfshirs, i rishikuar dhe i prmirsuar.

Vrejtje:
Ky doracak sht botuar me ndihmn e Bashkimit Evropian. Prmbajtja e ktij botimi sht
prgjegjsi vetm e Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH, dhe
se nuk mund t merret se i pasqyron pikpamjet e Bashkimit Evropian.

Prshkrimi i projektit:
Trajnimi i Msimdhnsve dhe Ngritja e Kapaciteteve t Komunave dhe Drejtorve t shkollave
n Kosov sht nj projekt i financuar nga BE-ja prmes IPA 2009 dhe menaxhohet nga Zyra e
BE-s n Kosov. N emr t MAShT-it, projekti zbatohet nga konsorciumi i udhhequr nga GIZ IS
(duke prfshir edhe Swisscontact dhe IP-consult). Projekti prbhet prej pes komponentve:
(I) krijimi dhe zbatimi i nj sistemi efektiv dhe t qndrueshm t trajnimit, si dhe krijimi i nj
programi t trajnimit; (II) ngritja e kapaciteteve t institucioneve t arsimit t lart publik n
ofrimin e programeve cilsore t aftsimit t msimdhnsve; (III) ngritja e kapaciteteve n nivelin
komunal dhe ngritja e kapaciteteve t drejtorve komunal t arsimit; (IV) ngritja e kapaciteteve
t drejtorve te shkollave; dhe (V) informimi, komunikimi dhe shprndarja.
Zhvillimi i ktij seminari dhe rifreskimi i matreialit t trajnimit u b prmes nj nisme t prbashkt
t MAShT-it dhe projektit Trajnimi i Msimdhnsve dhe Ngritja e Kapaciteteve t Komunave
dhe Drejtorve t Shkollave n Kosov me prkrahjen e BE dhe GIZ IS si partner implementues.

Prmbajtja
1. Hyrje ....................................................................................................................................................................... 6
1.1. Prformanca e pritur ...................................................................................................................................... 6

2. Bashkpunimi .................................................................................................................................................... 7
2.1. far sht bashkpunimi? ......................................................................................................................... 7
2.2. Rezultatet e procesit t Bashkpunimit ................................................................................................... 7
2.3. Komunikimi dhe bashkpunimi me aktert kryesor t shkolls .................................................. 8
2.3.1. Komunikimi me msimdhnsit dhe mes msimdhnsve ........................................................ 8
2.3.2. Kshilli i nxnsve ........................................................................................................................................ 9
2.3.3. Komunikimi me prindr ............................................................................................................................ 10

2.4. Kshilli drejtues i shkolls ....................................................................................................................... 15


2.4.1. Funksioni i kshillit drejtues t shkolls .............................................................................................. 15
2.4.2. Kshilli drejtues i shkolls si qendra e akterve t shkolls .......................................................... 16

3. Bashkpunimi me komunitetin ................................................................................................................ 18


3.1. Bashkpunimi me Drejtorit Komunale t Arsimit (DKA) ................................................................ 18
3.2. Bashkpunimi me Ekipet pr Parandalim dhe Reagim ndaj Braktisjes
dhe Mosregjistrimit (EPRBM) ...................................................................................................................... 19
3.3. Bashkpunimi komunitetetet civile ......................................................................................................... 21
3.4. Bashkpunimi me ndrmarrjet .................................................................................................................. 22

Fjalorthi ....................................................................................................................................................................... 24

REFERENCAT .............................................................................................................................................................. 25

Shtojca A .................................................................................................................................................................... 26
Shtojca B ..................................................................................................................................................................... 30

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

1. Hyrje
Shkollat jan pr nxnsit. Pr t br nj shkoll t shklqyeshme, shkollat e suksesshme nuk
mbshteten vetm n drejtort dhe msimdhnsit; ata prfshijn edhe aktor e aktivitete tjer.
Aktor primar n cilsin dhe prformancen e shkolls jan nxnsit dhe prindrit e tyre. Ata
duhet t prfshihen formalisht n zhvillimin e shkolls prmes Kshillit Drejtues t Shkolls (ku
prfshihen edhe aktor tjer), Kshilli i Prindrve dhe, pr nxnsit, Kshilli i Nxnsve. Dhe
prindrit e nxnsit mund t prfshihen n mnyr joformale (d.m.th. pa prfaqsuar ndonj
organ tjetr) duke u angazhuar vullnetarisht n komisione aktive. Shum shkolla t suksesshme
prfshijn organizata t ndryshme nga komuniteti i tyre si biznese, industrin dhe komunitetin
bujqsor ku kto grupe kan interes n prkrahjen e zhvillimi t shkolls. Shkollat e mira e
shfrytzojn thnien e urt Afrikane q thot, nevojitet nj fshat i tr pr t rritur nj fmij. N
kt rast, nevojitet angazhimi i nj fshati t tr pr t kijuar nj shkoll t mir.
Ky seminar ka t bj me prfshirjen e fshatit metaforik pr ta br shkolln m t mir.
Seminari 4 adresoi komunikimin dhe marrdhnien si parakushte pr bashkpunim.
E vlen t prsritet hyrja e seminarit:
Drejtori i shkolls nuk mund t arrij asgj nse nuk bashkpunon me t tjert; kjo sht puna e
menaxhimit dhe udhheqjes. Drejtori i shkolls udhheq shkolln pr t arritur m t mirn prmes:
Prdorimit t shkathtsive personale t komunikimit efektiv;
Krijimit t nj sistemi formal t komunikimit (apo strukturs s komunikimit) q i mban t informuar prindrit, komunitetin dhe t tjert pr zhvillimet e rndsishme t shkolls;
Sigurimit se shkolla sht mikpritse dhe miqsore dhe din si t dgjoj nevojat, shqetsimet dhe
dshirat e aktorve t saj;
Ndrtimit t marrdhnieve personale dhe institucionale brenda shkolls dhe mes shkolls, komunitetit dhe aktorve tjer q forcojn bashkpunimin q prkrah gjenerimin e suksesit t shkolls.
Komunikimi efektiv ndrton marrdhnie dhe marrdhniet shpijn n pjesmarrje dhe
bashkpunim.
Qllimi i ktij seminari sht t siguroj se drejtort kuptojn dhe mojn mundsit e ofruara
prmes organeve formale dhe marrdhnieve q kontribuojn n cilsin e shkolls.

1.1. Prformanca e pritur


Rezultatet e pritura nga ky seminar sa i prket njohuris jan:
Familjarizimi me t drejtat e kshillit drejtues t shkolls, si dhe me obligimet e
tij, strukturn organizative, periudhn qeverisse, procedurat e przgjedhjes dhe
rregullat plotsuese;
Vetdijesimi pr llojin e kontributit q kshilli i Prindrve dhe Nxnsve mund t
japin pr shkolln.
Msimi i mnyrave t bashkpunimit me DKA-n, EPRBM dhe me komunitetin e gjer.

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Shkathtsit q pritet t zhvillohen prmes ktij seminari prfshijn:


Prgatitjen e pjesmarrsve pr prgatitjen e agjendave dhe dokumentacioneve
pr takimet e Kshillit Drejtues t Shkolls
Prgatitjen e pjesmarrsve pr zbatimin e procedurave pr themelimin e Kshillit
Drejtues t Shkolls, Kshillit t Msimdhnsve, Kshillit t Prindrve dhe Kshillit
t Nxnsve n shkolln e tyre;
Prgatitja e pjesmarrsve pr organizimin e takimeve, konferencave, tryezave t
rrumbullakta dhe aktiviteteve tjera me qllim t themelimit t komunikimit dhe
bashkpunimit me aktort kryesor t shkolls;

2. Bashkpunimi
2.1. far sht bashkpunimi?
Fjalori elektronik i Oxford-it (Oxford On-line dictionary) definon bashkpunimin si, veprimi apo
procesi i t punuarit s bashku n t njjtn gj.
Ekzistojn disa arsye pse bashkpunimi mes shkolls dhe partnerve t jashtm sht i nevojshm
dhe i pashmangshm:
Bashkpunimi i mir:
- Mbledh fuqi q prkrahin msimdhnsit dhe nxnsit n msimdhnie dhe t nxn
- Mbshtet drejtorin e shkolls dhe stafin e shkolls n arritjen e cilsis s lart n
shkoll
- Krijon mundsi pr mnyra t reja t msimdhnies dhe t nxnit, pr shembull
prmes organizimit t prvojs s puns n firma dhe institucione
- Ndihmon pr financimin dhe organizimin e aktiviteteve si jan ekskursionet ose pr
zhvillimin e materialeve pr msimdhnie dhe t nxn
- Krijon kultur dhe profil t shkolls s hapur dhe shum funksionale
- U ofron nxnsve mundsi pr t prjetuar se ajo q msojn mund t aplikohet n
botn jasht shkolls dhe u ndihmon t zhvillojn kompetencat dhe t planifikojn
karriern e tyre profesionale.
- Plotson krkesat e legjislacionit arsimor (veanrisht n kontekst t decentralizimit)

2.2. Rezultatet e procesit t bashkpunimit


1. Siguron prfshirjen e interesave t komunitetit n arsim prmes kshillit drejtues t
shkolls
2. Ofron transparenc m t madhe t institucioneve arsimore
3. Siguron pjesmarrje dhe bashkpunim mes shkolls dhe komunitetit n t gjitha
aspektet e aktiviteteve t institucioneve arsimore.
4. Krijon kushte q mundsojn reflektimin e nevojave dhe interesave t firmave,
kompanive dhe universiteteve n kurrikuln shkollore.

N kontekstin Kosovar, ka hapsir pr prmirsim dhe avancim n bashkpunim t brendshm


brenda shkolls dhe t jashtm me komunitetin.
7

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

2.3. Komunikimi dhe bashkpunimi me aktort kryesor t shkolls


Ndrtimi i marrdhnieve pozitive mes partnerve t shkolls krkon komunikim dhe
bashkpunim mes t gjitha palve t prfshira, dhe ky komunikim dhe bashkpunim duhet t
jet n interes t ngritjes s cilsis n shkoll. Qllimi i ktij komunikimi dhe bashkpunimi
sht t prmirsoj procesin e t nxnit, prvojat dhe rezultatet e nxnsve; ai synon t zgjeroj,
thelloj dhe prforcoj kompetencat e tyre.
Parakusht pr bashkpunim me partnert e jashtm sht bashkpunimi dhe komunikimi
efektiv brenda shkolls. Nse partnert e jashtm shohin se ky lloj komunikimi mungon n
shkoll, ata mund t pezullojn marrdhniet derisa t vendosen sisteme t brendshme efektive
n shkoll. N disa raste grupe t prindrve dhe t komunitetit kan detyruar prmirsimin e
komunikimit dhe bashkpunimit brenda shkolls. Prandaj theksi kryesor i ktij seminari do t
bije mbi komunikimin e brendshm t shkolls me aktort e saj kryesor: msimdhnsit, nxnsit
dhe prindrit, n veanti. Prfshirja e secilit prej ktyre akterve detyr kryesore e drejtorit t
shkolls, sepse ai/ajo nuk sht vetm menaxher, por gjithashtu udhheqs i shkolls. Ai/ajo
sht prgjegjs pr krijimin dhe mirmbajtjen e nj kulture t bashkpunimit dhe komunikimit.
2.3.1. Komunikimi me msimdhnsit dhe komunikimi mes msimdhnsve
Sa i prket komunikimit t drejtorit t shkolls me aktort e tjer shkollor, komunikimi me
msimdhnsit sht faktori m i rndsishm. Msimdhnsit jan agjent t ndryshimeve
(Michael Fullan). Msimdhnia dhe t nxnit jan n qendr t shkolls. N shkolln moderne,
msimdhnsit kan shum funksione t ndryshme, duke qen ekspert t msimdhnies
dhe t nxnit, motivues t nxnsve, udhheqs dhe menaxher t procesit arsimor, lehtsues,
partner t shkollimit t fmijve, kshillues, vlersues, shembuj. Msimdhnsit jan akter me
rndsi esenciale n shkoll. Prandaj komunikimi me msimdhnsit duhet t jet i planifikuar, i
organizuar, i qllimshm, i harmonizuar etj.
Aktiviteti i par
N tabeln m posht identifikoni me shenjn temat q drejtori i shkolls zakonisht i diskuton
me msimdhnsit. Gjithashtu tregoni nse tema e biseds sht e rndsishme pr cilsin e
shkolls: d.m.th., pr prvojat e t nxnit, rezultatet dhe/ose kompetencat e nxnsve.
Tema e biseds
Problemet pedagogjike prfshir metodat dhe teknikat e
msimdhnies, stilet e t msuarit dhe shtjet q kan t bjn me
menaxhimin e klass
Planifikimi i msimit, implementimi, adaptimi, prforcimi, shtjellimi
dhe vlersimi i kurrikules.
Roli i teknologjis n promovimin e t nxnit
Informatat aktuale pr interesin e prgjithshm
Zhvillimi profesional i msimdhnsve
Mirqenia dhe zhvillimi individual dhe grupor i nxnsve
Interesat profesionale, personale dhe shoqrore t nxnsve
(shprehit)
8

Diskutohet? E rndsishme?

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Prejardhja familjare e nxnsve n raport me msimdhnien dhe t


nxnit
Dgjon ankesat e nxnsve ne mnyr serioze dhe i diskuton ato
me msuesit (kur sht e nevojshme)
Krijimin/mirmbajtjen e nj ambientit te sigurt n shkoll pr te
gjith nxnsit
Organizimi i takimeve me prindr, bashkpunimi me Kshillin e
Prindrve pr shtjet arsimore
Prkrahja e kohs s lire (aktivitet jasht kurrikulare) per nxenes
Rishikon rastet disiplinore t nxnsve ose rastet e sjelljeve t
pahijshme
Rishikon akuzimin pr sjellje t pahijshme t msimdhnsit ndaj
nxnsve, ruan konfidencialitetin
Progresi ne planin zhvillimor t shkolls

Aktiviteti i dyt
Krijoni nj loj me role me kolegt q demonstron mnyrn se si do t zgjidhej kjo situat:
prindrit jan ankuar se dy msimdhns n shkolln tuaj shpesh vonohen n msim. Ata jan
par n nj restorant lokal duke pir kafe.
Nj pjesmarrs luan rolin e drejtorit dhe dy t tjer luajn rolin e msimdhnsve. Mbani takimin.
Ftoni grupin q t komentoj takimin. Diskutoni se far lloji i planifikimit paraprak do t mund
t ndihmonte n arritjen e rezultatit t dshiruar.
2.3.2. Kshilli i nxnsve:
Bashkpunimi me nxns ndodh formalisht dhe joformalisht. Forma formale e bashkpunimit
me nxns ushtohet prmes Kshillit t Nxnsve. Prmes formave formale nxnsit mund
t dhn kontributin e tyre n ngritjen e cilsis s shkolls. Kur nxnsit don t bjn dika
n shkoll ata i adresojn krkesat e tyre tek organet prgjegjse t shkolls prmes kshillit
t nxnsve, zakonisht krkesat i adresohen menaxhmentit t shkolls i cili pastaj i drgon n
kshillin drejues t shkolls. Procedurat e przgjedhjes pr Kshillin e Shkolls jan t prfshira
n Nenin 18 t Ligjit mbi Arsimin Parauniversitar n Republikn e Kosovs. Sipas ktij ligji, n do
shkoll t nivelit t mesm t ult dhe t mesm t lart duhet t themelohet Kshilli i Nxnsve.
Kriteret pr przgjedhjen e Kshillit t Nxnsve:
1. Przgjedhja: kandidatt nga secila klas zgjidhen nga shokt/shoqet e tyre n mnyr sekrete
dhe demokratike. Procedura sht e njjt si ajo e zgjedhjeve politike n nj demokraci.
2. Secila klas drgon s paku nj prfaqsues dhe nj zvends.
Roli i Kshillit t Nxnsve sht t punoj n:
1. Prmirsimin e mjedisit arsimor;
2. Prmirsimin e kushteve msimore dhe interesave t nxnsve (p.sh. aktivitetet jashtkurrikulare);
9

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

3. Prkujdesjen pr shndetin, sigurin dhe mirqenien e nxnsve;


4. Prfaqsimin e interesave t nxnsve n kshillin qeveriss t shkolls dhe tek drejtori i
shkolls.
sht detyr e drejtorit t shkolls t ndihmoj procesin e themelimit t Kshillit t Nxnsve n
shkolln e tij/saj. Drejtori duhet t hartoj nj status pr Kshillin e Nxnsve, prfshir rregullat
pr mbajtjen e zgjedhjeve dhe rregullat pr takimet e Kshillit t Nxnsve. Kjo m s miri arrihet
kur bhet me nxnsit e jo pr ta.
do kshill i nxnsve zgjedh dy udhheqs, t cilt prfaqsojn interesat e kshillit t nxnsve
n takime me drejtorin e shkolls dhe gjat konferencave me msimdhns. Pr kt arsye sht
e rndsishme q, n fillim t do takimi t stafit, prfaqsuesit t ken mundsi t flasin me t
gjith msimdhnsit pr idet, dshirat dhe aktivitetet e tyre. sht detyr, jo vetm e drejtorit
t shkolls por edhe e t gjith msimdhnsve, t informojn, kshillojn dhe prkrahin kshillin
e nxnsve.
Drejtori i shkolls duhet t flas me prfaqsuesit e kshillit t nxnsve n intervale t rregullta
dhe duhet t vizitoj kshillin e nxnsve n trsi herpasher me qllim t informimit t tyre
pr aspektet e zhvillimit t shkolls, projektet, etj., si dhe pr t dgjuar dshirat, idet dhe
interesat e nxnsve.
Aktiviteti i tret: Duke u bazuar n pikat e referencs pr hartimin e statusit t Kshillit t
Nxnsve t shnuara m lart, hartoni rregulloren pr Kshillin e Nxnsve n shkolln tuaj.
Kapitujt e rregullores
1. Kushtet e prgjithshme ligjore
2. Qllimi i Kshillit t Nxnsve
3. Mnyra e operimit
4. Prkrahja nga menaxhmentit t shkolls
5. Przgjedhja e antarve t Kshillit t Nxnsve
6. Prshtatja e rregulloreve
7. Rregullat prfundimtare

2.3.3. Komunikimi me prindr

Un asnjher nuk
jam informuar me
shkrim nga shkolla pr
rezultatet e fmiut tim.

10

Prshkrimi i kapitujve

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Komunikimi me nxns nuk sht i vetmi kur flasim pr marrdhniet dhe prgjegjsit e
shkollave. Komunikimi dhe bashkpunimi i harmonizuar ka ndikim pozitiv n prformancn e
nxnsve (n t nxn/arritshmri) dhe mund t ket ndikim t dukshm n cilsin e shkolls.
Shkolla komunikon me prindrit pr s paku katr arsye:
1. Informim - pr prindrit pr vijueshmrin e nxnsve, progresin akademik dhe zhvillimin
personal;
2. Njohja - pr shkolln q t kuptoj do zhvillim q mund t ndikoj n t nxnit e nxnsit;
3. Kshillim - pr prindrit pr mnyrat se si ti ndihmojn nxnsit n lnd t veanta kurrikulare;
4. Konsultim - me prindrit pr vshtirsit specifike t fmijs n shkoll.
Komunikimi m efektiv mes shkolls dhe prindrve ndodh kur zhvillohet n nj ambient ku
zotron respekti i dyanshm. Dgjimi shpesh sht m i rndsishm se sa t treguarit.
Pasi q komunikimi shtpi-shkoll sht kaq i rndsishm, sht me rndsi q drejtort e
shkollave t zhvillojn mendime t qarta personale pr tu prgjigjur n pyetjet n vijim:
- Pse duhet shkolla t komunikoj me prindrit?
- Pse duhet t komunikojm me prindrit?
- Cilat jan praktikat e pranueshme ose mnyrat m t mira t komunikimit dhe bashkpunimit
me prindr?
- Si reflekton partneriteti me prindr n punn e msimdhnsve?
- Si reflekton partneriteti me prindr n edukimin e fmijve/nxnsve?
- Si reflekton partneriteti me prindr n kulturn e shkolls?
Aktiviteti katr
Kini parasysh pyetjet e shnuara m lart dhe jepni nga nj prgjigje t shkurtr pr seciln, n
lidhje me kontekstin e shkolls suaj. Shkruani prgjigjet n flett e dhna.
Prindrit jan msuesit e par t fmijs; ata jan kujdestart e par pr secilin fmij. Pr kt
arsye, shkolla duhet t ndrtoj ura mes msimdhnsve dhe prindrve, dhe t nxis komunikim
t dyanshm e sistematik pr ofrimin e shrbimeve arsimore.
Duke prdor simbolin,
n tabel:

prcakto personat prgjegjs pr kryerjen e detyrave t paraqitura

Personi prgjegjs
Detyra

Prindrit

Msimdhnsit

Tju shpjegoj nxnsve qllimin e shkolls


T shpjegoj rndsin e ndjekjes s msimeve me rregull
T lexoj dhe diskutoj ti kushtoj koh fmijs
T inkurajoj fmijt t shprehin mendimin e tyre dhe t
respektojn mendimin e t tjerve
T kontrollojn detyrat e shtpis
11

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

T krijojn nj hapsir t qet pr nxnsit ku mund t kryejn


detyrat e shtpis dhe t msojn
T flasin me kujdestarin e klass pr zhvillimin e fmijs s tyre
T prkrahin shkolln e tyre n punn arsimore duke pasur
krkesa t mdha
Trajtimi i fmijve n shtpi

Aktiviteti i pest
N far detyra t shkolls kan interes prindrit?
Personi prgjegjs
Detyra

Prindrit

Msimdhnsit

sht detyr e drejtorit t shkolls dhe msimdhnsve t informojn prindrit pr ngjarje t


veanta, pr kalendarin e shkolls dhe pr mundsit q prindrit t takohen me msimdhns
dhe me administratn e shkolls; pr shembull:
1. Aktivitete t ndryshme si:
Dit t hapura
Aktivitet pr t shnuar fillimin e vitit shkollor
Mbrmje me prindr, organizuar nga kujdestart e klasave
aktivitete tjera shkollore (teatr, muzik, festa verore, etj.), n t cilat ftohen prindrit
2. Diskutime individuale; msimdhnsit, kujdestart e klasave dhe/ose drejtori me prindrit
3. Komunikimi i raporteve t rregullta pr prindrit nga kujdestari i klass si dhe raportimi i
zhvillimit t fmijs
4. Qartsimi me prindrit se ata mund t vijn ta vizitojn shkolln n do koh
5. Futja n detaje me prindrit pr problemet e fmijve t tyre n sjellje.
Kto ndikime pozitive rezultojn nga prpjekjet q shkolla bn pr komunikim me prindrit dhe
pr angazhimin e tyre n shkoll:
Kur prindrit ndihen pozitivisht kundrejt shkolls, ajo ndikon n motivimin e nxnsve pr
shkollim. Prindrit duhet t besojn n shkoll dhe t ndihen pjes e saj.
Duke bashkpunuar me familjen, shkolla tregon interesim n jetn shoqrore dhe familjare t
nxnsit prandaj informatat e mbledhura jan baz e mir pr ofrimin e nj shkollimi cilsor.
Planifikimi i nj takimi me prindr duhet t bhet po aq me kujdes sa bhet planifikimi i nj
ore msimore.
12

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Prfshirja e prindrve n shkoll sht m shum se


vetm pjesmarrja n takime kur jan t ftuar, ose
n situata kur ka ndonj vshtirsi apo problem me
fmijn. Prfshirja e prindrve nnkupton pjesmarrjen
e prindrve, prmes komunikimit t rregullt, t
dyanshm dhe efikas, n procesin e msimdhnies
dhe n aktivitete tjera shkollore. Prfshirja e prindrve
n aktivitete q jan me interes pr shkolln dhe pr
nxnsit ndrton nj mundsi pr harmonizim t
qndrimeve dhe veprimeve, q si pasoj krijon mundsi
pr arritjen e rezultateve t synuara.
Pritet q n kt mnyr do t jet e mundur t arrihen rezultate n shkoll kur harmonizohen
veprimet dhe qndrimet me prindr dhe aktor tjer shkollor.
Prindrit luajn rol t rndsishm n prkrahjen e fmijve t tyre n msim; prindrit duhet t
din se ka msojn nxnsit dhe far detyrat shtpis kan. Msimdhnsit duhet ti mbajn
prindrit t informuar prbt. Kjo mund t bhet rregullisht prmes nxnsve e kur kjo nuk
funksionon duhet t konsultohen mnyra tjera. sht me rndsi q shkolla dhe msimdhnsit
t zhvillojn nj plan pr prfshirje aktive t prindrve n shkoll; pr hartimin e planeve t
veprimit dhe plane t angazhimit pozitiv.
Shkolla duhet t komunikoj dhe bashkpunoj me prindrit e fmijve t pakicave, prindrit e
fmijve me nevoja t veanta dhe me prindrit e fmijve nga grupe tjera t margjinalizuara n
mnyr t veant, sepse fmijt nga kto grupe jan cak i institucioneve arsimore n Kosov sa
i prket integrimit t tyre n procesin arsimor, me kushte dhe mundsi t barabarta. Pavarsisht
nga prpjekjet e shkolls, praktika ka treguar se rezultatet e dshiruara nuk mund t arrihen
asnjher pa nj bashkpunim n form partneriteti me prindr.
Aktiviteti i gjasht
do institucion arsimor duhet t ket Kshillin e Prindrve. Bazuar n Ligjin pr Arsimin
Parauniversitar, tani pritet t lshohet nj akt nnligjor i cili do t prcaktoj kompetencat dhe
fushveprimin e aktiviteteve t Kshillit t Prindrve. Renditni disa kompetenca dhe aktivitete
me t cilat Kshilli i Prindrve do t mund t ndihmonte n shkolln tuaj.
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________

Partneriteti mnyra t komunikimit me prindr


Komunikimi me prindr n mas t madhe kushtzohet nga forma e przgjedhur e bashkpunimit.
Bazuar n metodat e komunikimit, kemi dy forma kryesore t komunikimit me prindr. Forma e
par sht e rndsishme veanrisht pr realizimin e nj partneriteti t vrtet mes prindrve
dhe shkolls.
13

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Forma e komunikimit direkt

Forma e komunikimit indirekt

-
-
-
-
-
-
-
-

Kshilli i Prindrve i Shkolls


Kshilli drejtues i Shkolls
Takime t rregullta me prindr
Takime individuale
Takime me grupe t veanta t prindrve
Vizita n shtpi
Takime t prindrve mesjete
Takime n aktivitete shkollore - ekspozita,
prformanca artistike, etj.
- Thirrje telefonike
- Komunikimi me shkrim
- Publikimet e shkolls (Manuali i shkolls, letra informuese ose buletini
i shkolls, broshura, tabela e informacioneve,
uebfaqja e shkolls etj.)

Pavarsisht far forme t komunikimit me prindr


zgjedhim, nevojitet prgatitje e veant pr t arritur
objektivat e atij partneriteti. Para se t iniciohet
ky proces duhet prgatitur nj plan i detajuar i cili
n mnyr t qart prcakton temat qendrore t
partneritetit, mnyrat e komunikimit, personat
prgjegjs, kohn dhe vendin.

Pavarsisht forms s komunikimit, ne gjithmon


duhet ta kemi parasysh se far do t bjm deri n
takimin e radhs dhe cilt do t jen hapat vijues.

N prgjithsi, raportet e pformancs s shkolls t bazuara n t dhna t shkolls, tregojn se


komunikimi dhe bashkpunimi me prindr kohve t fundit ka psuar nj rnie e konsiderueshme.
Pengesat m t mdha t komunikimit me prindr jan identifikuar si vijon:
- Komunikimi me prindrit e fmijve problematik;
- Komunikimi me prindrit e fmijve q kan sukses t dobt;
- Komunikimi me prindrit q nuk kan ndonj interes pr komunikim dhe bashkpunim me
shkolln
- Komunikimi me prindrit q kan probleme familjare dhe shndetsore, etj.

14

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Prindrit q nuk kan pasur sukses n prvoj e tyre shkollore shpesh ngurrojn t komunikojn
me shkolln. Pr disa prindr konsiderohet humane shmangja e komunikimit me shkolln
pr arsyet e identifikuara m lart sepse shpesh ndihen t fajsuar pr rrethanat. Prandaj,
sht prgjegjsi e veant pr drejtort e shkollave dhe aktort tjer t punojn seriozisht n
prmirsimin dhe avancimin e komunikimit me t gjith prindrit, veanrisht me kategorit e
prindrve t prmendura m lart. Nse prindrit trajtohen si partner dhe dshirat, problemet,
frikat dhe interesat e tyre vlersohen nga shkolla, ather mund t ekzistoj nj kultur mirbesimi
e komunikimit dhe bashkpunimit t ngusht.

Nxnsit thon se
msimdhnsit e tyre
nuk jan t informuar pr
statusin social t familjeve
t tyre.Ne nuk jemi n
gjendje ti mbulojm
shpenzimet e udhtimit

2.4. Kshilli drejtues i shkolls


Ligji mbi Arsimin Parauniversitar n kapitullin pr Prgjegjsit e Institucioneve Arsimore
prshkruan se kshilli drejtues i shkolls ka rol t ri n udhheqjen e shkoll.
T kuptuarit dhe respektimi i rolit dhe prgjegjsive t kshillit drejtues t shkoll e bn
komunikimin dhe bashkpunimin me kshillin nj prgjegjsi esenciale t drejtorit t shkoll.
Kshilli kontribuon n cilsin e shkolls nga perspektiva e planifikimit, hartimi i politikave t
shkolls, (prfshir rregulloret e shkolls) mbikqyrja e funksionimit t shkolls dhe mbajtja e
stafit t shkolls prgjegjs pr rezultatet.
2.4.1. Funksioni i kshillit drejtues t shkolls
Kshilli Drejtues i Shkolls prfaqson interesat e komunitetit n vendin ku operon shkolla;
ai funksionon si organ vendimmarrs q kontribuon n mnyr konstruktive drejt qeverisjes
demokratike duke respektuar qllimet dhe sfidat me t cilat ballafaqohet shkolla dhe
menaxhmenti i saj.
Kompetencat dhe procedurat pr themelimin e Kshillit drejtues t shkolls jan prgjegjsi e
drejtorit t shkolls. Kini parasysh: Dhjet dit pas themelimit t Kshillit, Drejtoria Komunale
e Arsimit dhe autoritetet qeverisse lokale duhet t informohen pr themelimin e tij.
do institucion publik arsimor dhe trajnues duhet t ket nj bord qeveriss. Nse kshilli
drejtues nuk mund t themelohet ose t formohet brenda nj periudhe tremujore, funksionet
e tij duhet t ushtrohen nga drejtori i institucionit, duke siguruar se komuna (ose Ministria n
rast se bhet fjal pr institucione t nivelit t 4 SNKA) vazhdon prpjekjet pr themelimin e
kshillit dhe pr mbajtjen e takimeve tremujore.

15

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Prbrja e kshillit drejtues t institucioneve arsimore


Ligji pr Arsimin Parauniversitar n Republikn e Kosovs prcakton q Kshilli Drejtues i
institucioneve arsimore n Kosov duhet t prbhen nga:
Tre prfaqsues t prindrve, prfshir s paku nj prfaqsues nga komunitetet joshumic n komun nse n institucion ka nxns nga ato komunitete;
Dy prfaqsues nga shoqria (akter t emruar nga komuna); duhet t specifikohet
plotsisht dhe me hollsi se kush duhet t jen kta dy prfaqsues nga shoqria
(akter t emruar nga komuna).
Tre prfaqsues t stafit msimdhns.
Pr shkollat t nivelit SNKA 2 dhe 3, nj prfaqsues i nxnsve, przgjedhur nga
nxnsit q shkollohen n at institucion.
N rast se shkollat e nivelit SNKA 1-2 ose institucionet arsimore t nivelit SNKA 3
kan m shum se 1000 nxns, numri i antarve duhet t rritet n katr, n tre, n
katr dhe n dy n kategorit prkatse sipas paragrafit (2) t ktij Neni. Nse numri
i nxnsve bie nn 1000, numri i antarve duhet t zvoglohet n nivelin minimal,
kshtu q antart q jan zgjedhur t fundit n secilin grup duhet t prfundojn
mandatin n fund t vitit shkollor.

Pr procedurat e przgjedhjes s antarve pr kshillit drejtues t institucioneve arsimore, shih


Shtojcn A t Manualit.
2.4.2. Kshilli drejtues i shkolls si qendra e t gjith aktorve t shkolls
Detyrat dhe prgjegjsit e kshillir drejtues
Kshilli drejtues, si organ qeveriss i institucioneve arsimore ose trajnuese, ka detyra dhe
prgjegjsi t prcaktuara me ligj.
Ligji pret q kshilli t ndihmoj shkolln dhe zhvillimin e saj n t gjitha fushat e cilsis. Kjo
nnkupton q kshilli drejtues i institucionit arsimor ka pr detyr dhe prgjegjsi t miratoj
aktivitetet jasht kurrikulare, t miratoj listn e teksteve shkollore dhe materialeve tjera t
msimdhnies, t hartoj rregullat e mirsjelljes n shkoll, t kontribuoj hartimin e planit
zhvillimor t shkolls, t ushtroj funksione q kan t bjn me prdorimin e buxhetit t shkolls,
etj, e t gjitha kto duhet t jen n prputhshmri me dispozitat ligjore.
Pr detyrat dhe kompetencat e kshillit drejtues t institucioneve arsimore, shih
Shtojcn A t Manualit.
Plani i veprimit i kshillit drejtues t shkolls
Bazuar n detyrat dhe prgjegjsit e kshillit
drejtues t shkolls, antart e przgjedhur t
kshillit duhet t hartojn nj plan veprimi n
mnyr q kshilli t kap hapin dhe t zhvilloj
aktivitete q kontribuojn n sfern e cilsis
s shkolls. Plani i veprimit duhet t prgatitet
n bashkpunime t gjith antart e kshillit
drejtues. Plani duhet t prfshij aktivitetet
16

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

kryesore, aktort prgjegjs sipas aktiviteteve t caktuara, kohn e nevojshme pr kryerjen e


aktiviteteve, aktort prgjegjs pr mbikqyrje t aktiviteteve, etj. Ilustrimi n t djatht paraqet
nj pamje t aktiviteteve me rastin e hartimit t planit t veprimit pr kshillin drejtues t shkolls.
Cilat jan prparsit e pasjes s nj kshilli drejtues t shkolls funksional?
N nj koh t rritjes s gars dhe presionit q shkolla t arrij rezultate sa m t mira, pjesmarrja
sht shtje kye pr prmirsimin e cilsis n arsim.
Kshilli drejtues mund t luaj rol efektiv n ballafaqimin me mungesat e suksesit n fusha t
ndryshme, si sht siguria, proceset akademike dhe projektet shkollore.
Kontributi i prindrve mund t jet ndihmes n zgjidhjen e problemeve; bashkpunimi me
ndrmarrje mund t hap perspektiva t reja (p.sh., orientimi n karrier pr nxnsit; kontribuimi
si burim fondesh pr ndonj projekt t vogl).
Nse e kryen punn mir, e vlen t kemi bord qeveriss t shkolls.
far duhet t bni me qllim q kshilli drejtues i shkolls t jet funksional?
S pari, pranoni prgjegjsit pr themelimin e kshillit drejtues dhe bashkpunimit me t.
Orientoi ata drejt prgjegjsive q kan sipas ligjit.
S dyti, organizoni takime me aktort kryesor pr ti inkurajuar ata t jen pjes e kshillit
drejtues t shkolls; identifiko forma simuluese t pjesmarrjes. Duke qen plotsisht transparent,
inicio procedurat pr przgjedhjen e antarve t kshillit drejtues t shkolls. N asnj mnyr
nuk duhet t lejoni q kshilli drejtues i shkolls t formohet vetm sa pr t prmbushur kriteret
ligjore.
S treti, termat e referencs dhe plani i veprimit i kshillit drejtues duhet t hartohen s bashku
me Kshillin, dhe aktivitetet e parapara n planin e veprimit duhet t moniorihen.
S katrti, prfshij prfaqsuesit e kshillit n t gjitha aktivitetet q jan n interes t nxnsve,
msimdhnsve dhe shkolls n fusha t aktiviteteve q jan n prputhje me ligjin;
S pesti, sht e kshillueshme q drejtort e shkollave pa antart e kshillit t vizitojn shkolla
q kan borde qeverisse funksionale, pr t prfituar nga prvojat e mira t tyre, si jan brdet
n shkollat n vijim: Mileniumi i tret, Sknder Luarasi, Beqir Gashi, e t tjera. Pyetni pse kto
borde kan qen t suksesshme.
Pse n disa shkolla, Kshilli i Shkolls ende ekziston vetm n letr?
Nj studim i kryer kohve t fundit1 tregoi se Kshilla efektiv t Shkollave ekzistojn vetm n nj
numr t vogl t shkollave. Nj studim i pesmbdhjet (15) shkolla zbuloi:
Paqartsi n secilin lloj t kshillave sa i prket rolit dhe prgjegjsive t tyre
Disa shkolla prcaktojn rolet dhe prgjegjsit e Kshillit duke lshuar rregullore dhe
udhzime shkollore.
Aspak ose fare pak evidenc t ndrtimit t kapaciteteve n pesmbdhjet shkollat q ishin
pjes e studimit.
Munges angazhimi, i Kshillave t Shkolls, por edhe i kshillave t tjer n zhvillimin e
zhvillimor t shkolls ose n planifikimin e buxhetit t shkolls.
1 Basic Education Program, The functionality of School Governing Boards, Parents Councils and Students Councils, July 4, 2012

17

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Munges e lidhjes mes DKA-ve dhe shkollave sa i prket ktyre Kshillave, munges e lidhjes
s ktyre Kshillave brenda shkolls dhe munges e lidhjes s ktyre Kshillave me shkollat
tjera t komuns.
T gjitha kto jan pengesa q mund t tejkalohen.
Aktiviteti i shtat
Diskutoni prgjigjet tuaja n pyetjet n vijim me nj grup tjetr:
1.Prgatitni nj list t prioriteteve t shkolls kur Kshilli funksionon n mnyrn m t mir.
2.Prgatitni nj list t mangsive n funksionim nse Kshilli i Shkolls ekziston vetm n letr.
3.Mblidhni ide dhe hapa pr krijimin e nj Kshilli t Shkolls funksional

3. Bashkpunimi me komunitetin
Fjala komunitet sht emertim i prbashkt pr t gjitha format e ndrlidhjes dhe integrimit t
njerzve2. N n kt pjes do t trajtojm ndrlidhjen dhe integrimin e bashkpunimit me DKA
dhe komunitetin tjetr prkrahs dhe bashkpunues n shkoll.

3.1. Bashkpunimi me Drejtorit Komunale t Arsimit (DKA)


Ligji mbi Komunat nr. 03/L-068 (2008) dhe Ligji mbi Arsimin Universitar n Republikn e Kosovs,
nr. 04/L-032 (2011) prcakton prgjegjsit ligjore n marrdhniet mes Drejtorive Komunale t
Arsimit, MASHT-it, universiteteve dhe shkollave. Mnyra se si ato bashkpunojn dhe mnyra se
si shkolla percepton kta partner institucional sht els pr ndrtimin e cilsis n shkoll.
Shkollat duhet t prmbushin obligimet ligjore q kan t bjn me kto marrdhnie por n
ann tjetr do t prfitoj shum nga to i shohin si partner me interes n prkrahjen e cilsis s
shkolls. N kt mes, pr shkollat n rend t par sht natyra e bashkpunimit me DKA-t ndaj
t cilave shkollat jan prgjegjse.
Kjo do t thot se shkollat, prve bashkpunimit me akter brenda shkolls, bashkpunojn
edhe me Drejtorit Komunale t Arsimit (DKA-t). Kto bashkpunime krijojn koherenc,
koordinim dhe zhvillim t qndrueshm t shkolls.
Bashkpunimi Shkoll-DKA ndihmon dy institucionet t ndrmarrin hapa t duhur dhe t
adresojn, me koh dhe me burimet n dispozicion, aspekte q jan me rndsi t veant pr
shkolln, si jan kushtet e puns, numri i nxnsve q do t regjistrohen n shkoll, numrin
maksimal t msimdhnsve dhe t personelit jo-msimdhns q i nevojiten shkolls, buxheti
i shkolls, rregullat e mirsjelljes n shkoll, plani zhvillimor i shkolls, bashkpunimi me
institucione tjera, etj.. Bashkpunimi Shkoll - DKA Shkoll reflektohet edhe n mirmbajtjen
dhe riparimin e objekteve dhe pajisjeve shkollore, duke ofruar ambient t shndetshm, prfshir
ujin e pijshm, kushtet hijeno sanitare, shrbimet shndetsore, mjedis t sigurt pr nxnsit
dhe personelin e shkolls.
Si t koordinohet bashkpunimi shkoll-DKA?
S pari, varet nga iniciativa e drejtorve t shkollave pr t prmbushur zotimet dhe prgjegjsit
e tyre pr ofrim t arsimit cilsor dhe gjithprfshirs n shkoll. DKA-n duhet angazhuar
n zhvillimin e shkolls sa her q sht e mundur. DKA-ja mund t ket burime t kufizuara
2 M gjersisht pr nocionin Komunitet, shih librin nga Prof.Dr. Afrdita Deva- Zuna & bashkautort (2009): Partneriteti
Shkoll Familje Komunitet, Libri Shkollor, Prishtin, fq.26.

18

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

por personeli i saj ka prvoj q e vlen t shfrytzohet. Prdorimi i ksaj ekspertize reflekton
pozitivisht n shkoll. sht me rndsi t respektohet autoriteti i DKA-s dhe ti raportohet n
afatet e caktuara kohore pr numrin e nxnsve, msimdhnsve, ndryshimet n shkoll q
krkojn miratim nga DKA-ja, etj. Ftoni DKA-n pr t diskutuar rreth krkesave t shkolls por
asnjher mos merrni vendime pa u konsultuar me DKA-n n raste kur krkohet aprovim nga
DKA-ja (p.sh. drejtori i shkolls nuk mund t fus n orar or msimore me m pak se 15 nxns
pa miratimin e DKA-s, drejtori i shkolls prcakton numrin e msimdhnsve q do t punojn
me orar t plot n shkoll, n pajtim me kufirin e numrit t puntorve t caktuar nga DKA-ja
pr at shkoll.).3
Nj shembull tjetr q mund t reflektoj n promovimin e bashkpunimit mes shkolls dhe DKAs sht prkrahja e DKA-s pr shkolln me materiale dhe burime njerzore pr implementimin
e planifikimit zhvillimor t shkolls, implementimin e trajnimit t msimdhnsve pr t siguruar
promovim t cilsis s shkolls. DKA-ja nuk ndrhyn n rregullat e brendshme t shkolls q
nuk jan n kundrshtim me dispozitat ligjore. DKA-ja nuk ndrhyn n detajet e planifikimit
buxhetor, por merr pjes n takime me krkes t shkolls dhe t Kshillit t Shkolls.
Diagrami i paraqitur n t djatht ofron
nj korniz udhzuese pr zhvillimin e
bashkpunimit shkoll - DKA - shkoll
me qllim t prmirsimit t cilsis
n shkoll dhe prmirsimit t cilsis
s arsimit n nivel lokal duke marr
parasysh fushat e bashkpunimit.

Infrastruktura
Burimet njerzore
dhe t tjera

Menaxhimi
& Qeverisja

Regjistrimi i
nxnsve
Punsimi i
personelit
Menaxhimi i
buxhetit
Mjedisi
Plani

Me qllim t bashkpunimit t dyanshm Shkoll DKA Shkoll, sht e nevojshme t ket


iniciativa t prbashkta, plane t prbashkta, takime t prbashkta, raporte t prbashkta,
t dgjohen me kujdes krkesat e njritjetrit, por gjithashtu t respektohen sugjerimet dhe
krkesat nga t dy palt q jan n linj me cilin e shkolls dhe t arsimit n nivel komunal.
Bashkpunimi Shkoll _ DKA Shkoll krijon mundsi t lidhjes me partner t tjer n sistemin
arsimor, duke prfshir shkollat tjera, MASHT-in dhe partnert tjer q mbshtesin zhvillimin
e arsimit dhe shkollave. Ky bashkpunim shpien drejt komunikimit q siguron koherenc dhe
sinergji mes ktyre institucioneve.
Aktiviteti i tet
Tregoni ka konsideroni praktik t mir t bashkpunimit Shkoll DKA Shkoll.

3.2. Bashkpunimi me Ekipet pr Parandalim dhe Reagim ndaj


Braktisjes dhe Mosregjistrimit (EPRBM)
Shkolla mund t ket grupe dhe ekipe t ndryshme q punojn n fusha t ndryshme t cilsis
n shkoll. do ekip i angazhuar n shkoll duhet t bashkpunoj me drejtorin e shkolls
dhe me organet tjera qeverisse t shkoll. Ekipet e parandalimit dhe ekipet pr reagim ndaj
mosregjistrimit dhe braktisjes s shkoll jan t parapara n Planin Kombtar kundr Braktisjes
s Shkolls, 2009-2014. Ne jemi t vendosur t ndihmojm bashkpunimin e shkolls me ekipet
pr parandalim dhe reagim ndaj braktisjes dhe mosregjistrimit (EPRBM) n nj mnyr t veant.
3 Ministria e Arsimit Shkencs dhe teknologjis (2010). Doracaku pr Buxhetin e shkolls dhe pr shtje financiare. Project
institucional pr zhvillim t arsimit faqe. 13.

19

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Udhzimi administrativ, Krijimi dhe fuqizimi i ekipeve pr parandalim dhe reagim ndaj braktisjes
dhe mosregjistrimit n arsimin e obliguar (Tetor 2011) prcakton parimet, prgjegjsit dhe
procedurat e prgjithshme, pr krijimin dhe fuqizimin e ekipeve pr zbatimin e ktij udhzimi.
Gjithashtu udhzimi definon tri kategori t braktisjes dhe prshkruan hapat pr krijimin/
themelimin e ekipeve pr parandalim dhe reagim n nivel shkolle dhe n ivel komunal.
EPRBM duhet t themelohen nga kshilli i shkolls. Antart e ktyre grupeve jan prfaqsues
t nxnsve, prindrve, msimdhnsve, si dhe nj antar nga drejtoria e shkolls. Ata gjithashtu
bashkpunojn n mnyr intensive me organizata dhe institucione t jashtme shkollore n
nivel shteti dhe me organizata tjera joqeveritare. Prfaqsues t ktyre organizatave mund t
jen mund t prfshihen n EPRBM sipas nevojs, pr t kontribuuar n rrjetzimin e ekspertve
t nivel vendi n kryerjen me sukses t punve parandaluese.
Detyrat e ekipeve pr parandalim dhe reagim ndaj braktisjes dhe mosregjistrimit (EPRBM):
Inkurajimi i komunikimit brenda dhe jasht shkolls, mes studentve, prindrve dhe
msimdhnsve n njrn an, dhe nxitja e komunikimit dhe bashkpunimit me institucionet/
organizatat e jashtme shkollore mes fmijve, t rinjve dhe familjeve t tyre n ann tjetr.
Qllimi sht ulja dhe parandalimi i rasteve t braktisjes s shkolls dhe rritja e regjistrimit t
fmijve dhe t rinjve n shkoll.
Zhvillimi i nj strategjie n nivel shkolle dhe i nj plani t puns kundr braktisjes dhe
mosregjistrimit t fmijve n arsimin e obligueshm.
Nj antar prgjegjs i grupit emrohet pr t punuar me raste konkrete, ose mund t integrohet
ndonj ekspert i jashtm si pjes e grupit (menaxher i rastit). Ky antar merr prgjegjsi pr t
gjitha zhvillimet n kuadr t nj rasti t caktuar si dhe pr raportim tek drejtori i shkolls, para
antarve t tjer t ekipit dhe DKA-s.
Koordinimi i aktiviteteve brenda dhe jasht shkolls, si sht trajnimi i msimdhnsve dhe
pjesmarrsve tjer, takimet me prindr, puna me publikun, etj.
Kshilla teknike dhe praktike pr pun me braktisjen e shkolls, nxnsit e rrezikuar dhe fmijt
e t rinjt e paregjistruar jan ofruar n manualin ballafaqimi me refuzim & braktisje t shkolls
manual praktik i zhvilluar nga GIZ/GOPA (Nntor 2011)4.
Si t bashkpunoni me EPRBM
S pari, krijoni infrastruktur t prshtatshme pr zbatimin e dispozitave t dokumentave
ligjore pr braktisjen e shkolls dhe ofrimin e t dhnave statistikore ku reflektohen n
mnyr specifike t dhnat pr fmijt q kan braktisur shkolln.
S dyti, prfshini shkolln n hartimin e nj plani t veprimit pr EPRBM dhe monitoroni
implementimin e atij plani.
S treti, ofroni prkrahje profesionale pr punn e ekipit pr organizimin e takimeve me
prindr, prgatitjen e kampanjave kundr braktisjes s shkolls, prgatitjen e programeve
t prshpejtuara pr nxnsit e riintegruar, prfshirjen n zhvillimin profesional, etj.

4 Elizabeth Gowing and Blerim Saqipi (2010): Report on evaluation capacity development needs of the Municipal EducationKosovo,EU EducationSWAPproject,Pristine,p.7

20

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

N raste kur ekipi pr parandalim t braktisjes ka nevoj t bisedoj me nj prind ose nj fmij
q ka braktisur shkolln, duhet t ndiqen hapat n vijim:
1. Identifikimi i rastit
2. Prgatitja e pyetjeve pr bisedn
3. Prcaktimi i prfundimeve
4. Propozimi i zgjidhjeve dhe diskutimi me kolegt pr hapat e mtejm.
Bashkpunimi me EPRBM duhet t jet i afrt, transparent, i hapur, i harmonizuar dhe human me
qllim q ekipi t punoj drejt qllimeve t prbashkta pr parandalimin e braktisjes s shkolls.
Nj shembull i bashkpunimit t nj shkolle me ekipin me qllim t rikthimit t fmijve q
kan braktisur shkolln mund t shihet n rastin e dy nxnsve n Kosova, dy vajza t moshs 12
dhe 13 vje, t cilat i jan bashkuar shokve t klass pas pes muajve munges. Ky rast mund
t kishte prfundim fatal pr shkollimin e ktyre vajzave, po t mos merreshin masa nga ana e
Prindrve dhe Kshillit t shkolls, t cilt pasi kuptuan problemet financiare q kishin familjet e
Jehons dhe Blerins, ju ofruan veshmbathje, fonde dhe tekste shkollore pr t br t mundur
kthimin e tyre n shkoll dhe ribashkimin e tyre me shokt e klass. Shkolla mbshteti rikthimin
vajzave dhe organizoi msim intensiv pr to.5
Aktiviteti nnt
Prshkruaj raste t braktisjes s shkolls n institucionin tuaj dhe aktivitetet q i keni ndrmarr
pr rikthimin e nxnsve n shkoll dhe rezultatet e arritura.

3.3. Bashkpunimi me komunitetet civile


Bashkpunimi mund t shtrihet prtej kufijve t kontakteve t prditshm me shkolln. Mund t
jet e dobishme pr shkolln t krkoj bashkpunim dhe prkrahje nga faktor jasht komunitetit
t ngusht t shkolls pr t zgjeruar interesin e prbashkt t shkolls dhe komunitetit, si p.sh.
nga komunitetet civile vullnetart, OJQ-t, bashksia e komunitetit, etj.
Bashkpunimi me komunitetin nuk sht shtje e ndar; ajo zhvillohet krahas formave tjera t
bashkpunimit.
Bashkpunimi me komunitetin fuqizohet nga prfshirja e komunitetit n prmirsimin e cilsis
s shkolls si n infrastruktur ashtu edhe n ofrimin e mundsive t t nxnit pr nxns.. shkolla
dhe menaxhert e saj duhet t dgjojn me kujdes por edhe t respektojn sugjerimet dhe
nevojat e komunitetit kur ato ndrlidhen me aspektet e cilsis s shkolls. Pjes e rndsishme e
bashkpunimit me komunitetin sht informimi i rregullt pr t dhnat kryesore t prformancs
q jan me interes pr publikun. Vetm n kt mnyr komuniteti mund t nxitet t angazhohet
n gjetjen e mnyrave t ndryshme t bashkpunimit dhe ndihms s shkolls, p.sh. prmes:
Asistencs profesionale dhe pedagogjike
Prkrahjes n hartimin e planprogrameve pr lndt zgjedhore
Organizimit t kampanjave q promovojn tema n lidhje me cilsin e shkolls
5 Nadie Ahmeti : braktisja e shkollimit shqetsimet pr institucionet, 11.06.2008, Evropaelire.org.

21

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Ofrimit t ligjratave specifike q jan me interes pr nxnsit dhe shkolln


Pajisjes s shkolls me pajisje pr ligjrim, kompjuter, inventar dhe/ose materiale tjera
t msimdhnies
Prkrahjes profesionale n hartimin e projekteve shkollore dhe implementimin e tyre
Puns vullnetare pr prmirsimin e infrastrukturs shkollore
Prkrahjes n promovimin e konceptit gjithprfshirs t shkolls
Prkrahje n regjistrimin e nxnsve q kan braktisur shkolln, ose atyre nxnsve q
kan potencial t braktisin shkollimin, etj.

3.4. Bashkpunimi me ndrmarrjet


Orientimi n karrier sht tipar qendror i procesit arsimor, jo vetm n shkolla profesionale, por
edhe n shkollat e prgjithshme e veanrisht n nivelin e mesm. Ndrmarrjet e komunitetit
mund t ndihmojn n prmbushjen e ktyre prgjegjsive.
Bashkpunimi i shkollave me ndrmarrjet zhvillohet prmes ktyre fazave t puns:
Faza e par Themelimi i nj grupi koordinues me prbrje si vijon: drejtori i shkolls,
prfaqsues t DKA-s dhe prfaqsues t prindrve;
Faza e dyt Hartimi i nj liste t ndrmarrjeve me t cilat mund t bashkpunoj shkolla,
n pajtim me kriteret e caktuara nga grupi koordinues;
Faza e tret Kontaktet e para me ndrmarrjen pr bashkpunimin dhe shpjegimi i
rndsis s ktij bashkpunimi (krkes me shkrim dhe plani pr kryerjen e puns praktike
sipas grupeve t nxnsve);
Faza e katr Shkolla harton nj kontrat t bashkpunimit me ndrmarrjet e przgjedhura
ku nxnsit do t kryerjen praktikn profesionale, sipas grupeve t nxnsve t planifikuara
nga msimdhnsit, me q rast njoftohen edhe nxnsit pr kontratn e bashkpunimit
dhe mnyrn e zbatimit t saj;
Faza e pest Implementimi i konceptit t bashkpunimit dhe monitorimi nga
prfaqsuesit e shkolls dhe partnert; dhe
Faza e gjasht Raporti mbi prfundimin e kontrats dhe vlersimi i njohurive t nxnsve
t fituara gjat praktiks profesionale.
Bashkpunimi sipas fazave t prmendura m lart do tju ndihmoj nxnsve t shkolls t
arrijn n mnyr efektive qllimet msimore t planprogrmamit, t zhvillojn njohurit
profesionale n nivelin e duhur dhe t mbesin t integruar n nivele m t larta t shkollimit dhe
n tregun e puns.

Vetm prmes kontaktit me botn reale nxnsit mund t


kuptojn se ajo q msojn aplikohet n jetn e prditshme.
Bhet ndrlidhja e njohuris teorike dhe asaj praktike.
Njohurit dhe kompetencat bhen m pak t fragmentuara
dhe t ndara; prvoja e puns n ndrmarrje i informon
nxnsit me kompetencat q krkohen nga tregu i puns.

22

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

N fushn e arsimimit pr karrier nxnsit do t prgatiten m mir pr njohjen e vetvetes, pr


t kuptuar m mir krkesat e tregut t puns dhe t gjejn informata relevante pr t ndrtuar
vetdijen e tyre pr rrugn drejt nj karriere t suksesshme. Atyre duhet tju ofrohet mundsia
pr tu familjarizuar me krkesat e tregut t puns n mnyr praktike duke vizituar pundhns
dhe puntor n sektor t ndryshm. Kto mundsi do tu ndihmojn nxnsve t bjn lidhje
mes aspiratave dhe aftsive t veta me krkesat e tregut t puns.
Shkollat q ia kan dal t shtrijn bashkpunimin me ndrmarrjet dhe e bjn at n mnyr
cilsore kan arritur ta bjn nj hap drejt arritjes s objektivave shkollore. Fotografia n vijim
reflekton nj or msimi t pns praktike n Shkolln e Mesme Teknike Sknder Luarasi.

Aktiviteti i dhjet
Bni edhe njher aktivitetin #1. Krahasoni prgjigjet e dhna sot me ato q i keni dhn n
fillim t seminarit. Cilat jan gjrat e rndsishme q i keni msuar? Ju lutem jini t gatshm pr
ti ndar me t tjert.

23

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Fjalorthi
Arsimi proces prmes t cilit shoqria pron vlerat e saj, besimet, njohurit dhe sistemet
simbolike dhe zhvillon kapacitetet e antarve t rinj t shoqris.
Bashkpunimi - puna s bashku n t njjtn koh me nj person apo me persona t tjer
pr t arritur nj qllim t prbashkt.
Bashkveprimi - punim s bashku me nj person tjetr (t jashtm) pr kryerjen e nj aktiviteti
t caktuar.
Kshilli drejtues organi prgjegjs pr qeverisjen institucionin arsimor ose trajnues, duke
kryer funksionet e prcaktuara me ligj.
Komunikimi proces i transferimit t informacionit nga nj individ ose grup individsh dhe
pranimi e interpretimi i tij nga nj grup apo individ tjetr. Komunikimi mund t jet vullnetarisht
dhe jovullnetarisht. Komunikimi ndrmjet njerzve sht kompleks dhe i ndryshm dhe
prgjithsisht mund t klasifikohet n tri lloje: 1. Komunikimi Verbal (prdorimi i gjuhs ose
prdorimi i kodeve q prfaqsojn gjuhn) 2. Komunikimi personal joverbal (prdorimi i
veshjes, pozicioneve, gjesteve me qllim t komunikimit; dhe 3. Ritual (prdorimi i ngjarjeve
t strukturuara n nivele t larta t komunikimit) t gjitha kto jan shum t rndsishme
dhe jetike n artin e msimdhnies.
Komuniteti njerzit q jetojn n nj zon t caktuar ose njerzit q konsiderohen si njsi
pr shkak t interesave t tyre t prbashkta, grupi social ose nacionaliteti6; komuniteti i
shkolls prbhet nga: nxnsit, msimdhnsit, prindrit, stafi menaxhues i shkolls dhe
personeli tjetr shkollor.
Konflikt shkollor situat e krijuar kur ka mosprputhje t interesave, ku qndrimet e dy
palve jan aq t kundrta sa q shkaktojn ngrirje t marrdhnieve mes tyre.
Kontestet shkollore situata ku t dy palt prpiqen t imponojn kndvshtrimet dhe
qndrimet e tyre t ndryshme dhe kur mundohen ti mbrojn ato me do kusht. Kontestet
shprehen prmes nj gjuhe t vrazhd dhe fjalori fyes.
Motivimi krijimi i entuziazmit dhe/ose interesit pr t br dika7.
Prind kujdestar ligjor i fmijs bazuar n ligjet n fuqi.
Sjellje t vepruarit n nj mnyr t caktuar, ose t qenit i/e mir duke vepruar n nj mnyr
q sht e pranuar nga shoqria8
Zgjidhja e problemeve ndrtimi i zgjidhjeve pr situata t komplikuara q krkojn m
shum se vetm implementim t thjesht t njohurive t msuara m par; zgjidhja e konflikteve
(zgjidhja e problemeve ose kontesteve q shfaqen mes njerzve ose mes msimdhnsve dhe
nxnsve n mnyr t ndershme dhe t respektueshme)

6 Fjalori elektronik i Cambridge; Korrik 21, 2012


7 Po aty.
8 Fjalori elektronik i Cambridge; Korrik 21, 2012

24

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

REFERENCAT
Carol Blades & Bashkautort ( 2001): Libr me udhzime pr situatat me nxnsin n qendr,
CIDA,
Dispozita normative (pr shkollat publike)/2003, Tiran
Evis Mastori & Bashkautort, Shkathtsit pr jetn, fletore pune pr klasn 8, publikuar nga
MASHT, Prishtin
Fullan, M. (1999): Forca e ndryshimit n arsim, Adea, Prishtina.
Fullan, M. (2001): T kuptuarit e ri pr ndryshimet n arsim, Edualba, Prishtin.
Gazeta Start: Bashkpunimi Shkoll Familje / Tiran: 29 shtator 2011
Gjimnazi Loyola- n Prizren: rendi shkollor/ Prizren 2005
Goddard, T., Duraku, N., Binaku, Xh. (2006): Hyrje n menaxhimin e arsimit, Udhzues pr
trajner, KEDP, Prishtina.
H.W. Baumann (2004): Bashkpunimi, GTZ, Prishtin.
KEC- Prishtin/ 2009: Familja dhe komuniteti: (material trajnues)
KEC- Prishtin/ 2009: Gjithprfshirja, diversiteti dhe vlerat demokratike: (material trajnues)
Kenneth Leithwood, Karen Seashore Louis, Stephen Anderson dhe Kyla Wahlstrom (2004)
Rishikim i hulumtimit: Si ndikon udhheqja n t nxnit e nxnsve Wallace Foundation
Ligji mbi Arsimin Parauniversitar n Republikn e Kosovs Nr. 04/L-032, 2011
MASHT: Plani i veprimit kombtar kundr braktisjes 2009-2014, Prishtin, 2009.
MASHT: Themelimi i Kshillit t Nxnsve, Prishtin/2004
MASHT: Udhzimet Administrative Arsimi fillor dhe i mesm, Prishtin, nntor 2004
Philadelphia Education Directorate: Paragrafi 2. T drejtat dhe prgjegjsit e nxnsve dhe
prindrve.
Prof.Dr. Afrdita Deva- Zuna & bashkautort (2009): Partneriteti Shkoll Familje Komunitet,
Tekst Shkollor, Prishtin
Standardet e praktiks profesionale pr drejtort e shkollave / 2011-Draft
T nxnit n bashkpunim, Udhzime 5, KEC, Prishtin 2001
Vjollca Spaho: Msuesi i mir, gazeta e msuesit, Nr. 5 shtator /2010
Xheladin Murati: komunikologjia pedagogjike, Qabej, Tetov, 2000.

25

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Shtojca A:
Ekstrakte nga Ligji mbi Arsimin Parauniversitar n Republikn e Kosovs Nr. 04/l-032 (2011)
PRGJEGJSIT E INSTITUCIONEVE ARSIMORE
Neni 17 Kshilli Drejtues
1. do institucion publik arsimor dhe aftsues duhet t ket kshillin drejtues. N rast se kshilli
drejtues nuk mund t formohet ose nuk mund t mblidhet n periudhn prej tre (3) muajsh,
funksionet e tij merren nga drejtori i institucionit, me kusht q komuna (Ministria n rastet e
institucioneve t nivelit 4 t ISCED-it) vazhdon me prpjekjet e mtutjeshme pr ta themeluar
kt kshill dhe pr t mbajtur takimet e tij do tre (3) muaj.
2. Kshilli drejtues prbhet nga:
2.1. Tre (3) prfaqsues t prindrve, duke prfshir s paku nj prfaqsues t komuniteteve
jo shumic n komun nse ka ndonj nxns nga ato komunitete n at institucion;
2.2. Dy (2) prfaqsues nga shoqria (pal me interes t emruara nga komuna);
2.3. Tre (3) prfaqsues t msimdhnsve
2.4. Pr shkollat e nivelit 2 dhe 3 t ISCED-it, nj prfaqsues t nxnsve, i zgjedhur nga
nxnsit q vijojn shkollimin.
3. N rastet kur shkollat e nivelit 1-2 t I ISCED-it ose institucionet arsimore t nivelit 3 t ISCED-it
kan m shum se 1000 nxns, numri i antarve duhet t ngritet n katr, n tre, n katr
dhe n dy n kategorit prkatse sipas paragrafit 2. t ktij neni. Nse numri i nxnsve bie
nn 1000, numri i antarve duhet t reduktohet n nivelin minimal, ashtu q antari q sht
zgjedhur i fundit n secilin grup t kryej mandatin e tij n fund t vitit shkollor.
4. Prfaqsuesit e prindrve n kshillin drejtues zgjidhen me votim t fsheht nga antart e
Kshillit t Prindrve t Shkolls.
5. Kshilli drejtues ka t drejt t caktoj prfaqsues shtes pa t drejt vote, pr t siguruar
prfaqsim t gjer t pundhnsve dhe shoqris n prgjithsi.
6. Mandati i antarve t Kshillit drejtues zgjat tri (3) vite, me kusht q ata t vazhdojn t jen
msimdhns, nxns, prindr t nxnsve n shkolln prkatse. Prfaqsuesit e prindrve
dhe msimdhnsve mund t zgjidhen n mandatin e dyt.
7. Kryetari i kshillit drejtues zgjidhet do vit nga kshilli drejtues nga radht e prfaqsuesve t
prindrve. Kryetari mund t rizgjidhet.
8. Drejtori i institucionit arsimor ushtron funksionin e Sekretarit t Kshillit drejtues. Drejtori i
raporton Kshillit drejtues pr do vit lidhur me aktivitetet dhe financat e institucionit, dhe ka
t drejtn q t sugjeroj zgjidhje dhe t marr pjes n debate, por jo edhe t drejtn e vots.
Drejtori i shkolls sht prgjegjs pr ligjshmrin e puns s Kshillit.
9. Kshilli drejtues i shkolls mund t ftoj Drejtorin komunal t arsimit dhe/ose zvendsin e tij
q t marr pjes n takimet e Kshillit, n mnyr q t ofroj informata ose sqarime apo t
dgjoj pikpamjet e Kshillit drejtues, por pa t drejt vote.
26

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

10. Kshilli drejtues gjat zbatimit t kompetencave dhe detyrave t tij, i respekton parimet e
arsimit parauniversitar t parapara n kt ligj, duke prfshir edhe respektimin e t
drejtave t komuniteteve.
11. Kshilli drejtues i shkolls n nivelet 1,2 dhe 3 t ISCED-s, ka detyrat dhe kompetencat si
vijon:
11.1. T hartoj rregullat e shkolls t specifikuara n nenin 22 t ktij ligji, pr tu miratuar
nga komuna;
11.2. T zgjedh nj prfaqsues t prindrve dhe nj t msimdhnsve nga antart e
Kshillit Drejtues, q t marrin pjes n cilsin e vzhguesve n emrimin e drejtorit,
zvendsdrejtorit dhe msimdhnsve t shkolls;
11.3. T ushtroj funksionet e ndrlidhura me shfrytzimin e buxhetit t shkolls, prfshir
edhe skemn e delegimit mes komuns, organit drejtues t shkolls dhe drejtorit t
shkolls, si sht prcaktuar n kt ligj.
11.4. T vendos pr shfrytzimin e fondeve q i jan dhn shkolls si kontribut nga prindrit
ose donatort e tjer;
11.5. T miratoj aktivitetet jasht kurrikulare t shkolls, sipas propozimit t drejtori t
shkolls;
11.6. T vendos pr kodin e veshjes s punonjsve dhe nxnsve;
11.7. T shpreh pikpamjet e veta pr shtjet q kan t bjn me shkolln apo fardo
aspekti t arsimit parauniversitar;
11.8. T miratoj listn e teksteve shkollore dhe materialeve t tjera shkollore pr tu prdor
n shkoll n baz t propozimeve t msimdhnsve t shkolls, brenda kufizimeve t
prcaktuara me legjislacionin n fuqi;
11.9. T kontribuoj n hartimin e planit zhvillimor t arsimit nga komuna n rastet, kur ka t
bj me shkolln prkatse;
11.10. T ushtroj funksionet e tjera q i jan deleguar nga komuna n pajtim me ligjin;
12. Kshilli drejtues mban dokumentacionin e duhur pr t gjitha t hyrat dhe shpenzimet. dhe
sipas krkess i v n dispozicion pr procedura t auditimit dhe inspektimit.
13. Kshilli drejtues i shkolls, me propozimin e drejtorit t shkolls, mund t themeloj organe
t tjera kshilluese brenda shkolls.
14. Prfaqsuesit e nxnsve, n organet drejtuese t shkolls, nuk marrin pjes n pjest e
takimit dhe diskutimet pr shtjet q kan t bjn me kushtet e punsimit apo shtjet
personale t drejtorit, zvendsdrejtorit, msimdhnsve, puntorve tjer t shkolls apo
me shtje personale q kan t bjn me nxnsit e tjer.
15. Antari i Kshillit drejtues t shkolls nuk merr pjes n pjest e takimit dhe diskutimet pr
shtjet ku ai ka interes personal ose financiar dhe deklaron interesin e till n fillim t takimit.
16. Kshilli drejtues duhet t mbaj regjistrin e interesave personale dhe financiare t antarve
t tij dhe t personelit drejtues t shkolls.

27

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Neni 18 Kshilli i nxnsve


1. Kshilli drejtues i do shkolle t nivelit 2 dhe 3 t ISCED-it themelon nj kshill t nxnsve, i cili
duhet t ket s paku nj nxns t zgjedhur nga secila klas dhe q zgjidhet do vit prmes
vots s fsheht.
2. Roli i Kshillit t nxnsve sht t punoj n prmirsimin e mjedisit msimor, kushteve t
puns dhe interesave q kan t bjn me shndetin, sigurin dhe mirqenien e nxnsve si
dhe t prfaqsohen n kshillin drejtues.
Neni 19 Kshilli i prindrve
1. do institucion arsimor apo aftsues duhet t ket kshill t prindrve.
2. Kompetencat dhe fush veprimtaria e Kshillit t prindrve prcaktohen prmes aktit t
veant nnligjor.
3. Kshilli i prindrve zgjidhet me vota t fshehta t gjith prindrve t nxnsve q vijojn
msimin n at institucion.
4. Prindrit, prve prfaqsimit n Kshillin e Prindrve, kan t drejt ti paraqesin ankesat e
tyre, drejtorit t institucionit arsimor dhe aftsues, komuns dhe Ministris lidhur me cilsin
e msimdhnies dhe mjedisin shkollor.
Neni 20 Personeli udhheqs
1. Drejtori dhe zvendsdrejtori i institucionit arsimor dhe aftsues zgjidhen n baz t Ligjit mbi
arsimin n komunat e Republiks s Kosovs nr 03/L-068, 21 Maj 2008, n baz t kritereve
t prcaktuara nga MASHT me akt nnligjor, duke i shtuar edhe dy prfaqsues t Kshillit
drejtues n cilsin e vzhguesve n komisionin e prbashkt t emrimit.
2. Drejtori i institucionit arsimor ka prgjegjsi ekzekutive n menaxhimin dhe administrimin e
prgjithshm t institucionit, duke prfshir:
2.1. Caktimin e masave disiplinore ndaj nxnsve;
2.2. Detyrat e caktuara pr zgjedhjen, vlersimin, disiplinn dhe shtjet e tjera q kan t
bjn me msimdhnsit dhe puntort e tjer t arsimit;
2.3. Prdorimin efikas dhe efektiv t sistemit t informatave pr menaxhimin e arsimit dhe
respektimin e kodeve t ndrlidhura t praktiks;
2.4. Ruajtjen e dokumenteve dhe t dhnave, si parashihet nga komuna apo Ministria;
2.5. Detyrat lidhur me kurrikulumin;
2.6. shtjet e tjera q rregullohen prmes ktij ligji.
Neni 21

Sekretari ose administratori

1. Institucionet arsimore dhe aftsuese q kan m shum se pesqind (500) nxns kan t
drejtn t ken sekretar ose administrator, i cili zgjidhet nga komuna prmes konkursit publik;
Komuna mund t vendos t emroj nj sekretar apo administrator pr institucione m t
vogla prmes konkursit publik.

28

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

2. Kompetencat dhe prgjegjsit e sekretarit ose administratorit prcaktohen nga komuna n


prputhje me ligjin n fuqi.
Neni 22 Rregullat e shkolls
1. Komuna, pas pranimit t propozimit t kshillit drejtues t shkolls, miraton rregullat e parapara
pr t promovuar sjelljen e mir dhe disiplinn e nxnsve, dhe pr t promovuar konceptin e
shkollave t shndetshme dhe eliminimin e dhuns.
2. Rregullat e shkolls i caktojn t drejtat dhe detyrimet e nxnsve q nuk jan parashikuar
n kt ligj apo aktet nnligjore t nxjerra sipas tij, por ato jan t bazuara gjithmon n
legjislacionin n fuqi.
3. Prindi, i cili sht i paknaqur me vendimet e komuns sipas ktij neni, mund t ankohet te
kryetari i komuns dhe nse prindi sht i paknaqur me vendimin e kryetarit t komuns, ai
mund t dorzoj nj ankes n Ministri n lidhje me mosrespektimin e Kushtetuts apo ligjit
n fuqi. Vendimi i Ministris do t jet prfundimtar n procedurn administrative.
4. Komuna siguron msimin alternativ, pr nxnsit q jan larguar nga shkolla, n shkolln n t
ciln nxnsit jan transferuar, n baz t dispozitave t ktij ligji.
5. Komuna sipas kompetencave mund t udhzoj drejtorin e shkolls apo Kshillin drejtues t
shkolls, n rastet kur sipas mendimit t komuns, edukimi, arsimi apo siguria n shkoll sht
ose mund t dmtohet n nj t ardhme t afrt nga veprimet e nxnsve apo prindrve.
6. Obligohen nxnsit pr bartjen e uniformes shkollore.
Neni 23 Aktivitetet jashtshkollore
1. Drejtori i shkolls ose Kshilli i prindrve, me plqimin e Kshillit drejtues, mund t organizoj
aktivitete jashtshkollore.
2. Aktivitetet jashtshkollore rregullohen me akt t veant nnligjor.
Shtojca B: Udhzimi Administrativ; kodi i mirsjelljes dhe masat diciplinore pr nxnsit e
shkollave t mesme t larta NUMR: 6/2010 DATA: 11.05.2010
Bazuar n Nenin 93 (4) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, bazuar n Nenin 31.5 t ligji
pr arsimin fillor dhe t mesm n Kosov, Nenin 28.2, 28.3 t ligjit pr arsimin dhe aftsimin
profesional dhe Nenin 25 pargrafi 7 t Rregullors s Procedurave t ...

29

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Shtojca B:
Udhzimi Administrativ: Krijimi dhe fuqizimi i ekipeve pr parandalim dhe reagim ndaj braktisjes
dhe mosregjistrimit n arsimin e obliguar
UDHZIM
ADMINISTRATIV
Krijimi dhe fuqizimi i ekipeve
pr parandalim dhe reagim ndaj
braktisjes dhe mosregjistrimit
n arsimin e obliguar

Stvaranje i jacanje ekipa za


sprecavanje i reagovanje prema
naputanje i ne upisivanja u
obavezno kolovanje
BROJ:

DATUM:

Ministri i Arsimit, Shkencs


dhe Teknologjis (MASHT), n
mbshtetje t nenit 145 (pika 2)
t Kushtetuts s Republiks s
Kosovs, duke marr parasysh
nenet 4, 21, 22 t Ligjit nr. 03/L189 pr administratn shtetrore
t Republiks s Kosovs,
(Gazeta Zyrtare, nr. 82, 21 tetor
2010) si dhe neneve 3,4,7 t Ligji
pr Arsimin Parauniversitar n
Republikn bazuar n nenin 8
(paragrafi 1.4) dhe shtojcn 6 t
Rregullores nr. 02/2011 pr fushat
e prgjegjsis administrative
t Zyrs s Kryeministrit dh e
Ministrive (22.03.2011), nxjerr kt
Udhzim administrativ:

Ministar obrazovanja, nauke i


tehnologije (MONT), na osnovu
clana 145 (tacka 2) Ustava Kosova,
imajuci u vidu clanove 4, 21, 22
Zakona br. 03/L-189 dravnoj
administraciju Republike Kosova,
(Slubeni glasnik, br. 82,21 oktobra
2010) kao i clanovima 3,4,7 Zakon
o Preduniverzitetskom Obo
Preduniverzitetskm obrazovanja u
Republici Kosova , kao i na osnovu
clana 8 (stav 1.4) i doda tak 6
Pravilnika br. 02/2011 za
administrativnu oblast
odgovornosti Kancelarije
Premijera i ministarstva
(22.03.2011), donosi ovu
administrativnu uredbu:

Neni 1
Qllimi
Ky Udhzim administrative
prcakton parimet e
prgjithshme, prgjegjsit
dhe procedurat pr krijimin
dhe f u q i z i m i n e ekipeve pr
parandalim dhe reagim ndaj
braktisjes dhe mosregjistrimit n
arsimin e obliguar.

Clan 1
Cilj
Ova administrativna uredba
odreuje opte principe,
odgovornosti i procedure o
stvaranju i jacanju ekipa za
sprecavanje i reagovanje prema
naputanje i ne upisivanje u
obavezno kolovanje.

Neni 2
Braktisja
1. Braktiss sht ai nxns, I cili
ndrpret shkollimin para
prfundimit t arsimit t obliguar
me ligj.
2. Braktiss sht ai nxns i cili
edhe pas mbarimit t arsimit t
obliguar e vazhdon shkollimin, por
e ndrpret at n nj periudh t
mvonshme, para prfundimit t
synuar.

30

ADMINISTRATIVNA
UREDBA

Clan 2
Naputanje
1.Osoba koja naputa kolovanje
je ucenik, koji prekine kolovanje
pre zakonskog
zavretka obaveznog obrazovanja.
2. Osoba koja naputa kolovanje
je ucenik koji i nakon zavretka
obaveznog obrazovanja nastavlja
sa kolovanjem,ali prekine
kolovanje u kasnijem
periodu, pre ciljanog zavretka.

ADMINISTRATIVE
INSTRUCTION
Creating and strengthening of
teams for prevention and
response toward abandonment
and non-registration in
compulsory education.
NUMBER:

DATE:

Minister of Education, Science and


Technology (MEST), based on
article 145 (point 2) of the
Constitution of the Republic of
Kosova, taking into account Articles
4, 21, 22 of Law no. 03/L- 189 for
state administration of the
Republic of Kosova, (Official
Gazette no. 82, 21 October 2010)
as well as articles 3,4,7 of the Law
on Primary education and based
onArticle 8 (paragraph 1.4) and
Annex 6 of the Regulation no.
02/2011 for the areas of administrative responsibility of the
Office of the Prime Minister and
ministries (22.03.2011), issues this
admi. instruction:
Article 1
Pupose
This Administrative Instruction
sets out general principles,
responsibilities and procedures for
establishing and strengthening of
teams for prevention and response
toward abandonment and
nonregistration in compulsory
education.
Article 2
Abandonment
1 person that leaves school is
that students, which quits
schooling before the end of
compulsory education with law.
2. person that leaves school is that
student who even after finishing
compulsory school education
continues but leave it in a later
period, before the aimed end.

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

3.Braktiss sht edhe ai fmij


ose i ri, i cili nuk sht regjistruar
n shkoll dhe kshtu nuk ndjek
arsimin e obliguar me ligj.
Neni 3
Ekipi pr parandalim dhe
reagim ndaj braktisjes dhe
mosregjistrimit- EPRBM
EPRBM funksionon n nivel shkolle
dhe nuk sht pjes
e strukturave administrative
brenda administrats zyrtare t
shkolls.
2. EPRBM themelohet nga
Kshilli i Shkolls.Antar t
ktyre grupeve jan prfaqsuesit
e nxnsve, t prindrve, t
msimdhnsve dhe nj antar
nga drejtoria e shkolls. N form
intensive ata bashkpunojn edhe
me organizatat shtetrore
jashtshkollore si dhe me
institucionet dhe organizatat e
tjera joqeveritare. Prfaqsuesit
e ktyre t fundit, mund t
prfshihen n EPRBM sipas
nevojs, q kshtu tI kontribuohet
rrjetzimit t ekspertve t
vendit n arritjen e nj pune t
suksesshme parandaluese
3. EPRBM merret me:
3.1. P a r a n d a l i m i n d h e
reagimin ndaj braktisjes s
msimit nga nxnsit n t gjitha
nivelet e arsimit parauniversitar,
parandalimin e ndrprerjes s
msimit t rregullt.
3.2. Problemin e mosregjistrimit t
fmijve dhe t rinjve t moshs
shkollore n arsimin e obliguar.
Neni 4
Detyrat e EPRBM
1.Nxitja e komunikimit brenda
dhe jasht shkolls, mes nxnsve,
prindrve dhe msimdhnsve
nga njra an dhe nxitja e

3.Osoba koja naputa kolovanje


je i onaj ucenik ili omladinac,
koji se nije upisao u kolu
i tako da on ne pohaa zakonom
obavezno obrazovanje.

3. person that leaves school is


also that child or youngster, who is
not registered in school and thus
does not follow compulsory
education with law.

Clan 3
Ekipa za sprecavanje i
reagovanje prema naputanju i
ne upisivanje - ESRNN

Article 3
Prevention and response team
toward abandonment and
nonregistration-PRTAN

1.ESRNN funkcionie na nivou


kola i nije deo slubenih
administrativnih struktura unutar
slubene administracije kole.

1 PRTAN functions in school level


and is not part of administrative
structures inside official
administration of school.

2. ESRNN zasnovan je od strane


kolskog saveta.
Clanovi ovih grupa su predstavnici
ucenika, roditelja, nastavnika i
jedan clan iz kolske direkcije.
U intenzivnom obliku oni sarauju
i sa vankolskim dravnim
organizacijama kao i institucijama
i ostalim nevladinim organizacija
ma.Predstavnici ovih poslednji,
mogu se obuhvatiti u ESRNN
prema potrebi, tako da se da
doprinos za umreavanje domacih
eksperata u postizanju uspenog
radau sprecavaju.

2. PRTAN is established from


School Council. Members of these
groups are representatives of
students, parents, teachers, and
one member from the school
directorate. In intensive form they
collaborate also with state outside
school organizations and
institutions and other
nongovernmental organizations.
Representatives of the latter, can
be included in PRTAN according
to the need, so to contribute to
networking of experts in the
country in achieving a successful
preventive work.

3. ESRNN bavi sa:


3.1. Sprecavanjem i reagovanje
prema naputanju nastave od
strane ucenika na svim nivoima
preduniverzitetskog obrazovanja,
sprecavanje i prekida redovne
nastave.
3.2. Problem ne upisivanja
dece i mladih kolskog
uzrasta u obaveznom
obrazovanju.
Clan 4
Zadaci ESRNN-a
1. Pospeivanje komunikacije
unutar i van kole, meu
ucenicima, roditeljima i
nastavnicima s jedne strane i
uticanje komunikacije

3 PRTAN deals with:


3.1 3.1.Prevention and Response
toward abandonment of learning
from students at all levels
of preuniversity education,
prevention and cessation of regular
classes.
3.2 Problem of non-registration of
children and youth of school
age in compulsory education.
Article 4
Duties of PRTAN
1.Incitement of communication
within and outside the school,
among students, parents and
teachers on the one hand and
inciment of communication

31

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

komunikimit dhe
bashkpunimitme
institucionet/organizatat
jashtshkollore mes fmijve, t
rinjve dhe familjeve t tyre, nga
ana tjetr, me synimin e
zvoglimit, t parandalimit t
braktisjeve t shkollimit si dhe
me synimin e rritjes s numrit
t regjistrimit t fmijve dhe t
rinjve n shkoll.
2. 2.Zhvillimi i nj strategjie n
nivel shkolle si dhe nj plani
pune kundr braktisjes dhe
mosregjistrimit t fmijve dhe
t rinjve n shkoll (mund t
shfrytzohet doracaku Pako
strategjish- T gjith n shkoll, e
hartuar n vitin 2005 nga MASHT
dhe CRS enkas pr
shtjen e braktisjes).
3.Pr punn me rastet konkrete
prcaktohet nj antar prgjegjs
nga grupi, ose eventualisht
integrohet ndonj ekspert tjetr si
pjes e grupit (menaxher i rastit).
Pr gjith zhvillimin e rastit n
fjal, ky antar merr prgjegjsin
pr raporti m t e
drejtori i shkolls, para antarve
t tjer t ekipit dhe DKA-s.
4.Bashkrendimi i aktiviteteve
brenda dhe jasht shkolls, si p.sh.
trajnimi i msimdhnsve dhe
pjesmarrsve t tjer, takimet me
prindrit, puns me publikun, etj.
Neni 5
Themelimi i EPRBM-ve n
nivel t shkolls
1.Kshilli i Shkolls themelon
EPRBM n nivel t shkolls, i
cili do t ket pes antar t
rregullt. Kta pes antar jan:
personi q e udhheq rastin
menaxheri i rastit, n j
prfaqsues i nxnsve, nj
prfaqsues i prindrve, nj
prfaqsues i msimdhnsve
dhe drejtori i shkolls.

32

saradnje sa vankolskim
institucijama /organizacijama
meu ucenicima, omladine i
njihovim porodicama,
i s druge strane, tenjom ka
smanjenje, sprecavanja
naputanje kolovanja kao i tenja
ka povecanju broja upisivanja
dece i omladine u koli.
2. Razvoj strategije na nivou kole i
plan rada protiv naputanja i ne
upisivanja dece i omladinu u koli
(moe se koristiti prirucnik
Strateki paket svi u koli
sastavljena 2005 godini od strane
MONT-a i CRS-a narocito povodom
pitanja naputanja).
3. Za rad u konkretnim slucajevima
odreuje se odgovorni clan grupe,
ili eventualno integrie se neki
drugi ekspert kao deo grupe
(slucajni menader).
Za celi razvoj konkretnog slucaja
ovaj clan preuzima odgovornost
za izvetavanje direktora kole,
pred ostalim clanovima ekipe i
ODO-a.
4. Koordinacija aktivnosti unutar i
van kole, kao npr. obucavanje
nastavnika i drugih ucesnika,
sastanke sa roditeljima, rad sa
javnocu, itd.
Clan 5
Osnivanje ESRNN-a na kolskom
Nivou
1. kolski savet osniva ESRNN na
kolskom nivou, koji ce imati 5
redovna clana. Ovi pet clanovi
su: Osoba koja rukovodi
slucaj menader slucaja, j e d a n
predstavnik ucenika, jedan
predstavnik roditelja,
jedan predstavnik nastavnika i
direktor kole. Po potrebi, ERSNN
mogu se odluciti da ukljuce i
dodatne eksperte.

and cooperation with outside


school institutions / organizations
among children, youth and their
families, on the other hand, with
the aim of reducing, to prevent
school abandonment and the
intention of increasing the number
of registration of children and
youthin school.
2. Development of a strategy at
school level and a work plan
against the abandonment and
nonregistration of children and
youth in school (can be used
handbook Package of strategies all
to school, designed in 2005 by
MEST and CRS specially on the
issue of abandonment).
3. For working with concrete cases
is defined a responsible member
from group, or eventually is
integrated any other expert as part
of a group (case manager). For all
development of the mentioned
case, this member takes
responsibility for reporting to the
director of the school, before other
members of the team and MED.
4.Coordination of activities inside
and outside school, such as
training of teachers and other
participants, meetings with
parents, working with the public,
etc.
Article 5
Establishment of PRTAN at
school level
1. The School Council
establishes PRTAN at school
level, which will have five regular
members. These five members
are: the person who leads the case
Case Manager, a student
representative, a parent
representative, a representative of
teachers and school director. If
needed, PRTAN may decide to
integrate also additional experts.

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Sipas nevojs, EPRBM mund t


vendos t integroj edhe ekspert
shtes.
2.Personi q udhheq rastin,
menaxheri i rastit, por obligohet
t raportoj edhe rregullisht, do
tre muaj para grupit, lidhur me
zhvillimin e rasteve.
3.EPRBM e shkolls i raporton
do gjasht muaj ERPBM-s n
nivel t komuns dhe DKA-s
rreth puns s grupit.
Neni 6
Themelimi i EPRBM-s n
nivel t komuns
1.DKA po ashtu themelon nj
Ekip pr Parandalim dhe Reagim
ndaj Braktisjes dhe
Mosregjistrimit n nivel t
komuns, i cili prbhet nga 9
antar.
2.Antart jan: prfaqsues t
prindrve, prfaqsues t
msimdhnsve, t nxnsve dhe
prej drejtorive t shkollave prej
EPRBM-ve t nivelit t shkollave si
dhe ekspert t
institucioneve/organizatave
qeveritare dhe joqeveritare, q
punojn me fmij, t rinj dhe
familjet e tyre.
3.N nivel komune, ekipi takohet
do tre muaj dhe diskuton rreth
zhvillimeve aktuale, rreth sfidave,
etj. Ekipi mund t krkoj edhe
nga niveli komunal ndihm dhe
gjetje pr zgjidhje t problemeve.
4.Ekipi i raporton drejtorit
komunal t arsimit n DKA do
tre muaj.
Neni 7
shtja e financimit t EPRBM-ve
1. Shkolla nga fondi i mjeteve
vetanake siguron mjete pr punn
e ekipit dhe sipas nevojs mund
t krkoj ndihm dhe mbshtetje
nga DKA.
2. DKA sigurojn mjete nga
fondet e mjeteve vetanake pr
funksionimin EPRBM-s n nivel t
komuns.

2. Osoba kolja vodi slucaj


(menader slucaja) izvetava
po potrebi, ali je obavezan da
zvetava i to redovno, svaka tri
meseca pred grupu, u vezi razvoja
slucajeva.
3. kolski ESRNN izvetava
Svaka est meseca ESRNN-a na
optinskom nivou i ODO-a
u vezi rada grupe.
Clan 6
Osnivanje ESRNN-a na
optinskom nivou
1. ODO takoe osniva ekipu
za sprecavanje i reagovanje prema
naputanju i ne upisivanje na
optinskom nivou, koja je
Sastavljena od 9 clanova.
2. Clanovi su: predstavnici
roditelja,
predstavnici nastavnika, ucenika
i kolskih direktorijata od
ESRNNkolskog
nivoa kao i eksperti
Institucija/vladinih i nevladinih
organizacija, koji rade sa decom,
omladinom i njihovim porodicama
3. Na optinskom nivou, ekipa se
sastaje svaka tri meseca i
raspravlja
u vezi aktuelnog razvoja,
u vezi izazova, itd.
Ekipa moe zatraiti pomoc sa
optinskog nivoa za pronalaenje
problema.
4. Ekipa izvetava optinski
direktoru za obrazovanje u ODO
svaka tri meseca.
Clan 7
Pitanje finansiranja ERSNN-a
1. k o l a i z fond sopstvenih
sredstava obezbeuje sredstva za
rad

2. The person who leads the


case Case Manager reports as
appropriate, but also is obliged to
report regularly, every three
months before the group,
regarding the development of
cases.
3. PRTAN of school reports
every six months to PRTAN in
the municipal level and MED
about the work of group.
Article 6
Establishment of PRTAN at
municipality level
1. MED is also establishing a
team for the Prevention and
Response to Abandonment and
non-registration at the
municipality level, which consists
of 9 members
2. The members are:
representatives of parents,
representatives of teachers,
students and schools of directories
from PRTAN of the school level
a s w e l l as experts from
institutions/government a l a n d
nongovernmental organi. that
work with children, young people
and their families.
3. At the municipal level, the
team meets every three month and
discusses the current
developments, about challenges,
etc. The team may also request
assistance from the municipal and
finding solutions to problems.
4. The team reports to the
Municipal Director of Education
in MED every three months.
Article 7
The issue of PRTAN funding
1. School from fund of own
resources provides tools for

33

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Udhzimi Administrativ; kodi i mirsjelljes dhe masat diciplinore pr nxnsit e shkollave


t mesme t larta NUMR: 6/2010 DATA: 11.05.2010
Neni 1 Qllimi
1. Qllimi i ktij Udhzimi Administrativ sht t definoj t drejtat, obligimet, veprimet e
ndaluara, vijimin e shkollimit si dhe masat e procedurat disiplinore dhe implementimin e tyre
ndaj nxnsve q shkelin kodin mirsjelljes.
Neni 2 T drejat
1. T drejtat e nxnsve jan:
1.1. E drejta pr shkollim sipas dispozitave ligjore n fuqi,
1.2. E drejta e prdorimit t t gjitha formave dhe mjeteve q posedon Institucioni Arsimor
dhe Aftsues (IAA), puntorin, kabinetin pr aktivitete arsimore, pun t praktiks
profesionale dhe pr zhvillim artistik;
1.3. T dgjoj dhe t dgjihet;
1.4. T shpreh idet dhe mendimet e tij/saj;
1.5. T jet i informuar pr at q pritet nga ai/ajo;
1.6. T ket sigurim shndetsor gjat puns n praktikn profesionale (IAA) ose n puntori;
1.7. T drejten t zgjedh dhe t zgjedhet n organizata rinore (IAA) dhe n organe tjera;
1.8. T drejten pr pjesmarrje n gara t njohuris, sportive dhe kulturore ku mund t
shprblehen;
1.9. T drejten pr promovim bazuar n prformancn e prgjithshme dhe n talentin e dalluar
n fusha t veanta sipas dispozitave ligjore n fuqi.
Neni 3
Obligimet e nxnsve
1. Abligimet n vijim jan definuar pr ndrtimin e nj atmosfere t puns pr zhvillimin e
procesit arsimor:
1.1. T ndjekin msimin sipas orarit t prcaktuar nga (IAA);
1.2. T respektojn kodin e mirsjelljes dhe rregullat (IAA)
1.3. T respektojn integritetin dhe personalitetin e secilit antar t komunitetit (IAA);
1.4. T jen t prgatitur pr msimdhe pr pun t praktiks profesionale;
1.5. T kujdesen pr (IAA) dhe inventarin e puntoris;
1.6. T kujdesen pr higjienn dhe ambientin e (IAA);
1.7. T arsyetojn mungesn n kohn e caktuar;
1.8. T veshin uniformn gjat procesit arsimor dhe gjat praktiks profesionale, nse shkolla
ka vendosur q nxnsit duhet t veshin uniforma;
1.9. Pas prfundimit t msimit, nxnsit mund t qndrojn n shkoll vetm pr aktivitete
t organizuara nga individ prgjegjs t (IAA).
34

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

Neni Neni 4 veprimet e ndaluara


1. Nxnsit e kan t ndaluar t:
1.1. Mungojn pa arsye n institucionin arsimor dhe aftsues (IAA);
1.2. Posedojn arm dhe arm zjarri si dhe mjete tjera q mund t rrezikojn jetn e nxnsve
dhe personelit t (IAA);
1.3. Kryejn veprime t dhunshme si krcnime, konflikte, mosbindje, dhe fyerje ndaj nxnsve
dhe personelit t (IAA) prfshir edhe jasht (IAA);
1.4. Mbajn dhe konsumojn drog, cigare dhe alkool n (IAA);
1.5. Arrijn me vones n klas ose n punn e praktiks profesionale;
1.6. Shkelin rregullat e (IAA);
1.7. Largohen nga klasa apo nga punishtja ku kryej praktiken profesionale pa lejen e
msimdhnsit ose t pundhnsit;
1.8. Prdorin telefonin celular n (IAA);
1.9. Mbajn dhe prdorin ditarin e klass;
1.10. Harrojn dokumentacionin e (IAA);
1.11. Kopjojn (mashtrojn) gjat provimeve me shkrim;
1.12. Dmtojn inventarin dhe pajisjet e puns;
1.13. Veshin uniforma fetare.
Neni 5 vijimi i shkoll dhe praktik profesionale, dhe masat disiplinore
1. Nxnsit q mungojn pa arsye n 15 or msimore marrin notn 3 n sjellje.
2. Nxnsit q mungojn pa arsye n 25 or msimore marrin notn 1 n sjellje.
3. Nxnsit q kan m shum se 32 mungesa t paarsyeshme mund t suspendohen nga shkolla
pr 3 dit, kurse suspendimi prej 3 dit n 1 muaj ndodh n marrveshje me Drejtorin
Komunale t Arsimit. Komuna ka t drejt suspendimi pr m shum se nj muaj, duke marr
obligim p organizim t msimit alternativ pr nxnsin.
Neni 6. Veprimet disiplinore n arsim
1. Veprimet disiplinore n vijim mund t ndrmerren ndaj nxnsit:
1.1. Vrejtje verbale;
1.2. Vrejtje me shkrim;
1.3. Suspendim i prkohshm nga garat, ekskursionet, vizitat, pikniqet;
1.4. Suspendim i prkohshm deri n tri dit;
1.5. Suspendim i prkohshm deri n nj muaj;
1.6. Suspendim pr m shum se nj muaj.

35

Seminari pes: Bashkpunimi dhe Zhvillimi i Shkolls

1. Vrejtja
1. I shqiptohet nxnsit q bn shkelje t vogl t rregullave t shkolls; autoriteti pr shqiptimin
e ksaj mase sht kujdestari i klass
2. Vrejtja me shkrim
1. I shqiptohet nxnsit i cili prsrit shkeljet e rregullave t shkolls. Kjo mas diciplinore
shqiptohet nga drjtori i shkolls me propozim t kujdestarit t klass;
3. Suspendimi i prkohshm
1. Suspendimet e prkohshme jan:
1.1. Suspendimi i prkohshm nga garat, ekskursionet, vizitat, pikniqet;
1.2. Suspendim i prkohshm deri n tri dit;
1.3. Suspendimi deri n nj muaj, dhe
1.4. Suspendimi nga shkolla pr m shum se nj muaj.
1.1.1. The temporary suspension measure from the competitions, excursions, visits, picnics
is conferred upon a pupil who does not obey school rules, although he/she had been
presented with a verbal warning, written warning, who by his/her behaviour presents
an obstacle to the normal development of the lessons and internship. The disciplinary
action is given by the school director.
1.1.2. Suspendimi nga shkolla deri n tri dit i shqiptohet nxnsit i cili nuk prmirsohet
as pasi ti jen shqiptuar masat paraprake, si vrejtja verbale, vrejtja me shkrim dhe
suspendimi i prkohshm nga garat, ekskursionet, vizitat, pikniqet ose si mas e vetme.
1.1.3. Suspendimi nga shkolla deri n nj muaj i shqiptohet nxnsit i cili nuk prmirsohet
as pasi ti jen shqiptuar masat paraprake, si vrejtja verbale, vrejtja me shkrim,
suspendimi i prkohshm nga garat, ekskursionet, vizitat, pikniqet dhe suspendimi nga
shkolla pr tri dit si mas e vetme;
1.1.4. Suspendimi pr m shum se nj muaj i shqiptohet nxnsit i cili nuk prmirsohet
as pasi ti jen shqiptuar masat paraprake, si vrejtja verbale, vrejtja me shkrim,
suspendimi i prkohshm nga garat, ekskursionet, vizitat, pikniqet, suspendimi
nga shkolla pr tri dit dhe suspendimi nga shkolla pr nj muaj si mas e vetme.
Kjo mas shqiptohet n rast t sjelljes s dhunshme ose agresive q pengon
vazhdimsin e procesit arsimor dhe aftsues pr nxnsit tjer; kur nxnsi mungon
n m shum se 32 or msimi pa arsye, kur nxnsi nuk respekton vendimet e marra
nga organet e shkolls, si dhe n raste tjera t prcaktuara nga rregullorja e shkoll.

36

You might also like