You are on page 1of 126

A

TOPICAL

VOCABULARY

English, Pilipino,Ilocano

and
Southern Kalinga

Sumner Institute of LinguiSticS, I ~ c .


Translators
Publishers
1980

Additional copies of this publication may be


obtained from:
TCP
Box 423
Greenhills, Metro Manila

A Classified Vocabulary:
English, Pilipino, Ilocano, Southern Kalinga
54.20-280-1.35C

82.20-80415B

Printed in the Philippines

Ang
isang
katangiang
masasabi tungkol s a
P i l i p i n a s ay ang pagkakaroon n i t o ng i b e ' t ibang
~ a n g k a t e t n i k o na nag-aangkin
ng kani-kanilang
uikang katutubo. Gayon man, i t o ' y h i n d i naging
t a l a k i d s a pag-unlad ng bansa, bagkus nagpatibay pa
ngn s a pagbubuklod a t pagkakaisa ng mga mamamayan
tungo s a pagkakaroon ng i s a n g diwang p a n l a h a t .
Ang a k l a t na i t o a y i s a e a s e r y e ng g a n i t o n g u r i
rtg mga babasahing inihahenda p a r a s a h i g i t na
i k a l i l i n a n g ng mga kaalaman, kakayahan, kasanayan,
gagpapahalaga a t pagmamahal s a s a r i l i n g wika ng mga
n ag-aaral.
S i n i k a p na malakipan ang a k l a t ng nga paksang
i naaakalang magdudulot ng malak i a t makabuluhang
kapakinabangan s a mga gagamit n i t o . Sa paghahanda ng
nga i t o ' y i s i n a a l a n g - a l a n g ang mga pangkalahatang
l a y u n i n ng bansa. I s i n a a l a n g - a l a n g d i n ang mga
~ a n g k a s a l u k u y a n gpangangailangan ng mga mag-aaral s a
~ a g p a p a l a w a k a t pagpapayaman
ng k a n i l a n g
t a l a s a l i t a a n , p a g l i n a n g ng kakayahang gumami t ng
bikang g a m i t i n a t wastong p a g s u l a t n i t o .
Kay
i n i l a k i p d i n g mga p a g s a s a n a y na i n a a k a l a n g
e a mabisang p a g - a a r a l
ng wika.
nakatu tulong
M a t i t i y a k na ganap na n i l a n g n a t u t u h a n a t nauunawaan
ang wika kung i t o ' y buong k a t a l i n u h a n na n i l a n g
n a t a t a l a k a y s a k l a s e a t naiuugnay o nagagamit s a
tunay na buhay.
Buong pagmamalaking inihahandog ng M i n i e t r i ng
Edukasyon a t K u l t u r a ang a k l a t na i t o t a g l a y ang
r a t a p a t na h a n g a r i n a t m i t h i i n g l a l o pang mapataas
ang u r i ng edukasyon p a r a s a d i marunong bumasa a t
sumulat s a pamamagitan ng p a g - a a r a l ng kinagisnang
wika. A t i n a a s a h a n d i n s a gayon ang madaling
p a g k a t u t o ng wikang pambansa.
Onof r e D. Corpuz
M i n i e t r o ng Edukasyon at K u l t u r a

SOUTHERN KALINGA CLASSIFIED VOCABULARY


"Southern Kalinga" is the language spoken by
some 11,000 Kalinga people living in the southwestern section of the Province of Kalinga-Apayao,
northern Luzon. The language covers the whole of
the Municipality of Tinglayan, of which Tinglayan
is the central Barangay, about 46 Km by road north
from Bontoc.
There are 14 Barangays, with homes clustered
closely together. Populations of Barangay range
from some 275 in the smallest, to some 1,600 in the
largest. The main source of food is wet rice.
THE ORTHOGRAPHY

The pronounciation of the letters in the


Southern Kalinga alphabet is closely equivalent to
t h o ~ eof the National Language. The symbolization
of the alphabet is as follows: a, b,
2, f , p,
i t k, I, m r n, f l ~ , O V E , g, g,.:,
g, w,
Glottal
catch r s only symborized when it occurs ollowing
a consonant, as a h phen ( - 1 , and when it occurs
at the end of a syl able, as a grave accent (' )
above the precedin vowel. It is not symbolized
elsewhere, though t also occurs between any two
adjacent vowels.
There are some minor dialectical differences
within the language area, especially between the
northern and southern extremities. Where differences occur, this Vocabulary follows in general
the dialect spoken in the northern half.

e,
5.

VOCAYULARY ARRANGEMENT IN THIS BOOK


The Vocabulary is arranged by general areas
of meaning, grouping together words with somewhat
similar meanings. Items and associated functions
have frequently been put together. The major sec-

tions are also ordered, beginning with nature, going to man, his work, and so on.
OTHER LITERATURE PUBLISHED IN THE SOUTHERN KALINGA
LANGUAGE
Nan Filipinas (The Philippines). 1975.
Ay-ayam ad Afrika (Animals of Africa). 1976.
Na Inyug-is Markus (The Gospel of Mark). 1977.
Acharontaun Uchumi Ug-ugkud (A Phrase Book in
Southern Kalinga, Ilocano, Pilipino, and English).
1977.
Mallasun Mamasaan ta Nibru (An Easy Reader). 1978.
Ukud wi Miyobfot na Anana (Opposite Words). 1978.
Mansakanatau wi Mamfasa (A Pre-reading Workbook).
1978.
Mamfasatau (A Primer Workbook). 1978.
IJa Inyug-is Juan (The Gospel of John). 1978.
Talili (The Story of a Peruvian Indian). 1978.
ACKNOWLEDGEMENTS
This Classified Vocabulary is based on the
Summer Institute of Linguistics, Philippines Branch
7'echnical Memo No. 49, December 1976, compiled by
lliss N. Zamora and Mrs. L. Hohulin. The Ilocano
list was compiled by Miss Evelyn Labaro. Valuable
assistance was also given by other members of the
Summer Institute of Linguistics. We are also very
crrateful for the assistance of several of our
1)arrio-mates in Mallango, Southern Kalinga, especial:ly Mr. Pastor Guissob, Mr. Tomas Palongpong, and
Mr. Henry Tillao.

THE PHYSICAL WORLD

SKY

English

Tagalog

Ilocano

S. K a l i n g a

sky

la'ngit

la/ngit

l a n g it

cloud

alapgap

hep

lifuu

rainbow

bahagharl
4
bituin

star

>

morning
star

t 8a p\ sa

moon

buwgn

moonlight

liw.$ag
buwan

sun
sunlight

umaga

akungar
0

bitwen

f i t uwon
amf i k a t o n

; %

furan

ng

araw

r ~ n i a gt i
bulan

sorag

init

l i w a n a g ng
Araw
iraw

aldaw

arkaw ,
padcha

night

rabii

lafi

LAND
land

lGpa

daga
/

luta

earth.
dirt, soil

ldp>

dag<

luta

LAN3 ( C o n t i n u e d )
-Eng ~ i s h

Tagaloq

Ilocano

S. Kalinga

ab6t

lungug

pita
mud

p6t i k

piya
rapuk,
kafu

roc]., s t o n e

bat6

fatu

golit

ginte

falituk,
f urawan

sil.!er

pilak

pilak

copper

tans6

kantar

iror I

bgkal

aka

metnl

met&

aka

p e a l of
mourtain

itukt65,
taluktok

tuktuk

filig
ipngas
liyang
takudtud

LAND ( C o n t i n u e d )

S.

English

Tagalog

Ilocanp

slope

dalisdis,
libfs

bakras

valley

lambik ,
labhk

tanap

plain

pLtag

pdtag

tanap

forest.
jungle

gubat

bgkir

kinufat

desert

disy6rto

kadaratan

thorny
ground

Kalinga

songarab

lagrakan

madawag

kasiitan

langrangkinit

WATER
/

water

tubig

danum

spring

buk/al

ubbog

river

ilog

waterfall

/
talon

chanum
chagsi

karayan

chawwang
pakungupung,
poy-asan

brook,
creek,
stream

wail

lake

lawa

ocean, s e a

dagat,
karagatan

dan-aw

f agwang

bdybay

fayfay

WATER ( C o n t i n u e d )
English
seashore

wave

Tagalog

Ilocano

, ,

b a ~ b p ~ i n i g i d ti
t a b l n g - d a g a t bgybay
dalampastgan
/

tarantag

alon

allon

high t i d e

l 4 k i ng
t u b i g , tabg

p a n a adalem
t i b ybay

low t i d e

kgti

p a n a ababaw
t i b ybay

flood

bahz

layos

overflow
bour d a r y

umLpaw

lupids

t i d s l wave
b i g wave

daluyong

subside,
recede

kumat i

umababaw

dried or
parched
ground

t iggng

rlngngat

swanlp ,
marsh

lit;,
latian

ubbog, a l o g

well^

balon

bubon

$so

gripo

Artesian
well

S. K a l i n g a

.2

litap

dalluyon

liting

challuyon,
chakor w i
tupiya
natnad

chakor w i
tabra\
nifituy
c h a g s i , f uf un
fufun

ATMOSPHERIC CONDITIONS (WEATHER)


English

Tagalog

cloudy

madaglm

drizzling
rain

ambon

rain

ulan

tudo

uchan

wind

hhngin

$ngin

poyaaw

windy

mahangin

<

naulep
/

arbis

calm (abpayapa
sence o f wind
ton o c e a n )

malliblibfuu
appopot v
ag-agmo

naangin
/

allawig

natalna

whirlwind
thunder

kulog

gurruod

lightning

kidlit

kimat

bagyo

mainit,
mabands
/

c o l d w e a t h e r maginaw

fisfis

man-alisuug

fali

alipug-pug
/

good weather magan ang


panahon
(sunny

mamoypoyyaaw

bagyo
4
ipu-lpo

hot weather

S. K a l i n e a

g a i l (ashabdgat
s o c i a t i o n of
wind and o c e a n )

typhoon

Ilocano

ichur
ilat

nasayaat
nga ti6mpo
/

napudot
/

chalipuspus

nalam-ek

mamf aruy
tarun
attub
tungnin

ATMCSPHERIC CONDITIONS (WEATHER)

(Continued)

S. K a l i n g a

w i s h

Tagalog

Ilocano

bad w e a t h e r

masam9ng
panahon

s a a n 3ga
lawingi
n a 5 a y a a t nga t a r u n
tiempo

VEGE'TATION
G
e n eric
/

tree

pun0

trurk
brar ch

kayo

ayu

ka/ta\wan n g
pun0

pu6n t i
kajro

kh t ang

sand

sanga

pangs

na

twig
sanga
/

b a s s j t nga
sanga

pingi

buldng

tufu

leaf

dahon

lux~riant
f 01j age

yabong

bark

ban/akal,
ba/lat ng
kahoy

root

ugat

ramot

sap

dagtha

tubbug

lota

stun.p

tu6d

p/ngdul

lungod

plant

halaman

bul-bulong

mantuf i l o n g

ukis ti
kgyo
/

mula

up-us

lamut

mura

VEGETATION ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

stem

tangkay

seed

binhi

sprout

S. K a l i n g a

Ilocano
/

ungkay

k:tang

bin-i

f u o r , mura

<

s$rlngit,
rusing

sib91,
tumubb

tumufu

growing
luma/laki
(getting big)
/

matured
(big)

m a l a k i na,,
magulang n a

fruit

prutas

seed

but0

vegetable

$ulay

nateng

unripe

hilgw

naata

nearly r i p e

manibalang

inner skin

banakal

damo
4
tinlk

matipoy

maata
8

darangidangan
/

balit

fu o r

naluom
/

uk1s

nakotong
funga, fokas

bukel

outer skin

thorn

ripe

grass

dikkel, /
natangkenan
prutas

sumimit

latag,
martakan
nar-um
\

uppa, u g l i t

kulapot
/

ruot

silt

lunaw
potpotaw

lasi

VEGETATION ( C o n t i n u e d )

Specific
English

Tagalog

mahogany

kamagong

pine

PaYn

Ilocano

S. K a l i n g a

hard,
ngrra
redwood t r e e
used f o r
furniture

saleng

forfor

na'rra

udyaw

ipil-ipil

harcwood
ipil
t r e e used f o r
house b u i l d i n g
/

akasya

s o f t wood
t r e e , used
f o r carving

tangili

a fig-type
tree

baliti

baliti

medj c i n a

banabs

banaba

b e t l n u t

bunga

s u g a r cane

tub0

fen1

pako

flower

bulaklak

baml)oo

kawayan

r a t ::an

uway

udyaw

tinarutu

tree?

buwa
/

unas
/

pako
/

sabong
/

kawayan
/

uway

f uwa
unas
fangran, pak~,
tabf2
f u r u , awayan
iwoy

VEGETATION ( C o n t i n u e d )
3 e c i fic
English

Tagalog

<

pineapple

PlnYF

mango

mangga

Ilocano

pinya

S. Kalinga

piyaan

mangga

mangka

papaya
/

coconut

niyog

banana

saging

pomelo

suha'

guava

bayabas

jackf r u i t

langka,
nangd

orange

kah61

kahil

vegetable

/
gulay

nateng

cabbage

rep/olyo

repolyo

eggplant

talong

beans

kibal

saba

faruu

bayabas

kay>it,
kayafa
lamka

matipoy

bitsuwelas

utong
/

sayote
/

PurYu
tarung

s t r i n g beans s i t a w
sayote

kayunan

sayote
/

balsam
ampalaya
apple, b i t t e r
melon

udchilas
nguray,
sayut i

ants

VEG2TATION ( C o n t i n u e d )
Specific
E~K-ish

Tagalog

Ilocano

gourd

dpo

tabungaw

cow p e a s

kadyos

mongo bean

balatong

S. K a l i n g a
tafungaw

kardis

balatong
/

slli

sili

urchis
faratung
sichut

r i c e (unhusked)
rice
( h s~
ked)
rice
(ccoked)

palay

sticky or
gl11t i n o u s
rice
roested
g m e n rice
r i c e stalk

ma l a g k i t

r i t e husk

ipa

ric:e bran

darak

irik

P*OY

bag as

bigas
/

kanin

finayu
isna

chay-ot

pinipig
/

uhay
/
/

iniruban
/

ungkay
5t-ta
/

tuyo
. ( '

mals

s w e e t p o t a t o k r!teng
b glng
cat; s a v a

k moteng
3/
kahoy

chuum
chakami
chuki
up2
kaaw
ati l a

kahoy

pongngot

VEGETATION ( C o n t i n u e d )
Specific
English

Tagalog

Ilocano

tuber

gabi

aba

wild p i g

ba/boy damcf

allngo

deer

usd

ugsa

female d e e r

libay

wild cat

musang

S.

Kalinga

afa

ANIMALS
Wild Animals

laman
ugsa

k a b a i y d n nga l u d l u c h a n

rigsa
/

musang

kitaw w i
ngiyaw

bakulaw

s m a l l baby
mouse

bulllit

b i g mouse

daga

gorilya
/

utut, 4
marabutlt
/

bao
/

monkey
un g Y ,
t i nggo

apunutan
imut
utut

bqkes
sunggo

kaag

Reptiles
lizard

butik?

crocodile

buwaya

alutiit
/

buwaya

silay
f uwaya

ANIMALS ( C o n t i n u e d )
Reptiles
English

Tagalog

pytF.on

sawa

Ilocano
/

beklat

t abfad
urog

snake

ahas

uleg

venc m

kamandag

cobra

kobra

s m a l l alligatc'r

bangkalang

banyas

f is11

is&

lames

scal e s

kaliskis

S. Kalinga

ochot na
urog

g i ta
/

kobra
/

f annakaw

Fishes
/

ukachiw

sipsip

fin

palikpik

ipay
/

chuli

siit
/

mud1 i s h

dalag

tad1 o l e

uluulo

frog

palispis

palaka

fayya
/

tukak

tukak
/

biruruko
crat.

katang

agatul

f i l a f il
kawOng , akama

ANIMALS ( C o n t i n u e d )
Fishes
English

Tagalog

shrimp

Ilocano

S . Kalinga

hipon

f
lagdaw

uchang

igat

igat

eel

chalit, ikat
/

rnilkf i s h
bangus
(Nat'l f i s h )

bangus

f angus

Insects
/

grasshopper

tipaklong

locust

balang

dudon

centipede

alup$han,
aluhipan

gayaman

worm

uod, uud

large, red,
stingy ant

hantik

b l a c k ant

langgam

flying ant

gamu-gamo

spider
(large

gagamba

body/head
louse

kuto

kuto

tick

g a r a p/a t a

ulmog

dudon

lagkaf an
chuchun
kayyaman

igges

abuus

korkor
araka

k u t o ~nga
nangisit
f
1
simot-simot

ngoran

d a k k e l nga
lawdtlawa

awa

afullarata

utu
aliammut

ANIMALS ( C o n t i n u e d )

S. Kalinga

Ilocano
/

younl; h a i r
lous<l

kuyumad

l o u s ~ , ' se g g

lisa

lis-a

termite

paima y a n

kamay
/

anay

ilit
fisifis, laoy

anay

tad
leecli

lint2

fanila

wood:~orer

bukbok

law,

spid~:r
(sma - 1 )

anlalawa,
lalawa

/.

Y \

lal$wd

b a l g ti,
law2lawa

sFrpot
.
lpls

ipes

s p i d $ ? r t sweb b a h a y ng
cock roach

buttarfly

paruparo

bee

bubuyog

bird
beak

ilb,

lamok
/

ibon

atai,
kangkangan

lamok

foroy na
awa

mosqlito

Birds
--

agkoma

wassayan

kulibangbang ullapoy
Y

alimbubuyog

iyukan

billit

sissiwit

.!
slppit

tup-ay

ANIMALS (Continued)
3irds
Cnglish

Tagalog

wing

pakpak

nest

pugad

(:row

uwak

payak
umok

s>fut

uwak

.lawk

lawin

hornbill

kalaw

kayang

lawin

turayan,
manitit

kala/w

karaw

eagle

agila

kingfisher

piskador

bat

kabag

big bat

panlkl

parrot

lo'ro

rice bird

maya

fukaw

agila
/

kiloroy
/

S. Kalinga
tayap

Ilocano

kurarapnit

sansanittan
paniki

loro
/

maya

tilin

woodpecker

batuktok

wild pigeon

/
batu-bato

kukut

youdove

ubfun na kukut

pigeon pitson
/

kalapati

kalapati

karupati

ANIMALS ( C o n t i n u e d )
Domestic Animals
English

Tagalog

Ilocano

aso

asu

uke n

uon

PUPPY

aso
.'
tuta

.'

cat

/ \
pusa

pusa

kitty

kut ing

pig

/
baboy

pigl(!t

biik

mothc?r p i g

i ahing
b boy

caral~ao

kalabaw

dog

S . Kalinga

ngiyaw

b a s s i t nga
plsa
/

k a i t w i ngiyaw

baboy

f oro'

b&as

iyas

/
/

male c a r a b a o damulag
b a b y , young
cara:~ao

takong

layas, pidchar

nuang

luwang
/

k a l a k i a n nga l a k i
nudng
/

bulo

urbon

ikaw

/
baka

bska

f aka

baby cow,
calf

gGya

u ~ b o nnga
baka

ikaw na
faka

goat

kambing

/
kalding

lcarching

he-goat

bar$5ong
kamblng

COW

tGro

laki w i
karching

ANIMALS (Continued)
Domestic Animals
English

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga

horse

kabayo

/
kabalyo

afayu

young horse, bisiro


yearling
/

urbon nga
kabglyo

ayyufu, ikaw
na afayu

chicken

manok

manok

chicken egg

itlog

egg white

klaro ng
itlo$

iprug

Llog

nal baga
ti 2
itlog
1!
ukis ti
%tlog

b
kiang

shell

balat ng
itlog

pullet
hen

dumalaga
4
inahin

pamuslan

cockerel

/
tatyaw

kawitan

rooster,
cock, comb

t ndang
p long

chick

sisiw

isiw

duck

I
$bi, brpe,
tik, pato

kamit, patu

duckling

aisiw ng
ltik

r!

dumalaga

./

mamarasang
angnga\

manador

awitan
furngafing

isiw na kamit

ANIMALS
-- ( C o n t i n u e d )

Domestic Animals
E n g lish
goose

Tagalop
ganse

rabbit

kungho,
dag? ( l o c )

Ilocano

S. K a l i n g a

gdnso

kansu

kungho

l a f it

C a r e o f Domestic Animals
bak?
c h i c k e n coop t a n g k h l ng,
man6k, kulungan

f arkakang

p i g Pen

u l b 6 ng
&?ong ti
bAboy, k u r a l baboy

kurungan

bird's nest

p6gad

urn-6mok

shfut

cage

hzwla

kulung'an

ar-allang

kennel

bshay-gso

bal'ay ti S s o

s t a t le

sabsdban

kdbra

kulluong

atutung

magpas t 6 l

a g p a s t&

mangkarab

tso

tso

taku

trough f o r
labangan
f e e d i n g hogs
pasturing
MANKIND

person

MANKIND ( C o n t i n u e d )

En~lish

Tagalog

Ilocano

S . Kalinga

man

lala/ki

lala/ki

larai

woman

babae

baba/i

fufai

child

/ \

bata

ubing

an2

matand9

baket ,lakay

AGE
-

o l d person

narakay

e l d e s t c h i l d panganay
t e e n a g e boy

induna

.I

panguru

binatilyo

bumari t o
C
balasltang

teenage g i r l d a l a g i t a
/

youngest
child

bunso

toddler

sanggol

fafaru
fafarasang
uchichi

maladaga

manadcharan

FAMILY RELATIONS
/

unmarried
man

binata

baro

fafaru

unmarried
woman

dal&

balasang

engaged

nakaprenda

fafarasang
nipagta

kgsund
married

kasal

naasawaan

nangasawa

FAMILY RELATIONS (Continued)


s i sh

Tagaloq

honeymoon

pul6t-gats

husband
wife

Ilocano

S. Kalinga

asswang
laleki

assya nga
lalaki

asaway l a r a i

asawang
babs?,
maybahay

asawa nga
babsi

asaway f u f a i

agiyot

man-iyut

t o engage i n m a g t s l i k
sexual a c t
(intercourse)

.
I

adultery
concubine,
mistress

ap$
ker;da
babae

makikarnalgla managchakas
babae,
chagchakas
kamalala

(toll;),

kalaguyo
babge
Immediate Family

.-

father

ama, t s t a y
itdy

motk er

i$, ingy
nanay
angk

o l d e r brother/cousin

k;ya

manong

o l d e r sister/cousin

hte

manang

ummunay sunud

kgbsat

sunud

son,
dauchter

brother,
kapatzd
sister (sibling)

ama, & t a n g

ama

<
id, inang

ina

ansk

ana

ummunay sunud

&#J&g R!&ATIONS
Imnediate
-

(Continued)

Family

En.:lish

Tagalog

Ilocano
/'

f a-her ,
biyenan
mo.!her-in-law

katugangan

8o.1, daughtez-in-law

manugang

brother-inla!J

bayaw

si ; t e r - i n law

manugang
/

S . Kalinga

atukanga
manukang

kayopg
bayaw

sunud

hlpag

<Pag

6unud

e l d e r uncle
o r aunt

k6ca

pangamaen

ulitog

un~lle

t Yo

au: I t

tlya

co-lsin

plnsan

n e ~ ~ h e owr
niece

.(

.(

tiyong
4

tlyang
-

?'

kasinsln
/

pamangkin

kaanakan

c h a c h a o r , amaon
chachaor , inaon
\

apingsan
amunaon

Extended Family

-.

g r e a t , g r e a t , kanunununuan
g r c a t grandparent
great-great- n
grandparents 1
talamp&an

aPu

FAMILY RELATIONS
-

(Continued)

Extended Family
English

Tagalog

I locano

g r e a t -grandparents

apong t i
t&ng

grandfather
grandmother

S. Kalinga

tpod

l o l o , mamay
/

l o l a , nanay

apong l a k a y
0

a/pong b a k e t

g r e a t . , great, k a a p d a p h a n
g r e a t . grandchile
g r e a t , g r e a t apo sa
grantchild
talampAkan

apo t i
dap&

g r e a t grand- apo s a
chilc
tdhod

'

'

apu

a6

ti,
eng

granc~child

apo

ancestor

ninuno

apu
0 \

iyyaawi
/

distant
relat-.ives

malayo,nang
kamag-anak
/

fathr r ' s
side

Ste
ng

mothe.rls
side

parte ng

cousin

pinsan

lnd
/

a s i d e g /nga
kabagyan

man-aaki

aday6 nga
kabagysn

achayuy a k i ,
unmadchayang

partido ti

am4

partido ti
ind

a k i n na a m a
a k i n na i n a

kasinsin

apingsan

PARTS OF BODY

English

Tagalog

head

ulo

face

rnukha

cheek

pisngl

I locano

S . Kalinga

ulo

uru

rupa

<

fosar

~ingping

aping

kallid

'

dimplies

biloy

forehead

n u o , noo

eyes

mata

eyelid

t a l u k a p ng
mat5

p u p i l of
t h e eye

balintataw

nose

ilong

mouth

biblg

upper l i p

nguso

akinngat~o
nga b i b l g

lower l i p

lib?

a k i n baba
nga b i b f g

palate

ngalangala

tongue

dila

tooth

nglpin

muging

ichay

mata

ata

kalyb ti
mata

lupilupit

nan
mat

ti

alimattaku
ongor

!
ngrwat

/ \

t u p a , ngurub
/

'\

ngangaw

s u f il
sufil
ngurtangut

dila

chila

<

nglpen

fafa

,,,$

saliva

laway, l u r a

.,.

,,

*:',;.,
.A,...

k a t a y , t u p r a angiw, &$fa
,

PARTS OF BODY ( C o n t i n u e d )
E n g l i ;h

Tagalog

throat

lalamunan

ear

tainga ,
tayngd

neck

leeg, l i i g

Ilocano

S. Kalinga

karibukgb

urkuuk

<

iynga

tingnged

shoulders

balikat

clavicle

badgat

afara
padpadchangar
1

teltel

nape

liked

back

likbd

back bone

gulugod

body

katawan

ribs

tadyang

<

f akang

duri

tongod
ochog
fonog

bagi

long-ag

paragpag
/

chest, bust; dibdlb;


breast
sdso

barukong

heart

pus0

pusu

b a d

f ara

~45%

pusog

SUSU

lungs

baga

navel

pifsod

waist

bayw<ng

stomach

sikmura

abdomen

tiyan

siket
/

tiyan
/

tiyan

f ar-uung
susu

a wa\
fusug
f uwang

PARTS OF BODY ( C o n t i n u e d )

English

Tagaloq

kidney
stone

bato

liver

atay

da/l e m

large intestines

mal+/ing
bituka

s m a l l intest ines

kaliliitan

d a k k e l nga
achachakran
bagis, bituka
C
silit
akakhtan

S Kalinga

batg

fatin

g a l l bladder pantog
lower p a r t
of t h e abdomen

Ilocano

basisaw

pus-ong

puson

pus-un

sili

ubet

ufot

patong

hips
/

buttock,
rump

f ichung

puwit
/

vagina
euphemistic

p 9 n

pepet

ofoy

clitoris
euphemistic

tin~gill

man1
< -man1<

util, supit

mani, t i l e n

penis
euphemistic

)it1
ibon

testes
euphemistic

bay a g

scrotum

s u p o t ng
bay&

~ 1 ~pgkpek
1 ,
/

C .\

but0
(billet)

itldg
/

ukel-ukel
(itlog)
/

kulapot ti
bdto
25

utin
futu

PARTS OF BODY ( C o n t i n u e d )
English
anus

S. Kalinga

Ilocano

Tagalog

b u t p sa
puwlt

kirret

agkimut

LIMB:
-

Upper
/

armpj t

kilikili

kilikili

upper a r m ,
fore; r m

braso

elbob.

siko

w r i s t (also
pulse )

galang/
galangan

hand

kamay

<i m a

palm

p/alad

dakulap

palm l i n e s

g y h i t ng
palad

fist

kamao

finger

dallr),
galamay

r-Y

fingernails

kuk6

kuko

t huml,

d
hinlalaki

tangan

paama

tiinmud6

pattuchu

tzkiag,
braso

/.

si u

slko

pGngwapdngwan

#
'

palad
/

danog

parad, agpar
parad
komkom

kammat
/

index
finger

ngungnguway
agpar; i m a

taray

hintuturo

uku
/

LIMBS ( C o n t i n u e d )
Upper ( C o n t i n u e d )
S. Kalinga

English

Tagalog

Ilocano

middle
finger o r
toe

hinlalato

akint5nga
nga ramay

ring finger

p~lasingsingan

s i s i n g s l n g a n paochong

last f i n g e r

hinliliit

kikit

thigh

hit4

lUPP0

knee

&hod

tumeng

PUWOg

hock ( b a c k
o f t h e knee

alak-alakan

likku

ngiyot

shin

lulLd

leg, calf

0
binti

'

pagkawkawa

\. .

paling

Lower
/

urpu

chung-ug
1

foot
1

gurong

futuy

sika

iki

<

ankle

bukungbukong l i p a y l l p a y

heel

sakong

sole

talampakan
C ?
dalirl

toe

m<kod
/

dapan
/

ramay t i
s h a

thing
muud
chapan
kammat n a
iki

LIMBS ( C o n t i n u e d )
Lower ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

Ilocano

toenails

kuk6

kuku

tendon

litid

S. K a l i n g a
ukun n a i k i

apput

SKIN
skin

bala't

ku/dil

s c r a t 2h

galos ,
kalm6t

agrumyad

uglit

rub

kuskos

pinch

kurot
kdrit

narutuwan

ku/dkud

man-ikud

kTddel

iting

makatl

nagasgas

l~mmitem
itchy

naunutan ,
nakarudkuchan

nagatel

mallom
kumator

gaddil
/

.!
lltteg

kapuyo

boil

pigsa

blister

lintog,
palt6s

wound, c u t
swollc3n

sugat
p a d

kidkid,
kakator
fusali

mabtuwan

sugat

sukat
lumtog

(Continued)
English

Tagalog

burned

paso

*~cY.

p klat,
p lat

Ilocano

S. Kalinga

nasinit

naatungan
pilaf

kmdm

sdciwaat

mole

taling

I
siding

ailing

wart

kulud

tu/kant&ak

sakara

lasag

f okas

tabd

tafa

Vein

ugat

blood

dug0

urat

urat

dara

chara

HA1
R
/

h a i r (head)

buhok

eyebrow

kilay

buok

f uu'

kiday

krurup

/
h a i r s (akin) balahibo

dutddt

chutchut

eyelash

pilik-mats

kurimatmat

mustache

big&

bigote

beard

balbas

sideburns

pat lya

barbas

I!

patilya

kimat
iming
iming
sagki

H
AIR (Continued)
-

sh
pubic h a i r s
Body

Tagalog

Ilocano

bulb01

urmot

S. K a l i n g a

korom

Structures
/

tall

matangkad

natayag

\
mantanang

short

panda/k

pkndek

mansbfa,
anof a

matabk

nalukmeg

mampunor

thin

paykt

nak6ttong

mayyapit

slim

balingkinltan

n a s a y a 9 t nga m a y y a p i t ,
p/ammagl
angkiw

stou'

fat

BODY FUNCTIONS
/

yawn

hikLb

suyaab

as1et.p

tuldg

nakaturog

snore

hillk

dream

panaglnip

wake

.I

urok
L

up

man-uwab

gumleing
/

hicc'~ugh

sinok

burp

digh$y,
dighal

sniff

singhot

masuyop
man-akorod

/.

tagtagalnep
/

in-inop

agrilng

f umangon

sa<ddek

s i g s i g - o\
t a l l\k a o b

singhot
30

mampatar-u

FUNCTIONS (Continued)
English

Tagalog

Ilocano

S . Kalinga

bowel m e ment

t d e

t d k k i

umattay

Bpdy D j s c h a r g e / S e e ~ e t j o n
a'

mucous

uhog

buteg

angod

tears

dha\

luwg

luwa

sweat

pawis
/

body o d o r

urine

ling-et

lingot

&lit

angchod

ihi
/

bowel

tae

saliva

laway, l u d

vomit
sperm

isbu

isfu

t&ki

attay

tupra,katay

tubfa

suka

s6ma

uta

~unlff~

kesset

usit

BODY C O N D I T I O N 2
/

alive

buhay

nabiag

matattaku

die

pat&

natgy

matoy

d y i n g (on
t h e verge/
point of
desth)

nagh/hingale

agbugbigsot

akin-ottoyon,
gatoyon

31

BODY CONDITIONS (Continued)


Conception and Pregnancy
w i s h

Tagalog

conception

naglilihi

pregnant

b u n t i s , nag- masikog
dadalantao

miscarriage

Ilocano

S. K a l i n g a

<

aglnaw

nasachuwan

agas,
pagkalagl<g
/

naf u k i

naalisgn

<

will give
mang&anak
b i r t h soon
( l a ~ d~a ty s of
preg nancy orhas s t a r t e d
labc~ur)

agpaslkal

t o g8,ive
mangansk
birl h, t o
beax, a c h i l d

aganak

t o give
bird h f o r
the f i r s t
timc

manganay

t o 11e born

ipanganak

healthy,
we1:-

malusog

hea:,.ed,
recc~vered

magaling

nangaan
a k i n -annaon

damd ng?
panaganak

manamchamu
uman2

mai yanak

nasalmt
/

naimbagan

mamf a r u
naaan ,
f ummaru

BODY CONDITIONS ( C o n t i n u e d )
Health (Continued)
English

Tagalog

Ilocano

well, feeling better

mabuti ang
pakiramddm

sumaysayaat
ti rikna

strong

malakgs

napigsa

v e r y much
alive

masiglangmasigld

/ .

S. Kalinga
/

ummun-unnoy
man-oschor

nasaranta

man-oschor

Sick
/

sick
sick,
painful

maysa$it
masakit

weak

mahina

sickly

masasaktin

tired

pag6d

nabannug

naungar

faint

mawalan ng
maawanan
malay, hima- ti p u o t
tayin

marngat

he a d a c h e

s a k i t ng

<

agsakit
ndsak<t

'

nakapsot
nakapuy

nasakit
mansikab

610
/

mangkapsut
masasakkit ,
nasakkisakkit

sakit ti

610

dizzy

hilo

maulaw

shiver

!
k a l i g k i g ,(
mangaligkig

mer, agti-

ggkutimgrgkrger

anungur
alimuchong
\

manaytayoto;
mamayogpog

BODY CONDITIONS ( C o n t i n u e d )
Heal1
-- h ( C o n t i n u e d )

w.sh

Tagalog

Ilocano

$.

sneeze

bahin

ba6n

f ungaie

cough

ubd

uy&k

foos

cold

s ipdn

panateng

f eve).

lagnst

gurigor

f l u !i n f l u enza)

trangkdso

trangksso

chesl: p a i n

sakgt o r
k i r o t ng
dibdib

sak:t
ti
barukong

mansikab na
f ar-uung

gas pain

ksbag

bub:seog

abf ong

Kalinga

panating
panating

s a k i t ti
tiya'n

stom<ich a c h e s a k ? t ng
tiyan

mansikab na
f uwang
foy-as

<

cons.:ipation p a g t i t i b i

agta/bbel

waisi pain

spit t i

deaf

sakit sa
bayw&g

<

bingi

dumb

natufor

siket

mansikab n a
aw2

theng

naturong

&el

naumor

blind

buldg

budg

kurap

one eyed

pis&

b61ding

nafurching

BODY CONDITIONS ( C o n t i n u e d )

Health (Continued)
English

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga

lame

pilgy

pilay

napilay

s m a l l pox

bulutong

bdrtong

nafuratung

goiter

b6sy6

buklong

epilepsy

epilepsi

klssiw

paralysis

parAlisis

paralisis

ayayong

&as

akas, poor

.(

f ingkor

kortoy

TREATMENT OF ILLNESS
/

medicine

gamot

to treat
medicine

gumamot

bandage,
dress

benda

shot

iniksiyon

to set a
fracture

humilot

t o rub
medicine
i n t o skin

ipa$ld,
pahlran

agasan

maakasan,
mapbran

ba/nda

mafachar

iniksiy&

matuchuk

ildten

pailut;
paipar-og

isapsapu

miyaprus

HYGIENE
E A ish

Tagalog

t o bet
magbas2
(intentional)

beccminf
tent ional)

mabas2

t o roap

magsabon

Ilocano

S. Kalinga

babisaen

obron

nabas;

w e t (un n-

sabunan

manaafun;safunan
iyupor

'\

t o wash
heau

maggugo

aggulgul

t o wash

maghila(mos

agdirdm-us

mallogrog
manchar-up

face
0

to sterilize

magbanli

to rinse

magbanl a w

t o wash
maghugas
hands o r
feel; o r any
other parts
o f t h e body
excr:pt t h e
head and f a c e
4 \

lamawen
I

gawgawan

chaliw-asan

agbugg:

mamf a r f ar

t o take a
shower

mallgo ng
a g d i ua t i
katawdn l a n g bag

totakea
bath

m a l g o'

agd~gua

man-amos
man-amoa

HYGIENE ( C o n t i n u e d )
Ilocano

English

Tagalog

t o give
sponge b a t h

magpvnas

t o rub with
stone

maghilod

agis-isu

t o dive

sumisid

agbatuk

t o swim

lumangoy

t o splash

magsaboy

agsabuag

t o soak
anything i n
water

magbfibad

iyuper

t o wash
clothes

maglab:

aglaba

t o shave

mag-ahit

t o gurgle

magmumog

aglabar

S . Kalinga

mamf ornaw

aglanguy
/

man-ikud
lumtop
man-iyat
mansayu
ilunong

man-iyiming

mammurmug

FOOD AND D R I N K
FOOD
food

pagkain

kanen

maan

courses of

&he

putihi

lusnu

food
t o eat

kumain

mangan

mangan

--FOOII ( C o n t i n u e d )
English

Tagaloe,

fas:: ,
abs-ain

mag-ayuno

to

magpakaln

eed

'.

Ilocano
I

abstinansya

S . Kalinga

mallangani
mangan

pakanen

nating
!

m a t ipoy

ricr?

kanin

bre.id

t inapay

t inapay

tinapoy

l e f t-over

t ira/

sdbra

f una

c r u nt

mum0

m<rkat

tugta

f o o j kept
overnight

bihaw

kilibban

tugcha

via.1d

ulam

drisd fish

tuyo

filis

salty

mailat

naasinan

lnnapuy

isna

t ipoy

salt

as i n

sugar

asha1

asin

sweet

matamis

honey

pulot;
pukyutan

ashar
/

nasam-it
/

dire

inti
malnmais
chilu

FOOD
- (Continued)
English

Tagalog

sour

maas lm

bitter

mapait

1 .

Ilocano
/

naalsem

mansilom

napait

mampait

nat&nnay,
nalsb-ay

mansampot

/
/

flat tasting mata>ang,


walang lssa
de 1ic ious

masarap

naimas

mampiya

bite

kagat

,
kagat

chew

nguy$

ngalngalen

swallow

lungk

tilmunen

full

busog

hungry

gutom

S. Kalinga

obfan,
fangut
/

nabsug
0

mabisin

mangkog-ar
man-umun
nabsug
nafitil

DRINK

to drink

uminom

uminum

thirsty

uha/w

mawaw

nauwaw

uminum

coffee

kape

kapz

kapi

tea

tsa'

<ltsa

itcha

orange
drink,
lemonade

limongda

limonada

DRIhK
(Continued)
Engl i s h

Tagalog

fisf. sauce

4
patls

brol h

sabaw

gra1.y

sarsa

motller's
mil):

gat/as n g
ina

cow's milk

gatas n g

Ilocano

sarsa
t$bug
susu

ti

bbka

dri.tking
straw

istro

win.?

ilak

r i c ? wine

basi

susu
katas

istro

tullongan

cocsnut o r
tubs
sass o r n t p a
wine
t o be d r u n k
suck

lasing
/

supsop

masalimong
/

ku,nnut ,
sepsep

<

supsup

IguP

man-at-attung

kiwa/ren

mangkilu

COCKING
to stir

maghgl;

40

COOKING (Continued)

English

Tagalog

Ilocano

t o cook

maglu/to'

agluto

/.

t o cook r i c e m a g s a l n g
t o boil

agapuy

S. Kalinga

man-utu
man-isna

maglaga

aglingta

mamparwag

agprito

mampulitu

to fry

magprito

to fry
(rice)

magsangag

t o saute

maggisa

t o broil

mag-lhay
magbangl

to roast
(pig)

maglits6n

t o toast
(bread)

magtusia,
tustahin

t o bake

maghurno

agkirog

<

mangkilug;
manlun-in
\

aggisa

mampulitu a i t

agtdno

manurad

<

aglitson

mallitchun

lutwe'n t i
urno

man-utu

oversoftdbog
n e s s due t o
over cooking

nabugbug

overcooked

labo/g

na,labes t i
l u t o na

t o serve

maghiin

napruy

napruy
manakung

U' 'ENSILS

E~lglish

Tagalog

Ilocano
8

open f i r e gpdy5n,
p a c e h e a r t h dapog

dapugan

s ove

dalikan

S. Kalinga
charpong

kalin
/

charpong

p' ~t
(,,arthen)

palayok

banga

f anga

k'.ttle

kald&o

k a lde'ro

kanchilu

f ,ying pan

kawall

p2ryok

pannangran

p ate

plato)
pinggan

s ~ucer

platito

d ,inkinn
g .ass
w i t e r crock
w iter
p Ltcher
s .lverware

d ~ ~ o g ,
plnggan

pingkan

plat!to

pingkan

baso

biso

fasu

bang$
pitsel

kpr:mba
pltser

k a f uf u
iyud

kuby6rtos

kubyertos

;lab ,?

kipan

k life

kutsilyo

kutsllyo
f ,rk

t inido/r

tinidgr

UTENSILS ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

Ilocano

teaspoon-

kutsarita

ladle

sandok

pancake
turner

siyanse

bowl

mangkok ,
tagaydn

S . Kalinga
\

kutsarita

kaiti f h n g

Aklo

pinaaw

siyanse

aru

maluko/ng

chuyug

large o r
sulyaw
s e r v i n g bowl

dakkel nga
maluko/;lg

parangkan

platter

bandehido

bgndehLdo,
latok

parangkan

CUP

tAsa

tasa , s & t i n

tasa

CLOTHING
/

material,
cloth

tela

clothes

damif,
b e s t l d o ,b&d

blouse,

upper garment

tela

luput

1~~05
/

luput

badbado

b l u ' s a , p a n g - blu/sa
itass, b a r d

silup
0

shirt

kamisadgntro kamiseta

polo s h i r t ,
sport shirt

p610

p610

silup
silup

CLOTHING
-

(Continued)

u l is h

Tagalog
/

man's n a t i v e baryngshirt;
Tagalog
f or-nal
I

Ilocano

S . Kalinga

baryngTagalog

silup

native
p o l o bar6ng
styLed p6lo
s h i r t ; informal

p & l o barong

s h i r t with
man j a r i n
collar

kamisatsina

kamisatsina

skirt

palda

pants ,
t r olsers

1.

silup

amisita

kaln, palda

ain

pantal,on,
salawal

pantalo/n

pantarun

short pants

k6rto

ababa nga
panta16n

g-string

bahag

pocvet

bulsa

anofay
pantarun

ba-ag

faar

b6lsa

fursa
kasilsilyu

c h e n i se

kamison
I

panties

salawal,
pdnt i

half s l i p

nagJwas, h a p
sllp

SOCKS

medyas

kamisgn
I
sapln
/

n a g y a s , hapislip
/

medyas

midyas

CLOTHING
E
-n g l i s h

(Continued)
Tagalog

Ilocano
/

S. Kalinga

wear

suet

isuot

mansilup

p u t on

mag- + i t e m
t o be worn

ag- + i t e m
t o be worn

man- + i t e m
t o be worn

take off

aglgbys,
ikkaten
ti- + i t e m
t o be taken
off

mamponas ,
man-aan + i t e m
t o be t a k e n off

diaper

maghubid,
mag-alls o r
mag- + i t e m
t o be t a k e n
off
!
lampln

tear, rip

p u n i t , sira

Care
-

lampln
/

pisangen

lampin
nakissay

of Clothing
/

t o sew

manah?

needle

karayom

thread

panahi

sinulid

inunat

thimble

didil

did&

pin

aspile

button

butones

agdait

manchait

d&um

chakum , t anud

aspili

ispili

butgnes

patunis

t a p e measure medfda

*a.grukgd

isong

wash
(clothes)

agla&

mans&&

maglabd

Care o f C l o t h i n g (Continued)
English

Ilocano

Tagalog

t o bring
magpig2
(clcthes, etc)

agpespes
A

hang UP,
dry

magpatuyo
patuyufn

p u t on
hanqere

ihanger

agbilag

S. K a l i n g a

mampospos

mami l a g

ihinger

PERSONAL ADORNMENT AND CARE

hat

sumbdlo,
samba1 l o

kallugo'ng

fattu
a f ungus

corn11

sukl&

sagaysay

t o comb
one ' s h a i r

magsuklgy

agsagaysay

sakaysayon

finc? comb

sdyod

sGgud

sukud

='it u s

f araw

ear ring

a~ilyos,
hlkaw

rin.~

eingolng

<

sakaysay

s i n g si n g

eingsing
sipat

nec < l a c e

kuwf n t 6 s

belt

sinturon

kuwintas

f arangat

barikes

larat

PERSONAL ADORNMENT AND CARE ( C o n t i n u e d )


English

Tagalog

Ilocano

S. K a l i n g a

shoe

sapitos

sapktos

apatus,
sapatus

shoelace

t a l j ng
sapatos

ku/rd,on t i
sapatos

t a l i n na
apatus

to dine

magbit&,
bitunin

agsiya/in ti
sapstos

man-uras t a
apatus

slipper

tsinelas

sinilas

n a i l critter

panghinuk6

pag~kukG

t o cut
nails

maghinukg

agikuku

iyukuwan

toothpick

ganfinga,
palito

pagingit

ingat

<

stap-in
a r t i b na
uku

BUILDINGS AND FURNISHINGS


HOUSE
house

bihay

bald$

foroy

house i n
field

kibo

kalapiw

sikay

thatch

pawid,
kdgon

g u a r d house

bahaxbantay

pan-aw

inotop

baldy fi
agbanbantay

foroy na
mamfafantay

--

HOUSE ( C o n t i n u e d )

Eeglish

, bed-

Tagaloq

Ilocano

roan

kuwirto,
kuwgrto
silid-tulugdn

l i v i n g room

salas

roon

salas
I

S. Kalinga

kuwartu
kuwartu

d i n i n g room

kumedor

kitchen

kusina

kusina

b a t t room

binyo

banyo

aamsan

toilet

kasilyas

kas~lyas

kasilyas

outtouse
bata l i n
( r e c r of
barrmio house
f o r washing
and f o r
s t o r m a g eo f
watc r

bgngsal

roof'

at&

otop

balgwbaw

f atangan

' \

panganan
0

kusina

'

bu?o/ng,
atlp

ooanan

c r o s s supkilo
port, rafter
of t h e roof
I

ceiling

k :same

wall.

dingdlng

posl:,
pil:.ar

haligi

<

'

bubungan

chopag

diding

chingching ,
ukung

adjgi

aliki

HOUSE ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

Ilocano
I

S. Kalinga

post
(support )

pasanggir

floor

datar

chot-ar

surilas

chosar

floor joist

!
suliras

tuud

door

pint3

closed

sar?,
sarado

open

bukhe

ridaw
/

'

onob

nairekep

maiyonob
maib-at,
miwanit

>

turfi

SUE1
/

window

bintana

tiwa

ladder,
stairway

hagdan ,
hagdsnan

agdan

tawa

archan

porch,
veranda

f arkun ,
sawang

fence

arad
I

f r o n t yard

sangu t i
baldy

back y a r d

likgd ti
baldy
/

surrounding

paligid

arubayan

pichong

HOUSE
-- ( C o n t i n u e d )
a l i s h

Tagalog

upstairs

itaas

Ilocano
I

ngato

ngatu

downstairs

S. K a l i n g a

silong,
ibaba

s i r o k , baba

c h o r d , chuku

plane

katLm

kat&

katam

hanmer

m a r t il YO

martilyu

mantilyu

s ah

lag&?

rag&

lakachi

file

kikil

garugad

t o sharpen

his>

asaen

d r i 11

barLna

bareta

chj sel

pait

paet

axe:

palako/l

wasay

pick

da/ras

plko

hatchet

palataw,
puthAw

pen k n i f e

laagta

lanseta

blade

tallm

tad&

sheath

ka1:ban

kaldban

TOCLS
-1

,
I

karukad

man-asa
kikiling,
fallina
\

lusu

wasay
piku

wasay
/

foroy na kipan

FURNITURE
English

Tagalog

Ilocano

S . Kalinga

furniture

kasangkdpan
s a bdhay,
muwdbles

ali$:men,
muwebles

table

mLsa

lamisa'an

lamisaan

tugaw nga
Addaj pagsuratanna

tukawan ,
lamisaan

bgnko

desk

bench

bAgko\

chair

silya

silya
\

stool

bankito

s o f a , couch

sopa

trunk

parangka

bankito
I

igkawan

sopa

baul

laka'sa

kasun

c h e s t of
drawers

k i b i n e t na
may y e
kahon

k a b i n g t nga adda uydsenna

cabinet

kibinet

kabinet

shelf

istinte,
sslanadnan

istante

bed

kkma. h i g &

katre

HOUSEKEEPING ARTICLES
/

mat

banig

ikamen

aparador
taPYaY 7
talinchd
katli

HOUSEKEEPING ARTICLES ( C o n t i n u e d )
a l is h

Tagalog

mattress

kutson

sheet,
blanket

kimot

ules

blanket

blAgket

ules

pillow

wan

pillow
case

punda

t o make bed

magligpit
ng h i n i g d n

Ilocano

S. Kalinga

kotchon
/

uros

uros

pungan
/

sgpot/ ti
pungan

amfayu , p i b u k i s

a g i d u l i n ti
pagiddasn

malluut

towel

tuwarya
kusukus
/

bolo
chcpping
board
wash t u b

buneng
t a d &ran

sagtan
/

banyera

sink
bucket

kaman

fatya
iiwwasan

timba
#

duster

punas

f l a t iron

plansa

timfa
kusukus
pulinsa

HOUSEKEEPING ARTICLES ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

Ilocano
1

c o c o n u t husk b u n o t
t o skate

S. Kalinga

magbunot

lampaso

lampasu

aglampa/so

mallampasu

LIVELIHOOD

AGRICULTURE
I

agriculture

pagsasaka,
agriku?tdra,
pagbubukid

clearing,
f i e l d , farm

kalngin ,
sak5han

agricultura

aguma

uma

t o c u l t i v a t e mags$ka,
land
maglinsng

agtalon

t o l e t l a n d magpaarbnda, i s A d a
f o r h i r e f o r magpaary6ndo
cultivation
purposes
/

tarun

mantarun
mampatarun

plow

araro

arid0

arachu

harrow

sdyod

~ & ~ u d

suyud

gardening

maghalsman

agmula i d f ay manguma
minuy6ngan

garden

hardin,
hslamansn

minuyungan

GARDENING
/

53

uma, f a a n g

a L i s h

GAR IENING (Continued)

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga
charus

t o ? u l l out
wee 3s
to ~ l a n t

magbdnot ng
damo, maggamds, maggah6k
magtanim

agir6ut

chumarus

agmula

RICE
--

PakoY
/

t o harvest

mag-gni

agani

man-ani

husks

tpl&pak,
upak

bunut&

chuki

t o pound
rica

m9gbayo ng
palay

a g ~ i y ot i
irlk

pestle

hilo,
pambay6

al-u

ar-u

mortar

luso/ng

&lsung

1usung

winnow

magtahlp

t o winnow
( u s i n g bask e t with
holes)

bithayi n ,
magbithay

a g ta ep

mantopa

agyakdyak

man-akiyak

Tools
-dibble s t i c k tLlos

walawal
54

surpong

Tools ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

Ilocano

S. K a l i n g a

pick

piko

piko

piku

shovel

pala

para

rake

kalayk.&

scythe,
sickle

karit

kumpay

tractor

traktgra

tractor

fishing

pangingisdk

agkalap

fish

isd2

lams

ukachiw

f i s h y smell

malansa

nalAgsi

mallangsi

kidid

rek

kompay
traktor

FISHING
/

mangukachiw

f i s h bone

t i n i k ng
isd%

s iit

chuli

t o scoop up
fish

sumalok ng
isda

saydten

manakub

salakgb

asar

agapph

mangasar

a kind of
salakib
fish trap
made o f s p l i t
bamboo
to trap
fish

manalakab ,
man h u l i n g
isd

--

FISlIING (Continued)
English

Tagalog

Ilocano

S. K a l i n g a

f i s l l hook
( a 1)ig l o n g
hool:)

kawil

paljiliw

sarachoy

fislling tackle (line,


hooi:, s i n k er, e t c . )

bingwit*
pamingwit

b&niit

f u n g w i t . wagchoy

fis7 net

lambit

tabLkol

takub ,
t a f ukur

fis? bait

pain

appan

f ungwit

teaching

pagtutGrb

panurs6ru

tudtudchu

t o teach

magturo

agisuro

mantudtuchu

t o learn

matho

agsurs&o

man-achar

t o study

mag-aral

aga/dal

man-achar

lesson

liksjyon,
aralin

liksiy6n

maachar

t o read

bumasa

agbasa

mamf a s a

t o write

sumthat

agsdrat

mangug-is

agbflang

man-iyap

-TEA3lING

t o count

bumilang

letter

letra, t i t i k l g t r a

ug-is

TEACHING ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga

Paper

pape/l

papll

papil

pencil

lipis

lspis

lapis

book

libro,
aklst

libro

blackboard

pis&

pisara

chalk

c
tisa

tlsa

chok

eraser

pambura

.(

nibru

burador

pupunas

CARVING

carving

paglililok

wood

kahoy

stone
carving
knife

panagkit:kit
kgyu

bato

bat:

fatu

lansezang
pang-ukit
(panl5lok)

pagki&kit
nga l a n s k t a

t o make
mag-ukit
c a r v i n g s on umukit
wood, s t o n e ,
etc.

agkitlkit

<

c a r v i n g ( n . ) larawang
kinitikltan
(istdtuwgng)
i?&it o r
l1lok

WEAI'ING
--

m . is h

Tagaloq

Ilocano

S . Kalinga

wealling

paghah$bi

panagAbe1

mallaka,
man-af o r

agabgl

man-afor
mallaka

ab&l, i n a b e l

laragkaan

sin6lid

inunat

t o weave
mag?abi,
( t o form
humabi
thrcads i n t o
a fitbric)

a coarse
weave

magaspang
na hsbi

t o :'arm
magl/ala,
str..ps,
lumala
ree(ls o r the
likct, i n t o
something
basket

bZsk:t,
buslo

back b a s k e t t a k 6 y a n
(may a l s o be
c a r > - i e d on
the hips)

nagasp9ng
nga a b e l

mataa

mallaka

pasiing

BASKETRY ( C o n t i n u e d )
English

Ta~alop,

a round
bikol
shallow basket
generally
c a r r i e d on
t h e head

Ilocano

S . Kalinga

libba

langngay,
langaya

tiklis

fatawil

a small
pangnan
b a s k e t used
by f i s h e r m e n
o r t o hold
fruit or
flowers

alit

uf o r

a large,

rangaya

a d e e p wide- t i $ l i s ,
mouthed
kaing
basket
/

bus18

deep basket
f o r vegetab l e s used
especially
i n marketing

fatawil,
&a,
langngay

basket f o r
bilio
s h a k i n g and
cleaning r i c e

bigao

t o carry
(basket

magdala

reed

tambd

rattan

uway

awitin

man-agtu
\

suwii
I

uway

iwo y

BASKETRY
-

(Continued)

Eng:.ish

Tagalog

t o scrape
( bar.~boo
1

magkayas n g
kawajran

to s.plit

magbiyak

Ilocano

S. Kalinga

agk&as

man-iwas

,
agpisi

mankiskis

PRESERVING FOOD

c o t 1 age
ind1:stry

ind;str,iyang
pantahanan

t o I ' r e s e r v e magpres$rba,
( e s p e c i a l l y mag-imbak
food)
t o Ereserve
by smoking

magtapa,
tapahln
/

by ~ a l t i n g magb,uro,
buruhin

<

agpresgrba

agt$pa

mantapa

agb6ru

man-as i n

<

by t o i l i n g
with s u g a r

magmatamls

agsinam-lt

by c a n n i n g

mag-imbsk
sa l g t a ,
magsaldta,

agilgta

isalBta
by p i c k l i n g

mag-atsira

agatsgra

preserve
(n. 1

matamis,
minatamis

preserbgdo

pressrva. t i v es

pampatagil,
pampres6rba

pagpres&rba

STOREKEEPING
English

Tagalog

Ilocano
/

storekeeping pagtitinda

<

agkantina

<

garr)ta ,
kant i n a

store

t indghan

owner o f
t h e store

m a y - y i ng
t indahan

S. Kalinga

?r

akinkantina

mantintincha
tinchaan
mantintincha

HUNTING

hunting

pamamaril
pangnga'so

trap

bitag, s i l o

decoy

paln

Prey

<

aganup

manganup

silo

a s s a g , arapaw ,
fitu

pgnangallilaw

P aP a3

hayop ,na
sisilain

dgngran

maanupan

arrow

palasE?,
thod

pana

bow

b&og

b a i t i pana

fhang

pgna

fo\ang,
tufay

/.

bow a n d
p&nz
arrow, spear
arrow f i n

<

si m a

pana
/

si m a

tud6ken

maf o\angan

to pierce

mgl-gos,
tumusok

--

HUN7 ING ( C o n t i n u e d )

En l i s h
xt o shoot
( b y means o f
a g ~ n )

Tagaloq
!
mamari 1

t o shoot
mamana
( b y means o f
an irrow)

Ilocano
/

S . Kalinga

paltugan

mamartug

pansen

mampana

gun

baril

paltug

moti on

kilo/s,
galaw

garaw

s t a r d up

tumaya

agtikder

stretch
one:,elf

umunat

s t r ct c h out
hanc,

uminat ,
mag-inat

t o l i e down

<

p a r t ug

kunay

aginat

man-inat ,
man-iknat

agdippa

manchopa

humiga

ag$dda

m i f2sar

t o l i e on
o n e ' s back

tumihgy2

agdata

t o l i e on
one's side

tumagilid

agsikig

t o I i e on
stomach

dumap$

agpaklgb

misachag

62

misaray

MOTION (Continued)
English

Tagalog

t o kneel
down

lumuhod

t o jump
( i n place)

lumukso

t o jump
t uma 1on
(from a h i g h
place)

agparintumeng
f

aglagtu
f

agtapwak

t o squat

tumuwad

t o turn

umikot

t o go

pumunta

mantataud
lumayug

mallagkang

agpuligus

mamfalin

mapan

umo y

.
/

sumangpet

t o return
home

chumatong ,
umali
mangulin,
mampauli

t o walk, t o
s e t out

manadcharan,
lumigwat

magna
yap$kan,
yumapak

t o step
aside
t o step
back

mampalintumong

t o come,
arrive

to step
over

S . Kalinga

Ilocano

umurong

layawen

umayang

agpaigid

iyas-iw
mans unod

MOT1
ON
-

(Continued)

English

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga

to step in

purnasok

umun4g

i-Z

to E tep out,
get out

lumabas

rumuar

lumawa

stun ble

I
matlsod,
matapil6k

misuf u

fall over

ma/dap8

misugtut

toward

pat6ngo

umatam,
umachani

to approach

lumgpit

umasideg

umachani

to meet
(someone on
the way)

salubong

sabaten

abton

to meet (at
an appointed
place)

mhgkita

man-af ot ,
mansib-at

to visit
to elter
go ix
go Olt

lumawa

to drive
out animal

man-af ur ,
af ur

to d.rive
out llerson

mamparyaw,
paryawon

to return

mangulin,
mampauli

MOTION (Continued)
English

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga

to lead

mangida6lo mangipangpangu, mangiturud

go first

umung

umuna

go last

agpa6di

mangudchi

purngnaw
8
tumaray
kam$ten

mataynan
manodchi
chogchokon

lGmba

todtochd

leave
to run
to chase

malls
tumakbb
humcbbol ,
habulin

race
-

fast,
quickly
slow

mabi iis,
madali

stop
to play
to climb

tumlgil
maglare
umakyst
tumaa's,
ita6s
bumab?

go UP,
raise up
go down
to move,
transfer

fillokan,
kanasan
maanu, fanornor
agshrdeng umillong
agay-byam man- in-innangu
mGli
umarab
agpan stu, manakacha,
ipang tu
ipangatu
bumab6
chumbora, manosog, lumogsad
man-atun

M0T::ON

(Continued)

English

Tagalog

S. Kalinga

Ilocano
/

1 r~mabas
/

t o lean
aga:.nst

humkg

ageanggir

t o wave
hand

kumawiy

agpayapay

t o ,,aiee
eyelwow
( t o wink)

kind&

agkid-day

lumaus
misachag

mawaypay
igmatan

t o nod
tumango
( s h a k e head
up and down)

to shake
head 8ideways
to ~'oint,
show

miling

agwingiwing

mawwitiwit

it&

itud;

ituchu

CARRYING
/

carrying

pJgdadala

aw-awiten

mamfuf uud

hold

hAwak

$ggam;n

odnan, ognan

carry with
hano

bitblt,
dala

bitbiten

a b t inon

CARRYING ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

Ilocano

S.

c a r r y on
shoulder

balikatin

hakliyen

f uuchon

c a r r y on
back

babahln

<

salabayen

carry (water)balagwit
with pole
kilikip,
kipkipin

arupiyan
mangkimata,
paswiton

c a r r y under
arm

Kalinga

igpilan

afuton

c a r r y c h i l d pas&

a f oon

carry child
on h i p

kilik

hiyon

c a r r y someone i n a r m s

pangkuhln

sakruyen

embrace

yakipin

arakupen

f2waron

kibinen

iwichon

t o lead
aksyin
(someone) by
t h e hand
drag

kal~dkarjn

draw, p u l l

kab:gin,
h a t$kin

,
,

uluden

itang-oy

labsuton,
kuykuyon
kuykuyon

Eng;liah

Tagalog

Ilocano
chuaaon
murtaon
I

pur.ch

suntgk,
eap6k

danugen

whip

pl6in

bauten

abchoyon

pound w i t h
stick

hapli,t
hampas

malw&

pang-oon ,
abchoyon

slap

earnpgl

sipaten

h i t the
bat6kan
nape of neck

pateltel&n

h i t the
back

pabut;kan

dkgggk,
dagukan

euntuan

lipak

GIVING, TAKING
0

t o give

magbig;y

mangted

mangatod

t o give
thanks

magpasalkt a g y b n

manyaman

to ~ffer

maghandgg,
mag-al6k

iddton, ,
iyopresar

adchon

t o share

tumGlong,
magpabaldto

ibingay

mamf i l l a y

t o ,livide

magbahAgi,
maghdtf

bingayen

mangkogwa

G I V I N G , TAKING ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

Ilocano

lend

magpahiram

pafanos

borrow

humirAm,
manghirgm

f anson,
f uruchon
toawon

take t o

dalhjn
(dalg)

t a k e from

kupin
(kuha )

seize, grab

agawin,
sunggab&

ch&maan,
purson

look f o r

huma'nap

anapon

lose

mawdl2

taraon

put, place

maglagsy
ilaga'y

~eceive,
accept

tanggAp

t o throw

maghigis

t o throw
away

magtapon

ipan

aran

S. Kalinga

igka
awaton,
chuwaron
ibato

ifintug

ib611eng

ifallu

a l i s h

Tagalog

to tie,
fasten o r
b i n 1 with
a r~ p e

magtali,
gap6sin,
gwndpos

string,
cor3

til?

rop 2

ldbid

Ilocano

S. Kalinga

ibadd

u unon,
t chon

tali
/

luf i d

tali

break a t i e / nalag&t
rop 3

kosaton

untie

ubfachon

magkapg,
kalag~n

TRAVSPORTATION
-

vehicle

saspya?,
behikulo

bicycle.

bisekl4ta

bisekleta
triysikel
I

motors~klo

car

kgtse

ko/tse
/

push c a r t ,
kariton
c a r t drawn
by 3 c a r a b a o
or 20W

kariton

TRANSPORTATION ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

sledge

paragos

Ilocano

<

patukl

airplane

S. Kalinga

ipranu

j eepney
truck

trak

tr a k

tarak

ambulans

ambulance

get i n

sumakay

agsakay

get off

ibjs,,

dumsaag

bab2,

<

gasolina
oi. 1

gas01 l n a
I

langls

langis

trail,

intersection

lumogsad
kasulina

asiti
arsa,
charan

road,
path
street

mallukan

k i l y e , daan

kalsLda
/

krdsing, pi- krosing


n&gkyrus6n,
sangandab

arsa
nansib-atana

bridge

langtay

fare

puliti

NAV I G A T I O N
Wlish

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga

ship

b?por
barko

bark6,
bap6r

PaPur

ocean

dagat

b6ybay

fayfay

boat

bangka

bdngka

f angka

stern

likudgn
&Rpt.
tni- bap,r

ti

hdn, l i k u r s n )
ng bap6r
anchor

Angkla

kgkla

oar

giud

r 0%

gdod,
pan gaod
gum od

aggiud

dock

P ~ Y & ,,

piye%

pa?talan,
daungan
t o bring
ship t o a
dock

dumaong

POSSESSION
I

>

property

pag-aarl

sanikua

uuwa

house

bAhay

baliy

f o r 6y

lot

ldpb

dags

panad

POSSESSION ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

jewelry

alahas

farm land

Ilocanc

S.

al2has

ochon

sakahan ,
hayGpar.

talthon

tarun

business

nego/syo

negosyo

amusanti

appliance

kasangkspan

a l i k i a e n ti
b a l Ay

alikamon

kumersyo

man-ingina

g&tang

mangngina

agg&tang

ngingin-an

sell.

a g l $kc

man-ingina

trade

panagl:nnaku

retail

tingi

pAkyaw

kinurpi

kuwirta

pilak

Kalinga

COMYERCE
/

commerce

pangangalakal

buy

bumili

shop

mamili

wholesale

pakye,
pak yawan

money

pera

peso

piso

sukat

pisu

COMMERCE
-

(Continued)

E-lish -

Tagalog

cen-:avo

sentimo

sentimo^

siping

marltet

pale/ngke

merkAdo ,
tien&'an

market

Gltimo nga
pr6syo

ustuustuy
nginana

fixed price

Ilocano

t a p a t na
/

tawar

S. K a l i n ~ a

tawar

bar,:ain

tawad

pri'2e

presyc

exp2nsive

mahal

che sp

mura

nalaka

naraka

debt

Gtang

utang

utang

payment

bsyad, ,
kabayaran

bgyad

fayad

interest

t:b;

gana/nsiya

paana

usury

l i b i s na,
nangina nga
pagpapatub& &ang o an&

deposit

de&sito,
depo/sito
p6unang-bayad

rent

Lpa

to steal
pilfer

presyo

nangina

<

prisu
nangina

fanat

abang

afang

magnikaw

agt&aw

man-akaw

mangdpit

agkipit

man-agkaaw

COMMERCE ( C o n t i n u e d )
tng~ish

Ta~alog

counterfeit

pals,ipikabc,
huwad
subdsta

auction

Ilocano

S. Kalinga

~ as il~ i k L d o ing-ingwa
pap w a t
mansosora.

TERRITORIAL AND POLITICAL DIVISION


GEOGRAPHICAL
-

ili

barrio

baryc,
bdkid

baryo

town

bgy a n

i li

munisipyu

city

siyu<2c,
lunsod

siyudid

siyudad

island

jsla,

archipelago

kapuluan

district

purok
distrlto

country,
nation

bans2

conti.nent

kontine~.te

pula
I

<

i s l a , p;ro
8

puro

!
distrlto

sakup

nasyon

i li

kcntinente

OFFICIALS
presi.dent ,
head

pangulo

pangulo

apu, patog

OFFICIALS ( C o n t i n u e d )

a l i s h

Tagalog

Ilocano

S. K a l i n g a

kin:

hari

iri

ali

rul.: ,
gov-rn

mggharl, ,
pamaha,laan,
parunuan

ag&i

mallint c g

gov:rnor

gubernad6r

gubernador

3
8

>

f inachur

represent a t i v e

kinatawan

mangibagi

represent

kumatawin

mangibagi

manakup

barrio
captain

k 5 p i t a n ng
baryo,
kapitdn del
b&ryo

k3pitin ti
baryo

kapitan

leader

pindno'

p&gpang61u

pangpangu

d a t ~(head
data
of a barangay

dAtu

panakom

sultan

sult&

shtan

administ r ator

b i n i s admi9istrad6r,
trador
tagapamahhla

(diputadu)

mamangw2
lintog;
mallilintog

LAW
8

law

batis

linteg

lintog,
urchin

hukgm

hukgm

kuis

76

LAW (Continued)
English

Tagalog

Ilocano

S . Kalinga

court

ko'rte ,
hukuman

korte ,
pangukuain

korti

subpoena

subpena,
sitasyo'n

kasus

suit
I

to f i l e a
complaint
against
someone

agdarum

mancharum,
icharum

charge

maf i s t a
sentence

makidchongan

punishment

chusa

fine

murta

jail,
prison

farud

bail

p i Ansa,
1 gak

piyansa

LAW ( C o n t i n u e d
=.ish
-

Tagalog

Ilocano

par(11e

par61,

par01

S. Kalinga

parol

paglEiyang may
pasub~l?,
paglLyang may
kundi.sydn

WARl'ARE
-war

d i g ~ a a,
n
giyera

fi g l l t

;abana/n,
away

so1,lier

sundilo

kuf at

surchachu

gun

baril

partug

g r a lade

gran$da

s h o ~t

magpaput6k

partukan

a r mJ

hukbg

susurchachu

pea-e

kapayapaa/n

tarna

def :at

malGpig,
luplgin

naaf ak

win

man610,
mggt agumps y

mangaf a k

SPATIAL AND TEMPORAL RELATIONS


SPACE
Place, location
S. K a l i n g a

English

Tagalog

Ilocano

distance

liyo\

kaadayu

far

maliy6

adayu

achayu

near

malipit

asidgg

achani

above

i d s

ngito

ngatu

below

ibab2

babi

chora

before,
ahead of

&,a, nauuna',
bago

i n front of

harapan

behind.
rear

shkbay

f otaang

umun-una

s h g o ti

sangnguwan
sangwanan

l i k o d , hul:

likudin

odchokan

across

tap&

ballasiw

farangsat

between

git?s,
ginigitns

bag t ,
nagbaetdn

longaat

s i d e of
something

tpf,

b&krang t i

ikid

beside

pil:ng,
tab1

bay

char-ag
chorag

middle,
center

gitn2

tingnga

tagi-

llran, gllid

kawa

SPACE
--

(Continued)

Place, l o c a t i o n (Continued)
English

Tagalog

edge,
margin,
border*

gilid

igia

in, inside

lo&

uneg

charom, char;

outside

labis

rua'r

lasin

ibsbaw

thtuk,
rabgw

lafaw

underside
(bottom)
underneath

ililim

unLg, ;bet

chuku

everywhere

sa l a h d t ng
dsko

& i n nga
lug&

sursuli

Ilocano

end, extreme

S. Kalinga

i k i d , pagpag

d;lo

PagPag

u l t lmo
E'CRM O R SHAPE

square

parisukat ,
kuwddrabo

kuwadrgdo

round,
cirlcle

bidg

nagbuk61

n a t i b f uor

rectangle

parihab$,
rektgnEgu16

rektdnggul6

FORM
--. - .OR. --SHAPE
- (Continued)

English

Tagalog

Ilocano

S . Kalinga

triangle

tgtsi~lbk,
traydnggul6

trayinggul6

isong

SIZE
MEASURE
measure

sdkat

8;kd.t

meter

me'tro

metro

siway

kilometer

kilomdtro

kilomgtro

centimeter

sentimgtro

sentimetro

millimeter

milimgtro

millimitro

foot

piYg

inch

pulggda

pulgdda

yard

ya'rda

yarda

pound

1:bra

libra

kilo

kilu

da;lgan

changan

kilo

kilo

f ingerspan
dangkal
(from t h e t i p
of t h e i n d e x
finger t o the
t i p of t h e thumb)

MEASURE
-- ( C o n t i n u e d )

- E%lj.sh

T a g a log

circumferenca o f arm

gabrdso

big

malaki

sma 11,
little

malilt

high, t a l l
(thing).

matass

low ( t h i n g )

mabib2

tall,
person

m a tangkad

chakor

kait, ait
I

nangato

nangatu ,
mant.3nang
a f o f a , anofa

mantanang
afofa; ancfa

tiny

a f o f a , anofa

maikl?

arwa
narrow

mak<pot

nalipit

dee;,

mal6lim

l o f ongan

shallow

mab6baw

liting

DIRZCTION
east

sila/ngan

daya

DIRECTION (Continbed)

English

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga

west

kanldran

lhud

m a s i u t a n na
iriit

north

hilhga

amianan

amyan a n

south

t imog

abaggtan

chaya

pababa

michbora

pataas

pangito

mipangatu

upstream,
uphj 11

saldnga

surung

a u r f uan ,
manakacha

downhill

paluszng ,
pababa

babi

man-osog

left

ka~iwk

kanigid

right

kinan

kanawan

corner
(street)

ka'nto

suli

chugyu

side

tabi

:gid

ikid

go

lAkqd,
tuloy

mapan

umo y

stop

tlgii, ,
h i n t o , para

agsa/rdeng

umillong

downward

pababs

upward

chuwiki
chiwawan

TRAFFIC
I

<

--

TRAFFIC ( C o n t i n u e d )
En lish
A

Tagalog

-2.

Ilocano

K-a l i n g a

t o turn

lumik6

agliko

mamf a l i n

loaiing

magsakhy ,
magkarga

agk<rga

lurugkanan

unl lading

magdissarga, a g g i d l s s a a g
magbaba

chichissaakarl

t o lark

pumarada ,
magparAda

agparAda

mamparacha

pariing
are I

Firadahin

parada'an

parachaan

t o .;low t h e
hor 1

tumuslna

agbusena

rrampi p i p

hor1 (mctor) busina

busina

P ~ P ~ P

d i s lance

dist&siyi,
ldya

kaaday;

adchayang;
aachayu

d a y , sun

6ras,,panah6n, a r a w

aldaw, i n i t

sun ( i s i n
the east)
sun:.ise

v g s i k a t ng
araw

daw~i

yadal l n g -

<

<

araw,
bukdng;
liwayway

;eggak
1n.i t

ti

parb&gon

arkaw, i n i t ,
padcha
sumingit ,
suminar
wisnit

TIME (Continued)

English

Tagalog

Ilocano
I

S . Kalinga

early
morning

umdgnngum6ga

morning

umaga

mid-morning

tanghall

tengnga ti
61daw

chikas

sun ( i n i t s
zenith)
noon

katanghaliang t a p b t ,
tan hgling
tap t

agmatdon

mama t;

sun ( i n t h e paglub6g ng
w e s t ) s u n s e t ;raw

enn&k t i
init

mipatay

dusk

takipei l i m ,
dgpit-h6pon

sdpnget

maschom

afternoon

hipon

malem

'

agsapa

fi g fi k a t

bigit

manpangan

ar-arkaw

night

gab:

rabii

midnight

hdtinggabl

t y g n g a ti
rabii

hour

orae

minuta

laf i
I

kawan na
laf i

oram

urae

minuto,
eaglf.t

mindto

minutu

second

seg&do

eegundo

clock,
watch

rag,

pagur&an,

lilu

oras&

reld
85

TIIIE ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga

to(lay

ngayo'n

it;

s a n a y padcha

tolnorrow

b&as

inton bigdt

fikat

da:r a f t e r
t~~norrow

sa makalaw:

fnton
mamlnsan

ye:;terday

kahApon

i d i kalman

da:, b e f o r e
yesterday

kamakalawi

i d i na&nsan

everyday

arsw-;raw

insldaw

a figkaf igkat

e a l h day

ba/wat &aw

kadi ildaw

finikat,
inarkaw

a l l day

mag?b.n,
buong draw

agmalem

week

lingg&

domingo

sinchumingkuwan

'

fikatna

karabyan

asin-arabyan

Pumadcha ,
umarkaw

D a y s o f t h e Week

Sunday

~ i n g ~ &

~o$n~o

Chumingku

Monday

Likes

~6nes

Lunis

Tuesday

~arte's

dvtes

Miyawwe

Wednesday

~iydrkolgs

Miye/rkoles

Miyatlu

Thursday

Hukbes

Huw;bes

M i yapat
r

TIME (Continued)
English
Friday
Saturday
f i r s t day

I locano

dnang k a w ,
a-primer0

second day
month, moon
t h i s month buwgng
kasalukeyan, i t 6 n g
buwdng i t 6
end o f t h e (sa) k a t a month
pus&
nexb month sa i s h g
buwdn

Miyalima
Safachu
chamuy padcha
ldaw
4
maik dua
nga L d a w
b6lan
day 6y ngga
bul n

bggong
buwh
I
p a l a k i ang
buwgn
~

first
quarter of
t h e moon
l a s t quarter of t h e
moon
f u l l moon

palif t

miyawway
padcha
f uran
sanay f u r a n

tapus, s i u t
na f u r a n
marungayi
y a y nga
bulan; sum- f u r a n
a r u 6 nga
bul n
bgru nga
faruy furan
bulan
u m y a nga
a a a r na f u r a n
kidem

new moon

S. Xalinga

maudi nga
papatsy ang k i d h
buwdn
/
kabi16ym
kabus
ng buw n

TIME
-- ( C o n t i n u e d )

Qlish

Tagalo~

Ilocano

year

ta6n

tawen

tawon

t h i ;year

ta6ng
5aaalukGyan.
l t o n g taong
it6

itf daytGY
nga t a w &

s a n a y tawon

l a s t year

noong i&ng
tadn

rlexr y e a r

sa ,isa'ng
t aon

tawen

marunga i
tawon,
tawon

kailin

kadno

maanu

whe

-1

S . Kalinga

napala/bas
n a r p a s i tawon,
ng? tawkn,
t a tawon
i d 1 napfin nga
tawe'n
nEa

u+

awi , s i n arkawan

lon,; ago

no6ng ; r a w ,
nabayafgen
nodng &ang
panahGn, no6ng
matagal na

fir:;t-

una

umuna

mamangu, umuna

for~lerly

d $ t i , +ng
dna, d a t i &ti

dgti

s in-arkawan

now

ngayon

j u s - - now

ngay6n l a n g , itg d e n g
ngay6n ngaydn
l a n g , ngdngay6n

ita

sana
s a n a kay

TIME
-(Continued)

-I l o c a n o

English

Tagalog

S . Kalinga

i n a moment

sa i a G g
apagkanitu
sandali/iglAp

alwaya

lAgi

a f t e r <the
pagkaraan
passing of
time, event)

aw-awni

kangyon

kanayun

nakalAbas

karpasan

afterwards

pagkatdPos

into/n malpgs

immediately

ag$d, ka;
agdd, agad,
agdd

aigida

eventually

nalio~t
nadali

often

malimit

mashnsan

seldom

bihir:

sagpaminsan

simfofotacg

early

maaga

nasSpa

masapa

later

huli

naud-udi

maradlachaw

quickly

madall,
mabilfs

napasp&

maw-away

hurry

m~~madal;,
dg-apura

agdpura

<

chakus

pangura y

awni

mafottafottang

kankanasson,

QUANTITY AND NUMBER


QUANTITY
English

Tagaloq

Ilocano

S. K a l i n g a

many, much

mar'ami

ad6

achu
ait

few, l i t t l e

'

sagmamano,
man6

am-anna ,
nginana

ilan

m a n6

am-anna

l a ~ t

'amin

losan

how much

magkano ,
gaan6

how many
all

f ingay

part.
fraction
&PO,
pangkgt

~ ~ G P O

every

bswa ' t

kada'

tumungkar

more t h a n

hig%t s a ,
mas

ad-ad6 ngem

ad-achu

most

pinaka-

kaaddan

aachuwan

dozen

dusina

less, l a c k

kurang

how many

times

i l 6 n g b&es

namin-anu

mangam-an

NUMBER

S. K a l i n g a
-

Engli h

Tagalog

Ilocano

count,
number

bilang

b l lang

fi l a n g

half

kalahktl

kagudua

kogwa

one

is;

miysa

osa

two

dalawa

d6wa

chuwa

three

tat16

till0

turu

four

Spat

&pat

opat

five

lim&

lima

1ima

six

Qnim

seven

pit6

pitu

eight

walo

nine

siyam

<

waru

siyam
I

ten

sampu

sangapulo

elevennineteen

lab!ng
+
the unit
number

sangapu'lo k e t masawara +
+ the u n i t
t h e number;
number
simpuru ya t
the unit
niunber

hundred

gasut

simpuru

kasut

thousand

ribo

lifu

NUM 3ER (Continued)

English

Tagalog

Ilocano

t e n thousand l a k s a

S. Kalinga

~ ~ n g a ~ / u l osimpuruy l i f u
ribo

m i l lion

milyon,
/
angaw

rnily6n

s e q lence,
ord s r

ikg + u n i t
number

maika + u n i t mans'unGnufana
number

add

magdagdag,
pagsamdhin

sub t r a c t

magb/awas

divide
( i n two)

hbt?

divide
bahigi
(arrong many)

agnayon
L

sillifuy lifu

chog-an

ikkatan

aanan

mamin +
one u n i t +
nga + o t h e r
unit

guduaen
I

bingayen
/

man- agwa
kogkogwaon

sun, total

kabGan,,
t o t a l , suma

once

mhnean

maminsan

mamingsan

a pro
~x i mately

humifitkumGlang

apagis$

ab-abfatug

amin
4

man-am-amungana

SENSE PERCEPTION
SENSE OF SIGHT

I lccano

S. Ica1ir;ga
-

pan; n g l n

panagkita

panag-ila

mqkakita,
mamulst

makakita

umila, i l m ,
nakaila

English

Tage l o g

sense of
sight
see,
perceive

<

look a t
*:

l o o k around

turn n g l n s a
pal gid

l o o k yonder

t uman

look f o r

humanap,
maghanip

w
s

kumita,ti
aglavlaw

mallangranga

k u m i t a ti
adayo

man-c~tap

bir;ken

anapon

open e y e s
c l o s e eyes
see clearly

nakakakilta
nalawag n g a
nang mallnaw p a n a g k i t a

man-imuaw

cross-eyed

dultng

p&gkis

maliki

blurred

mal6b6

nalidgm

kimit

blind

SEN ;E OF SIGHT ( C o n t i n u e d )
C
0 l >r
-Eng Lish

Tagaloq

Ilocano

whi :e

puti

puraw

b l a :k

it t m

nangisit

mangngitit

b r o in

k<lay-kapj,
kay'umanggi

kolor-kap&

man-uf a c h u ,

red

puls

nalabSga

mancharaag

y e 1 Low

dil6w

duygw

icharaagna

g r e Pn

bard:,
luntian

b'erde

mangngingila

blus

a s h , bughgw a s h

SENSE
-

mamputil2

ingititna

OF SMELL
/

sungsung
panagsungsung

a='"'Y
pangam&

angut,
panagangut

fragrant

mabangb

nabanglo

mamf angu

smelly

nangangamoy

maanggngot

masueungsung

stink

mabhd

naa/npot,
nabangsit

mamfangtit

rancid

anta

nabuyuHk

ma a n g r o s

sme 11
,

S. K a l i n g a

sense o f
s m e 11

SENSE b r TASTE
English

La~
lao &

I 3 ocano

S. K i l i n g a

sense of
taste

panlisa

panagramen

tamtam

taste

lasa

ramhn

s i m s i m , iasim

tasteless

w a l i n lidsa, awan t i
matabkg
ramdnna

bad t a s t e

ma,oamanp,
lasa

maCi ti
rama'nna

l a w i n g na
nanamna

delicious

masar.dp

naimas

mampiya

salty

maalat
C
matamis

nadPgad

naasinan

nasib-it

mammaie

hot
(peppery)

naanghing

nagasang

bitter

mapa j t

sweet

napait

rrallarrsit

man-aket
manpait

SENSE OF HEARING
sense of
hearing

i
pandinl g

<

pandgdAngngeg

deaf

bingl

theng

hear

mgrinig
makangnEdg
(non-deliberale)

panagchongor
naturong
chongror

SENE E
-

OF HEARING (Continued)
Ilocano

Kalinga

Engl ish

Taga loq

list en

makidg
allinghgen
(deliberate)

obey

eumunud

patkon

belj eve

maniw<la, ,
man,&palataya,
manalig

tuttuwaon,
patiyon

S.

itanoong

SEN,CE OF TOUCH
ognan

touc h

h%&

sigid

numk

manh<d,
napipikel
waldn pakiramd

mafogfog

rouc h

mqgaspgn ,
maligasg s

nakfrsang

akutkuttato'

soft ,
tenc er

malambbt

na16kneng

man-uyad,
mayyam-0s

silly

malasutfi

nalamuyot

mangkamuu t

tout h, hard, matigas


stii f

natangken

manqkot-ong

smoc th

rialhis

malluum

malthis

mangngarutuy

M I N D , THOUGHT
THOUGHT, THINKING

Ilocano
--

S. Kalinga

aepen6nct

mancnlsnrno

ammo'

akammu

English

Tagalog

think

mag-ielp

understanding

pang-unSw2,
I
\
pagkaunawa

know

alam

clever,
smart

matalino

nal.aing

a clear or

ba:t

nasayAat nga somsomb


pan$gpappanunot

<

sound s t a t e
of mind
I

naraing

tflino,
judgment ,
intelligence i s i p , h a l t

lamp;

laing

common
sense

sen; i d o
kumon

pancnut

kaipapanin

pionay j f ;ka

general
opinicn

t o E E understandable,
be r e a s o n a ble

sentido
kum6n

p a n l a h g t na
palady
(paniwdla )
opiny9n ng
karamlhan

' i

maunaw a n ,
makatwlran

k a p a ~ u n 6 t a n kaachuwan
ti kaadudn

nainkalintegen

narasun

TEDUGHT, T H I N K I N G (Continued)
-

Er

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga

g ~e s s

manghGlh

pdg t o

afatug

r e cognize

mgkila'la

malisin

imatunan, i l a s i n

wise

marundong,
pantas

mas<rib

naraing

dl mb

bbbo

nadagm61

naumor

cx azy

luku-luko/
agbagtit
luka- lukd
sir2 ang, u l o
na i s i r a a n ng
I
bait

fcrget

maliwatan

reaember

mamasmb,
sosom-on

mabu/ti,
mahteay
magalqng

nasayaat

v e r y good

mamf a r u

atafaruwan
mamapnok

nc t good,
bs d

h f n d i mab u t i , mas&

eaan 9ga
nyayaat,
dakes

lawing

EHOTIONS CContinued)
English

Tagaloy

-I l-o c a n o

-S .

wan.t, l i k e

gust&, ;hip

kayit

pion

n o t want

Ka1iny.a

hind: $usto'/ sadn rlga


i b i g , ayaw
kaya't

l a w j ngon

nara'gaak

naragsak

feelinp;
(physical)

pakiramdim

feeling
(moral)

damdhin

a p p r e c i a t i o n pggpapabalag6

tc feel;
understand

dumami,
mddam&,
mdranldamdn

without
feeling

walang
pakiramdim

smile

rikna

l i n a , ochor

p a n a n g p i ~ bgi managdtayau
tl p a t e g
P
mart kne
ma1ir.a

awan ti.
rikndna

maiQ
malina

ngitl.

<isem

i m is

laugh

t$wa

katgwa

amang

sad

malungkdt

nalidhy

mansasauy

c r y , weep
(may O f may
n o t have

umiygk,
tumangis

sLngit

man-ifil

tears)

EI4OTIONS (Continued)
-

-E ~ l g l i s h

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga

( . ~ i t ht e a r s ) lum<hh

naglug

maruwa

a.;tonished,
sd r p r i e e d

nabigl*,
nagGIat

nasdgaw

matataag

m lrvel

humanga

1w e

t.>m i s s
sameone,
1m e l y

nasdaaw

maschaaw, mataag

ay/at, agaya/t a y a t , pion

hinahangphdnap

malliw

h r t e , l o a t h e pobt,
kasuklamsn

kaggra

lawingon,
isil

help,
assist

tUm%long

t'ulung

f umachang

save,
rescue

magligt'as

is~lgkan

manaraknib;
iligtas

pity

/ \
' \
maawa,
awa,
habgg

kaasiya(n

achakuwan,
kaasiyan

angry

gal(it

ung/et

umog-ot

fear,
general

tgkot,
sindsk

bute(ng

ogyat

f e a r with
worry

pangambs

agda/nag

chanag

EMOTIOIUS (Continued)
I locano

S. K a l i n g a

einddk
fear w i t h
p h y s i c a l sensations
(terrified)

agamhc

maoeyawan,
masugkayat

worry

k a b a l i s a h An

&nag

machanakan

dare

nangahds

kirit

naturod

brave,
courageous

madpang,

natureh

naturod

bold

matdpang,
natur6d
m a l a k i s ang
lodb, waldng
gdlat

naturod

bashful

mahiygin

mabarn

mafain

lazy

tama'a

sad; t

masachut

embarass

nah5hiyg

mangpabain
c

mamainon;

makapngk

u s t u ; mapnok

English

Taga 1%

EVALUATIONS
s a t i s f a c t o r y nakakasiyd,
kasiyasiya
moral

mabut i

immoral

masamit,
mah61ayr
malasw&,
salaGll

n a s a y d a t nga mamfaru,
kababalin
naanos
lawing

EVj &UATIONS
-

(Continued)

Encflish

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga

foitunate

mapglad,
masuwerte

naga'sat

mamang-op

by chance

nagkstagn,
lang

nairana

ric h t ,

c o r~e c t

tumpak

nof. r i g h t

hindi
Taan nga
turnpgk, m a l l umno

trt.e

totob,
tGnay

f a : se

malq,

sagn nga
h J n d i t o t o o / agpd'yso
tam&

kanu, foon
a\ t u t t u w a

two-faced

d G b l e ~ g r a , traid6r.
traidor
mang l?iliput

(mamappail-on)

re?u s e

pahindign,
tanggihgn

inindiya/n

umisi

chc>ose

pumql
manfili

agpqli

pumili

&a,

umno, h u s t o

c,

ustu
foon, foon
a ustu

~ ~ P ~ Y S O tuttuwa

wet

mampangpanguray

namaga

narangu,
mag-anan

nabass

nab-or ,
mamf a f a s a

state (Continued)
English

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga

f inn,
stable

matatgg

natibker

mampagchot

coarse

malaki

nagsspang
dadekkel

mangkamuut

fine

pino

irregular,
uneven

lub5k-lubgk, saa'n nga


likullik8,.
nalimpig
hindi pantay
bakd-ba*,
uk6-uk$

man-as-asilaY

clean

malinis

naltnis,
nadalds

mampor-as

dirty

marumi

narugit

kaisaw

same

pareho

p6da-p6da,
par&ho

man-isu

same, as

kat6lad.
tulad

k6sla

isuna

different

ib&, kaibL

sabili

karasi,
safali

still, calm

tahhik,
paydph

naulimek

akikinno

like this

ganit6

k4stoy

amasna

like that

ganiy&n

kgsdiay

amasnat,
amaschi

<

pino

napinu

Etate (continued)
--

-English

Tagalog

Ilocano

S.

s lid

bug

sangabuvel

mafour

93s (fluid
1ike air in
f~ r m )

gas

gas

1 iquid

ltkidb,
l5kid'o
tunsw, lus'aw

Kalinga

misiit
chachaan
aara, 3oyya

COMMUNICATION
ukud,
ug-ugkud
I

c mverse

makipSg-<sap agtungtung

discuss

pag-usapan

salaysayen

t 211

sab/i/hin,
magsabi

ibaga/

makaug-ugkud
is-is1h

umayag,
ayakan
f ilin

a inounce

ipahdypg,
ipabatid,
ipaalsm

'
a
iwaragawag

ipaakammu;
iwarawag

COMMUNICATION (Continued)
Kalinga

English

Tagaloq

Ilocano

S.

repeat

ulftin

iqk6armao
uliten

isarad

speak, in
place of,
substitute

makipag-usap isGno
para sa/ kay
+ common noun
or person's
name

sumakup

to defend/
speak for
a person
betray

isipsip,
if ifik

scold

omoran

whisper

bumu16ng

fluent

mataths
magsalita

arashas
<
nalaing nga
agsa6

ask
request

decide

akammuna
imuson

makiusap

dawgten

request
permission
answer

iyakasaas

achawon
pakacha

sagot

s6ngbat

songfat
somsom-on

COM lUNICATIONS

(Continqed)

E n g-ish

Tagaloq

Ilocano

S. Kalinga

agree

umgyon

uman&ng

umapuf a r ,
miyamfuruy
itay-u

tumangg f ,
tanggihan

a&di

t h a .k
~

migpasalbmat

agygman

manyaman

you3re
well-oae

wa&g
a n d n

awbn
aniamka

ust; s i a ; maid
anyamanna

tear h

magt6ro

isdro

tudtuchu

warn

balaan,
bantaan

balla6gan

igtut

exan p l e

halimb&.v\a

pagwad&

i yi s u

tel; t h e

m a g s h i ng
totto6

agphno

truth

i f akan na
katuttuwaan

lie

m gsinunga-

hbod

turtulli,
tuli

pabas6len

paf asuron

ilib$k

isionJ isulib

refi:se

umisl

llnz, mgyab ng
accuse

magpardtang
mag-akusd

deny
itatw

mansomma ;

COMMUNICATION

(Continued)

English

Tagaloq

Ilocano

S. Kalinga

complain

magreklho,
magslfmb6ng.
dumaing

rekldmo

mallili,
lili

exaggerate

palakf hin ,
palabisin

passwen,
padakkelen

parafos

lukudn,
angawen

~ansannur,
ngisngis-il

lsis, uyiw

alliwon

tease
jeer

manli5Qk.
manuya

ridicule

angaw

sansannur,
ngisngis-il

curse

panangidad a d s , lun6d

arawag

blaspheme

lapastangdnin

agphr?o,
agpadakes

sak\amit

vulgar

bastgs,
magasp6n
ang ugal

naal/8s,
nadursok

lawingi
ukali

be quiet

agul'imek

kuminb

noisegeneral

I
nariri,
naariwgwa

sumitong

loud speech

malakgs

nalAaw

mampoaw

shout

humiygw,
sumighw

pGkkaw

mampauy

CO, IMUNICATION (Continued)


-

En l l i s h
--

Tagalog

sc :em

tumil?

co m o t i o n

Ilocano
I

S. Kalinga

lkkis

mantuking

magkagul6,
mag-ingay

91116

kammuraw ,
kuru

st m e r

mautsl,
magpaudlCtal

agdlddal

masawsaw-h

wh ~ s t l e

s'ipol

sagawisiw

surtip

suts6t.
h i ;sing
s o rnd, c a l l - pasuwqt
i n J one's
a t :ention

pas&t r

ursit

t o blow a
whistle

p d t o

agpaswlt

manurtip

t o call for
he - p

magpagib%k

agpaar2yat

umayag 2
'f umachang

sqtsit

SOCIAL INTERACTION

s e if-esteem, a d r p r d p i o
se i f -worth,
s e if - r e s p e c t

panagrad&o
panagdeyaw

k i t a g na
long-ag; p a t o g
na long-ag;
l i s p i t u n na
long-ag
fain

VALUES ( C o n t i n u e d )
English

Ta~alog
-

Ilocano
---

S. K a l i n g a

cooperat2on

bayapfhan

panagtitinntilong

fadfachang

f i e l d share
work

palusong

ammdyo

f uwa

Good P u b l i c
Relations

pakikisama

go-between

tagapamagitan
tuldy

Debt o f
Gratitude

u t a n g na
lo6b

pannakikadug p a n a g t u r f u ~ v n

hospitable

Tangpy,
aso-aso

amfakaon

Atpg nga
n q l n d a g nga
nakem

(utar;g)

.c
magiliw
nadnu? ,
mangiliyon
(may manasayaat n a
gandang kapanagsanga li
l o o b a n ) sa
mga panauhin,
bukas ang
t a h a n a n sa mga
panauhin

gift

reg410

RACE AND ETHNIC TERMS

ethnic
group

etnilfo*
panllpl

regal0 ,
sagut

atod

R . X E AND ETHNIC TERMS ( C o n t i n u e d )


-

E
-i g l i s h

Tagalog

Ilocano

S. Kalinga

r ice,

lah:

kaputGtan

nltionality

gr6po d a g i t i
minoridad

m 'hority
g "oup

llping
minoriya

t .ibe

tribu

b ~.ack race

lshing i t i m

b -own r a c e

l$hing
kayunanggi

hl~man race

l a h l ng
k ? p u t 6 t a n t i kaachuwani
sangkata6han t a o
uglit

w l i i t e race

l$hing put?

puraw,nga
kapututan

mamputila

yc!llow race

lAhing
dilsw

duy& n g a
kaputdtan

pakaunig

<

p h i , trlbu
n a n g f s i t nga p u k u t ,
kaput6tan
jnangngit it

kayunangg$
nga k a p u t u t a n

FORMS OF ENTERTAINMENT
I

cockfighting

sabong

I
,

bulang

tachi

FORMS OF ENTERTAINMENT ( C o n t i n u e d )
Ilocano

S. K a l i n g a

maglaslng

agba/rtek

uminum
fayas

pagkukuwent6han
4
piknik

a g i st o r y a

English

Tagalog

drinking
wine
telling
stories
picnic

<

piknik

man-ur-ullitl
man-isturya
piknik

Party,
banquet

pigcng

pa/daya,
gunglo

lagragsak

boxing

b&ksing

bbksing ,
dinnandgan

\
sunsuntu

races

pitulinan,
takbchan

l6mba

todtoch:

h o r s e races

karera Jng
mga kabayo)

lum?a ti
kabayo

todtocha na
af a y u

wkestling

bun6

ginnsbbu

tiliw

SPORTS

fencing

eikrimahdn

in-eskrima

iskrima

mdsika,
tugtbg,
tugtdgin

musika ,
dyug

kansun

MUSIC
music

MUSIC
-- ( C o n t i n u e d )

musician

myikero
manunugtog

p l a y music

tumugtog

sing

umawi t

voice

b ses,
t nig

song

awit

f o l k song

katutdbong

dance

sqyaw

f o l k dance

katutLbong

Ilocano

S. Kalinga

tumutdgtog

kumakansun ,
kumakanta

kumanta,
kumansun

mangkanta,
mangkansun
/

timek
k a n t a , kansun

dwit

kadawyan
nga k d n t a

say5w

salidummay,
ullalim,
chanchannag
tach:,

kadawyan
nga s d l a
/

gong

gong, /
batlngaw

gansa

Muslim gong

kalint&ng

g a n s a ti
Muslim

cymbal

pompiygng

plang p i i n g

d~um

tambbl

timbo~'

tambourine

tambur$n

Sara

tachb, s a l i p ,
sagni
kangsa

MUSIC (Continued)
English

Tagaloq

beat, tap
or stike

Ilocano

S. Kalinga

kalatykin,
katugin

tugtiigen

patitog

castanets

kastany6tas

kastanyetas

trumpet

trump6ta,
torotot

trumpgta

tangkuyud

horn of
animals used
as a trumpet

tambcl?

tangg6yob

PUPU

flute

pla6ta

pl;ta

tungali ,
sagkaypu

blow

hipan

puyutgn

sap-uy

pinagfunyag

SPECIAL OCCASIONS
Birth
christening

pagbibinyAg,
binySgan

pab6nyag

to give a
name to

magpan h a n
pangal nan

panaganan

ngachanan

confirmation

kumpil,

kumpirmas$on

a d ti

inama

godfather
(sponsor)

nino9g (sa
binyqg/
kumplf
ingama

(b6nyag ,
kumplrma)

Birth
--

(Continued)

English

Tagalog

Ilocano

S . Kalinga

godnother
(spmsor)

nlnayg ( s a
binyag/
kumpfl )

i n g ti
(bbnyag,
kumplrma)

inina

godchild

inianik

ansk ti

inan2

godbrother/
sister

kinikap9tid
s a bjnyag/
kumpll

kabagis ti

sinunud

co- f a t h e r

kumpgdre,
kumpa/dre
kumpare
kuma'dre ,
kuddre
co- n o t h e r
kumdre
b o t ? t e r m s u s e d by t h e p a r e n t s o f t h e c h r i s t e n e d
c h i l d t o t h e s p o n s o r s and v i c e v e r s a a s a n a d d r e s s .
Death
a n g yum90,
a n g pumanaw
nasira,
bangkay

natay ,
nagawdn

lie in
state

nakabdrol

nakamanssyag n i l u n g u n

bereaved

naulfla

naulzla

mourning

nakaluksah,
maglukss

agladlngit,
agpan6s

wakz

lAmay ,
lamayan

pustas

dec2ased
corpse

bangkay

natoy
lachag

naulila
chomchom
mamakungun

Death (Continued)
English

Tagaloq

contribut ion

S. Kalinga

abhoy

achang

pamisa

luks$n$
parangal

Ilocano

ifil ta
natoy

funeral

libing,
punpun
pdglilibing

fakungun,
nilobnan ,

cemetery

libingain,
kampussnto
kampusanto,
sement6ryo

lorobnan

grave

tanem

lofon

gravestone

tanem

finatuy
lofon

epitah

ang naka+at
aa
lapids

nai5urat iti
tanem

candle

kandil;

kandila

kandila

&bong

sabsafung,
funga

maikap+t
nga lualo

flower

4th day
prayer

dpat$n,
&patang
Qraw

9th day
prayer

s iyaman

maikasiyam
nga luhlo

115

'

--Ileath

(Continued)

1:nglish

Tagalog

first year
magbanbin=
death anni- luksa
versary ( t o
be o u t o f
rrlourning ; t o
r3emove mourning clothes)
r'epose

Ilocano
I

panusa ,
itaw6n

S . Kalinga

nifasar

pagpapahin g a l s y , pamamahingA

alichodwa

invitation

paanyhya

Swis

?reparation
provision

hand2

sagana

guest,

bisita

parade

pardda

parada

patron
:saint

santo'ng
patrdn

patron

fulliti

isit it or

sakana
fisita

/'

paracha

CHRISTIANITY
English

Tagalog

Ilocano

S. K a l i n g a

C h r i s t i a n i t y K5istiyanismo

kinb
kulischanu
~ r i s t i ~ s n o

Lord, .Master pangino6n

gpo

Jesus

~esds

APU
0

Jesus

Jesus

(Hesus)
C

J e s u s C h r i s t ~ e s u c r i ~ t oJ e s u c r i s t o
(Hesucristo)

Jesu Cristu

Saviour

Tagapagligtds

Mannangisaldkan

Mangisaraknib

God

Diy6s

Dios

Apudyus

God, t h e
Father

Diy6s

God, t h e
Son

~ i y d s~ n g k D i o s ~ n s k ~ n Apudyus
a

God, t h e
Holy S p i r i t
heaven

~m6

Diyos Ama

Diy+

Dio$

sdnto

sgnto

lsngit

langit

~ s ~ i r i t 6 'E s p i r i t u

Amay Apudyus

Ispiritun
Apudyus
langit

CHRISTIANITY
(Continued)
E r
-

Tagalog

Ilocano
/

S. Kalinga

i nnortality

wala'ng
s a a g nga
kamatdyan,
matay
waldng m 6 l i w

mannaynayun i
fiyag

Re deemer

~anunhbos

~ann6bot

Mangisaraknib

si I

kasalinan

bisol

fasur

s i mer

makasal$nan

managbdsol

managfasur

re->ent

magsisi

agbaba/wi

fafawiyon

forgive

magpatgwad

pakawan6n

pakawanon

Wo -d o f God

~ a l i t ang
~iy6s

sad

Ukud Apudyus

Ho -y
Sc ' i p t u r e

BanAl.,na
Kasulatan

~asantua'n,
nga k a s u r a t a n

Bi11ls

Bibliyg

Bibliya

Bibya

chitpter

kap!tu16

k a p<l t u l 6

Sa-,-an

sitanis

~&anLs

Satan

Del-il

demdnyo ,
diyAblo

demcjnyo,
diyablo

be1 i e v e r

mananampalataya

ti Dios
I

Kriftlano,
mama t i

dcmunyu , a r a n
Satan

mamati

RELIGION (Continued)
CHRISTIANITY ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

Ilocano

S . Kalinga

prayer

panal&gin

karirag

luwaru

t o pray

manalangin , agkardrag
magdasal

worship
service

pananamb$han

mass

mlsa

mlsa

t o worship

sumambA

agdayaw,
agrae'm

t o go t o
church

sumimba

makigimong

church

simbihan

simbaan,
kspilya

Bible study

P g g - a a r a l ng ~ a n a ~ i d a l Man-acharan
Bibliya
ti B l b l i a
t a Bibya

pastor

pastor
I
>
par1

pastor

pastor

pa'di

pachi

elder

m a t a n d a sa
1~16siya

p a n g l i ~ y g n mangipangti Iglesia
pangu

nun

midre

midre

pachi

deaconess

diyakongsa

diyakonksa

priest

s e r b l s y o n g a manchayawan
panagddyaw
L

malluwaru

misa

chayawon
makamisa,
makaserbis
simf aan

REJIGION
(Continued)
CH:<ISTIANITY ( C o n t i n u e d )
E n
-

i s

Ilocano

Tagalog
/

de<icon

diyakong

diyikono

pak;ani6m

pagkapaqgno,
pagka d l binyggan,
pa k a d f K r stiyano

pagdno

pakanu

f a : s e gods

diy4sdiyusan

didiosin

sinan-apudyus

fa: t i n g

pag-aayuno

s a a n nga
pdnnang&

>

ugali ,
kadawyan

--

AN. MISM
C U E toms

ugall,
kaugalidn

suy e r stjt i o n

pamahiln

omn

pangitain,
babal2

spirit

espiritu

offering

~ag-a$a~,
s a k r i p syo,
hand6g

, ,

pammati

ukali,
achawiyan
ab-abf i g

mallangani
mangan

ngilin
I

espiritu

aran
achamar

RELIGION (Continued)
ANIMISM ( C o n t i n u e d )
English

Tagalog

offer
sacrifices

m gspkrip syo

Ilocano
/

agbuni

rltwal,
perform
r i t e , d i v i n e serem6nya
shaman

S . Kalinga

mampart i
man-alisig

untrained
doctor

albularyo

magic

salamangka,
mdhika

albul&yo

manchachawa

enkanto, ,
salamangka

sarumangka

s u p e r n a t u r a l kahimAhimal3 nakaskasddaw pumapaawat

<

pa h a r l a n ,
a 1 han,
alipfnin

bewitch

m a h g k a n t o , nagamudan
makulam

witch

mangkuk4lam

manggaggmud

aran

taboo

ipinagbabgwal

maipdrit

ngil i n

adtpenkn

f a r f dray

possess

naaranan

You might also like