aAr hP A?

A r rflra-r
FFiA
LL,tLT,iJILJ UE ) I (J. HII!L.l IVIT Y L,+UFT Y AN
raa{vrA t attt ta
LL,,HT
-Ahh

83ilu ee*tro" EMAT**ir: {efiter, Srgy. {am*ligM*y***ayan$*}aean,

Yslfss. {044}?es-B?1? I &{*hi{e Fi*. ffi3 31$ [334 ]*S3*.-e$}-ffi]
ffiffi
fmail *ddresn; colegiodestoninomewfi crsgmail,c*m

K#MUf\I IKASY**U SE
PAI\IANALI KSI K $E UfI KEffitr
TILI PIru*
h'T*MLILH T

QUAHTEH A

FJAMI

ADVI$trH
t"tlElilltlllr

Fanimulang tdeya
Ang rn*duia na ito ay rnih*nria pare sa iyo at rnararxi kai:g n:akukuhang kaalar*n *a
bawat arsli*, Kaya pagsikap*n r$snf; rnebuti n* ma**$agst sng m€a tarl*ng na i*ihanda **
h*w*tyr;St# na*g pagftetut*. Tfyak n* mssusustu?ren rr!* nslg mga k*xsesoag pan'gtNik*. &tern
rn* b*n6 rn*halaga a*g gin*gxtfipafiBfi papel ng *rika *a iprtg btrltay r.rg tn*? Sg*nit daklt la$i *a
a*ti* its $nagamit. l{tn i natin g*an*ng na**bsc#ah*n a*g turgk*lin fiita. Naturcl n*tart5
sxtin it* kag*y rtg p*ghingfi frt pag lel*ad .5a arallmg itc, ang iyc*g kaalamsn sa pagkamatikhain
ay hih{nrukin, Srry dct}*g ksala*rta* ay ma}u*griay rff} rfn ditt*, PEtl *er$* *eg k*rxn***tg
Sa&s*riti xy rn*aeri msn€ kunar ng iy*rtg mga kasaguten. ?utuflrngan kxng mrli *ang mga
ixifuandanfg Sawair*- &{arn k*ng makakaya r?}s*S **dl.rtin im. I{*y* rn* tot }$snd* ka neb s/
Simulan mo na

Fa*g
.:
$a r*dtuf t*t*t*key*m *trg k*helagahan nar6 wik* *il*rg $rlstnrqlt*nk EsW
ic*rnitflikashcn, ang rngir kas*r:ayang ftiatutiJn*fi dito ay makakai*l*ng *eng malat+i rlpa*S
iaharrd* k* sa mga gawai*g rnay kinalart*n sa pakakarocn nang *rabu*gang inter*ksy*n

fltrlt*lnrnrn f*$ illl*dy*l

Matral*g**g mfltutunan ffio bilang rnag-aael srg rfiga
konsept*r?g FafiS wika-
&*pk*k*tul*ng it* r* iyr Hp*rlg. *xadx6da66n *rlg iycrtg lear*r***er*, kaat*nra*, rt laffiulat*n sa
mga kaal*n:an6 pandaigdig ang Ssp,y r*apakin*bangan itm rra*g iyorg kstn**id*d *t iipun*n.

Mga Layunln
$a tx*dyul na itc, inaa**hang sa katapusafi ftan$ arafin *a ito *y fllfrtet*ffiH} ms s{19 flxgH
s*mu*unod ca k**a*ayang Sarnpagkatutsi

*- H*iu*grray s+'tg rllgs k**ts*ptCI*'rg p.**g wla sB r:?gs *apafuingxlt sit*rary**g

pang&*nrunikash*n se radiu,tai*unp*ti, Bt $lS pan*y*rn f tt * Ia * S6;
b. F{atutukry fir}S nrSE kahulugan at kab*tuh*fi fiang ntgr kcns*ptsrT& pangr*ika *akapag-
rrugn*y nans rfiSa fdeya gamit *n6 m*karwirarigl*hika- f1$t * lA * St " $* huli,
nil*t*y*n x*r*g kab*eatsrg it* na ffi*suri .*r:g lk*ti&*sa$ et gpr*it axg de**nry* *g rx**yr*i
pare sa p*giinang sa pa*gk*sanalffig F*$tut* *y fou*ubuff fig y$Stn ng p*gketut*-
tamp*'k ditte xrtg tukl&$*n ng maBbibigxy ng maikling Fe$sqsa$ay kaugnry*n sa p*ss sffi
hawat aralin at kaxan*ysnfr pampagk*tut* na depat malir:ang rnstutunshysn fiar?aft $*
b*hagiag ruriix BIIS rn*a kenscpt$ng FsEg wik*, r'*akikit* narn&n s& baftxgir:6
pa6yamx*** G*g rrtga r**hah*fagang kai*ipa* ne nspspei*cb ss k*naept*ng paxgwik*
ne tritlrrga*in sa *relin" Tinatfiss sa i*ag*ura *x bahagi itung natarvrs hs a&f; m#s
kesan*ya*g p*mpagkatut& $a h*wat araiin et ku*g ssp*t nE €n6 nrga ka#emaa6
n*tut$n&fi fig rn6* mag-aaral. Kahila*g dittr ang llxng gaurairls r?rflg Sap*igtins sa ffiSs
ni*t$tirtt&n sa xrrtffi tinatafekxy. Mal*ki ang maitut*.**c*g r* *ys rry ffi**p;{ rtx it+ h*gtt
f,

B. SURIIN

Tunghayan ang round table discussion ng ilang mag-aarul tungkol sa paksang mga
konseptang pangwika, wika, wikang pambansa, wikang panturo, lvikang opisyal.

Sa pangunguna ng kanilang leader na si angelo oarrete, pinag-uusapan nila ang paksang

tatalakayin ng kanilang pangkat, ang tungkol sa mga konseptong pangwika, Kasama sa
pangkat sina Maxine, stephino Nathalie, angela at messiah.

Angelo carrte: Handan a ba kayo sa talakalrln natin para sa klase bukas? Maxine: ako ang
mauuna. Wika ng napunta sa akin. Ga-va ng napagkasunduan natin. Gagawan ng handouts
ang tatalakayin kavat kurnuha na kayo.

Ng tig-iisa para masabavan ninyo ako.

Ayon kav huch { 19q0} ang wikay ay sistema ng tunog o sagisag na ginagamit ng tao sa
kornunikasvon. Ang pagsasaiita ng tao av tinutukoy na sistema ng tunog. Binubuo ng
sagisag ang isang rvika. Sa nabanggit na depinisyon, tinutukoy rin na ang wika ay para sa
tao. Bagaman ang mga hayup a.v mayroon ding paranaman konrunikasyon, hindi
maituturingm hindi maituturing na wika ang mga ito, samakatuwid, ang wikang
tinutukoy sa pagtataglay ay ginagarnit ng tao sa pakikipag-ugnyan sa kanyang kapwa tao.

lpinahayag ni otanes {1990}, na ang wika ay isang napakalimuot na kasangkapan sa

pakikipaglalasan. At ang pagaiinang sa u.ika ay nakapokus sa kapakipakinabang na
idudulot sa mag-aaral na matutunan ang wika urpang makapaghanapbuhay, makapamuhay
sa kanilang kapwa, at mapahalagahan nang lubusan ang kagandahan buhay sa kanyang
ginagalar,van,

ANGELO CARRTTE:Mahusa.v, talagang malawak ang nagging pananaliksik ni

Maxine. Si stephine nalnan. Wika rin itinakda sa iyo, dina?

STEPHAINE:Tara ka . narito naman ang iba pang kahulugan ng wika. Isinaayos ko ito
sa_

GLEASON [1e6U sAPrRO {sArrRo sA HEMPHILL

RI"IZ0L 20l4rlS\ {HEMPHILL SA RUZUL
2014:15I
Ang rvikang ayAng wika ay isang lakas at Ang wika ay isang
masisternang balangkas ng makataong pamamaraan masistema ng kabuuan ng
mga sinasalitang tunog na ng paghahatid ng mga mga sagisag na salita o
pinili at isinaayos sa kaisipanrdamdamin, at binibigkas na
paraang arbitrayo na hangarin $a psmamagitan pinagkakaisahan o
ginagamit sa ng isang kusang loob na kinaugalian ng isang
pakikrpagkomunil<asyon ng kaparaanang limikha ng pangkat ng mga tao, at sa
mga taong kabilang sa rsang tunog. pamamagitan niyoy
kultura nagkakaugnay,
nagkakaunawaan at
nagkakaisa ang mga tao.

Pamamagitan ng isang start.

ANGELO CARRETE: Wowl l{indi nagpapatalo si stephine. Fakinggan naman natin si

angela sa pagtatalakal, nn a

ANf,LA:Atg gamit ng wikang panturo ay maglamo ng mataas na antas ng edukasyon.

$iII(d]'{G PANTURO
 mahalaga ang mabilis na pag-unalva sa tulong ng r*-ikang panturo upang rnakaagapay sa
akademikong pag-uniad, rnagiging makahulugarl ang pagkatrrto gurit n gang rvikang
panturo, gaya ng isinasaad sa protrisl,ong pangwika ng artikulo XiV seksyon 5 ng
saligang-batas ng tr987" kaugnayan ng rvikang pantrro na:

Ang wikang pambansa ng piiipinas ay F'ilipino. Sarriantalang nilinang,itoay dapat

pa,vabungin at pagy-amanin pa sali-q sa mga umiirnl na rvika sa piiipinas at ibang pang
mga wika. Dapat rxagsawa ng mgil hakvbangrn ang pamahalaan upang ilunsad at
puspusang itaguyod ang Filipino bilang mrdl,urn ng opis-yal na komunikasyon at bilang
wika ng panturo sa sistemang pang-edukasvon.

ANGELO CARR'I"['X]: Napakakomprehensiho na talakay mF, Angela, Sige, si messtah

naman ang pakrngga.n natin para sa hLrling konseptong pang*'ika. Ang wikang opisyal.

MESSIAH: Okeyl, ako nam&n,

WIKANG OIIISYAL

Tinatawag na wikang opisiral ang principal na wikang ginagarnit sa edukasyon, sa

pamahalaan, sa poloyika. sa kourersivo, at rndustriya. ipinahai,'ag naman sa artikulo XIV

Seksyon 7 ng saligang l:atang ng i987 na "Ukol sa mga la-vunin ng komunikasvon at pagtuturo,

ang r.vikang opisyal sa pilipinas av Filipina at hanggat u,alang jtadhana ang batas, ingles"
Tinatanggapdin ang ingles na isa sa rvikang opis.vai maliban sa Filipino. Maari itong gamitin sa
pakikipagkomunikas,von at eciukasyon. Hanggat rvalang tratas na nagbabawal gamitin ang ingles
sa nasabing situ,as)'on. kaagapav itr ng Flhprrno biiang rn,ikang opisyal.

ANGEf,O CARRTTE: Nakakatuwa naman at talagang handing-handa na tayo para sa

talakayan bukas, maidaragdag na, dahil sa ang mga wika ay buhaSr.patuioy na umiinog ito sa mga
natin alamin, tayo na. unrurvi na tavo at tneg handa para bukas.

LAIIAT: Tama ka, para maging maayos angp*gtatalakay natin bukas.

-sipi mula kay M jocson, Koraunikasyon at pananaliksik sa wika at kulturang Pilipino: Vibal,Inc,
Zaffi p.4-6

GAWAIN 2

PANUTO: Tukuyrn at ipaiiwanag an1 kahulugan ng konseptong pangwika muia kina: sapiro,
hernphill, hutchat otanes. Gayahin ang kasunod na pormat sa sagutang papel o no-vbuk.
{l.Jatutukoy ang mga kahuriugan nt kalru]uhan ng mga konseptong pangwika nakapag-uugnay-
ugnay ng mga rdeya gemrt angrnakatwrrang iohrka.li'l IPT - la * 85 .|

Hal: Gleason - ang wika av " mAsisterrang balarrgkas" ang krall'at wika ay may tuntunin o
sistemang sinusunod sa paggarnit ng wika. Isang tiyak na hahmbawa ay eng pagbubuo ng
pangungusap, sa barvat gramatika ng lvika ay may srstema tama o angkop na paghabalangjkas o
pagbubuo ng pangungusp.

DALUBILASA SA PAG.AARAL I{G WIKA SARTLING PALIWANAG

1, SAPIRO
,\ .l

2I{EMPHILL

}". }TLTT'C-H

3" OTANES

C. PAGYAft{ANIN
Sa arairng rto, maliakabutrng pahalagahan natin ang pagsisikap ng KWIr na bumutruo ng
ortograpivang Filipino sa painarnauitan nitc^ rnatruhutok magin*e may alam at mag ingat bilang
mag-aaral hinggil sa mga katangian ng; mga salitang taal, hiranr, balhal, largon,siyentipiko,
bagong-likha. , at iba pa. basahin ang deealogo ng r.vikang Filipino. Isinulat ang nasabing
clekalogo ni jnse laclera santers. AnL: kanyang inspira*shon air ang ffiga bayani at tanvag ng mga
pinuno na nakatuon sa pag rnamahal sa lahi- sa h&nsa, at sa diyos.

NEKALOGO NG WII(AF{G FII,IPNO

{ Ni Jose l.,adera Santos} i

Ang rvika ay dakilaLng biyaya ng maykapal sa sangkatauhan. Bau,at bansa ay binigyan ng diyos
ng kani-kaniyang wika sa pagkakailanlan..

I1.

Ang pilipinas av mayroong 176 na katutubong rvika bukod pa sa panghiram sa mga banyagang
wika.

iil.

Ang pamkransang wrka ng pilipinas a1, Filiprno.sr pangr"rlong manuel luis quezon ang ama ng
ivii<ang pamhansa" Ang wikang Filipino ay katuparan ng pangarapbng wikang panlahat.

IV

Ang lvikang parnbansa ay pinapa5rabong Pinagyayatran at ptnatatag ng lahat ng wikang

ginagarnit sa pilipinas.

Ang wika &v pusCI at kalulirwa ng hansa para sa ganap pagkakakilanlan, nakapalcob io sa
sa
pambansang a\.\,rt, i:anunumpa sa wa{awat at sa lahat ng sagisag ng kalayaan at kasarian,

lru.

Tungkulin ng liarvat Piiipino na pag-aaralan. gamrtrn, pangalan, palaganapin,mahalin at igalang

 VII

Ang pagmarnahal at paggalang s wika ay katapat ng pagmamahal at paggalang sa sarili.tumitiyak

ita upang igalang din ang kapwa. Tagiay ng lahat ng liatutubong wika at mga wikang ginagarnit
sa pilipinas VIIi.

Malayang gun:lagamrt at pagyayamanin ang iba pang rvikang gusting nrarutunan. So pagluto ng
iba ay lalo pang dapat pakamahalin ang mga kinagisnang wika. Ano mang wikang hindi
katututro sa piilprnas ay wikang hiram.. Hindi matatanggap bilang pagkakakilanlan at hindi
maaangking ang sariling atrn.

IX

Barvat Pilipino ay nag-iisip" nangangarap et nannginip sa lvikang Fiiipino o wikang kinagisnan

X.

Ang irarvat pagsasalit.a at pagsusr"ilat gainit ng wika ay pagdiriwang atpasasalamat sa may kapal
sa pagkakaloob ng wika bilang blyaya sa sangkatauhan.

GA\T.{IN 3

PAGSUSilRI: Gumaua ng talahana--van srr rnvong noiiruk kagaya ng rnodelo sa ibaba. Sa unang
kolum. isulat ang limang {5} kanseptong oangrvika invong natutunan mula sa modyul na ito, sa
ikalawang kolunt naman, isulat ang kaukulang irilang ng dekalugp kung saan nakapaloob ang
konseptong ito at sa ikatlong kolum, magbigal' ng maikling palirvag. {Naiuugnay ang mga
kon,septong panglr,ika.qa mga napakinggan srtrvasrong pangkornumkasy,on sa radio, talumpati, at
mga pamnayam FI lPN - la * 86i

KONSEPTONG BII,ANG NG DEKAI.OGO PALIWAI{AG

TANGWIKA

i{A[,: Tinatawag na wikang UI Filipino ang opis5ral na wika

opisyal ang princrpal na ng bansang pilipinas upang
wikang ginagarnit sa ang lahat ay magkaintindihan
edukasyon, sa patralialaaru, *a
politika, sa komersvo at
industriya. Ipinahayag nafllan
sa artikulo XIV seksyon 7 ng
salrgang bats ng i987 na
"Ukol sa r1lga lay unin ng
komunikasvon aJ pagtuturo,
ang wikang <ipisyal sa
pilipinas
I
2.
J
n
+
5"
GAWAIN 4
Natutuwa ako na natapos mo na ng maayos ailg mga Garvain sa tatlong yugto ng pagkatuto.
Ngayon" inaasahan ko na may sapat ka ng kaalannan upang sagutin ang mga tanong na ibibigay
ko sa iyo sa Gawain 4

Panuto : Guman'a ng hugis puso at kahon sa i-vong notbuk kagaya ng modelo sa ibaba sagutin
ang hinihingi sa irau,at hugis base sa kabuuang talakayart sa modyul na ito.

Mga dapat kong pahalagahan sa mga konseptong pangwika { MAAAzu RING SABIHING
PAANO MAPA}IAI"{AI-AGAHA}.I A-NG MGA KO}"]SEPTONG PANCWIKA NATUTLTNAN }

1
1

2
a
J
4
5

BTTOD AT PAGI-AT,A}IAT

Ayon sa aklat ni Magdalena O. .Tocson sa komunikasyon at pananalihsik sa wika at kulturang Pilipino

ang pagtukov sa k*hutugan ng mga konseptong pangrvika. kailangan ang literal nakahulugan nita na
rnaaaring kunin sa <llksyunaryo o iba pang babasahing pangwika, Maaari rin rto sa palnamagitan ng
panalianl sa mga taong ekspero sa traranga.ng ito. Iljgit sa lahat ang karanasan ng mga taong gumagamrt
ng wika ng wika o nagpapahalaga nto sa akluwal na buhay sa raw--araw na pakikisalatnuha sa ibat ibang
tao, ay maaarrng batayen din sa pagtukr:-v sa kahulugan ng mga konseptong pangwika, sa araling ito
natutunghayan ang kahr"rlugan ng ilang konseptong pang rvika{w'ika,wikamh parnbansa, wikang panturo.
at wikangopisyal).
Mayror.rn ibat ibang kahulugan ng u,ika muia sa mga dalubwika tirlad ng: WIKA ay binubuong tunog at
sagisag na ginagamit ng rnga tao sa pakikipagkomunikasyon upang mag kaunawaan. WIKANG
PAilIBANSA namanay pinagtitibav ng pramhansang pamahalaan at ginagamit sa pamamahala at pakiki-
ugnaya sa ulamanlayan, W{KANG PANTti}tO ang ginagarnit ypang magtamo ng mataas na antas ng
ednkasyon. tinatar,r,ag ila1nan na WIIiltNG {IFISYAL ang principai na rvikang ginagamit sa
TAYAI.trIN

IITiLING PAGTA-TAYA

Piliin ang tamang silgot mula sa mga pagpipilian sa ban'at aytem, isulat lamang ang titik o letra
ng mapipili mang sagot sa hiwalay na papel o notlirik,

*_--*1. Ginagamit ang wikang Filipino upang magkaintindihan ang mga pilipinong may
iba't ibang rmang wika kinagisnan. Ang Filipino rito ay ginagamit lang_,

a) Wikang pambansa bJ Wikang opisyal

c) Lingua franca el) Wik-ang palrturo

Kung ang rvika ay' ginagamit bilang wika sa mga transaks.v-on atio komunikasyon
sa gobyemo, pasuiai man o pasaiita, garnit ito bilang "

a) Lingua franoa b) Wikang pambansa

c) Wikang opisyal d) Wikang panturo

J A-vtin sa kanya, ang wika ay isang sistema ng mga tunog na isinaayos sa parang
arbitrary.

a) PazHernandez b) Henry Allan Cieason, Jr.

c) Charles Darwin d) Lope K. Santos

. Ang katutubong wika na ginagarnit sa buong pilipiaas bilang wika ng

kamunikasyofi ng rnga etnikong grupo.

a) Filipino b) Ilokano

c) Bisaya d) Waray

5 Ayon kay ang r,'ika ay sisiema ng tunog o sagisag na ginagamrt ng

mga tao sa komunikasyon.

a) Sapiro c.} Hemphill

c) Gleason d,t Hutch

6Ipinapahal,ag sa sek.7 artikulo bilang ng saligang batas ng 1987 na

ang wikang opisyal sa opisyal sa pilipinas ay Filipino hanggat walang ibang itinadhana ang batas,
gagamitin din ang wikang ingles.

a) XV bl XII

c) XIY dl XVI
7. Ano an gating wikang pambansa?

a) Ingles b) trlocano

c) Tagalog d) Filipino

I Ayon kay ang wika ay isang makataong pamamaraan ng paghahatid ng

mga kaisipan, damdamin at kaparaanang lumikha ng tunog.

a) Gleason b.} Sapiro

 9 Anong wikang ginagamrt biiang wikang panturo sa rnga paaraiang pang-
seekundarya?

a) Tagalog at Biasaya b) Maranao at Bisaya

c) Ingles at Filipino d) Ingles at Kastila

10. Ang tawag sa wikang opiryal na wikang ginagamit sa pormal na edukaslron.

a) Wikang Panturo b) Wikang Opisyal

b] Wikang Pambansa d) Pandaigdig

ALAMIN
PANIMULANG IDEYA

Ang modyul na ito ay iniganda para sa iy'ii at marami kang makukuhang kaalaman sa bawat
yugto ng pagkatuto, tiyak na magugustuhan mno ang rnga konseptong pangwika.

Alam mo bang mahaiaga ang ginagampanang papei ng rvika sa buha.r- ng tao, ngunit? Dahil lagi
na natin itong ginngamit. hindi natrn gaanong naoobserbahan ang tungkulin nivo, natural na
larnang sa atin ito tuiad n gating paghinga at paglakad.

Sa araling ttc). arrg iyong kaalaman at pagkamalikhain ay hihitrukin. Ang maaari mong pagkunan
ng iyong mga kasunduan.

T'utulungan kang muli ng mga inihandang Gawarn. Alarn kong makakaya mong sagutrn rtorn
kava mo to l, handa: ka nab a? sirnulan rnofia.

PANGKAI,AI{ATANG IDEYA

Sa modyul na ito. liatakal'rn airg kahalagaan fig wika brlang instruirent ng komunikasvon. Ang
mga kasanayan maliutunan ditto ay rnakakatulong nang malaki upang ihanda ka sa mga gawaing
may kinalaman sa pragkakaroon ng mabungang interaksyon.

I{ILALAMAN NG NTODI"iLE
Mahalagang matutunan mo bilang mag-aaral ang mga konseptong pangwika,makakatulong ito sa
iyo upang rnadagctagan ang iyong karanasan, kaalaman, at karnuiatan sa mga kaalamang
pandaigdig nang sa gayoy mapakinabangan ito ng ivong komunidad at lipunan

MGA LAYTININ

Sa rnodyul na ito, inaasahang sa katapusan ng araling ito ay matatamo mo ailg sumusunod na

kasanayang parnpagkatuto :

a) Naiuugnay ang mga konseotong pang wika sa mga napanood na sitwasyong pang
komunikasyon sa telebisvon {Halirnbawa: tonigirt nrth Arnold clavio, state of the nation, mareng
Winnie, word of the: lcurd {http:iilourdevevra.blogspot.com} Ft lPD - LB 86

b) Naiuugnay ang mga konseptong pangrvika sa sailing pangkaalaman, pananaw, at mga

karanasan Fl IPS LB 86.

Ang disenyo ng n:odyr"rl para sa paglinang sa kasanavang pampagkatub ay binubuo ng yuglo ng

pagkatao, tampok ditto ang tuklasin na magbibiga-v ng rnaikling pagsasanay kaugnay sa paksa sa
bawat aralin at sa kasanayang pampaukalulong dapat malinang- matutunghayan naman sa
gawaing magpapaigting ng mga natutunan sa araling tinalakair" Maiaki ang maitutulong sa iyo ng
modirl na ito" Higrt na rnaaayos at kapaki-pakinabang ang pag-aaral kung susundin mo ailg mga
panuto o tuntunin sa paggamit sa aralin.

L Sagutin rxo nang maayos ang panimulang pagtataya na sumusukat sa iyong dating
kaalamari.
2. Iwasto ang mga $agot. F{ingin mo ito sa iyong guro" Kung marami kang mali huwag
kang mag-alala. Tutulungan lang linatvin jto habang slnusun mo ang paksang
nakapalaoh ditto
3. Basahin at pag-arulan r:rabnti ang mga paksa. isagawa mo ang rnga kaugnayan
Gawain. Mababasa mo kung paano ito gagaw-in.
4^ Sagutin mo ang paghuling pagttaya sa kabuuan kilng "Gaano ka kahusay at kung
paaano u:lo inuunawa ang bawal aralin? Kung mong muh sa iyong guro ang susi ng
pagwawasto. Ivlaging matapat ka sa pagrvawasto,
5. Kaibigan mo ang modyul na ito. Huwag mung sulatan at ingatang hinsi masira.
Gumagamit ka ng hir,vala3, na sagutang papel o nothuk"

MOMOI.,INGG UWALISMO, BILINGGUWALISMO AT MTILTILINGGTIWALISMO

"Kung ang isang indibiduwal ay bihasa sa paggamit ng ibat ibang wika maaari siyang ituring na
isang poivglot"

SUBUKIN

PAI{IMIILANG PAFTATAYA
P.A,NUTO: Piliin arrg tamang siagot muta $a mga pagpipilian sa bawat aytem. trsular lamang ang
titik o letra ng rnapipili momg sragot sa hir,valay na papel o notbuk.

1. Ano ang pagkakaiba ng monolinggualisrno and Monolinggunal?

a) Pareho lang sila

b) Ang monolinggualismo ay para sa bansa at ang monolinggualingual ay para sa tao?

c} Ang monolingguwal ay para $a bxa at ang monoiingguwalismo ay para sa matanda

d) Wala sa nabanggit

2. Kapag si joe nagsasalita ng ingles at tagalong higit na maiging gamitin ang Filipino sa
usaping ito, siya ba ay isan5; monolingguwal?

a) Co b] Hindi

c) Pareho lang d) Tama

3. Ano ang bilinggurvalismo?

a) ito ay eng tawag sa paggamit ng maraming lengguwahe o wika

b) Ito ay ang tar,vag sa pagg,amit ng dalawang uri ng lengguwahe o wika

c) Ito ay angtawag sa paggamit ng rvika

d) lto ay ang tarvag sa wika

4. Ano ang bilingguwal

c) Ang tawag sa taong may kaka3,ahang gurnamit ng wika o dayalelco

dl Ang tawag saL dalawang wika o dayalekto

5. Ang isang tilo ay masasabi nating biolinggulva kung rnay kakayahan ito gumamit ng
daiarvnag wika o da-v-atrekto nang may ?

a) Kaalaman b) Kahusayan

c) Kasipagan d) Kababawan

5. Ano ang mulitilingguwalismo?

a) Kakayaang nnakapag salita ng higit sa isang wika

b) Kakayahang makapag salita ng isang wika

c) Kakayahan ng isang indibiduwal na makagamit ng isang wika

d] Kakayahang urakapagsalita ng higit sa dalawang wika.

7. Sinong ba,vani Pilipino ang may kakayahang mag salita ng ibat ibang lengguwahe?

a) Emilio Aguinaldo b) Apolonario Mabini

c) Andres Bonifacio d) Dr. Jose Riza1

8. Ano ang salin sa wikang filiino ng " whaat an extravagant dress you'tre wearing!?

al "0 kay gara rng iyong kasuotan"

b)"O kay ganda ng iyong kasuotan"

c) "Okay gallin,g ng iyong kasuotan

9" Ano ang maclalas gamitin n* lengguwahe nating mgaPilipino sa kasalukuyan?

a) Bisaya at Esloanyol b) Filipin at Espanyol

c) Tagalog at Bisaya d) Ingles at Filipino

10. Ano sa tagalong sa Filipino ang "oyster"?

a) taluba b) kangkong

c) talaba d) taho

ARALIN 2

MCINOL III\GGIIWAT,ISMO, BILII{GGUWALISMO, AT

MUI,TILINGGUWALISMO
Nakapaloob sa araiing ito ang tungkol sa unang wika, pangalawang wika at ib pa.

YT]GTO NG P'AGKATI]'TO

Sa puntong itr:, subuking sagutin ang mga snmusunod na katanungan bilang paghahanda sa
,.'2ui2 rncr ltrll kltrllai-11:n (:i rtnln,-r rvtL-1,
B. Sa paanotrg paraan nakakatuiong sa iyo ang pag katuto mo sa iba pang wika
maliban sa i-vong unang rvika?

VlonoXinEsuwa,lismo" .FilinseuwalisrE"p AI Multilinesuwalismo

Monolingguwalisqo

Monoling&uwalismo ang tAr.vag sa pagpapat_upad ng panggaqi! nq iispng wika" sa

isang b-ansa tulad ng mgp. bansAng England.3ransya,. Sorrth Korea At Hapo_g. _Usang
rvika anggi4gg4.Fr1lga_yfkangp3nluic ;A- ah at n g laran gan o asienafura. May iisang
1

rvika di.ns umii&l-bllang wl_ka !g e,iukas 4g komerslio. wika ng {regosyp.

glw'ika ng tlakikrhagta-lastasan sa pang araw-arar,l'na buhay.

Bilinqguwalismjl

\44t1u]I,urrue_@i l ing guwel ? Bakit? Anon g Utgkakahulugolr

ary_tre&rbtgay rr1A para & sa tsilinge$],vali,smCI?
B in ibi gypa_ q&J2egka!3hdug1!_ nr_leqaad-Blas1nfiel tl 93 5 ) : i sng Amerikanong

wiha na tita ba ang dsjawang ito png kar.rygng katu,tqhoJrg wika, Pahayaq
dal.a,lyrurg
NI ohn
isanq tgong ma), sapat.ga kakayanan sa isa apat na markhg.hasanayang panewikang
SA J

l_inggurl'istanq pqlish-amencan.. srnabing_qns pagggltrrt ng dalauaqg w'ika nang

UqAgka8alitAe$_ay_gglatq@ at ang taong gAgamit ns msA
wi kan g -:ls_qy_bdlsggu waL

Bilipss.u$,*lismo se Wikane Pantj4ro

Metrtita_Sa erUkulp__11_*:s!syon ? +_t" 3 ng saligaUg batas ng _i973 ang probinsyon

pala sabilingguwai o lragkakaroqLng daiawatig r},'ikAng panturo sa mga paara
u:iiacg-qp-tqya-L:ra ehafgg-i::g-ap,qr:
 AgEdiluas_etLisrrng baqsang rnultilingei"rwal. MayroonJplionq.mahigit 150 wika
rniiguw'al. Kararnihan sa ating
mga Pilipino ay g1ke!3g3gSAUIE AL n?kakpunarva ng lril.rpino. i$gles al isa o hig_it
pan g qikg ng_ka1gjgb!_*e-3i kan g ki na gjsn an. Molher toJr gue B ased-Multi I ing B urval

Eaqcation {MTB-
ng unang wikl bilane panturo patic_uiar sa kindergarten a! gradel 1.2._ At 3 M?S
epektiLro -4-ng pagkatuto qq}at|qtlung qag unans wika ang qagamitin sa kauj,lang
pag iqrallase sa paqanalihsik nila D*uQheral"l uchslr@
panturo sa mga unang taon sa rrag-aaral.
MahalAga-qqg.l4ery_wika sa panimulang paEtuturo nq paqbAsa. sa Urg-uun-aw4 ns
pg\gggg_ q.rairn.al _Utang nutibai nA pund *t4_paqkatuto t1g pansa
1y1kq_*1ye1sqg__L&l__ivrkg$g* panturo sAgnang _taon MTE-MJE_ tagalonq
kapAm#rngan. pangasineqqe ilakano. breol" Cebuagg. hilig),non. at waray. wikans
panturo MJI.E-VII- E tauso g M4 g uindan ao. marasao_alle:@
M@ iytan.qa$.bal--e1a
gamalt4lang fiiip ang ga.garnitrng wikan
antas na.elemenElry. gavundin sa sekundarya at sa kolehr],o" sabi nga ni pangulong
gqgmg_1$:liggual-gi_e__cquntrv. l. earn Engli$
ad_conngct to the wo(i gam flrligno- rvell and conne.ct to our country . retain
): o-ur di Al ec t adAo rueA|lA_ygglbqqlggq

Pan_uto: Basahi@in ang sg[usunod na rnga tanong batay sa bawat

i lustrasji rtn sa sag utan g Ualelego:lZ*

Subkan nrrtin ito

D.ISAGAT,I/A

Ganito dapat sa larawan angkatayahan n gating mga dayalekto at ng mga sakitang ingles
Filipino. Hinrli dapat iyuring na nlas magaling ang isa keysa sa isa. lmportante ang lahat kung
hahayaan iang silang gumawa ng sama-samarnakakatulong sila sa pag-unlad n gating buhay
n gating bansa.0
FanUtOiPunan ang patlang ng rnga salita o parirala ng bubuo sa mga sumusunod na
pangungusap. {f{aiuugnay anB mga konseptong pangwika sa sariiing i<aalaman. Fananaw, at
mga karanasan f1lps-lb-85]

1. Su pilipinas ang oplsyal na wikang ginagamit ay

2. Muh.lrga ang ingles sa OFW dahit?

3. Mrhulaga na nnarami kang wikang alam dahit

4'AngFilipino,inglesatangrngaiocalnadaya[ektoaY
5. Ang mga natutunan ko sa modyul na iyo ay ang mga
sumusunod.

BUOD AT PAG LALAHAT

Ang pagiging dalubhasa sa rnaraming wika ng isang tao ay may rnalaking tulong upang mas
lalong magkakaintindhan, ang kakayahan ng isang taong makapagsalita ng maran'ling wika
ay rnaiaking ambag upang maisulong ang higit na pagkakaunawaan. Nakakatulong ang isang
taong multilingguwal sa pamarnagitan ng rnga sumusunod: Una , kapag hindi naiintindihan
ng ibang taong kilala niya ang lingguwahe ng kanyang kausap ay maaari nyang ipaliwanag
ang sinasabi ng kar"rsap nito,ikalawa, nagagamit ito sa pag-aaral {English,Filipinol at nagiging
claan upang mapauniad ang kanyang sarili at rnaaaring maging daan upang maging
makatulong sha sa pag-unlad ng bansa.ikatlc,nagkakaroon ng higit na maiawak na
oportunidad ang isang multilingguwalismo sa maraming iarangan kahilang na ang
pagtratrabaho, ikaapat maaaring o rnakilala ng isang multilingguwalismo ang kultura at
kinagisnang lugar/bansa ng natutunang pangalwa o pangatlong wika;l

TAYAHIN

HULING PAGTATAYA

PANUTO:Piliin ang tamang sagot mula sa mga pagpipilian sa bawat aytem, isulat lamang
ang titik o letrang ng rnapipili mong sagot sa hiwalay na papel o notbuk.

1. Ano ang pagkakaiba ng monolingguwalismo and monolingguwal?

A.lPareho lang sila

B.]Ang monolingguwalismo ay para sa bansa at rnga monolingguwal at para sa tao,

C.) Ang monolingguwal ay para sa bata at mga monolingguwalismo ay para sa matanda

D.]Wala sa nabanggit

2.Kapag sijce nagsasalita ng ingles at tagalong, siya ba ay isang monolingguwal?

A.loo B.) Hindi

C.| Fareho lang D.J Tama

3. Ano ang bilingguwalismo

 C,l lto ay tawag so pag gamit ng wika

D.l lto ay tawag sa wika

4. Ano ang bilingguwal

A.l Ang tawag sa taong may kakayahang gumamit ng dalawang wika o dayalekto

B.l Ang tawag sa taong may kakayahang mag sakita

c.l Ang tawag sa taong rnay kakayahang gumamit ng wika o ddayalkto

D.l Ang tawag sa dalawang wika o dayalekto

5. Ang isang tao ay masasabi nating hilingguwal kung may kakayahan itong gumamit ng
dalawang wika o dayalekto nang may_?
A.| Kaalaman B.l KATATASAN

C.l Kahusayan D.}Kababawan

6. Ano ang multilingguwalisimo?

A. Kakayahang makapagsalita ng higit sa isang wika

B.l Kakayahang makapag s;rlita ng isang wika

D.l Kakayahang makapagsalita ng higit sa dalawang wika

7. Sinong bayani nating mga Pilipino ang may kakayahang mag salita ng ibat ibang
lengguwahe

A.l EmilioAguinaldo B.i Apolinario Mabini

c.) Andes Bonifacio D.l Dr. Jose rizal

8. Ano ang salin sa wikang liilipino ng'what an extravagant dress youre wearing,?

A.l 'O kay gara ng iyong kasuotan,

B.l'O KAY GANDA NG |Y0NG KASUOTAN

C.] 'O kay galling ng iyong k,asuotan'

D.] 'O kay grand eng iyong kasuotan,

9. Ano ang madalas gamitin na lengguwahe nating mga Pilipino sa kasalukuyan?

A.l Bisaya at Espanyol B.lTagalog at Bisaya

C.lFilipino at Espanyol D.l lngles at Filipino

10. Ano ang tagalong ng'oyster'

A.) Taluba B.l Kangkong

A.| Tataba D.j Taho

Modyul 3: Konseptrng Pangwika (Homcgerou$ at Hsterogenous
na Wika)

I ' Nagagalnit ang kaalaman sa rnodernong teknolohiya

sa pag-unarva sa mga kgnseptong
pangwika,
2. Nabibig,ang kahulugan ang mga komunikatibong gamit ng
wika sa ripunan,
3' Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/kaganapan
tungo sa pagkabuo at pag-unlad ng
Wikang pambansa, at
4' Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring may
kaugnayan sa pag-unlad ng
Wikang Pambansa.

Ang salitang homogenous ay nanggaling_ sa salitang

Griyego na ',homo,, ne ang ibig sabihin ay
pareho at saiitang "genos.', nu *ng ibig
,ubit in uy uii u r"o Ang homog.nou. na wika ay ang
pagkakatuiad ng mga salita. eagaman magkakatuia<i,
nag-iiba ang kahulugan dahil sa pagbigkas
at intonasvon' Ang wika ai' mirJl,um rg puLiLipagtalastas"an.
Ginagamit ito upang epektibong
makapagpahai"'ag ng clamclamin at kaisipan. rutirnbal
ng wrka ang kulturang pinagmulan nito,
kung ka3ra mahalaga .n ang papel na grnagamparun
ng ,;ika sa pagpap araganap at
pagpapa),abong ng kulturang pinanggiiingan
nito. An; u,ika ai, nalahati Ja daiawa ang
homogeneous rra kalikuran nii* at a,1g heterogenou,
ni kulii.asan nito,
TIETEROGENEOUS NA KATANGIAN NG WiKA
1' Ang heterogeneous na iialikasan ng r,vika a,v tumutukc\v sa pagkakaiba-iba
ng wikang
ginagamit ng mga pangkat ng tao dahil sa pagkakaiba
nila ng eclad. kasarian, tirahan, gawain, at
iba pang salik.
'2' Ito ay ang kalikasan ng wika ay ang pa-ekakaiba-iba
ng r.vikang ginagamit 69 iba,t ibang
indibidwat at pangkat na mav magkakaibang uring pinagmulan,
garvain, tirahan, interes,
edukasyon. at iba pang rnga salik.
3' Avun sa mga dalubhasa, ang wika a1' binubuo ng isang pangkat ng tao upang
magami1 at
tut'nugon sa kanilang partikula{ na pangangailangan.
Dahil magkakaiba ang mga tao at ang
kinabibilangan ng i:anat isa, iba't ibang arlyo r1n
ng wika ang urnusbong.
4'Sa heterogensous na katangian ng r,vika a).,-mav
clalawarrg uri o baray,ti: ito ay ang psrmanente
at pansamantala.

tsarayting Pemanente
a' Dayalekto- Ito ang barayting batav sa pinanggahngang
lugar panahon, at katayuan sa
buhay ng isang tao.
b' Idvolek-Ito ang barayting kar,rgnay ng personal na kakanyahan
ng barvat indibiduwal na
gumagamrt ng nika

Barayting Fansarnantatra
a' Register-lto ang harayting bunga ng sitwasl-on at disiplina
o larangang pinaggagamitan ng
wika.
b' Istilo-ito ang barayting batay sa bilang at katangran ng kinakausap,
at relasyon ng
nagsasalita sa kinakausap
c' Midyun-Ito ang barayting batay sa pamamaraang gamit sa kom.unikasyon,
maaaring
pasalita o pasulat.

Mga halimbai,va ng heterogeneous na katangian ng

wika
t" Dayalektong heograpikal ay rnay ibat-ibaig h;gian
ng wika inavroong TagalogBatangas,
Thgaiog l-aguna, 'Iagalog euezon.
Tagalog ang pangunahing wika ng'i-imog katagalugan
ngunit bawat lugar dito

Dariaiekton g Temporal Flaiimba r.va :

Dayalel,long Sosyal

Halimbawa

Uri: Karaniwang naiuugnay sa masa ang ffiga salitang balhal gaya ng utol,ennats,dedma, epal

Edad: Ang tawag ng matatanda sa salamin sa mata ay antipara samantalang ang tawag sa mga
kabataan ngayon shades.

Kasarian: Hanggang nga;yong patuloy pa rin paggarnit ng salitang jolva

(karelasvon) jubis (Mataba), gander (magandai at iba pang salita sa Gayspeak.

IDYOLEK

itrr ang barayting kaugnay ng personal na kakanyahan ng bawat indibiduwal na gttrnagamtt ng

r,vika.

Bukod sa parilipunang salik, nakikilala rin ang pananalita ng isang indibidu'r.val batay sa
kaniyang bigkas. tono, kalidad ng boses, at pisikal na kata-vuan.

Register

Ang register sa kalusugan ay iha sa palakasan

Estilo

Kapag iyong nakasalubong ang isang kaibigan ay maari rnong batiin sa pahayag na "Floy"
kamusta ka na? Kapag bumrsita ka sa iyong 1o1o at lola a1z binabati natin sila ng kumusta po
ka.vo?

Midyum

Ang mga tenninong ga-ya ilg clalumat, clalisai, at kaatiran al. malratrasa sa mga disertas5ron at ibat
ibang akademikong materyal na nakasulal, ngunit bihirang ginagarnit ang mga rto pang ata\&'-
araw na pasalitang pakikipagusap.

HOMOGENEOUS NA KAIANG1AN NG WIKA

i. Ang wika ay nagtataglay ng mga pagkakatulad.
2. Ang wika ay mav mga homogeneous na kalikasan.

Arbitraryo

l{alimbawa:
Ang wika ay pinagkakasunduan. Nagkakaunawaan sa kahulugan ng mga salita ang mga
gitmagamit nito. Hindi dinidikta ng mismong itsura at tunog ng salita ang kahulugan, kung kava
masasabing arbitraryo ang wilca. Halirnbar,va nito ay kung paanong ang salitang T'agalog na
"kamay" av "ilna" sa rvikang llokano, "karuot" nalr'ran sa Bikoiano, at "gamat" flafi1an sa
Kapainpangan.

Dinarniko

Flalirlbarva:
Nanghihiram din tayo ng mga salitang dayuhan at nagbibigay ilg sarihng kahuiugan dito
Halimbaq,a nito ay kung paalrong ang salitang "ginrmick" na nasa wikang ingles ay tnav
'l--L.'1'.^^-^ tlaoLrrln n ffi?oo6 *o atanc.r^- ll lf qlrqnfi notrrnn naaLqrnntr ifn ner
 Haiirnbarva: sa wikang Arabe
ay ma.v.-roong
Ang rnga salitang ito al' wala sa ibl.l lbang katawagan para sa mga un ,g kameryo
atin[ ,um o*rril
paggamit ng tilga karnelyo'
ninJiuairagi ng kulturang piiipino ang
5Trg gulor, hrndi maisasaiin sa Filipino ang inga ialirang
para sa salitang karnelyo dahil Arabe
warirry katumbas uog rrrgu ouriruog ito
sa ating wika.

Mav sariling kakanyalran.

Flalimbar'va: z\ng wikang Nihonggo

av sumusunocl sa estrukturang ,,paksalayon
pandirva" samiintalang ang fngle;-a), i,paksa_panrliwa-la1,on ng pan<Iiwa-
ng pandirva.,,

Narit. ang ilang halimban'a ng doku,re*tary-ong

palabas mula sa telebisvon. Mga panay.&nr
talutnpatt ng kiialang tao sa bansa. flt
Mav rnga link na ibibig*\::; til;t##nod jro
mo
I-Witness.'l'Llvojt:1"' dokrrmentaryo
ni Kara David J,rn,,

I-Witness: 'Behind the Banquet,,

dokumentaryo ni \AarizUmali

Nang panahong namumuno sa bansa

ang Kgg. na Benigno S. Aquino IIi, Filipino
kanvang ginagan:it,1a ang
sa rxga paiutunturranio t urup ng
ryika nraramrng manonoo4 tulad ng
nr-v-a sa llambansang liorgr.ro
ng wiha triia*g pagsusulong sa paggamit
fllfl:uuu"tu ng sariling

sa relebisyon noons Ago.sro 20 i 3

*",*l.lLJJ't lffi ?1ffiT3',:jtxi,*rs na Fambansang

ISAGAIVA:

Panuto: sagutin ang mga tanong.

Isurat sa patrang ang retra ng tameng
sagot.

pinaiigting ng dating Pangulong Benigno

;*Ar,rfrmf Aquino sa kanyang pagsasarira

A. Wikang opisyal
B. wikang panturo
C, Wikang pambansa
D" Wikang Faniahat
Mapupunang nahahaluan ng wikeJlg
Ingles ang-ibang dayalogo ng dating pangulo,
--2'
anong konseptang pangwika ang
m&mamaras diio?
A. bilingguwalismo
B. multilingguwalismo
C. hornogenous
D. heterogenous
3" Nang magkuwento ng isang kaganapan sa kongresr:
--'
nabanggit niya ang pungl,uyuring ang ciating pangulong Aquino.
nigka;y"#;;;-;fa.kinatair;;g
ng kaniiang sinusong *it a, urnig b;t rehiyon
konseptong pungrlrii.u urg ipinufiru ,u'uuiruging sa pagsasalita
A. barayti ng wika ito?
ts, pangalawang wika
ts. wikang panturo
C. wikang pambansa

-- Ang nagaganap sa mga sitwasyong

-4 ang nais ihatid ng mensahe. Anokatulad ng napanood a3r isang daan upang mabatid ng
krfiauukulan
ang tau,ac sA ,oi.rA\rrnr; ir^ ,-,-^ +^^e
 Naipahai,ag ng dating pangulo
ang mensaheng nais niyang iparating
Anong paraan ang giriarnitiiva sa mga kinauukulan.
upang maihatid ang mensahe?
-5" A. pagkukuwento
B. talumpati
C. pagpapahalzag ng sarili
D. pag-aanunsvo
GAWAIN 1

Tukuyin kung FACT o BLUFF ang

bawat pahayag.
1. Ang wika a3r masistemang balangkas.
2. Ang rvika ay binubuo ng ponema, morpema, sintaks
at sernantika
g. Ang wika ay hindr arbitraryo
4. Lahat ng tao ay may kakayahang makapagsalita
5' Ang wika ay naaayon sa preperensya ng gfllpo
ng tao na gagamit nito

Kahulugan ng Komunikasyon

I-lapabibiiis at napababagal ang_daloy

ng komunikas5rcn depende sa paghahatid
mensahe' May iba't ibang at pagtanggap ng
ui prou**o ang kornunikasyon sang-avon
;*ngtup
hlakasaialay sa hawat tungkuiut prot*tu sa nilalayon nito.
ng koniun**rlon ang pagtatagumpa.v
paghahatid ng mensaht' Mur*ga at pagkai:igo ng
*it*asyon"na ang iniisip ng tlqap.?ghatid
kahulugan sa tagatanggap nito na ng mensahe ay may ibang
siyang nagiging iahil#nang hindi pagkakaunalvaafl.
Fagsilang ng bata at umuha uy nug.i,rriu,,;rry&.;;,pag-ugnayan
ina ay sig,radong tutugunan dahiinauunaraan sa mundo. Kapag narinig ito ng
ni/ang kaiiangan siya ng anak. Ito ang komunikasyo,.
Nagaganap ito sa pa*g-ara\,v-araw na
buha_1, ,g jrunt i*;. lrg komunikas_von -
paghahatid o pagbibigay ng irnpormasyon ay pagpapahayog ,
'
pakikipagpalagayan, o pit rfipug-unu*uun
sa-rnabifung puruun . Isa itong pakikipag-ugnavan,
. Ito rin ung-pirr** ng pagbibiga]i at pagtanggap,
sa mga indibid*,ai ang mga i,nporrio-*;,on,
;:trffi'#at-lipar kaararnan, kaisipan, impresyon, at

4von sapag-aarul ng tagapangulo ng De La salle university

komunikasyon a-Y proseso na si J*seprna klangahis, et al. ang
Fa$ranahiwatig -u p*sp;p-f.,rlrug
pakikipagdiskurso ng isa - !$ ng mensahc tungo
tdg,t&rg kaiairoi g-r*;;;riga,nak ong kasana-van sa pagp,auna.iva at
pagsasalita' pagsulat' at panonood
(-ayon t uy i*r,au, it.-r at sa kanilang - pakikinig, pagbasa,
aklat noong 2003 )
Konru*ikasyon o pakikipagtalastasan
kapwa ( E. L Pena, et al. it sa kanitangii.rut "d;ffi;i.'lrffi';;;J
angp.undasyon ng personar na relasyon
ng isang tao sa kanl,ang
pagbabahagi ng imponnasyon
nu
at kaalariran ng isang roo ,? por*al
il ng pagrikha at
o impt-rrm a:l naparaan.
Mga Simulain ng Kornunjkasvon
c Ang komunikasyon *y nagsisirnura sa sariri o Ang kornunikasyon
ay
nangangailangan ng itrang tao o Ang
kornunikasyon a-y* binubr.ro ng dimensyong
pangnilalaman at reiasyonal
c Ang komunikasyon ay kornprikado o Ang korn*nikasyon ay gumagarnit
ng
sirnbolo o Ang komunikasyon ay nangangailangan
ng kahurugan . Ang
komunikasvon ay isang proseso

lVlga Moc{elo ng Kornunikasvr-rn

1" Komunikasyon bilang lktyo, ang pinagmulan
- ng mensahe {sender} ay naghahatid ng
mensahe tungo sa tagatanggap (receiver)
2' Kornunikasyon hiiang interaksyan nagkakaroon
- ng pagpapalitan ng imponnasvon sa
dalawang tao
3' Komunikasyan bilang transaksyon
- pagbabahaginan ng kahulugan at unawaan
se pagitan
ng isa o higit pang tao

Antas ng ponnalida<J sa Komui:ikasrlon

I' oratorical a frozen style * gina.gamit sa pagsasalita sa harap
biiang ng manonood.
--.,.
'----r ng publiko na mayr malaking
- -)
 3. Consultative st,vle * tipikal na pakikipagtalastasan n& nangangailangan ng ponlal na
pananalita sa parnamagitan ng pagpili ng mga salitang gagamitin. Kaclalasang makikita sa
opisina at mga pulong.
4. Casual styie * karaniwang rrakikita sa usapan ng makakaparnilva o magkaibigan.
5' Intirnate slvle - nagaganap sa pagitan ng malalapit na kaibigan, kapamilya o karelasyon.
{_Iri ng Kornunikasyon Avon sa l(onteksro
c Komunikasyong intrapersonal. Ang mensahe at kahulugan ay nabubuo o nagaganap sa
sariling isip o ideya lamang na makikrta sa ekspresyon na nagsasalita
i' Komunikasyong interpersonal. Cinagarnit ang mensahe upang makabuo ng kahulugan sa
pagitan ng dalawang tao sa isang situwasyon.
c l(omunikas.vong pampuirliko. Ang simpleng pinagrnulan ng mensahe a,v nagpapadala ng
mensahe sa iha't ibang biiang ng tagatanggap na maaanng sagot*tanong na pidbak.
o Komulrikasyong pangmasa. Ang paggamit ng mensahe sa pagbuo ng kahulugan sa iszurg
namamagitan na sistema sa pagitan ng tagapagpadala patungo sa malaking bilang ng mga
di nakikitang tagatanggap. l{alirnbawa ang telebisyon.
Komunikasyong computer mediated. Ang komunikasyong pantao at impormasyong ibinabahagi ng
c0 t?7 tnun t cet t o n netw c r kst

Isagawu 2

Sagutan ang mga srunusunod sa inyong sagritan papel.

1. Ano-ano ang kategorya at kaantasan ng w'ika? Alin sa mga ito ang madalas mong gamitin sa
pakikipag-ugnayan?

2. Paana mo gagamltin ang lyong natutuhang gamit ng rvika sa iipunan sa pakikipag-ugnayan sa

mg;l taong rnakakasalamuha mo ararv-araw?

Panuto. {ugnay ang konseptong pairgwika sa mga sitwasyong pangkomumkasyon. Itiman ang
bilog ng
tameng sagot.
1. Anong konseptong pangwika ang pinakamalaprt na maasahang rna.kikita sa progranlarlg ppp'Ialk?

;\. barayti ng r.vika B bilinggurvalisrno

o C. wikang panturo D multilingguwalismo
2. Anong komunikas-von ang kaiirnitang ginamit sa paghahatrd ng mensahe sa lnga palabas sa
telebrsyon?

A. computer mediated B" O komunikasyong pampubliko

c? c. komunikasy'o1lg pangmasa D" o komunikasyong interpersonal
3. Ano ang sitwasyong pamamaraan upang mailahad ang mensahe at rnatukoy ang konseptong
pangwika?

OA. debate OB. panayam 0 C" drama OD. musikal

4. Ang teleseryeng p'lt'I's Ang Prabinsyano ey isinasahimpaparvidsa ABS CBN. Kung iuugnay it6 sa
konseptong pangwika, iiang konsepto ang pasibleng makita sa dramang pantelebisyon?

oA. tatlo OB. lima OC. pito OD" lahat

5, Anong daiu3ran ng sitwasyong pangkornunikasyon ang maiuugnay sa palabas?

oA. telebisyon cB. radyo oc. internet oD" sinema

Modyul 4: Ktnseptong Pangwik* Rehistro/Barayti ng Wika,
Lingguwistikong Komunid*d)

L,ayunin .
1. Nagagamit ang kaalaman sa modernoflg teknolohiya sa pag-unawfl sa rnga
konseptong pangrvika,
'2. Nabibig-vang kahulugan ang mga kr:miinikatibong gamit ng wika sa lipunan,
3. Natutr.rkoy ang mga pinagdaanang pangyayari/kaganapar tungo sa pagkabuo
at pag-unlad ng Wikang Pambansa, at
4. Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng lnga pangyavaring may kaugnayan sa
pag-uniad ng Wikang Pambansa.
tr{egister at Barnyti ng Wika

Mapapansin na ang ilang terminong pang-rvashing machine at pang-cellphone ay

ginagamrt din sa ibang larangan. Mapapansin din kapag ginamit sa ibang larangan ang
mga tennrnong ito, naiiba na ang taglay na kahuiurgan ng mga ito.

FJalirnbarva . Ang Spin sa Washing Machine ay nangangahulugan ng nrabilis

na pag-ikot ng makrna upang u"rapiga o matanggal ang turbig sa lnga damit. Samantaia
sa paggawa ng sinuliti, nangangahuiugan ang spin ng paghahabi ng hibla o fiber upang
maging sinulid, Ang text sa Cellphone ay lurnutukoy sa ipinapadalang mensahe.
Sarnantala, sa literatura ang text ay tumutukoy sa ano mang nakasulat na akda gaya ng
tuia, alamat atbp. Ang isang saiita ay maaaring magkaroon ng iba't-ibang kahulugan
ayon sa larangan o tennino ay maaaring magkaroon ng iba't-ibang kahulugan alron sa
larangan o disiplinang pinaggamitan njto" B"egister ang tarvag sa ganitong uri ng mga
termrno

Tinatawag na register ang mga espes-valisadong tennnro ga)'a ng mga salitang

tipiko o teknikai na nagtataglay ng iba't-ibang kahuiugan sa iba't-ibang larangan o
disipiina. trsa pang halimbawa ng register ang saiitang "kapital" na may kahulugang
"puhlllron" sa larangan ng pagnenegosyo at rray kahulugan nalrang "punong lungsod"o
"kabisera" sa larangan ng heograpiya.
Bawat prope-syon ay fi1ay reglster o mga espesyalisadong salitang ginagarnit.
Iba ang register ng wika ng guro sa atrogado. Iha rin ang inhinyero" cornputer
programrner at iba pa. Flindi lamang ginagamit ang regrster sa isang partikular o tiyak
na larangan kundi sa iba't-ibang larangan o disiplina. Espesyal na katangian ng mga
register ang pagbabago ng kahulugang taglay kapag ginamrt sa iba't-ibang larangan o
disiplina. Ang register av itinuturing na isang r.arayti ng wika.
Marapat na alam natin ang register ng wika ng sa gayo'.'- rnakatulong ito sa ating
pang-ara\\,-araw na paff)Lllrluharv at inaging buhay ito upang mas lalong maging mabisa
ang ating pagsasalita at sa pagganrit ruto sa iba't-ibang larangan o disipiina. Kalakip
natin ito sa paggamit sa bawat salitang ating binahanggit, at pakikisalamuha sa ibarrg
tao. Mangyaring ito a.v mapagy&mafiat mapalawak dahil sa mga terminong atrng
ginagamit, dito natin mslalainan ang kairnportansyahan nito.

BARAYTI NC W{KA

Ang Filipino Lrilang isang buhay na rvika av nagtatatagiay ng iba't ibang baral'ti.
Eatay nga sa kasahihang Ingles, '"Variet-v is the spice of life." itrig sabihin. ang
pagkakaroon ng pagkakaiba-iba sa ay hrndi nagangahulugang negatibo. Maaarr
"yika
itong tingnan bilang isang positibo, isang penomenong pangwika o magandang
pang_vayari sa rvika. A-yon pa ka-v Llonstantino (2002), pagkakaisa at pagkakaiba.
Pagkakaisa sa pagkakaiba Fagkakaiba tungo sa pagkakaisa, I)ito ay hayagan ntvang
iniugnal, ang rnalaking kinalarnan o ugnal/ai1ng wika sa lipunan at ang lipunang ito av
krnasasangkutan ng isang rnasining na kultLrra. Dagdag pa nr\/a.
''Ang kultura a1'hango
 Dahil sa afig mge ta{} flng sryarlg trurnubuo sa lipunan at tar: rin ang siyang
dumidivelop ng kani-kanilang mga kultura, hindi ngaScn maiiwasang magkaroon ng
pagkakaitra-iba sa ;raniniwala, gawi, kaalainan pafi na rin sa wika. Kung kaya, ayon ka1,
Zcsky, ffiayroong tinatawag na baravtr ng ivika o sub tranguages na maaafing iklasrpika
higit sa isang paraan. 'fulad na lamang ng kanyang tinatawag na ldvolek, Da3,'alek,
Sosoyolek" Register, Estilo at Mr:da. Rehryon, Edukasyorq Midya, Atityud at itra pa.
l.ahat ng nahanggit ay ilan lamang sa lrga kaparaanan ng pagkaklasipika ng wika avon
sa rnga gulnagarllll nlto

Sa pag-aaral sa baravti ng wiira, mahalagang nratutunan nn ang accrrrnrnoclation

theory ni Howard Giles. Sa paliwanag ni Constanst.ino rnuia kay Giles" may malaking
epekto ang pagkatuto ng pangalawang wika sa devekrpment ng varayti ng isang wika.
Sa teoryang ito purnapaloob ang tinatarvag na linggwistik konver;ens at linggivistik
dayl,eriens. Ang linggrvrsfik konveryens iij\: nagangahulugan fla ang tao sa kanyang
pagnanais na makipag-interak sa iba ay rnaaaring gurnaya o bumagav sa pagsasalita ng
kausap upang bigyang pakikiisa, pakikilahok, pakikipagpalaga-vang-looh, pakikisama o
kava ay pagmarnalaki sa pagiging kabilang sa grupo. Sa kabila-ng banda, ang
linggrvistik da1,r,er1ens fiaman ay nangangahulugang pagiging iba sa ganrrt ng wika ng
isang tao tunga sri pagbuo o pagkilala sa kanyang kaakuhan o aydentiti.

Samantaia, nadedevelop pa rin ang haray"ti ng wika sa tinatawag na interferens

fenomenon at interlanguage. T'uon naman sa pag-aaral na ito ang pagiging kalahok ng
unang wikang sinasalita ng isang tao o lipunan kaugnav sa inlpluwensiya sa pagkatutc
sa pangalalvang wika. Ang interferens fenornenon ali lumutukoy sa implurvensiya sa
hig;kas, leksikon, morpolohiya gayundin sa sintaktjka sa pagkatuto sa pangatrar.vang
r,vil<a. Ang interlanguage naman ay tumutukoy sa rnental grammar na nabubuo ng tac
patr;dating ng panahon sa pr$seso ng pagkatuto ni1..a ng pangala\ryang n ika. Dito,
nahabago niya ang garnit ng grainmar ng wika sa pammagitan iig i:agdaragdag,
pagbabarvas, at pagbabago ng mga alituntiinin.

Ayon pa kav Constantno (2002) mula kay Eastman ( 1971), nahahati sa dalarvang
dimensyon ang baryabilidad o pagkakaiba-iba ng wika: ang heograpiko (diyalektol at
sosyo-ekonomiko (sosyoleki. Ang una a\.nagpapaiirvanag ng pagkakaiba-iba ng rvika
dahil sa iba't iba o kalat-katrat na lokasyon ng mga tagapagsalita ng lsang vvika. Mula
rtto a1'nadedevelop ang bara.vting pangr,vika. Samantala, sa ikalawa, nagkakaroon ng
pagkakaiba-iba ang wika dahil sa iba-ibang estado ng tao sa iipurian. Kung kaya,
ixayroorlg tinatawag na mga wika ng bakia. horse language. elit, rnasa at iba pa.

Sa artikulc nalnan ni Aionzo batay kay Llatf.brd. ang baraSzti ng u,ika ay may
dalarvang malaking uri: pennanenteng barayti at pansamantalang trrara1,,ti. Ang
pennanenteng barayti ay binubuo ng idyolek at dayalek. Ang idvoiek ay ang katangian
o garnit ng wika na kaiba o pekulvar sa isang individwal. Ang dayaiek naman ay
nangangahuh.rgang paggamit ng wika batay sa trugar, panahon at katavuan sa buhay
Ang paraan ng pagsasalita rito ay trurnaLratay sa kanyang estado o grupong
kinahibilangan. Sa kabilang banda, ang pansamantalang barayti ay tumutuko-v sa kag,v-at
na sitwasyon ng pahayag. Bahagi nito ang ffiga sunlusunod: registeq moda at estilo.
Partikular din sa pag-aarai na ito ang nraipakita ang iba't ibang barayti ng wikang
Fihpino gaSrundin ang lar.r,ak ng gainit nito bilang pambansang wika at bilang tugon na
rin sa estandardisasyon at intelektwalisasvon nito. Samantala, ang lingguwistikcng
komunidacl ay tlnnutukoy sa grupo ng mga taong binihigkis ng iisang wika at
pagkakaki I anlang kultural.

lswisip :
'Iugunan ang hinihingirig kasagutan sa bawat biiang
"

1. Ano ang ibig sabihin ng pahayag na '"pagkakaisa sa gitna ng pagkakaiba"

2. Paano mo rnaiuugua) anB naunang pahavag sa srtwasSron sa Filipinas?
Isagawa
 2' Fa*sinin ans.T{ans ginagamit
r}o sa paararan at ang wikang ginagamlt
bahay o sa pakikipug-urlp*ra iyong.mga mo sa
k*ibigun. Mayroon bang pagkakaiba sa
uri at pa^raan ng paggarruiimo ng
w-ikalrpuri*in*g'.

I{arugrlag*ng G*wuin

sa ryong sagutang papei, sagutin

ang mga sumusunod na tanong
1' Paano nakatutuiong sa ivo bilang mag-trarar na
maraman, rilaunawaan, at
magkaroon ng pagkakaura*a*n
saida't ibang uit*urror, kornunidad, at
Iarangan sa tulong ng iba,t ibang
rehisrro at bira3,ti ng wika?
2'
Bilang isang HLMSSIABIwsTtrM;ra
*ug-u**i, paaxo mo magagamit sa il,ong
strand ang iyong ka,alarnan ukoi
sa Register at B;*avti ng w,ika
"

Modyut 5: h{ga Konseptong pangwika

Lavuninl
ang mga rnodernong teknoiohiya bilang
instrumento sa paguna&? sa konseptong
ffi|f,h-J
modelong teknolohiva tulad ng aptikasyon
il*,13|}lffirX}||1sa sa sociai media, ang facebcok,
D

I-ines o Pick-up Lines) sa Facebook at iba

[11tr$*1,*"HT;L%i,"fr"1lilrl{ug,t pang

Ang flnang wika a)' ang wikang katutubo

na kinagisnan at natamo nruia sa pagkasilang
oras na maganrit at tnaunawaan ng hanggang sa
rsang indibitlwai sinasabi rlng *ik;;;"taui
ito'y' umusbong sa isipan ng ba*Jt inaiurctuat ung unang wika sapagkat
sinasabing likas^ ang wi]<ang nakagisnan,
*ur* rnloob ng isang tahanan at komunidad. Ito rin
av
natutuhan at ginagamit ng*pa,rlyang
linggwistikong komunidad'-Ang girpo nabibilang sa isang
ng mga mamama]'an na naninirahan

ff:Hf,3*l1 ::
nu t'inci iu**lg
iliffi ,'[:-, il;;ilil]eh, ; sa iisang rugar na
ililelumu,*waa* ugnayan ar
Ang unang llika ay tinatarvag ring
saan nakilala at pamilya ang lsung T"ol!.r tongue, karutubong u,ika o sinusong wika. Ang wika kung
i;aiuiawar tfr,a ig kakavahu,rg *uungkin ito sa t,rong ng
kinalakhang kornuniclotl' s"*kutu[,trru" "r[r.uroo,
ang Mothe. fongu. ay hrndi ra,rang unang wika bagkus
i iranggang 3 upang magin[ d,r,L"* ay rsa
;i#ffi1ff:lffJil*1#fiftf* il#srt na-pairatffi;'
Ayon sa artik,lo ni l-ee nailathala
noong 2al-?," The Native speaker,,
matuko-v- kung ang isang tao narito ang rnga gabay Lrpang
aS..katutubrng ng iuang *ita.
1. Natr.*uhang indiiridr,val ang r.vika"g-rrrgrriitl
sa murang edad.
2' Ang rndibrdrval ay rnay likas at instruktibong kaaiaman
at kamalaya, sa wika.
3' May kakayahan ang indihidwat na makabuo ng mataas
wika. at inrportansyang diskurso garnit ang
4' Ivfataas ang kakayahan sa kornunikasyon
flg indibidrval garnit a,g wika.
s' sarili bilang bahagi at nakikilala bilang
fflffit#g kabahagi ng isang li,gguwisrikong

AyonsasaliksikninaAguilar,JenlilbrL.etai.2atr6murasakathaniKrashen(19g2),ang
Pang*lawang wika ay naiiba ,o,1uung..r.11t
u, ,upogt *i;; ry hindi taal rit*
indibiciwal sakanvang taha,nan at kinaf,iuilr"il& na narutuhan ng isang
fi***i'rtir,ong " k";;^;;;.
sa paaratran o sa
pakikipag-ugnayan tu tuung tao'-na
rnay
Iro ay wikang naruruhan
isang indibidual' matapos *iidg,iorrutu kJkayurrung gu*itin it'. Natut,han ito ng
ang kakiyahan sa paggarnit ng.,norg
wika. Kung gayon. ang
fl r#r"tl}ili#*f, llm*n*,:1ff :**:-:y:id,"T;;;Jr-,J;i",samgapaara,an
lsa sa rnga pinakarnahalagang bahagr ng kultura at kasaysayan ng isang lugar ang wika. Ito ang
nagsisilbing tatak at sinrbolismo ng pagkatao ng bawat indibidwal na nakaiira diio. Sa parnamagitan ng
rvika ay naipapaha.vag ng harvat tao ang kanyalg salnobin at opinyon. Nakalilikha tayo ng mga awit, -
tula, mga kwento at pati fig mga kanta gatrit an gating wika. Ang nika ay sandata ng kahit sino mang
tao sa ating lipunan.
Sa paglipas ng iba't ibang salik lahi at sa pagsibol naman ng mga makabagong henerasvon, tayo ay
nagkaroon ng maraming barayti af. baryasyon ng rvikang Piirpino. Linggwistiknng Komunidad ang
tarvag sil tnga wikarrg rto.

Sa isang komunidad ay may sari-saring uri ng inclibrdrval na nakatrra. Bawat tao o grupo ng tao ay may
kanira"-kan1,ang diyalekto na ginagamit. Ma5i rnga gumagarnit ng mga katutubong *ilitu, dqrencle-sa
lugar na karulang oinanggalingan.
Halirrrbawa nito ay ang gamit ng salitang waray ng mga taga iiisaya, Ibalol, ng mga taga Mountain
Ilrovince. Ilocano ng rnga taga Ilocos ., at zambal ng rrga tagaz.ambales. Ma1, *gi inarg grupo nafiran
nil ang gamit ay ang makabago at naimbento lamang na mga salita. Meron ding gurnagaurit ng
pinaghalong Ingles at lagaiog o miis kilala sa tawag na " Konvo"" May ilan cling mga kabataan na
gumagamit ng jejemon at bekin,on naman ang iinggr,vahe ng rnga bading,
Sa larangan din ng mga propes-n-onal sila a1' nreron din sariling
linggwistikong komuni<lad. Ang mga
doctoq abogado, enhtnyero at itra pa ay gufi)agamit ng particular na salita a.von ru grupo ng propesyon
na kanilang kinabibilangan. Eawat indibidu,al ay nlay natatanging urri ng rvrka na kgng sainayiiti-sila
rin lang ang nagkakaintindihan. Naiiba fln ang uri ng hnggwistikong komunidad ang gamit ng mga tao
na flA$a mataas na antas ng atlng sosvodad.
.Suriin

Panuto; Grunalva ng sariling post sa Socral Jv{eLirct ay'on sa nrga hinihinging katanungan at mga
srtwasyon.

1. Bakit mahalaga ang peggamit ng unang wika?

'2. Bakit rnahalagang matutuhan ang ikalawang wika?

3. tr-ulnikha ng tula na naghatharnbing sa una at ikalawang bilang ng konseptong pangwika.

4. Lumikha ng awit na naghahambins sa una at ikalar.vanp wika sa knnsentnns nans,q,ike

 5' Lumikha ng sayaw na naghahambing sa una at ikalawang rvika sa konseptong pangwika.

Ipaliwanag ang kahulugan ng mga konsep-tong

paugv,uika: Wika, Wikang pambansa,
Pangalau'ang wika, at SocialMJdiu Lrnang W,ika,
,u tutong} nigu ,iiru*rvong naranasan o maaaring
trsr"rlat sa sagutang papel. filaranasan.

SA[,ITh PAGPAPALIWANA G SA I{-4.HULUGAI.{ SA

TULONC
NG MGA SITWASYON
11 Wika
12 Wika
13" U Wika
11 Wika
1[5" Sociat Meciia

santggrr;nic;n

Aguila4 iennifer L. and lomar i. Canega.

Komunikasyort at pananaliksik sa wika at Kulturang Pilipino.
Jocson' Magdalena o' Komunik{|saon ct Fananaliksik sa wika
at l{ulturang pitipina. vibalGroup, 2016
villanueva, voltaire M.
#AF'Kil (Aka Eitto Kase Dapat): Atpabeto ng Inobat)ba
Makabagong Gurtt ss Ag?ru'nt Panlipunan, Edukasyon
at
sa pagpapttkstao at Fitiptruo.VMVil4g3 gook
Publishing House, 2019