Wikang Hiligaynon

Mula sa Wikipediang Tagalog, ang malayang ensiklopedya Tumalon sa: nabigasyon, hanapin

Hiligaynon
Ilonggo Pilipinas Ginagamit sa

Bisayas Bilang ng mga tagapagsalita 11 million total (first language: 7 million, second language: 4 million (est.)) Austronesian
Malayo-Polynesian o Borneo-Philippines Pamilya ng wika Central Philippine Visayan Central Visayan Hiligaynon

Sistema ng pagsulat

Latin (Anyong Pilipino); Naunang naisulat sa Baybayin

Opisyal na Katayuan Opisyal na Wika sa Wikang Rehiyonal ng Pilipinas Komisyon sa Wikang Filipino Pinamamahalaan ng (Commission on the Filipino Language) Mga kodigong panwika ISO 639-1 ISO 639-2 ISO 639-3 Lingwaspero None
hil hil

Note: This page may contain IPA phonetic symbols in Unicode.

Ang Wikang Ilonggo ay tumutukoy sa wika at kultura na may kaugnayan sa Negros Occidental, Bacolod, Iloilo at Capiz. Kilala rin sa tawag na Wikang Hiligaynon. Ginagamit rin ito sa mga grupo ng isla sa Panay, at probinsiya na rin tulad ng Capiz, Antique, Aklan, Guimaras, at mga parte ng Mindanao tulad ng Koronadal, Timog Cotabato, Sultan Kudarat at gayundin ang malalaking parte ng Hilagang Cotabato. Meron itong mahigit 7,000,000 katao sa loob at maging sa labas ng Pilipinas na bihasa sa wikang Hiligaynon, at ang karagdagang 4,000,000 katao naman na marunong nito at karagdagan lang sa kanilang lingua franca. Kabilang ito sa pamilya ng Wikang Bisaya na kung saan ay kabilang din ito sa mga pangunahing diyalekto ng Pilipinas. Maraming salitang Kastila sa Ilonggo, mas marami kaysa Tagalog, bagaman sa kolokyal na pananalita madalas gamitin sa Tagalog ang mga salitang Kastila. Kadalasang "Ilonggo" ang tawag sa Wikang Hiligaynon sa Iloilo at Negros Occidental. Kung tutuusin, ang Ilonggo ay isang pangkat ng ethnolinggwistiko na tumutukoy sa mga mamamayan ng Iloilo at gayundin ang kulturang Hiligaynon. Ang pagitan ng diyalektong Ilonggo at ang katawagang Hiligaynon ay hindi matukoy sa kadahilangang maaaring ang isa ay pwedeng tumukoy sa wika at ang isa naman ay sa tao. Ang Hiligaynon ay maraming hiram na salita mula sa wikang Espaol mula samga pangngalan (hal., santo mula sa santo), pantukoy (hal., berde mula sa verde, luntian), pang-ukol (e.g., antes mula sa antes, bago), at pangatnig (hal. pero mula sa pero). Gayumpaman, marami pa ring wikang Espaol ang hiniram ng wikang Hiligaynon tulad ng barko (barco), sapatos (zapatos), kutsilyo (cuchillo), kutsara (cuchara), tenedor, plato (plato), kamiseta (camiseta), and kambiyo (cambio).

Mga halimbawa
Mga pangungusap

Maayong aga/gab-i Magandang umaga/gabi Tagbalay Tao po Malakat ka na Aalis ka na Karon na lang ngayon na lang Ihatag mo ini sa iya palihog Pakibigay mo ito sa kaniya Nagakadlaw na siya Tumatawa na siya

Kaon ka na sang kan-on Kumain ka ng kanin! Nakaka-on na ako sang kan-on Kumain na ako ng kanin Nagaka-on ako sang kan-on Kumakain ako ng kanin Karon, maka-on ako sang kan-on unya, kakain ako ng kanin Diin ka makadto Saan ka pupunta Bakal! Pabili Tagpila ini Magkano ito Palangga ta ka Mahal kita Palangga ta man ka Mahal din kita Siraduhi palihog ang pirtahan Pakisara ang pintuan Palihog trapuhi ang lamesa Pakipunasan ang mesa
Mga salita Tagalog Ilonggo bahay ito iyan iyon dito balay ini ina ato diri

diyan doon at

dira didto kag

masarap manamit mga panghalip Tagalog ang ako ikaw ka siya tayo kami sila kayo ako ng ko sa akon imo imo iya aton

ikaw / ika mo ikaw / ika mo siya kita kami sila kamo niya naton

namon amon nila ninyo inyo ila

Paniniwala ng hiligaynon

ang pangkat na itob ay makikita sa mga orihinal na lalawigang iloko tulad ng ilocos sur, ilocos norte at la union. matatagpuan din sila sa mga lalawigang kanilang pinandarayuhan tulad ng pangasinan, nueva ecija, tarlac, zambales, nueva viscaya, abra, cagayan at isabela at sa mga lalawigan ng visayas at mindanao. maraming iloca no ang nandarayuhan. ito ay sanhi ng heograpiya ng rehiyon na bulubundukin, mahaba ang tag-araw at maikli ang tag-ulan. dahil sa heograpiya nito, likas na mahirap humanap ng ikabubuhay sa rehiyon. gayunpaman, ang mga ilocano ay likas na masipag, malikhain at matipid. bihasa sila sa paggawa ng sisidlan ng tubig o imbakan ng bagoong o (burnay) na yari sa semento, buhangin at mga lalagyan ng bulaklak na yari sa luwad (paso). kilala rin ang kumot na yari sa ilocos. ito

ay tinatawag na "kumot-ilokano" (inabel). mahusay silang magtanim ng tabako (virginia) na siya nilang pangunahing produkto. makasining din ang mga ilocano. mula sa kanila ang epikong "biag ni lam-ang," gayundin ang "dallot" na napakikinggan sa panahon ng pagdadalamhati. mula sa pangkat na ito galing ang dalawang naging pangulo ng pilipinas na sina elpidio r. quirino at ferdinand . marcos.