“Pagsusuri sa Ponolohiya,

Morpolohiya at Sintaks ng
Wikang Ilokano”
“Naimbag nga bigat
kadakayo amin!”

(Magandang umaga sa
inyong lahat!)
 “Anya ti nagan mo?”
(Ano ang pangalan mo?)
 Miyembro ng Pangkat

FLORIDA BIG JOHN AIRA HARVY

“Pagsusuri sa Ponolohiya,
Morpolohiya at Sintaks ng
Wikang Ilokano”
Pagtalakay sa kahulugan ng Pamulinawen
Ang Pámulináwen ay isang awiting-
bayan ng mga Ilokano. Ang awit ay ukol
kay Pamulinawen, isang magandang
babaeng may matigas na puso na
parang bato. Kahit gaano kasugid ang
katipan sa panunuyo ay hindi niya ito
pinapansin. Ang kantang ito ay mula sa
panahon ng Pre Spanish na tumutukoy
sa panliligaw at pag-ibig.
“Pagsusuri sa Ponolohiya,
Morpolohiya at Sintaks ng
Wikang Ilokano”
Bilang sa Wikang Ilokano

1-Maysa 6-Innem
2-Duwa 7-Pito
3-Tallo 8-Walo
4-Uppat 9-Siyam
5-Lima 10Sangapulo
“Pagsusuri sa Ponolohiya,
Morpolohiya at Sintaks ng
Wikang Ilokano”
Kasaysayan
Kasaysayan ng Wikang Ilokano
Ayon kay Edbern et al. (2021),tinatayang
186 na mga wika ang pumapaloob sa
bansang Pilipinas, dalawa (2) rito ang
tuluyan nang hindi napaunlad at unti-
unting nawalan ng gamit. Mula sa mga
bilang na ito, isa ang wikang Ilokano sa
patuloy na nagpapadaloy sa lahi ng
bansa at kabilang sa pangunahing wika.
 Kasaysayan ng Wikang Ilokano
Ang Iloko (Iloku, Iloco, maaari ding Ilokano o Ilocano) ay
isa sa mga kinikilalang pangunahing wika ng Pilipinas, at
ikatlo sa wikang may pinakamaraming gumagamit.

Ang salitang Ilokano ay nagmula sa dalawang salita, I na

ang ibig sabihin ay “nagmula”, at looc na may ibig sabihin
na “baybay” o “bay”. Kilala rin sa tawag na “samtoy” ang
mga Ilokano, na nagmula sa pariralang “sao mi ditoy” na
ang ibig ipakahulugan ay “aming lengguwahe rito”.
 Kasaysayan ng Wikang Ilokano
Itinuturing na ang Ilokano ay bahagi ng isang wikang
Awstronesyo na ginamit o ginagamit sa bansang Taiwan, Malay
Peninsula, Myanmar at mga may kaugnayan sa wikang Malay
(Indonesian at Malaysian), Hawaiian, Samoan at iba pa.
Tinatayang 9.31% ng populasyon ang nagsasalita nito sa
bansang Pilipinas o may katumbas na 7.7 milyong indibidwal. Ito
ang siyang Lingua Franca ng mga nasa Hilagang Luzon, at
dominanteng wika ng Abra, Cagayan, Ilocos Norte, Ilocos Sur.
Ginagamit din ito sa lugar ng Babuyan Island, CAR (Cordillera
Administrative Region), Mindoro at sa kalat na bahagi ng Visayas
at Mindanao.
 Kasaysayan ng Wikang Ilokano
Mga karagdagan;
Ang pinakaunang pangkat etniko na napadpad sa Hilagang
bahagi ng Amerika.
Itinuring na pinakamatandang wika sa Pilipinas at mayroong
pinakamayaman at maunlad na bokabularyo.
ito ay ang Spanish System, na kung saan ang ginagamit ang
”c/q” sa pagbaybay ng salita sa halip na “k” na ginagamit sa
Tagalog System.

Halimbawa:
Spanish System - “Casta met ditoy daga”
Tagalog System - “Kasta met ditoy daga”
Kasaysayan ng Wikang Ilokano
Kultura
Vigan o itinuturing na “Intramuros ng Hilaga."
Ang pangunahing relihiyon na mayroong ang Ilocos ay
ang Katolisismo, ang may pinakamalaking sangay ng
simbahang Kristiyano at pinakamatandang institusyong
panrelihiyon sa mundo.
Kasaysayan ng Wikang Ilokano
Pagkain
Ang pinakasikat na lutong Ilokano ay ang Pinakbet.
Kasaysayan ng Wikang Ilokano
Hanapbuhay
Pagsasaka ang naging pangunahing hanapbuhay ng mga
Ilokano, ang pagtatanim at pag-ani ng mga palay, mais,
gulay, tubo, tabako at iba pang maaaring mapagkukunan ng
pagkain.
Ortograpiya
Ayon kay Grill (2019), ang ortograpiya ay ang
pagsasanay o pag-aaral ng tamang baybay ayon
sa itinatag na paggamit. Kung ito ay palalawakin,
ang ortograpiya ay maaaring sumangguni sa pag-
aaral ng mga titik at kung paano ito ginagamit
upang ipahayag ang mga tunog at bumuo ng mga
salita. - Ben Johnson (1600s).
Bilang ang Ilokano ang pangatlo sa mga wikang
sinasalita sa buong Pilipinas ay malaki ang
ginagampanan nito sa buhay ng maraming mga
taga-pagsalita lalong-lalo na ang mga taga-
pagsalita sa Ilokano o Ilocano speakers. Ito ay
ginagamit nang malawakan sa lente ng medya,
gobyerno, bahay at kahit saan maliban na lamang
sa paaralan dahil Filipino at Ingles ang ginagamit
dito.
Ayon kay Almario, Pambansang Alagad ng Sining sa Panitikan at
tagapangulo ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF),
kinakailangan ng wastong paghahanda para sa pagtuturo ng
Mother Tongue Based-Multilingual Education (MTB-MLE), sa
paglulunsad ng Ortograpiyang Ilokano sa Kagawaran ng
Edukasyon (DepEd). Dagdag pa niya, nawawala ang
contextualization na bunga ng pagmamadali. Mainam sanang
mabigyan ng panahon ang mga kaguruan na mapahusay pa ang
kanilang kaalaman sa mother tongue na kanilang ginagamit sa
pagtuturo. Binigyang-diin pa ni Almario na ang pagsasagawa ng
ortograpiya sa bawat wika sa Pilipinas ay hindi layunin na baguhin
ang nakagisnang gamit nito. Ang layunin nito ay upang madaling
matutong bumasa at sumulat ang mga bata. (Soriano, 2018)
Ayon kay Delima, na siyang kinatawan ng wikang Ilokano
ng KWF, nawawala na ang kamulatan ng kabataan sa
kanilang ninunong wika dahil na rin sa kakulangan ng
pagtuturo nito. Dagdag pa niya, nakalulungkot na ang
kabataan natin na walang malay, mali ang natututuhan
kung wala silang gabay na katulad ng ortograpiya na
disenteng nakalimbag, na mapagkukuhanan ng
karungunan ng mga kaguruan. Hindi uunlad ang mga
wika sa Pilipinas kung hindi ito makasasabay sa
pagbabago ng panahon. (Soriano, 2018)
Ayon kay Garma, na siyang direktor ng DepEd
Rehiyon I, kaakibat ng paglinang ng wika ang
pagmulat ng kamalayan sa kultura. Kung gusto
nating palakasin at pagtibayin ang sariling wika
ng bawat rehiyon, kailangan pa rin natin itong
iugnay sa kultura, sa kamalayan at kamulatan.
(Soriano, 2018)
Kur-itan script sa Ilokano
Alpabeto ng Ilokano at pagbigkas
Alpabeto ng Ilokano
Alpabeto ng Ilokano
Alpabeto ng Ilokano

ngipen
Alpabeto ng Ilokano
Ponolohiya
Ang wikang Ilokano ay mayroong 21
ponemang segmental na binubuo ng
katinig at patinig na: /a, b, c/k, d, e,
ë, g, h, l, m, n, ng, o, p, r, s, t, u, w, y/.
Tsart ng Segmental ng Ponemang
Patinig ng Ilokano
 Tsart ng Segmental ng Ponemang
Patinig ng Ilokano

a. Malayang nagpapalitan ng ponema ang

patinig na o at u sa huling pantig ng isang salita
maliban na lamang sa ibang mga salitang hiram.
Halimbawa:
· Danúm /da.’nom/ - tubig
· Ubíng /u.’beng/ - anak
 Tsart ng Segmental ng Ponemang
Patinig ng Ilokano
b. May pagkakataon na nasa iisang salita ang patinig
o at u na nasa magkaibang puwesto, ngunit
kinakailangan na hindi ito maipagpait ng puwesto
dahil mag-iiba ang kahulugan nito.
Halimbawa:
· Posó- isang uri ng makinang nagpapagalaw ng
isang likido.
· Púso- isang organong muscular
 Tsart ng Segmental ng Ponemang
Patinig ng Ilokano

c. Nagiging malapatinig ang i, o, u kung ito ay

sinundan ng isang katinig at sinundan muli ng isa
pang patinig. Sa kaso ng patinig na i at bago naman
ang a, i, at e sa kaso ng mga patinig na o at u.
Halimbawa:
· Biág- buhay
· Duá- dalawa
Tsart ng Segmental ng Ponemang Katinig ng Ilokano
Klaster
Ang Ilokano ay nanghihiram din ng mga salitang
walang katumbas na salin. Ito ay hiram sa Kastila
katulad na lamang ng: plano, bangko, istorya.
Ngunit may mga katutubong salita na likas na
klaster
Iba pang halimbawa:
· Kwarta
· Nyiwat- bibig
· Adyayen- doon
Diptonggo
Ang diptonggong /ei/ ay mayroong pagkakaiba sa /ai/ ng
katutubong salita. Ang ibang mga salita ay nagmula sa
Espanya at Ingles. Ang mga halimbawa ay si reyna
/'rei.na/, (mula sa Espanyol na reina, reyna) at treyner
/treiner/ (tagapagsanay). Ang diptonggo /oi/ at /ui/ ay
maaaring mapalitan ng /o/ na isang allophone ng /u/ sa
panghuling pantig. Kaya, apúy Ang (sunog) ay maaaring
bigkasin /e.pui/ at baboy (baboy) ay maaaring bigkasin
/Ba.bui/.
Malayang nagpapalitan
nagpapalitan ang e at i sa Iloko: lalaki-
lalake
ang o at u: okis-ukis
sa ilang pagkakataon, malayang
nagpapalitan ang b at g: subkar-sugkar
ang k at t: allingek-allinget
Ponemang Suprasegmental ng Wikang
Ilokano
Ang diin (stress) ay nagpapakita ng pagbabago sa
wikang Ilokano. Sa pagbabago nito, ito rin ay
nagdudulot ng pagbabago sa kahulugan.

Halimbawa:
· Bádang - 'upang tumulong; tulungan; para tumulong
· Badáng - isang uri ng bolo na walang kabuluhan at
mas maikli
Ayon kay Rubino (1997), siya
ay nagkaroon ng
detalyadong pagsasalaysay
patungkol sa diin (stress) ng
wikang Ilokano.
Ang bawat salitang ugat ay nagdadala ng pinagbabatayan na diin sa
alinman sa posisyon: pangalawa sa huli (penultimate) o ikatlo mula sa
huling pantig ng isang salita (antepenultimate). Sa affixation, ang diin ay
maaaring ilipat ang isang pantig alinman sa kaliwa o sa kanan. Maaari din
itong manatili kung nasaan ito, depende sa mga kapaligiran.

a. Paggalaw sa Kanan
Halimbawa (pagbabago ng diin)
· ka- + láwa + -en = kalawáen – palawakin
· in- + ínut + -en = in-inúten - gawin nang paulit-ulit
Halimbawa (walang pagbabago)
· paltíng + -en = paltíngen - to cut, sever and stem
· rabsút + -en = rabsúten - to snatch
 Ang diin ay nagpapalipat din ng isang pantig sa kanan na may panlapi
kung ang diin na patinig ay pinangungunahan ng isang geminate
consonant o doble mga katinig sa isang salita. Ito ay nangyayari sa ilang
mga salitang ugat na nagsisimula sa patinig na i.

Halimbawa (pagbabago ng diin)

· ikkát + -en = ikkatén – alisin
· annád + -an = annadán - mag-ingat sa
Halimbawa (exceptions)
· nag + istáy + -an. = nagistayán – halos
· pa- + imbág + -an = pagimbagan - interes, benepisyo
Mga nagtatapos sa patinig maliban sa a, ang panlapi ay nagtataglay ng diin.
Halimbawa:
· punnó + -en = punnuén - punan
· ka- + ási + -en = kaasián - maawa sa
b. Paggalaw sa Kaliwa
Amá = ni Áma
Sa isang. = ni Ína
c. Kayarian ng pantig.
Orthographic Phonetic
Transkripsyon ng
Representasyon
balasang /ba.la.saN/
Ang mga salitang Ilokano (pangngalan, pandiwa, pang-uri) ay di- o
polysyllabic. Tanging ang mga salitang may tungkulin (mga pang-ugnay,
pang-ukol, atbp. tulad ng nakilala din sa “marahil, marahil,” ti “ng”) ay
maaaring maging monosyllabic.

d. Gemination.
Ang Ilokano ay isang mamahaling wika. Ang lahat ng
mga katinig, maliban sa glottal stop ay maaaring
geminated. Maraming mga salitang Ilokano ang likas
na hiyas.
Halimbawa:
· duayya – lullaby
· innem - anim
Morpolohiya
 a. Mga Uri ng Morpema
1. Morpemang Ponema
Ang ponemang /a/ at /o/ na ginagamit din upang tukuyin ang
kasarian ng pangngalang tao sa wikang Filipino ay taglay rin ng
wikang Iloko.

Insyong
 a. Mga Uri ng Morpema
1. Morpemang Ang /k/ ay
Ponema: nangangahulu
Ang morpemang gang pag-aari
binubuo ng ko at /m/ na
isang ponemang pag-aari mo
/k/ at /m/ na ay maaari
nangangahulug lamang sa
ang pag- aari ay mga salitang
mapapansin nagtatapos sa
tangi sa Iloko. patinig.
 a. Mga Uri ng Morpema
2. Panlapi
Ang panlaping “-na” ay nangangahulugang mayroon.
Ayon sa pananaliksik, tulad ito ng “ma” sa wikang Filipino.
Napintas (mayroong ganda)
Napudaw (may kaputian)
Nabanglo (may bango)
·Nasam-it (may tamis)

Ang “–ag” sa Iloko ay katumbas ng “–um sa Filipino na

nagsasaad ng kilos.
b. Mga Bahagi ng Pananalita

Pangngalan

Dalawang Uri ng Panggalan

a. Pantangi
b. Pambalana
 b. Mga Bahagi ng Pananalita
Isa sa maipagmamalaking kakayahan ng Iloko ang lumikha at bumuo
ng plural na pangngalan sa pamamagitan ng pag-uulit ng ilang bahagi
ng salitang ugat.
Pang-uri Tatlo ang kasunduan ng pang-uri sa Iloko.

Kung titingnan, mapapansin na may ilang pag-uulit sa ilang bahagi

ng positive kapag naghahambing comparative. Sa kabilang banda,
inuunlapian lamang ng –ka at hinuhulapian ng –an ang positive
kapag gumagawa ng superlative na pang-uri.
May prominal na pang-uri ang Iloko tulad ng Ingles.
Panghalip

Ang mga panghalip panaklaw sa Iloko ay: datao, uray siasino,

ani, aniaman at panghalip pananong naman tulad na lamang
ng: kaano, sino, anya, apay, intoy, mano, taga-ano, kasano.
Pang-abay
a. Affirmation at Negation
Pang-abay
b. Lugar
Pang-abay
c. Oras
Pang-abay

d. Pamamaraan
at Sukat
Pang-abay

d. Pamamaraan
at Sukat
 Pandiwa
a. Aspektong Imperpektibo o b. Kasalukuyang isinasagawa
Pangkasalukuyan ang kilos (progressive tense)
Pandiwa
c. Aspektong Naganap o Perpektibo
“Pagsusuri sa Ponolohiya,
Morpolohiya at Sintaks ng
Wikang Ilokano”
Panuto: Hanapin ang salin ng wikang Filipino (Hanay A) sa wikang Ilokano
(Hanay B). Pag-ugnayin ang dalawa.

HANAY A: HANAY B:
1. Umaga A. Kwartak
2. Sampu B. Napintas
3. "Aming lengguwahe rito" C. Napudaw
4. Palawakin D. Bigat
5. Pera ko E. Sadiay
6. Maganda F. Sao mi ditoy
7. Magkano G. Adda
8. Maputi H. Sangapulo
9. Doon (malayong-malayo) I. Sagmamano
10. Meron J. Kalawáen
“Pagsusuri sa Ponolohiya,
Morpolohiya at Sintaks ng
Wikang Ilokano”
Sa aspektong imperpektibo, ginigitlapian
lamang ng “–um” ang salitang-ugat, sa
ilang pagkakataon. Gayunpaman, may
ilang pagkakataon na maaaring gamitin
ang “–ag” bilang unlapi upang maipakita
na ang kilos ay kasalukuyang isinasakilos.

Halimbawa: agdawat, agkali

Ipinapakita naman ang panggitlapi ng “–um” at
pag-uulit ng ilang bahagi (maaaring unang apat,
tatlo,dalawa at ponemang salitang- ugat) na ang
kilos ay kasalukuyang ginagawa.

May ilang pagkakataong inuunlapian lamang ng “–

ag” ang salitang ugat saka lamang isisingit sa gitna
ang inulit na mga ponema.

Halimbawa: agdawdawat, agsisikdol, agbasbasa

 c. Mga Pagbabago ng Salita

Dahil sa pagpapadulas ng pagsasalita nagkakaroon

ng pagpapaikli. Ang pang-abay na laeng ay nagiging
“la” kung may sumusunod na salita (awan la ti
mayat), (kas la tao). Natatanggal ang unang titik –I sa
itoy, itay, idi, ita at idi kung may sumusunod sa salita
(adda toy balay, adudat ta silëd, tay pay lang, di
kalman). Ang ngarud ay nagiging –ngad (di ka ngad
maragsakan).
Sintaks
Sintaks
Ito ay tumutukoy sa
pormasyon ng mga
pangungusap gayon din
ng tuntuning gramatika
Parilala at Sugnay
 Ayos ng Pangungusap
Karaniwan - nauuna ang panaguri bago ang paksa.
Mapapansin ang ganitong banghay.

hal. Naimas ti pinakbët

 Ayos ng Pangungusap
Di-karaniwan - nauuna ang paksa bago ang panaguri.
Mapapansin sa ganitong banghay:

hal. Ti pinakbët kët naimas

.
Upang maunawaan kung paano nagkakaiba-iba ang
wikang Ilokano at Tagalog, inihambing ang parehong
parirala sa wikang Ingles, Ilokano at Tagalog:
Mga Tala:
Ang patinig na /O/ ay ginagamit sa mga
katutubong salitang Ilokano lamang sa huling
pantig ng salita
Kung may pandiwang panlapi, gayunpaman, ang
/o/ ay magiging /u/
hal:
agluto (magluto), agdalos (maglinis).
aglutoka (ikaw ay magluto), agdaloskami (kami ay
naglilinis)
Mga Tala:
Ang mga salitang lutuen (lutuin) at pilien
(piliin) ay nagbibigay ng padron para sa
mga pagkakasunod-sunod ng patinig
kung saan ang /u/ at /i/ ang mga unang
patinig.
Mga Tala:
Karaniwang hindi ginagamit ang mga accent
mark sa nakasulat na Ilokano, ngunit dahil
makabuluhan ang posisyon ng diin sa isang salita

hal:
apo (term of respect), apo (grandchild)
 Paksa-Panaguri
(subject-predicate)

Ang aking apelyido (paksa) ay Padecio

(panaguri)
Padecio (panaguri) ti apelyidok. (paksa)
Pandiwang tagapag-ugnay
(linking verbs)

Sa Ilokano, walang pandiwang tagapag-ugnay

Harvy ti naganko. (Ang pangalan ko ay
Harvy.)
 Possessors
aso ni Florida
ti o ni
aso ti Amerikano - pangngalang pambalana
(common noun)
aso ni Florida - personal na pangngalan (personal
noun)
Nanangko (nanay ko)
Iisang salita bilang pangungusap
(single word as a sentence)

Maestro-ak (Ako ay isang guro)

Estudianteka (Ikaw ay isang
mag-aaral)
 Prefixes and Suffixes
Taga- (tao mula sa)

Ag-
takder (tumayo) -> (to stand up), -> Agtakderka!
(Tayo!)
sapatos (shoes), -> agsapatos (magsuot ng sapatos),
-> Agsapatoska! (Magsuot ka ng sapatos!).
 Pangmaramihan
(plural)
-ag at -da

hal.
Agam-ammo da Harvy ken Big John. (Harvy and Big John
know each other. / Kilala nina Harvy at Big John ang isa't isa.)
Dagiti estudiante. (The students know each other. /
Magkakilala ang mga estudyante.)
 Panghalip
(pronouns)

Sika (ikaw) ay limitado sa iisang tao lamang

Ang dakayo (ikaw) ay karaniwang
ginagamit para sa maramihan
 Negatives

saan

Saanka nga Amerikano. (Hindi ka isang

Amerikano.)
Saanka nga Amerikano? (Hindi ka ba
Amerikano?)
 Pag-iral
(existence)

adda (there is / meron)

awan (there is none / wala).
 Mga salitang

magkakatulad sa Wikang

Ilokano at Wikang

Filipino
Mga salitang magkakatulad sa Wikang

Ilokano at Wikang Filipino

Utong
Ang Utong ay ang wikang Ilokano para sa long
beans. Ngunit sa mga nagsasalita ng wikang
Filipino, ang ibig sabihin ng utong ay hindi long
beans, sa halip ito ay bahagi ng katawan. Utong
(nipple)
Mga salitang magkakatulad sa Wikang

Ilokano at Wikang Filipino

Tawa
Ang Tawa ay ‘laughter’ sa wikang Ingles at
maaaring tumutukoy sa ‘halakhak’ sa wikang
Filipino. Ngunit kung makaririnig ng Ilokano na
sinasambit ito, ang tinutukoy nilang 'tawa' ay
bintana o durungawan.
Mga salitang magkakatulad sa Wikang

Ilokano at Wikang Filipino

Umay
Ang umay ay may kinalaman sa pagpunta sa isang
lugar patungo sa isa pang lugar. Maaaring
tumutukoy rin ito sa paglapit. Ito ay may
kaparehong baybay sa wikang Filipino na umay, na
ang ibig sabihin ay nagsasawa na sa pagkain ng
pareho o paulit-ulit na pagkain.
Mga salitang magkakatulad sa Wikang

Ilokano at Wikang Filipino

Bigat
Maaaring linlangin ng salitang ito ang mga nagsasalita ng
wikang Filipino na nag-aakalang ang bigat ay may
kinalaman sa timbang. Ngunit iba ang kahulugan nito sa
wikang Ilokano. Ang ibig sabihin nito ay "pagkatapos ng
araw na ito" (bukas). Ito rin ay ginagamit sa pagbati na
nangangahulugang "umaga". Naimbag nga bigat ("Good
morning").
Mga salitang magkakatulad sa Wikang

Ilokano at Wikang Filipino

Sabong
Maaaring naiisip mo ang mga tandang o mga manok na
panabong o pinagsasabong (cockfight). Sa wikang
Ilokano, ang sabong ay salitang Ilokano na ang ibig
sabihin ay 'bulaklak'. Kaya sa susunod na magsabi ang
isang Ilokano ng 'Napintas dagitoy sabong', mababatid
mo na ang tinutukoy niya ay ang mga magagandang
bulaklak at hindi sabong o cockfight.
Mga salitang magkakatulad sa Wikang

Ilokano at Wikang Filipino

utut
Ang utut ay isang wikang Ilokano na maaaring
ika’y mapangiti, mapapatawa, o mapapatakip
ng ilong kapag ito man ay iyong narinig. Ang
utut sa wikang Ilokano ay nangangahulugang
'daga'.
Mga salitang magkakatulad sa Wikang

Ilokano at Wikang Filipino

Bayag
Ang bayag ay marahil isang salita na
tumutukoy sa ari ng lalaki sa wikang Filipino.
Ang salitang ito sa wikang Ilokano ay 'mabagal
o napakatagal'.
Mga salitang magkakatulad sa Wikang

Ilokano at Wikang Filipino

apa
Hindi ito tumutukoy sa hugis-kono na wafer na
nilalagyan ng ice cream na tinatawag na 'apa' sa
wikang Filipino. Sa wikang Ilokano, ito ay
nangangahulugang, 'away'(quarrel/brawl/fight).
Mga Manunulat
 Mga Manunulat
Pedro Bukaneg
Siya ang kinikilalang
Ama ng Panitikang
Iloko.
Itinuturing na Francisco
Balagtas ng mga
Ilokano.
 Mga Manunulat
Leona Florentino
Tinaguriang unang
makatang babaeng
Pilipino at mabuting ina
ni Isabelo Delos Reyes.
Ina ng Panitikan para sa
Kababaihan.
 Mga Manunulat
Isabelo de los Reyes
Anak ni Leona
Florentino
 Mga Manunulat
Jose Bragado
Pangulo ng GUMIL
Filipinas “Gunglo dagiti
Mannurat nga Ilokano
iti Filipinas, Inc. (1968).
 Mga Manunulat
Claro Caluya
Siya ay isang Makata at
Nobelista
Tinaguriang Prinsipe ng
Makatang Ilokano.
Mga Kilalang
Panitikan
Mga Kilalang Panitikan

Biag ni Lam-ang
 Mga Kilalang Panitikan
Biag ni Lam-ang
isang epikong tula ng mga Ilokano mula sa rehiyon ng Ilocos
sa Pilipinas. Sinalaysay at sinulat sa orihinal na wikang
Ilokano, pinapaniwalaang na pinaghalong gawa ito ng iba't
ibang mga lumilikha ng tula na pinasa sa pamamagitan ng
mga salinlahi, at unang sinulat noong 1640 ng isang bulag na
manunulat na si Pedro Bucaneg.
Karagdagan ay ang mga sumusunod;
Pasion de Nuestro Señor Jesucristo (1621)
Sumario de las Indulgencias de la Santa Correa (1719)
"Castora Benigna" (bago ang 1884)
 Mga Kilalang Panitikan
Dagdag pa rito ang natatanging panitikang Iloko. Ang kanilang
panulaan ay may iba’t ibang uri at anyo. Pangunahin na rito ang
dungaw at dallot.

Dung-aw - ito ay inaawit ng mga Ilokano bilang papuri sa isang

yumao. Isinasaad nito ang mabubuting nagawa ng namatay
noong siya ay nabubuhay pa. Isa rin itong paraan upang
mailabas ang saloobin at gumaan ang pakiramdam ng
namatayan.
Dallot - Ito ay tradisyonal na pagtula o pag-awit sa isang kasalan at
karaniwang nahihinggil sa pag-ibig. Karaniwan itong sagutan sa
pagitan ng babae at lalaki.
Mga Kanta
 Mga Kanta
Ang mga sumusunod ay ang mga kantang Ilokano:
Pamulinawen (Stone hearted lady)
Manang Biday (Older Sister Biday)
Naraniag a Bulan (Shiny Moon)
Ti ayat ti maysa nga ubing (For the love of a child)
No duaduaem pay (If You Still Doubt-Serenade)
Kantang
may
salin
sa
Wikang
Filipino
Mga Kilalang
Personalidad at
Artista
 Mga Artista
Vice Ganda
Kilala rin bilang Jose
Mari Viceral, isang
Pinoy na komedyante
at host. Ang kaniyang
ina ay isang Ilokana na
nagmula sa La Union.
 Mga Artista
Liza Soberano
Isang Filipina-American
model at aktres ng ABS-CBN
at Star Magic. Ang kaniyang
ama at mga ninuno ay
Ilokano mula sa Sta. Maria,
Ilocos Sur, Pangasinan, at
Baguio City.
 Mga Artista
Daniel Padilla
Isang Pinoy aktor. Ang
kaniyang lola sa ama ay
Ilokana.
 Mga Artista
Anne Curtis
isang pinay aktres at host.
Ang kaniyang ina ay Ilokana
na mula sa Pangasinan.
 Mga Artista
Darren Espanto
isang Pinoy na mang-aawit.
Ang kaniyang mga
magulang ay Ilokano na
mula sa Nueva Viscaya.
“Pagsusuri sa Ponolohiya,
Morpolohiya at Sintaks ng
Wikang Ilokano”
Agyamanak, Pakada!
(Maraming salamat,
paalam!)