MGA PAG-AARAL SA

BARAYTI AT
BARYASYON NG
WIKANG FILIPINO

Inihanda ni : Steffanie D. Valiente

NILALAMAN
ANG
LINGGUWISTIK
O AT
01 HEOGRAPIKON 02 ANG WIKA
G VARAYTI SA DIYALEKTO
PILIPINAS

03 BILANG
LINGUA FRANCA
 NILALAMAN
ANG AMBAG SA
SALITANG ANG AMBAG SA
IBALOY/IBALOI, SA SALITANG ILOKANO
04 ATING WIKANG 05
SA ATING WIKANG
PAMBANSA PAMBANSA

AT ANG IBANG PANG WIKA

06 SA PILIPINAS
 01

ANG LINGGUWISTIKO AT
HEOGRAPIYONG VARAYTI SA
PILIPINAS
Ano Ang Lingguwistiko at heograpiyong Varayti sa Pilipinas?
 ANG LINGGUWISTIKO AT
HEOGRAPIYONG VARAYTI SA
PILPINAS

ay tumutukoy sa iba't ibang mga

wika at dialekto na ginagamit sa
iba't ibang bahagi ng bansa.
 Lingguwistiko Varayti
• Ang Heograpikong lokasyon ng mga speech
community (o mga lugar kung saan ginagamit ang
mga partikular na wika) na maaaring nahihiwalay ng
isang anyong tubigan o kabundukan, at

• Language boundary dulot ng migrasyon o paglilipat

ng komunidad sa ibang lugar marahil dala ng isang
mapinsalang kalamidad o giyera, o ang unti-unting
pagsasama ng dalawang dating magkahiwalay na
komunidad.
 Lingguwistiko at Heograpikong
• Ang Pilıpıinas ay mayaman sa wika.
• Mayroon itong mahigit sa 100 wika at mahigit 400 diyalekto.

• Batay sa heograpikong lokasyon, nahahati sa tatlong

malalakinng grupo ang mga wika sa Pilipinas:

Ang Northern Philippine, Meso-Philippine, at Southern

Philippine groups.
• Kabilang sa Northern Philippine group ang
Cordilleran subgroup, na kinabibilangan ng mga
wikang Dumagat, Northern Cordilleran, Ilokano,
Central Cordilleran, at Southern Cordilleran

• Ang Meso-Philippine group ay binubuo ng North

at South Mangyan, mga wika sa Palawan,
Central Philippine, na kinabibilangan ng
Tagalog, Bikol, Bisaya, at mga wika sa East
Mindanao.

• Ang mga wikang Subunon, Danao, at Manobo

ang bumubuo ng Southern Philippine group.
• Ang pisikal o heograpikong anyo
at language boundary ay hindi
lang nagreresulta sa pagkakaiba
ng mga wika ngunit pati rin sa
pagkakaroon ng mga diyalekto.
 Ang Lingguwistiko at Heograpikong varayti sa Pilipinas
Aspeto ng Lingguwistika
 Ang Pilipinas ay mayroong
higit sa isang daang
natatanging lokal na mga
wika. Ang ilan sa mga ito ay
Tagalog, Bisaya, Cebuano,
Ilocano, Hiligaynon Ilonggo,
Bicol, Waray, Maguindanao,
Kapampangan, at
Pangasinan.
Heograpikal na Aspeto
 Ang bawat rehiyon o probinsya sa
Pilipinas ay mayroong kanya-kanyang
dominanteng wika o dialekto na
ginagamit.
Halimbawa: Ang Tagalog ay pangunahing
ginagamit sa Kalakhang Maynila at mga
karatig na probinsya, samantalang ang
Cebuano ay pangunahing ginagamit sa
Kabisayaan at Mindanao
 02

WIKA AT DIYALEKTO
Ano Wika at Diyalekto?
 WIKA AT
DIYALEKTO
“Mutual
intelligibility" “Speech Variety”
 Ayon sa mga dalubhasa sa  Kapag ang dalawang tao
wika o lingguwista, ang ay nag- usap sa magkaiba
batayan ng pagkakaiba ng
wika at diyalekto
 03

WIKANG FILIPINO BILANG

LINGUA FRANCA
Ano Wikang Filipino bilang Lingua Franca?
Wikang Filipino Bilang Lingua Franca

 Sa gitna ng pagkakaroon ng mga varayti ng

wika sa Pilipinas, kailangan ng isang
wilkang magbubuklod sa mga Filipino at ito
ay ang wikang Filipıno.

 Ang wikang ginagamit dito ay Filipino, ang

wikang pambansa.

 Ang pagpili nito bilang pambansang wika ay

nakabatay sa dalawang Ayon sa 1973
Constitution, "Ang Batasang Pambansa ay
gagawa ng mga hakbang tungo sa
pagdevelop at pormal na pag-adap ng isang
komon na wikang pambansa na kinikilalang
Filipino
ANG WIKANG FILIPINO BILANG LINGUA
FRANCA

" Ayon naman sa 1987

Constitution, “Ang wikang
pambansa ng Pilipinas ay Filipino

• Ito ang pambansang lingua

franca, ang wikang ginagamit
sa buong Pilipinas bilang
midyum ng interaksiyon ng
mga Filipinong magkaiba ang
katutubong wika.
HALIMBAWA NG FILIPINO BILANG LINGUA-FRANCA

 Ayon sa tala ng manlalakbay noong Mayo

19, 1991 sakay ng Batel sa Dagat Sulu:

S: Taga-Palawan, nanagbakasyon o may

nilakad sa Maynila o sa kani-kanilang lugar
(sa Bataan galing ang isang pamilya).
-Kislot ng isang pasahero sa isang kakilala: “Narito ka rin pala. Hindi kita
napansin,a!
Ngayon laang!”

-Naghuhuntahan ang dalawang ina: “Ang anak ko, narses na. Nagriribyu na nga
siya.”
Sapagkakita sa bulas na dalagita: “Maliit lang dati itong si Maymay. Nabili sa
amin ng kendi. Ngayon nagdamulag na.

-Kumpara sa eroplano, siyempre mas mura rito.

Pupunta ka pa sa Puerta Princesa, anghaba ng biyahe panorte,” banggit naman
ng isa.

-Pumatak ang ulan at hindi mapakali ang nakahiga sa dulong bahagi. Tanong
ngnakamasid: “Naulan pa. Natulo ba diyan?
• Samantalang nililinang ito,
dapat payabungin at
pagyamanin pa salig sa
umiural na wika sa Pilipinas
at sa iba pang wika.

• " Ito ay ibinatay sa wikang

Tagalog at iba't ibang wika
sa Pilipinas kasama na ang
impluwensiya ng mga
dayuhang wika. Wikang
Pilipino ang unang tawag sa
wikang pambansa
 04

ANG AMBAG NA SALITANG

IBALOY
Ano Ang Ambag na salitang Ibaloy?
ANG AMBAG NA SALITANG
IBALOY
Ang Ibaloi, na binabaybay ding Ibaloy ay isa
sa mga taong indihena (katutubo) o mga
pangkat etniko sa Pilipinas na kapag
ipinagsama-sama ay kilala bilang Igorot.

Sila ay naninirahan sa kabundukan ng

gitnang bahagi ng Cordillera sa Luzon.

Mayroong limamput-limang libong Ibaloi at

karamihan sa kanila ay matatagpuan sa
timog bahagi ng probinsya ng Benguet.

Ang kanilang lenggwahe ay “Nabaloi”

MGA HALIMBAWA NG SALITANG
IBALOY
 ANG SALITANG IBALOY

• Ang wikang Ibaloy ay malapit na may kinalaman sa lenggwahe ng

taga-Pangasinan na kung saan ito ay sinasalita ng karamihan sa
mga taga Sentral at Timog ng Benguet at ng kanlurang Nueva
Vizcaya. Ang mga dayalektong nabibilang dito ay ang Daklan,
Kabayan, at Bokod.

• Ang ponemang Ibaloi ay katulad sa mga ibang wika sa Pilipinas.

Marami sa mga uri ng pananalita ng mga Ibaloy ay kadalasang
makikita sa mga titik na /f/, /dz/ at /v/. Ito ay kadalasang naririnig
sa mga lugar ng La Trinidad Valley at mga kalapit na lugar, ngunit
naririnig din naman sa iba pang mga lugar sa komunidad.
 Halimbawa:

IBALOI/IBALOY TAGALOG
Safay Sana
Khavot Dahilan
Duvong Mundo
Kaduvong Sombrero
Avig Sumpa
 Halimbawa:

IBALOI/IBALOY INGLES
Mapteng ja safa Good Morning
Mapteng ja mashem Good Afternoon
Mapteng ja davi Good Evening
 05

ANG AMBAG SA SALITANG ILOKANO SA

ATING WIKANG PAMBANSA
Ano Ang Ambag sa salitang Ilokano sa Wikang Filipino ?
ANG AMBAG SA SALITANG ILOKANO SA
ATING WIKANG PAMBANSA

• Ang Iloko (o Iluko, maari ring Ilokano o Ilocano) ay isa sa

mga pangunahing wika ng Pilipinas.

• Ito ang wikang gamit (lingua franca) ng halos kabuuan ng

Hilagang Luzon lalo na sa rehiyon ng Ilocos, sa lambak ng
Cagayan at sa maraming bahagi ng Abra at Pangasinan.

• Marami ring mga nagsasalita ng Iloko sa Nueva Ecija, Tarlac,

Mindoro at sa ilang lalawigan sa Mindanao.
ANG AMBAG SA SALITANG ILOKANO
SA ATING WIKANG PAMBANSA
• Tinatayang may mahigit 9 milyong gumagamit
ng wikang Iloko sa Pilipinas.

• Ang katawagang Iloko at Ilokano ay walang

kaibahan kung ang wikang Iloko ang tinutukoy.

• Ang tanging kaibahan nito ay ang wika o salita

at ang taong gumagamit ng wika o ang
katutubong nagsasalita.
 LUZON

LUZON
- Kanlurang Ilokano (Western Ilocano) - salitang
malalim na Ilokano, at sinamahan ng
Pang-galatok (Pangasinense)
- Rehiyon ng Ilocos (rehiyon1)
• Ilocos Norte – 98%
• Ilocos sur – 97%
• La Union – 96%
• Pangasinan – 90%
 LUZON
Gitnang Ilokano (Central Ilocano) – salitang
mayroong halong Igorot, Bontok at Apayao,
ngunit Balarila ng wikang Ilokano.

- Lambak ng Cagayan (rehiyon 2)

• Lalawigan ng Cagayan – 89%
• Lalawigan ng Isabela – 88%
• Lalawigan ng Nueva Vizcaya – 87%
• Lalawigan ng Quirino – 86%
 LUZON

Timog Ilokano (Southern Ilocano) – salitang Ilokano na

mayroong salitang Kapampangan
at salitang Tagalog.
- Gitnang Luzon (rehiyon 3)
• Ilang bahagi ng lalawigan ng Aurora – 65% (Eastern Ilocano)
• Lalawigan ng Bataan – 55%
• Lalawigan ng Bulacan – 49%
• Lalawigan ng Nueva Ecija – 70%
• Lalawigan ng Pampanga – 52%
• Lalawigan ng Tarlac – 84%
• Lalawigan ng Zambales – 77%
Timog Katagalugan (Southern Tagalog) –
salitang Caveteño, Calambeño na nahaluan
ng wikang Ilokano.

- CALABARZON (rehiyon 4A)

• Lalawigan ng Cavite – 48%
• Lalawigan ng Laguna – 47%
• Lalawigan ng Rizal – 45%
Timog Katagalugan (Southern Tagalog) – salitang
Palawenyo, (Mangyan) Mindoro na
nahulaan ng wikang Ilokano.

- MIMAROPA (rehiyon 4B)

• Lalawigan ng Kanlurang Mindoro – 44%
• Lalawigan ng Silangang Mindoro – 43%
• Lalawigan ng Palawan – 40%
 MINDANAO
Chavacano, Bisaya (Western Cebuano) –
salitang may halong Chavacano
Zamboanga, at nahaluan ng wikang Ilokano
at kasama ang ka-Musliman.

• Tangway ng Zamboanga (rehiyon 9)

• Lalawigan ng Zamboanga Sibugay – 39%
• Lungsod ng Zamboanga – 38%
Bisdak, Bl’aan, Manobo, Muslim (Southern
Cebuano) – salitang mababaw na Bisaya
(Bisdak) at mahaluan ng wikang Ilokano at kasama
ang ka-musliman.
- SOCCSKSARGEN (rehiyon 12)

• Lalawigan ng Cotabato – 37%

• Lalawigan ng Sarangani – 36%
• Lalawigan ng Sultan Kudarat – 50 %
• Lalawigan ng Timog Cotabato – 35%
• Lalawigan ng General Santos – 33%
 06

AT ANG IBANG PANG WIKA

SA PILIPINAS
Ano Ang ibang pang Wika sa Pilipinas?
 Iba Pang Salitang Pangasinan Tungo sa
Pagpapayabong ng Wikang Filipino

● Ang wikang Pangasinan o Pangasinense ay

nasasailalim sa sangay Malayo-Polynesian ng
pamilya ng wikang Austronesian.

● Sinasalita ang Pangasinan ng higit pa sa

dalawang milyong tao sa lalawigan ng
Pangasinan, ng iba pang mga pamayanang
Pangasinan sa Pilipinas, at ng kapansin-pansing
bilang ng mga Amerikanong may
kanunununuang Pangasinan.
• Ang Pangasinan ang isa sa labindalawang
pangunahing wika sa Pilipinas.

• Ang kabuuang populasyon ng lalawigan ng

Pangasinan ay 2,434,086, ayon sa sensus ng
2000.

• Ang pinnapalagay na bilang ng mga katutubong

mananalita ng wikang Pangasinan ay 1.5 milyon.
 Salitang Kapampangan

• Ang wikang Kapampangan ay isa sa

mga walong pangunahing wika ng
Pilipinas. Ito ang pangunahing wika
ginagamit sa buong lalawigan ng
Pampanga at Timugang Tarlac, sa
Timugang bahagi ng kalagitnaang
kapatagan ng Luzon, karamihan nito ay
sumasailalim sa pangkat-etnikong
Kapampangan. Sinasalita rin ang
Kapampangan sa Hilagang- silangang
Bataan, pati na rin sa mga
munisipalidad ng Bulacan, Nueva
Ecija, at Zambales na pumapaligid sa
Pampanga.
 Iba Pang Salitang Pangasinan Tungo sa
Pagpapayabong ng Wikang Filipino

Tagalog Lucban

Ang Lucban ay isang ika-3 klaseng

bayan sa lalawigan ng Quezon, Pilipinas.
Ayon sa senso ng 2020, ito ay may
populasyon na 53,09.
 Sulyugan: Tagalog Mindoro sa
Komunidad Pangwika ng Bongabong

 Noong ika-17 siglo pa nang magsimulang

gumuhit ng kasaysayan ang bayan ng
Bongabong. Maraming haka-haka ukol sa
pinagmulan ng salitang Bongabong.
Pinaniniwalaang ito ay mulasa salitang
Mangyan na “binagao” na ang ibig sabihin
ay malakas na daluyong ng tubig.
MARAMING
SALAMAT!
svaliente15453@liceo.edu.ph
09978508570

CRÉDITOS: Esta plantilla para presentaciones es

una creación de Slidesgo, e incluye iconos de
Flaticon, infografías e imágenes de Freepik