AANHIN NINO YAN?

Ni Vilas Manwat
Salin ni Luwalhati Bautista
Si Nai phan ay isa sa mga sikat sa kapit-bahayan. Hindi dahil isa siyang mananayaw na angpaa y singgaan
ng saboy ng bituin; hindi rin dahil ginawa niyang bukod-tangi ang sarili salarangan ng pulitika o panitikan. Marahil,
ang kanyang talino sa pagsasangkap sa isangmasarap na luto ng sinangag ang kanyang naging tuntungan sa
kawalang-hanggan, pero kahithindi naging katangi-tangi ang nalalaman niya sa pagluluto, magiging tanyag pa rin
siya,dahil handa niyang pahintulutan ang kanyang mga parokayano sa walang limitasyong pangungutang.Mahilig
siyang mamigay ng matamis sa mga bata nang hindi naghahanap ng pera. Mangyari pang dahilan ito lagi para
magreklamo ang kanyang asawa, pero sasabihin niya: Ang dalawampung satang na halaga ng matamis ay hindi
ipinahihirap ng pamilya. Pag ang ThanKhun, isang mataas na opisyal na naninirahan sa may iskinita, ay gusto ng
isang masarap nakape, sasabihin nito sa anak: Magdala ka rito ng kape mula sa tindahan ni Nai Phan. Marami
siyang maglagay ng gatas; iisipin mong nag-aalaga siya ng baka para doon!Sa iskinita ding iyon naninirahan ang
isang lasenggo na hilig nang lumitaw sa kaninan attumula ng mga berso mula sa kwento nina Khun Chang at Khun
Phaen; makikinig si Nai Phannang taimtim ang atensyon.
Matapos magpalabas, hihingi ang lasenggo ng isang libreng basong tsaang may yelo, na malugod namang
ipagkakaloob ni Nai Phan, na may kasama pangdoughnut para kumpleto. Pag maulan, sasabihin ni Nai Phan sa mga
estudyanteng dalagita: Mga binibini, nahihirapan na kayo sa pagtatampisaw sa putik. Mula ngayon, pwede nyong
bitbitin ang inyong mgasapatos hanggang sa aking tindahan at doon nyo isuot. Lagi niyang binibigyan ang mga
itong malinis na tubig para panghugas ng paa.Pero eksakatong gabi-gabi, isasara niya ang kanyang tindahan.
Sasabihin sa kanya ng mgakaibigan niya, Dapat kang magbukas at magsilbi sa gabi; dyan maganda ang negosyo,
masmadali kang yayaman.Masayang tatawa si Nai Phan at sasabihin, Mas masarap matulog kaysa magpayaman
nangmabilis.Ang sagot na itoy may pinupukaw sa puso ng mga nakakarinig na mas mayaman kaysa kay Nai Phan,
pero hindi pa rin kuntento sa yaman nila, bagkus ay nagkukumagkag pangmagpundar ng mas malaki pang
kayamanan. Ang mga taong naninirahan sa iskinita, pauwi sa kani-kanilang bahay sa kalaliman ng gabipagkaraan ng
maghapong ginugol sa paghahabol ng pera, ay makatatanaw kay Nai Phan nanakahilig sa kanyang maliit na silyang
de-tiklop, kuntentong nakikipag-usap sa asawa. At maiisip nila sa kanilang sarili, Ang saya-saya nilang tingnan,
malayo sa paghahangad sakayamanan. Mas mabuti pa sila sa amin.Isang gabi ay nagpunta sa sinehan ang kanyang
asawa, at nag-iisia si Nai Phan. Papadilim naat naghahanda na siyang magsara ng tindahan nang mabilis na pumasok
ang isang kabataanglalaki.Anong maipaglilingkod ko sa inyo sir? Tanong ni Nai Phan. Sa halip na sumagot,
naglabas ngbaril ang estranghero at itinapat iyon sa puso niya. Hindi ito maunawaan ni Nai Phan, peronadaman niya
na hindi maganda ang mga pangyayari.Iabot mo ang salapi mo, marahas na sabi ng kabataang lalaki. Lahat! Kung
anuman meron ka. Mukhang patayan ang uso sa mga panahong ito; nagbabarilan ang mga tao sa ibat ibang dako
araw-araw.
Pag pinatay kita, wala nang ispesyal doon, at pag napatay mo ako, hindi narin masyadong nakapagtataka,
kaya bilisan mo na. pag hindi ko nakuha ang salapi,patitikimin kita ng mga bala.Hindi nanginig si Nai Phan.
Kalmante siyang nakatayo at sinabi niya sa tinig na parangnakikipag-usap lang; Ibibigay ko sayo ang pera, pero
hindi dahil sa baril mo, ibibigay kosayo dahil mukhang kailangang-kailangan mo iyon. Baka nakasalalay ditoy
buhay atkamatayan. Eto. . . lahat ng perang meron ako ay nandito. Kunin mo na at umuwi ka naagad. Sinong
nakakaalam? Siguroy may sakit ang iyong ina; baka nga maraming taongnaghihintay doon, iniisip kung mag-uuwi
ka ng pera o hindi. Maraming buhay ang maaaring nakadepende sa pag-uwi mo na may dalang pera. Hindi ko
sasabihin sa mga pulis. Mgasiyam na raan ang cash dito; higit pa. . .kunin mo na.Inilagay niya ang salapi sa mesa
pero ang binatang holdaper ay tila hindi nagkalakas-loob nahipuin iyon.Bakit hindi mo kunin? tanong ni Nai Phan.
Tingnan mo, bakit kita lolokohin? Alam kong hirap na hirap ka. Hirap tayong lahat sa mga araw na ito. Hindi ako
naniniwalang masamakang tao. Sino ang gustong maging magnanakaw kung maiiwasan niya? Maaari ding
nagkaatake ang iyong ama at kailangan mo siyang alagaan. Dalhin mo sa kanya ang perangito, pero huwag mong
ubusin lahat sa gamot. Maniwalak ka sa akin, magagamot ng doktorang katawan, pero kailangan ng tao ang lunas
pati sa kanyang isip at kaluluwa. Bumili ka ngilang mababangong bulaklak, isang kuwintas ng bulaklak para sa
iyong ina na mailalagay niyasa harap ng sagradong imahen sa bahay. Iyon ang ginagawa ko gabi-gabi. Hindi
mokailangang malaman kung ano ang kabanalan o kung saan ito nananahan. Sapat na angmakadama ka ng
kapayapaan sa iyong sarili. Iyon ang langit. Ay!at itabi mo ang iyongbarilgiginhawa agad ang pakiramdam mo.

Ang isang lalaking may dalang baril ay hindinakakakilala nbg kapayapaan, ang puso niyay naghihirap sa
takot at pag-aalinlangan, at saamoy ng panganib. Hindi tayo liligaya habang ang ating mga kamay ay nagsisikip sa
mgasandata.Inilagay ng kabataang lalaki ang baril sa kanyang bulsa, tulad ng isang masunuring bata.Itinaas niya
ang mga kamay sa pagpupugay sa wai kay Nai Phan, na kilala sa kanyangsinangag at kape at pagbubukaspalad.Dapat na barilin ko ang aking sarili imbis na barilin ka, sabi ng kabataang lalaki.Huwag kang magsalita na
parang baliw, sabi ng tagapamahala ng tindahan, habang inaabotang pera sa binata. Ito na lahat iyon. Dalhin mo at
iyo nang lahat. Hindi ito pagbibigay naginawa sa galit. Alam ko na puno ang mga bilangguan, pero hindi ng mga
kriminal. Isa kanglalaking tulad ko, tulad ng ibang lalaki; kahit sinong lalaki, kahit isang ministro, ay ganyandin ang
gagawin ko kung desperado.Naupo ang kabataang holdaper. Hindi pa kita nakita kailanman, at hindi pa ako
nakakitakailanman ng gaya mo kung magsalita. Hindi ko kukunin ang pera mo, pero itinabi ko na angaking baril.
Ngayoy uuwi na ako sa aking ina na gaya ng sabi mo, umubo siya ng ilang ulitbago nagpatuloy. Masama
akong anak. Lahat ng perang ibinigay sa akin ng aking inayinubos ko sa karera ng kabayo; yong kakaunting
natiray inubos ko sa pag-iinom.Lahat ng taoy nagkakamali. Ano ba ang buhay kundi magkahalong
eksperimento,pagkakamalit mga kabiguan? sabi ni Nai Phan.Hindi, malakas ang katawan ko, alam mo,
pagpapatuloy ngkabataang lalaki. Narinig moba ang ubo ko? Natatakot ako na mayroon na akong T.B. iyon ang
dapat sa akin, sa palagayko, dahil meron akong mga ginawang masasamadapat talagang mamatay na ako agadagad.Hindi ako dapat mabuhay, pasanin lang ako sa mundo. Salamat, at paalam.
Hindi mo kailangang umalis agad. Dito ka muna sandali at mag-usap tayo. Gusto kitangmakilala. Saan ka nakatira?
Ano ang mga hilig mo? Ibig kong sabihin, ano ang mgapinaniniwalaan mo?Walang pag-asang umiling ang
kabataang lalaki. Hindi ko alam kung saan ako papuntangayon. Saan ako maaaring pumunta? Ano ang mga
pinaniniwalaan ko? Hindi ko alam.Mukhang walag anupaman sa mundong ito na karapat-dapat na paniwalaan.
Naging isangmiserableng nilikha na ako mula nang araw na akoy ipinanganak; hindi nakapagtataka nahindi ko
gusto ang aking mga kapwa-tao. Minsan, ang tingin koy pananagutan ng lahat angmga kasamaan ko. Ayokong
makisalamuha sa mga tao. Hindi ako nagtitiwala sa kahit kanino.Kinasusuklaman ko ang paraan ng pakikipag-usap
ng tao sa isat isa, kung paano nila gugulinang kanilang buhay, kung paano nila mahalin at purihin ang isat isa,
kung paano sila tumawaat ngumiti.Tumango nang may pagkaunawa si Nai Phan. Lahat ng taoy ganon ang
pakiramdam kungminsan.Kaya mo ba akong paniwalaan?. Hindi ako interesado sa kahit ano. Sawang-sawa na
akosa lahat.
Ang buong mundo ay parang hungkag. Walang kahulugan, walang anupaman namapangangapitan o
maigagalang ng tao. Kung talagang gusto kong magtrabaho, sa palagayko ay maaari akong humanap ng gawain. Pero
nasusuklam akong makita ang sangkatauhan,ayokong tumanggap ng kahit na anong pabor mula sa kanila. Mananatili
ako nang isang linggosa isang trabaho, dalawang linggo, sa isa pahindi ako nagtatagal kahit saan.Nagbabasa ka
ba ng libro? Dati. Pero umayaw na ako. Ni hindi na ako nagbabasa ng dyaryo ngayon. Bakit pa? alam naalam ko
kung anong laman nila. Wala kundi barilan, nakawan, patayan! Binabago nila angmga lugar at mga pangalan, pero
ganun at ganon din ang mga istorya.Hinimas ng kabataang lalaki ang kanyang baba at masusing naningkit ang mga
mata kay NaiPhan. Suwerte mo na hindi ka nagpakita ng anumang takot o galit nang pagbantaan kita ngbaril, tiyak
na papatayin kita. Ang daigdig na itoy punung-puno ng mga lalaki na gustongmagpakita ng galit, mga lalaking
marurumi ang isip, na laging bumubulalas na nabubulok naraw ang sibilisasyon at moralidad. Hindi ako naniniwala
na dahil lang daan-daan o libo-liboang napasama, ganun na rin ang dapat gawin ng lahat ng tao. Alam ko na ngayon
na hindiako naparito dahil sa pera kundi para patunayan sa sarili ko na tama ang aking paniniwala.
Naiisip ko palagi kahit pa nawawalan na ng pag-asa ang mundo at lumulubog na sa kalaliman,pinarumi at
dinungisan ng kasalanan ng tao, may natitira pa rin kahit isang tao na hindi taodahil lang ganun ang itsura niya,
kundi isang tunay na taong nilalang. Alam niya kungpaaanong magmahal ng iba, kung paano mapagwawagian ang
paggalang ng ibang tao. Perohindi ko ganap na pinanaligan iyon dahil wala pa akong nakitang ganun. Sa loob ng
maramingtaon ay iniisip ko: Sanay makakita ako ng isang tao na hindi pa naging buktot kasabay ngkabuktutan ng
mundo, para mapaniwalaan ko na may natitira pang kabutihan, paramagkaroon ako ng lakas para patuloy na
mabuhay. Ngayoy nakatagpo ako ng isang taong ganun. Ibinigay mo sa akin ang lahat ng hinahangad ko. Wala ka
nang dapat ibigay. Uuwi naako ngayon. Mangyari pa, sa isip ko, hindi ko na kamumuhian uli ang daigdig.
Natuklasan kosa wakas ang uri ng buhay na gusto kong tuntunin.Mukhang naging mas masigla na ang estranghero.
Tumindig na siya para umalis at pagkaraan,naalala niya, inilabas niya ang baril. Iniabot niya iyon sa may-ari ng
tindahan.Sanay kunin mo ito. Hindi ko na ito kailangan. Iyan ang tatak ng mababangis. Sinumanglalaki na

magdadala ng baril ay walang awa o paggalang sa iba, wala siyang iginagalang kundiang baril. Ang mga bandido y
maaaring mabuhay sa kanilang baril, pero ang buhay nilaylaging gagambalain ng katotohanan na ang mga kaaway
nilay maaaring sumalakay sa kanilanang wala silang kahandaan. Wala silang panahon para panoorin ang paglubog
ng araw o paraumawit. Pag ang taoy walang panahon para umawit, mabuti pang maging kuliglig na lang oibong
mynah.Ngumiti nang masaya ang holdaper, at kumakaway ng pamamaalam, idinugtong nito:Babalik ako para
makita ka uli, pero huwag mo nang ipakita uli sa akin ang aking baril. Yanang kaaway ng isang malinis na buhay.
Paalam.Nawala sa dilim ang estranghero. Yumuko si Nai Phan, ang may-ari ng tindahan, parabisitahin ang
pinakabago niyang pag-aari. Iniisip niya na bukas ay ipagbibili niya iyon.Kailangang-kailangan niya ng bagong
pansala ng kape.

KAY ESTELLA ZEEHANDELAAR

Salin ni Ruth Elynia S. Mabanglo
Mula sa Mga Liham ng Isang Prinsesang Javanese

Japara , Mayo 25, 1899

Ibig na ibig kong makakilala ng isang babaeng moderno, iyong babaeng malaya,
nakapagmamalakit makaakit ng aking loob!Iyong masaya, may tiwala sa sarili,
masiglatmaagap na hinaharap ang buhay, puno ng tuwa at sigasig, pinagsisikapan hindi
lamang ang sariling kapakanan at kaligayahan kundi maging ang kabutihan ng buong
sangkatauhan.
Buong kasabikan kong sinasalubong ang pagdating ng bagong panahon; totoong sa pusot
isip koy hindi ako nabibilang sa daigdig ng mga Indian, kundi sa piling ng aking mga putting
kapatid na babae na tumatanaw sa malayong Kanluran.
Kung pahihintulutan lamang ng mga batas ng aking bayan, wala akong ibig gawin kundi ang
ipagkaloob ang sarili sa mga nagtatrabahot nagsisikap na bagong kababaihan ng Europe;
subalit nakatali ako sa mga lumang tradisyong hindi maaaring suwayin. Balang araw
maaring lumuwag ang tali at kamiy pawalan, ngunit lubhang malayo pa ang panahong iyon.
Alam ko, maaaring dumating iyon, ngunit baka pagkatapos pa ng tatlo o apat na
henerasyon. Alam mo ba kung paano mahalin ang bago at batang panahong ito nangbuong
pusot kaluluwa kahit nakatali sa lahat ngbatas, kaugalian at kumbensyon ng sariling bayan/
Tuwirang sumasalungat sa kaunlarang hinahangad ko para sa aking mga kababayan ang
lahat ng mga institusyon namin. Wla akong iniisip gabit araw kundi ang makagawa ng
paraang malabanan ang mga lumang tradisyon namin. Alam kong para sa aking sariliy
magagawa kong iwasan o putulin ang mga ito, kaya lamang ay may mga buklod na matibay
pa sa alinmang lumang tradisyon na pumipigil sa akin; at ito ang pagmamahal na iniuukol ko
sa mga pinagkakautangan ko ng buhay, mga taong nararapat kong pasalamatan sa lahat ng
bagay. May karapatan ba akong wasakin ang puso ng mga taong walang naibigay sa akin
kundi pagmamahal at kabutihan, mga taong nag-alaga sa akin nang buong pagsuyo?
Ngunit hindi lamang tinig nito ang umaabot sa akin; ang malayo, marikit at bagong-silang na
Europe ay nagtutulak sa aking maghangad ng pagbabago sa kasalukuyang kalagayan. Kahit
noong musmos pa akoy may pang-akit na sa aking pandinig ang salitang emansipasyon;
may isang naiibang kabuluhan ito, isang kahulugang hindi maabot ng aking pang-unawa.
Gumigising ito sa akin para hangarin ang pagsasarili at kalayaan- isang paghahangad na
makatayong mag-isa. Ang puso koy sinusugatan ng mga kondisyong nakapaligid sa akin at
sa iba, buong lungkot na pinag-aalab ang mithiin kong magising ang aking bayan.
Patuloy na lumapit ang mga tinig na galing sa malalayong lupain, umaabot sa akin, at sa
kasiyahan ng ilang nagmamahal sa akin at sa kalungkutan ng iba, dala nito ang binhing
sumupling sa aking puso, nag-ugat, sumibol hanggang sa lumakas at sumigla.
Ngayoy kailangang sabihin ko ang ilang bagay ukol sa sarili upang magkakilala tayo.
Panganay ako sa tatlong babaing anak ng Regent ng Japara. Akoy may anim na kapatid na
lalaki at babae. Ang lolo kong si Pangeran Ario Tjondronegoro ng Demak ay isang kilalang
lider ng kilusang progresibo noong kapanahunan niya. Siya rin ang kauna-unahang regent ng
gitnang Java na nagbukas ng pinto para sa mga panauhin mula sa ibayong dagat- ang
sibilisasyong Kanluran. Lahat ng mga anak niyay may edukasyong European, at halos lahat
ng iyon (na ang ilan ay patay na ngayon) ay umiibig o umibig sa kaunlarang minana sa
kanilang ama; at nagdulot naman ito sa mga anak nila ng uri ng pagpapalaking nagisnan nila

mismo. Karamihan sa mga pinsan kot nakatatandang kapatid na lalakiay nag-aral sa

Hoogere-Burger School, ang pinakamataas na institusyon ng karunungang matatagpuan dito
sa India. Ang bunso sa tatlong nakatatandang kapatid kong lalakiy tatlong taon na ngayong
nag-aaral sa Netherlands, at naglilingkod din naman doon bilang sundalo ang dalawa pa.
Samantala, kaming mga babaey bahagya nang magkaroon ng pagkakataong makapg-aral
dahil na rin sa kahigpitan ng aming mga luamng tradisyon at kumbensiyon. Labag sa aming
kaugaliang pag-aralinang mga babae, lalot kailangang lumabas ng bahay araw-araw para
pumasok sa eskuwela. Ipinagbabawal ng aming kaugalian na lumabas man lamang ng bahay
ang babae. Hindi kami pinapayagang pumunta saanman, liban lamang kung sa paaralan, at
ang tanging lugar ng pagtuturong maipagmamalaki ng siyudad namin na bukas sa mga
babae ay ang libreng grammar school ng mga European.
Nang tumuntong ako ng ikalabindalawang taong gulang, ako ay itinali sa bahay
kinailangang ikahon ako. Ikinulong ako at pinagbawalang makipag-ugnayan sa mundong
nasa labas ng bahay, ang mundong hindi ko na makikita marahil liban kung kasama ko na
ang mapapangasawang estranghero, isang di-kilalang lalaking pinili ng mga magulang ko,
ang lalaking ipinagkasundo sa akin nang di ko namamalayan. Noong bandang huli, nalaman
kong tinangka ng mga kaibigan kong European na mabago ang pasyang ito ng mga
magulang ko para sa akin, isang musmos pa na nagmamahal sa buhay, subalit wala silang
nagawa. Hindi nahikayat ang mga magulang ko; nakulong ako nang tuluyan. Apat na
mahahabang taon ang tinagal ko sa pagitan ng makakapal na pader, at hindi ko nasilayan
minsan man ang mundong nasa labas.
Hindi ko alam kung paano ko pinalipas ang mga oras. Ang tanging kaligayahang naiwan sa
akiy ang pagbabasa ng mga librong Dutch at ang pakikipagsulatan sa mga kaibigang Dutch
na hindi naman ipinagbawal. Ito ito lamang ang nag-iisang liwanag na nagpakulay sa
hungkag at kainip-inip na panahong iyo, na kung inalispa sa akin ay lalo nang naging kaawaawa ang kalagayan ko. Lalo sigurong nawalan ng kabuluhan ang buhay kot kaluluwa. Subalit
dumating ang kaibigan kot tagapagligtas ang Diwa ng Panahon; umalingawngaw sa lahat
ng dako ang mga yabag niya. Nayanig sa paglapit niyaang palalot matatag na balangkas ng
mga lumang tradisyon. Nabuksan ang mga pintong mahigpit na nakasara, kusa ang iba, ang
iba namay pilit at bahagya lamang ngunit bumukas pa rin at pinapasok ang mga diinanyayahang panauhin.
Sa wakas, nakita kong muli ang mundo sa labas nang akoy maglabing-anim na taon.
Salamat sa Diyos! Malalabasan ko ang aking kulungan nang malaya at hindi nakatali sa isang
kung sinong bridegroom. At mabilis pang sumunod ang mga pangyayaring nagpabalik sa
aming mga babae ng mga nawala naming kalayaan.
Nang sumunod na taon, sa oras ng pagtatalaga sa poder ng bata pangPrinsesa ( bilang
Reyna Wilhemina ng Netherlands ), opisyal na inihandog sa amin ng mga magulang namin
ang aming kalayaan. Sa kauna-unahang pagkakataon sa aming buhay, pinayagan kaming
umalis sa bayan namin at pumunta sa siyudad na pinagdarausan ng pagdiriwang para sa
okasyong iyon. Anong dakilang tagumpay iyon! Ang maipakita ng mga kabataang babaeng
tulang namin ang sarili sa labas, na imposibleng mangyari noon. Nasindak ang mundo;
naging usap-usapan ang krimeng iyon na ditoy wala pang nakagagawa. Nagsaya ang
aming mga kaibigang European, at para naman sa amin, walang reynang yayaman pa sa
amin. Subalit hindi pa ako nasisiyahan. Lagi, ibig kong makarating sa malayo, mas malayo.

Wala akong hangaring makipamista, o malibang. Hindi iyon ang dahilan ng paghahangad
kong magkaroon ng kalayaan. Ibig kong malaya upang makatayo nang mag-isa, mag-aral,
hindi para mapailalim sa sinuman, at higit sa lahat, hindi para pag-asawahin nang sapilitan.
Ngunit dapat tayong mag-asawa, dapat, dapat. Ang hindi pag-aasawa ang pinakamalaking
kasalanang magagawa ng isang babaeng Muslim; ito ang pinakamalaking kahihiyang
maipagkakaloob ng isang katutubong babae sa kanyang pamilya.
At ang pag-aasawa para sa amin mababaw pa ngang ekspresyon ang sabihing miserable.
At paano nga ba hindi magkakaganoon, kung tila ginawa lamang para sa lalaki ang mga
batas, kung pabor para sa lalaki at hindi para sa babae ang batas at kumbensyon; kung ang
lahat ng kaluwagay para sa kanya lang?
Pag-ibig! Anong nalalaman namindito ukol sa pag-ibig?Paano namin maiibigan ang isang
lalaking hindi namin kailanman nakilala? At paano nila kami iibigin? Hindi yata maaaring
mangyari iyon. Mahigpit na ipinaghihiwalay ang mga kabataang babae at lalaki, at
kailanmay hindi pinapayagang magkakilala.

Alamat ng Ahas Alamat mula sa Thailand

Bago pa man gumagapang ang mga ahas ay dati na silang may mga paa. Tulad ng iba pang mga hayop, ang mga ahas
ay may apat na paa na kanilang ginagamit upang makalakad.

Sa gubat, tinuruan ng isang guro ang mga magkakaibigang kobra, sawa at dahong palay ng pagtatanggol sa sarili.
Ang mga ito ay tinuruan ng guro sapagkat napansin nito na ang mga ahas ay maliliit at palagi silang kinakawawa ng
mga mas malalaking hayop.

Matapos ang kanilang pagaaral, natuto nga ang mga ahas ng kakayahang ipagtanggol ang sarili. Mahigpit na
ipinagbilin ng guro sa mga ito na wag gamitin ang natutunang kakayahan sa paghahambog lamang. Ito ay gagamitin
lang nila kung kinakailangan at sa mabuting layunin lamang.

Ngunit dahil sa bagong natutunan, naging mataas ang tingin ng mga ito sa sarili. Saan man sila magpunta ay
pinagyayabang nila na itinuro sa kanila ng guro ang kakayahan na ipagtanggol ang sarili maski mas malaki pa ang
kalaban.

Isang araw, ang mga ahas ay nagkatuwaan at nagpustahan kung sino sa kanila ang pinakamagaling. Nagpatagisang
gilas silang tatlo. Dahil dito, ang lahat ng mga hayop sa gubat ay nagkagulo. Sumakit ang katawan ni Leon ng pilipitin
ni kobra. Iika-ika si elepante matapos sipa-sipain ni sawa ang kanyang mga binti. Si matsing naman ay napagod at
hinihingal sa katatakbo upang maiwasan ang mga suntok ni dahong palay.

Narinig ng guro ang ginawa ng mga tinuruan niyang ahas. Napa-iling ito at nag-isip kung paano niya tuturuan ng
leksiyon ang mga hambog at malilikot na hayop. Matapos mag-isip ay hinanap niya ang mga ahas.

Nang makita ng guro ang mga ahas, ito ay nagdasal. Napatulog niya ang mga ito. Itinali niya at inipit ang mga paa ng
malilikot na ahas at pinutol ang mga ito.

Nagising ang tatlo at nakita ang putol nilang mga paa. Nasa tabi nila ang kanilang guro. Pinaunawa ng guro na kaya
niya pinutol ang mga paa nito ay dahil sa naging hambog ang mga ito dahil sa panibagong natutunan. Pinagsabihan
niya ang mga ahas na simula noon ay wala na silang paa at gagapang na lamang sila para makalakad. Hindi na rin
nila magagamit ang kakayahan sa pagtatanggol dahil hindi sila karapat-dapat para dito.

Simula noon ay gumagapang na lang ang mga ahas. Dahil hindi na rin nila magamit ang kakayanan ng pagtatanggol
at sa hiyang dinulot ng pagkakaputol ng paa, sila ngayon ay naging mailap sa ibang mga hayop. Nagtatago sila at nagaantay ng tamang pagkakataon upang umatake sa kanilang biktima.

Ang Bahay ng Aking Ina

ni Huu Thinh (Vietnam)
Salin sa Filipino ni Mykel Andrada
Uuwi na ako sa iyo, Nay
Tumitibok ang tiket ko sa tren tulad ng aking puso.
Muling nakasalo ang puwet ko sa kawayang upuan
Kung saan ka nananahi habang kinakalas ni Tatay ang kaniyang sandalyas
Sa isang iglap, nalalabusaw ang layo at distansiya
Nagkakapakpak ang saya at nagbibigay ng bagong buhay sa katre
Hayaan mong ako ang sumalok ng tubig
Magiging sisidlan mo ito ng panighaw sa uhaw
Hayaan mo akong magsaing nang hindi ikinukubli ang usok*
Hayaan mo akong pasalamatan ang apoy sa sigaan
Na nagpakalma sa yo nung akoy malayo sa tahanan
Narito, tulad ng dati, ang sampayang nakatali sa poste
Araw-araw, tumataas ito para sa iyo
Isinampay ko ang aking damit, ipinaalala nito ang nagdaang mga araw
Tumatangis ang sampayan noong wala ang anak ng Ina
Malalim ang ukit ng gera sa buhay namin
Puno ng tubig ang isang butas sa aming delantera

Humapon na akong muli sa aming tahanan

Fraternal na pagbati ang isinalubong sa akin ng sapot sa dingding
Upang malabusaw ang distansiya, ang isang payak na manlalakbay
Ay kailangan lamang magbalik sa kaniyang pinagbuhatan
At yumungyong muli sa mga bisig ng Ina
Ngunit para sa aktibong kawal tulad ko,
Ang muling-paghahanap ng sarili ay nangangahulugan ng pagsulong
Pagpunyagi sa mga balakid at panganib
Upang makita ka roon sa daang pataas
Tulad ng pagkamasid ko sa yo, Nay.
Di pa man ako nakatutungtong sa delantera ng ating bahay
Nang sunud-sunod na agad ang putukan sa may harapan
Nay, maliit na istasyon ng tren ang ating bahay, ang ating mga buhay
Kami, na iyong mga anak, ay lumalagos roon, paulit-ulit, paulit-ulit.