MWO SaSu

LUN

JISUS KRAIST LEUM LAS,

MA

LUK EL SIM.

NEW YORK:
AMERICAN BIBLE SOCIETY,
INSTITUTED IN THE YEAR MDCCCXVI.

1871.
MWO SASU LUN JISUS KRAIST LEUM
LAS, MA LUK EL SIM.

SAPTER L
ma
TUwosye umet elos sriki in aksum-
puspis
srumsrum ke kutu mao lalal-
sie
fuiii nu sumwosmwos yuros, 2. oanu elos si
mao nu ses, elos su ke mutamwauk mi sif-
wanu liye a orekma ke kas; 3. iia mu mwo
pe sik tu na etenu sumwosmwos ma nu kem-
wu ke mutamwauk nu iiii, tu na sim nu sum
in sumwos, O Teofilus, met kato mwowo si,
4. tu i^om fwa etu ma sumwos mao kom lut-
lut ka met.
5. ^ Ke len lun Erod, togusa lun Judea,
siemet tol el Zakaraias, lun len lun Ebaia;
a mutan kiel sie sin an nutin Aaron, a el
Elisabet.
6. A eltal, payi ye mutal God, fwafwasyis
tiu sito in me sap nu kemwu a manu lun
Leum.
7. A waiiin tulig nataltal, tu Elisabet el
mwu skill ; a eltal matoanu.
8. A ma te oru, ke el orek in len lal me
orekma lun met tol ye mutun God, 9. oanu
manu ma lun met tol, me orekma lal in fureuk
me keii, ke el ilyuk nu in imwen tempel lun
Leum.
4 LUK,
*

10. A met puspis tukeni elos nu kemwu pre

likin umwe si ke fureuk me ken.
pal
11. Asie lipufon lun Leum el sikmi nu yu-
rol, a tu leyut ke laii lun me ken.

12. A
ke Zakaraias el liye'l, el toninfon, a
sanen putati nu fwe'l.
13. Alipufon el fwak nu sel, Zakaraias kom
tiu saiien tu pre lom lonyuk tari
: a Elisa- ;

bet mutan kium el tufwa oswe nu sum mwen

si ; a kom tufwa panpaii el Jon.
14. Akom tufwa enun a insimwowo a ma ;

puspis elos tufwa enun ke el isusla.

15. Tu el ye mutun Leum,
a fwa yok
a el a tiu nirn wain a me nim ku a el fwa ;

seseslanu ke 'Nun Mutal insien nine kiel mi.

16. A el fwa forok olos la ma puspis tulig
nutin Israel nu sin Jeova God lalos.
17. A el fwa fwas ye mutun in iiun a ku lun
Elaias, tu el fwa forokan insien papa nu sin
tulig, a met tiu akos nu ke lalmetmet lun ma
payi in ako met su ako tari nu ke Leum. ^
;

18. A Zakaraias el fwak nu sin lipufon, Na,

fwa etu ma ini ke mea ? tu na met matu, a
mutan kiuk el matoe pe.
19. A lipufon el tupokoaii, fwak nu sel, S^a
Gebriel, su tu ye mutun God a sipe yu mi in ;

kaskas nu sum, a fwakot kas enun iiii nu

sum.
20. A, liye, kom fwa sikas, a tiu ku in kas-
kas, nu ke len si ma iiii fwa orek tari, tu kom
 SAPTER I. 5

silalalfuni kas luk, ma fwa payikin ke pal

lalos.
21. A met elos tapnii'laii Zakaraias, a kit tu
el mutii pat in imwen tempel.
22. A ke el fwas liki, el koflanu kaskas nu
selos : a elos etu tu el liye arurumu in imwen
tempel : tu el sisis nu selos, a tin kas.
23. A ma te oru, tu ke len in orekma lal som
tari, el som nu in lom sel.
24. A tukin len iiio Elisabet miitan kiel el
putete, a sifwanu mwukin malem limikos,
fwakaii, 25. On iiii Leum el oru nu sik in ku-
tu len ke El netmu nu sik, in es kas mekin
sik yurin metu.
26. 11 A ke malem akonkos God sipamu li-
pufon Gebriel nu sie siti lun Galili, paiipaii
Nazaret, 27. nu sin sie mutan tiu tukwe mo-
gul kaseu nu sin sie met el Josef, lun sou
lun Devid el mutan si iiii, Meri.
;

28. A
lipufon el tuku nu yurol, a fwak, Paiii
kom, mutan oi mwowo Leum wi kom kom
; ;

insi mwowo yurin mutan.

29. A ke el liye, el toninfoii ke kas lal, a el
suk insiel in etu painuk iiii.

30. A sel, Meri, kom tiu

lipufon el fwak nu
saiieii kom konoiok kulaiitari yurin God.
; tu
31. A, liye, kom tufwa putete, a fwa isiisla
mwen si, a kom fwa paiion e JISUS.
32. El tufwa filiate a tufwa paiipaii El
Mwen nutin Fulat liki nu kemwu a Leum :
 ;

6 LUK,
God fwa sun nu sel me mutu lun Devid pa-
pa tiimal.
38. Afwa togusa lun sou lun Jekob ma
el
patpat a togusai lal a tiu waiiinla nu tuk.
:

84. Na Meri el fwak nu sin lipufon, Ma ini

a fuka, tu iia tiu etu met ?
35. A lipufon el tupokoan a fwak nu sel,
Nun Mutal fwa tuku nu fwom, a ku lun Fu-
lat liki nu kemwu, a fwa luli komwi a ke ;

ma ini ma mutal kom tufwa isiisla fwa pan-

pan Mwen nutin God.
36. A liye, Elisabet, ma tuyum, el pe pute-
te ke mwen ke el matu : a ini malem akonkos
ke'l su paiipan mwuskul.
37. Tu ma koflanu yurin God.
waiiin
38. A
Meri el fwak, Liye mutan lun Leum
oru nu sik oanu kas lom. A lipufon el som
luk el. ^
39. ^ A in kutu len iiio Meri el tuyuk, a si-
laklek in som nu yin fwin eol sisik on we,
nu in sie siti lun Juda 40. a el utyuk nu in
:

lom sin Zakaraias, a paifiul Elisabet.

41. A ma te oru, tu ke Elisabet el Ion pain-
uk lun Meri, kitin tulig el srosro insiel ; a
Elisabet el tintiiiinu ke Xun Mutal : 42. a el
kaskas ke pusral lulap a fwak, Kom insi mwo-
wo yurin mutan, a insi mwowo fute insium.
43. A fuka ma ini nu sik, tu nine klen Le-
um luk el tuku nu yuruk ?
44. Tu, liye, ke pusren painuk lom fwasyuk
 SAPTER I. 7

nu in sreik, kitin tulig el srosro insiuk ke

eiiun.
45. A insimwowo el §u lalalfuni tu a fwa ;

payikin mao ma fvvak nu sum yurin Leum

mi.
46. A Meri el fwak,
Insiuk kakgakin Leum,
47. a nunik euun ke God Laiio luk 48. tu ;

El liaun ma pusisel lun mutan kulansap lal.

Tu, liye, tukin ma ini fwil nu kemwii elos
paiion yu insi mwowo.
49. Tu el su ku, el oru nu sik ma lulap ; a
El mutal.
50. A pakomutu lal on selos su sauen sel
fwil mi nu ke fwil.
51. El orek ku ke paul
el akfwas ; elos elik
met fulan ke ma, nunku insielos.
52. El akpusis elosye met ku liki me
mutu lalos, a akfulatye'lossu pusisel.
53. El akkupye'los su musinsral ke ma
mwo ; a El sipa'loswot met gasrup pusin-
po.
El kasu met kulansap lal, Israel ke esam
54. ;

pakomutu lal, 55. oanu el fwak (nu sin papa

tumas) nu sel Ebream, a nu sin fute'l ma
patpat.
56. A Meri el mutu yurol akurun rnalem
tola, a folokla nu lom sel.

57. ^ A Elisabet pal lal fvvol ke el isiisla ;

a el oswela mwen si.

58. A elos su apkurun nu sel, a sou lal Ion

8 LUK,
fuka Leum el pakomuta'l ma liilap ; a elos
oelul eiiun ke.
59. A ma te oru, tii ke len si akoalkos elos
tuku in kosroela tulig- ; a elos panon el Zaka-
raias, oanu e papa tumal.
60. A nine kiel el tupokoaii, a fvvak, Tin
ou ini ; tu a fwa panpaii el, Jon.
61. A elos fwak nu sel, Waninu in sou lorn
panpaii e Jon.
62. A elos sisiie nu sin papa' tumal, e su el
luiisel panpan ka'l.
63. A el siyuk ke tebel lun sim, a el sim,
fwakan. El Jon. A elos nu kemwu lut.
64. A kitin misiiii oalul igakla, a loul tutul-
la, a el kaskas, a kasakin God.
65. A safiiii putati fwe'los nu kemwu su
mutu apnulos eni. A kas ini nu kemwu sul-
kakin yikelik yin nu kemwu an eol on we
Judea.
66. A elos nu kemwu su Ion likiye mao insi-
elos, fwakan, Tulig susu tulig si iui! A
pon Leum oelul.
67. A Zakaraias, papa tumal, el tiiitiiiinu ke
N^un Mutal, a el polyifwakan, 68. Insi mwo-
wo Leum, God lun Israel tu El tuku a mo-
;

liila met sra'l, 69. a El tulokunak ko in lane

kit in lorn sinDevid met sra'n 70. oanu el ;

kaskas ke olin met palu mutal lal, su mutu

ke mutamwauk fwalu nu ini.
7L Tu kut tufwa mol liki met lokwalok las,
 SAPTER II. 9
a liki paolos nu kemwu su sruna ktit 72. a :

in orek pakomiitu nu sin papa tumas, a in

esam mwuleuii inutal lal 73. kas in fulak
;

ma El tukakunan nu sin Ebream papa tumas,

74. tu El fwa oru nu ses, ke El es kit la liki
met lokwalok las, tu kut tufwa oru nu Sel tiu
sanen, 75. in mutal a in ma payi ye mutal,
len nu kemwu ke mol las.
76. A kom, tulig, fwa panpan met palu lun
Fulat liki nu kemwu tu kom fwa som ye
;

mutan Leum in ako inek lal 77. in asuii lal-

;

metmet lun mol nu sin met lal ke esla ma

koluk lalos, ke pakoten kulan lun God
78.
las ke mao
; ma lenelik in kosaoe mi tuku nu
yuros, 79. in asi kalem nu selos su mutu in
los a in nunin misi, in kol nius nu inek lun
misla.
80. A
tulig el kapak, a ku in nun, a el mutu
yin mesis nu ke len si el sikmi nu Israel.

SAPTER II.

A ma
te oru in len iiio tu Sisar Augustas el
sap in oaoala fwal e nu kemwu.
2. (A orek oaoala ini met ke Sairinias el le-

um lun Sida.)
3. Elos nu kemwu som in oakla nu ke siti

lalos.
4. A
Josep el fwasyuk pe Galili mi, liki siti
Nazaret, nu Judea, nu siti lun Devid, paiipan
Betleem, (tu el lun sou a ka lun David,)
2^
10 LUK,
5. in oakla oelul Meri mutan kiel kasen, el ma-
lulap ke tulig.
6. A ma te oru, tu ke eltal ino, len fwol-
nu ke el isusla.
7. A el oswela mwen si umet a sun nnknuk
in losolani, a fili'lye nu nien mono Inn kanu ;

tn waiiin an elos on we nu in imwen met fwas.

8. A inansa met seperd elos mutu in ima
si, in liaun un sip lalos ke foil.

9. A liye, lipufon lun Leum el sikmi nu

fwelos, a ma mwowou lun Leum saromrom
apnu' loseni a elos sanen ma lulap.
;

10. A lipufon el fwak nu selos, Nik komwos

sanen ; na wis nu sumwos kas mwo-
tu, liye,
nu ke enun lulap, mao fwa nu sin met e nu
kemwu.
11. Tu ma isusla nu sumwos len si ini, in si-

tilun Devid, met Lano, su Leum Kraist.

12. A ma ini akul nu sumwos Komwos fwa :

konoiok kitin tulig nuknuk losilye, on nien

me mono lun kauu.
13. A kitin misini wi lipufon ma puspis in ko-
sao elos kaksakin God, a fwak, 14. Mwolanu
sin God, in fulat liki nu kemwu, a misla yu-
rin met su el sulula.
15. A ma ke lipufon elos som luk
te oru,
elos nu in kosao met seperd elos kaskas
tari,
sie sin sie, Lela kut in som ini nu Betlehem,
^liye mao ma te oru, ma Leum el oru nu ses.
16. A elos silaklak in tuku, a koaoiltotal-
 ;

SAPTER II. 11

ak Meri a Josep, a kitin tulig onu yin kau

mono we.
17. A ke el OS liye tari, elos sulkakinelik kas
si ma fwak nu selos ke tulig si ini.

18. A elos
nu kemwu gu Ion, lut ke ma met
seperd fwak nu selos.
19. A Meri el likiye ma nu kemwu ma ini a
nunkauk ma insiel.
20. A met seperd elos folokla, oru mwowo a
kaksakin God ke ma nu kemwu elos Ion a
liye, oanu ma fwak nu selos.
21. ^ A ke len oalkos in kosroela ma lun
tulig soni tari, elos panpan el JISUS, oanu
ma lipufon oru met putete insien nine tuk.
22. A ke len lun aknasnasye'l la oanu manu
lun Moses orek tari, elos wis el nu Jerusalem
in faleun nu sin Leum ; 23. (oanu ma sim in
ma sap lun Leum, Mwen si umet nu kemwu
fwa panpan el mutal lun Jeova ;) 24. a in
orek kise oanu ma fwak in manu lun Leum,
Luo muli sipa, ku mulioa fwus luo.
25. A liye, sie met os Jerusalem, el Simeon ;

a el iiii met payi a mwo, el sano akmwoye

lun Israel a S'un Mutal on fwel.
;

26. A 'Nun Mutal luti nu sel tu el tiu misi

met fwa liye Kraist lun Leum tuk.
27. A el tuku ke S'un nu in imwen tempel
a ke papa nine eltal wis tulig Jisus, in oru nu
sel oanu ke manu mu, 28. na el kafsulak in
paul, a ali nu sin God, a fwak, 29. Leum, ini
 ;

12 LUK,
lela met kulansap lorn in som misla, oanu ke
kas lorn 30. Tu mutuk liye mol lorn, 31.
:

ma kom akou ye mutun met e nu kemwu

32. kalem in akkalemye met Pegan, a ma
mwowo lun met Israel lorn.
33. A Josef a nine kiel eltal hit ke kutu ma
kaskas ke'l.
34. A Simeon el ali ke'ltal, a fwak nu sel
Meri nine kiel, Liye, tulig si ini likiye ke pu-
tatla a tuyuk ma puspis in Israel a ke akul ;

si fwa kaskas ko ke 35. (a kutlas

;
a fvva fo-
kisye pe nunum sasla,) tu ma nunku insi pus-
pis fwa sikmi.
36. H A sie mutan
palu, e Anna, an nutin
Fanuel, lun sruf lun Aser el matoanu a mu- :

ta yurin met tumal yiu itkos tukin palsi el

mari 37. a el kotinmas akurun yiu oalinul-
;

akos, el tiu som liki imwen tempel, a el oru

nu sin God ke lalo a pre foil a len.
38. A el ilyuk a sun pe kulu nu
pal si'ninu
sin God, a kaskas ke'l nu selos nu kemwu su
sano inolula in Jerusalem.
39. A ke elos orek ma nu kemwu oanu ma-
nu lun Leum tari, elos folokla nu Galili, nu
in Nazaret siti lalos.
40. A tulig el kapak, a ku in nun, seseslanu
ke lalmetmet a luii lun God on fwel.
;

41. H A papa nine kiel eltal som nu Jerusa-

lem yiu nu kemwu nu ke kofwo lun alu-
kela.
 SAPTER II. 13

42. A ke el yitunyuk sie-fiul-luo, elos

somwak nu Jerusalem oanu manu lun kof-
wo.
43. A ke elos orek ma fwol ke len tari, ke
elos folokla, tulig Jisus el mutanu Jerusalem ;

a Josef a nine kiel eltal tiu etu.

44. A elos gom len si, nunku mu tu el wi
unmet si fwas a eltalos sukol yurin .sou a
;

met laltal.
45. A ke eltal tiu konoilak, eltal folokla nu
Jerusalem in suk ol.

46. A ma tukin len tolu elos ko-

te oru, tu
noilok in imwen tempel, mutu infulwe yurin
met luti, in loii olos a siyuk olos.
47. Aelos nu kemwu su loii ol lut ke lalmet-
met a topuk lal.
48. A ke eltal liye'l, eltal lut kaksak: a
nine kiel el fwak nu sel, Mwen efwo kom
ku oru ou ini nu sital ? liye, papa tumom a
na suk kom ke asor.
49. A fwak nu seltal. Komtal suk yu
el
fuka ? Komtal tiu etu tu mwo fia liaun me
orekma lun Papa tumuk ?
50. A eltal tiu etu kas ma el fwak nu
seltal.
51. A el oelultal tufuki, a tuku nu Nazaret,
a aksoltal : a nine kiel el likiye kas iui nu
kemwu nu insiel.
52. A Jisus el sifwanu tufwal in lalmetmet
a matala, a in lufi lun God a met.
14 LUK,
SAPTER III.

KE yiu aksie-nul-limikos ke Taiberius Sisar

leum Inn Jn-
togusa, Pontius Pailat el
dea, a Erod el tetrark Inn Galili, a Filip met
lei el tetrark Inn Iturea a kntn an Trekonitis,
a Laisenias tetrark^ lun Abilene, 2. ke Annas a
Kaiafas eltal met tol fulat, kas lun God tnku
nu yin mesis nu yurol Jon mwen nutin Zaka-
raias.
3. A
el tuku nu yin nu kemwu apkurun nu
Jordan, in luti baptais lun auliyuk in sisla
ma koluk 4. oanu ma simusla in buk in kas
:

lun Esaias met palu fwakan, Pusren sie wo-

woyuk yin mesis, Komwos in akou inekin
Jeova, a nakul ma gumwos.
5. Infwalfwal nu kemwu fwa nanala, a eol
lulap a fwa akpusisye a ma kti
eol sisik ;

fwa aksumwosye, a ma siruprup fwa akfwel-

ye 6. a ikwe nu kemwu fwa liye me mol
:

lun God.
7. Na el fwak nu sin met puspis su tuku nu
yurol tu el baptais elos la, O fwil lun fai-
per, su sinsinkakin komwos in &om liki silun
a tuku ?

8. Ke ma ini,fwako mwo lun

komwos istis

auliyuk, a tiu mutamwauk in fwak insium-

wos, Ebream papa tumas tu iia fwak nu ;

sumwos, God el ku in orek tulig nutin

Ebream ke eot ini.
9. A ini pe tulaiu on ke okun saku ke ma ;
 ;

SAPTER III. 15

ini sak e nu kemwu su tin istis fwako mwo

pokiye, a sisla nu in e.

10. A met elos siyuk sel, fvvakan, Ke ma ini

mea kem a oru ?
11. El tupokoan a fwak nu^selos, el su koat
luo lal, lela lun sun nu sel su wanin ma lal
a el su OS me mono nel, lela lun oru ouyape.
12. Na met roso elos tuke pe in baptais, a
fwak nu Met luti, mea kem a oru ?
sel,

13. A fwak nu selos, Komwos tiu es yok

el
liki ma leum el sap nu sumwos.
14. A met meun elos pe siyuk sel, fwakan,
A mea kem a oru ? A el fwak nu selos, Kom-
wos tiu akluninye metu, tiu kiap elos la a es ;

me mol lomwos in mwole.

15. A ke met elos sano, a met e nu kemwu
nunkauk insielos ke Jon, el la Kraist, ku si-
to?
16. Jon el tupokoafi a fwak nu selos nu kem-
wu, Payi iia baptaisi komwos la ke kof a sie ;

a tuku ku liki yu, na tiu mwo in tulala ea

losin faluk lal el a fwa baptaisi komwos la
;

ke Nun Mutal a e.
17. Pal lal in paul, a palela fwinpa lal nas-
nas lanu a fwa aseni wit nu in lom sel, a el
;

fureuk kulin ma in e kamwul.

18. A kutenu ma puspi& in me lutlut lal el
luti nu sin metu.
19. A el kaiyuk nu sel Herod tetrark ke He-
rodias mutan kiel Filip met lei, a ke ma nu
16 LUK,
kemwu ma koluk ma Herod el oru, 20. el
ma ini
toeni nii ke ma nu kemwu tu el kali'-
lye Jon nu in prison.
21. HA ke met e nu kemwu baptais tari,
ma te oru, tu Jisus wi pe baptais, a ke el pre,
kosao igakla, 22. a S'un Mutal sikmi nu fwel
ke mano oanu mulioa, a pusra si tuku in
kosaoemi a fwak, Kom Mwen kulu si nutig,
Na insimwowo kin kom.
23. A Jisus el akurun yiu tol-nul matu ke
El mutamwauk in luti, oanii elos nunkn, El
mwen nutin Josef, su mwen nutin Hilai, 24.
sn mwen nutin Mattat, su mwen nutin Livai,
8U mwen nutin Melkai, su mwen nutin Jan-
na, su mwen nutin Josef, 25. su mwen nutin
Matataias, su mwen nutin Emos, su mwen
nutin Neum, su mwen nutin Eslai, su mwen
nutin Nagge, 26. su mwen nutin Maat, su
mwen nutin Matataias, su mwen nutin Sem-
eai, su mwen nutin Josef, su mwen nutin
Juda, 27. su mwen nutin Joanna, su mwen
nutin Resa, su mwen ntitin Zorobebel, su
mwen nutin Saletiel, su mwen nutin Nirai,
28. su mwen nutin Melkai, su mwen nutin
Addai, su mwen nutin Kosam, su mwen nu-
tin Elmodam, su mwen nutin Er, 29. su
mwen nutin Jose, su mwen nutin Eliezer, su
mwen nutin Jorim, su mwen nutin Mattat, su
mwen nutin Livai, 30. su mwen nutin Sime-
on, su mwen nutin Juda, su mwen nutin Jo-
 SAPTER IV. 17

sef, su mwen nutin Jonan, su mwen luitin

Elaiekim, 31. su mwen nutin Melea, su mwen
nutin Menan, su mwen nutin Matteta, su
mwen nutin Netan, su mwen nutin Devid,
32. su mwen nutin Jesse, su mwen nutin Ob-
ed, su mwen nutin Booz, su mwen nutin Sal-
mon, su mwen nutin Neasson, 33. su mwen
nutin Eminadab, su mwen nutin Eram, su
mwen nutin Esrom, su mwen nutin Feres, su
mwen nutin Juda, 34. su mwen nutin Jekob,
su mwen nutin Aisaak, su mwen nutin Ebre-
am, su mwen nutin Tera, su mwen nutin Na-
kor, 35. su mwen nutin Seruk, su mwen nutin
Regu, su mwen nutin Felek, su mwen nutin
Heber, su mwen nutin Sela, 36. su mwen
nutin Keinan, su mwen nutin Arfaksed, su
mwen nutin Sem, su mwen nutin Noa, su
mwen nutin Lemek, 37. su mwen nutin Ma-
tusala, su mwen nutin Enok, su mwen nutin
Jered, su mwen nutin Maleleel, su mwen nu-
tin Keinan, 38. su mwen nutin Enos, su
mwen nutin Set, su mwen nutin Adam, su
mwen nutin God.
SAPTER IV.
AJISUS tintifiinu^ke S'un Mutal el folo-
ko Jordan mi, a l^un kolol nu yin mesis,
2. devil el srifwel ke len aiiaul. A in len ino
waninu ma El mono: a ke elos som tari, el
musinsral tuk.
18 LUK,
3. A devil el fwak nu sel, Kom fwin Mwen
nutin God, sap eot si ini in efia bred.
4. A el tupok nu sel, fwakan, Ma
Jisiis
gimusla. Met elos tin mol ke bred mugenu,
tu ke kas nu kemwu lun God.
5. A devil, ke el wis el ak nu fwin eol fulat,

el luti nu sel kitin misiiii togusai nu kemwu

fwalu.
6. A devil el fwak nu sel, Mwol iiii nu kem-
wu na fwa §iot nu sum, a ma mwowo lalos tu :

ma etuku nu sik a na sun nu sin su na luii-

;

sik.
7. Ke ma iiii, kom fwin ali nu sik, a fwa
lom nu kemwu.
8. A Jisus el tupok a fwak nu sel,Fwala liki
yu Setan, tu ma simusla, Kom ali nu sin Je-
ova,jGrod lom, a oru nu sin mugenu.
9. A
el wis el nu in Jerusalem, a iili'lye on
fwin manon imwen tempel, a fwak nu Sel,
Kom fwin Mwen nutin God, kom sifwanu sis
kom la nu ten.
10. Tu masimusla. El sapot nu sin lipufon
lal, karwunin kom 11. a elos fwa tapuk
in ;

kom wi in paolos, fwin tiu ou ini kom tufwa

kontaye nium ke eot.
12. A Jisus el tupokoaii fwak nu sel, ma
fwak, Nik kom srifwe Jeova God lom.
13. A ke devil el orek srifwe nu kemwu ta-
ri, el som luk El ke kutu pal.

14. TT A Jisus el folokla nu Galili ke ku

 SAPTER IV. 19

lun S'un : a punal fwaselik yin nu kemwu

apneni.
15. A El luti in lolriok lalos, elos nu kemwu
kaksakin El.
16. A El tuku nu Nazaret, yin El matula we ;

a, oanu manu lal, El ilyuk nu in imwen lol-

iiok ke len sabat, a tuyuk in rid.

17. A suii nu sel buk lun Esaias met palu.
A ke El lakunalik buk, El konoiok on ya ma
simusla, 18. N^unin Jeova on fwuk tu El si
mwol nu sik in luti niwo sasu nu sin met
sigasrup El sipe yu la in akkeiela met asor
;

insielos, in luti tulala nu sin met kopur, a in

igasla mutun met kun, in tula'los la met kos,
19. in luti yiu mwowo lun Leum.
20. A El limani buk, a siefwil sun nu sin
met kulansap, a mutu. A mutalos nu kem-
wu su in imwen lolnok elos sui'lye.
21. A El mutamwauk in fwak nu selos, Len
si ini ma payikin in sreumwos.
simusla ini
22. A
elos nu kemwu orek ma lo ke'l, a lut
ke kas kulan tuke liki oalul, elos fwak, A
Ya El ini tiu mwen nutin Josef?
23. A El fwak nu selos, Payi komwos a fwak
kas si iiii matu nu sik, ''Met satal, kom sifwa-
nu unuwe kom la ;" ma kem loii ma orala in
Keperneum, kom ore pe nu yin sum.
24. A El fwak, Payinu S'a fwak nu sumwos,
An sin met palu tiu as al.
25. A 'Na, fwak ma payi nu sumwos, kotin-
 ;

2a LUK,
mas ma puspis in Israel ke len lun Elaias, ke
kosao kauli yiu tolu a malein oiikos, ke sral
lulap yin nu kemwu an sa : 26. a tin sipa'l
la Elaias nu sin sie selos, tu nu Serepta, mu-
genu, sie siti lun Saidon, nu sin sie kotinmas.
27. A ma puspis leper in Israel ke pal si lun
Eliseus met palu; a wanin sie selos nasnasla,
tu Neaman met Siriamugenu.
28. A elos nu kemwu ke elos Ion
in lolnok,
ma ini, elos tiiitininu ke mulat, 29. a elos
tuyuk, a sisel la liki siti, a kol ol nu sisken
eol sisik siti lalos musa on we, tu elos fwa
kupurtowi'lye sisla nu ten.
30. A
El fwas sasla Ink elos, sonila.
31. TT A
El oatu nu Keperneum, siti lun
Galili, a luti nu selos ke len Sabat.
32. A elos lut ke ma luti lal tu kas lal pen.
;

33. A in lolfiok met si mutu, su nun lun de-

vil fokfok yurol, a el wowoyuk ke pusra lu-
lap, fwakan, We
34. ! mea kem a oru nu
Sum, Jisus lun Nazaret ? ya kom tuku in
kanaos kem la ? iia etu la suo komwun
sie Mutal lun God.
35. A Jisus el kaiyuk nu sel, fwakan, Nimit
kas, a fwasu luk el. A ke devil el siselan
nu infulwe, el fwas luk el, a tiu akkoluki el.
36. A elos nu kemwu lut, a elos kaskas sie
sin sie, fwakaii, Kas susu ini, tu ke pen
a ku El sap nu sin nun fokfok, a elos fwala
liki.
 SAPTER V. 21

37. A puiial fwaselik yin nu kemwu fwal

apneni.
38. A El tuyuk liki imwen
lolnok, a ilyuk
nu in lorn sin Salmon. A
nine kiel mutan
kiel Salmon, el inwalok ma lulap ke mas
fwol ; a elos slyuk Sel ke'l.

39. A El tu yetal, a kal mas fwol a ma ;

waninla Ink el a kltin mlsliii el tukakak a

;

oru nu selos.
40. A
ke fwatu tlli, elos nu kemwu su met
mas yurolos ke kutenu mas wis elos nu yu-
rol a El filiye paul fwelos nu kemwu, a ak-
;

kel elos la.

41. A devil elos pe fwala llkl ma puspls,

wowoyuk, a fwak, Kom Kraist Mwen nutin
God. A El kal elos a lei a elos In tiu kas ;

tu elos etu tu el Kraist.

42. A
ke lenellk El somla, a fwas nu yin
mesls a met elos sok ol, a tuku nu yurol, a
;

igol ol, lun tiu som luk elos.

43. A el fwak nu selos. Me orekma luk in
luti togusal lun God nu yin kutenu siti ou-
yape tu ke ma ini pen yu mi.
;

44. A El luti in lolnok lun GalUi

SAPTER V.

A MA ke met elos eok sel'ani in

te oru, tu,
loii kas lun God, El tu ke lulu Genesa-

ret, 2. a llye oak slslk lutrue on ke lulu a :

met kwa elos srola liki a olla ok lalos.

22 LUK,
3. A El
sroauk nu in sugo oak, ma lun Sal-
mon, a siyuk sel, lun kolla kute sisik liki an-
nii. A
el mutu fwin oaku a luti nu sin me-
tu.
4. A ke El kaskas tari. El fwak nu sel Sal-
mon, Kom kolot liki annu, a slsla ok lom in
kwa.
5. A Salmon el tupok a fwak nu Sel, Met
Luti, Kem patur fon nu len, a pusinpo : mea-
sis, ke kas lom na slefwil slsla ok.
6. A ke elos oru ma inl tari, elos eal Ik

puspls a ok lalos misalla.

:

7. A elos ponsltamu met wl alos, su mutu

in sugoe pe oak, tu elos In tuku %kas'elos. A

elos tuku, a nakla oak lugue, oanu tu muta-
mwauk in till.
8. Ke Salmon Piter el llye, el putatla nu In-
tel Jisus, fwakan, O Leum, fwala liki yu, tu
na met koluk.
9.Tu el lut, a elos nu kemwu oelul, ke Ik in
kwa ma elos es.
10. A ouyape Jemes, a Jon, mwen nutin Ze-
bedi, Su oelul Salmon. A Jisus el fwak nu
sel Salmon, Nik kom sanen, tu tuk kom fwa
kwa met.
11. A
ke elos wis oak okalos nu fwin mesl,
elos allkl ma nu kemwu a fwas tuk ol.
12. H A ma te oru ke El mutu in sie sltl, ll-
ye, sle met aflanu ke musin leper ke el llye'l
:

Jisus, el fokaklnye mutal, a slyuknu nu Sel

 SAPTER y. 23

fwakan, Leum, kom fwin lunsom, Kom ku

in ore yu in nasnas.
13. A El sralot paul, a kalilye, fwakan, S^a
ke, Kom in nasnas. A kitin misini mas le-
per waiiinla luk el.

14. A El kaiyuk nu
sel lun tin fwak nu sin
met a kom
: som, a luti komyuii nu sin met
tol, a sun kise ke ma orek kom in nasnas, oa-

nu Moses el sap, in akulin elos ye.

15. A
punal yoknu fwaselik ke'l a met ;

p-u-s-pis elos tukeni in loii, a tu El akkei elos

la ke mas lalos.
16. A El sifwanu som nu yin mesis a pre.
17. IT A ma te oru ke sie len, ke El luti,
tu kutu met Farisi a met luti lun manu elos
mutanu we, su tuke like an nu kemwu met
mutu we lun Galili, a Judea, a Jerusalem a ;

ku lun Leum os we in akkei elos la.

18. A, liye, met elos wis sie met mas matol-
tol on fwin kiilus si a elos suk an ya elos in
;

wisalak nu we, a in liki'lye ye mutal.

19. A ke elos koflanu konoiok an elos wis al
ak nu we ke met puspis, elos utyuk nu
fwin in anon lomwu, a ko el la nu in luf si,
on fwin kiiliis sisiknuinfulwe ye mutal Jisus.
20. A ke El liye lalalfuiii lalos. El fwak nu
sel. Met, ma koluk lom nunok munas nu

sum.
21. A met sim a met Earisi elos mutamwauk
in papu, fwakan. Met susu si ini su kaskas
 ;

24 LUK,
ko nu ke God ? Su ku in nunok inunas ke
ma koluk, tu God miigenu ?
22. A ke Jisus etu iiunk'olos, El tupok a
fwak nu selos, Mea komwos pu insiumwos ?
23. Mea fusas liki in fwak, Ma koluk lorn
nunok munas nu sum ; ku in fwak, Tukakak
a fwas ?

24. A tu komwos fwa etu tu Mwen nutin

met ku lal on fwalu in nunok munas ke ma
koluk (El fwak nu sin met mas matoltol,)
Koin tukakak, a srukak kCilus kium, a fwas nu
in lom sum.
25. A kitin misini el tuyuk ye mutalos, a
srukak ma el on fwe, a som nu lom sel, kasa-
kin God.
26. A elos nu kemwu lut, a kaksakin God
a elos tiiitininu ke saiieu, fwakan, Kut liye ma
sokuruk misini.
27. H A tukin ma ini El som ot, a liye met
roso, e Livai, el mutu in imwen roso a El :

fwak nu sel, Kom fwas tukuk.

28. A el aliki ma nu kemwu, tuyuk, a fwas
tuk oL
29. A Livai el oru nu Sel sie kofwo lulap in
lom sel ma puspis sin met roso, a sin kutenu
:

met su oelulos fonla mutu.

30. A met sim lalos a met Farisi elos torkas-
kas lain met tumal lutlut, fwakan, Efwo kom-
wos ku mono a nim yurin met roso a met
koluk ?
 ;

SAPTER VI. 25

31. A Jisus el tiipokoan fwak nu selos, Elos

su ku tin enenu met satal ; tu elos su
mas.
32. ^a tiu tuku in pauon mii met payi, tu
met koluk in anliyuk.
33. A fwak nu sel, Efwo ku met tumal
elos
lutlut lunJon elos lalo pal piispis, a orek ali,
a ouyape sin met Farisi a ma lom elos mono
;

a nim ?
34. A El fwak nu selos, Ya komwos ku in
orek tulig nutin met pusla in lalo, ke met
pusla yurolos ?
35. A
len a fwa tuku ke met pusla eyela luk
elos, na elos fwa lalo in len iiio.
a
36. A
El kaskas pe sie pupulyuk nu selos
Wanin met likiye ipen nuknuk sasu nu ke
nuknuk ma, fwin ou ini ip sasu miselik, a ip
sasu tiu fwol nu ke ip ma.
37. A wanin met filiye wain sasu nu in sif-
wa matu; fwin ou ini wain sasu fokliilik
sifwa matu, a sirorla, a sifwa misalsalla.
38. Tu wain sasu nu in sifwa sasu a
filiye ;

keinwu a fwa mwo.

39. A wanin met su nim wain matu kitin
misiiii el lunsel ma sasu; tu el fwak. Ma
matu mwo liki.

gAPTER VI.

A MA te oru ke sabat akliio tukin ma si

meta, tu el fwas sasla ima korn si ; a
9^*
26 LUK,
met tumal lutlut elos oloila korn, a mono, ulle
mao in pauolos.
2. A kutu sin met Farisi fwak nu selos, Efwo
komwos ku oru ma onl in oru ke len sabat ?
3. A Jisus el tupok nu selos a fwak, Ya
komwos tin rid ma ini, ma Devid el oru, ke el
musinsral, a elos su oelul ? 4. fuka elilyuk
nu in lom sin God, a es, a mono bred luti, a
sun pe nu selos su oelul ma oul in mono, tu
;

ma lun met tol mugenu ?

5. A El fwak nu selos, Tu Mwen nutin met

El Leum pe lun sabat.

6. A ma te oru ke sie pe len sabat, tu El
ilyuk nu in imwen lolnok a luti a ino met si :

ul lana paul leyut.

7. A
met sim a met Farisi elos sano'l, el a la
kela ke len sabat; tu elos fwa konoiok ma
kou lain ul.
8. A El etu nunkolos, a El fwak nu sin met
su ul lanu paul, kom tuynk, a tu infulwe. A
el tuyuk a tu.
9. Na Jisus el fwak nu selos, Na siyuk nu
sumwos, la oul ke len sabat in orek mwo, ku
in orek koluk? in moliila mol, ku in kana-
osla?^
10. A ke El netan nu selos nu kemwu. El
fwak nu sel met si, kom sralot poum. A el
oru ou ini ; a paul kela oanu leyenu.
11. A elos tintiiiinu ke mulat; a elos papu
sie sin sie, mea elos fwa oru nu sin Jisus.
 :

SAPTER VI. 27

12. H A ma te oru ke len ino, tu El som nu

fwin eola in pre, a El mutii fon fon si in pre
nu sin God.
13. A ke len El panon mu met tumal lutlut
a El suliila sie-iiul-luo selos, §u El siiii 6los
met sap 14. Salmon, (su El sun pe El Piter,)
;

a Andru ma lei, Jemes a Jon, Filip a Bartolo-

mu, 15. Mattu a Tomas, Jemes nutin Alfeus,
a Salmon panpan Zelotes, 16. a Judas ma lei
Jemes, a Judas Iskariot, su pe met tukaku-
nak.
17. A
El oelulos oatu, a tu yin tupaspas, a
ma puspis sin met tumal lutlut, a elim met
lulap si elos tuke liki Judea mi nu kemwu a
Jerusalem, a fwin we nu mwea mi lun Tair a
Saidon, in Ion ol, a in kela ke mas lalos 18. ;

a elos su keok ke iiun fokfok elos kela.;

19. A elos nu kemwu tukeni sriki in ka-

li'lye : a ku fwas luk el, a akkei elos la nu
kemwu.
20. H A El keyuk mutal nu fwin met tumal
lutlut, a fwak. In si mwowo komwos met
sigasrup ; tu togusai lun God ma lomwos.
mwowo komwos su musinsral iiii tu
21. Insi ;

komwos fwa kup. Insi mwowo komwos su

tuii ini tu komwos fwa isas.
;

22. Insi mwowo komwos ke met fwa sruiie

komwos, a ke elos fwa sis komwos la luk elos,
a fwa kas ko ke'umwos, a sisla e'umwos oa-
nu ma koluk, ke Mwen nutin met.
28 LUK,
23. Komwos enun in len si ifio, a srosro ke
enun tu, liye, mol lulap lomwos in kosao tii
; ;

ou ini papa tumalos oru nu sin met palu met.

24. A we nu sumwos su gasrup tu komwos
!

es par lomwos met.

25. Wenu sumwos su kiip tu komwos fwa !

musinsral. We nu sumwos su isas iiii! tu

komwos fwa asor a tun.
26. We nu sumwos, ke met e nu kemwu fwa
kas mwo ke'umwos tu ouyape papa tumalos
!

oru nu sin met palu sito met.

27. A tu Xa fwak nu sumwos su Ion, Kom-
wos lunsomwos met lokwalok lomwos, oru
mwo nu selos su srune komwos, 28. ali mwo
ke'los su kas ko nu sumwos, a pre ke'los su
orek koluk lanu nu sumwos.
29. A el su pukil kom ke olum kom sun pe
leyenu nu sel a el su esla nuknuk lik lom,
;

kom tin igolol in es nuknuk Iti pe.

30. Asun nu sin met nu kemwu su siyuk
sum; a el su esla ma lom, kom tiu siefwil
siyuk sel ka.
31. Aoanu komwos lunsomwos met in oru
nu sumwos, komwos ore pe oaye nu selos.
32. Tu komwos fwin lunsomwos elos su lun-
si komwos, mea kulu lomwos ? tu met koluk
pe elos lun selos elos Su lunsi elos.
33. A komwos fwin orek mwo nu selos su
orek mwo nu sumwos, mea kulu lomwos ? tu
met koluk elos oru ouyape.
 :

SAPTER VI. 29

34. Akomwos fwin osroa nii selos fwensok

lomwos in es tuk, mea kulu lomwos ? tu met
koluk elos osroa nu sin met koluk, tu elos fwa
es ouyape.
35. A komwos lungomwos met lokwalok
lomwos, a orek mwo, a osroa, tin fwensok lorn
in siefwil es pe tuk a me mol lomwos tufwa
;

ma lulap, a komwos tufwa tulig nutin Fulat

liki nu kemwu: tu El kulan nu selos su tin
kulu, a su koluk.
36. Ke ma ini komwos pakoten, oanu Papa
tumomwos El pakoten pe.
37. Komwos tiu nunok koluk a a fwa tiu
nunok koluk nu sumwos komwos tiu lusla,
:

a a fwa tiu lis komwos la: komwos nunok

munas, a a fwa nunok munas nu sumwos.
38. Komwos asun, a a fwa siot nu gumwos
srigusrok mwo, nu sie, a kakla
tanye, oskoini
met elos tufwa siot nuin imwomwos. Tu sri
gusrok si ma komwos sriki ka, fwa sriki ou
yape nu sumwos.
39. A El kaskas pupulyuk si nu selos: Ya
met kun el ku in kol met kun ? Ya eltal tiu
putatla nu inluf si ?
40. Met lutlut el tiu fulat liki met luti lal
ke lutlut sumwosnu el a fwa oanu met luti
lal.

41. A efwo kom ku liyekutkut ma on in

mutun lium, a sak ma on in mutom kom tiu
etu ka ?
 ;
:

30 LUK,
42. Fuka kom ku in fwak nu sin met lium,
Ma lik, lela na in esla kutkut ma on in mu-
tom, ke kom sifwanu tin liye gak ma on in
mutom? Kom mwosounkas, met kom sisla
sak liki mutom, a na kom tufwa liye mwo in
eslakutkut liki mutan lium.
43. Tu sak mwo a tiu isus fwako ko-
luk; ouyape sak koluk a tiu isus fwako
mwo.
44. Tu etu sak nu kemwu ke fwako lal. Tu
met tiu es fokin fig ke mu, ouyape elos tiu es
fokin grep ke kokol.
45. Met mwo el wisla ma mwo liki tatu
mwo insiel : a met koluk el wisla ma ko-
luk liki tatu koluk insiel ; tu ke ma puspis
insiel oalul kaskas ka.
46. A efwo komwos ku panon yu, Leum,
Leum, a tiu oru ma Ka fwak ?
47. Kutenu su tuku nu yuruk, a Ion kas luk,
a oru mao, S"a fwa luti nu sumwos el oanu
su: 48. El oanu sie met su musa lom, a
pukin liial, a likiye mao on ten on fwin eot
a ke kof lapak, a sronot fuiila ma lulap nu ke
lom ino, a koflanu kususkuk mao, tu musa on
fwin eot.
49. A el
su Ion, a tiu oru, el oanu sie met
wanin;^mao on ten el musa lom on fwin fok
sronot funla ma lulap nu ke mao, a kitin
misini iguri a lom ino misalla ma lu-
;

lap.
 SAPTER VII. 31

SAPTER VII.

KE El kaskas ma iili nu kemwu tu met

in Ion, tuk El utyuk nu in Keperneum.
2. A sie senturion met kulansap lal, su oi
sel, elmas, a akumn nu misi.
3. A
ke el Ion ke'l Jisus, el sipaot nu Sel
met elder lun met Ju, in pre siyuk Sel lun
oatu a akkei el la met kulansap lal.
4. A
ke elos tuku yurin Jisus, elos siyuknu
Sel ma lulap, fwakan, Tu el mwo el su oru
ma ini ka 5. tu el lunsel met las, a el musa
;

imwen lolnok ses.

6. Na Jisus oelulos som. A ke El tiu lus-
lomwu, senturion el sipaot met kawuk
la liki
nu fwak nu Sel, Leum, kom tiu loko-
Sel, in
luke kom tu na tiu mwo tu Kom ilyuk ye
;

kuluf sik.
7. Ke ma ini na tiu nunku tu na mwo in tu-
ku nu yurum : a [kom fwaknu kas si, a met
kulansap Ink fwa kela.
8. Tu na pe akos leum, met meun elos akos
yu, a na fwak nu Kom som, a el som
sin sie, ;

a nu sin sienu, Kom

fwasu, a el tuku a nu ;

sin met kulansap luk, Kom oru ma ini, a el

oru.
9. Ke Jisus el ma iiii El lut ke'l, a El
loii

sifwaniT^ tapulla, a fwak nu sin met su fwas

tukol, N'a fwak nu sumwos, ]^a tiu konoiok
lalalfuiii lulap ou ini met, mo, tiu in Israel.
82 LXJK,

10. Aelos susipeyuku, kefoloklanu in lomwu,

elos konoiok met kulansap su mas kelanu.
11. H A ma te oru len si tuk, ta El ilynk
nu in sie siti panpan Nain ; a met tumal lut-
lut puspis oeM fwas, a ma puspis metu.
12. A ke El tuku apkurun nu mutun oaoa
lun siti, liye, elos wisla met misi liki, mwen
si wnnu nutin nine kiel, a el kotinmas ; a ma
puspis met lun siti elos oelul.
13. A ke Leum liye'l, El pakomutal, a
fwak nu sel, Kom tiu tun.
14. A El tuku kalye ra : a elos/u wis el tu.
A El fwak, Met fwus, ISTa fwak nu sum, Tu-
kakak.
15. A el su misi mutu, a mutamwauk in kas-
kas. A El asalan nu sin nine kiel.
16. A tuku nu fwelos nu kemwu a
saiien ;

elos kaksakin God, fwakau, Met palu lulap

si sikmi nu yuros, a God tuku nu yurin met
sran.
17. A punal fwaselik sasla yin
isi nu kem-
wu Judea, a yin nu kemwu apneni.
18. ^ A met tumal lutlut lun Jon elos luti
nu sel ke ma nu kemwu ma ini.
19. A Jon ke el panon mu met tumal lutlut
luo el sipa'ltalot nu yurin Jisus, fwakan, Ya
kom El su a fwa tuku? ku kem a suk
sienu ?

20. Ke met eltal tuku nu yurol, eltal fwak,

Jon Baptist el sipe ketal mu nu yurum, in
 ;

SAPTER VII. 33

fwak, Ya kom El su a fwa tuku ku kem a

suk sienu ?
21. A ke auu si ini El akkeiela ma pus-
pis ke munas a mas lalos, a ke nun koluk
a nu sin ma puspis met kan El ora'los in
liye.
22. Na fwak nu seltal, Kom-
Jisus tupok a
nu sel Jon ma komtal liye a
tal fwasot, a luti
Ion fiika met kun elos liye, met ul elos fwas,
;

met leper elos nasnas, met silonkas loii, met

misi molyuk, mwo sasu luti nu sin met si-
gasrup.
23. A insi mwowo kutenu su tiu tugull^l ke
If a.
24. A ke met sap lun Jon eltal somla, El
mutamwauk in kaskas nu sin met ke'l Jon,
Mea komwos som nu yin mesis in liye ? Ya
a sugo kususus ke enu ?

25. A mea komwos som in liye ? Ya met si

nukoman nuknuk fusas ? Liye, elos su nuko-
man nuknuk mwolanu, a me mono nelos mwo
pe, elos mutu in lom sin togusa.
26. A mea komwos som in liye ? Ya met
palu ? Aok 'Nsi fwak nu sumwos, a yok liki
met palu.
27. El iiii, el bu ma simusla ka, Liye, S'a
sipaot met sap luk, ye mutom, su fwa akou
inek lom ye mutom.
28. Tu Xa fwak nu sumwos, Yurolos su mu-
tan isusla wanin sie met palu yok luk el Jon
 ! ;

34 LUK,
Baptist : a el su srik liki in togusai lun God,
el yok luk el.

29. Amet e nu kemwu su Ion ol, a met roso,

elos payikin God, in baptaisla tari ke bap-
tais lun Jon.
30. Amet Farisi a met manu elos kanaosla
papu lun God lain elos, tu elos in tiu baptais ke'l.
31. Ke ma ini, Ka mea Na fwa pupulyUki
met lun fwil si ini ? a elos oanu mea ?
32. Elos oanu tulig su mutu niin kutakot, a
panon mu sie sin sie, a fwak, Kem nigarara
nu sumwos," a komwos tiu srosro kem asor ;

nu siynwos, a komwos tiu tun.

33. Tu Jon Baptist el tuku tiu mono bred tiu
nim wain komwos fwak. Devil yurol.
; a
34. Mwennutin met El tuku mono a nim
a komwos fwak, Liye, met kain mono, a nim
wain, kawuk lun met roso a met koluk
35. A
Lalmetmet el payi ke tulig natal nu
kemwu.
36. ^ X met Farisi el lunsel tu El
sie sin
oelul mono. A El ilyuk nu in lom sin Farisi,
a El foiiyuii nu ke tebue.
37. A liye, sie mutan in siti, su koluk, ke el
etu tu Jisus el fonyun nu ke tebue in lom sin
met Farisi, el wis bok in alabaster me akmus-
ra, 38. a el tu yakul ke niel tun, a mutam-
wauk in tanla niel ke sruninmit, a ela mao ke
aun siufwel, a nok niel, a mwoswela ke me
akmusra.
 SAPTER YII. 35

89. A
ke met Farisi su suloimu, liye, el kas-
kas insiel, fwakan, Met si ini el fwin met
palu El etu su a la fuka mutan si ini su
kalul tu el koluk.
40. A Jisus el tupokoaii fwak nu sel, Sai-
mon. kutu ma on sik in fwak nu sum. A el
fwak, Met Luti, oramii.
41. Sie met kutakot suii mao, luo met lal es su-
mwe mol; sie ke penni lum-foko,a sie ke lum-naul.
42. A ke waiiin me mol laltal, el nunok mu-
nas nu seltal. Ke ma iili kom. fwak nu sik,
su seital lunsiel yok ?
43. Salmon el tupok a fwak, IS'a mu el su
el nunok mnnas yok sel. A El fwak nu sel.
Payi ma nununku lom.
44. A El ella nu sin mutan, a fwak nu sel
Salmon, Ya kom liye mutan si ini ? I^a ilyuk
nu in lom sum met, kom tiu si nu sik kof in
tanla niuk: a el tanla niuk ke sruninmit, a
el a ke aun siufwel.

45. Kom
tiu nok yu; a mutan si ini tukin
pal ilyuk el noknu niuk.
si jSTa

46. Kom tiu sun sifwa in mwosuela siufwnk a ;

mutan si iiii el mwoswela niuk ke me akmusra.

47. Ke ma ini Jfa fwak nu sum. Ma koluk
lal, ma puspis, nunok munas nu sel tu el lun- ;

si ma lulap ; a nu sin su nunok munas ma

sisik, el lunsi ma sisik.
48. A El fwak nu sel. Ma koluk lom nunok
munas nu sum.
86 LUK,
49. A fonyun nu ke tabel mu-
elos su oelul
tamwauk in fwak insielos, Met susu si ini su
nunok munas ke ma koluk pe ?
50. A El fwak nu sin mutan, Lalalfuui lorn
moli kom kom som enun.
;

SAPTER VIIL

AMA
luti
sisik
mwo
te oru tuk tu El fwas nu in
met mutu we
sasu lun togusai lun God :
siti

tin sisla sie, kaskas a

a an

a sie-nul-
luo elos oelul kutu mutan su kela met
; 2. a
ke nun koluk a munas, Meri panpan Magda-
len a devil itkos som luk el, 3. a Joanna mu-
tan kiel Suza, met tutafpo lun Erod, a Su-
sanna, a ma puspis pe, su oru nu sel ke ma
lalos.
4. 1[ A ke met puspis elos tukeni, a tuku nu
ynrol liki siti nu kernwu. El kaskas ke siepu-
pulyuk : 5. Sie met takunalik el som in ta-
kunalik fute lal ; a ke el takunalik, kutu
putatla nu pupaneku ;a lonya mao, a mwen
yin enyenu elos konla mao.
6. A
kutu putatla on fwin eot a ke kapak, ;

paoala, tu wanin eou ka.

7. A
kutu putatla nu yin kokol a kokol wi ;

kapak, a puani mao.

8. A
kutepe putatla nu in fok mwo, a kap-
ak, a isiis fwako sie-fok ka. ke El kaskas A
ma ini tari. El fwak, El su sra in Ion lela
lun Ion.
 ;

SAPTER VIII. , 37

9. A met tumal
lutlut elos siyuk Sel, fwa-
kafi, Mea
pupulyiik si iui ?
10. A
El fwak, Ma Biot nu sumwos in etu
ma foiila lun togusai lun God a nu sin kute- :

nu in piipulyiiki ; tu liye elos a tin liye, a Ion

elos a till etu.
11. A paiiii ma pupulyuk; Fute kas lun
God.
12. Elos pupaneku elos su lou na devil el ;

tuku, a esla kas liki insielos, tu elos in tiu

lalalfuni a mol.
13. Elos eot, ke elos Ion, elos es kas
on fwin
ke eilun wanin oka lalos, kutu pal elos la-
; a
lalfuni, a ke pal mel elos putatla.
14. A mao putatla nu ke kokol, ke elos Ion,
elos som, insie a gasrup a euun ke fwalu sruu-
keni mao, a elos tiu isus fwako mwo.
15. A mao on in fok mwo, elos su ke insielos
payi a mwo, elos loii kas a srukie, a isiis fwa-
ko ke moufusas.
16. Waiiin met, ke el akosak lamu, el afwin-
y^ mao ye masi, ku filiye ye bed si a el liki- ;

ye ke sikon lamu, tu elos su ilyuk fwa liye

kalem.
17. Tu wanin mao
afwinye a fwa tiu igasla
a mwukunla, a a fwa tiu etauk a fwaselik.
18. Ke ma iiii komwos liauii, fuka komwos
loil tu kutenu su os ma lal, a fwa suii nu
;

sel a
; kutenu su waiiin ma lal, fwa esla luk
el ma el nunku ma lal.
38 LUK,
19. IT Isi nine amet lei elos tuku nu yurol,
a koflanu utyuk nu yurol ke met puspis.
20. A kutu oru nu Sel fwakaii, Nine kium a
met lium elos tu likin umwe, kenu liye Kom.
21. A El tupok a fwak nu selos, Nine kiuk
a met lik elos su Ion kas lun God, a oru mao.
22. H A ma te oru ke sie len, tu El wi
met tumal lutlut sroaun nu fwin oaku a El ;

fwak nu selos, Lela kut in som nu leyeno liki

lulu. A elos kolot.
23. A ke elos kol. El motul ; a en lulap tumi
nu fwin lulu ; a elos seseslanu ke kof, a sen-
senak^
24. A tuku nu yurol, a oksa'lak, fwa-
elos
kan, Met Luti, met luti, kut a mi si. Na El
tukakak, a kutuuye en a namwot a elos tu ;

misla.
25.A El fwak nu selos, Paya lalalfuni lom-
wos? A elos saiien lut, fwakan sie sin sie,
Met susu met sen ! tu El sap nu sin en a kof,
a elos aksol.
26. A elos tuku nu yin sin met Gadara, ^
tulon an Galili.
27. A ke El srola nu fwal si, sie met lun siti,

devil yurol ma patpat, a el tiu nukoman

nuknuk, tiu mutu in lorn, tu inkulyuku, el
sun oL
28. A ke el liye'l Jisus, el wowoyuk, a pu-
tatla ye mutal, a fwak ke pusra lulap, Mea
na oru nu sum, Jisus, Mwen nutin God fulat
 SAPTER VIII. 39

liki nu kemwu? S'a kenu tu Kom tin ore

yii in keok.
29. (TuBap nun fokfok in fwala liki met
el
si. Tu pal puspis
el sruki'lye a el kopur ke :

kapinkoslap a fetter, a el otalik me kopur, a

devil sipa'l ot nu yin mesis.)
30. A
Jisus siyuk sel, fwakan, Ewosoun?
A el fwak, Lision tu ma puspis devil ilyuk
:

nu in el.

31. A
elos siyuknu nu Sel, lun tin sipa'los
wot nu yin lual.
32. A un kusro pig lulap si elos mono fwin
eola; a elos siyuknu nu Sel, tu lela elos in
utyuk nu in elos. A El fule'los la.
33. Na devil elos som liki met si, a utyuk
nu in piga a un pig si elos kasus ma keku
;

yin oatu nu in lulu, a ma'l.

34. Ke elos su kitaun piga liye ma orala,
elos kainla, a som a fwakak mao nu in siti a
in anu.
35. Na elos som in liye ma orala ; a tuku nu
yurol Jisus, a konoiok met si, devil som liki
met, el mutu ye nien Jisus, nukoman nuk-
nuk, a tiu mwul a elos sanen.:

36. Elos pe su liye mao fwak nu selos fuka

mao el su devil yurol kela.
37. Na met nu kemwu apneni an sin met
Gadara elos siyuknu nu Sel lun fwala luk
elos tu elos saSeii ma lulap a El sroauk nu
: :

fwin oaku, a siefwil folokla.

40 LUK,
38. Amet si su devil som Ink el met, el
siyukmi nu Sel lun mutu yurol a Jisus sipa'l-
:

ot, fwakan, 39. kom folokla nu lorn sum, a

fwakak faka ma lulap ma God oru nu sum.
A el somot, a luti in siti nu kemwu fuka ma
lulap Jisus oru nu sel.
40. II A ma te oru, tu ke Jisus folokla, met
elos enun in as El tu elos nu kemwu mutu
;

san ok
41. A, liye, sie met tuku, el Jairus, a el leum
lun lolfiok a el putatla nu ke nien Jisus, a
;

siyuknu nu Sel lun tuku nu in lom sel 42. :

tu an siewunu natal akurun matu yiu sie-

nul-luo, a el akurun nu misi. A ke El som
met elos eok Sel.
43. A sie mutan mas ke sa siror yiu sie-nul-
luo, su kitela ma nu kemwu ma lal ke met
satal, a elos koflanu akkei el la, 44. el tuku
tuk'ol, a kalye sisken nuknuk lal; a kitin
misini sa'l siror waninla.^
45. AJisus el fwak, Su kal yu wi? Ke
elos nu kemwu laflafwekin, Piter a elos su
oelul fwak. Met Luti, met puspis apinkom
weni a eokis kom, a kom fwak, Su kal yu wi?
46. Jisus el fwak, Sienu kal yu wi; tu ISTa

etu tu mwo fwas liki yu.

47. A ke mutan liye tu mwukin, el
el tiu
tuku rarrar, a putatla ye mutal, el fwak nu
Sel ye mutun met nu kemwu, ke ma el kaF-
ilye ka, a fuka el kela kitin misini.
 SAPTER IX. 41

48. A El fwak nu sel, An, kom enun, tu la-

lalfuni lorn orek kom in kela; kom som in
misla.
49. Ke El kaskas, sie met el tuku in lorn
mi sin leum lun lolnok, fwak nu sel, An nut-
um misi ; tin lokoluki Met Luti.
50. A ke Jisus Ion, El tupok nu sel, fwa-
kan, Nik kom saiien ; lalalfuni mugenu, a el
tufwa kela.
51. A ke El tuku nu in lomwu. El lela met
in tiu utyuk, Piter, a Jemes, a Jon, a papa a
nine lun tulig elos mugenu.
52. A elos nu kemwu tun, a asro'l. A El
fwak, Nik komwos tun ; tu motul.
el tiu misi,
53. A elos isasunkusa nu Sel, etu tu el misi.
54. A El lus elos la nu kemwu, a es paul, a
panon, fwakan, Mutan fwus, tukakak.
55. A nunal siefwil tuku, a kitin misini el
tukakak a El sap in sun ma nel.
:

56. A kiel tumal eltal lut El kaiyuk nu A

seltal tu eltal in tiu fwak nu sin met ma ora-
la.

SAPTER IX.

NA El pannoni nu
nul-luo, a suii nu
sie met tumal
ku, a sap ke
selos
lutlut sie-

devil nu kemwu, a in akkeiela mas.

2. AEl sipa'los wot in luti togusai lun God,
a in akkeiela met mas.
3. A El fwak nu selos, Komwos tiu es mao
4^^
 ;

42, LUK,
ke fwas, tin sikal, tiu nuk, tiu bred, tiu
miini ; tiu kais luo koat.
4. A kutenu lorn kom wos ilyuk nu we, mu-
tu we, a som liki.
5. Akiitenu su tiu es komwos, ke komwos
som liki siti si iiio, fotonla fok ke niumwos
ke sie akul lain alos.
6. A elos somla, a fwas sasla an met mutu
we, luti mwo sasti, a akkeiela yin nu kem-
wu.
7. ITA Erod tetrark el Ion ma nu kemwu
ma El oru a el toninfon, tu kutu fwak, Jon
:

el molyuk yin mise mi 8. a kutu, Elaias el

;

sikmi a kutenu, sie sin met palu el siefwil

:

molyuk.
9. A Erod el fwak, 'Na, tala siufwin Jon
ka su ini, sin su na Ion kutu ma. A el kenu
liye'l.^

10. A met sap, ke elos folokla, elos fwak nu

Sel ma nu kemwu elos oru. A El es elos, a
som muku yin mesis, an lun siti panpafi Bet-
saida.
11. A met, ke elos etu, elos fwas tuk ol ; a
El es elos, a kaskas nu selos ke togusai lun
God, a akkei elos la elos su enenu in kela.
12. A ke len mutamwauk in fonuni, sie-Sul-
luo elos tuku a fwak nu Sel, Kom sipaot me-
tu, ta elos fwa som nu yin met mutu we a an
apneni, a mutu we, a es ma nelos tu kem ;

mutu yin mesis.

 SAPTER IX. 43

13. A El fwak nu selos, Komwos sun ma ne-

los. A el OS fwak, Srukwalun nu bred limi-
kos a ik lugue mugenu yuros kut nikin kut a ;

la som mol me mono nun met ini nu kemwu.

14. Tu met elos akurun tausan limikos. A
El fwak nu sin met tumal lutlut, Ora'los in
mutu kais lum-naul srupin met.
15. A elos oru ou ini, a ora'los nu kemwu in
mutu.
16. Na El es srukwalun nu bred limikos a
ik lugue, a iietak nu in kosao. El ali ke mao,
a kunsalik, a sun nu sin met lutlut in filiye
ye mutun metu.
17. A elos mono, a nu kemwu kiip a elos ;

srukak kuom sie-nul-luo luin me mono ma

on yurolos.
18. H A ma te oru, ke El muku pre, met tu-
mal lutlut elos oelul a El siyuk selos, fwak-
;

aii. Met elos mu, 'Na su ?

19. Elos tupokoaii fwak, Jon Baptist a ku- ;

tu Elaias a kutenu mu, sie sin met palu u-

;

met molyuk.
el siefwil
20. El fwak nu selos, Ya komwos mu su S^a?
Piter el tupokoaii fwak,Kom Kraist lun God.
21. A El kaiyuk nu selos ma lulap, a sap
elos in tiu fwak ma ini nu sin sienu met 22. ;

fwakan, Mwen nutin met keokiuii ke ma pus-

pis, a met elder a leum tol a met sim elos tu-
fwa sis El la, a uniye, a siefwil molyuk len si
aktolu.
44 LUK,
23. A El fwak nu
selos nu kemwu, Sienu
fwin lunsi fwas tukuk, lela lun sifwanu lafla-
fwekun al, a srukak saksin sugo lal piiianu
len, a fwas tukuk.
24. Tu kutenu met su lunsi lano mol lal
tufwa tula mao a kutenu met su lunsi tula
:

mol lal keik, El iiii tufwa lano mao.

25. Tu mea mwo sin met, el fwin es fwal nu
kemwu, a el sifwanu tula, ku sisila?
26. Tu kutenu met a fwa mekin sik a ke kas
luk, Mwen nutin met fwa mekin sel ke
El a fwa tuku in ma mwowo lal, a ma lun
Papa, a ma lun lipufon mutal.
27. A N'a fwak nu sijmwos payi, kutu su tu
ini, elos tiu pulakin misi nu ke pal si elos
liye togusai lun God.
28. % A ma te oru akurun len oalkos tukin
kas iiii. El es Piter a Jon a Jemes, a fwasyuk
nu fwin eola in pre.
29. A ke El pre, mutal ekla, a nuknuk lal
fwosfwos a sarom.
30. A liye, met luo, Moses a Elaias, eltal oelul
kaskas 31. eltal sikmi in ma mwowo a kas-
;

kas ke misi El tufwa oru nu Jerusalem.

32. A Piter a elos su oelul toas ke metkel.
A 'ke elos nutalik, elos liye ma mwowou lal, a
met luo su tu yurol.
33. A ma te oru, ke eltal som luk El, Piter
el fwak nu sin Jisus, Met Luti, mwo nu ses
in mutanu ini a lela kut ; in musa lorn sra
 SAPTER IX. 45

tolu ; sie sum, a

Moses, a sie sin Elai-
sie sin
as el niikin ma el fwak.
:

34. Ke el kaskas ou ini, sie pukunien tuku,

a lololosi a elos saneii ke elos ilyuk nu in
;

pukunien.
35. A
pusra si tuke liki pukunien, fwakan,
El ini Mwen kulu nutig; komwos loii ol.
36. A
ke pusra somla tari, Jisus mugenu mu-
tu. A elos mwukin mao, a tiu fwak nu
sin sie met in len ino ke mao ma elos liye.
37. H A
ma te oru, ke len si tuk ke elos oa-
tu fwin eola mi, met puspis elos sun ol.
38. A, liye, sie met yurolos el wowoyuk, fwa-
kan, Met Luti, E^a siyuknu nu sum, kom in
netan nu sin mwen nutig tu el tulig siewu- ;

nu nutig.
39. A, nun el es el, a kitin misini el
liye, sie
wowoyuk a el ora'l lun lulek a atinfulak a
; ;

el tupurpurelik, upa in som luk el.

40. A na siyuknu nu sin met tumom lutlut
in sis el la, a elos koflanu.
41. A Jisus
tupokoan fwak, O fwil silalafu-
ni SL koluk, putaka IN'a mutu yurumwos, a
mutan komwos ? wisi mwen nutom.
42. A ke el fwasu devil el sisi'lye nu in foko,
a ora'l lun lulek. A Jisus kaiyuk nu sin
nun fokfok, a El akkei el la tulig, a siefwil
asa'lan nu sin papa tumal.
43. A elos nu kemwu lut ke ku lulap lun
God. A ke elos nu kemwu lut ke ma nu kem-
46 LUK,
wu ma El fwak nu sin met tu-
Jisus el oru,
mal lutlut, 44. Lela kas ini in utyuk nu in
sreumwos, tu Mwen nutin met a fwa ettikyun
nu in pon metu.
45. A elos tin etu kas si iili, a mao mwnk-
mwuk ke'los tu elos tin etu mao : a elos saneS
in siyuk Sel ke kas si ino.

46. IT Na elos tukeni asiuki sie sin sie, su se-

los fwa yok liki.

47. A Jisus, etu ma asiuki insielos, El es sie

tulig, a fili'lye yurol, 48. a fwak nu selos, Kut-
enu met su es tulig si ini in Ek el es yu ; a
el su es yu, es El su sipe yu mi : tu el su srik-
likiyurumwos, el ini fwa yok.
49. A Jon el tupokoan a fwak, Met Luti, kem
liye sie sisla devil in Eum ; a kem mu lun tiu
ou ini, wi kem fwas.
tu el tiu
50. A Jisus el fwak nu sel, Nik kom ou ini
nu sel tu el su tiu lain kit el wi kit.
;

51. U A ma te oru, ke pal si a fwol a fwa

utukyuk El nu liiii. El nunkol sumwos in
som nu Jerusalem, 52. a El sipaot met sap ye
mutal a elos som, a ilyuk nu yin sisik lun
:

met Samaria, tu elos in ako ke'l.

53. A elos tiu es El, tu mutal oanu El kenu
som nu Jerusalem.
54. A ke met tumal lutlut Jemes a Jon liye
ma ini, eltal fwak, Leum, kom lunsom tu ke-
tal sap e in tuku in kosaoe mi, a fur'elos yuk,
oanu Elaias el oru met ?
 SAPTER X. 47

55. A
El tapulla, a kai'eltal, a fwak, Komtal
tilletu nunumtal.
56. [Tu Mwen nutin met el tin tuku in ka-
naosla mol lun met, tu in mol elos la.] el- A
os som nil sienu an sisik.
57. IT A ma ke elos fwas ingane^
te oru, tu,
ku, sie metfwak nu Sel, Leum, iia tufwa
el

fwas tukum yin nu kemwu kom fwas nu we.

58. Jisus el fwak nu sel, Inluf lun fok, a an
kien mwon 'yi^i enyenu a Mwen nutin met
;

waiiin an El likiye siufwel on we.

59. A El fwak nu sin sienu, Kom fwas tu-
kuk. A el fwak, Leum, lela na'n som met a
pukinye papa tumak.
60. Jisus El fwak nu sel,' Lela met misi in
pukinye met misi lalos a kom som a luti to-
:

gusai lun God.

61. A
sienu el pe fwak, Leum, na tufwa
fwas tukum a lela na'n som met sun mwil-
;

kas nu selos mutu in lorn sik.

62. A Jisus El fwak nu sel. Met si fwin li-

kiye paul nu ke plan, a tapulla, el tiu fwol

nu ke togusai lun God.

SAPTER X.
TTJKIN ma ini Leum El filiye kutenu met
it-uul pe, a sipa'los wot kais luo fwas ye
mutal nu in siti nu kemwEu a an,l a fwa s if-
wanu tuku nu we.
2. Ke ma ini El fwak nu selos, Payi kapak
48 LUK,
masla ma pu met orekma ke ma ini
lulap, a ;

komwos pre nu sin Leum lun ma kapak masla,

tu El sipaot met orekma nu yin ma kapak
masla Lai.
3. Komwos som; liye, N'a sipe komwos la
oanu kosro lam nu yurin kosro wolf.
4. Komwos tiu wis nukin muni, tiu nuk ke
fwafasyis, tiu faluk; a tiu pain met inga-
neku.
5. A in kutenu lom komwos ilyuk nu we,
komwos fwak met, Misla nu ke lom si ini.
6. A
mwen nutin misla el fwin mutu ino,
misla lomwos fwa mutu fwe fwin tiu ou ini, ;

fwa siefwil foloko nu yurumwos.

7. A komwos ini, mono a
mutanu in lom si
nim mao elos asiot. Tu mwo in sun me mol
nu sin met orekma. Komwos tiu som liki
lom ini nu lom ino.
8. A in kutenu siti komwos ilyuk nu we, a

elos es komwos, mono mao ma elos likiye ye

mutomwos 9. a akkei el la met mas su mutu
;

we, a fwak nu selos, Togusai lun God tuku

apkurun nu sumwos.
10. A in kutenu siti komwos ilyuk nu we, a
elos tiu es komwos, komwos fwasot nu in inek
lun siti si ini, a fwak, 11. Aok pukpuk lun
siti lomwos, ma fulful nius, kem ella
ke
lain komwos ; a ouyape komwos etenu ma
iniji tu togusai lun God apkurun nu su-
mwos.
 SAPTER X. 49

12. A na fwak nu sumwos, tu in len si iiio

an Sodom mwo liki siti si iiio.

13. We nil sum Koresin we nn sum
! Betsai-
da tu fwin orek me orek ma lulap in Tair a
!

Saidon met, ma orek yin sumtal ini, eltal au-

liyuk ji-met in nuknuk mwa senseii a apat.
14. A
an Tair a Saidon in osun mwo liki
sumtal.
15. A
kom Keperneum, ma akfulatye nu in
kosao, fwa sisyikla nu in hell.
16. E
1 su loii komwos, Ion yu el su srune ;

komwos, sruna yu a el su sruna yu, srun el

;

su sipe yu mi.
17. A
it-nul elos siefwil folokla ke enun, fwa-
kaS, Leum, aok devil elos akos kem ke E'um.
18. AEl fwak nu selos, S'a liye Setan el
putatla in kosaoe mi oanu sarom.
19. Liye, 'Na> slot nu sumwos ku in Ion ye
fwin serpent a skorpion, a ke ku nu kemwu
lun lokwalok a waiiinu ma ku in akkoluki
;

komwos.
20. A tu ke ma iiii komwos tiu enun, tu nun
elos akos komwos a tu komwos enun ke ma
;

ini, tu eumwos simla in kosao.

21. H In auu si ino Jisus el enun in nun, a
fwak, 'Nsb kulu nu Sum, O Papa, Leum in
kosao a fwalu, tu Kom mwukin ma ini liki
lalmetmet a lalkun, a oalinalik mao nu sin
kitin tulig aok O Papa, tu ou ini mwo ye
;

mutom.
 ;

50 LUK,
22. [A el forla nu sin met tumal lutlut a
fwak,] Papa tumuk El asi nii Eik ma nu kem-
wu a wanin met etu su Mwen, tu Papa mu-
;

genu a su Papa, tu Mwen mugenu, a nu sin

;

su Mwen tufwa fvvakulak.

23. A
El Bifwanu tapulla nu sin niet tumal
lutlut muku a fwak, In si mwowo mutalos Su
liye mao ma komwos liye.
24. Tufwak nu sumwos, ma puspis met
S'a
palu a togusa elos kenu liye mao ma kom-
wos liye, a elos tiu liye; a in Ion mao ma
komwos Ion, a elos tiu Ion.
25. ^ A, liye sie met manu el tuyuk, a sri-
fwel, fwakan. Met luti, mea na oru tu na fwa
es mol ma patpat ?

26. El fwak nu sel, Mea simusla in manu?

fuka kom rid?
27. A el tupokoan fwak, Kom lunsom Jeova
God lom ke insium kemwu, a ke iiunum
kemwu, a ke ku lom kemwu, a ke nunkom
kemwu a met tulon lom oanu kom sifwanu.
;

28. A El fwak nu sel, Payi ma kom tupok

oru ma ini, a kom tufwa mol.
29. A kesifwanu payikunal, el
el luusel
fwak nu A
su met tulon luk ?
sin Jisus,
30. A
Jisus tupokoan fwak, Sie met el oatu
Jerusalem mi nu Jeriko, el tuku nu yurin
met inunyar, su sarukla nuknuk lal, a kun-
ta'lye a fili'lye akurun nu misi, somla.
31. A
ma te oru tu sie me^ tol el oatu nu in
 SAPTER X. • 51

inek ino ; a ke el liye'l el fwas alukela nu ley-

eno.
32. A ouyape sie met Livait, ke el mutu ino,
el tuku a netan nu sel, a fwas alukela nu
leyeno.
33. A sie met Samaria, ke el fwafwasyis, el
tuku yin el mutu we ; a ke el liye'l el pako-
muta'l, 34. a tuku nu yurol, a loluni kinit
ke'l, oktiye kaki a wain nu ke, a fili'lye fwin
kosro natal, a wis el nu in imwen met fwas,
a liye'lau.
35. A lutu ke somla, el es akurun kwa-
el
ter si in sun nu sin §u liye'laii, a fwak nu sel,
Kom liye'lan a kom fwin siefwil es kutepe,
;

ke Tisb siefwil tuku, iia fwa mol nu sum.

36. Kom nunku su ka met tolu ini met tu-
lon lal, su fwas nu yurin met inunyar ?
37. Ael fwak. El su pakomuta'l, Na Jisus
el fwak nu sel, Kom fwasot, a oru ou-
yape.
38. U A
ma te oru ke elos fwafwasyis tu El
utyuk nu in sie an sisik met mutu we ; a sie
mutan e Marta el es El nu in lom sel.
39. A sie tael pailpan Meri, su muta pe ke
nien Jisus, a Ion kas lal.

40. A Marta el kafofo ke orek ma lulap, a el

tuku nu yurol, a fwak, Leum, ya kom pulesu
tu ma taik el fili yu wi mugenu in oru ? ke
ma ini kom sipa'l lun kase yu.
41. A Jisus el tupok a fwak nu sel, Marta
 ;

52 LUK,
Marta, kom nunkauk a lokolok ke ma pus-
pis : 42. a sieme enenu; a Meri el sultila ma
mwo, ma a tiu etiikla luk el.

SAPTER XI.

A MA ke El pre in sie an, ke pre

te oru, tu
tari, sie sin met tumal lutlut el fwak nu
Sel, Leum, luti nu ses in pre, oanu Jon el lute
pe tumal lutlut lal.
2. A El fwak nu selos, ke komwos pre, fwak,
Papa tumus su in kosao, E'los oul payi. To-
gusai Lalos tuku. Lela Elos lufiselos in oru,
ou in kosao, ouyape nu fwalu.
3. Kite kit mi me mono piiianu len.
4. A nunok munas nu ses ke ma koluk las
tu kut pe nunok munas nu selos nu kemwu
su tiu payi nu ses. A
tiu kol kit kut in mel
[tu es kitla liki ma koluk.]
5. A El fwak nu selos, §u sumwos fwa sie
met kawuk lal, a fwa som nu yurol infulwin
fon, a fwak nu sel. Met kawuk, si nu sik sruk-
wal tolu 6. tu sie met kawuk luk ke el fwa-
;

fwasyis tuku nu yuruk, waiiin nu ma ii'un

likiye ye mutal.
7. Asu lomwu fwa tupokoan a fwak,
el
Kom lokolukiyu;
tiu mutun oaoa kauli^a
tulig nutig elos on yuruk fwin ktilus Na ;

koflanu tukakak in slot nu sum.

8. IS'a fwak nu sumwos. El fwin tiu tukakak
a sun nu sel tu el met kawuk lal, a tu ke
 ;

SAPTER XL 53

siyuknu siyuknii el tufwa tukakak a sun nii

sel yikas el enenu.
9. A
na fwak nn sumwos, Siyuk, a a fvva
§iot nu sumwos suk, a komwos tufwa ko- ;

noiok tomwolak, a a fwa igasla nu sumwos.

;

10. Tu elos su siyuk es ; a el su suk ko-

noiok ; a nu sin su tomwolak a fwa igasla.
11. Sie mwen el fwin siyuk bred sin sie
sumwos su papa, ya el fwa sun eot nu sel ? ku
el fwin siyuk ik, ya el fwa sun serpent nu sel
in aolla, ik ?

12. Ku el fwin siyuk atro, ya el fwa suii

skorpion nu sel ?
18. Ke ma komwos met koluk fwino etu
ifii

in sun ma mwowo nu sin tulig nutumwos

fuku ma yoknu Papa tumomwos su in kosao
a fwa sun S'un Mutal nu selos su siyuk sel.
14. H A El sisla devil liki, a El sikas. A
ma te oru, ke devil el som liki, ma sikas el
kaskas ; a met elos kit.
15. A
kutu selos fwak, El sisla devil like ke
Beelzebul leum lun devil.
16. A kutenu srifwel, elos siyuk Sel akul si
in -kosaoe mi.
17. A El etu nunkolos a fwak nu selos, To-
gusai nu kemwu sifwanu aes tufwa waiiinla
a lorn sifwanu aes iguri.
18. Ouyape Setan el fwin sifwanu aes, fuka
togusai lal tufwa tu tu ? komwos mu Jfa sisla
devil liki ke Beelzebul.
 54 LUK,
19. A S'a fwin ke Beelzebul,
sisla devil liki
ke su mwen nutom wos sis elos la ? ke ma ini
elos tufwa met nununku lomwos.
20. A S^a ke kufin paul God fvvin «isla devil
liki, payi togusai lun God tuku nu yuromwos.

21. Ke met ku sifweni me meun el liaun

lom sel, ma lal on misla 22. a ke sie ku luk
:

el tuku nu fwel, a kutnu'l la, el esla luk el nu

kemwu me meun lal ma el lalalfuni ke, a ki-
ma el es.
telik
23. El su tiu wi yu el lain yu ; el su tin wi
yu wiseni el luselik.
24. Ke nun fokfok fwala liki met si, el fwa-
fwasyis sasla an paoala, suk monla a tiu nu ;

konoiok, el fwak, S'a fwa folokla nu lomsik

yin iia fwas we mi.
25. Ake el tuku, el konoiok la imom a
yinla.
26. Na som, a es kutenu nun itkos koluk
el
luk el; a elos ilyuk a mutu we: a ma tuk
lun met si ini koluk liki ma meta.
27. A ma ke El kaskas ma ini, sie
te oru,
mutan yurin met puspis tukeni el srukak pus-
ral, a fwak nu Sel, Insi niwowo insien su os-
we kom la, a mutun titi ma kom titi ka.
28. A El fwak, Aok, mwo pe elos su Ion
kas lun God, a liauii mao elos insi mwowo
liki.

29. ^A
ke met puspis tukeni tintini, El mu-
tamwauk in fwak, Fwil si ini fvvil koluk.
 SAPTER XL 55

Elos silk sie akul a wanin akul fwa slot nu

;

ka, tu akul si lun Jonas met palu.

30. Tu oanu Jonas el sie akul nu sin met
Nineva, ouyape Mwen nutin met fwa nu sin
fwil si ini.

31. Kosoa yin eur el fwa tuyuk yin osun

yurin met lun fwil si iiii, a lus elos la tu el ;

tuku yin tafwun fwale mi in Ion lalmetmet

lun Solomon a liye, sie yok luk el Solomon
;

mutu ini.
32. Met Nineva elos tufwa tuyuk in osun
yurin fwil si ini, a fwa lusla mao tu elos :

auliyuk ke ma luti lun Jonas a, liye, sie ;

yok luk el Jonas mutu iui.

33. Awanin met, ke el akosyuk lamu, el fili-
ye niin mwukma, tiu ye tup si, tu on fwin
sikon lamu, tu elos su utyuk fwa liye kalem.
34. Kalem lun mano muta: ke ma ini ke
mutom mwo, monum nu kemwu tintininu ke
kalem ; a ke koluk, monum pe tintininu ke
los.

35. Ke ma ini liauii tu kalem ma in kom a

tiu los.
36. Ke ma iiii fwin monum nu kemwu tin-
tininu ke kalem, wanin an los ke, ma nu kem-
wu fwa tintininu ka kalem, oanu ke lam ak-
kalemye kom mwo.
37. HA ke El kaskas, siemet Farisi siyuk-
nu sel lun oelul mono ; a El utyuk nu lii, a
fonyun.
56 LUK,
38.A ke met Farisi liye, el lut tu El tiu tan-
la met mono tuk.
39. A Leum el fwak nu sel, Ini komwos met
Farisi orek likin kup a pulet in nasnas a in- ;

siumwos tiiitimnu ke kanaosten a koluk.

40. Komwos lalfon, ya El su orek ma lik El
tiu orek ma. In pe ?

41. Mwo tn komwos snn me pakomutn ke

kutu ma os ynrumwos a, liye, ma nu kemwu
;

fwa nasnas ynrnmwos.

42. A we nn snmwos mettn kom-
Farisi :

wos aksiennlye mint a rn, a sak ken kemwn, a

aksitoiyela ma nnnnnkn a Inn Inn God mwo :

tn komwos in orn ma iiii, a tin sisla ma

iiio.

43. "We nn snmwos met Farisi tn komwos !

Innsomwos me mntn fnlat in lolnok, a pain

niin kitakot.
44. We nn
snmwos [met sim a met Farisi
mwosonnkas !] tu komwos oanu Inf kiin mas,
waiiin akulinye, a met su fwafwasyis fwe
elos tin etn mao-
45. Na sie sin met mann el tupok a fwak
nn Sel, Met Lnti, ke kas si ini kom kas ko
pe ke's.
46. A El fwak, We nu
sumwos pe, met ma-
nn tn komwos likiye mao fwin met ma toas
!

lanu in wis, a komwos sifwanu tin kal ma

elos wis ke sie kufin poumwos.
47. We nn sumwos! tu komwos musa in-
 ;

SAPTER XII. 57

kiilyuk lun met palu, a papa tumomwos elos

on'elos la.
48. Ke ma komwos orek ma lo tii kom-
ini
wos mu payi me orekma lun papa tumomwos :

tu payi elos on'elos la, a komwos muga inkul-

yuk lalos.
49. Ke ma pe lalmetmet lun God fwak,
ini
Xa tufwa sipaot met palu a met gap, nu selos,
a kutu selos elos tufwa uniye a kolyai.
50. Tu sa lun met palu nu kemwu ma siror
ke mutamwauk fwalu nu ini, fwa siyuk fwil
si iiii ka 51. sa lun Ebel mi nu ke sa lun
;

Zakaraias, su misi infulwin laii a tempel :

Payinu Na fwak nu sumwos, a fwa siyuk

fwil si iiii ke mao.
52. We nu sumwos met manu tu komwos !

esla ki lun lalmetmet; komwos sifwanu tiu

ilyuk, a elos su ilyuk komwos igulye.
53. A ke El kaskas ma iiii nu selos, met sim
a met Farisi elos mutamwauk in ora'l ma
lulap, a in akmu lun kaskas ke ma puspis
54. elos mutu san ol, a suk in srukie kutu ma
ke oalul, tu elos fwa kas lain ul.

SAPTER XII.

INFULWIN met puspis nu puspis

pal sa, ke
oanu tu elos loiiye sie sin sie,
elos tukeni,
El mutamwauk umet in fwak nu sin met
tumal lutlut, Komwos liauri me pulolak lun
met Farisi, ma mwosounkas.
5--
58 LUK,
2. Tu ma afwin ma a fwa tin
waiiin kiitu
igakla mwukin,
; a ma a tin etauk.
3. Ke ma ini, kutenu ma komwos kaskas in
los a fwa Ion in kalem a ma kaskas nu in:

sre in fukil a fwa fwakak fwin manon lomwu.

4. A S^a fwak nii sumwos met kawuk Ink,
Nik komwos saneii selos sn nniye mano, a
tnk waiiin kntenn ma ku in oru.
elos
5. A S"a liiti nu sumwos sn komwos fwa
saneii : Komwos saiien Sel, su tukin pal si El
nniye El ku in sisla nu in hell ; aok, Na fwak
nu sumwos, komwos saneiinu Sel.
6. Ya tin kuko kitin mwon sisik limikos ke
kitin muni luo, a sie selos tin mulkunla ye
mutal God ?
7. Aok tu auQ siufwomwos nu kemwu oa-

oala. Ke ma ifii nik komwos sanen komwos ;

mwo liki mwon sisik puspis.

8. Ouyape S^a fwak nu sumwos, kutenu met

su tufwa fwak yu yuk ye mutun met, Mwen

nutin met el tufwa fwakulak ye mutun lipu-
fon lun God.
9. A
el su lafwekin yu ye mutun met, fwa
lafwekunal ye mutun lipufon lun God.
10. A
el su kaskas sie kas lain Mwen nutin
met, a fwa nunok munas nu sel : a el su kas-
kas ko lain Nun Mutal a fwa tin nunok mu-
nas nu sel.
11. Ake elos wis komwos nu niin lolnok, a
nu niin leum sisik, a ma ku, komwos tiu nun-
 SAPTER XII. 59

kauk fuka a mea ma komwos tufwa tupok,

ku ma komwos tufwa fwak 12. tu Nun Mu- ;

tal el fwa luti nu sumwos ke auu sa, ma mwo

komwos tufwa fwak.
13. ^ A sie sin un met el fwak nu selos,
Met Luti, kom fwak nu sin ma lik, tu el wi
yu mwurinpunu.
kitelik
14. A fwak nu sel,
El- Met su ore yu met
nununku, ku met kitelik nu sumtal ?
15. A El fwak nu selos, Komwos liaun a sis-
mouk ma rapku tu mol ; lun met tiu ke ma
puspis ma lal.

16. A pupulyuk nu selos fwa-

El kaskas sie
kaii, Fwal met gasrup kapak ma
sin sie
puspis 17. a el nunkauk insiel, fwakan,
:

Mea na fwa oru, tu waiiin an iia likiye ma

kapak luk on we ?
18. A el fwak, Xa fwa oru ma iili 'Na> tu- ;

fwa kanaosla imwen ma kapak luk, a musa

yok liki a ino na tufwa filiye nu kemwu ma
;

kapak luk a ma luk.

19. A iia tufwa fwak nu sin nunik, S'unik,
ma puspis ma lom on nu ke yiu puspis es ;

monla lom, mono, nim a enunak.

20. A God fwak nu sel, Kom lalfon, fon
si iiii elos siyuk sum ke nunum: na lun su

ma ino, ma kom likiye ?

21. Ou ini el su likiye ma lal ke'l sifwanu,

a tiu gasrup nu ke'l God.
22. A El fwak nu sin met turnal lutlut, Ke
60 LUK,
ma fwak nu sumwos, Komwos tiu
iiii S'a
nunkauk ke mol lomwos, ma komwos fwa
mono tiu ke monumwos, ma komwos a nu-
;

koman.
23. Mol mwo liki me mono, a mano mwo li-

ki nuknuk.
24. Komwos nunkauk mwon reven ; tu elos
tiu takunalik tiu kosroni ; wanin lom sin ma
lalos a sin ma kapak ; a God kiti nu selos a :

faka komwos a yok a mwo liki mwon?

25. A
su sumwos ke nunkauk el fwa akliis-
ye ke sie kubit ?
26. Ke ma ini komwos fwin tiu ku in oru
kutu ma ke ma sisik, efwo komwos ku nun-
ku ke kutenu ?
27. Komwos nunku ke kiuf, elos kapak fa-
ka elos tiu orekma, elos tiu isap a 'Nsl fwak
: ;

nu sumwos, tu Solomon in nu kemwu ma

mwowou lal el tiu yinla oanu sie selos.
28. Na God el fwin akkapye ma ouiiiye, ma
on in ima si nu in fwun-
misini, a lutu sisla
you mea yok El tufwa nukom komwos yun,
;

O komwos lalalfuui ma sisik ?

29. A komwos tiu suk ma komwos a mono,
a ma komwos a nim, a komwos tiu fosna.
30. Tu metu lun fwal nu kemwu elos suk
ke ma iiii a Papa tumomwos El eta tu kom-
;

wos enenu ma iiii.

31. A mwo tu komwos suk togasai lun God;

a ma ini nu kemwu tufwa siot pe nu sumwos.
 SAPTER XII. 61

32. Nik komwos safiefi, u sisik tu Papa ;

tumomwos El kenu slot togusai nu sum-

wos.
33. Komwos kuko ma lomwos, a kitala me
pakomutu komwos orek nu sumwos nukin
:

muni ma tin matula, ma mwowo in kosao ma

a tin waiiinla, yin wanin met pusupas utyuk
nu we, a mwotil tiu akkoluki.
34. Tu yin ma mwowo lomwos on we, ino pe
insiumwos fwa on we.
35. ^ Lela komwos in loseni kapinsiomwos,
a lam lomwos in fururiuk ; 36. a komwos sif-

wann oanu met su mutu sano leum lalos, ke

el som nil ke akonkon tuku ; tu ke el tuku a
tomwolak, elos silaklak in igasla nu sel.
37. Insi mwowo met
kulansap ino, su ke
leum tuku el fwa konoiok la sano. Payinu
iia fwak nu sumwos, el a fwa losi'lye, a ora'los

in foiiyun nu ke tebue, a el tufwa tuku a ku-

lansap alos.
38. A el fwin tuku in sano akluo, ku tuku
in sano aktolu, a konoiolosyuk ou iui, insi
mwowo met kulansap ino.
39. A etu ma iiii, tu met kato el fwin etu
auu su met pusupas a tuku, el tufwa sano, a
in tiu pulesu loni sel in musalla.
40. Ke ma ifii komwos in ako pe ; tu Mwen
nutin met el tuku auu si ke komwos tiu nun-
ku.
41. IT Na Piter el fwak nu Sel, Leum, kom
 !

62 LUK,
kaskas pupulyuk si ini nu ke's, ku nu ke ke-
wanu ?^

42. A Leum fwak, Na su met tutafpo

mwo a lalmetmet, su leiim lal el tufwa oral
lun liaun sou lal, in asun nn selos me mono
nelos ke pal mwo si ?
43. In si mwowo met tutafpo ino, su leum lal
ke el tuku el fwa konoiok in oru ou iiii.
44. Payi N^a fwak nu sumwos, el a fwa ora'l
lun liaun ma nu kemwu ma lal.
45. A met kulansap ino el fwin fwak insiel,
Leum Ink patlanu in tuku a el fwa mu- ;

tamwauk in poukol met kulansap mogul a mu-

tan, a in mono a nim, a in srui 46. Leum lun
;

met kulansap ino el tufwa tuku in len si ke

el tin san ol, a in auu si ke el tin etu, a el a

fwa otalalik a a fwa likiye ma lal yurin ma

silalalfuni.
47. A met kulansap iiio, su etu ma lunsi lun
leum lal, a tiu ako, a tin oru ma lunsi lal, tu-
fwa poukol ka puspis.
48. A el su tiu etu, a oru ma puspis ke po-
pe, tufwa poukol ka pu. Tu nu sin su asun
ma lulap, tufwa suk ma lulap ke'l a nu sin ;

su met filiye ma puspis yurol elos tufwa siy-

uk yok Hki ke'l.
49. ^ I^a tuku in sis e nu fwalu a mea Na ;

lunsik, fwin ma tanak ini ?

50. A sie baptais luk in baptaisla ka a fuka ;

S^a keokiun nu ke pal si orek tari

 ;

SAPTER XII. 63

51. Ya komwos nunku tu ^a tuku in sipaot

misla nil fwalu ? Na fwak nu sumwos, Mo ;

tu in eselik.
52. Tu tuko met limikos in sie lorn
elos eselik, tolu lain luo, a luo lain
tolu.
53. Papa tufwa^ eselik lain mwen, a mwen
lain papa ; nine lain an, a an lain nine
sienu nine lain sienu an, a sienu an lain sie-

nu nine.
54. ^A el fwak pe nu sin un met si, Ke kom-
wos sikyuk kepin kosao, ki-
liye pukunieii si
tin misini komwos fwak, Ian kakla a ma ;

ouyape.
55. A ke en eur tu mi, komwos mu, Tufwa
fwol : a tufwa ouyape.
56. Komwos mwosounkas, komwos ku in
etu mutun kosao a fwalu ;
a fuka tu komwos
tiu etu pal si ini ?

57. TT Aok, a efwo komwos ku sifwanu tiu

nunkauk kutu ma payi ?
58. Ke kom wi met anaii lom fwas nu sin
leum ke fwas ineku, kom sriki ma lulap
sisik,
tu el in tula kom la fwin tiu ou ini el fwa
;

wis kom nu sin met nununku, a met nunun-

ku el fwa es kom yuii nu sin met roSo, a met
roso el sis kom yun nu in prison.
59. S'a fwak nu sum, kom koflanu fwala
liki, nu ke pal si kom Sun mol nu ke kitin
muni sisik utuko.
64 LUKr
SAPTER XIII.
KUTU met mutaini ke pal si ino su fwak
nu Sel ke met Galili, sa'n su Pailat el
toeni nu ke kise lalos.
2. A Jisus tupokoaii fwak nu selos, Ya kom-

wos nunku mu tu met Galili ini elos ko-

luk liki met Galili nu kemwu, tu elos keokiuS
ke nia ini ?
3. 'Nsb fwak nu sumwos, Mo: tu komwos

fwin tiu auliyuk, komwos nu kemwu tufwa

misi ou iiii.

4. Ku elos met sie-iiul-oalkos imwen san Sai-

loam putatla nu fwe, a on' elos la, Ya komwos
nunku mu tu elos koluk liki met nu kemwu
su mutu Jerusalem ?
5. S'a fwak nu sumwos, Mo: tu komwos
fwin tiu auliyuk, komwos nu kemwu tufwa
misi ou iiii.

6. ^ El kaskas pe pupulyuk si ini Sie met ;

el eoki sak fig in ima fain si lal a el tuku a

;

suk fwako ka, a tiu konoiok.

7. Na el fwak nu sin met liauu ima fain si

lal, Liye, yiu tolu iiii iia tuku in suk fwako

on wulin sak iiii, a tiu konoiok kom pokiye

;

mao efwo el ku akkoluki foko ?

;

8. A el tupokoaii fwak nu Sel, Leum lela in

on ke yiu si iiii pe, nu ke pal si na fwa puk-

puk apneni, a gun fok mwo nu ke; 9. a el
fwin isus fwako, tari : a fwin wanin, tuko kom
tufwa pokiye mao.
 ;

SAPTER XIII. 65

10. TI A El luti in sie imwen loliiok ke len

sabat.
11. A, liye, sie mutan iuo el mas ke iiun mu-
nas yiu sie-iiul-oalkos, a el foiuyiik, a el kofia-
nu sifwanu keyuk.
12. Ake Jisus liye'l, El pannol mu, a
fwak nu sel, Mutan, mas lorn tulala liki kom.
13. A El paul fwel a kitin misiiii el
filiye ;

sumwoselik, a kaksakin God.

14. A
leiim lun lolnok el tupokoan ke mulat,
tu Jisus akkei el la ke len sabat, a el fwak
nu sin metu, Len onkos len orekma lun metu
ke ma iiii komwos tuku in len iuo in kela, a
tiu ke len sabat.
15. Na Leum tupok nu sel, a fwak,
Mwosounkas, ya komwos nu kemwu ke len
sabat tiu tulala kau mogul natal ku ass liki
an el moiio we, a kolol nu yin el nim kof
we?
16. Ya tiu mwo tu mutan si ini, an nutin
E bream, su Setan el loseni, liye, yiu sie-iiul-
oalkos iiii, in tula'l la liki me kopur iui ke len
sabat ?

17. Ake El fwak ma iiii tari, met aiiaii

lal nu kemwu elos mekin a met e nu kemwu
;

elos eiiun ke mwo nu kemwu ma El oru.

18. TI Na El fwak, Togusai lun God oanu
mea ? pupulyuk §u S'a tufwa poly auk ka ?
19. Ma oanu futin mustard si, ma met si es,
a sisla nu in kolkol lal a ma kapak, a tufwa
;
 ;

66 LUK,
sak lulap; a mwon yin efiyenu elos mutu
fwin lesak ka.
20. ^ A El siefwil fwak, Ke pupulyuk su S'a
fwa polyauk togusai lun God ?
21. Ma oanu me piilolak, ma rnutan si es a
mwukin nu in me srigusrok flour tolu, nu ke
pal si ma nu kemwu pulolak.
22. ^ A El fwas sasla siti a an sisik met
mutu we, luti, a fwafwasyis nu Jerusalem.
23. Na sie el fwak nu Sel, Leum, ya met pu
fwa mol ? A El fwak nu selos, 24. Komwos
kaifwaun in ilyuk nu in mutun oaoa ousrik-
srik tu ^a fwak nu sumwos, ma puspis elos
;

sriki in ilyuk, a koflanu.

25. Ke met kato el tuyuk, a kaliye mutun oaoa
tari, a komwos mutamwauk in tu likin umwe,
a in tomwolak srunul, fwakan, Leum, Leum,
igasla nu ses a el tufwa tupok a fwaknu sum-
;

komwos an komwos tu we mi.

wos, N^a tin ete
26.Na komwos tufwa mutamwauk in fwak.
Met kem mono a nim ye mutom, a met kom
luti in inganek las.

27. A El tufwa fwak nu sumwos,

fwak, 'Na.

Neb tin ete komwos an komwos tu we mi

fwala liki yu, Komwos nu kemwu su orek
ma koluk.
28. Ino tufwa tunnu a nanornor in mwusi,
ke komwos tufwa liye Ebream a Aisaak, a
Jekob, a met palu nu kemwu, in togusai lun
God, a komwos sisila liki.
 SAPTER XIV. 67

29. A
elos tufwa tuku yin kutulap ta we mi,
a yin roto tu we mi, a yin epun tu we mi, a
yin eur tu we mi, a fwa foiiyuii yin tebue in
togusai lun God.
30. A, liye, masi tuko elos fwa metla, a masi
meta elos fwa tukla.
31. ^ A len si ini kutu sin met Farisi tuku,
fwak nu Sel. Kom tuyuk liki, a fwasot tu ;

Erod el kenu uni kom wi.

32. A El fwak nu selos, Komwos fwasot, a
fwak nu sin alopeksi'iio, Liye, S"a sisla devil
liki, a S'a akkeiala misini a lutu, a len si ak-
tolu S'a orek tari.
33. A mwo tu S'a fwafwasyis misiiii, a lutu,
a mwulila tu ma koflanu oru tu met palu
:

uniye likin Jerusalem.

34. OJerusalem, Jerusalem, su uniye met
palu, a tun ^alos su sipeyuku nu sum fuka ;

pal puspis ^a luiisik suloini tulig nutum nu

sie, oanu mwonyen el suloini trokrok natu ye
paul, a komwos siluiisi!
35. Liye, lorn sum on wanin karwuninye a :

payi !Ra fwak nu sumwos, Komwos tufwa tiu

liye yu tuk, nu ke pal si ke komwos a fwak,
Insi mwowo el su tuku in El Leum.

SAPTER XIV.

A MA te oru, tu ke El
sie leum lun met
len sabat, elos san ol.
utyuk nu in lom sin
Farisi in mono bred ke
68 LUK,
2. A liye, sie met ye mutal su mas pulun-
sron.^
3. A Jisus tupokoan fwak nu sin met ma-
el
nu a met Farisi, fwakan, Ya oul ku tiu oul in
kela ke len sabat ?
4. A elos misla. A El as al, a akkeiel la, a
lela lunsom 5. a tupok nn selos, ; fwakan,
Su sumwos ass nata ku kau mogul putatla nu
inluf si, a el tiu silaklak in sruklulak ke len
sabat ?

6. A elos koflanu siefwil tupokoan nu sel ke

ma ini.

7. IT A
El fwakak sie pupulyuk na selos
suloimu, ke El liye fuku elos suli an Mat:
fwakan nu selos, 8. Ke sienu met el suli kom
nu ke akonkon, kom tiu mutu yin fulat liki
nu kemwu tu el fwin suloimu sie met fulat
;

liki kom 9. a el su suli komtal tuku a fwak

;

nu sum, Tuyuk el lun in mutu ini a kom ;

mutamwauk ke mekin in mutu yin pusisel.

10. Tu ke kom suliyukmi, kom som mutu
yin pusisel lanu; tu ke el su suli kom mi tu-
ku, el tufwa fwak nu sum, Met kawuk, fwa-
su nu meta na elos su wi kom mono tufwa
;

sunakin kom.
11. Tu su sifwanu akfulatye'l el tufwa
el
pusisel : a el su sifwanu akpusiselye el tufwa
fulat.
12.Na el ouyape fwak nu sel su suloi'lmu, Ke
kom orek dinner ku supper, kom tiu suloimu
 ^ SAPTER XIV. 69

met kawuk lorn, ku ma lium, ku met sou lom,

ku met gasrup tulon lom tu elos pe tu- :

fwa siefwil Suli kom, a tufwa moli kom

ka.
13. Tu ke kom orek kofwo, kom. suloimu
met sigasrup, met fuka, met ul, met kun, 14. a
kom tufwa inSi mwowo ka tu elos koflanu ;

moli kom la tu kom tufwa es mol ke mol-

;

yuk lun met payi.

15. ^ A ke sie selos su oelul fonyuii nu ke
tebue Ion ma iiii, el fwak nu Sel, Insi mwowo
el su tufwa mono in togusai lun God.
16. Na El fwak nu sel, Sie met el orek sup-
per lulap, a suloimu ma puspis.
17. A ke pal si supper el sipaot sie met ku-
lansap lal in fwak nu selos su el suli, Fwasu,
tu ma nu kemwu ako ifii tari.
18. A elos nu kemwu mutamwauk in fwak
ma igololosi. Masi meta el fwak nu^ sel, S'a
mol sie an tari, iia kenu som liye ; S"a kenu
tu kom igul yu wi.
19. A sie
pe el fwak, ^a mol kais limikos
kau mogul, a na som srik alos na kenu tu :

kom igul yu wi.

20. A 'Na> mari mutan kiuk,
sienu el fwak,
a ke ma koflanu tuku.
iili iia

21. Amet kulansap ini tuku, a fwakak ma

iui nu sin leum lal. Na met kato el mulat a
fwak nu sin met kulansap lal, Kom silaklak
in som nu inek lulap a ma sisik lun siti a
70 LUK,
wisalmu met sigasrup, .a met fuka, a met ul,
a met kun,
22. A met kulansap el fvvak, Leum iia oru
oanu kom sap, a kutenu an fwos.
23. A lejim el fwak mi sin met kulansap,
Kom fwala nu inek liilap a ma sisik, a kaif-
we'los in tuku, tu lom sik tufwa tiiitiiiinu.
24. Tu na fwak nu sumwos, Tu wanin sie
sin met su na suloimu elos tufwa pulakin
supper nuk.
25. ^ A un met lulap si oelul fwas : a El
tapulla, a fwak nu selos, 26. Met sinu fwin
tuku nu yuruk, a tiu srunu papa tumal, a
nine, a mutan kiel, a tulig, a lei, a loul, aok,
a mol lal pe, el koflanu met tumuk lutlut.
27. A el su tiu wis saksin sugo lal, a fwas
tukuk, el koflanu met tumuk lutlut.
28. Tu el nunku in musa imwen
su sumwos,
san, el tiu mutanu met a nunkauk me mol
in orek, el la os ku tiu os ?
29. Fwin tiu ou iiii, tukin pal si el mutam-
wauk, a tiu ku in orek tari, elos nu kemwu
su liye, mutamwa.uk in aksruksrukal, fwakan,
30. Met si iili el mutamwauk in musa lom, a
el tiu ku in orek tari.
31. Ku togusa su, ke el som in meun lain
sienu togusa, el tiu mutanu met, a papu el a
la ku ke sie-iiul tausan in sun ol su tuku lain
ul ke lo-nul tausan ?

32. Fwin tiu ou ini, ke sienu el lus lanu luk

 SAPTER XY. 71

el, el sipaot met eumwel, a kenu etu ma oral

lun misla.
33. Ke ma iiii onyape, el su smnwos tiu
aliki ma nu kemwii ma lal, el koflanu met
tumak lutlut.
34. ^ Sol mwo : a solu fwin tin emak, a fwa
solela ya ?

35. Ma a fwa tin mwo ke an, a tin mwo ke

elosak fok lun kan ; a met elos sisla. El sn
sra in loii lela lun loii.

SAPTER XV.
"^VTA met met kolnk elos nu kemwu
roso a
-L 1 fwas apkurnn nn yurol in loii ol.
2. A met Paris a met Sim elos torkaskas,
i

fwakaii. Met si ini El es met koluk, a oelnlos

moilo.
3. A si ini nn selos, fwa-
El kaskas pupulyuk
kan, 4. Met
su sumwos sip sie-fok nata, el
fwin tdla sugo selos, ya el tiu likiye eu-eu yin
mesis, a fwas tukin ma sugo tula, nn ke el
konoilok ?

5. A ke el konoilok, el enun likiye on fwin-

pisel.
6. Ake el tukn nu yin sel, el pannoini nu
sie met kawuk lal a met tulon, fwakaii nn
selos, Komwos wi yu eiiun tii^ iia konoiok su- ;

go sip nntig ma tula.

7. S^a fwak nu sumwos, tu ouyape fwa eiiun

in kosao ke sie met koluk su auliyuk, yokli-

 ;

72 LUK, ^^

ki ke met payi eu-en su tin fwos ke auli-

yuk.
8. IT Ku miitan su ipen silver sie-fiul yurol,
sie ip fwin tula, ya el tin akosyuk lamu, a im-
momla lomwu, a suknu suknu nu ke el kon-
oiokj
9. A ke el koaoiok, el panon mu met kawuk,
a met tulon nu sie, fwakan, Komwos wi yu
enun tu fia konoiok ip si tula.
;

10. Ouyape Xa fwak nu sumwos, enun ye

mutun lipufon lun God ke met koluk su
sie
auliyuk.
11. T[ A El fwak, Sie met mwen luo
natal.
12. A el su fwus seltal fwak nu sin papa tu-
mal. Papa, kom si nu sik ma luk ke mao. A
el eselik nu seltal ma lal.

13. A tiu len puspis tuk ,mwen fwus si el

orani nu sie ma nu kemwu, a el som nu yin
lusila a sinunte ma lal nu kemwu in orek ma
koluk.
14. A ke el kitala nu kemwu, sral ma lulap
tuku nu fwal si ino ; a el mutamwauk in lis

ma lal.

15. A el
som mutu yurin sie met lun an si
ino ; nu in ima lal lun kite piga.
a el sipa'l la
16. A el kenu kpn kutu pus nun pig lun kiip
a wanin met kite' I.
17. A ke sifwanu mutu nunku. El fwak,
el
Fuka met orekma puspis yurin papa os me
 !

SAPTER XY. 73

mono yurolos a sisi kutu, a na misi ke musin-

sral
18. "Nsi a tuyuk a som nu yurol papa tu-
mak, a a fwak nu sel, Papa na orek ma koluk
lain kosao a ye mutom, 19. a tin mwo tuk in
panon yu mwen nutum ore yu oanu sie sin :

met orekma lom.

20. A el tuyuk, a tuku nu yurin papa tumal.
A ke el ino mi lusila, papa tumal el liye'l, a
pakomutu, a kasus, a keiyun nu in kaiwel, a
nok ol.
21. A mwen el fwak nu sel, Papa, na orek
ma koluk lain kosao, a ye mutom, a tiu mwo
tuk in panon yu mwen nutum.
22. A papa el fwak nu sin met kulansap
lal, Komwos usi nuknuk kato ma mwo lanu,
a nukmu'lan ; a sun riii nu ke paul, a faluk

nu ke a usi sugo kaf puspusinu, a

niel ; 23.
uniye a lela kut in mono, a enun 24. tu
; ;

mwen si nutig ini el misi, a siefwil mol el ;

tula, a siefwil lo. elos mutamwauk in A

eiiun.
25. Iiii mwen matu natal el os in ima si ; a
ke el tuku a apkurun nu lomwu, el Ion on a
srosro^
26. A el panon mu sie sin met kulansap,
a siyuk, mea ma ini ?
27. A el fwak nu sel. Ma Hum el tuku ; a
papa tumom el uniye kaf puspusinu, tu el es
el mol a mwo.
6^
 :

74 LUK,
28. A el mulat, a tiu lunsel in utyuk nu lu
Ke ma papa el take liki, a siyuknu nu sel.
ini
29. A
tupokoan fwak nil sin papa tumal,
el

Liye, yiu puspis na kulansipe kom, a wanin

palsi na folokunla sap lorn a wanin pal si ;
•

kom si nu sik tulig nutin goat, tu na fwa

orek enun yurin met kawuk luk 30. a kitin ;

misini ke mwen nutum ini tuku su aknunta

me mol lom yurin met kosro, kom uniye kaf
puspusinu ke'l.
31. A el fwak nu sel, Mwen, kom mutu yu-
ruk ma patpat, a ma nu kemwu ma luk ma
lom.
32. Mwo tu kut orek enun ainsimwowo tu ;

el iiii ma Hum el misi, a siefwil mol a el tu- ;

la, a siefwil lo.

SAPTER XYI.
EL fwak pe nu sin met tumal lutlut,Sie
A~ met gasrup, su met tutafpo lal a kutu ;

met tukakunulan nu sel, tu el sinuntei ma

lal.
^
2. A el pannol mu a fwak nu sel, Fuka ma
ini na Ion ke'um ? fwakak ma kom oru
ma
ke tutafpo lom tu na'n ntikin kom a la tutaf-
;

po tuk.
3. tutafpo el fwak nu insiel, Mea
Na met
na oru ? tu leum el asla tutafpo liki yu na ;

koflanu pukpuk a na mekin in nus. :

4. Na nunkauk ma na oru, tu, ke el sis yu

 SAPTER XVI. 75

la liki tutafpo, elos tufwa es yu nu in lorn

selos.
5. Na panon mu met nu
el kemwu sumwe
mol leum lal, a fwak nu
liin sin el meta, Ma
yikas yurum lun leum luk ?
6. A fwak, srigusrok in oil sie-fok.
el el A
fwak nu sel, Es peper lom, a silaklak in ma-
tu, a simusla lum-naul.
7. Na el fwak nu sin sie pe, A
ma yikas yu-
rum sumwe mol ? el A
fwak, Srigusrok in
wit sie-fok. A
el fwak nu sel, Es peper lom,
a simusla oal-nul.
8. Aleum lun met tutafpo sito el kaksakin
al, tu el oru lalmetmetnu tu tulig nutin fwa-
:

in in fwil lalos elos lalmetmet liki tulig nutin

kalem.
9. A na fwak nu sumwos, Komwos oru nu
sumwos met kawuk ke mamon ma sito tu :

ke ma waiiinla, elos tufwa es komwos nu

in lom kamwul.
10. El su payi ke ma sisik, el payi pe ke
ma lulap a el su sito ke ma
; sisik, el sitoe pe
ke ma lulap.
11. Ke ma iiii komwos fwin tiu payi ke
mamon sito, su a fwa siot nu sumwos in
liaun ma payi ?
12. A komwos fwin tiu payi ke ma lun sie-
nu met, su a fwa siot nu sumwos ma lomwos ?
13. Wanin met kulansap ku in oru nu sin
luo leum ; tu el a fwa srunu sie, a luiisi sienu;
76 LUK,
fwin tiu ou ini el a fwa srukie sie, asisila sienu.
Komwos koflanu oru nusin God a mamon.
14. IT A met Farisi pe su rapku, Ion ma ini
nu kemwu ; a elos aksruksruk al.

15. A El fwak nu selos, Komwos elos su ak-

sumwosyi komwos ye mutun metu a God ;

etu insiumwos tu ma mwolanu yurin met,

;

ma koluklanu ye mutal God.

16. Manu a ma palu nu ke'l Jon tukin pal :

si ino luti ma togusai lun God, a met e nu

kemwu eoigusyuk nu lu.

17. A kosao a fwalu waninla fusas liki kitin
ma sisik lun manu in waninla.
18. El su sisila mutan kiel, a mari sienu, el
orek kosro a el su mari el su met tumal sis
:

el la, elorek kosro.

19. H Sie'met gasrup, su nukoman nuknuk sie-

nu sisaa linen srik eou, a eletinunel pinanu len.

20. A sie met sigasrup e Lazarus, su likiye
nu ke mutun oaoa lal, tintininu ke ruf, 21. a
kenu elos in sun nel kutkut in mono ma pu-
tatla liki tebu lun met gasrup a kutepe, kosro
;

naliiiul elos tuku a lou ruf ke'l.

22. A ma te oru, tu met sigasrup el misi, a
lipufon elos wis el in iimwel Ebream met
nu :

gasrup el pukpuki.
mise pe, a
23. A
in hell el netak mutal, mutu yin
mwaioknu, a liye Ebream lusela, a Lazarus
in umwel.
24. A el wowoyuk a fwak, Papa Ebream,
 ! ;;

SAPTER XVII. 77

pakomutuk, a sipamu Lazarus, tu isnnye el

mutun kufin paul nu in kof, a in eou lo'k tu ;

na iialnu in furur ini.

25. A Ebream el fwak, Mwen, esam tu ke
pal kom mol kom es ma mwo lorn, a ouyape
Lazarus ma koluk a iui el mwo oi el, a kom
;

koluk oi yum.
26. A kutepe yok liki ma ini nu kemwu,
maslo kotal elik, sie an lual lulap on oanu ;

tu elos su lunsi som mi nu yurum kofla-

iui
nu ; ouyape elos kofianu fwas nu yuros su
luiisi fwas ino mi.
27. Na el fwak, ke ma
na pre nu sum, ini
papa, tu kom sipa'lot nu lom sin papa tumuk
28. tu met limikos lik tu d. fwa orek ma lo
;

nu selos, fwin tin ou ini elos pe tuku nu yin

si ini lun nalnu.
29. Ebream el fwak nu sel, Moses a met
palu yurolos lela elos in Ion olos.
:

30. A
el fwak, Mo, papa Ebream, tu fwin sie
som nu yurolos yurin mise mi, elos tufwa
auliyuk.
31. A el fwak nuElos fwin tiu Ion Mo-
sel,

ses a met palu, ouyape fwin sie molyuk yurin

mise mi el koflanu kuton olosi.

SAPTER XVII.

NA El fwak nu sin met tumal

koflanu oru tu ma tugulkul a tiu tuku
lutlut. Ma
a we nu sel, ke su elos a tuku
78 LUK,
2. Fv/in sripsrip eot in tete in kaiwel a sisel-
la nu mwea, mwo liki tu el aktugulkulye sie
sin ma sisik ini.
3. Komwos liye komwos yun Ma lium el
;

fwin orek ma koluk nu sum, kom kaiyuk nu

sel a el fwin auliyuk, kom nunokmunas nu sek
;

4. El fwin orek ma koluk nu sum pal itkos

ke len si, a pal itkos ke len si el fwin siefwil

forla nu sum fwakan, IN'a auliyuk kom fwa
;

nunok munas nu sel,

5. A met sap elos fwak nu^sin Leum, Kom
aklapye lalalfuni las.
6. A
Leum el fwak, Lalalfuni lom fwin oanu
futin mustard si, komwos ku in fwak nu sin
sak sikemain inij Kom fwusak ke oka, a eoki
nu mwea, a a fwa akos komwos.
7. ^ A
su sumwos met kulansap lom orek
ima, ku kitaun kau, fwa fwak nu sel piyanu,
ke el tuku in ima si, Kom som a fonyuii nu ke
tebue ?
8. Ku kom a la fwak nu sel, Kom akoala
supper nuk, a los kom weni, a oru nu sik, nu
ke na mono a nim tari, a tuk kom tufwa mo-
no a nim ?
9. Ya el kulu nu sin met kulansap ino tu el

oru me sap ? ISTa mu mo.

10. A ouyape komwos, ke komwos tufwa oru
rna ino nu kemwu ma sap nu sumwos, kom-
wos fwak, Kem met kulansap tiu mwo. Kem
orenu ma mwo simem in oru.
 ;

SAPTER XVII. 79

11. ^ A ma te oru, ke El som nu Jerusalem,

tu El fwas sasla Samaria a Galili.
12. A
ke El ilyuk nu in sie an sisik met
mutu we, Met leper sie-nul, su tu u-ino elos
sun ol.

13. A srukak pusralos a fwak, Jisus,

elos
Met Luti, pakomutas.
14. A ke El liye'los, El fwak nu selos, Konf-
wos som a luti komwos nu sin met tol. A
ma te oru, tu, ke elos som elos nasnas.
15. A sie selos, ke el liye tu el kela, el folok-
la, a ke pusra lulap el kaksakin God, 1^ a
el putatla foksiufwi nu ke niel, sun kulu nu
Sel. A el met Samaria.
17. A Jisus tupokoan fwak, Ya tiu ma sie-

iiul nasnasla ? ka pa ya eu ?
18. Ma a tiu konoiok su folokla in kaksakin
God, metsa ini mugenu.
19. AEl fwak nu sel, Kom tuyuk a som
lalalfuni lom moli komla.
20. TT A ke met Farisi elos siyuk Sel, pal na
togusai lun God a fwa tuku, El tupokoan nu
selos a fwak, Togusai lun God tiu tuku ke
ma lik.

21. Elos a tiu fwak, Liye ini ! ku, liye ino !

tu, liye, God insiumwos.

togusai lun
22. A El fwak nu sin met lutlut, Len a fwa
tuku, ke komwos fwa kenu liye sie sin len liin
Mwen nutin met, a komwos a tiu liye.
23. A elos a fwak nu sumwos, Liye ini ; ku,
80 LUK,
liye ino : nik komwos som tuk olos, tiu fwas
tuk olos.
Tu oanu sarom sikmi ye kusra ini a ak-
24.
kalemye ye kusra ino Mwen nutin met a ;

fwa ouyape in len lal.

25. A umet El keokiun ke ma puspis a fwil
si ini sis El la.
•26. A oanu ke len lun Noa, fwa ouyape ke
len lun Mwen nutin met.
. 27. Elos mono, elos nim, elos mari, elos sun
in mari, fnu ke len si Noa el ilyuk nu in
oa>]§\i, a salonla tuku, a kanaos elos la nu

kemwu.
28. A ouyape ke len lun Lot; elos mono
kuko, elos kitala, elos eoki, elos
elos nim, elos
musa 29. a ke len si Lot el som liki Sodom
:

ma eaf e a brimston in kosaoe mi, a kanaos

elos la nu kemwu.
30, Fwa ouyape ke len si Mwen nutin met
a fwa sikmi.
81. In len si ino, el su on fwin manon
lomwu, a ma lal on in lomwu, lela lun tiu
fwuni in esla mao; a el su in ima si, lela el
pe lun tiu folokla.
32. Komwos esam mutan kiel Lot.
El su suk in lano mol lal, fwa ttila mao;
38.
a el su tula mol lal fwa lano mao.
84. 'Nsi fwak nu sumwos, in fon si ino
met luo on fwin kulus si esla sie, a sie fwa;

on.
 SAPTER XVIII. 81

85. Mutan luo tukeni ilil, esla sie, a sie

mutu.
36. Met luo mutu in ima si ; esla sie, a li-

kiye sie.

37. A tupok a fwak nu Sel, Leum, oiya?

elos
A El fwak nu selos, liio yin mano on we,
mwon igul elos tukeni soksok.

SAPTER XVIII.

A El kaskas
iiii,

tiu tutola
tu
ke
mwo
;
sie

2.
pupulyuk nu selos ke ma
met pre pal e nu kemwu, a
fwakaii, Sie met nununku
el mutu in sie siti, el tiu sanen sin God, a tiu
sunakin ke met.
3. A sie kotinmas mutu in siti si ino a el ;

tuku nu yurol, fwakan, Kom aksumwosye

yu ke met anaii luk.
4. A el tiu lunsel ke kutu pal a tuk el ;

fwak insiel, A iia fwin tiu sanen sin God, a

tiu sunakin met 5. a tu kotinmas si iiii el
:

lokoluki yu, na fwa aksumwosye'la, fwin tiu

ou ini ke pal puspis el tuku, el aktutoye

6. A Leum El fwak, Komwos Ion ma met

nununku sito fwak.
7. Ya God el tiu aksumwosye met El sulula
lal, su wowoyuk nu Sel len a fori, a el san
olos ma patpat?
8. ]N^a fwak nu sumwos El silaklak in aksu-
mwosy'elos la, a tu ou iiii, ke Mwen nutin
82 LUK
met a tuku, ya El konoiok lalalfuni on
fwalu ?

9. HA
El kaskas pupulyuk si ini nu sin ku-
tu su sifwanu fonyuii nu selos tu elos met
payi, a srunu kutenu.
10. Met luo eltal utyuk nu in imwen tempel
in pre ; met Farisi, a sienu met roso.
sie
11.Met Farisi el tu a pre ou ini insiel, God,
na kulu nu Sum, tu iia tin oanu kutenu met,
met inunyar, met tiu payi, met kosro, ku tin
oanu met roso ini.
12. I*^a lalo pal luo ke wik si, na kitela ak-
sie-nulle ke ma nu kemwu ma luk.
13. A met roso tu Itisila el tiu keyuk mutal
nu.in kosao, tu el tuk inumwel, fwakan, O
God, pakomutuk na met koluk.
14. 'Nei fwak nu sumwos, met ini el oatu nu
lom sel, payi liki sienu tu elos nu kemwu:

su sifwanu akfulatye, tufwa pusisel a el su :

sifwanu akfwokpapye'l, el a tufwa fulat.

15. TT A elos wis pe nu yurol kitin tulig, tu
El fwa ka 'elosi ; a ke met tumal lutlut elos
liye, eloskai elos yuk.
16. AJisus el pannolos mi, a fwak, Lela kit-
in tulig in tuku nu yuruk, a tiu igulolosi tu ;

sin ma ou iiii ma lun togusai lun God.

17. Payinu 'Na, fwak nu sumwos. El sutiu es
togusai lun God oanu kitin tulig el koflanu
ilyuk nu lu.
18. ^ A
sie leum el siyuk Sel, fwakan. Met
 !

SAPTER XVIII. 88

Luti Mwo, Mea iia oru tu mol mu patpat fwa

iisru Ink ?

19. Jisus El fwak nu sel, Efwo kom ku

panon yu Mwo ? Wanin mwo, siewunu, God.
20. Kom etu ma
Nik kom kosro, Nik
sap,
kom akmus, Nik kom pusupas, Nik kom ki-
kiap, oru mwo nu sin papa tumom a nine
kium.
21. A el fwak, Ma ini nu kemwu na liaun
ke na tulig nu ini.
22. A ke Jisus el Ion ma ini. El fwak nu
sel, A sie ma site sum; kom kuko ma nu
kemwu ma lom, a kitelik nu sin met sigasrup,
a a fwa os ma lom in kosao ; a fwasu, fwas
tukuk.
23. A ke el loii ma ini el pakomutu ma lu-
lap : tu el met gasrup lanu.
24. A
ke Jisus el liye tu el pakomutu ma
lulap el fwak, Fuka ma upa nu selos su gas-
rup fwa ilyuk mi in togusai lun God
25. Tu kosro kamel el fwas sasla kor ke ni-
lel fusas liki met gasrup ilyuk nu in togusai
lun God.
26. A
elos su loii mao, elos fwak, Na su ku
tu el tufwa mol ?

27. A El fwak, Mao met elos koflanu oru,

God el ku in oru.
28. Na Piter el fwak, Liye, kem likiye ma
nu kemwu, tukum.
a fwas
29. A El fwak nu selos, Payinu Na fwak
84 LUK,
nu gumwos, "Wanin met su likiye lorn, ku kie
tuma, ku lei, ku kien natu, ku tulig, ke togu-
sai lun God, 30. el a tiu es ma pusliki ke pal
si ini, a in fwal fwa tuku mol ma patpat.

31. Na El es sie-nul-luo, a fwak nu selos,

Liye, kut fwasyuk nu Jerusalem, a ma nu
kemwu ma met palu simusla ke Mwen nu-
tin met fwa orek tari.
32. Tu fwa asalan nusin met Pegan, a ak-
sruksrukal, a aknuntal, a anel 33. a elos tu- :

fwa srunlul, a uni'lye a len si aktolu el fwa

:

siefwil molyuk.
34. A waninu ma ini elos etu : a kas si ini
mwukla luk elos, a elos tiu etu ma ini ma
kaskas ke.
35. IT A ma te oru, ke El fwas apkurun nu
Jeriko, sie met kun el mutu pupaneku nus.
36. A ke el Ion met puspis fwas alukela, el
siyuk, Mea si ini.

37. A elos fwak nu sel, Jisus lun Nazaret

fwas alukela.
38. A el wowoyuk, fwakan, Jisus Mwen
nutinJ3evid, pakomutuk.
39. A elos su fwas met kaiyuk nu sel lun
misla a el wowoyuk yokliki, Mwen nutin
;

Devid, pakomutuk.
40. A Jisus tu a sap elos in wis el nu yu-
rol. A ke el tuku apkurun, El siyuk sel, 41.
fwakan, Mea kom lunsom Na'n oru nu sum?
A el fwak, Leum, tu na'n nutalik.
 SAPTER XIX. 85

42. A Jisus el fwak nu sel, Kom nutalik :

lalalfuni lorn moli kom.

43. A kitin misini el nutalik, a fwas tuk ol,

kaksakin God : a met e nu kemwu ke elos

liye, elos on nu sin God.

SAPTER XIX.

A Jisus el
2.

yurin met roso, a

A
utyuk a fwas sasla Jeriko.
met e Zakeus, su leum
liye, sie
el ini met gasrup.
3. A Tel suk in liye'l Jisus, su El ; a koflanu
ke met puspis, tu el met futoto.
4. A El kasus nu met, a fwunyuk nu wulin

sak sikamor in liye'l tu El tufwa fwas alu-

;

kela.
5. A ke Jisus tuku nu yin si, El netak, a
liye'l, a fwak nu sel, Zakeus, kom silaklak in
fwuni : tu misini Jf a mutu in lom sum.
6. A el silaklak, a fwuni, a enun as El.
7. A ke elos liye, elos nu kemwu torkaskas,
fwakan, Tu El som in kawuk sin sie met su
koluk.
8. A Zakeus el tu, a fwak nu sin Leum,
Liye, Leum, tafwu ma luk na suii nu sin met
sigasrup ; a fia fwin es kutu ma liki sienu
met, ke ma sito, na, aoUa pe a sun nu sel ma
akosle ka.
9. A fwak nu sel, Len si
Jisus ma
ini
lano tuku nu lom si ini, tu el ouyape mwen
nutin E bream.
86 LUK,
10. Tu Mwen nutin met El tuku in suk a
mol ma tula.
11. ^ A ke elos Ion ma ini, El laesla a kas-
kas pupulyuk, tu El apkurun nu Jerusa-
sie
lem, a tu elos nunku mu tu togusai lun God
fwa sikmi kitin misini.
12. Ke ma ini El fwak, Sie leum el som nu
yin Itisila in sifwanu es mwulal togusai, a tu-
fwa foloko.
13. A el mu met kulansap sie-iiul lal,
panon
a suii nu muni paun sie-nul, a fwak nu
selos
selos, Komwos kukakin nu ke pal si na tufwa
tuku.^
14. A met yin sel elos srun al, a sipaot sie
kas tuk o], fwakan, Kem sanes tu met si ini

togusa lumem.
15. A ma te oru, tu ke el foloko, el es togusai
lal tari, sap in panon
na el mumet kulansap
ino nu sel, nu sin su el sun muni nu sel met,
tu el fwa etu ma yikas elos nu kemwu laesla
ke kuko.
16. A masi meta tuku, fwakan, Leum, paun
si lom laesla paun sie-nul.

17. A El fwak nu sel, Mwonu, kom met ku-

lansap mwo tu kom payi ke kitin ma sisik,
;

kom tufwa es mwol lun siti sie-nul.

18. A masi akluo tuku, fwakan, Leum, paun
si lom laesla paun limikos.

19. A el fwak ouyape nu sel, Kom pe mwol

lun siti limikos.
 ;
;

SAPTER XIX. 87

20. A sienu tuku, fwakaii, Leum, liye, pa ini

pauii si lorn ma na liauii likiye on in napkin
21. tu i5a sanen gum, tu kom met iipa si
kom srukak ma kom tin likiye, a kosroini
ma kom tin takunalik.
22. A el fwak nu sel, Likin olum na tufwa
nununke kom, kom met kulansap koluk.
Kom etu tu iia met upa si, srukak ma na tin
likiye, a kosroini ma takunalik
iia tin 23. ;

ke ma iiii, efvvo kom ku sun muni luk nu

tiu
in bank, ta ke iia foloko na tufwa es ma luk
wi kutepe ?

24. Na El fwak nu selos su tu apkurun,

Esla luk el paun si, a sun nu sel su paun sie-
nul ma lal.
25. (A elos fwak nu sel, Leum, paun sie-nul
yurol.)
28. Tu iia fwak nu sumwos, Nu selos nu
kemwu su os ma la, sun pe a el su waiiin ;

ma lal esla ma lal luk el.

27. A
tu met lokwalok iiio luk, su sanes tu
na togusa lalos, wis elos mi, a onelosi ye mutuk.
28. 1[ A ke El kaskas ma iiii tari, El fwas
met, fwasyuk nu Jerusalem.
29. A ma te oru, ke El tuku apkurun nu
Betfes a Betani, nu ke eol paiipaii Oliv, El
sipaot luo tumal lutlut, 30. fwakaii, Kom-
tal fwasot yin sisik meto: ke korntal utyuk
nu lu komtal tufwa konoiok kolt kopuri, waii-
in met mutu fwe met ; tula'l la, a usi.
88 LUK,
31. A fwin sienu met siyuk sumtal, Efwo
komtal ku tulal la ? komtal fwak nu sel ma
ini, Tu Leum lunsi el.

32. A eltal sii El sipaot, eltal somot, a kono-

iok oanu El fwak nu seltal.

33. A ke eltal tulala kolt, elos su ma natu
fwak nu seltal, Efwo komtal ku tulala kolt ?

34. A eltal fwak, Tu Leum el lunsi el.

35. A eltal wis el nu yurin Jisus a elos ; fili

ye nuknuk lalos on fwin kolt, a elos liki'lye

Jisus fwe.
36. A ke El som, elos lakunalik nuknuk
lalos ineku.
37. A ke El fwas apkurun nu yin oatu fwin
eol Oliv mi, elos nu kemwu sin met lutlut
mutamwauk in enun a on nu sin God ke pusra
lulap ke ma nu kemwu me orek ma lulap
ma elos liye met 38. fwakan, Insi mwowo
;

Togusa su tuku in e Jeova misla nu in kosao,

;

a mwolanu yin fulat liki nu kemwu.

39. A kutu sin met Farisi yurin met puspis
tukeni elos fwak nu Sel, Met Luti, kaiyun
met tumom lutlut.
40. A El tupokoan a fwak nu selos, Na
fwak nu sumwos, tu elos ini fwin misla, kitin
misini eot elos tufwa wowoyuk.
41. ^A ke El fwas apkurun, El liye siti, a
tun nu fwakan, Kom fwino etu met,
ke, 42.
aok kom, aok in len si ini len lorn, ma oma lun
misla lorn pa ini mwuknulos la liki mutom.
!
 SAPTER XX. 89

43. Tu len tufwa tuku nu fwom, ke met

lokvvalok lorn elos tufwa orauk niin san apin
komweni, a mutu apin kom la, a kulus kom
la apneni nu kemwu.
44. A elos fwa akfwelye kom la nu ke fok, a
tulig nutum wi kom In ; kom
a in elos tin lik-
iye sie eot fwin sie : tu kom tin etu pal si
Leura^ el tuku nu yurum.
45. A El utyuk nu in tempel, a mutamwauk
su kitala a elos su kuko
in sisla elos 46. ;

fwakau nu selos, Ma simusla, Lorn Sik im-

wen pre, a komwos orala ma inluf lun met
inunyar.
j47. A El lutlut pinanu len nu in tempel.
A met tol fulat a met sim a leum lun metu,
elos guk in uni'lye, 48. a elos koflanu konoi-
ok ma elos fwa oru tu met e nu kemwu ke-
;

nu ma lulap in loii ol.

SAPTER XX.
MA te oru, ke sie sin len iiio, ke El luti
A^ nu sin met nu in tempel, a luti mwo
sasu, met tol fulat a met sim wi met elder
elos tuku nu yurol, 2. a kaskas nu Sel, fwak
an, Kom oru nu ses,^ke sap su kom oru ma
ini? ku su nu Sum sap si iiii?
slot
3. A El tupokoaii a fwak nu selos, Na pe
siyuk sumwos ke masi a tupok mu nu sik.
;

4. Baptais lun Jon, ya in kosaoe mi, ku yu-

rin met mi ?
7^
 ;;

90 LUK,
5. A elossifwanu asiuki sie sin sie, fwakan,
Kem fwin fwak, In kosaoe mi El tufwa ;

fwak, Ke ma ini efwo komwos ku tiu lalal-

fun ol.
6. Akem fwin fwak yurin met mi met e ;

nu kemwu tufwa tunal kit; tu elos nunkn

mu Jon el met palu.
7. A elos tupok, elos koflanu fwak ma ya.
8. A Jisns el fwak nu selos, 'Nsb pe tiu oru
nu sumwos ke sap su IN'a oru ma ini.

9. H Na El mutamwauk in kaskas nu sin

met pupulyuk si iiii Sie met el eok ima
;

fain si, a filaun nu sin met ima, a som nu yin

lusila ke pal lulis.
10. A ke pal fwol el sipaot met kulansap
nu sin met in ima si, tu elos sipamu nu sel
fwako in ima fain si a met in ima si elos
;

srunlul, a sipa'lot pusinpo.

11. A pe met kulansap
el siefwil sipaot sie
a elos srunlul pe, a oral koluk, a sipa'lot pu-
sinpo.
12. A el siefwil pe sipaot ma si aktolu ; a el-

os konta'lye pe, a sis el la liki.

13. Na leum lun ima si el fwak, Mea na fwa
oru? S^a tufwa sipaot mwen kulu si nutig;
elos a la sunakunal ke elos liye'l.
14. Ake met in ima si liyel, elos sifwanu
asiuki sie sin sie, fwakan. El ini met usru
fwasu, kut in uni'lye, a usru tufwa las.
15. A elos sis el la liki ima fain si, a uni'lye.
 SAPTER XX. 91

Ke ma ini, mea leum lun ima fain si tufwa

oru nil selos ?

16. El a fwa tukii a on'elos la met in ima

fain si, a el tufwa suii ima fain si nu sin ku-
tenu. A ke elos Ion, elos fwak, Mo, tin ou
ini.

17. A El so elosi a fwak, Ke ma ini, mea

ma inima simusla ?Eot si ma met musa si-
sila met, ma iiii on in
srumwosrik in eot.
18. El su tufwa putatla fwin eot si ini tufwa
musala a on fwin su mao fwa putatla, tufwa
;

ili'lye nu ma sisik.
19. ^ Ke auu si ini met tol fulat a met
sim olos sriki in filiye paolos fwel a elos san- ;

en sin metu tu elos etu tu El kaskas pupul-

:

yuk si iiii lain alos.

20. A elos san ol, a sipaot met kwakas su
sifwanu srifwe in ora'los met payi, tu tufwa
srukie kas lal, ou tu elos tufwa asalaii nu
in ku a nu sap lun leum.
21. A
elos siyuk Sel, fwakaii. Met Luti, kem
etu tu kom fwak a luti payi, a tin pulesu me-
tu, tu kom luti inek lun God ma sumwos.
22. Ya oul ku tiu oul kut in sun kise nu sin
Sisar?
23. A
El etu sruf lalos, a fwak nu selos, Ef-
wo komwos ku srifwe yu ?
24. Luti nu sik penni si, mutun su, a sim su
on ke ? A elos tupokoan A fwak, Lun Sisar.
25. A El fwak nu selos, Ke ma ini, sun nu
92 LUK,
sel Sisar ma lun Sisar, a nu sin God ma lun
God. ^
26. A elos koflanu srukie kas lal ye mutun
metu : a elos lut ke ma El tupok, a elos mis-
la.

27. ^ Na
kutu sin met Saddusi elos tuku nti
yurol, su fwak wanin siefwil molyuk a elos ;

siyuk Sel, 28. fwakan, Met Luti, Moses el sim

nu ses, Met sinu fwin met lei misi, mutan
kiel, a mogul misi wanin tulig, tu met lei el
es mutan kiel, a orek fate nu sin met lei.
29. Ke ma tamulel itkos a masi meta
iiii ;

el es mutan a misi wanin tulig.

kiel,
30. A masi akluo es el pe kiel, a el misi
wanin tulig.
31. A masi aktolu es el ; a ouyape met it-

kos ; a elos tiu likie tulig, a elos misi.

32. A tuk olos mutan el mise pe.
33. Ke ma ini ke pal molyuk el mutan kien
su selos tu met itkos as al mutan kielos.
?

34. Jisus el tupokoaii fwak nu selos, Tulig

nutin fwalu elos mari a sun in mari 35. a tu :

elos su mwo ou tu elos fwa es fwal iiio a mol-

yuk yin mise mi, elos tiu mari, a tiu sun in
mari.
36. Tu elos koflanu siefwil misi ; tu elos oa-
nu lipufon ; a elos tulig nutin God, a tulig
nutin siefwil molyuk.
37. A
tu met misi siefwil molyuk, aok Mo-
ses el luti nu ke tusak, ke el panon Jeova,
 SAPTER XXI. 93

God lun Ebream, a God lun Aisaak, a God

lun Jekob.
38. Tu El tiu God lun met misi, tu lun met
mol tu met nu kemwu mol nu Sel.
:

39. Na kutu sin met sim elos tupokoan fwak,

Met Luti, kom kaskas mwo.
40. A tukin ma iui elos tiu pulaik in siyuk
Sel kutu mao.
41. A
El fwak nu selos, Fuka elos Fwak
Kraist Mwen
nutin Devid ?
42. A Devid el sifwanu fwak in buk in
Psalm, Jeova el fwak nu sin Leum luk, Kom
mutu on le pouk leyut, 43. nu ke pal si Xa
orek met lokwalok lorn me lanon nium.
44. Ke ma ini Devid El pannol Leum, na
fuka El mwen natal ?
45. Na ke met e nu kemwu Ion, El fwak nu
sin met tumal lutlut, 46. Komwos liaufi met
sim, su kenu fwafwasyis in nuknuk lulls, a
luiisi painuk in imwen kutakot, a niin mutu
fulat in imwen loliiok, a ye op niin kofwo :

47. su kanaosla lom sin kotinmas,' a ke kia-

pun pre liilis : elos ini es lusla ma lulap.

SAPTER XXI.

AA
2.
EL
los
uetak, a liye
nu in niin fwil tatu.
met gasrup sun kise

El liye pe sie kotinmas sigasrup el

la-

sun
nu lu kitin muni sisik luo.
3. A El fwak, Payi Na fwak nu sumwos, tu
94 LUK,
kotinmas sigasrup ini el sun nu Iti yok luk
elosnu kemwu.
4. Tu elos ini nu kemwu ke ma puspis lalos
sun nu ke kise lun God a el ke ; sigasrup lal
sun nujti ma nu kemwu me mol lal.
5. H A ke kutu
kaskas ke tempel, fuka ma
yinla ke eot mwo
a me kise El fwak, 6. ke
ma ini ma komwos liye, len a fwa tuku in
len sa sie eot fwa tiu on fwin sie, mao a mo-
guklanu.
7. A
elos siyuk Sel, fwakan, Met Luti, a
ma ini a orek na ? a akul su ke ma ini tufwa
orekj
8. A El fwak, Liaun tu met tiu kiape kom-
wos la tu met puspis fwa tuku in Ek, fwa-
;

kan, 'Nsb Kraist ; a apkurun pal si : [ke ma

ini]komwos tiu som tuk olos.
9. A ke komwos Ion meun a moguku, nik
komwos saiien tu ma ini fwa tuku met tu
; ;

tiu kitin misini safla.

10. Na El fwak nu selos, Sie an, tufwa tu-
yuk lain sie an, a togusai lain toga sal.
11. A
rarrar ma lulap, in kutu an, a sral, a
lolo ; a me aklanun lulap a akul lulap sikmi
in kosaoe mi.
12. A met ma ini tuk, elos tufwa likiye pao-
los on fwomwos, a kolyai komwos, in es kom-
wos yun nu ke lolnok, a nu in prison, a in
kol komwos la ye mutun togusa a leum ke
Ek.
 SAPTER XXI. 95

13. A ma ini siimwos ke ma lo.

fwa oru nii
14. Ke ma ini, komwos oru insiumwos, in
tin nunkauk met ma komwos tufwa tupok
tuk.
15. Tu Na fwa mi sumwos oalu alalmet-
siot
met, ma met lokwalok nu kemwu lomwos elos
koflanu mu sito, a koflanu tupuk ka.
16. A kie tuma, a met lili, a met sou, a met
kawuk, elos tufwa tukakin komwos yuk a ;

elos fwa oru tu kutu sumwos fwa misi.

17. A met e nu kemwu tufwa sruue kom-
wos la ke Ek.
18. A sugo aunsiufwomwos a fwa tiu wan-
inla.
19. Komwos mol nunumwos ke monfusas
lomwos.
20. A ke komwos a fwa liye un met meun
apneni Jerusalem, na komwos etu tu apku-
run in musal lanu mao.
21. Na lela elos su mutu in Judea in kasus
nu fwin eola a lela elos su mutu infulwe
;

fwala liki a lela elos su mutu in kutenu an

;

in tiu fwas utyuk nu lu.

22. Tu len iiii len in anwuk, tu ma nu kem-
wu ma simusla met fwa payikin.
23. A
we nu selos su putete, a nu selos su
katiti in len iiio tu a fwa mwaiok ma lulap
!

in fwalu, a siluii nu fwin met iiii.

24. A
elos a fwa putatla ke mutun kutlas,
a a fwa kol komwos la met srou nu in an nu
 ;
:

96 LXJK,

kemwn ; a met Pegan elos tufwa lonye Jeru-

salem, nu ke pal si Inn met Pegan tufwa
payikin.
25.A a fwa akul in fwatu, a malem, a itu;
a on fwalu fosna lun metu wi toninfon
mwea a nua nuriiur 26. insien met munasla
;

ke sanen, a ke sukuk ma a tuku nu fwalu

tu ku in kosao a fwa kususus.
27. A na elos fwa liye Mwen
nutin met tuku
in pukunieu ke ku a ma mwowou ma lulap.
28. A ke ma ini mutamwauk in te oru, na
komwos netak, a keyuk siufwomwos tu me ;

mol lomwos apkurun.

29. A El fwak nu selos sie pupulyuk Liye ;

sak fig, a sak nu kemwu 30. ini ke elos sru-

;

nak, komwos liye a sifwanu etu tu akurun

pal fwol.
31. Ouyape komwos, ke komwos liye ma ini
te oru, komwos etu tu togusai lun God
akurun.
32. Payinu 'Sa, fwak nu sumwos, Fwil si ini
a tin waninla, nu ke ma nu kemwu fwa
payikin.
33. Kosao a fwalu a waninla, a kas luk a tiu
waninla.
34. A komwos liye komwos, fwin tiu ou ini
insiumwos tufwa toas ke srital koluk, a srui,
a in sie ke mol si ini, a len si ino fwa tuku nu
fwomwos komwos nukin ka.
35. Tu oanu sruf el a fwa tuku on fwelos nu
 SAPTER XXIL 97

kemwu su mutii on fwin miitnn fwal e nu

kemwu.
36. Ke ma komwos sano, a
ini pre pal e nu
kemwu, tu komwos fwa mwo in fwala liki
ma nu kemwu fwa te oru, a in tu ye mutun
Mwen nut in met.
37. A ke len El luti
nu in tempel ; a ke fon
EI somot, a mutu fwin eol paiipan Oliv.
38. A met e nu kemwu elos tuku u-lutue nu
yurol nu in tempel, tu in Ion ol.

SAPTER XXII.
kururi kofwo lun bred tiu pulolak, pan-
IS"!
paii Alukela.
2. A
met tol fulat a met §im elos suk fuka
elos tufwa uni'lye tu elos saiien sin metu.
;

3. Na Satan el ilyuk nu in Judas mwulal

Iskariot, el sie sin sie-nul-luo.
4. A el somot, a papu yurin met tol fulat a
kaptin, fuka el tufwa tukakunulak nu selos.
5. A
elos enun, a mwuleun in sun muni nu
sel.

6. Atukakunan a suk pal mwo

el in tuka-
kunulak nu selos, ke waninu met si.
7. Na len si lun bred tiu pulolak tuku, ke
uniye me alukela.
8. A El sipaot Piter a Jon, fwakan, Komtal
som nu ses, tu kut fwa mono.
a ako alukela
9. A fwak nu Sel, An ya kom luiisom
elos
tu ketal ako?
98 LUK,
10. A El fwak nu selos, Liye ke komtal ut-
yuk met el wis ale in kof si el
nil in siti, sie
tufwa sun komtal komtal fwas tukol nu in
;

lom el tufwa utyuk nu we.

11. A komtal tufwa fwak nu sin met kato
lun lomwu, Met Luti el fwak nu sum, Pa ya
fokil sin metsa, yin Ifa tufwa mono alukela
yurin met tumuk lutlut ?
12. A el tufwa luti nu sumtal sie fokil lu-
lap Itin ako komtal ako ino.
tari ;

13. A eltal som a konoiok oanu El fwak nu

seltal : a eltal akoa alukela.
14. A ke auu si tuku, El fonyun nu ke te-
bue, a met sap sie-iiul-luo oelul.
15. A El fwak nu selos, S'a kenu ma lulap
in mono alukela ini yurumwos met 'Nsb keoki-
un tuk 16. Tu Na fwak nu sumwos, 'Nsl tiu
:

siefwil mono ma ini tuk, nu ke pal si fwa

payikin in togusai lun God.
17. A
El es kup, a sun kulu, a fwak, Kom-
wos es ma ini, a kitelik yurumwos ; 18. tu
Na fwak nu sumwos, IS'a a fwa tiu nim fok in
fain, nu ke pal si togusai lun God a fwa tu-
ku.
19. T[ A El es bred, a sun kulu, a kunsalik,
a sun nu selos, fwakaii. Ma ini monuk, ma
siot ke komwos ; oru ma ini in esam yu.
20. Ouyape kup tukin supper, fwakan, Kup
si ini mwilkas sasu ke sa'k, ma siror ke um-
wos.
 SAPTER XXII. 99

21. Tu, liye, pon sii tukakin yu yuk wi yu

on fwin tebue.
22. A payi Mwen nutin met el som, oanu
ma papu met ; tu we nu sin met ino §u tuka-
kunulak !

23. A elos miitamwauk in siyuk nu selos

sie sin sie, su selos a fwa oru ma ini.

24. H A ouyape akukain tuku nu

sie
yurolos, su selos fwa fulat liki nu kem-
wu.
25. A El fwak nu selos, Togusa lun met Pe-
gan elos leum lalos a elos su leum lalos elos
;

panpan leum kulan.

26. A komwos tin ou iiii tu el su fulat yu-
;

rumwos, lelalun oanu met fwus a el su leum ;

oanu el su kulansap.
27. Ka su yok, el su fonyun nu ke tebue,
ku el su kulansap ? ya tiu el su mutu mono ?
a S^a yurumwos oanu el su kulansap.
28. Komwos elos su wi yu mutu ke mel luk.
29. S'a slot mwol nu sumwos ke togusai oa-
nu Papa tumak El si mwol nu Sik 30. tu ;

komwos tufwa mono a nim fwin tebu luk in

togusai luk, a mutu fwin me mutu lun leum,
a nununku sruf sie-nul-luo lun Israel.
31. 11 A Leum El fwak, Salmon, Saimon
liye, Setan el luiisel es kom, tu el likliki kom
oanu wit 32. A S'a pre ke kom, tu lalalfuiii
:

lom tiu waiiinla tu ke kom forla, kom ak-

:

keiela met lili lom.

100 LUK,
33. A el fwak nu Leum, na ako in wi
Sel,
Kom nu in prison a nu ke misi.
34. A El mu, JN'a fwak nu sum, Piter, mwon
sisa tiu kakla misini, nu ke pal si kom fwa
lafwekin pal tolu tu kom tiu ete yu.
35. AEl fwak nu selos, Ke S^a sipe kom-
wosla wanin nukin muni, a tiu nuk ke fwa-
fwasyis, a tiu faluk, ya kutu fwos yurumwos ?
A elos mu, Wafiin.
36. Na El fwak nu selos, Tu iiii, el su
nukin muni yurol, lela lun es, a ouyape nuk
ke fwafwasyis a el su wanin kutlas ma lal,
:

lela lun kukakin nuknuk lal, a moli sie.

37. Tu Na fwak nu sumwos, tu ma iiii ma
simusla a fwa payikin ke Na, A elos oaku-
lan nu ke met koluk tu mao keik a fwa
:

payikin.
38. A elos fwak, Leum, liye, kutlas luo ini.
A El fwak nu selos, Tari.
39. TT A El fwas liki a som, oanu El oru
met, nu ke eol Oliv, a met tumal lutlut pe
fwas tuk ol.
40. A ke El tuku nu an si, El fwak nu selos,
Komwos pre tu komwos tiu ilyuk nu in mel.
41. A El som luk elos oanu eot sisiwot, a
sikukmutunti, a pre, 42. fwakan. Papa, kom
fwin luusom, esla kup si ini liki yu a tiu ou
;

Na luiisik, tu ou kom luiisom.

43. A sie lipufon sikmi in kosaoe mi nu
yurol, in akkui El.
 SAPTER XXII. 101

44. A El keokiufi, a insiauii pre ma lulap, a

fwiol oanu sa tul Inlap nu in foko.
45. A
ke El tuyuk liki pre, a tuku nu yurin
met tumal lutlut, El konoi olos yuk la motul
ke asor, 46. a El fwak nu selos, Efvvo kom-
wos ku motul ? tukakak a pre, fwin tiu ou
ini komwo§ ilyuk nu in mel.
47. IT A
ini ke El kaskas, liye elun met si, a
el su panpaii Judas, sie sin sie-nul-luo, el fwas
met elos tuk, a kolikiun nu yurin Jisus in
nok ol.

48. A Jisus El fwak nu sel, Judas, ya kom

tukakunak Mwen nutinmet ke uok ?
49. A ke elos su tu apnu'laini liye ma fwa
te oru, elos siyuk Sel, Leum, ya kem poki ke
kutlas?
50. A sie selos, el poki met kulansap lun
met tol fulat, a otala sral leyut.
51. A Jisus tupokoan a fwak, Tarinu ma ini.
A El kalye sral, a akkei el la.
52. Na Jisus fwak nu sin met tol fulat, a
kaptin lun tempel, a met elder, §u tuku nu
yurol, Ya koniwos tuke liki oanu lain met
inunyar, ke kutlas a saku ?
53. Ke S'awi komwos in tempel piiianu len,
komvvos tiu sralmu pomwos lain yu tu iiii ;

auu lomwos, a ku lun los.

54. H Na elos es El, a kol ol, a wis El nu in
lom sin met tol fulat. A Piter el fwas lusela
tuk.
102 LUK,
55. A
ke elos tanak e infulwin lomwii, a tu-
keni mutu, Piter el oelulos rnutu.
56. A sie mutan fwus el liye'l ke el mutu
mutun e, a el sui'lye, a fwak, Met si ini el
pe oelul.
57. A el lafwekunal, fwakan, Mutan, na tiu
eta'l.
^
58. A kitin pal tuk sie pe el liye'l, a fwak,
Kom pe sie selos. A Piter el fwak. Met, mo.
59. A
akurun auu si tuk, sie pe el fwaknu
fwakan, Payinu el iiii pe oelul; tu el met
Galia
60. A Piter el fwak. Met, na tiu etu ma
kom fwaku. A kitin misini ke el kaskas,
mwon sisa kakla.
61. A Leum El tapulle, a netan nu sel Piter.
A Piter el esam kas lun Leum fuka ma El
fwak nu Met mwon
sel. sisa kakla tuk, kom
tufwa laflafwekin yu pal tolu.
62. A Piter el som, a tun ma lulap.
63. H A met su sruki'lye Jisus, elos aksruk-
sruk al, a pook ol.

64. A ke elos nukomla mutal tari, elos pu-

kil mutal, a siyuk Sel, fwakan, Kom polyauk
su pouk kom.
65. A
ma puspis pe ma koluk lanu elos kas-
kas lain ul.
66. A
ke lenelik, met elder lun met a met
tol fulat a met sim elos tukeni, a kol ol nu in
mwolil lalos, fwakan, 67. Ya kom Kraist?
 SAPTER XXIIl. 103

fwak nu ses. A El fwak nu selos, 'Nsl

fwin fwak nu sumwos, komwos a tiu lalal-
funi.
68. A N^a fwin siyiik pe nu sumwos, kom-
wos a tiu tupok mu nu sik, tiu lela tu S^a in
som.
69. Tuko Mwen nutin met El tufwa mutu
on le paul leyut lun ku lun God.
70. Na elos nu kemwu fwak, Ke ma ini, ya
kom Mwen nutin God ? A El fwak nu selos.
Komwos fwak tu S'a el.
71. A elos fwak, Efwo kem ku suk kutepe
ma lo ? tu kem gifwanu Ion ke oalul.

SAPTER XXIII.
AELUN met nu kemwu elos tuyuk, a kol
ol nu sel Pailat.
2. A elos mutamwauk in ko al, fwakau,
Kem konoiok met si ini El aksito'yela met an
sa, a oru lun tiu gun kise nu sin Sisar, fwa-
kan, Tu El gifwanu Kraist sie togusa.
3. A Pailat el siyuk Sel, fwakaii, Ya kom
Togusa lun met Ju ? A El tupokoaii nu sel a
fwak, Kom fwak mao.
4. Na Pailat el fwak nu sin met tol fulat, a

nu sin metu, Waiiin ma sito iia konoiok ke

met si ini.
5. A elos fwaknu, fwakan, El kaifwinu me-
tu, luti an Ju nu kemwu, mutamwauk Gali-
li mi nu yin si iiii.
104 LUK,
6. Ke Pailat El Ion ke Galili, el siyuk El la
met Galili ka sito.

7. A ke el etu tu El ma lun an sin E rod, el

sipa'lot nu sin Erod su sifwanu muta pe nu
Jerusalem ke pal si ino.
8. A ke Erod liye'l Jisus, el enun ma lu-
lap ; tu ma patpat el kenu liye'l, tu el Ion
ma puspis ke'l a fwensok lal in liye kutu
;

menmen ma El oru.
9. Na el siyuk Sel ke kas puspis ; a wanin
ma El tupok nu sel.

10. A met tol fulat a met sim elos tu a

kaskas lain ul ma lulap.
11. A
Erod wi met meun lal orek ma koluk
lanu nu Sel, a aksruksruk al, a nukmulan ke
nuknuk mwolanu, a siefwil sipa'lot nu sel
Pailat-
12. A len si ino Pailat a Erod eltal ka-
wukin sie sin sie ; tu met eltal eokasei sie sin
sie.

13. IT A ke el paiion mu nu sie met

Pailat,
tol £tilat leum a metu, 14. el fsvak nu selos,
a
Komwos wis met si iiii nu yuruk, oanu sie su
aksitoeye metu a, liye, na siyuk ol met ye
;

mutomwos, a waiiin ma sito na konoiok ke

met si iiii, ke mao komwos kaskas lain ul.
15. Aok, Erod ouyape tu iia sipe komwos ;

nu yurol: a, liye waninu ma El oru tu El

misi.
16. Ke m^ ini na tufwa srunlul, a tula'l la.
 SAPTER XXIIL 105

17. (Tu ke tupek el tulala sie nu selos ke

kofwo.)
18. A elos tukeni nu sie wowoyuk, fwakaii,
Eslanu met si ini, a tala'l la Barabbas nu ses.
19. Ke sie meun in siti, a ke akmus elos sis
el la nu in prison.
20. Ke ma ini Pailat, tu el luiisel tula'l la
Jisus, el siefwil kaskas nu selos.
21. A
elos wowoyuk, fwakan, Uni'lye on ke
saksin sugo, uni'lye on ke saksiii sugo.
22. A el fwak nu selos pal si aktolu, Efwo,
mea ma koluk ma Ei oru ? Waiiiriu ma na
konoiok ke'l tu El misi. Ke ma ini na fwa
sruiilul, a lela Ian som.
23. A elos oru ma lulap ke pusra lulap tu
El misi on saksiii sugo a pusralos a pusren
;

met tol fulat elos penla.

24. A Pailat el sap in oru oanu elos siyuk.
25. A el tulala nu selos el su ke sie meun
a akmus slsila nu in prison, su elos siyuk ka;
a el asalan Jisus nu ke ma laiisi lalos.
26. H A ke elos kololot, elos srukie sie Sal-
mon, met Kurene, ke el tuke liki an si, a elos
likiye saksin on fwel, tu el wis mao tukin
Jisus.
27. A elun met ma lulap fwas tuk ol, a mu-
tan, su asor a tuiinu ke'l.
28. A Jisus el tapulla nu selos fwak, An nu-
tin Jerusalem, komwos tiu tun ke S^a, tu tan
ke komwos, a ke tulig nutumwos.
8^
106 LUK,
29. Tu, liye, len a fwa tuku, in len sii elos
tufwa fwak, Insi ihavowo mutaii mwuskuJ,
a insie su tin putete, a titi su tin katiti.
30. Na elos fwa mutamwauk in fwak nii ke
eol, Komwos piitatla nu fwus a nil ke eol ;

sisik, Komwos afvvin kit la.

31. Tu elos fwin om ma iiii ke sak mol, fu-
ka ke §ak masla ?

32. A oiiyape luo pe, met kolak, oelul koko-

ot in anwuki.
33. ^A ke elos tukii nu an si paupan Kal-
vari, ino elos uni'lye on ke saksiii sugo, a met
koluk, sie on le paul leyut, a sie on lesi.
34. Na Jisus el fwak, Papa nunok munas
nu selos, tu elos tiu etu ma elos oru. A elos
e<elik nuknuk lal, a suk fwo.
35. A m.et elos tu liye. A met leum pe oel :-

los aksruksruk al, fwakan, El molula kutenu,

lela lun sifwanu mol El la, El fwin Kraist,
ma sulu lun God.
36. A met meun elos ouyape aksruksruk al,
tuku nu yurol, a sun finegar nu Sel, 37. a fwa-
kan, Kom fwin Togusa lun met Ju, Kom sif-
wanu moli kom.
38. A ma simula pe elos sim, yetal ke letter
lun Grik, a Roma, a Hebru ,EL iS"! TOGU-
SA LUN MET
JU.
39. TT A sie sin met koluk, su sripsripyuk,
elkas ko nu Sel, fwakan, Kom fwin Kraist,
kom sifwanu moli kom a ketal.
 SAPTER XXIIL 107

40. A sieniitupokoau kaiyuk nu sel, fwa-

kaii, Ya kom tiu Sanen sin God, tii kom lisyik-
Ja oiiyape ?

41. A kital fwol ka; tu kital es mol ke me

orekma las ; a met si ini wanin ma koluk ma
El oru.
42. A el fvvak nu sin Jisus, Leum, esam yu
ke kom fwa tuku nu in togusai lom.
43. A Jisus el fvvak nu sel, Payinu S^a fvvak
nu sum, Len si iiii kom \vi yu mutu in Para-
dais.
44. A
aknrun auu akonkos, a los on fwal nu
kemwu nu ke ami akeu.
45. A
fvvatu los, a nuknuk lisfle in tempel
misalik infulwe.
46. ^ A
ke Jisus El wowoyuk ke pusra lu-
lap, El fvvak. Papa, Xa likiye nunik in pom !

a ke El fvvak ma ini El misi.

47. A
ke senturion el liye ma orala, el kak-
sakin God, fvvakan, Payinu El ini met payi
si.

48. A met e nu kemwu tukeni nu sie nu m

ke mao, ke elos liye ma orala, elos tuk inum-
wolos^ a folokla.
49. A elos nu kemwu su eta'l, a miitan gu
fwas tuk ol Galili mi, tu liisila, liye ma nu
kemwu .^
50. H A, met, e Josef, met papu el
liye, sie :

met mwo, a met payi: 51. (el ini tiu oelulos

te papu a ma elos oru ;) el met Arimatea, sie
 108 LUK,
lun met Ju;
siti el sifwanu sano ke togusai
lun God.
52. Met si iiii el som nu yurol Pailat, a fiuse
manol Jisus.
53. A el wis il ye, a nukmula in linen, a lik-
nu in lufin mas
i'lye si, ma tufla in eot si,

wanin met on Iti met.

54. A len ino len ako, a akurun len Sabat.
si

55. A mutan pe, su oelul tuku Galili mi,

elos fwas tuk, a liye lufin mas si, a fuka ke
manol likiye.
56. A elos folokla, a ako fokin sak keii a
me akmusra ; a monla ke len sabat, oanu
ke ma sap.
^

SAPTER XXIV.

A LEN si umet ke wik, ke lu-tutail, elos

tuku nu ke lufin mas si, a wis fokin sak
keii ma elos ako met, a kutenu oelulos.
2. A elos konoiok eot si epusla liki lufin

mas si.

3. A elos utyuk nu lu, a tin konoiok manoL

Leum Jisus.
i
4. A ma te oru, ke elos toninfon ka, liye, met
luo tu yurolos in nuknuk saromrom.
5. A
ke elos sanen, a fokakinye mutalos nu
in foko, eltal fwak nu selos, Efwo komwos
ku sukun met mol yurin met misi ?
6. El tiu OS iiii, tu El molyuk. Komwos esa-
mak fuka ma El kaskas nu sumwt s ke El
 SAPTER XXIV. 109

mutu in Galili met, 7. fwakan, Mwen nutin

met fwa etukyun nu in pon met koluk, a
anwiiki on ke saksin sugo, a len si aktolu
siefwil molyuk.
8. A elos esamak kas lal, 9. a folokla liki
liifin mas si, a liiti ma nu kemwu ma ini nu
sin sie-nul-sie, a nu selos nu kemwu su liila.
10. A
Meri Magdalen, a Joanna, a Meri
nine kiel Jemes, a kutenu mutan oelulos, su
fvvakak ma ini nu sin met sap.
11. A
kas lalos oanu lias lusroiiten nu selos,
a elos tiu lalalfuii olos.
12. Na Piter el tuyuk a kasus nu lufin mas
si ; a sumwoli el liye nuknuk linen on yin
selos, a el somla, a lut in siei ke ma te oru.
13. A, liye, luo selos eltal som len si iiii nu
sie an sisik paiipaii Emeus, ma liis liki Jeru-
salem akurun furloii on-nul.
14. A eltal tukeni kaskas ke ma nu kemwu
ma oral a.
15. A ma te oru, tu, ke eltal tukeni kaskas
a asiyuki, Jisus el sifwanu fvvas apkurun, a
oelultal fwas.
16. A
mutaltal srou tu eltal tiu eta'l.
17. A el fwak nu seltal, Kaskas su komtal
kaskaskin sie sin sie, ke komtal fwafwasyis
a asor ?

18. A sie seltal, su e Kleopas, tupokoaii

fwak nu Sel, Ya kom metsa mugenu in
Jerusalem, a tiu etu ma te oru iilo in len iiii ?
 ;

no LUK,
19. A El fwalv nu seltal, Ka mea ? A eltal
fwak nu Sel, Ke Jisuslun Nasaret, su met
palu kii ke me orekma a kas ye mutal God
a met e nu kemwu.
20. A faka met tol fulat a leum las elos asa-
laii nu ke paani lun mas, a uni'lye on ke sak-
sin sugo.
21. A fwensok lumem tu El iiii El su tufwa
molula met Israel. A kutepe wi ma ini, lea
si ini len si aktolu tukin ma ini orekla.

22. Aok, a kutu mutan ouyape su wiyus

orek kem in lut, su tano lufin mas si ke lutu-
tan 23. a ke elos tiu konoiok manol, elos tu-
:

ku, fvvakan, tu elos pe liye ariirumu lipufon,

su fwak mu El raol.
24. A kutu selos su wi kem som nu lufin
mas si, a konoiok mao oanu ma mutan fwak
tu elos tiu liye'l.

25. Na El fwak nu selos, O met lalfon, a

matoltol insiumwos in lalalfuiii ma nu kem-
wu ma met palu kaskas 26. Ya tiu mwo
elos ;

tu Kraist el keokiun ke ma iiii, a in ilyuk nu

in ma mwowou lal ?
27. A mutamwauk mi ke Moses a met palu
nu kemwu, el akkalemye nu selos ma nu kem-
wu ma simusia ke'l.
28. A elos fwas apkurun nu an si, yin eltal
som nu we :a El oru oanu tu El fwas nu
met kutu.
29. A eltal igolol, fwakaii, Kom mutanu yu-
 :

SAPTER XXIV. Ill

rital ; tu ma akurun eukela, a len fonuni. A

El ilyuk in mutu ynroltal.
30. A ma te oru ke El fouyuii nu ke tebue
yuroltal, El es bred, a pre, a kunsalik, a sun
nu seltal.
31. A mutaltal igakla, a eltal eta'l ; a El ef-

la ye mutalos.
32. A eltal fwak sie sin sie, Ya insius tin
furur insius,ke El wi ketal kaskas ineku, a
ke El akkalemye Baibel nu ses ?
33. A eltal tuyuk ke auu si iili, a folokla nu
Jerusalem, a konoiok sie-iiul-sie tukeni mutu,
a elos §u oelulos, 34. fwakan, Payina Leum
El molyuk, a sikmi nu sel Salmon.
35. A eltal fvvakak ma oru inganeku, a fuka
eltal eta'l ke kunsalik bred.
36. A ke elos kaskas ou ini, Jisus el sifwa-
nu tu infulwelos, a fwak nu selos, Misla nu
sumwos.
37. A elos sauen a mutok a nunku mu elos
liye sie nun.
38. A El fwak nu selos, Efwo komwos ku
toninfou a efwo ku silalalfuni fwasyuk insi-
umwos ?
39. Komwos liye po'k a niuk, tu S"anu ini
kal yu wi a liye ; tu iiun waiiin ikwe a sri,

oanu komwos liye keik.

40. A ke el kaskas ou ini tari, El luti nu se-
Jos paul a niel.
41. A ini ke elos silalalfuiii ke eiiun, a lut, EI
112 LUK.
fwak nu selos, Ya os me mono yurumwos
yinu ?

42. A elos sun nu Sel ipen ik munmun, a

ipen huni komb.
43. A El es a mono ye mutalos.
44. A El fwak nu selos, Ma ini kas ma S^a
fwak nu sumwos, ke 'Na, mutu yurumwos
met, tu ma nu kemwu payikin, ma simusla
in manu lun Moses, a in ma palu, a in psalm
ke S"a.
45. Na El igasla etu lalos, tu elos in etu Bai-
bel : 46. A fwak nu selos, Ou
simusla iiii ma
a ou iiii niwo tu Kraist in keokiuii, a in mol-
yuk yurin mise mi ke len si aktolu 47. a tu :

auliyuk a ella ma koluk fwa lutiyuk in El

yin an nu kemwu, mutamw^auk nu Jerusa-
lem.
48. A komwos met lo ke ma ini.
49. A liye, I?a sipaot mwuleun lun Papa
tumuk nu fwomwos komwos mutanu nu
: a
in siti Jerusalem, nu ke pal si komwos tufwa
nuknukyun ke ku tu lun mi.
50. A El kololos wot nu ke Betani, a El sru-
kak paul, a akinsimwowoye'los la.

51. A ma teoruke Elakinsimwowoye'los la,

etukla El luk elos, a utukyuk nu in kosao.

52. A elos all nu Sel, a folokla nu Jerusalem
ke enun lulap.
53. A pal nu kemwu elos os in tempel kak-
sakit^.a kulunu nu sin God. Amen.