Tìm công th c phân t formulas from combustion analysis

Tìm công th c phân t t ph n ng t

cháy

Ph n ng c a h p ch t h u c t cháy v i m t l ng oxy d sinh ra cacbon dioxit và n c. S

o toàn kh i l ng cho th y r ng t t c cacbon t h p ch t h u c tr thành cacbon dioxit. Do
ó kh i l ng c a cacbon trong cacbon dioxit b ng v i kh i l ng c a cacbon có m t trong h p
ch t h u c . T ng t kh i l ng c a hydro trong n c ph i b ng kh i l ng c a hydro có m t
trong h p ch t h u c . Theo nh lu t b o toàn kh i l ng thì kh i l ng c a h p ch t ban u
ph i b ng t ng kh i l ng c a các nguyên t có m t trong h p ch t. Do v y n u m t h p ch t
u c có ch a oxy, kh i l ng c a oxy có th c xác nh b ng cách l y kh i l ng c a c
p ch t tr i kh i l ng cacbon và hydro, và kh i l ng c a các nguyên t khác có m t trong
ch t kh o sát.

A. .Công th c kinh nghi m

Công th c kinh nghi m n gi n là t l mol c a các nguyên t trong h p ch t, nên xác nh s

mol c a m i nguyên t trong h p ch t r i tìm và rút g n t l thu c công th c n gi n

Ví d 1

Tìm công th c kinh nghi m c a m t hydrocacbon mà sau khi t cháy thu c 2.703 g CO2
và 1.108 g và 1.108 g H2O.

i gi i:

Vì ch t em t cháy là hydrocacbon nên nó ch ch a hydro và cacbon công th c kinh nghi m

là m t t s t i gi n c a các nguyên t này

Di n àn hóa h c©2004 Trang1 posting on http://vietsciences.free.fr

Tìm công th c phân t formulas from combustion analysis

1 mol CO2 1 mol C

mol 2.703 g
=
= 0.06142
cacbon CO2
44.01 g 1 mol CO2 mol C
1 mol H2O 2 mol H
mol 1.108 g
= = 0.1230 mol
hydrogen H2 O
18.01 g 1 mol H2O H

có c t s t i gi n, chia s mol c a m i nguyên t cho s mol có giá tr th p nh t ta có:

0.06142 mol C
= 1
0.06142
0.1230 mol H
= 2.003
0.06142

Làm tròn các s ho c dùng phân s t i gi n áp d ng vào công th c do ó công th c kinh ghi m
a h p ch t này là CH2

Ví d 2

Tìm công th c kinh nghi m c a h p ch t ch a cacbon, hydro, và oxy n u 1.000g h p ch t em

t thu c 1.467g CO2 và 0.6003 g H2O

i gi i:

Kh i l ng c a cacbon dioxit và n c có th dùng tìm ra s mol c a cabon và hydro. Kh i

ng c a oxy có th xác nh t kh i l ng c a ch t g c. B i vì theo nh lu t b o toàn kh i
ng ta có:

kh i l ng c a ch t g c = kh i l ng cacbon + kh i l ng hydro + kh i l ng oxy

Tr c h t ph i xác nh c s mol c a C và H sau ó m i tìm kh i l ng c a C và H

1 mol 1 mol C
1.467 g CO2 = 0.03333 mol C
44.01 g 1 mol CO2
12.01 g
0.03333 mol C = 0.4003 g C
1 mol

Di n àn hóa h c©2004 Trang2 posting on http://vietsciences.free.fr

Tìm công th c phân t formulas from combustion analysis

1 mol 2 mol H
0.0666 mol H
0.600 g H2O =
18.01 g 1 mol H2O
1.008 g
0.0666 mol H = 0.0672 g H
1 mol

gram oxy = g h p ch t – g cacbon – g hydro

= 1.000 – 0.4003 – 0.0672
= 0.5325 g
1 mol
0.5325 g O = 0.03328 mol O
16.00 g

tìm c t s t i gi n b ng cách chia các s mol cho s mol có giá tr th p nh t c a các s

mol trong ví d này s mol c a cacbon là th p nh t.

0.03333
cacbon = = 1
0.03333
0.0666
hydro = = 2.00
0.03333
0.03328
oxy = = 0.998
0.03333

Làm tròn các giá tr tìm c ho c rút g n phân s áp d ng vào công th c nên ta tìm c
công th c kinh nghi m là CH2O

B. Công th c phân t

tìm c công th c phân t , tr c h t ph i xác nh c công th c kinh nghi m( trong

SGK g i là công th c chung, ây hoangoclan ã dùng cái tên công th c kinh nghi m).Thì
nh ng thông tin v kh i l ng mol ( kh i l ng mol là kh i l ng c a 1 mol ch t kh o sát)là r t
n thi t cho vi c gi i nh ng d ng toán này.

Di n àn hóa h c©2004 Trang3 posting on http://vietsciences.free.fr

Tìm công th c phân t formulas from combustion analysis

có c công th c phân t t công th c kinh nghi m, tr c h t ph i xác nh c chính xác

kh i l ng mol d a vào công th c kinh nghi m. Sau ó chia kh i l ng mol th c ( ã cho) cho
kh i l ng mol chính xác và làm tròn các s . Nhân m i h s c a m i nguyên t trong công
th c kinh nghi m cho s tìm c b ng cách này thu c công th c phân t .

Ví d 3

Kh i l ng mol c a ch t trong ví d 2 là 120 g/mol. Tìm công th c phân t c a nó

i gi i:

ví d 2 ta có: công th c kinh nghi m c a h p ch t là CH2O kh i l ng mol chính xác c a nó

là:

Kh i l ng mol chính xác = 12.01 + 2(1.008) + 16.00 = 30.03 g/mol

120
s = = 3.996 = 4
30.03

Công th c phân t = 4(CH2O) = C4H8O4

Ví d 4:

Tìm công th c phân t c a m t ch t ch a C, H, O n u nó có kh i l ng mol là 234 g/mol và

t cháy 0.360 g ch t này thu c 0.406 g CO2 và 0.250 g H2O

i gi i:
Tr c h t xác nh kh i l
ng và s mol c a cacbon, hydro t CO2 và H2O
1 mol 1 mol C
0.00922 mol
. S mol cacbon = 0.406 g CO2 =
C
44.01 g 1 mol CO2
12.01 g
Kh i l ng 0.00922 mol
= = 0.111 g C
cacbon C
1 mol
1 mol 2 mol H
0.0278 mol
S mol hydro = 0.250 g H2O =
H
18.01 g 1 mol H2O
1.008 g
Kh i l ng c a 0.0278 mol
= = 0.0279 g H
hydro H
1 mol

Di n àn hóa h c©2004 Trang4 posting on http://vietsciences.free.fr

Tìm công th c phân t formulas from combustion analysis

Kh i l ng c a oxy c xác nh t kh i l ng c a ch t g c ban u

gam gam ch t g c – s gam cacbon –

=
oxy gam hydro

= 0.360 – 0.111 – 0.0279

= 0.221 g O

mol c a oxy c xác nh t kh i l ng c a oxy:

1 mol
mol oxy = 0.221 g O = 0.0138 mol O
16.00 g

Xác nh công th c kinh nghi m b ng vi c chia các s mol tìm c cho s mol có giá tr nh
nh t, ó là s mol c a cacbon

0.00922
cacbon = = 1
0.00922
0.0278
hydro = = 3.01
0.00922
0.0138

oxy = = 1.498

0.00922

Làm tròn các s tìm c ho c các phân s t i gi n. Ta tìm c t l c a C:H:O là 1:3:1 ½

Di n àn hóa h c©2004 Trang5 posting on http://vietsciences.free.fr

Tìm công th c phân t formulas from combustion analysis

H s c a các nguyên t trong công th c phân t ph i là s nguyên nên ta nhân t l tìm c

i m u s c a phân s . Ta có t l sau 2:6:3 và công th c phân t s là C2H6O3

Bài toán cho kh i l ng mol th c c a ch t là 234 g/mol

Kh i l ng mol chính xác là = 2(12.01) + 6(1.008) + 3(16.00) = 78.07 g/mol

234
s = = 2.997 = 3
78.07

Nhân công th c kinh nghi m tìm c v i 3 ta s có cong th c phân t c n tìm c a ch t ã cho

là C6H18O9

Copyright © by TÔI YÊU HÓA H C FORUM

HO CHI MINH city, October 3rd 2004

Di n àn hóa h c©2004 Trang6 posting on http://vietsciences.free.fr