.

EKONOMSKA ANALIZA
:

Analiza na proizvodstvenata funkcija

: : M-R [ekerinka Ivanoska

,. Sotiroski Aleksandar 8222/110 2010-2011

Analiza na proizvodstvenata funkcija

Sodr`ina
Voved....................................................................................................................... ................................3 2. Golemina na proizvodstvoto i izvr{uvawe na proizvodstveniot plan...........................4 3. Struktura na

proizvodstvoto(Asortiman)...............................................................................5 4. Dinamika na

proizvodstvoto........................................................................................................ 7 5. Kvalitet na

proizvodstvoto......................................................................................................... 7 6. Uslovi na proizvodstvo i mo`nosti za nivno

zgolemuvawe.................................................8 Zaklu~ok................................................................................................................ .............................10

8222/110

Analiza na proizvodstvenata funkcija

Koristena literatura.................................................................................................................. ....11

8222/110

Analiza na proizvodstvenata funkcija

Voved

Kaj

proizvodstvenite

pretprijatija

vr{eweto

na

proizvodstvenata

faza

najmnogu pridonesuva za ispolnuvawe na nivnata zada~a-proda`bata, bidej}i vo nea se sozdavaat proizvodite {to }e bidat prodadeni. Isto taka od vr{eweto na ovaa faza najmnogu e zavisen finansiskiot rezultat, zatoa {to vo ovaa faza se pravat najmnogu tro{oci, koi pak se vra}aat so proda`bata na gotovite proizvodi. Vr{eweto na proizvodstvenata faza e od zna~ewe kako od gledna to~ka na op{testvoto, taka i od gldna to~ka na samoto pretprijatie.

Od aspekt na op{testvoto,
glavne e vo ova:

vr{eweto na proizvodsvenata faza,

Proizvodstvoto e izvor na predmeti za zadovoluvawe na potrebite na potro{uva~ite; Zadovoluvaweto na potrebite na potro{uva~ite e pogolemo, dokolku e obemot na proizvodstvo e pogolem i sodr`i pogolem broj raznovidni proizvodi; Preku proizvodstvoto, a potoa i preku proda`bata se utrvduva opravdanosta na vlo`enite sredstva i idnite vlo`uvawa; Proizvodsvoto dava mo`nost za novi vrabotuvawa

Od aspekt na pretprijatieto, vr{eweto na na proizvodsvenata faza

e od zna~ewe poradi toa {to:

8222/110

Analiza na proizvodstvenata funkcija

Od nea neposredno zavisi izvr{uvaweto na zada~ata na pretprijatieto; Od izvr{uvaweto na nejzinata zada~a zavisi i vr{eweto kako na nabavnata, taka i na realizacionata faza. Nabavkite se nepotrebni i neopravdani ako proizvodsvenata faza ne mo`e da gi apsorbira, a proda`bata e sekoga{ maksimirana so goleminata na proizvodsvoto. Od tro{ocite {to se pravat vo procesot na proizvodstvo najmnogu zavisi i goleminata na finansiskiot rezultat.

2. Golemina na proizvodstvoto i izvr{uvawe na proizvodstvenio plan

Pod proizvodstvo

obi~no se podrazbira dovr{enoto proizvodstvo,

odnosno gotovite proizvodi i izvr{enite uslugi. Me|utoa, nivnata golemina ne gi pretstavuva vkupnite efekti na proizvodstvenata faza, bidej}i rezultat na nejzinoto rabotewe e i nedovr{enoto proizvodstvo. Zatoa pri analizata treba da se tretira vkupnoto proizvodstvo, so toa pod nego se podrazbira gotovoto proizvodstvo zgolemeno so nedovr{enoto proizvodstvo na krajot od analiziraniot period, namaleno za nedovr{enoto proizvodstvo na po~etokot na analiziraniot period. Goleminata na proizvodstvoto mo`e da bide iska`ana vo ovie pokazateli:

Koli~inski-treba Svodni-}e

sekoga{

da

imaat

predimstvo,

bidej}i

tie

sekoga{ ja davaat slikata za obemot na proizvodstvo; se upotrebat kaj onie pretprijatija kaj koi vkupnoto

proizvodstvo na razni vidovi proizvodi mo`e da se svede, so upotreba na ekvivalentni broevi, na eden bazi~en i da se iska`e vo koli~inski pokazatel na toj proizvod;

8222/110

Analiza na proizvodstvenata funkcija

Norma-~asovi

}e se upotrebat kako pokazateli za iska`uvawe na

goleminata na proizvodstvoto kaj onie organizacioni edinici koi{to imaat utvrdeno takvi norma-~asovi;

Vrednosni-utvrdeni so upotreba na postojanata cena-kaj

onie pretprijatija {to proizveduvaat raznovidni i mnogubrojni artikli, a nivnoto proizvodsto ne mo`e da se svede na edno bazi~no so upotreba na ekvivalentni broevi, nitu pak imaat utvrdeni norma ~asovi za proizvodstvo na site svoi proizvodi se upotrebuva ovoj metod i

Vrednosni-utvrdeni so stvarnata cena na ~inewedokolku pretprijatieto ne mo`e da upotrebi koli~inski ili svodni pokazateli, kako ni norma ~asovi i postojani-planski ceni, toga{ za iska`uvaweto na proizvodstvoto }e se upotrebat ovie ceni vo takov slu~aj treba da se ima vo predvid deka promenata na cenata na ~inewe vlijae vrz realnosta na slikata za goleminata na proizvodstvoto i deka treba taa golemina da se sogleda i na nekoj drug na~in poprecizno.

3. Struktura na proizvodstvoto-(Asortiman)

Pod struktura na proizvodstvoto

se podrazbiraat artiklite i

vidovite na tie artikli {to gi proizveduva pretprijatieto. Da se proizvede optimalen

8222/110

Analiza na proizvodstvenata funkcija

broj na proizvodi i vo ramkite na sekoj od niv optimalen broj vidovi pretstavuva eden od problemite so koj sovremenoto pretprijatie sekojdnevno se soo~uva.

Optimalniot broj na artikli

obrt i minimalnite vlo`eni tro{oci.

e najmaliot broj razni proizvodi od koi

pretprijatieto ima potreba, a ~ie proizvodstvo se vr{i od stojali{te na maksimalniot

Od edna strana pazarot bara {to e mo`no pogolem asortiman, za so pogolemiot asortiman da se postigne pogolema proda`ba, a ~esto i pogolema proda`na cena, bidej}i se zadovoluvaat potrebite i vkusovite na po{irok krug na potro{uva~i. Od ovie pri~ini, zna~eweto na strukturata na asortimanot mora da se posmatra, glavno od ovie aspekti:

Ostvaruvawe na pogolema proda`ba, odnosno pogolemo izvr{uvawe na zada~ata,

{to e pozitivno od stanovi{te na pretprijatieto, no isto taka i od stanovi{te na op{testvoto , bidej}i na takov na~in se zadovoluvaat potrebite na pogolem broj na potro{uva~i. Poradi toa, pri opredeluvaweto na asortimanot , na ovoj faktor treba da mu se dade presudno zna~ewe i vo granicite {to gi limitiraat drugite faktori, treba da se realizira onoj asortiman {to e baran na pazarot;

Polzuvaweto
osnovnite sredstva,

na

faktorite
i

na

proizvodstvo.
sila, poradi {to

Pogolemiot asortiman mo`e da vlijae na podobra iskoristenost na materijalite rabotnata pridonesuva ne samo za zgolemuvawe na obemot na proizvodstvo, tuku i za namaluvawe na tro{ocite. Me|utoa treba da se ima vo predvid deka pogolemiot asortiman mo`e da zna~i i pogolemi tro{oci za pretprijatieto;

8222/110

Analiza na proizvodstvenata funkcija

Finasiskiot rezultat.

So samoto toa {to asortimanot vlijae vrz

obemot na proizvodstvo i stepenot na koristewe na faktorite za proizvodstvo, pa spored toa i na tro{ocite i ekonomi~nosta, toj e eden od indirektnite faktori na finansiskiot rezultat. Pri sekoe voveduvawe na na nov proizvod t.e sekoja promena na asortimanot, mora da se utvrdi i nejzinoto dejstvo na finasiskiot rezultat, bidej}i ekonomski e opravdana samo onaa promena na asortinamot koja negativno ne bi vlijaela vrz finansiskiot rezultat. Analizata na strukturata na proizvodstvo ima zada~a da utvri dali pretprijatieto uspealo da go realizira onoj asortiman na proizvodstvo {to optimalno bi odgovaral na potrebite na pazarot, a od druga strana so toj arortiman kako bi se ostvarilo maksimalna dobivka. Ostvaruvaweto na planiraniot asortiman ama posebno zna~ewe ako pretprijatieto odnapred gi prodava svoite proizvodi.

4. Dinamika na proizvodstvoto

Dinamikata na proizvodstvo treba da se prika`e so podatoci za

negovata vkupna golemina, kako i za goleminata na oddelnite grupi na proizvodi po godini, tromese~ja pa i po meseci, a isto taka treba da se 8222/110
8

Analiza na proizvodstvenata funkcija

proiznesat

podatoci

za

ispolnuvawe

na

proizvodstvenito

plan.

Preku

dinamikata na proizvodstvo treba da se ispita i negovata ramnomernost, a ako ima pojava na neramnomerno proizvodstvo treba da se ispitaat pri~inite koi dovele do toa.

5. Kvalitet na proizvodstvoto

Pokraj goleminata, strukturata i dinamikata na proizvodstvo, kvalitetot e eden od mo{ne va`nite faktori na proizvodstvoto, no isto taka pretstavuva meritoren faktor za postignuvawe na povisoka proda`na cena. Podatoci za kvalitetot na realiziranite proizvodi se dobivaat preku:

Tekovna interna kontrola na kvalitetot, koja se vr{i vo

tekot na analiziraniot na period. Ovaa vo kontrola se vr{i tek pri na primopredavaweto poluproizvodite natamo{niot

proizvodstvoto, kako i pri skladiraweto na gotovite proizvodi na zaliha;

Vratenite proizvodi od strana na kupuva~ite,

bidej}i vra}aweto na prodadenite proizvodi se vr{i naj~esto poradi nesoodveten kvalitet;

Reklaamaciite na kupuva~ite i dadenite popusti i bonifikacii.

Namaluvaweto na prethodno utvrdenata cena na proizvodite vo vid na popust ili bonifikacija treba da se ispita dali e kako rezultat na slabiot kvalitet na proizvodite ili kako rezultat na odobruvawe na popust poradi pove}eto kupeni proizvodi;

8222/110

10

Analiza na proizvodstvenata funkcija

Ispituvaweto na kvalitetot na proizvodite ima krajna cel-otkrivawe na pri~inite, koi{to se mnogubrojni i mo`at da bidat od objektivna i subjektivna priroda.

Kako pri~ini od objektivna priroda mo`at da se javat:

tehnolo{kiot proces, recepturata na proizvodstvo, nesoodvetniot kvalitet na materijalite, voveduvaweto na novi ma{ini i instalacii, defektitte na istite, i dr.

Pri~inite od subjektivna priroda mo`at da se: nesoodvetna

kvalifikacija na rabotnicite, nedovolno iskustvo, nevnimanie pri raboteweto i dr.

[tetite

kako {to se rasipuvaweto, kr{eweto, otpadocite i sli~no, redovno

nastanuvaat i se neizbe`ni. Za da se oceni dali goleminite na ovie redovni {teti se opravdani, treba da se sporedat so normalite, ~ija {to golemina se presmetuva vrz odnapred opredelen procent na rasipuvawe i kr{ewe.

6. Uslovi na proizvodstvo i mo`nosti za nivno zgolemuvawe

Goleminata na proizvodstvoto e zasnovana i od uslovite pod koi se vr{i proizvodstveniot proces t.e od uslovite pod koi rabotnicite rabotat, pod koi se upotrebuvaat osnovnite sredstva i pod koi se polzuvaat obrtnite sredstva. Od uslovite pod koi rabotnicite go vr{at svoeto rabotewe, osobeno se va`ni onie od koi zavisat `ivotot i zdravjeto na rabotnicite. Raboteweto vo smeni, rabotnoto vreme, vremeto za odmor ne se samo faktori na produktivnosta na rabotnicite tuku se i faktori od koi zavisi i nivnoto zdravje.

8222/110

10

11

Analiza na proizvodstvenata funkcija

Vo vrska so osnovnite sredstva koi{to se upotrebuvaat vo proizvodstvenata faza, treba da se ima vo predvid raspolo`livosta na objektite nivnata povrzanost kako nepre~eno bi se odvival proizvodstveniot proces. Dokolku vo periodot {to se analizira se vovedeni nekoi novi metodi vo tehnolo{kiot proces, treba da se dadat podatoci za zgolemuvaweto na proizvodstvoto, za za{tedata na tro{ocite i za podobruvaweto na kvalitetot {to e postignat so primenta na novata tehnologija. Mo`nostite za zgolemuvaawe na proizvodstvoto bez voveduvawe na novi vlo`uvawa se nao|aat vo zgolemuvaweto na produktivnosta na trudot, dopolnuvaweto na asortimanot so novi proizvodi i sli~no. Sprotivno zgolemuvaweto na proizvodstvoto po pat na novi investicii se postignuva so vlo`uvawe vo: Osnovni sredstva za novi investcii, rekonstrukcija i modernizacija; Materijali za nabavka na pogolemi koli~ini, novi vidovi ili na materijali so podobar kvalitet; Anga`irawe na pogolem broj na rabotnici, rabotnici so podobra kvalifikacija, dokvalifikuvawe na rabotnicite, sozdavawe podobri rabotni uslovi i sli~no.

Zaklu~ok
8222/110
11

12

Analiza na proizvodstvenata funkcija

Po zavr{uvaweto na analizata na proizvodstvenata faza, treba da se dade i eden zaklu~en izve{taj za istata, koj treba da opfati: Konstatacii za postignatite rezultati i za faktorite na proizvodstvo; Ocenka za vr{eweto na proizvodstvenata faza; Problemi {to ostanuvaat da se re{at vo naredniot period; i Merki {to treba da se prezemat za re{avawe na ovie problemi. Treba da se iznesat konstatacii samo za onie osnovni rezultati so koi se dobiva op{ta slika za raboteweto na proizvodstvenata faza. Takvi rezultati se: Goleminata na vkupnoto proizvodstvo i ispolnuvawe na

proizvodstveniot plan na celata proizvodstvena faza i na oddelnite nejzini organizacioni edinici; Struktura na proizvodstvoto i ispolnuvawe na planot na asortimanot; Stepenot na koristwe na kapacitetot; Ekonomi~nosta na raboteweto i produktivnosta na trudot; Izvr{uvawe na normite i normativite; Promeni vo brojot i strukturata na rabotnicite; Promeni vo anga`iranite osnovni i obrtni sredstva.

8222/110

12

13

Analiza na proizvodstvenata funkcija

Koristena literatura
1.

Profesor d-r Todor Stojanovi}, Analiza na raboteweto na pretprijatijata, Sojuz na smetkovodstvenite i finansiskite rabotnici na Madedonija-Skopje, Skopje 1990 godina

2. Profesor d-r Dame Nestoroski, Teorija na bilansot so osnovi na analizata, Univerzitet vo Bitola, Ekonomski fakultet-Prilep, Bitola 1989 godina

8222/110

13