I.

CAC B PHN CUA CY V mt hinh thai hoc, c th thc vt giai oan sinh trng dinh dng gm ba c quan chinh: la, thn va r. Chc nng chu yu cua la la quang hp va thoat hi nc; Chc nng cua thn la h tr lin kt gia r va la; R giup cho cay ng vng, hp thu khoang va nc. La dinh vao thn mt vi tri goi la mt. Khoang cach gia hai mt goi la long. Vi tri phat sinh c quan mi goi la chi. V mt giai phu hoc, thc vt inh vi nhng vung phn chia t bao c goi la phn sinh m. Tt ca s phn chia nhn va t bao xay ra nhng vung phn sinh m nay. Phn sinh m phat trin chi goi la phn sinh m chi. Phn sinh m chi la trung tm phn chia chuyn hoa chc nng t bao. Moi biu hin cua cu truc thn t thn la hoa trai thng do phn sinh m chi quyt inh. Phn sinh m phat trin r goi la phn sinh m r. Ngoai ra, s phat trin chi bn cung xut phat t cac phn sinh m bn. 1. R R la c quan dinh dng cua cy co nhim vu hp thu nc va mui khoang, vn chuyn cac cht nay i khp trong cy ng thi giup gi cht cy vao t. H thng r cua cy thng phn nhanh rt nhiu va moc rt xa vao trong t. Thi du cy lua, cao khng qua 1m, ngi ta c tinh co n 14 triu r con vi tng chiu dai khoang 600 km. R u tin moc t cy con c goi la r cai hay r s cp. Sau o, t r cai moc ra cac r con hay r th cp va h thng r c thanh lp. Nu s phn nhanh tao ra mt h thng r vi v s nhng r nho, khng co mt r cai c goi la r chum nh cac loai co, hanh, toiNgc lai, r s cp la r chinh to vi nhng r th cp phn nhanh nho hn, h thng r nay goi la r tru, nh cac cy song t dip nh cai, u, du, sao Tt ca r co nhim vu d tr nht la r cu la mt kiu r tru c bit. thc hin chc nng hp thu, ngoai s phn nhanh thanh r con va tng dai u r, r co mt vung mang cac lng hut la nhng t bao moc dai. Vung lng hut khng dai nhng tng cng cac lng hut trn tt ca cac r con thi no cung cp cho r mt b mt hp thu v cung ln. Ngi ta tinh ra r cy lua co khoang 14 ti lng hut vi tng cng din tich b mt hn 400 m2. Ni y la vung hp thu nc va mui khoang cua r. Ngoai ra lng hut con gi cht r u r co th moc chui vao t. 1.1. Hnh thi ngoi ca r R l c quan trc, cng vi thn to nn mt trc thng nht ca cy. R c kh nng phn nhnh cho ra cc r bn lm tng din tch tip xc vi mi trng. Cc r thng c hnh tr, khng mang l, gm c 4 min: min chp r, min sinh trng, min hp thu v min trng thnh. Trn r c chp r c nhim v

che ch cho m phn sinh tn cng ca r khi b h hng v xy xt khi r m vo t. R c nhiu kiu khc nhau, c chc nng sinh l khc nhau. - R tr (r cc): c trng cho cc cy thuc lp Hai l mm, gm c r chnh v cc r bn. R chnh pht trin t mm r, m thng xung t. R chnh l r cp 1 phn nhnh ra r bn l r cp 2, r cp 2 phn nhnh to r cp 3 Cc r bn c hnh thnh theo th t hng ngn, r non nht pht sinh gn nh ngn y cc r gi v pha gc r (ci, c chua, chanh, mt, to). - R ph: sinh ra t thn, cnh hoc l, chng mc t thn gn t m ca nhiu cy g lu nm hoc trn thn r ca cc cy h La. V d: cy a, si, ng, ma, tre - R chm: c trng cho cc cy thuc lp Mt l mm, khng c r chnh, gm nhiu r con c hnh dng v kch thc tng i ng u; khng c kh nng sinh trng th cp. Tt c cc r trong h r chm c mc ra t gc thn sau khi r mm cht sm. Hnh thi ca r, chiu n su, lan rng ca r ph thuc vo iu kin sng v c tnh di truyn ca tng loi cy. Chng c th pht trin theo hng m su vo lng t hay mc ngang lan rng ra xung quanh hoc c hai hng.

A B C Hnh 3.1. Cc kiu r A. R cc; B. R chm; C. R ph Chi Ficus

http://www.thuviensinhhoc.com/Baigiang/GPTV/NOIDUNG/Chuong3.CACC OQUANSINHDUONG/3.1.Recay.htm 1.2. Chc nng Hp th nc v cc cht dinh dng v c. Gi cho cy n nh v bm cht vo t.

R cng ng vai tr quan trng trong tng hp cytokinin, mt dng hoc

mn tng trng ca thc vt, mt trong cc nhu cu pht trin cc chi v cnh cy. http://vi.wikipedia.org/wiki/R%E1%BB%85 1.3. Cu trc R c 4 min: Min trng thnh (dn truyn), min ht (hp th nc v mui khong ha tan), min sinh trng (lm cho r di ra), min chp r (che ch cho u r). Min ht gm c 2 phn chnh: V biu b v tr gia. V biu b gm c nhiu lng ht. Lng ht l t bo biu b ko di c chc nng ht nc v mui khong ha tan. Pha trong tht v c chc nng chuyn cc cht t lng ht vo tr gia. Tr gia gm cc mch g v mch libe c chc nng vn chuyn cc cht, mch g v mch libe r sp xp theo kiu phng x ph hp vi chc nng ht nc, ht khong ca r. Rut cha cc cht d tr. Chp r l phn gip r u su vo lng t. Mt t rt cng so vi r, v vy c th m su vo lng t, chp r c nhim v che ch bo v cc m phn sinh ca r khi b h hng v xy xt khi m vo t. Xung quanh chp r c cc t bo ha nhy hoc t bo tit ra cht nhy gim bt s ma st ca t. S ha nhy ny gip cho cc t bo ngoi cng ca r khng b bong ra. Min sinh trng gm cc t bo c kh nng phn chia thnh t bo con, gip r di c ra.

 Min trng thnh: c lp biu b bao ngoi ha bn, trong tr c cc mch dn lm chc nng dn truyn.

http://vi.wikipedia.org/wiki/R%E1%BB%85 1.4. S ht nc v mui khong ca r - Cy cn nc v cc loi mui khong Tt c cc cy u cn nc. Cy khng ch cn nc m cn cn cc loi mui khong, trong cn nhiu:mui m, mui ln, mui kali. Nhu cu nc v mui khong l khc nhau i vi tng loi cy, cc giai on khc nhau trong chu k sng ca cy. - S ht nc v mui khong ca r R cy ht nc v mui khong ho tan ch yu nh lng ht. Nc v mui khong trong t c lng ht hp th chuyn qua v ti mch g i ln cc b phn ca cy. Cc yu t bn ngoi nh thi tit, kh hu, cc loi t khc nhau,... c nh hng ti s ht nc v mui khong ca cy.

Cn cung cp nc v mui khong th cy trng mi sinh trng v pht

trin tt. http://www.thuviensinhhoc.com/Baigiang/GPTV/NOIDUNG/Chuong3.CACC OQUANSINHDUONG/3.1.Recay.htm 2. Thn Thn la c quan mang la, ni la gn vao thn la mt, khoang cach gia hai mt la long. nach la, ni la gn vao thn co cac chi nach hoat ng cho ra nhanh. ngon thn va ngon nhanh co chi ngon, chi ngon moc cho ra la va long khac lam cho thn cao ln. Thn thng c chia lam hai loai: thn co va thn g. Thn co mm, mong nc, trong khi thn g thi cng va rn chc. Thn co gm nhng thn co song t dip va n t dip. Hu ht cy thn co n t dip nht nin ( chi sng mt mua sau o cht i). Tt ca cac cy co ( gm cac loai cy lng thc quan trong nh lua, bp) u la nhng cy n t dip, k ca cac loai nh lan, hu Phn ln cac cy song t dip thn co cung nht nin nh hoa mau: cai, u...Mt s cy song t dip thn co khac thi a nin. Tt ca cac song t dip thn g u a nin. Nhng cy co la rung theo mua va nhng cy hu ht nhng thc vt co hoa la nhng cy song t dip thn g. Mt s cy n t dip co thn g nh cau, dala kiu thn g tin hoa t thn co ( thn g th sinh) khng co c cu th cp. 3. La La la c quan quang hp chinh cua thc vt co mach. 3.1. Cach sp xp cua la trn thn La gn vao thn mt. C cu va cach sp xp la co xu hng sao cho nhn c anh sang ti a nhng mt nc ti thiu va cho phep CO2 t khi quyn vao c bn trong. La sp xp trn thn theo mt trt t nht inh, kiu sp xp nay c goi la dip t va a c inh sn trong inh ngon cua thn. Cac dip t u co xu hng sp xp sao cho la nay che khut la khac mt cach it nht va nhn c anh sang nhiu nht. La co i sng gii han, thng la mt mua dinh dng. cac cy thng xanh, cy lin tuc thay cac la gia bng cac la non mi con cac cy co la rung theo mua thi la se rung trc khi mua ng hay mua kh n. 3.2. Cu to cua la - Cung l: l phn gn lin gi phin l v thn cnh, cung l c chc nng nng phin l v dn truyn cht dinh dng gia thn cy v phin l. Cung l c nhiu hnh dng v kch thc khc nhau ty vo iu kin. i khi cung l cn ng vai tr quang hp.

- Gn l: L b phn ng vai tr xng sng cho phin l, nng phin l v dn truyn cht dinh dng. Ngi ta thng phn gn l thnh cc cp khc nhau ty thuc vo v tr so vi cung l. Gn l c cu to ging nh l cung l. - Phin: l phn rng ca l. Phin l c 2 mt, mt trn gi l bng, mt di gi l lng. L thng c mu xanh lc nh vo cht dip lc, i khi l c mu sc khc do dip lc b che khut bi sc t khc 3.3. Hinh thai cua la La co hinh dang va kich thc rt bin thin tuy theo loai va tuy theo mi trng ni chung sinh sng. Phn ln la co mt cung hep va mt phin to, dep, mong, trn mt co mt h gn la. La cy song t dip thng co mt gn chinh to t o phat xut ra nhiu gn phu nho hn, trong khi la n t dip thng cac gn gn bng nhau va gn nh song song theo truc doc cua phin la. La n vi mt phin duy nht nh la mn, xoai, la kep gm nhiu la phu mi la co mt cung ring nh la so ua, phng La non co th thay i hinh dang va mau sc khi trng thanh. Kich thc cua la thay i t vai met la cau, dan chi vai milimet nhiu loai. 3.4. Chc nng ca l - L cy cha nhiu t bo m du v nhiu lc lp. L cy c chc nng quang hp, d tr cht dinh dng, nc, thot hi nc. L cy c vai tr quan trng trong i sng sinh l ca cy. L cy l c quan ch yu bin nng lng mt tri thnh nng lng ha hc (vi a s loi thc vt bc cao). - L l mt b phn quan trng, m nhn nhim v quang hp cho cy. L khng phi l c quan hp thu dinh dng chnh, nhng trong mt s trng hp, l phi m nhn chc nng ny:

+ R khng hp thu c dinh dng: R cn y nhng cy khng hp thu c dinh dng. Nguyn nhn l do: Cht dinh dng b bt ng ha do cc vi sinh vt; Cht dinh dng b c nh do mi trng t v cc cht hu c; S nhim mn ( EC qu cao s gii hn kh nng hp th nc ca r cy); S bt ng lin h ti pH (s oxy ha kim loi pH cao hoc s bt ng ca Mo pH thp); S bt cn i dinh dng trong t (s i khng gia cc ion nh K v Ca); Thiu oxy (t ngp nc); S hot ng ca r thp (nhit thp quanh vng r trong thi k ra hoa v u tri); Thiu nc cc cht dinh dng ngm vo (kh hn). + R b tn thng hoc khng cn do cn trng, nm bnh tn cng hoc tn thng c hc (do xi xo khi chm bn lm t r). R vn hp thu nhng cy ang cn mt lng ln cht dinh dng vo thi k ra hoa, kt tri. Mun cy tng nng sut, phi phun thm qua l. Bn phn qua l cng c th c ch nh khi nhu cu tp trung dinh dng vo cc v tr chuyn bit bn trong cy vt qu kh nng phn phi dinh dng bn trong cy. - Mi mt cht dinh dng u c nhng chc nng sinh l ring, khi thiu cht dinh dng no th s nh hng n sinh trng ca cy hoa v biu hin nhng triu chng c trng, trc ht l th hin trn trn l. Do vy, quan st s bin i bn ngoi ca l c th phn on c cy cnh thiu cht dinh : nu triu chng th hin l gi, ni ln cc nguyn t thiu trong cy c th di ng, nh N, P, K, Mg, Zn... Nu triu chng th hin m phn sinh ni ln cc nguyn t khng th di ng, s khng tn dng li c, nh cc cht Ca, Fe, B. Khi thiu N, c cy th hin mu xanh lc sm, cung l tm, pht trin chm, l gi khng c m nhng gn l c mu vng, l d rng. - L cn tham gia vo qu trnh ht nc v khong ca r cy, s thot hi nc thc y hot ng ht khong. Cc cht khong tan trong dung dch t c ht vo cy cng dng nc. Nh s thot hi nc m nc c vn chuyn ln cc

c quan, cc b phn trn mt t. Nu thot hi nc mnh th lng cht khong i vao cy v phn phi cho cy cng nhiu hn. Nh vy, qu trnh thot hi nc s to iu kin cho s tun hon, lu thng v phn phi vt cht trong cy. 4.Hoa Hoa l c quan sinh sn c trng ca Thc vt ht kn hay Thc vt c hoa. Hoa thng ngn thn hoc cnh. Cu to ca hoa in hnh gm c: cung hoa, hoa, i v trng (hp thnh bao hoa), b nh v b nhy (b phn c chc nng sinh sn). B nh gm c nhiu hay it nh mi nh c ch nh mang cc bao phn cha nhiu ht phn. B nhy gm mt n nhiu l non to thnh nhy, c bu, vi nhy v u nhy hay nm nhy. Trong bu c nhiu hay it non. Hnh dng, mu sc, mi hng, s lng cc thnh phn trong hoa thay i ty tng loi cy. Cc dng trng hoa thng gp l: Trng cnh phn: Cc cnh hoa xp bn nhau, nhng khng dnh lin nhau ngay gc cnh. Trng cnh phn u trng hoa h Ci Brassicaceae. Trng cnh phn khng u nh trng cnh bm hoa h u - Fabaceae. Trng cnh hp: Cc cnh hoa dnh vi nhau hon ton hoc ch dnh gc. Thng gp cc dng trng hoa dng ng, dng phu, dng chung, dng n, hnh bnh xe (dng vng), hai mi, hnh li. Cc kiu cm hoa: Hoa c th mc ring l, nhng thng tp hp thnh cm hoa (hay hoa t, pht hoa). Trc ca cm hoa c th n hay phn nhnh. Trc hoa ch c cc l bc n gin. Cc l bc ny c khi hp thnh bao chung. S lng hoa trong mt cm hoa c t mt hoa cho ti hng vn hoa. Cc kiu cm hoa thng gp l: Cm hoa chm: Chm c cu to bi mt trc c di khc nhau mang mt s hoa phn b trn chiu di ca trc. Hoa mc nch l bc, mi hoa c mt cung nh gn bng nhau. Nh cc kiu cm hoa h u - Fabaceae. Cm hoa chm kp: Chm hoa m trong trc chnh di v pht trin phn nhnh n nh chm, cn cc nhnh bn l nhng chm nh. Nh cm hoa Nho, Qu.

Nu cc trc th cp n hay kp xut pht t nhiu im khc nhau ca trc s cp v c chiu di gim dn t thp n cao, ton b cm hoa c hnh nn, th lcm hoa chy. Cm hoa bng: Cm hoa chm mang hoa khng cung hoc c cung rt ngn, do cc hoa ta nh nh trn trc ca cm hoa. Cn gi l gi. Nh hoa h C Poaceae. Cm hoa bng mo: Bng c mt trc mang hoa khng cung, bao bc bi mt l bc to(mo). Bng mo c th khng phn nhnh nh cm hoa h Ry Araceae,hoc phn nhnh nh cm hoa h Cau - Arecaceae. Cm hoa tn: Cm hoa trong cc nhnh cng xut pht t mt im v to ra u nhau, nn cc hoa nm trn cng mt mt phng. Nh hoa Hnh, Ti v cc cy h Hoa tn. Cm hoa tn kp: Tn trong mi nhnh ca tn mang mt tn con, c mt bao chung nh km theo. Nh tn kp ca mt s loi cy thuc h Hoa tn Apiaceae (C rt, Tha l...). Cm hoa ng: Cm hoa chm c cc cung cp hai trn nhng im khc nhau ca thn nhng u cng t ti mt mc ngang nhau, c dng chung hnh tn. Nh cm hoa cy Mn. Cm hoa xim: Cm hoa c hn trong mi cung hoa tn cng bi mt hoa v t , ngng sinh trng. Xim b cp c cc hoa ch tp trung theo mt pha ca hp trc, to cho cm hoa c dng ui b cp. Cn cm hoa xim co, cc trc hu nh co ngn li ti mc ti thiu, hoa b thui nhiu, cm hoa tr thnh khng u. Cm hoa hnh r: Cc hoa khng cung hay gn nh khng cung xp st nhau trn trc thnh khi hnh cu, cc hoa h Cc, cc hoa khng cung inh trn mt trc rt ngn, c phn tn cng pht trin dy v rng, lm, phng hoc c khi li. Mi hoa mc k mt l bc ring gi l vy, cc l bc ngoi khng sinh sn, tp trung xung quanh cm hoa thnh bao chung bo v cm hoa khi cn l n. Cn gi l u trng, hoa du. Nh hoa cy h Cc - Asteraceae. 5. Qu Qu hay tri cy l c quan ca thc vt ht kn pht trin t hoa sau khi th tinh: n bo v v pht tn ht khi qu chn. Qu c th n (do mt bu pht trin) hoc kp (do nhiu bu ca c cm hoa pht trin).

V qu l vch ca qu, pht trin t vch ca bu. N gm ba lp l v qu ngoi, v qu gia v v qu trong. V qu gia l phn ch yu, c cha cc cht d tr, mng nc, nc hay khng. Cn v qu trong, c khi ho g v phn bit vi v qu gia (nh o, Mn, Da), c khi pht trin thnh nhng lng tuyn mng nc (nh tp ca Cam, Qut, Bi). Cng c nhng loi qu m v qu kh i v khi chn s nt ra (qu nang, qu i, qu u, qu hp) hay khng nt ra (qu b, qu c cnh). Ta thng gp cc dng qu sau: qu b, qu kin, qu chc, qu c cnh, qu i, qu u, qu ci, qu ci nh, qu hp, qu hch. Cn nhng dng qu kp nh qu t, qu phc. Qu b: Qu kh khng m do mt hoc nhiu l non to thnh nhng ch c mt trong cha mt ht, v ht ring bit vi v qu. Qu b c khi c phn ph ko di hnh si nh chic d, gip cho s pht tn. Nh qu ca nhiu cy h Cc - Asteraceae. Qu kin: V qu ngoi cng li, ho g, khng m, cha mt ht, xp t 1 - 3 qu trong mt bao chung hnh ci u bao gc. Nh qu ca cy ht D. Qu thc hay qu nh: Qu khi kh, chn khng m, v qu v v ht dnh lin nhau, ngoi qu thng c mt rnh nh, lng t hay g ni. Nh qu cy h C Poaceae. Qu c cnh hay qu c: Qu kh khng m. Trn qu c phn ph l nhng cnh mng, phng do i pht trin ln hoc nhng g mng chy xung quanh do v qu ngoi to thnh. Qu i: Qu kh khi chn m theo mt ng nt dc thnh hai mnh nh dnh lin nhau. Qu mt do mt l non to thnh, trong cha mt hoc nhiu ht. Qu u hay qu gip: Qu kh mt , thng t m theo hai khe dc, mt theo ng bng, mt theo ng lng ca mp l non thnh 2 mnh v, mi mnh u mang mt dy ht. Nh qu cy h u Fabaceae. Qu ci hay qu gic: Qu khi kh chn, nt ra theo 4 ng dc, m thnh 2 mnh v li mt vch ngn gia mang ht. Thng qu c hnh tr, chiu di gp nhiu ln n chiu rng mt it. Nh qu cy h Ci Brassicaceae. Qu nang: Qu do mt s l non to thnh, khi kh m ra theo cc cch: m vch, m l, m ngn, m bng np (qu hp).

Qu tht: Qu do mt s l non hp thnh, thng mm hay nc, khng m. V qu ngoi thng dai, v qu gia v v qu trong ho tht (cm qu) cha nhiu dch. Qu hch: Qu tht khng m, thng ch c cc lp v bao bc mt ht, v qu ngoi tng i mng, nc hay dai, v qu gia nc l phn tht, cn v qu trong ho g, to thnh hch cng bao ly ht. Nh qu o, qu To. Qu t: Qu hnh thnh bi mt hoa m b nhy gm mt tp hp nhiu l non xp st nhau, nhng khng hn lin. Nh qu cy Du ty, qu cy Hoa hng. Qu phc: Qu hnh thnh do mt khi nguyn vn ca nhiu hoa c lp t hp li m thnh. Ni cch khc, qu phc l qu do c mt cm hoa to nn. Nh quSung, Ngi, Mt, Da.