BYOMALZEME DERSI

POLMERK BYOMALZEMELER

NDEKLER

Tanmlar Polimerizasyon ve Temel Yaplar

Polimerizasyon Temel yaplar Yapsal Deiimlerin Malzemelerin zellikleri zerine Etkileri

Biyomalzeme Olarak Kullanlan Polimerler

PVC, PE, PP, PMMA, PS ve kopolimerleri, Poliesterler, Poliamidler (Naylon), Florokarbon Polimerler, Kauuk, Poliretanlar Biyobozunur Polimerler

Sterilizasyon Biyouyumluluu Arttrmak iin Yaplan Yzey Modifikasyonlar Hcre ve Protein Etkileimi iin Gelitirilen Kemogradient Yzeyler Polimerlerin retim Teknikleri

TANMLAR 1;

Polimer: Monomer isimli kk molekllerin kimyasal balarla birlemesi sonucu oluan iki veya boyutlu molekler yaplardr (Cardarelli, 2008).

TANMLAR 1;

Biyomalzeme: Canl sistemlerde bir fonksiyonun veya bir parann yerini tutabilecek; salam, gvenilir, ekonomik ve fizyolojik olarak vcut tarafndan kabul edilebilir malzemelerdir (Hench and Erthridge, 1982).
Biyouyumluluk: Kullanlan malzemenin, uygulama esnasnda ev sahibi sisteme, uygun cevap verebilme kabiliyetidir. Biyobozunma: Biyomalzemenin biyolojik ortam ierisinde; su, enzimler veya metabolik aktivite ile toksik rnler vermeden paralanmasdr.

TANMLAR 2;

Biyobozunur Polimerler: Vcutta hidroliz veya enzimler yardmyla bozunarak, metabolik yollarla atlan ya da kullanlabilen malzemelerdir. Biyoresorbable Polimerler: Herhangi bir polimer deiimi veya molekler ktlede azalma olmakszn yeniden emilebilir polimerlerdir. Toksik etki yaratmazlar. Biyoerozyon: Yapnn yzeyden paralanmasdr. Aa kan rnler, olduka byk molekllerdir.

Degredasyon: Yapnn paralanarak, kk molekllere dnmesidir. Ana degredasyon mekanizmalar; hidroliz, enzimatik bozunma ve znmedir.

POLMERLERN SNFLANDRLMAS 1
1.

Molekl arlklarna gre:

Oligomerler(Molekl arl 500-600 g/mol. civarnda) Intermediateler Makromolekller

2.

Sentez ekillerine gre:

Doal Yar-sentetik Sentetik

3.

Polimer ana zincirine gre:

norganik Organik

POLMERLERN SNFLANDRLMAS 2
4. Sentez reaksiyonlarna gre:

Katlma reaksiyonu Kondenzasyon reaksiyonu

5. Zincir yapsna gre:

Dorusal (linear) Dallanm apraz bal

6. Termal davranna gre:

Termoplastik Termoset

POLMERLERN SNFLANDRLMAS 3
7. Monomer trne gre:

Homopolimer (Tek bir monomer biriminin tekrarlanmas) Kopolimer (ki monomer karmndan oluan )

8. Polimerin kat yapsna gre:

Kristalin Amorf (ekilsiz)

9. Yan gruplarnn diziliine gre:

zotaktik Sindiyotaktik Ataktik

ZNCR YAPLARNA GRE POLMERLER

ekil 1: Zincir yaplarna gre polimerler a) Dorusal Zincir b) Dallanm Zincir

c) apraz Bal Zincir

d) As Yapda Zincir

Polimerler;

zincirleri belli bir dzende bir araya geliyorlarsa kristalin,

belli bir dzende bir araya gelmiyorsa amorf

polimer olarak snflandrlr.

*Bir polimere kristalin denmesi iin yapsnda kristalin blgeler bulunmas yeterlidir. Amorf polimerlerde ise %0 kristalin blgeler bulunur.

ekil 2: Bir polimerde yer alan amorf ve kristalin blgeler

% 5-10 kristallikte malzeme esnektir. % 20-60 kristallikte ise malzeme toktur. %6080 kristallikte ise yap sert ve dayankldr. Bu kristal polimerler belli bir ergime scaklna sahiptirler. Tg stnde stldklarnda dahi kristalleme kaybolmaz ve yksek scaklklarda lastiksi hale gelmezler. Bu polimerin kristalleme kabiliyeti polimerlerin dizenine baldr.

Termoplastik bir malzemenin scakl arttka younluu azlr, spesifik hacmi byr; yani molekl segmentleri birbirlerinden uzaklamaya balarlar. Belli bir scakla ulaldnda molekl semenden hareket etmeye balarlar. te bu scakla Cams Gei Scakl (Tg) denir. Tg scaklnn zerinde malzemelerin molekllerini canl molekller olarak ta nitelendirebiliriz. Bu scakln zerindeki malzemeyi krmadan bkmek ve malzeme zerine tork uygulamak mmkndr.

Dk scaklklarda kristalin malzemelerin younluk deiimi amorf malzemelere benzer. Aradaki fark kristalin malzemelerde erime scaklnn olmasdr. Kristalin malzemelerde erime scaklna ulaldnda kristal yap paralanmaya balar. Bu da younlukta ani bir azalma (spesifik hacimde byme ) meydana getirir. Tm'nin zerindeki malzeme sv haldedir ve scakln viskoziteye etkisi ok azdr. 100 % kristalin yapya sahip polimer mevcut deildir. Kristalin olarak adlandrlan malzemelerde de kristal blmleri birbirine balayan blgeler amorf yapya sahiptir. Malzemenin kristallik oran yksek ise (>60%) Tg'nin etkisi ok azdr, dolaysyla malzemenin sertlii fazla deimez. Malzemenin kristallik oran dk ise (<60%) Tg'nin etkisi daha fazladr, malzemenin sertlii daha hzl azalr. Snme, yorulma ve darbe mukavemetleri amorf malzemelerde olduu gibi kristalin malzemelerde de Tg scaklndan etkilenir. Kristalin malzemeler Tg ile Tm scaklklarnn arasnda kullanlrlar. rnein: Polyacetal (POM) malzemenin Tg scakl - 75 C, erime noktas 175sC'dir. Amorf bir malzeme iin Tg kalp scaklnn ok stndedir, paray kat hale getirmek iin kalp indeki para sourulur. Soutma artlar para kalitesini belirler. Yar-kristalin bir para iin Tg kalp scaklnn altndadr; yani paray Tg scaklna indirerek kat hale dntrmek mmkn deildir. Bu durumda katlama kristalizasyon sonucu meydana gelir. Kristalizasyon prosesinin kalitesi para kalitesini belirler.

POLMER UZUNLUU
(A)n
A: Tekrarlanan polimer birimi n: Zincirde tekrarlanan birim says

ekil 3: Poliasetilen zinciri

PE Burada n ' polimerizasyon derecesi olup bir polimer zincirindeki monomer saysn ifade eder. Polimerizasyon derecesi n= 10.000 hatta daha byk deerlerde olabilir. PE iin polimerizasyon derecesi (DP), 10000 ila 700000 g/mol arasnda deien ortalama molekl arlna bal olarak 3500-25000 arasnda deiir. Bir polimerin yeterli fiziksel zelliklere sahip olabilmesi iin molekl arlnn 10 4 g/mol. den fazla olmas gerekir. 10 6 g/mol. ve daha byk molekl arlkl polimerler iin bazen yksek polimer szcde kullanlabilir

Molekl arl: Bir polimer moleklndeki herbir atomun arlnn toplamdr.

Mn : Sayca ortalama molekl arl Mw : Arlka ortalama molekl arl Mv : Viskozite ortalama molekl arl Mz : kelti ortalama molekl arl

Mw arttka mekanik deerler artar, akkanlk azalr, viskozite azalr.

Mw ve Mn deerleri polimerler iin ok nemli iki parametredir. nk bu iki deerin oran polimerin oklu dalm endeksi de denilen heterojenite endeksini (polydispersity index or heterogenity index) (HI) verir ve genellikle;

Mw > Mn
olur.

HI= Mw / Mn

Heterojenite indeks (HI)=1

Doal Polimer

ekil 4: Bir doal polimer olarak DER

Heterojenite indeks (HI)>1

Sentetik Polimer

ekil 5: Bir sentetik polimer olarak PVC bazl yapay KL

DOAL VE SENTETK POLMERLERN SNFLANDRLMAS

Tablo 1: Doal ve sentetik polimerlerin snflandrlmas (Cardarelli, 2008).

Polipeptidler, proteinler, polinkleotidler Doal Polimer Polisakkaritler Zamk ve kauuklar

Elastomerler
Elastomerler Sentetik Termoplastikler

Termosetler

POLMERZASYON 1
Dk molekl arlkl monomerlerden yksek molekl arlkl polimerler olumas iin gerekleen kimyasal reaksiyonlar btndr.

(Addition & Chain-Growth Poymerization)

Katlma Polimerzasyonu

Younlama Polimerizasyonu
(Condensation & Step-Growth Poymerization)

yonik Radikalik

Koordinasyon kompleksi

POLMERZASYON 2
Katlma

Polimerizasyonu

ekil 6: Vinil klorrn katlma polimerizasyonu

KATLMA POLMERZASYONU (DEVAM)

Tablo 2: eitli monomerlere ait katlma polimerizasyonlar

POLMERZASYON 3
Younlama

Polimerizasyonu

ekil 7: Teraftalik asit ve etilen glikoln polimerizasyonu

YOUNLAMA POLMERZASYONU (DEVAM)

ekil 8: Poliamid (naylon) polimerizasyonu

YOUNLAMA POLMERZASYONU (DEVAM)

Tablo 3: Younlama polimerizasyonu ile retilen baz polimerler

POLMERZASYON 4
Polimer zincirinin uzunluu, reaksiyon scakl, basnc, katalizr miktar ve katalizrn uygulama sresi kontrol edilerek ayarlanmaktadr.

ekil 9: Polimerizasyonun ematik gsterimi

POLMERZASYON 5

ekil 10: Dorusal zincirli polimer oluumu

POLMERZASYON 6

ekil 11: apraz bal polimer oluumu

POLMERZASYON 7

Birincil Balar
Kovalent Balar

kincil Balar
Dipole Kuvvetleri ndksyon Kuvvetleri

yonik Balar

Koordinasyon Balar
Metalik Balar

Dispersiyon Kuvvetleri Hidrojen Balar

Sentetik polimerik malzemeler;

tek kullanmlk medikal malzeme, prostetik malzeme, dental malzeme implant, yara rt materyali, ekstrakorporal cihaz, enkapslant, ila salm sistemi doku mhendislii rnleri

olarak kullanlabilirler [Lee, 1989].

Polimerik malzemelerin, metal ve seramik malzemelere gre avantajlar aadaki gibidir:

kolay

ilenebilirler, lateks, film, tabaka, iplik gibi farkl ekillerde retilebilirler, modifiye edilmeye uygundurlar, grece ekonomik maliyete sahiptirler, istenilen mekanik ve fiziksel zellikler kazandrlabilir.
Bu zellikler: biyouyumluluk, sterillenebilirlik, yeterli mekanik ve fiziksel dayanm, ilenebilirlik.

Tablo 4: Biyomedikal polimerlerin sahip olmas gereken zellikler (Ikada, 1989).

zellik Biyouyumluluk Sterillenebilirlik Fiziksel zellik lenebilirlik

Tanm Non-karsinojenik, non-pirojen, non-toksik, non-alerjik yant Otoklav, kuru s, Eto, radyasyon Dayanm, elastiklik, gerinim Eritme, ekstrzyon, fiber eklinde

BYOMALZEME OLARAK KULLANLAN POLMERLER 1

Gnmzde yzlerce polimer kolay bir biimde sentezlenebilse de ilerinden ok az (10-20) tek kullanmlk veya uzun mrl medikal malzemeler olarak kullanlabilmektedir.

BYOMALZEME OLARAK KULLANLAN POLMERLER 2

Medikal uygulamalarda uygun malzeme seimi yaplrken;

biyouyumluluk biyobozunurluk hcre etkileimi

zelliklerine dikkat edilir.

BYOMALZEME OLARAK KULLANLAN DOAL POLMERLER 1

Tablo 5: POLMERLER Polimer pek Keratin Bulunduu Yer Eklembacakllar sentezler Sa Fizyolojik Fonksiyonu Koruyucu Termal yaltm

Kollojen
Jelatin Fibrinojen Elastin Aktin Miyozin

Ba Dokusu (tendon, deri)

Ksmen Amorf Kollojen Kan plazma proteini Boyun balar Kas Kas

Mekanik destek
Endstriyel rn Phtlama Mekanik destek Hareket Hareket

BYOMALZEME OLARAK KULLANILAN DOAL POLMERLER 2

Tablo 6: POLSAKKARTLER Polimer Bulunduu Yer

Fizyolojik Fonksiyonu Mekanik destek

Enerji rezervuar Byme matrisi ekil verir Mekanik destek

Selloz
Niasta Dekstran Kitin Kitosan

Bitkiler
Bitkiler Bakteriler sentezler Bcekler Ba dokusu

Glikozaminoglikanlar

BYOMALZEME OLARAK KULLANLAN DOAL POLMERLER 3

Tablo 7: POLNKLEOTDLER

Polimer
Deoksiribonkleik asit (DNA) Ribonkleik asit (RNA)

Bulunduu Yer
Her yer Her yer

Fizyolojik Fonksiyonu Protein sentezi Protein sentezi

JELATN 1

Triptofan dndaki tm temel aminoasitleri ierir.

Kollojenin hidrolizi ile elde edilir.

Vcut proteinlerine benzer yapda olduu iin dk immnojenisiteye sahiptir. Suda znen ve znmeyen formlar vardr. Suda znmeyen formlar hidrojel olarak da kullanlmaktadr. Damar greftlerinde, kemik greftlerinde katk maddesi olarak ve protein ilalarnn kontroll salmnda kullanlr.

JELATN 2

ekil 12: Jelatinin kimyasal yaps

ekil 13: Jelatin ila kapslleri

ELASTN 1

Ba dokusunun temel esi olan skleroproteinlerinden birisidir.

apraz baldr. Esnektir. Dermiste %5 orannda bulunur. Sentetik olarak da retilir.

Porlu ve elastik bir yaps olduu iin doku iskelesi, yara rt materyali olarak ve deri doku mhendislii uygulamalarnda kullanlr.

ELASTN 2

ekil 14: Elastinin bulunduu yerler ve ba yaps

ELASTN 3

ekil 15: Yalanmaya kar elastin

ekil 16: Zimmer n kollojen ve elastin ieren yara yamalar

PEK 1

Yksek oranda glisin ve kovalent peptid balar ierdiinden ok dayankldr. rmcek ipei ok elastiktir ve yksek oranda su absorbe edebilir. Biyobozunurdur. Biyouyumludur. Hafiftir Mkemmel mekanik ve termal zelliklere sahiptir. Sahip olduu zelliklerden dolay sinir hcre tedavisinde kullanmna allmaktadr.

*pek reten genler maya ve bakterilere aktarlm, bu sayede daha ksa srede daha ok rn elde edilebilmitir.

PEK 2

ekil 17: pek zincirinin yaps

PEK 3

ekil 18: Silikon-ipek elektronik implant

ekil 19: Sinir hcre bymesi iin gelitirilen ipek fiberler

KOLLOJEN 1
ECMnin ana maddesidir. Biyobozunurdur. ekme dayanm yksektir. Baz ktle transfer limitasyonlarna sahiptir. ok farkl formlarda (film, membran, snger, fiber) retilebilirler. Sentetik, doal polimerler ve seramik malzemelerle kompozit oluturularak kullanlr. Yara rt materyali, yama malzemesi, damar grefti ve doku iskelesi olarak kullanlmasnn yansra, yumuak ve sert doku uygulamalarnda ve ila salm sistemlerinde kullanlr.

KOLLOJEN 2

ekil 20: Kollojenin yaps

KOLLOJEN 3

ekil 21: Yz kemii tedavisinde ve yumuak doku rekenersayonunda kullanlan apraz bal jel kollojen

ekil 22: Permacol Biyolojik Deri mplant

KTN 1

Bir polisakkarittir.

Yar-kristalin morfolojiye sahiptir.

Sellozdan sonra doada en ok bulunan biyopolimerdir.

Hidrofiliktir.
Doal bir polimer olan kitinin alkalin deasetilasyonuyla kitosan elde edilir. Kitin suda znmedii iin ilenebilmesi zordur. Bu sebeple uygulamalarda genellikle kitosan kullanlr.

KTN 2

ekil 23: Kitinin kimyasal yaps

KTOSAN 1

Biyouyumludur.
Biyobozunurdur. Pozitif ykl olduu iin hcreler tarafndan ok sevilir. n-vitro antioksidan etkiye sahiptir. Monomerler genellikle toksiktir ama kitosan non-toksiktir. Yksek viskoziteye sahip olduundan homojen karm oluturmak zordur.

Degredasyon periyodu; molekl arl ve deasetilasyon derecesine bal olarak 2-6 ay arasnda deiir.

KTOSAN 2

ekil 24: Kitosann kimyasal yaps

KTOSAN 3

ekil 25: Kitosan doku iskeleleri

NASTA 1

Bitkilerde depolanan ana karbonhidrattr. En ok msr, patates ve pirinten elde edilir. Btn niastalar iki glukan polimerinin (amilopektin ve amiloz) farkl kopolimerleridir. Su alp, iebilme zellii vardr.

Seramiklerle kompozit oluturularak sert doku uygulamalarnda kullanlr.

NASTA 2

ekil 26: Niastann kimyasal yaps

BYOMALZEME OLARAK KULLANLAN DOAL POLMERLERN AVANTAJLAR

Biyolojik ortamdaki molekllere gsterirler veya aynsdrlar.

byk

benzerlik

Sentetik polimerlerde karlalan toksisite ve kronik iltihaplanma sorunlar yoktur. Biyolojik ortamdaki enzimlerle kolaylkla bozunurlar/degrede olurlar (Bu madde geici uygulamalar iin avantajdr.).

BYOMALZEME OLARAK KULLANLAN DOAL POLMERLERN DEZAVANTAJLAR

Baklk sistemini uyarrlar/immnojeniktirler. Sentetik polimerlerden daha karmak bir yapya olduklarndan teknolojik manplasyonlar zordur. sahip

Biyolojik enzimlerle bozunurlar/degrede olurlar (Bu madde kalc uygulamalar iin dezavantajdr.).

zellikle protein yapda olanlar yksek scaklkta bozunduu iin, eriyik ekstrzyon gibi yksek scaklk gerektiren ileme teknikleri ile ekillendirilemezler.
Elde edildikleri kaynaa bal olarak bileimleri deiir. Elde edilen rnlerde istenilen safszl yakalamak zordur.

BYOMALZEME OLARAK KULLANLAN SENTETK POLMERLER 1

Poli (L-laktik asit) (PLA) Poli (L-glikolik asit) (PGA) Poli (laktik-ko-glikolik asit) (PLGA)

Poli (-hidroksi asitler)

Poli (hidroksi alkonatlar)

Poli (hidroksi alkonat) (PHA) Poli (hidroksi btirat) (PHB) Poli (hidroksi vaterat) (PHV)

Bakteriler tarafndan sentezlendikleri zaman doal polimerler grubuna girerler.

BYOMALZEME OLARAK KULLANLAN SENTETK POLMERLER 2

Poli (- kaprolakton) (PCL)

Polianhidrit

Polifosfozen

Polivinilklorr (PVC)

Polietilen (PE)

Polipropilen (PP)

Polimetil metakrilat (PMMA)

Polistiren (PS)

Polietilen terafitalat (PET) Politetrafloroetilen (PTFE)

Poliretan (PU) Poliamid (PA)

Polietilen glikol (PEG)

Poli (- kaprolakton) (PCL) 1

Ester balarnn hidrolizi ile degrede olan biyobozunur bir polimerdir. ECM ile etkilemez. Hidrofobiktir.

Hcre yapmas ve remesi ok desteklemedii iin kompozit malzemelerle birlikte kullanlr.

Degredasyon sresi ~ 3 aydr.

Cams gei scakl -60C olduu iin oda scaklnda kauuumsu yapdadr.
Erime scakl + 60C olduu iin sterilizasyon problemlidir.

la salm sistemlerinde ve yara kapatc olarak kullanlr.

Poli (- kaprolakton) (PCL) 2

Alifatik polyester ailesinin nemli bir yesi olan polikaprolakton (PCL) yar kristalin bir poliesterdir ve -kaprolaktonun halka almas polimerizasyonu ile elde edilir. PCL. kolayca proses edilebilen, birok organik zc ierisinde znebilen. dk erime noktasna (55-60C) ve cams gei scaklna (-60C ) sahip bir polimerdir. PCL ve kopolimerlerinin bozunma mekanizmas PLA'nnkine benzer ekilde iki aamada gercekleir. nce hidrolitik esterler krlr ve oligomerik trlerin difzyonu nedeniyle de arlk kaybna urar. Yksek molekl arlkl PCL'nin (Mn> 50000) bozunumu olduka yava olup dokudan tamamen ayrlmas 3 yl almaktadr. Dk degradasyon hz ve yksek geirgenlii nedeniyle PCL'den retilen malzemeler kontroll ila salnm sistemlerinde ve kemik hasarlar tedavisinde doku yenileyici yap iskelesi olarak kullanlabilmektedir. PCL dk germe kuvvetine (23 MPa) sahip olmasna ramen kopma anndaki uzamas (>%700) son derece yksektir . Dk degradasyon hzlar nedeniyle PCL ieren eitli kopolimerler sentezlenerek saf PCL un zellikleri aelistirilmitir.

Poli (- kaprolakton) (PCL) 3

ekil 27: PCL kemik vidas

ekil 28: PCL diz protezi

POL (LAKTK-KO-GLKOLK AST) (PLGA) 1

Biyouyumluluu yksek, biyobozunur bir polimerdir. PLA ve PGA deriimlerine bal olarak bozunma, esneklikv.b. zellikleri ayarlanabilir. Su ierii dktr. Polimerizasyon srasnda D- ve L- izomerlerinin kopolimerleri formlarnda sentezlenebilir.

Medikal uygulamalar iin FDAden onay alabilmi tek sentetik polimerdir.

Hcrelerin ECM oluturmalarn destekler.

Ameliyat ipliklerinde, ortopedik plakalarda, ivilerde, ve doku iskelelerinde kullanlr.

POL (LAKTK-KO-GLKOLK AST) (PLGA) 2

ekil 29: PLGAnn kimyasal yaps

Kopoliesterler arasnda en ok aratrma yaplan polimerlerdir. Hem L- hem de D,L-laktidler kopolimerizasyonda belirli oranlarda kullanlmaktadr. 25-75 yapsndaki poli(L-laktd-koglikold) amorf bir polimerdir. 50-50 poli(L-laktd-ko-glkold)hdrollitik adan olduka kararszdr ve hidrolitik degradasyona kars direnci kopolimerin yapsal oranna belirgin bir biimde baldr . Homopolmerlerle karlatrldnda kopolimerlerin hdrolitik olarak daha kararsz olduu gzlenmitir, rnein 50-50 poli(D,L-laktd-ko-glkold) yaklak olarak 1-2 ayda degrade olurken 75-25 poli(D,L-laktid-ko-glkolid) 4-5 ayda ve 85-15 pol(D.L- laktd-koglikolid) 5-6 ayda degrade olmaktadr. PLGA ester balarnn hidrolizi le ktle erozyonuna urar ve degradasyon hz LA/GA oranna, molekl arlna ve matrksin yap ve ekline baldr. Biyouyumlu bu polimerlerin ilgi ekmesinin nedenleri arasmda FDA tarafndan nsanlarda kullanmnn onaylanmas, eitli yap ve trlerde proses edilebilirlii, degradasyon hznn kontrol edilebilirlii ve biyobozunurluu yer almaktadr. eidi oranlardaki poh(L-laktid-ko-glkold) kopolmerleri mkrokre, mikro kapsl, nano kre ve nano fiber gibi kontroll ila salnm sistemleri ile monoflament strler gibi biyomedikal rnlerin retiminde kullanlmaktadr. PLGA ayrca yksek hcre tutunmas sergiler ve tutunan hcrelerin geliimini srdrebilmesi nedeniyle doku mhendislii uygulamalarnda ska kullanlr.

POL (LAKTK-KO-GLKOLK AST) (PLGA)

3

ekil 30: PLGA ila tayc sistemler

POL (LAKTK-KO-GLKOLK AST) (PLGA) 4

ekil 31: PLGA nanopartikller

POLETLEN GLKOL (PEG) 1

Kat ve sv formlar vardr. Etilen oksitin polimerizasyonu ile retilir ok dkten ok yksek molekl arlna kadar geni bir molekl arl aralnda sentezlenebilir. Polimerlerin yzey modifikasyonlarnda ve antijen maskelemede kullanlr. Biyobozunur deildir. - Esnektir. - Hidrofiliktir.

Biyouyumludur. Non-toksiktir.

la kapsllerinde, cilt kremlerinde, hepatit-C tedavisinde, nitropeni tedavsinde, sinir hcre rejenerasyonu almalarnda kullanlr.

POLETLEN GLKOL (PEG) 2

ekil 32: PEGin kimyasal yaps

ekil 33: la tama kapasitesini arttrmak amacyla PEGle kaplanan misel

POLETLEN (PE) 1
5 farkl younluk grubunda retilebilir:

UHMWPE (Ultra high molecular weight polyethylene)

HDPE (High density polyethylene) LDPE (Low density polyethylene) LLDPE (Linear low density polyethylene) VLDPE (Very low density polyethylene)

POLETLEN (PE) 2

ok eitli olmalar farkl koullarnda (scaklk, basnv.b) retilmeleri ve ilenebilmelerine olanak salar. Kolay sterillenebilirler. Esnektirler. ASTM (American Society for Testing and Materials) F981, F639, ve F755 standartlarna uygundur. Hafif olduklar iin kala protezlerinde, eklem protezlerinin oynar yzeylerinde, kemik plaka ve ivilerinde, medikal tp ve torbalarda kullanlr.

POLETLEN (PE) 3

Tbbi uygulamalarda yksek-younluklu polietilen (PE) kullanlr. nk, alakyounluklu PE sterilizasyon scaklna dayanamaz. PE, tp formundaki uygulamalarda ve kateterlerde, ok yksek molekl arlkl olanysa yapay kala protezlerinde kullanlr. Malzemenin sertlii iyidir, yalara direnlidir ve ucuzdur.

ekil 34: PE bir omuz implant

POLMETL METAKRLAT (PMMA) (PLEKSGLASS)

1

Biyouymludur. effaf ve yksek mukavvemetlidir. Cams gei scakl 105C olan amorf bir polimerdir. Seyreltik alkali ve inorganik zeltilere kar dayankldr. Di dolgularnda, diyaliz membranlarnda, okler lenslerde, kontakt lenslerde ve kemik imentolarnda kullanlr. PMMA katkl kemik imentolar, kemik kaynamas srasnda s kna neden olurlar. Bu sebeple imento olarak kullanmlar gnden gne azalmaktadr.

POLMETL METAKRLAT (PMMA) (PLEKSGLASS) 2

ekil 36: Gzenekli kafatas implant

ekil 35: Kontakt lens (lk ticari marka: Solexlens)

PMMA (polimetil metakrilat), hidrofobik. dorusal yapda bir zincir polimeridir. Oda scaklnda cams halde bulunur. Lucite ve Plexiglas ticari isimleriyle tannr. Ik geirgenlii, sertlii ve kararll nedeniyle gzii lensler ve sert kontakt lenslerde kullanm yaygndr.

POLAMD (PA) (NAYLON) 1

Biyouyumludur. Yksek kristaliniteye ve mukavvemete sahiptir. Su iinde ok abuk bozunur. Bozunmalar hem enzimatik hem de enzimatik olmayan reaksiyonlar yoluyla gerekleir. Ameliyat ipliklerinde, yumuak doku uygulamalarnda, kataterlerde ve bantlarda kullanlr.

Naylon (nylon). D Pont tarafndan poliamid ailesine verilen isimdir. Naylonlar, diaminlerin, dibazik asitlerle reaksiyonu sonucu oluurlar, ya da laktomlarn halka almas polimerizasyonuyla hazrlanmaktadrlar.

POLAMD (PA) (NAYLON) 2

ekil 37: Bilgisayarl retim teknikleri ile imal edilmi PA doku iskeleleri

ekil 38: Naylon mikro filamentler

POLVNLKLORR (PVC) 1

Amorf, sert ve krlgan bir yapdadr.

Cams gei scakl 75~105Cdir. Erime scakl yksek olduu iin zor ilenmektedir. Kan ve serum torbalarnda, diyaliz cihazlarnda, kateterlerde, her trl medikal torba ve ambalajda kullanlr.

POLVNLKLORR (PVC) 2
PVC, sert ve krlgan bir malzeme olmasna karn, plastikletirici ilavesiyle yumuak ve esnek hale getirilebilir. PVC, uzun-dnem uygulamalarda, plastikletiricinin yapdan szmas nedeniyle problemlere yol aar. Plastikletiriciler dk zehirlilie sahiptir.

ekil 39: Sv torbalar

ekil 40: Nazal atamanl endotrekeal tp

POLRETAN (PU) 1

Biyouyumludur.

Mekanik dayanm yksek, sert bir polimerdir.

Kimyasal madde ve yaa kar dayankldr.

Biyomedikal tplerde, damar greftlerinde, kalp pompalarnda ve implantlarda kaplama olarak kullanlr.

Poliretanlar, "yumuak" ve "sert" segmentlerclen oluan blok kopolimerlere denir. Kanla uyuabilirlikleri ok iyi olduundan zellikle kalp-damar uygulamalarnda tercih edilmektedirler.

POLRETAN (PU) 2

ekil 41: Silikon kapl poliretan snger meme implant fotoraf (solda), SEM grnts (sada)

ekil 42: Ortopedik tedavi amal minder

POLPROPLEN (PP) 1

Biyobozunur deildir.
Esnektirler.

Yorulmaya kar dayankl olup, zaman iinde dayanm azalmad iin yk binmesinin srekli olduu yerlerde kullanlr. Ameliyat ipliklerinde, rngalarda, oksijen membranlarnda kullanlmann yansra; ani basn deiimlerinden etkilenmedii iin damar ve deri greftlerinde tercih edilir.

POLPROPLEN (PP) 1

ekil 43: Meme implant

Polipropilen (PP). PE'e benzer, ancak daha sert olur. Kimyasal direnci yksek ve ekme dayanm iyidir. PE'nin yer ald uygulamalarda PP de kullanlabilir.

ekil 44: Damar grefti

HDROJELLER 1

Suda iebilen, apraz bal polimerlerdir. Sahip olduklar apraz balar suda znmelerini engeller. Hidrojellerin su ierii ok yksek olduundan hcrelerde irritasyona neden olmazlar. Hidrojellerde, hidrofilik karakter kullanmak zorunludur, ancak hidrofilik molekllerin yannda hidrofobik yapl molekller de kullanlabilir.

HDROJELLER 2

ekil 45: Makroporz hidrojel retimi ve retilen hidrojellerin analiz fotoraflar

HDROJELLER 3

ekil 47: Hidrojel de genletirir ekil 46: Kontakt lens

ekil 48: Yara rt materyali (zellikle kanama riski olan yaralar iin)

HDROJELLER 4

ekil 49: Antimikrobiyal yara rt materyali

HDROJELLERN AVANTAJLARI

Geirgendirler, bu sebeple safszlklar kolaylkla yapdan uzaklatrlabilir.

Su alp iebildikleri iin yumuaktrlar. Srtnme katsaylar dktr. Mukoza zarna ve dokulara zayf yapma gsterirler.

Su absorblama yetenekleri yksektir.

Kuru halde sert, slatldnda ise yumuaktrlar.

Geirgenlik zelliklerinden dolay kontroll ila salm sistemlerinde kullanlrlar.

BYOMALZEME OLARAK KULLANILAN HDROJELLER

Polihidroksi etil metakrilat [Poli (HEMA)] r: kontakt lens

Poli (N-izopropil akrilamid) (PNIPAM) r: Akll jeller

STERLZASYON

Polimerler, seramik ve metallere gre daha dk kimyasal ve termal kararlla sahip olduu iin geleneksel yntemlerle sterilizasyonlar zordur. Bu sebeple genellikle:

kuru s (160-190C), otoklav (125130C), radyasyon (10^6 Gy), etilen oksit frn (Eto) (dk scaklk),

kullanlarak sterile edilirler [Block, 1977].

YZEY MODFKASYONUNUN BYOUYUMLULUA ETKS

Hemodiyaliz membralar, tpleri, yapay kalp, prostetik
valf ve yapay damar grefti gibi klinik uygulamalarda trombus oluumunu engellemek ok nemlidir. Uygulamalarda antikoaglant kullanlmasna karn malzeme yzeyinde hatr saylr miktarda trombosit

depolanmas ve trombus oluumu gerekleir [Branger,

1990].

POLMERK BYOMALZEMELER N FZKSEL VE KMYASAL YZEY MODFKASYON METOTLARI 1

Kana Uyumluluu Salamak in

Yzeye oktadesil grubu tutturmak Silikon ieren blok kopolimer eklemek Plazma floropolimer depolanmas Radyasyonla oluturulmu hidrojeller Heparin benzeri aktivite iin kimyasal olarak modifiye edilmi polistiren

Hcre adezyonu ve bymesini etkilemek iin

Oksitlenmi polistren yzey Amonyak plazmasyla muamele edilmi yzey Plazma depolanm aseton veya metanol film Plazma floropolimer depolanmas

POLMERK BYOMALZEMELER N FZKSEL VE KMYASAL YZEY MODFKASYON METOTLARI 2

Protein Adsorpsiyonunun Kontrol in, mmobilize polietilenglikolle kapl yzey Muamele edilmi ELISA plate yzeyi Afinite kromatografisi partiklleri Yzeye apraz- bal kontakt lensler Kayganl Arttrmak in, Plazma muamelesi Radyasyonla oluturulmu hidrojeller Polimerik yapnn iine nfuz etmek

POLMERK BYOMALZEMELER N FZKSEL VE KMYASAL YZEY MODFKASYON METOTLARI 3

Anma direncini ve korozyon direncini gelitirmek iin yon implantasyonu Elmas depolama Negatif Ykle yklemek

Tanm zelliklerini deitirmek iin Plazma depolanmas (metan, floropolimer, siloksan)

Elektriksel zellikleri deitirmek iin Plazma depolama Solventle kaplama Kimyasal buhar depolama

HCRE VE PROTEN ETKLEM N GELTRLEN KEMOGRADENT YZEYLER

Polimerik malzeme yzeyine kan proteinlerinin adsorbsiyon ve desorbsiyon davranlar veya malzeme yzeyinde memeli hcrelerinin farkllamas ve adhezyonu malzemenin

slatlabilirlik, hidrofilisite/hidrofobisite bulk

oran,

kimyas, yzey yk ve yk dalm, yzey przll ve sertliine

baldr.

POLMERK BYOMALZEME RETM TEKNKLER 1

Yntemlerin Ortak Noktalar

Balang aamasnda kat pellet veya uzun fiber formunda polimerler kullanlr.

Polimerler, sl ilem uygulanarak veya solvent iinde zlerek ilenir.

POLMERK BYOMALZEME RETM TEKNKLER 2

Biyomalzemenin retim yntemi belirlenirken;

gzeneklilik, spesifik ekil, mekanik dayanm

zellikleri gz nnde bulundurulur.

* retim yntemi malzemenin biyouyumluluk zelliklerini deitirmemelidir.

POLMERK BYOMALZEME RETM TEKNKLER 3

Geleneksel (Konvansiyonel) retim Teknikleri
i. ii.

zc dkm/parack uzaklatrma teknii Membran laminasyonu

iii.
iv. v. vi. vii.

Ekstrzyon
Gaz kpkletirme Faz ayrm Eriyik kalplama Dondurarak kurutma

i. zc Dkm/Parack Uzaklatrma Teknii 1

Sngerimsi yapdaki biyomalzeme retiminde tercih edilir.

Gzenek zellikleri ve doku iskelesinin gzeneklilii, porojen boyutu, geometrisi ve porojen/polimer (arlka) oranyla ilgilidir. Kaln bir tabaka halinde hazrlanan zeltilerle alrken, kullanlan porojen ajan kebilir. Bu nedenle genellikle iki boyutlu malzemeler retilir ki ortama katlan porojenin uzaklatrlmas sorun olmasn.

1. zc Dkm/Parack Uzaklatrma Teknii 2

ekil 49: zc dkm parack uzaklatrma teknii emas

1. zc Dkm/Parack Uzaklatrma Teknii 3

Polimer uygun zelti iinde zndkten sonra zelti iine porojenler atlr. Oluan bu karm, yapmayaca dz bir yzeye dklr ve zc uzaklatrlr. Bylece iinde porojenlerin bulunduu membran formunda kat polimerik yap elde edilir. Bu yap projen malzemenin iinde znebilecei herhangi bir zc ile etkiletirildiinde projen yapdan uzaklatrlr. Bu ilem sonrasnda porojenlerin terk ettii blgeler yapda gzenek olarak kalr.

2. MEMBRAN LAMNASYONU1

Bu yntem zc dkm/parack uzaklatrma yntemindeki, 3 boyutlu malzeme retilememesi probleminin almas iin gelitirilmitir. zc dkm/parack uzaklatrma yntemi ile retilen 2 boyutlu malzemelerin (membranlarn) arasna polimer iin uygun olan bir zc srlerek membranlar st ste dizilir ve bylece 3 boyutlu ve gzenekli bir yap elde edilir.

ekil 51: Membran laminasyonu yntemi emas

2. MEMBRAN LAMNASYONU2
Bu yntemde st ste dizilerek birbirine yaptrlan membranlarn gzeneklilik zelliklerinin ayn olmas gerekmektedir.

*Yaptrma iin kullanlan zcnn toksik olmamas gerekmektedir.

ekil 52: Membran laminasyonu yntemi ile retilmi biyomalzemeler

iii. Ekstrzyon 1

Genellikle endstriyel polimerlerin ilenmesinde kullanlr.

ekil 53: Ekstrzyon sistemi

iii. Ekstrzyon 2

Fiber formunda rn elde edilen bu yntemde, kat haldeki

polimer ve porojen ekstrdere beslenir. Ekstrderin iinde bulunan vida, bir yandan polimer-porojen karmn makinann kna doru iletirken bir yandan da uygulad sktrma hareketi ile polimerin eriyik haline gemesini salamaktadr. Polimerin erimesi iin aletin evresinden bir sl ilem de uygulanabilmektedir. Ekstrderin kna gelen eriyik formdaki polimer ve porojen, basnla dar atlr ve kta bulunan baln zelliklerine bal olarak farkl kalnlklarda fiber retimi gerekletirilir.

iv. Gaz Kpkletirme 1

Gaz kpkletirme yntemi, toksik organik zclerin dezavantajlarndan saknmak iin gelitirilen bir yntemdir. Basnla kalplama yntemi ile retilmi olan polimer diskleri, belirli sreler boyunca yksek basnl CO2ye maruz braklmaktadr.

ekil 54: Gaz kpkletirme yntemi emas

Bylece polimerik yaplarn CO2 ile etkilemi olan yzeylerinde kapal gzenekler olumaktadr.

iv. Gaz Kpkletirme 2

Bu yntem yzeylerin gzeneklendirilmesi iin uygun olmakla beraber, biyomalzemelerin ounda tercih edilen isel balantl gzenek yapsnn olumasn salayamamaktadr.

ekil 55: Gaz kpkletirme yntemiyle retilmi gzenekli malzeme

v. Faz Ayrm 1

Polimerik zeltiler soutulduklarnda iki ayr faza ayrlmaktadr: polimerce zengin faz ve polimerce yoksul faz (zc faz). zc faz yapdan uzaklatrldnda geriye polimerce zengin faz kalr ve bu faz katlatrlarak malzeme oluturulur.

Sv-sv faz ayrmnda; polimer, dk donma noktas scaklna sahip ve kolay sblimleen bir zc iinde znr ve sonrasnda bu zelti, zcnn donma noktasnn altna soutulur. Donan zc yapdan vakumlu kurutma ile sblimletirilir. Bylece gzenekli malzemeler retilmi olur.

v. Faz Ayrm 2

Kat-sv faz ayrmnda ise polimer uygun zcsnde zndkten sonra sistem soutulur. Bylece zc kristalizasyonu balatlm olur ve sv faz ierisinde kat oluur. zc kristalleri yapdan vakumlu kurutma yntemi ile uzaklatrldnda geriye gzenekli malzeme kalr. Faz ayrma koullar manipule edilerek eitli ekil ve byklkte gzeneklilik elde edilebilir.

vi. Eriyik Kalplama 1

Kat haldeki polimer (genellikle pellet formunda) ile porojen (genellikle toz halinde) kartrlp bir kaba dklr. Isl ilem uygulanarak hedeflenen 3 boyutlu yap oluturulur.

ekil 56: Farkl sistemlerde uygulanan eriyik kalplama yntemleri

vi. Eriyik Kalplama 2

ekil 57: Eriyik kalplama yntemi ile retilmi gzenekli malzemeler

Oluan bu boyutlu yap, projenin zlebilecei bir zeltiye konur ve en sonunda boyutlu porz bir yap elde edilir.

vii. Dondurarak Kurutma 1

Snger formundaki gzenekli, 3 boyutlu malzemelerin retimi iin kullanlan bu yntemde hazrlanan polimer zeltileri uygun artlar altnda kademeli olarak dondurulmakta, sonrasnda donmu olan malzemeler dondurarak kurutma cihazna yerletirilmektedir.

ekil 58: Dondurarak kurutma cihaz emas

vii. Dondurarak Kurutma 2

Vakum altnda ve dk scaklklarda altrlan bu cihaz, eitli stma soutma protokolleri uygulayarak donmu olan zcnn sblimlemesini ve daha sonrasnda cihazn i duvarlarnda youmasn salamaktadr.

Bu yntemin en byk dezavantaj retilen malzemenin d yzeyinde sert bir tabaka olumasdr. nk oluan bu tabaka malzemede difzyon kstna neden olur.

POLMERK BYOMALZEME RETM TEKNKLER 4

Bilgisayar Destekli retim Teknikleri (CAD)

I.

Fused Deposition Modelling (FDM) Selective Laser Sintering (SLS) Three Dimentional Printing (3DP) Stereolithography (SLA)

II.

III.

IV.

I. Fused Deposition Modelling (FDM) 1

Bu yntemde polimere sl ilem uygulanarak polimer eriyik hale getirilir. Eriyen polimer yn, bir balktan aktlarak fiberler elde edilir. Bu balk, bilgisayarda hazrlanan tasarma uygun olarak fiberleri belli bir uzunlukta keser ve belli bir dzende dizer. Bu ilem katman katman devam ettiinde tasarlanan geometriye uygun bir malzeme retimi gereklemi olur.

I. Fused Deposition Modelling (FDM) 2

ekil 59: FDM sistemi emas

II. Selective Laser Sintering (SLS) 1

Bu yntemde, kat fazda bulunan polimertozu bir yzeye datlr. Sonrasnda x-y dzleminde hareket edebilen bir lazer, daha nce bilgisayarda tasarlanan geometriye uygun bir ekilde hareket ederek polimer tozunun zerine lazer uygulamas yapar. Lazere maruz kalan blgelerde scaklk artna bal olarak polimerin erimesi, birlemesi ve sonrasnda katlamas gerekleir.

Bylece istenilen geometriye sahip, polimerik bir katman elde edilir. Bu katman zerine tekrar polimer tozu atlp tekrar lazer uygulanarak katman katman istenilen geometriye ulalr.

II. Selective Laser Sintering (SLS) 2

ekil 60: SLS sistem emas

III. Three Dimensional Printing (3DP) 1

Bu uygulamada polimer tozu bir yzeye datlmakta ve bir datc modl yardmyla, bilgisayarda datld ekilde belli noktalara yaptrc pskrtlmektedir. Bylece kat polimer tozlarnn birleerek belli bir yzey oluturmas salanr. Polimer tozu bu ortama srekli olarak beslendiinde de, 3 boyutlu istenilen geometriye sahip malzeme retimi gereklemektedir.

ekil 61: 3DP yntemi ile retilmi seramik biiyomalzeme

III. Three Dimensional Printing (3DP) 2

ekil 62: 3DP sistem emas

IV. Stereolithography (SLA) 1

Ik kullanlarak gerekletirilen stereolitografi retim dzeneinde, ii polimerik zelti dolu olan bir havuz, bu havuz ierisinde z ekseninde hareket eden bir asansr ve x-y dzeneinde hareket edebilen bir UV lazer bulunmaktadr. Bilgisayarda tasarlanan geometriye gre lazer, zelti yzeyine uygulama yapmakta ve sonucunda lazerle etkileen noktalar katlamaktadr. Bu aamadan sonra, asansr aaya doru hareket etmekte ve katlaan polimerik yapnn st bir miktar zelti ile kaplanmaktadr. Lazer uygulamas devam ettike, malzemenin kalnl artmakta bylece istenilen geometride malzeme retimi gereklemektedir.

IV. Stereolithography (SLA) 2

ekil 63: SLA siste emas

BTT