Sai lm khi gii bi ton tm m hm s t cc i (tiu)

MATHVN.COM 08-01-2012 22:05 8 comments

Chng ta bt u bng v p n cu 6b trong thi hc k 1, mn Ton 12 ca S
GD-T Tha Thin Hu (gi l Bi ton 1).

Cng vi bn nh chnh (do chuyn vin S cung cp, ch sa du "tng ng" bi

du "suy ra", ngay sau y'(2)=0 v y''(2)>0), c th tm lc li gii ny gm 2 bc nh
sau:
1) Gi s hm s t cc tiu ti x=2, suy ra y'(2)=0 v y''(2)>0, suy ra m=16.
2) Vi m = 16, kim tra c hm s t cc tiu ti x=2 (nh bng bin thin).
C hai bc ny u c nhng sai lm nghim trng. D thy rng, bc 2, tc gi
v bng bin thin sai. Tuy nhin sai lm trm trng nht nm trong bc 1.
bn c thy r sai lm ny, ta "lm tng t" vi bi ton sau:
Bi ton 2: nh m hm s y = m.x4 + 1 t cc tiu ti x = 0.
Tng t nh li gii ca Bi ton 1, ta lm nh sau:
Ta c y' = 4m.x3, y'' = 12m. x2. Hm s t cc tiu ti x=0 nn: y'(0)=0 v y''(0)>0, iu
ny dn n khng c gi tr no ca m tha mn. (Do khi cn lm bc 2).
Tuy nhin, d thy rng, hm s trn s t cc tiu ti x=0 vi mi s dng m. Hnh
nh di y minh ha cho trng hp m=1.

Hm s ny t cc tiu ti x = 0.
Nh vy li gii ca chuyn vin S GD-T Tha Thin Hu sai ch no? tr li
cu hi ny, trc ht ta xem li 2 nh l trong sch gio khoa Ton 12:
iu kin cn hm s t cc tr (Gii tch 12 nng cao, trang 11):
Gi s hm s f t cc tr ti im a. Khi , nu f c o hm ti a th f'(a)=0.
iu kin hm s t cc tr (Gii tch 12 nng cao, trang 15):
Cho hm s y = f(x) c o hm cp 1 trn mt khong cha a, f'(a) = 0 v f c o hm
cp 2 ti a.
(i) Nu f''(a)>0 th x=a l im cc tiu.
(ii) Nu f''(a)<0 th x=a l im cc i.
(Cn nu f''(a) = 0 th ta cha kt lun c g).
T c th thy, sai lm ca li gii trn nm ch: tc gi khng phn bit c
u l iu kin cn, u l iu kin . y l sai lm m nhiu hc sinh (v c mt
s gio vin) thng mc phi khi gii bi ton "tm m hm s t cc i (tiu) ti
mt im".
kt thc bi vit ny, chng ti sa li li gii Bi ton 1:
1) Gi s hm s t cc tiu ti x = 2. Khi , theo iu kin cn ca cc tr, ta c
y'(2)=0, suy ra m=16.
2) Vi m = 16, ta kim tra c hm s t cc tiu ti x = 2 (c th dng bng
bin thin hoc iu kin ca cc tr, tuy nhin nn dng "iu kin " cho
nhanh).
Vy m=16 l gi tr duy nht tha yu cu bi ton.