1

Dihikayat oleh orang daripada setengah daripada mereka itu bahawasanya melihat ia akan taulannya di dalam tidurnya. Maka menanyalah ia akan dia daripada setengah daripada barang yang berjumpa ia akan dia daripada Mukar dan Nakir kemundian daripada matinya. Maka berkata ia telah menanyalah oleh keduanya akan aku daripada agamaku dab daripada barang yang aku mengajikan dia daripada kitab ilmu tauhid. Maka kataku aku mengaji aqidah sianu lain daripada aqidah sanusiyah ini. Maka berkata ia jika engkau mengajikan aqidah sanusiyah ini nescaya memadalah ia akan dikau daripada yang lain dan memukullah oleh keduanya dengan pemukul daripada besi dua kali pukul atau tiga kali. (Dan) dihikayatkan oleh orang pula bahwa setengah daripada segala orang yang solih2 dilihat oleh orang akan dia di dalam tidurnya kemundian daripada matinya. Maka berkata ia memasuklah ia akan daku di dalam surgaNya dan aku lihat akan Saidina Ibrahim al-Khalil alaihis salam membacalah ia daripada aqidah sanusiyah matan ummul barahin iaitu inilah seperti barang yang engkau lihat akan dia. Hai segala saudaraku atas segala kanak2 dan bermula mereka itu membaca mereka itu akan dia pada segala luh dan mekuatlah mereka itu dengan membacakan dia. (Maka) kita mohonkan Allah baik kesudahan kita dengan kemegahan penghulu kita atasnya rahmat Allah dan sejahteranya. (Maka) barang siapa berpeganglah ia dengan ia maka sungguhnya berpeganglah ia dengan tempat berpegang yang teguh.


Ketahui olehmu bahawa hukum yang di-bangsakan pada aqal itu tersimpan ia pada tiga bahagi; pertama wajib dan kedua mustahil dan ketiga jaiz/harus. Maka bermula WAJIB itu iaitu barang yang tidak dapat daripada aqal oleh adamnya [tiadanya]; dan MUSTAHIL itu iaitu barang yang tidak didapat pada aqal oleh adanya; dan yang JAIZ itu barang yang sah pada aqal adanya dan adamnya. Dan wajib atas tiap2 mukallaf pada syara bahawa mengetahui ia akan barang yang wajib pada hak Tuhan kita Jalla dan Azza dan barang yang mustahil dan barang yang harus Ia. Dan demikian lagi wajib atasnya bahawa mengetahui ia akan seumpama yang demikian itu pada hak segala rasul . Maka setengah daripada barang yang wajib bagi Tuhan kita Jalla dan Azza dua-puluh sifat dan iaitu: 1) ( ) ADA [kewujudan zatNYA itu bukan kerana sesuatu llat atau

sebab dengan ertikata tiada sesuatu yang menjadikan Allah Taala. Bukan pula maksudnya zat itu berperanan mengadakan dirinya sendiri yang tentunya tidak disebut oleh orang yang beraqal.] 2)

adam/tiada sebelum wujud, atau Dia tidak didahului adam/tiada, atau tiada permulaan bagi kewujudanNYA.] 3) dan ( ) KEKAL [Erti kekal bagi hak Allah Taala ialah ketiadaan

dan ( ) SEDIA [Erti qidam bagi hak Allah Taala ialah ketiadan

akhiriyah bagi kewujudanNYA, atau tiada kesudahan bagi kewujudanNYA, atau penafian adam bagi kewujudanNYA.] 4)

SEGALA YANG BAHARU [Ertinya Allah Taala tidak sama dengan segala kejadian baru atau dengan segala makhlukNYA. Dengan ini ternafilah jirim (baru, bersusun, bertempat, dan menerima aradh), aradh (tidak berdiri dengan sendiri, wajib bergantung kepada yang lain, baru dan tidak berkekalan), kulliyat (besar), dan juziyat (kechil).]

dan (

( BERSALAHAN YANG MAHA TINGGI BAGI

5)

NYA ertinya tidak berkehendak pada zat [Dia sendiri itu zat bukan sifat kerana sifat itu ada dengan zat dan tidak boleh berdiri dengan sendiri sama ada sifat yang qadim atau sifat yang baru] dan tidak berkehendak pada fail atau pembuat yang menjadikan Dia [Dia itu pasti qadim bukan baru kerana yang berhajat kepada pembuat itu ialah segala kejadian yang baru.] , 6)

dan (

BERDIRI ALLAH TAALA DENGAN SENDIRI

dan ( ) ESA ertinya tiada kedua Ia bagiNYA pada zatNya

[tidak bersusun seperti jisim yang boleh dibahagi-bahagi dan tiada zat lain yang seumpama zat Allah] dan tiada pada segala sifatNya [ertinya sifat zat Allah yang Maha Suci tidak berbilang-bilang, ianya dari satu jenis] dan tiada pada segala afalNya [ertinya tidak tsubut perbuatan bagi selain daripada Allah, iaitu menolak anggapan yang perbuatan makhluk sama seperti ;) dan selain daripada Allah tidak mengongsi perbuatan Allah (

Allah dalam perbuatanNYA (

]) .

) Maka inilah enam sifat. Bermula yang pertama sifat NAFSIAH (

iaitu ADA ( [ ) hal kewujudan Allah Taala; iaitu tidak tergambar adanya zat melainkan dengan sifat Nafsiah] dan lima kemundiannya itu sifat SALBIAH ( ) namanya [Erti Salbiyah ialah nafi; menafikan sifat yang tidak patut bagi Allah Taala.] Kemundian wajib bagi Allah Taala tujuh sifat yang dinamai akan dia sifat MAANI ( ) dan iaitu: 7) yang ada pada zat Allah Taala yang dengannya Dia mengadakan segala yang mungkin dan meniadakannya selaras dengan Iradat. Secara ijmal/ringkas dua taalluq iaitu Taalluq Shuluhi Qadim; iaitu diadakan dan ditiadakan sejak azali lagi, dan Taalluq Tanjizi Haadits; iaitu mengadakan dan meniadakan dengan feil atau melaksanakan jadinya dan adamnya. Takrif Taalluq: Sifat menuntut tugas yang lebih daripada berdiri dengan zat.] 8)

) QUDRAT ertinya kuasa [Takrif Qudrat: Iaitu sifat wujudiyah (

(qudrat dan iradat) pada segala mungkin [Berkehendak iaitu sifat wujudiayah yang berdiri dengan zat Allah Taala serta mentakhshishkan sesuatu yang mumkin dengan sesetengah perkara yang harus atas sesuatu yang mumkin itu. Mempunyai dua taalluq iaitu Taalluq Shuluhi Qadim; iaitu mentakhshishkan sesuatu mumkin sejak azal dengan sesuatu yang harus
4

dan ( ) IRADAT ertinya berkehendak yang taaluk keduanya

atasnya, dan Taalluq Tanjizi Qadim; iaitu mentakhshishkan sesuatu dengan sesetengah perkara yang harus atasnya pada azal.] 9) dan ( ) ILMU yang taaluk ia pada segala yang wajib dan

segala yang jaiz dan segala yang mustahil [Taalluq Ilmu ke atas yang wajib, yang mustahil dan yang jaiz itu ialah kerana Ilmu itu bukan sifat yang memberi kesan.] 10) sesuatu jua pun [Sifat yang wujudiyah mengesahkan siapa yang mempunyai ) iaitu Ilmu, Sama dan Bashar. Ianya syarat aqli pada semua idrak (

dan ( ) HAYAT ertinya hidup dan iatu tidak taaluk pada

sifat Maani yang mana ketiadaannya memastikan ketiadaan sifat Maani dan kewujudannya tidak memastikan adanya semua sifat Maani.] 11) dan ( ) BASHAR ) SAMI ertinya mendengar dan (12) (

ertinya melihat yang taaluk keduanya itu kepada segala yang maujudat ( [ ) melebihi taalluq Ilmu. Taalluq pada segala yang maujud itu

membayangkan ketiga-tiga taalluq yang melibatkan kedua-dua Sama dan Bashar iaitu: Pertama: Taalluq Tanjizi Qadim iaitu kedua-duanya taalluq dengan zat Allah Taala dan dengan sifatNYA sejak azal lagi; iaitu sebelum daripada wujudnya. Kedua: Taalluq Shuluhi Qadim iaitu kedua-duanya taalluq dengan maujud yang jaiz sebelum daripada wujudnya. Ketiga: Taalluq Tanjizi Haadits iaitu taalluq kedua-duanya sebagai Taalluq Tanjizi dengan maujud tersebut selepas wujudnya. Taalluq pada segala yang maujud, qadim dan haadits, bererti taalluq pada yang wajib dan harus/ jaiz, tidak pada yang mustahil.] 13)

tidak suara dan taaluk ia kepada barang yang taaluk dengan dia ILMU daripada segala tempat taaluk nya; iaitu pada yang wajib, mustahil dan harus/jaiz. [taalluq Kalam Taalluq Dalalah; iaitu taalluq yang menunjukkan; taalluq Ilmu Taalluq Inkisyaf; iaitu yang membukakan. Alquran itu Kalamullah yang qadim bukan makhluk kerana ia menunjukkan Kalam yang berdiri dengan zat.] Kemundian maka wajib tujuh sifat yang dinamai sifat MANAWIYAH ( ) dan iaitu melazimkan ia bagi tujuh sifat MAANI ( )

) KALAM ertinya berkata yang tidak ia dengan huruf dan dan (

[Kelaziman itu berlaku daripada kedua belah pihak; MANAWIYAH ( )

5

dan MAANI ( ) . Takrif Sifat Manawiyah: Iaitu hal/keadaan yang tsabit bagi zat selama zat itu disebabkan dengan sesuatu sebab.] dan iaitu: 14) 15) 16) 17) 18) 19) 20) KATA.

) KEADAAN ALLAH TAALA YANG KUASA ) KEADAAN ALLAH TAALA YANG BERKEHENDAK ) KEADAAN ALLAH TAALA YANG TAHU ) KEADAAN ALLAH TAALA YANG MENDENGAR ) KEADAAN ALLAH TAALA YANG MELIHAT
KEADAAN ALLAH TAALA YANG BERKATA-

dan (
dan (

) KEADAAN ALLAH TAALA YANG HIDUP dan ( dan ( dan ( dan (

Dan setengah daripada yang mustahil daripada hak Allah Taala dua-puluh sifat dan iaitu segala lawan dua puluh sifat yang pertama. Dan iaitu: 1) 2) 3) 4) ( ) TIADA

dan ( ) BAHARU
dan ( dan

BAHARU (i) ada ia bagi jirim ertinya mengambil zatNYA Yang Maha Tinggi itu akan qadar dan daripada lapang atau (ii) ada ia seperti aradh ( ) yang berdiri ia dengan jirim atau (iii) ada ia pada pihak/arah bagi

) KEDATANGAN OLEH ADAM ) YANG BERSAMAAN DENGAN (

SEGALA YANG

jirim atau (iv) ada bagiNya itu pihak atau (v) tertentu ia dengan tempat atau (vi) pada masa atau bersifat oleh zatNya Yang Maha Tinggi dengan segala sifat yang baharu atau (vii) bersifat dengan kecil atau (viii) ) dengan kabir atau (ix) bersifat ia dengan segala gharadh/tujuan ( pada segala perbuatanNYA dan pada segala hukumNYA. [Jirim itu memenuhi kekosongan sama ada Jisim (murakkab iaitu bersusun) atau Jauhar (mufrad iaitu bersendirian tidak bersusun). Aradh merupakan sesuatu yang menyertai segala kejadian yang baru.Gharadh ialah yang mendorong ke arah
6

melakukan sesuatu atau menghukumnya kerana mahu menghasilkan kebaikan untuk dirinya atau menjauhkan kebinasaan.] 5) Dan demikian lagi mustahil atas Allah Taala bahawa (

) TIDAK ADA IA BERDIRI DENGAN SENDIRINYA seperti bahawa ada

ia sifat yang berdiri ia dengan zat yang lain atau berkehendak kepada yang menjadikan Ia. 6)

TIDAK ADA IA ESA seperti bahawa ada ia bersusun pada zatNYA atau ada bagiNYA yang menyerupai pada zatNYA atau sifatNYA atau ada sertaNYA pada wujud yang memberi bekas pada sesuatu perbuatan daripada segala perbuatan daripada segala perbuatanNYA. [Menafikan Kam Muttashil (tersusun) pada zat dan sifat; dan Kam Munfashil (terpisah) pada zat, sifat dan perbuatan.] 7) Dan demikian lagi mustahil atas Allah Taala ( ) LEMAH pada

Dan demikian lagi mustahil atas Allah Taala bahawa (

menjadikan mumkin barang mumkin ada ia dan mengadakan sesuatu daripada alam serta (8) benciNYA bagi adanya ertinya ( ) KETIADAAN BERKEHENDAK Allah Taala bagi adanya [mengadakan sesuatu daripada alam ini atau meniadakannya di samping tidak mahukan kewujudan atau ketiadaannya] atau serta lupa atau serta lalai atau dengan kerana illat atau dengan tabiat. 9)

) MATI barang yang pada mananya dengan maklum ada dan (10) ( ) KELU. dan (11) ( ) TULI dan (12) ( ) BUTA dan (13) (
Bermula segala lawan sifat Manawiyah telah nyata ia daripada segala lawan daripada sifat Maani ini. Dan adapun yang JAIZ/HARUS pada hak Allah Taala itu maka iaitu berbuat tiap2 mumkin atau menangguhkan dia. Adapun tanda/dalil ADA ( ) Allah Taala maka iaitu baharu segala

Dan demikian lagi mustahil atasNYA Allah Taala ( ) JAHIL dan

alam ini kerana bahawa sungguhnya jikalau tiada ada baginya yang membaharukan dia betapa baharu ia bagi sendirian. Maka lazimlah bahawa ada salah satu daripada dua pekerjaan yang bersama2an keduanya lagi samai ia bagi taulannya atasnya dengan tiada sebab [satu mengatasi yang lain] dan iaitu mustahil.
7

Bermula dalil baharu alam ini iaitu melazimkan bagi segala aradh yang baharu daripada gerak dan diam dan lain daripada keduanya dan yang melazimkan bagi yang baharu itu baharu juga adanya. Bermula dalil baharu segala aradh itu maka iaitu nyata dipandang berubah-ubahan daripada tiada kepada adanya dan daripada adanya kepada tiada. Dan adapun dalil wajib QIDAM ( ) bagi Allah Taala Yang Maha Tinggi

maka dari kerana bahawa sanya jikalau tidak qidam nescaya adalah ia baharu maka berkehendak ia kepada yang membaharukan maka lazimlah oleh dur [pergantungan sesuatu dengan sesuatu yang bergantung kepadanya; contohnya: ayam bergantung pada telur yang bergantung pada nya.] dan tasalsul [susunan perkara2 yang tiada kesudahan;contohnya: jalan apa? jalan raya; raya apa? raya haji; haji apa? haji sangkut; sangkut apa? sangkut baju; baju apa? baju raya; raya apa? raya haji; terus berputaran dalam rantaian kejadian ini.] Dan adapun wajib BAQA ( ) bagi Allah Taala maka dari kerana

bahawa sungguhnya jikalau dapat bahawa dihubung ia oleh adam (tiada) nescaya nafilah ia daripadanya qidam (sedia) dari kerana keadaan wujudnya pada ketika itu jaiz/harus tidak wajib. Bermula yang harus tiada ada wujudnya melainkan baharu juga betapa sah yang melainkan pada hal terdahulu hampir (terbukti) wajib qidamNya Allah Taala dan baqaNya. Dan adapun tanda wajib BERSALAHAN ALLAH TAALA BAGI SEGALA YANG BAHARU ( ( maka dari kerana bahawa sungguhnya jikalau bersamaan Allah akan suatu daripada segala yang baharu nescaya adalah umpama sepertinya dan yang demikian itu mustahil bagi barang yang telah engkau ketahui dahulu daripada wajib qidam Allah Taala dan Baqa Nya.

Dan adapun tanda/dalil wajib BERDIRI ALLAH TAALA DENGAN SENDIRINYA ( ) maka dari kerana bahawa sungguhnya jikalau berkehendak Ia kepada zat nescaya adalah Ia bersifat. Dan sifat tidak bersifat Ia dengan sifat maani dan tidak bersifat Ia dengan sagala sifat manawiyah. Dan Tuhan kita Jalla dan Azza wajib bersifat Ia dengan keduanya. Maka bukanlah Ia dengan sifat. Dan jikalau berkehendak Ia pada fiel yang menjadikan Dia adalah Ia baharu tidak sah kiranya yang demikian itu pada hal telah dahulu beri dalil atas wajib qidam Allah Taala dan Baqa Nya.

 Dan adapun tanda wajib ESA ( ) bagi Allah Taala maka dari
kerana bahawa sungguhnya jikalau tidak ada ia atasnya nescaya lazimlah bahawa tidak diperoleh sesuatu daripada alam ini dari kerana lazimlah lemahNya pada ketika itu.

) Dan adapun tanda wajib bersifat Allah Taala dengan QUDRAT (

bahawa sungguhnya jikalau nafi suatu daripada segala sifat itu nescaya tidak adalah diperoleh suatu daripada segala yang baharu ini.

dan IRADAT ( ) dan ILMU ( ) dan HAYAT ( ) maka dari kerana

Dan adapun tanda wajib SAMI ( ) bagi Allah Taala dan BASHAR jikalau tidak bersifat Allah dengan dia nescaya lazimlah bahawa bersifat dengan segala sifat lawan dan iaitu kekurangan atas Allah Taala itu mustahil. Dan adapun tanda keadaan berbuat segala mumkin atau meninggalkan dia itu harus pada hak Allah Taala maka dari kerana bahawa sungguhnya jikalau wajib atas Allah Taala sesuatu daripada nya pada aqal atau mustahil pada aqal nescaya bertukarlah ia mumkin itu kepada wajib atau mustahil dan yang demikian itu tidak diterima oleh aqal. Dan adapun segala pesuruh atas mereka itu rahmat Allah dan ) salam Nya maka wajib pada hak mereka itu oleh BENAR (

) maka iaitu al-quran dan hadith dan lagi pula ( ) dan KALAM (

) dan MENYAMPAI ( dan KEPECAYAAN ( ) barang yang disuruhkan

mereka itu dengan menyampaikan dia bagi segala makhluk dan mustahil pada hak mereka itu atas mereka rahmat Allah dan salam Nya segala ) dan KHIANAT ( ) dengan lawan ini sifat dan iaitu DUSTA (

berbuat suatu daripada barang yang ditegahkan daripadanya dengan ) sesuatu tegah haram atau tegah makruh dan MENYEMBUNYIKAN (

daripada barang yang disuruhkan mereka itu dengan menyampaikan dia bagi segala makhluk. [Syahdan: Dipetik daripada kitab Fari-datul Faraid; (keempat FATHANAH )) ertinya cerdik dengan sekira-kira ada pada mereka itu kesanggupan ( menghentikan sekelian perkataan lawan; berhujah akan mereka dan membatalkan sekelian dakwa/seruan mereka yang bathil. Mustahil lawannya BODOH. Dalil Fathanah itu ialah bahawa sanya jika ternafi Fathanah itu dari pada Rasul nescaya tidak sanggup mereka mempertahankan hujah atas sekelian
9

lawannya. Ini adalah mustahil kerana al-quran telah mengabarkan bahawa mereka mendirikan hujah atas sekelian lawannya. Maka stabit Cerdik, maka mustahillah lawannya Bodoh.] Dan harus pada hak mereka itu atas mereka itu rahmat Allah dan salam Nya barang yang iaitu daripada segala perangai insani yang tidak memara ia kepada kekurangan pada martabat mereka itu yang maha tinggi seperti sakit dan seumpamanya.

) mereka itu maka dari kerana Adapun tanda wajib BENAR (

bahawa sanya jikalau tidak benar mereka itu nescaya lazimlah dusta pada khabarnya Allah Taala dari kerana membenarkan Allah Taala bagi mereka itu dengan mujizat turun menempat pada tempat firman Nya Yang Maha Tinggi telah benar hamba Ku pada tiap2 barang yang disampaikan itu daripada Ku.

) atas mereka itu rahmat Dan adapun tanda wajib KEPERCAYAAN (

Allah dan salam Nya maka dari kerana bahawa sanya sungguhnya jikalau khianat mereka itu dengan berbuat suatu yang diharamkan atau makruh itu tidak menukarkan yang haram atau yang makruh itu akan taat pada hak mereka itu kerana bahawa sungguhnya Allah menyuruh Ia akan kita dengan mengikut mereka itu pada segala perbuatan nya dan tidak menyuruh Allah Taala akan kita dengan berbuat yang diharamkan dan tidak yang makruh. Bermula dalil wajib amanah/kepercayaan ini iaitu dalil wajib yang ketiga TABLIGH ( ) . Dan adapun tanda/dalil harus segala aradh tubuh manusia atas mereka itu maka iaitu nyata dipandang jatuhnya pada mereka itu ada kalanya [memperbesarkan] pahala mereka itu atau kerana mengajar [sesuatu syariat] juga atau kerana [mengelak] daripada dunia dan kerana bagi kehinaan qadar dunia kepada Allah Taala dan ketiadaan radha Allah dengan dunia ini akan negeri tempat membalas bagi segala [nabi-nabi Nya dan] auliak [wali-wali] Nya dengan sakit2 hina Ku kepada kelakuan mereka itu di dalam nya atas mereka itu rahmat Allah dan salam Nya. Dan menghimpunkan akan segala makna aqaid sekeliannya kata ) itu ( ) dari kerana makna ketuhanan (

) iaitu terkaya Tuhan daripada

10

tiap2 barang yang selainNya dan berkehendak tiap2 barang yang selainNya kepadaNya. Maka makna (

iaitu tidak yang dan berkehendak kepada Nya tiap2 barang yang lainNya melainkan Allah Taala.

) itu ( ) kaya daripada tiap2 [sesuatu melainkan Allah Taala]

Adapun kaya Allah Taala Jalla dan Azza daripada tiap2 [sesuatu] maka iaitu mengwajibkan ia bagi Allah Taala itu WUJUD dan QIDAM dan BAQA dan BERSALAHAN BAGI SEGALA YANG BARU dan BERDIRI DENGAN SENDIRIAN dan suci daripada segala kekurangan. Dan masuk pada yang demikian itu wajib MENDENGAR bagi Allah Taala dan MELIHAT dan BERKATA-KATA dari kerana jikalau tidak wajib Allah Taala segala sifat2 ini nescaya adalah berkehendak pada yang membaharu akan Dia atau kepada yang menolongkan Ia daripadanya kekurangan. Dan diambil [dalil] daripadanya suci Ia Allah Taala daripada segala gharadh (tujuan) pada segala perbuatanNya dan segala hukumNya. Dan jika tidak demikian nescaya lazimlah berkehendak Allah Taala kepada barang yang menghasilkan ia akan gharadhnya [bagaimana mungkin

sedangkan Allah Jalla dan Azza itu Maha Kaya daripada tiap2 sesuatu selainNya.]

Dan adapun berkehendak tiap2 barang yang lainNya kepadaNya Jalla dan Azza maka iaitu mengwajibkan ia bagi Allah Taala bersifat HAYAT dan UMUM QUDRATNYA dan IRADATNYA dan ILMUNYA kerana jikalau nafi sesuatu daripada segala sifat2 itu nescaya tidak dapat bahawa peroleh sesuatu daripada segala baharu. Maka tidaklah berkehendak kepadaNya suatu. Betapa sah dan yang demikian itu iaitu hal Allah Taala berkehendak kepadaNya tiap2 barang yang lainNya. Dan mengwajib bagi Allah Taala pula WAHDANIYAH (Esa) dari kerana jikalau ada sertaNya yang kedua pada ketuhanan nescaya tidak berkehendak kepadaNya suatu juga pun dari kerana melazimkan kelemahan keduanya kepada ketika itu betapa kiranya dan iaitu yang wajib berkehendak kepadaNya oleh tiap2 barang yang lainNya. Dan diambil daripadanya pula [dalil] baharu segala alam ini dengan sekeliannya kerana jikalau suatu daripada itu qidam nescaya ada demikian suatu itu kaya ia daripadaNya Allah Taala. Betapa kiranya dan
11

iaitu yang wajib baharu yang berkehendak kepadaNya oleh tiap2 barang yang lainNya. Dan diambil daripadanya pula bahawa tidak memberi bekas suatu daripada kainat [asbab] daripada barang bekas ada ia nescaya lazimlah bahawa kaya demikian itu bekas daripada Tuhan kita Jalla dan Azza betapa kiranya dan iaitu yang wajib berkehendak kepadaNya oleh tiap2 barang yang lainNya hal keadaan umum dan atas tiap2 hal. Bermula ini jika engkau takdirkan bahawa sanya suatu daripada kainat2 itu memberi bekas dengan tabiatnya. Dan adapun jikalau takdirkan memberi bekas dengan kuat yang dijadikan dia Allah Taala daripada seperti barang yang menyangka oleh kebanyakan daripada orang2 yang jahil maka yang demikian itu mustahil kerana bahawa sanya jadilah pada ketika itu Tuhan kita Jalla dan Azza berkehendak pada menjadikan setengah perbuatan kepada mentengahi [pengentara]. Dan demikian itu batil bagi barang yang telah engkau ketahui daripada wajib kaya Nya Tuhan Jalla dan Azza daripada tiap2 barang yang lainnya. Maka ternyata bagi mu terkadang kata

bahagi bahagiannya

tiga yang wajib atas mukallaf mengetahuikan dia pada hak Tuhan kita Jalla dan Azza. Dan iaitu barang yang wajib pada hak Allah Taala dan barang yang mustahil dan barang yang harus. Dan adapun kata kita

rahmat Allah atasnya dan salamNya

masuk pada beriman dengan sekelian anbiayak dan sekelian malaikat dan kitab yang turun daripada langit dan hari qiamat kerana bahawa sanya atasnya rahmat Allah dan salamNya telah datang ia dengan memberi sekelian yang demikian itu sekeliannya. Dan diambil daripadanya dan wajib BENAR rasul atas mereka itu rahmat Allah dan salam Nya dan mustahil dusta atas mereka itu. Dan jika tidak nescaya tidak ada mereka itu pesuruh yang kepercayaan bagi Tuhan kita Yang Mengetahui dengan sekelian yang tersembunyi Jalla dan Azza. Dan mustahil perbuat sekelian yang ditegah sekeliannya kerana bahawa sanya mereka itu supaya mengajar mereka itu akan makhluk dengan perkataan mereka itu dan perbuatan mereka itu dan diam mereka itu. Maka lazimlah bahawa tidak ada mereka itu pada sekeliannya bagi suruh Tuhan kita Jalla dan Azza yang memilih akan
12

mereka itu atas sekelian kejadianNya dan kepercayaan atas rahsia wahyuNya. Dan diambil daripadanya harus segala aradh basariah atas mereka itu bahawa sanya demikian itu tidak cedera pada risalah mereka itu ketinggian martabat mereka itu daripada Allah Taala. Betapa yang demikian itu barang yang bertambah pada nya. Maka sungguh (jelas) bagi engkau memandang dua kalimah syahadah serta sedikit hurufnya. Padanya bagi sekelian barang yang wajib atas mukallaf mengetahui akan dia daripada aqidah iman pada hak Allah Taala dan pada hak rasulNya atas mereka rahmat Allah dan salamNya. Dan mudahan berhimpun kalimah syahadah serta melengkapi baginya atas barang yang kami sebut akan dia bagi menjadikan oleh syarak akan juru bahasanya atas barang yang pada hatinya daripada Islam dan tidak terima ia daripada seorang akan iman melainkan dengan dia. Maka (sepatutnya-lah) atas orang yang beraqal bahawa membanyak ia daripada menyebut akan dia hal keadaan menghadirkan dia barang yang meliputi atasnya daripada aqidah iman hingga bercampur serta maknanya dengan dagingnya dan darahnya. Maka bahawa sanya melihat bagian daripada beberapa rahsia dan ajib jika dikehendak Allah Taala barang yang tidak masuk di bawahnya kira2nya. Dan dengan Allah beroleh taufiq tidak tuhan yang lainNya dan tidak disembah yang lainNya. Kami meminta kepada Allah bahawa menjadikan kita dan kasihkan kita tatkala hendak mati berkata dengan dua kalimah syahadah mengetahui dengan dia. Dan selawat Allah Taala atas penghulu kita Muhammad saw tiap2 barang menyebut oleh sekelian dan lupa daripada menyebut oleh sekelian (yang) lupa. Dan radha Allah Taala daripada sahabat rasul Allah sekelian dan tabiin bagi mereka itu kebajikan hingga hari qiamat sejahtera atas sekeliannya pesuruh dan segala puji bagi Allah Tuhan sekelian alam.

13