SEMINARSKI RAD Tema: SADRAJ I OBLICI NASILJA NAD DJECOM

www.BesplatniSeminarskiRadovi.com

SADRAJ

1. UVOD3

2. SADRAJ I OBLICI NASILJA NAD DJECOM.4 - FIZIKO ZLOSTAVLJANJE..5 - PSIHIKO/EMOCIONALNO ZLOSTAVLJANJE6 - SEKSUALNO ZLOSTAVLJANJE.7 - EKONOMSKO ZLOSTAVLJANJE.9 - ZANEMARIVANJE (ZAPUTANJE DJECE)................9

3. ZAKLUAK.10

4. LITERATURA11

Uvod
Zlostavljanje i zanemarivanje djece je naalost veoma rairen problem koji proima temelje vrijedonosnog sistema savremenog drutva, pri emu nezaobilaznu ulogu imaju ne samo etiki i moralni, nego i kulturni i socioekonomski inioci. Uprkos brojnim naporima raznih humaniternih organizacija irom svijeta, kako u razvijenim, tako i u nerazvijenim zemljama koje rade na suzbijanju zlostavljanja i zanemarivanja djece, mediji sve esde izvjetavaju o sve ekstremnijim i sve bizarnijim sluajevima u kome djeca postaju rtve roditelja, rodbine, prijatelja ili neznanaca.

Nasilje nad djecom je prisutno u svim sredinam. U javnosti se esto iznose slucajevi nasilja nad djecom, ali je poznato da je tek mali dio djece prepoznat i obuhvaden odgovarajudim tretmanom. Nasilje nad djecom je vrlo osjetljivo podruije. Kad govorimo o tome uvjek se naemo u procjepu izmeu potovanja porodinog integriteta I privatnosti, sa jedne stran e, i potreba da se djete zatiti, sa druge strane. Iako broj prijavljenih slucajeva u zadnjih deset godina raste, zahv aljujudi mnogim organizacijama i kampanjama, i kod nas i u svijetu, koje pozivaju djecu da se jave u sluaju bilo kakvog zlostavljanja, poznato je da mnoga zlostavljana djeca nikad nisu identificirana. O nasilju nad djecom ozbiljnij I temeljitije se poelo baviti tek ezdeseetih godina prolog vijeka. Poetne defenicije nasilja su se odnosile na vidljive simptome. Kempe (1962.god) spominje sindrom pretuenog djeteta.

SADRAJ I OBLICI NASILJA NAD DJECOM

Nasilje se moe odrediti kao upotreba sile da bi se neko povrjedio; upotreba fizike sile sa ciljem utjecanja i iznuivanja odreenog ponaanja;napad na osobu, koji se sastoji u fizikom nanoenju udaraca i povreda, emocionalnom i psihikom povrjeivanju; nezakonito koridenje sile i fizike snage; ilegalna, protivpravna i nepravna upotreba sile; primjena razliitih oblika prinude; oblik sile i agresije koji se koristi uz protilvljenje i otpor onih nad kojima se ona provodi. Nasilje se najede dovodi u vezu sa protivljenjem i otporom rtve, mada se taj otpor i protivljenje ne moraju neposredno izraziti s obzirom na postojanje straha rtve. (Braco Kovaevid, Nasilje i djeca) Upravo zbog toga mnoga djeca nikad ne progovore o pretrpljenom zlostavljanju, zbog straha da bi im se moglo desiti neto jo gore od toga. Djeca mogu biti rtve kako porodinog nasilja, odnosno nasilja u porodici, tako i izvan porodinog nasilja, odnosno zlostavljanja i nasilja koje se deava izvan i mimo porodice i kude: na ulici, u parkovima, u koli i oko kole, u raznim drutvenim institucijama. Jedna od zajednikih karakteristika napadaa, bez obzira na to o kojem se obliku zlostavljanja radi, jeste da su i sami bili rtve nasilja. To se primjeduje i kod odraslih, ali i kod djece napadaa. S obzirom na sloenost problema nasilja i zlostavljanja, u njegovom rjeavanju potrebna je saradnja strunjaka razliitih profila.

Danas postoji nekoliko obilka nasilja nad djecom, i ona mogu biti: 1. Fiziko zlostavljanje, 2. Psihiko/emocionalno zlostavljanje, 3. Seksualno zlostavljanje 4. Ekonomsko zlostavljanje 5. Zanemarivanje (zaputanje djece)

1. Fiziko zlostavljanje
Fiziko zlostavljanje ukljuuje aktivnosti prema osobi mlaoj od 18 godina, a koje rezultiraju rizikom za ozbiljno povrjeivanje, smrt ili teke fizike posljedice izazvane od osoba koje su odgovorne za zatitu djeteta mlaeg od 18 godina. Djetetu se namjerno nanose povrede. Fiziko zlostavljanje ukljuuje: udaranje, treenje, stezanje, grienje, nanoenje opekotina, pokuaj davljenja, premladivanje, upanje kose. Nasilno hranjenje, grubo presvlaenje s djetetom u dojenakoj dobi takoe se smatra fizikim nasiljem. Fiziko nasilje moze prouzrokovati modrice, opekotine, fracture, povrede mozga i unutranje povrede. Ponekad su posljedice fizikog zlostavljanja i smrt. Sredstva kojima se nanose fizike povrjede su:aka , ruka , lakat, noga, no, drvenei kolac, letva, stol, boca, eljezne posude. Ako se djeci daju tetni lijekovi, droga ili alkohol, to se takoe smatra fizikim nasiljem.Prosjena dob fiziki zlostavljane djece je sedam godina i etri mjeseca. Fiziko nasilje nad djetetom moe poeti i u prenatalnom period (Condon,1986): fiziki napad kao odgovor na pokrete festusa zanemarivanje i nezatidivanje fetusa od alkohola, droge i drugih tetnih uticaja namjerno izazivanje pobaaja.
5

Napadai su najede i sami bili rtve nasilja. est sluaj su oblici fizikog nasilja koji se deavaju u kudi, koli ili na nekom drugom mjestu, a koji nemaju sudski epilog i ne zavre na sudu jer postoje sredine koje toleriu ovu pojavu i smatraju je kao prihvatljivu vaspitnu kaznu u odgoju djeteta. Znakovi fizikog zlostavljanja U poreenju s ostalim oblicima zlostavljanja, ove znakove najlake je uoiti i prepoznati. To su: este povrede (modrice, masnice, opekotine, ogrebotine, lomovi) oteano kretanje, bolni pokreti tipino ponaanje: sklonost samoranjavanju, povlaenje ili agresija, bjeanje od kude, izbjegavanje povratka kudi, izbjegavanje fizikog kontakta.

2. Psihiko/emocionalno zlostavljanje
Psihiko/emocionalno nasilje je posebno osjetljiv oblik zlostavljanja koji je u pravilu kombinovan sa ostalim oblicima nasilja. Emocionalno zlostavljanje u najirem smislu prema D. Kocijan Hercigonja obuhvata destruktivno ponaanje odraslih prema djetetu, to ukljuuje prisut nost neprijateljskog ponaanja i odsustvo pozitivnih pristupa. Ako dijete ne dobiva panju i ljubav ili mu se neprestano prijeti i ruga, omalovaava, ono je emocionalno zlostavljano. Roditelji koji uopde ne pokazuju ljubav i privrenost, ved stalno viu, prijete i kritikuju dijete te ono gubi povjerenje u sebe i postaje nervozno i povueno, emocionalno zlostavljaju svoje dijete. Emocionalno zlostavljanje je oblik nasilja koji ostavlja najvie traga na rtvi nasilja. Ako je dugotrajnije, ono je destruktivnije od tjelesnog nasilja. Emocionalno zlostavljanje kod rtve stvara konfuziju i dijete esto ne prepoznaje to mu se dogaa, ime je nasilnik zlostavlja, a

osjeda da se mijenja njegovo psihiko, a esto i opte zdravstveno stanje. (Andrid-Ruiid, 1999. str.108). Psihiko maltretirano dijete je potiteno, ima slabu socijalnu komunikaciju, nezainteresovano za igru, esto je povueno ili agresivno, a ponekad pokazuje lano dobro raspoloenje.(Braco Kovaevid,2005,Nasilje I djeca,str.55) Znakovi emocionalnog zlostavljanja: - nedostatak povjerenja u sebe i druge, povlaenje ili agresija; - nervozni postupci; - nepovjerenje u druge; - poremedaji spavanja (mogude nodne more i sl.): - poremedaji uzimanja hrane (pretjerano jedenje ili odbijanje hrane); - tikovi; - bjeanje od kude; - pokuaji samoubojstva.

3. Seksualno zlostavljanje
Ako odrasla osoba prisiljava dijete da sudjeluje u bilo kojem obliku seksualne aktivnosti, to je seksualno zlostavljanje. To moe biti: ljubljenje, dodirivanje genitalija ili grudi, snoaj, oralni seks ili gledanje i pokazivanje pornografskih asopisa i filmova ili nekog drugog pornografskog materijala. Seksualno zlostavljanje moe imati izrazito tetne i dugotrajne posljedice. Seksualno zlostavljana djeca mogu sama postati napadai ili ulaziti u line odnose u kojima preovladava nasilje ili zlostavljanje.

Definicija seksualnog zlostavljanja: Seksualno zlostavljanje djece predstavlja vid ekslotacije djeteta mlaeg od esnaest godina radi seksualnog zadovoljenja i uivanja odrasle osobe i obuhvata: pokazivanje inae pokrivenih djelova tijela i voajerizam, milovanje, ljubljenje, masturbaciju, pokazivanje fotografija sa pornografskim sadrajem,

snimanje pornografskih fotografija, pokuaj da se obavi seksualni odnos, bilo kakav vaginalni, analni ili oralni kontakt, silovanje, incest i djeiju prostituciju (definicija navedena u pisanom materijalu Incest trauma centra iz Beograda). Jedna druga definicija (dr. Dubravka Buljan Flander) navodi: Seksualno zlostavljanje djece je bilo koja vrsta seksualnog kontakta izmeu djeteta i odraslog. Moe imati formu djeije pornografije, pipanja, masturbacije, izlaganja djeteta pornografskim sadrajima, vaginalnog, oralnog ili analnog kontakta, odnosno seksualnog odnosa. Najedi oblici seksualnog zlostavljanja djeteta su: pedofilija I incest. Pedofilija se odreuje kao seksualna naklonost prema djeci istog ili razliitog pola. Pedofili su uglavnom mukarci. Poinitelj nasilja je obino poznat rtvi.

Incest je seksualni poremedaj u kojemu osoba seksualno zadovoljenje doivljava u odnosu s osobama s kojima je u krvnom srodstvu. Najedi oblik incestne veze je brat -sestra, dok nije rijedak sluaj i otac-kdi, ili majka - sin (Davison i Neale, 1999). Seksualno zlostavljanje ima uistinu vrlo teke i dugotrajne posljedice za rtvu zlostavljanja. Ovaj oblik zlostavljanja rtva najede preuduje zbog osjedaja stida, a to onda rezultira kasnim otkrivanjem i teim oporavkom od tako strane traume. Osnovni razlog zbog kojeg rtve ute o ovom nasilju je, to su najedi poinitelji seksualnog zlostavljanja (oko 80%) djeci poznate, bliske i drage osobe (roditelji, roaci, skrbnici, odgojitelji, itd.). Znakovi seksualnog zlostavljanja Einbender i Friedrich (1989) navode znakove seksualnog zlostavljanja u djevojica od 6 do 14 godina: - problematino ponaanje: pojaane seksualne preokupacije, prerana seksualna zrelost, naglaena seksualnost, sklonost seksualnim igrama; - smanjene kognitivne sposobnosti i kolsko postignude; - slabo socijalno prilagoavanje; - depresivni i suicidalni simptomi;
8

- impulsivne reakcije; - nezadovoljavajudi odnosi u porodici (pojavljuju se i kao uzrok i kao posljedica seksualnog zlostavljanja).

4. Ekonomsko zlostavljanje
Ekonomsko zlostavljanje se odnosi na izlaganje djece poslovima koji oteavaju njihov prirodni rast i razvoj i zbog kojih ne mogu ostvarivati svoja osnovna prava na obrazovanje, igru, i sl. Postoje tri osnovna vida ekonomskog eksploatiranja koja u sebi sadre sve pojedinane naine ekonomskog zlostavljanja (International Labour Organization,1998): -Svi oblici ropstva i zlostavljanja slinih ropstvu kao to su prodaja i trgovina djece, prisilni rad, zajmeno ropstvo ili kmetstvo. -Koritenje, izlaganje i ponuda djece u ilegalnim radnjama, kao to je prostitucija, pornografska produkcija i pornografske predstave. -Bilo koji oblik posla ili aktivnosti koji u sebi sadrava okolnosti u kojima je dijete zanemareno i preopteredeno, i gdje je narueno njegovo zdravlje, sigurnost i moralnost.

5. Zanemarivanje (zaputanje) djece

Kada roditelji ne zadovoljavaju osnovne djeje potrebe, kao to je primjerena ishrana , odgovarajuda odjeda, toplina i medicinska njega, oni zanemaruju svoje dijete. Ostavljan je djece koja su premala da se brinu sama za sebe takoe je zanemarivanje.

Znakovi zanemarivanja: - bijedan izgled (zaputena i neodgovarajuda odjeda, prljava kosa, nokti i sl.): - dijete napreduje slabije od svojih vrnjaka; - izgladnjelost; - agresivno ponaanje; - problemi s uzimanjem hrane; - povlaenje; - pospanost; - dugotrajni problemi sa zdravljem; - tekode u koli

ZAKLJUAK
Svi oblici nasilja nad djecom, kojih poesto nismo svjesni i iju teinu ne doivljavamo, u mjeri i na nain, kakav po svome znaaju zasluuju, ostavljaju neizbrisive tragove u ivotu svakog djeteta, koji ga poesto i cijeli ivot prate. Ono to je zajedniko svim oblicima to je "tradicija" zlostavljanja koja se prenosi s generacije na generaciju, s roditelja na dijete, s poinitelja na rtvu zlostavljanja.

Vedina onih koji danas zlostavljaju i sama je bila zlostavljana u djetinjstvu. Danas nezatideno dijete sutra je napada. Zato, ako se pojavi nasilja nad djecom posveti odgovarajuda panja i pokua se smanjiti danas, to je ujedno i preventivno djelovanje za bududnost. Mogudnosti su za prevenciju zlostavljanja razliite: od edukacije roditelja do psihijatrijskih tretmana.

10

Iako se javnost esto upozorava na razliite sluajeve nasilja nad djecom, to je problem koji u praksi jo uvjek rjeava mali broj strunjaka i kome se ne posveduje dovoljno panje.

11

LITERATURA:
1. Braco Kovaevid, Nasilje I djeca, Pravni fakultet, Banja luka, 2005.god. 2. Braco Kovaevid, Socijalna patologija, Narodna I univerzitetska biblioteka Republike srpske, Banja Luka, 2009.god. 3. Inicijalni izvjetaj o nasilju nad djecom u Bosni i Hercegovini,2006.god. 4. Internet: www.svjetlorijeci.ba www.kontra-pukt.info www.bhdani.com

www.BesplatniSeminarskiRadovi.com

12