Internetverslaving Veerle Moerman 28/05/2014 1

Internetverslaving
Het internet is vandaag alomtegenwoordig. Er zijn nog weinig plekken waar je
niet online kunt. 60% van de jongeren en 79% van de volwassenen hebben
een smartphone, 88% van de jongeren heeft een Facebook-profiel. Een actief
leven op het internet is zeker niet slecht, maar zoals steeds: overdaad
schaadt.
Wat is internetverslaving ?
Internetverslaving is een recent erkende aandoening, gekenmerkt door
overmatig internetgebruik. Mensen die eraan lijden spenderen ongezond veel
tijd online , waardoor hun levenskwaliteit in het gedrang komt.
Het blijkt moeilijk om het begrip internetverslaving of -afhankelijkheid juist te
omschrijven. De vraag is of het internet niet enkel het medium is dat men
gebruikt om datgene te hebben waarvan men afhankelijk is (seks, chatten,
gokken,...). Obsessief gebruik van internet gaat in ieder geval vaak samen
met andere verslavingen, bijvoorbeeld van gokken, porno, gaming of
aandelenhandel. Maar het is niet duidelijk hoeveel gok- en seksverslaafden
onder de internetverslaafen vallen.
Het internet oefent een grote aantrekkingskracht uit op gebruikers vanwege
de anonimiteit, de bereikbaarheid, de beschikbaarheid, de onbegrensdheid en
de sterke bevestiging
De snelst groeiende groep internetverslaafden is die van de online gamers.
Een andere belangrijke groep verslaafden zijn diegenen met een
oncontroleerbare hang naar sociale netwerksites.
Wat zijn de gevolgen ?
Bij een aantal gebruikers is de aantrekkingskracht van het internet zo groot
dat het een aantal negatieve gevolgen heeft voor het dagelijks leven. Deze
gevolgen worden niet altijd door de persoon zelf ervaren, maar soms wel door
zijn of haar omgeving. Bijvoorbeeld een verstoord tijdsbesef: je kan niet
stoppen met surfen of stopt pas wanneer er dringend iets anders moet
gebeuren, of je hebt zelf het gevoel je tijd zinloos besteed te hebben, omdat
er na gebruik weinig bevrediging is. Sociale en maatschappelijke gevolgen
zijn ook mogelijk: problemen met school, werkgever, verwaarlozen van
vriendschapsrelaties en gezinsleden. Het kan je depressief en zelfs agressief
maken. Je school- en werkprestaties lijden er onder. Je sociale contacten
verminderen. Je hebt steeds meer conflicten met je omgeving. Online
vrienden worden belangrijker.
Online sociale netwerken zijn bovendien riskant, omdat mensen het daar
Internetverslaving Veerle Moerman 28/05/2014 2
lastig kunnen krijgen om het verschil tussen de virtuele en de echte wereld te
maken.
Op lichamelijk vlak is er soms sprake van een verstoord slaappatroon en RSI
(problemen met de pols).
Uit een Chinese studie (2012) blijkt dat een internetverslaving de werking van
de zenuwen in onze hersenen verstoort, en even schadelijk zou zijn voor ons
brein als drugs en alcohol.
Ook financile problemen kunnen voorkomen.
De cijfers
Naarmate meer mensen meer tijd op het internet doorbrengen, komen er ook
meer mensen mee in de problemen. Hoewel de trend duidelijk merkbaar is, is
er in ons land nog weinig wetenschappelijk onderzoek naar
cyberafhankelijkheid gevoerd.
Het CLICK-project (CompuLsIve Computer use and Knowlegde needs) is het
eerste vrij recent (2013) onderzoek in Belgi dat zich toespitst op
problematisch computer- en internetgebruik. Een computer- of
internetverslaving meet je niet louter door het aantal uur dat een persoon voor
de computer of op het internet doorbrengt, we moeten ook rekening houden
met de mate waarin mensen hun computer- of internetgebruik onder controle
kunnen houden, hoe ze omgaan met hun omgeving en of ze fysieke
ongemakken ondervinden, zoals slaaptekort. Via een bevraging bij 1.000
Vlaamse en Waalse volwassenen en nog eens evenveel jongeren hebben de
onderzoekers internetverslaving in Belgi in kaart gebracht.
De onderzoekers gebruikten gestandaardiseerde tests en diepte-interviews
om de mate van verslaving te meten. 5 procent van de volwassenen in Belgi
loopt het risico om compulsief of problematisch internetgedrag te vertonen.
Die groep worstelt met het binnen de perken houden van zijn internetgebruik.
1 procent is zelfs internetverslaafd. Dat zijn omgerekend ongeveer 110.000
personen. In deze onderzochte groep volwassenen is de gemiddelde
problematische internetgebruiker 37 jaar en vrouw. Het aantal
gameverslaafden bij volwassenen is even groot als de compulsieve
gebruikers van sociale netwerksites. Problematisch Facebooken is het grootst
bij vrouwen van gemiddeld 34 jaar, compulsief gamen bij mannen van 33.
Nog een aantal cijfers: een derde van de verslaafde respondenten is
alleenstaand, en mensen met een BSO-, TSO- of hogeschooldiploma raken
volgens het onderzoek makkelijker verslaafd dan mensen die hoger zijn
opgeleid.
Internetverslaving is zoals verwacht hoger bij jongeren dan bij volwassenen.
Bij de jongeren tussen 12 en 17 vertoont 9,5 % van de jongeren symptomen
van een internetverslaving, 3 procent heeft echt een probleem. De jonge
compulsieve internetgebruikers besteden 3 uur per dag online, dubbel zoveel
Internetverslaving Veerle Moerman 28/05/2014 3
als niet-verslaafde leeftijdsgenoten. Jongens van 15 jaar scoren gemiddeld
het hoogst, zeker als het gaat om het spelen van videospelletjes. Vooral in het
weekend en tijdens vakantiedagen wordt dat duidelijk: compulsieve jongeren
spenderen gemiddeld bijna 6 uur per dag met de spelconsole, niet-verslaafde
jongeren 2 uur. 6 procent van de jongeren is verslaafd aan sociale
netwerksites, waarvan evenveel jongens als meisjes. Problematische
gebruikers spenderen meer dan dubbel zoveel tijd op Facebook en andere
netwerksites: gemiddeld 2 uur en 43 minuten per dag.
Internetverslaving erkennen en behandelen
Verslaafden weten vaak niet dat ze een probleem hebben. Of ze weten niet
tot wie zich te wenden.
Compulsief gedrag heeft vaak een dieperliggende oorzaak: een slechte jeugd,
een moeilijke thuissituatie of een traumatiserende gebeurtenis. Dwangmatige
gebruikers vluchten uit het echte leven naar een virtueel wereld. Daar vinden
ze de voldoening en erkenning die ze in het echte leven ontberen. De
behandeling is dan ook complex. De verslaafde moet langzaam het gevoel
krijgen dat hij ook voldoening kan terugvinden in de echte wereld en dat is
niet vanzelfsprekend.
Bij jongeren komt daar nog bij dat ze in een levensfase zitten waarbij zij hun
eigen identiteit nog moeten vormen. Dit doen ze in contact met volwassenen
en met andere jongeren. Wanneer zij dan hun mening en hun zelfbeeld gaan
vormen vooral gebaseerd op online contacten en een virtuele werkelijkheid
gaan ze daar niet veel mee kunnen doen in het echte leven. Via de
behandeling moeten ze terug contact krijgen met de werkelijkheid.
Jongeren weten vaak zelf niet dat ze een probleem hebben. Het zijn meestal
personen uit hun naaste omgeving (ouders) die alarm slaan.
Internet- en gameverslaving hebben dezelfde symptomen van een klassieke
verslaving.
De internet- en/of gameverslaving gaat ook dikwijls hand in hand met andere
problemen, zoals gebrek aan sociale vaardigheden, problemen met
werk/school of recreatie en problemen binnen het gezin. Daarnaast is ook
vaak sprake van een andere verslaving (drugs, alcohol) of een psychische
aandoening.
Kenmerken van een internetverslaving :
Steeds meer of langer gamen of internetten dan je je voorgenomen hebt.
Niet kunnen stoppen met gamen of internetten.
Nors of agressief gedrag wanneer men gestoord wordt bij het internetten.
Tijdens de dag (in gedachten of in het echt) voortdurend bezig zijn met
internetten of gamen.
Internetverslaving Veerle Moerman 28/05/2014 4
Veelvuldig bekijken of er internetcontacten online zijn met behulp van
chatprogrammas en andere sociale media.
Geen interesse meer in andere activiteiten.
Verwaarlozen van dagelijkse bezigheden zoals : school, contacten, werk
en huishouden.
Opdrachten uitstellen of niet meer doen.
Internetten of gamen om negatieve emoties niet te voelen.
Je gezondheid en hygine verwaarlozen.
Dag- en nachtritme niet meer respecteren.
De vriendengroep verandert.
Je brengt liever tijd door op het internet dan met vrienden of familie
Depressieve gevoelens steken de kop op.
Het kan agressie uitlokken.
Doe de test : beantwoord je meer dan 5 van deze onderstaande vragen met
ja dan zit je in een risicozone :
Geef je de voorkeur aan internetten boven het gezelschap van ouders,
vrienden, collegas enz....
Heb je je ooit ziek gemeld (school, werk) om te kunnen internetten?
Ben je onrustig of prikkelbaar als je enige tijd niet ge-internet hebt?
Heb je je internetgebruik niet meer onder controle? Duren je sessies
altijd (veel) langer dan gepland?
Heb je tot nu toe meerdere mislukte pogingen ondernomen om te
minderen?
Ben je ooit in gedachten op internet?
Kreeg je al conflicten met je omgeving omwille van het internet?
Stel je je eigen gedrag meer en meer in vraag?
Gebruik je internet om problemen te ontlopen, werk uit te stellen?
Ga je gedurende werktijd meer dan 5x/dag naar persoonlijke, niet
werk-gerelateerde sites?
Waar vind je hulp ?
Eerste stap : praat erover met je ouders, leerkrachten, medewerker van het
CLB, Tele-onthaal (106), awel (102, chatten ,mailen), huisarts, de druglijn
(www.druglijn.be)
De jongerenadciescentra (JAC)
behandeling : De centra voor geestelijke gezondheidszorg (CGG),
psychiatrische ziekenhuizen...
Internetverslaving Veerle Moerman 28/05/2014 5
bronnen
http://www.alexianentienen.be/internetverslaving/index.php
http://eoswetenschap.eu/artikel/internetverslaving-belgen-kaart-gebracht
http://www.druglijn.be/drugs-abc/gokken/faq-bestaat-internetverslaving.aspx
http://www.hln.be/hln/nl/33/Fit-
Gezond/article/detail/1377445/2012/01/12/Internetverslaving-blijkt-even-schadelijk-
voor-
Resultaten CLICK-project: Compulsive Computer Use and Knowledge Needs in
Belgium. A Multi-method Approach studie uit 2013 in opdracht van BELSPO
(Federaal Wetenschapsbeleid) uitgevoerd door een onderzoeksteam met
medewerking van UNAMUR, Faculteit Sociale Wetenschappen KU Leuven,
CRESAM en IVO.
Internetverslaving Veerle Moerman 28/05/2014 6

Internetverslaving : scenario
Grafiek beeldinhoud audio
INTERNETVERSLAVING TS: knd met oma
CU :knd met smartphone

Beeld computerscherm :
website : Bol.com, toledo,
De Standaard, heartstone,
mail, skype,
YouTube
Voice over :
De onlinewereld is niet meer uit ons leven
weg te denken. Wie kan er nog zonder het
internet ? we surfen erop los om online te
shoppen, te studeren, informatie op te
zoeken, te bankieren, de krant lezen, te
gamen, te daten, te mailen, te skypen,
audio en video te delen...
Iedereen vindt wel ergens zijn gading op
het internet. En daar is niets mis mee.

Zolang het maar geen verslaving wordt.
Verslaafd ?! CU Thomas aan computer 10% van de Belgische jongeren tussen 12
en 17 jaar vertoont symptomen van een
internetverslaving.
Maar wanneer ben je verslaafd ?

moeilijk stoppen CU : Thomas aan
computer
Audio : Komen eten
Ja, een klein secondje...
Kan je moeilijk stoppen met internetten

slaaptekort MS : Thomas ligt met
hoofd op toetsenbord
Laat je je slaap ervoor
Onrustig, prikkelbaar,
agressief
CU getik vingers
CU getik voeten
Ben je onrustig, prikkelbaar of word je
agressief als je een tijdje niet on line kan ?
Uitvluchten zoeken MS : Thomas in zetel met
Thermometer in de mond
en ipad en smartphone
Heb je je ooit ziek gemeld op school om te
kunnen internetten ?
vrienden, schoolwerk,
sociale activiteiten
verwaarlozen
CU : schoolboeken in de
vuilbak gooien,
schaakbord leegvegen...
Verwaarloos je je vrienden, je schoolwerk
en je sociale activiteiten ?
in gedachten op het
internet
CU : Thomas +
Psychedelic effects +
game
Ben je zelfs als je niet online bent, in
gedachten op het internet ?
ruzie MS : Torre neemt
computers in beslag
Heb je vaak conflicten met je ouders
omwille van je internetgebruik ?
Bekijken
internetcontacten
Computerbeeld Facebook Kan je niet weerstaan aan de drang om
voortdurend te checken of je
internetcontacten online zijn ?
Vlucht in virtuele
wereld
Computerbeeld : game
virtuele realiteit
Voel je je beter in de virtuele wereld van
het internet ?
Internetverslaving Veerle Moerman 28/05/2014 7

5 maal
Ja

Herken je jezelf in deze situaties en
antwoordde je op vijf van deze vragen
met ja , dan heb je een probleem.


Blijf er niet mee zitten,praat erover
met je ouders, met een leerkracht, je
huisarts, een medewerker van het
CLB, bel met Tele-Onthaal of bel, mail,
chat met de jongerentelefoon Awel...
CGG
JAC
MS: Thomas klapt laptop dicht
CU: laptop klapt dicht
Doe er iets aan : in de centra voor
geestelijke gezondheidszorg en de
jongerenadviescentra helpen ze je
graag verder.


www.druglijn.be


078 15 10 20
@


Of surf, bel, chat, skype met de
druglijn.

MS Torre met al de computers
ECU vingers Thomas, heel snel
tikken op smartphone
Want overdaad schaadt !