Professional Documents
Culture Documents
N KOMUNN
FUSH -BULQIZ
TEME DIPLLOME
#MesueseAurela
DURRES 2014
FAKULTETI: SHKENCA
POLITIKE-JURIDIKE
#MesueseAurela
TEMA
POTENCIALET EKONOMIKE N
KOMUNN FUSH -BULQIZ
#MesueseAurela
Prmbajtja
MIRNJOHJE
ABSTRAKTI
METODOLOGJIA
FJALT KYE
KREU 17
1.1 Vshtrim mbi infrastrukturn e komuns..7-10
1.1.1 Pozita gjeografike e komuns....11
1.1.2 Burimet natyrore11
1.1.3 Sistemi rrugor.12
1.1.4 Furnizimi me energji elektrike.12
1.1.5 Furnizimi me Uj t Pijshm12
1.1.6 Kanalizimi i Ujrave t Zeza dhe t Bardha12-13
1.2. Shoqria, kapitali social..12-13
1.2.1Komuniteti dhe dinamika e tyre ne kt komune..................13
1.2.2Arsimimi.13-14
1.2.3 Kultura dhe Koha e Lir ...14-15
1.2.4 Shrbimi Shndetsor ...15
1.2.5 Asistenca Sociale..16
1.2.6 Cilsia e Jets...16
KREU 2..16
2.1 Punsimi...26
2.2 Blegtoria...17
2.3 Bujqsia....17-19
2.4 Turizmi.19
2.5 Telekomunikacioni...20
3. VIZIONI....22-28
KONKLUZIONE DHE REKOMANDIME.......29
LITERATUR....30
#MesueseAurela
MIRNJOHJE:
Faleminderit t gjithve !
#MesueseAurela
ABSTRAKTI
ABSTRACT
Local Development Plan, at the right of the overall economic development of the social,
constitutes in itself a universal management system, a comprehensive guide to walking
with confident steps towards Bulqiz of tomorrow.
Local Development Plan would be curtailed if completed within the walls of the
municipal administration, thus we are deliberately trying to involve as many stakeholders
as many groups, to see the future in some respects, which resulted with complete
objectivity.
#MesueseAurela
FJALT KYE
Disa nga fjalt kye q jan prdorur m shum n kt studim jan
Komuna Fush-Bulqiz, Punsimi , Blegtoria, Bujqsia , Turizmi ,
Telekomunikacioni
KEY WORDS
Some of the key words that are used in this study are very
Polje municipality Bulqiz, Employment, Farming, Agriculture, Tourism,
Telecommunications
#MesueseAurela
OBJEKTIVI
METODOLOGJIA
Nprmjet analizs me ann e tabelave dhe grafikve, pr realizimin e ktij punimi sht
prdorur informacioni i mbledhur nga nj pyetsor i realizuar drejtprdrejt me fermert e
komuns n lidhje me nivelin social, ekonomik, arsimor, shndetsor, kulturor t tyre dhe t
komuns.
Gjithashtu jan br dhe intervista me ekspert t fushs s bujqsis pr t dhn nj opinion
m t sakt n lidhje me gjndjen e komuns dhe vizionin e saj pr t ardhmen.
Prvec ksaj ka shrbyer shum fakti q un personalisht i njoh shum nga afr problemet dhe
zhvillimet q komuna ka pasur dhe vashdon t ket, gjra q jan zgjidhur dhe gjra q
vashdojn t mbeten vetm projekt n letr.
#MesueseAurela
KAPITULLI I PAR
VSHTRIM I PRGJITHSHEM I KOMUNS
1.1 VSHTIM I PRGJITHSHM MBI KOMUNN
1.1.1 Pozita gjeografike e komuns
Komuna Fush-Bulqiz shtrihet n lindje t qytetit Bulqiz,n nj distanc prej 6 km dhe
siprfaqe prej 68.7 km2. Dendsia e popullsis eshte 120 banor/km2 dhe lartsia mbi nivelin e
detit sht 714m. Fush-Bulqiza gjendet e rregjistruar si fshat q n vitin 1838. Komuna ka 708
ha tok t shprndar n katr fshatra. Nr i familjeve sht 1264. Popullsia sht 4394
banor.Komuna Fush-Bulqiz ka pozit gjeografike shum t prtshtatshme, sepse, nprmjet
rrugve t shumta lidhet me rajonet e tjera te zons dhe me vendet fqinj. Dallohet pr larmin e
theksuar t natyrs,t cilat i japin asaj nj prioritet t vecant prsa i prket zhvillimit t saj.
Komuna Fush-Bulqiz dallohet pr ndrtim t larmishm gjeologjik, me t cilin lidhen
pasurit e shumta minerare. N kt zon gjenden lnd ndrtimi dhe dekorative t shumta e t
larmishme si: gurt gelqeror, serpentinitet etj. Relievi sht tepr i nderlikuar. Ai ka shtrirje t
konsiderueshme n drejtim vertikal (nga rreth 200m-1600m)dhe prbhet nga malsi , vargje
malore,gropa dhe lugina q lidhen nprmjet qafave dhe grykave, ku kalojn rrugt
automobilistike.
T dhna pr familjet dhe popullsin sipas fshatrave
Nr Fshati
Banojne ne
Bashki
apo ne Komuna
tjera
Familje Fryme
7
8
5
18
3
20
5
17
2
7
15
62
Jane ne emigracion
brenda NJ.Tone
Vendore
Familje
Fryme
9
10
44
188
33
167
11
85
4
47
92
487
#MesueseAurela
Pamje t njrit prej fshatrave t Fush-Bulqiz. (figura 1). Sic e shikoni nuk mungojn malet
por as fushat,duke e br kt fshat me prioritete t ndryshme zhvillimi,duke e br t
prshtatshm pr zhvillimin e bujqsis dhe blegtoris.
8
#MesueseAurela
#MesueseAurela
Mjedisi gjeografik i rajonit sht shum i pasur. Shum e pasur sht nntoka me minerale,por
shum e pasur sht edhe siprfaqja e tij me burime ujore, rezerva t mdha hidroenergjetike,
me pyje dhe kullota. Jan jo t pakta zonat q ofrojn mundsi mjaft t mira pr bujqsi dhe
blegtori.
Natyra e larmishme dhe n pjesn m t madhe e pastr si dhe trashgimia e pasur historike
dhe kulturore ofrojn mundsi shum t mdha pr zhvillimin e turizmit.Mbizotron prodhimi i
ekonomive t vogla bujqsore, m tepr pr konsum vetjak.
Me largimet n mas t popullsis drejt qyteteve dhe rajoneve fushore jan t shumta tokat e
punueshme t braktisura, t cilat po i nnshtrohen nj erozioni intensiv, q po i varfron ato
vazhdimisht. Prodhimi bujqsor sht prqendruar sidomos n luginat dhe n gropat. Ktu
gjendet industria e shfrytzimit t pyjeve dhe e prpunimit e prfaqsuar nga punishte
zdrukthtarie.
Komuna Fush-Bulqiz ka shtrirje t konsiderueshme,pozit shum t prshtatshme
gjeografike natyr shum t larmishme. Ajo ka reliev t larmishm,hidrografi dhe bimsi t
pasur pyjore. Pr shkak t largimeve t shumta, popullsia dhe dendsia e saj sht e pakt. Pjesa
m e madhe e saj jeton n gropat dhe luginat.
Ajo prbhet nga shkmbinj magmatik me t cilt lidhen mineralet e kromit; nga glqeroret e
terrigjent.Qendrat e banuara m t mdha dhe m t prqendruara jan t vendosura kryesisht
n gropat dhe n luginat, n t cilat ka toka bujqsore m pjellore dhe kushte m t mira pr
ndrtimin e banesave.
N kodrat dhe n malet kto qendra jan shum t pakta, m t vogla.Popullsia sht kryesisht
fshatare. me siprfaqe mjaft t madhe t tokave t punueshme, n t cilat kultivohen drithrat,
mollt, gshtenjat, kumbullat, kurse n blegtori mbizotrojn t imtat, sidomos dhent e dhit.
#MesueseAurela
#MesueseAurela
#MesueseAurela
personale pr do shtpi. Rreth 3.9 km rrjet kryesor u ofrojn shrbim jo t plot familjeve t
fshatrave t komuns.
1.2. SHOQIA KAPITALI SOCIAL
1. 2.1 Komuniteti dhe dinamika e tyre n komunn e Fushe-Bulqizes
Lvizja e popullsis n Qarkun Dibr gjat 10 viteve t fundit sht ndier edhe n komunn e
Fush-Bulqizs. Numri i familjeve (viti 2013) n komun sht 1045 dhe duke u krahasuar me
numrin e familjeve n vitin 2002 shihet se ka nj emigrim t 229 familjeve gjat shtat viteve t
fundit por koht e fundit vihet re nj rikthim i familjeve dhe rritje t investimeve n fermat
bujqsore t familjeve Kjo reflekton dhe tendencn e lvizjes s familjeve brenda vendit nga
zona malore n ato fushore apo emigrimit jasht vendit. Sidoqoft shkalla e papunsis n
komun sht e konsiderueshme. Kto t dhna mbshtesin edhe prioritetet e komuns pr
prmirsimin ekonomik dhe shtimin e mundsive pr punsim.
Fshati
Popullsia
Gjiths
ej
Fem
ra
Nga keto
0-5vje
6-11vje
12-17vje
18-35vje
36-54vje
45-60vje
6165vje
Mbi
65vje
Gj
Gj
Gj
Gj
Gj
Gj
Gj
Gj
F-Bulqize
1481
721
97
49
162
65
178
86
468
227
231
115
178
83
36
18
131
7
8
Dushaj
1159
568
82
37
111
53
131
59
399
187
156
75
144
76
31
15
105
6
6
Koaj
746
365
79
38
84
35
75
43
267
137
110
59
90
40
21
11
20
Dragu
655
327
47
25
70
37
73
29
237
120
84
39
70
36
20
54
3
2
Shuma
4041
1981
305
149
427
190
457
217
1371
671
581
288
482
235
108
53
310
13
#MesueseAurela
1.2.2 Arsimimi
Gjat shtat viteve t fundit i sht kushtuar nj vmendje e veant objekteve arsimore n
qarkun e Dibrs, ku jan ndrtuar apo rikonstruktuar shkollat. . N komunn e Fush-Bulqizs
objektet arsimore jan t prqendruara n katr fshatrat: Fush-Bulqiz, Dushaj, Kocaj, Dragu
dhe Qendr. Aktualisht Fush-Bulqiza numron nj shkoll 9-vjecare n t ciln msojne 561
nxns dhe ka 33 msues. N komunn Fush-Bulqiz ka dhe 5 kopshte fmijsh n t gjitha
fshatrat me nje total prej 99 fmijsh, Qarku i Dibrs ka munges msuesish t kualifikuar
vecanrisht n fshatra dhe zona t izoluara, gj q ndikon direkt n cilsin e t msuarit dhe
arsimimit n kto zona. Sidoqoft, raporti i mesuesve n shkollat 9 vjecare sht nj msues pr
20 nxns.Nga opinioni i komunitetit 27.5% shprehen se jan shum t paknaqur ose t
paknaqur n lidhje me gjndjen e shkollave, ndrkoh q 72.5 % shprehen se jan t
mjaftueshm t knaqur me gjndjen e kopshteve dhe t shkollave.
14
#MesueseAurela
15
#MesueseAurela
Fushe-Bulqiza
Dushaj
Dragu
Kocaj
Nr. i Familjeve
106
94
55
45
16
#MesueseAurela
KAPITULLI I DYT
ANALIZA EKONOMIKE E KOMUNS
2.1 PUNSIMI
Burimet e konsiderueshme njerzore e natyrore t komuns mundsojn plotsisht nj
zhvillim t qendrueshm t komuns s Fush-Bulqizs. Komuna numron 2,132 banor (72.5 %
e popullsis) q jan aktive si forc pune. Gjithashtu sht nj numr i konsiderueshm
personash me arsim t lart (universitet) dhe arsim t rnesm q kan profesione t ndryshme
sikurse tregohet n figurn e mposhtme. Nj pjes e mir e banorve t arsimuar jan punsuar
n sektorin publik.
Afrsisht 140 banor, nga t cilat 42 gra jan punsuar n deg t tjera si transporti, shrbimet
tregtare, bare dhe restorante, shndetsia dhe shrbime t tjera duke prfshir bujqsin dhe
blegtorin. Duke qen se zhvillimi i ekonomis lokale t Fush-Bulqizs i jep prioritet disa
fushave t zhvillimit ekonomik, sht e justifikueshme q t kemi m shum deta
17
#MesueseAurela
2.2 Blegtoria
Ky sektor, sht nj nga sektort parsor(pas bujqsis)Ekonomik kryesor pr komunn dhe
numron 500 t punsuar.Blegtoria sht sektor trheqs dhe vazhdimisht n rritje pr komunn.
Kushtet natyrore t komuns favorizojn rritjen e deleve, dhive dhe gjedhve. Numri i krerve n
prgjithsi ka ardhur duke u rritur,ns i referohemi tabels q bn nj krahasim te vitit 2007 me
at t vitit 2005. Ky zhvillim mund t shpjegohet me disa faktor si: krkesa n rritje pr
produkte blegtorale, shtimi i siprfaqeve me foragjer (ekzistenca e tokave pr kullot, q zn
5500 ha n komun), shpenzime jo te mdha pr zhvillimin e gjs s gjall, si dhe prshtatja e
ferms s vogl pr t rritur gjn e gjall.
Megjithse prodhohet mish, pikat e prpunimit t mishit n komun mungojn dhe kushtet n
prgjithsi jan shum t kqija. Ka vetrn dy pika t vogla pr grumbullimin e qumshtit,kto
pika nuk i plotsojn nevojat e fermerve n komun, t cilt kan prmendur si proritet
ndrtimin e nj baxhoje t re dhe moderne n komun.
Nj nga problemet kryesore t zhvillimit t blegtoris mund t prmendim prmirsimin racor,
prmirsmin e strukturs s t ushqyerit, krijimi i kushteve t prshtatshme higjeno-sanitare, dhe
rritja e numrit t krerve n cdo ferm.
T dhna pr blegtorin
Grafiku 4.
18
#MesueseAurela
Megjithat problem paraqet mungesa e kullotave pr bagtin e cila po pengon dhe shtimin me
ritme m t shpejta t gjs s gjall. Megjithse prodhohet shum mish, pikat e prpunimit t
mishit n komun mungojn dhe kushtet n prgjithsi jan shum t kqija. Ka tre pika pr
grumbullimin dhe prpunimin e qumshtit, dhe momentalisht kjo pik i plotson nevojat e
fermerve n komun, megjithat n nj perspektiv t largt me shtimin e numrit t bagtive do
duhet t shtohen edhe baxho moderne, kshtu q komuniteti i Fushe-Bulqizes e ka prmendur
kt n panairet e ideve t zhvilluara n fshatra.
Nj nga problemet kryesore t zhvillimit t blegtoris mund t prmendim prmirsimin
racor, prmirsimin e strukturs s t ushqyerit, krijimi i kushteve t prshtatshme higjenosanitare, dhe rritja e numrit t krerve n do ferm. Tabela na jep nj ide m t qart pr
produktet dhe sasin e tyre q prodhohet n komun.
Prodhimtaria e Blegtoris n Fush-Bulqiz
Delet
Dhite
Mish
Qumesht Lesh
Mish
119061 1200000 21199
6430
(Tabela 5 ) Burimi: nga Komuna
Lopet
Qumesht Mish
111160
67932
Shpendet
Qumesht Mish
1500000 4413
Veze
500
19
#MesueseAurela
(Grafiku 4).
2.4 Turizmi
Komuna e Fush-Bulqizs ka burime natyrore t pasura e t shumllojshme. Ka disa zona t
mrekullueshme, zona banimi q paraqesin interes t madh kulturor dhe historik. Banort e
Fush-Bulqizs jan t ndrgjegjshm pr kto burime dhe po prpiqen ti shfrytzojn disa pr t
gjeneruar t ardhura.
N komun ndodhen dhe 3 restorante, si dhe disa kafene t vogla. Ka filluar t zhvillohet
turizmi familjar, sidomos muajt e vers, duke u konsideruar nga frekuentuesit, si nje vend me
klim t shklqyeshme.
2.5 Telemunikacioni
N komunn e Fush-Bulqizs sht shum i prhapur komunikimi me rrjetin e levizshm
telefonik prej kompanive AMC ,Eagle , Vodafone e Plus .
Megjithat banort kan nevoje pr prdorimin e telefonis fikse. N panairet e ideve t
organizuara n fshatra banort e Fush- Bulqizs prmendn nj vizion t komuns pr shrbim
postar dhe telefonik t zhvilluar. Prsa i prket shrbimit postar n komun ekziston vetm nj
post.Nuk mund t flasim pr Teknologjii Informuese pasi n Fush-Bulqiz nuk ka asnj linj
interneti apo kompjutera.
20
#MesueseAurela
3. VIZIONI
Fush-Bulqiza sht nj komun q nn qeverisjen e mir vendore ka nj bujqsi dhe blegtori
t zhvilluar, nje infrastruktur bashkkohore dhe rrjet shrbimesh cilsore duke krijuar nj
mjedis komod jetese pr komunitetin n saj t prdorimit efektiv t burimeve t veta njerzore
dhe natyrn e saj t bukur.
Objektivat:
Sigurimi i zhvillimit ekonomik lokal prmes zhvillimit t bujqsis, blektoris, turizmit lokal,
menaxhimit t mir t burimeve natyrore dhe biznesit.
Prmirsimi dhe ngritja e nj infastrukture t re dhe funksionale n t gjith territorin e
komuns .
Sigurimi i nj zhvillimi t knaqshm social, me kushte t mira pr arsimin, shndetsin,
kulturn, sportin etj.
Fuqizimi i qeverisjes s mire lokale
Fusha prioritare e zhvillimit
21
#MesueseAurela
Shtimi i siprfaqeve me pem frutore nprmjet mbjelljeve t reja si moll, kumbulla, qershi
t Ilojeve t vendit.
Studimi dhe organizimi i puns pr sigurimin n vend t materialit rnbjells t pemtaris dhe
bimve, arave me qllim q prodhimet t jen natyrale.
Mbshtetje pr fermert me kredi pr mekanizimin e punimeve n bujqsi n fshatrat FushBulqiz,Dushaj e Kocaj dhe Dragu.
Sistemimi i toks, mirmbajtja e kanaleve kulluese dhe vaditse n fushat e fshatit FushBulqiz.
Synimi Strategjik 1
Zhvillimi i blektoris synon rritjen e prodhimeve blegtorale nprmjet shtimit te krerve dhe
strukturs se bagtive me 25% n vitin 2014 dhe q mund t prballohen nga kapaciteti kullsor i
kullotave natyrore dhe i siprfaqes s toks bujqsore q kultivohet me foragjer, si dhe Pastrimi
dhe prmirsimi racor me tendenc ruajtjen e lIojit t vendit do t jet subjekt i vazhdueshrn i
kujdesit t specialistve te fushs.
22
#MesueseAurela
Masat
Synimi Strategjik 2
Krijimi i kushteve t prshtatshme pr bisnesin e vogl e t mesm q krkon t investoj n
Fush-Bulqiz n shfrytzimin e resurseve humane dhe natyrore t komuns brenda 2014 dhe q
do t rrisin t ardhurat dhe numrin e t punsuarve n komun.
23
#MesueseAurela
Masat :
Mbshtetja e bizneseve egzistuese t prpunimlt t gurit dhe drurit duke ju krijuar kushte
lehtsuese pr zhvillimin dh zgjerimin e tyre.
Objektivi i zhvillimit turistik do t jet prmirsimi i produktit turistik duke u mbshtetur mbi
strukturat turistike si dhe duke invenstuar pr prshtatje t ambjenteve pr nj zhvillim t
qndrueshm.
Nxitja e turizmit rural e agroturizmit, turizmit t gjuetis, aktivitete promocionale nprmjet
reklamave, panaireve, informimit t t rinjve si dhe do i kushtohet rndsi prgatitjes s guids
turistike pr komunn Fush-Bulqiz.
Projekte q priten t realizohen n komun
#MesueseAurela
Infrakstrutura
Tedencat
Prmirsimi i infrastrukturs dhe bashk me shrbimet publike jan realizuar kryesisht n
drejtim t zgjerimit dhe mirmbajtjes s rrjetit rrugor, shtimit dhe mirmbajtjes s sistemeve t
ujit t pijshm dhe kanalizimit t ujrave t zeza, t cilat sigurojn edhe shrbimet publike baz
me ndikim t madh n zhvillimin ekonomik dhe rritjen e mirqenies.
Esht prmirsuar gjithashtu rrjeti i kanalizimeve pr uitje nprmjet rehabilitimit dhe
mirmbajtjes s kanaleve vaditse dhe atyre kulluese ekzistuese.
Me fokus mbrojtjen e mjedisit i sht kushtuar rndsi e vecant mbrojtjes s pyjeve si dhe
mbrojtjes s toks nga erozioni. N t njejtn koh sht prgatitur nj plan rregullues pr
komunn i cili ka orjentuar zhvillimin e infrastrukturs dhe lehtsuar rishikimin n koh te Planit
Lokal T Zhvillimit. Prioritet i sht dhn dhe prmirsimit t shrbirneve t tjera publike sic
jan telekomunikacioni, shrbimi i pastrimit, forcimi i sinjalit televiziv etj.
Objektivat Strategjike
#MesueseAurela
Mbrojtja e mjedisit.
Shtimi i masave pr mbrotjen e pyjeve dhe kullotave nga prerjet e paligjshme dhe zjarret
26
#MesueseAurela
Rritja e invetimeve pr objektet arsimore, godina, mjete, laborator, terrene sportive etj
Rregullimi i biblioteks
27
#MesueseAurela
Trajnimi i stafit profesional nga Kryqi i Kuq dhe programet e tjera shndetsore
Pronovimi i vlerave kulturore fetare dhe tradicionale t trevs
a. Synimi Strategjik 3
Krijimi i kushteve dhe aktiviteteve q promovojn vlerat historike, kulturore, folkloristike dhe
tradicionale t trevs dhe tradits s zons.
28
#MesueseAurela
periodike
hapura
me
Raporte me cilsi
Ngritja e nj kndi informativ
Hapja e nj webpage pr komunn
29
#MesueseAurela
#MesueseAurela
LITERATUR
1. Anketimi direkt me fermert
2. T dhnat e mbledhura nga komuna dhe specialist t bujesis
3. Nj ndihm shum e madhe nga ekonomisti i komuns n lidhje me t dhnat statistikore.
31