Bijlage I: KIJKWIJZER MUSEUM (Beantwoord de volgende vragen zo

volledig mogelijk!)
Kunstwerk 1:
Titel:

Maker:

lydos

Jaartal:

350 tot 540 voor christus

Materiaal/tech
niek:

keramik

Kunststroming :
Uit welk
museum:

Kunstwerk 2:
1

Neues museum

Titel:

Maker:

Jaartal:

3000 voor christus

Materiaal/tech
niek:

Steen

Kunststroming :
Uit welk
museum:

Neues museum

Een kunstwerk waarin de voorstelling herkenbaar is noemen we figuratief.

Het is logisch dat in dat geval de voorstelling ons op weg helpt naar de
betekenis van het werk. In een abstract werk bedenkt de kunstenaar
eigen vormen en eigen kleuren.
1. Wat zie je: is het werk figuratief of abstract?
K1
:
2

Figuratief:
beschrijf de
voorstelling

Geabstraheerd:
beschrijf de
voorstelling en

Abstract: beschrijf
wat je ziet

K2
:

Figuratief:
beschrijf de
voorstelling

wijze van
abstractie
Geabstraheerd:
beschrijf de
voorstelling en
wijze van
abstractie

Abstract: beschrijf
wat je ziet

Kunstwerk 1 (K1): waarom/omdat : er zit geen achterliggende gedachte bij, wat je

ziet is wat het betekend. Het is een fuctioneel voorwerp. Het schetst een beeld
van de realiteit. Het is een pot met een afbeelding die een situatie uit het
verleden schetst.
Kunstwerk 2 (K2): waarom/omdat : geen achterliggende gedachte. Het beeld een
kat uit en dat is het ook.

In het schema staan zes beeldaspecten die een rol kunnen spelen in de
vormgeving van het kunstwerk. Kies uit deze zes een of meer aspecten
die in dit werk opvallen.
2. Wat zie je: welke beeldaspecten vallen op? (Kies n of meer opties)
K1
:

Kleurgebruik

Compositie
(=
ordening)
K2
Kleurgebruik
:

Compositie
(=
ordening)

(Suggestie van)
ruimte en/of
plasticiteit
(Suggestie van)
beweging

Verwerking licht

Afmeting en/of
kader

(Suggestie van)
ruimte en/of
plasticiteit
(Suggestie van)
beweging

Verwerking licht

Afmeting en/of
kader

Kunstwerk 1: waarom/omdat :

het zijn hele donkere warme aardse kleuren.

Realistisch beeld van een kat ook de
afmetingen kloppen helemaal.
Kunstwerk 2: waarom/omdat :

Vaak helpt het stil te staan bij zaken die het eerst opvallen. Hoe heeft de
kunstenaar dat bereikt en waarom wil hij dat onderdeel van zijn werk
accentueren? Bij patroonachtige schilderijen, waar naar geen enkele plek
aandacht wordt getrokken, spreek je van een 'overallcompositie' (= alles
omvattend).
3

3. Wat zie je: wordt je aandacht getrokken naar een bepaald punt?
K1
:

Aandacht richt
zich op n
punt: hoe

Aandacht wordt
niet naar een
bepaald punt
getrokken

Er is sprake van
een alles
omvattende
compositie

Aandacht wordt
niet naar een
bepaald punt
getrokken

Er is sprake van
een alles
omvattende
compositie

en
K2
:

waardoor?
Aandacht richt
zich op n
punt: hoe

en
waardoor?

De aandacht gaat natuurlijk naar de

afbeeldingen op het kunstwerk, die een situatie uit het verleden
schetst
Kunstwerk 1: waarom/omdat :

Er is niet een bepaald beter uitgewerkt

punt. Het is gewoon een kat
Kunstwerk 2: waarom/omdat :

Vaak speelt de ruimte waarin het werk te zien of gexposeerd is een rol in
de betekenis van het kunstwerk. Dit geldt zeker voor kunstwerken die
voor een bepaalde ruimte (al dan niet in opdracht) gemaakt zijn. De wijze
van exposeren en de combinatie van kunstwerken die daardoor ontstaat,
benvloedt ook de betekenis. Een sokkel of een lijst stimuleert de
concentratie op het kunstwerk, gesoleerd van zijn omgeving.
4. Wat zie je: is de ruimte of omgeving waarin het werk is te zien van
belang?
K1
Werk
:
verbonden
met
omgeving:
omschrijf
relatie
werk/omgeving
K2
Werk
:
verbonden
met
omgeving:
omschrijf
relatie
werk/omgeving
4

(Reproductie)
niet
te beoordelen

Omgeving speelt
geen rol

(Reproductie)
niet
te beoordelen

Omgeving speelt
geen rol

Een grote lichte witte kamer. Hiet zou

elk kunstwerk kunnen staan de kamer geeft geen bepaalde
sfeer af.
Kunstwerk 1: waarom/omdat :

Kunstwerk 2: waarom/omdat :

Donker sfeervolle gang vol met

egyptiche kunstwerken.
Elk
materiaal
heeft
specifieke
eigenschappen.
Bij
expressief
materiaalgebruik blijven die eigenschappen zichtbaar, evenals sporen van
de manier waarop de kunstenaar heeft gewerkt. Een dergelijke werkwijze
speelt een rol in de uiteindelijke betekenis van het kunstwerk. Een
kunstenaar kan ook nastreven om de materiaaleigenschappen en het
'handschrift' onzichtbaar te maken. Het kunstwerk krijgt dan een minder
persoonlijk, objectiever karakter. Noem in het verslag het gebruikte
materiaal.
5. Werkwijze: hoe heeft de kunstenaar zijn technieken en materialen
gebruikt?
K1
:

Op een

ongebruikelijke
manier:
beschrijf
het
uitzonderlijke
karakter
K2
Op een
:
ongebruikelijke
manier:
beschrijf
het
uitzonderlijke
karakter

Expressief

Materiaalgebruik
zonder persoonlijke
expressie

Materiaalgebruik
zonder persoonlijke
expressie

materiaalgebruik:
omschrijf de
werkwijze

Expressief
materiaalgebruik:
omschrijf de
werkwijze

Kunstwerk 1: waarom/omdat : De kunstenaar laat het materiaal (met

eigenschappen) duidelijk zien en heeft het ook in dezelfde aardse tinten
geschilderd
Kunstwerk 2: waarom/omdat :

Het is van steen en er is niks

persoonlijks aan.
Goed kijken en tekenen wat je ziet heet 'tekenen naar de waarneming'.
Tot in de negentiende eeuw werd tekenen naar de waarneming gezien als
5

voorstudie voor het echte grote werk.

De impressionisten maken
het kijken tot het enige onderwerp. In deze eeuw is er vaak geen verband
meer tussen wat de kunstenaar gezien heeft en wat het kunstwerk ons
laat zien.

6. Werkwijze: welke rol speelt de waarneming van werkelijkheid bij de

kunstenaar?
K1
:

Waarneming
staat
centraal:
omschrijf de
zienswijze

K2
:

Waarneming
staat
centraal:
omschrijf de
zienswijze

Naast
waarneming
ook fantasie: wat
is
niet gezien, maar
bedacht?
Naast
waarneming
ook fantasie: wat
is
niet gezien, maar
bedacht?

Alleen maar
fantasie of abstract

Alleen maar
fantasie of abstract

De afbeelding die erop is geschilderd is

een realistisch beeld van het leven van vroeger. Het schetst een
bepaalde situatie.
Kunstwerk 1: waarom/omdat :

Kunstwerk 2: waarom/omdat :

Het is letterlijk een kat

De titel helpt ons vaak op weg naar de betekenis van een kunstwerk. De
titel kan verwijzen naar de voorstelling of het verhaal achter de
voorstelling. Een titel kan het werk verklaren, maar kan ook vragen
oproepen. De surrealisten gebruiken bewust vreemde titels om onze
fantasie te prikkelen. Met een titel als 'compositie' bereikt de kunstenaar
juist het tegendeel.
7. Inhoud: levert de titel een aanwijzing op voor de interpretatie van het
werk?
K1
:

Zonder titel
(of
onbekend)
K2
Zonder titel
:
(of
onbekend)
6

Titel verklaart
werk

Titel verklaart
werk

Titel voegt iets toe:

wat voegt de titel
toe?
Titel voegt iets toe:
wat voegt de titel
toe?

Kunstwerk 1: waarom/omdat :

...................................................................
.....................................................................................................
.................................................................................................. Ku
nstwerk 2: waarom/omdat :

.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.................................................................................
Eeuwenlang hebben kunstenaars verhalen verbeeld uit de Bijbel,
mythologie, historie of literatuur. Soms wordt daarbij gebruik gemaakt van
meer of minder bekende symboliek. Om de betekenis van zo'n werk te
achterhalen moet je iets weten van het verhaal of van de symbolen. In de
kunst vanaf ca. 1850 spelen de eigen opvattingen van de kunstenaar op
het verhaal een grotere rol dan een getrouwe weergave (= illustratie) van
het verhaal.
8. Inhoud: verwijst het werk naar bekende verhalen (bijbel, mythologie,
etc.)?
K1
:

(Getrouwe)
illustratie

(Eigen) opvatting
van
verhaal: welke
opvatting,
welk verhaal?

Inhoud staat los

van bekende
verhalen, vertelt
eigen verhaal

(Eigen) opvatting
van
verhaal: welke
opvatting,
welk verhaal?

Inhoud staat los

van bekende
verhalen, vertelt
eigen verhaal

van
verhaal:
welk
(soort)
verhaal?
K2
(Getrouwe)
:
Illustratie
van
verhaal:
welk
(soort)
verhaal?
Kunstwerk 1: waarom/omdat :

...................................................................
.....................................................................................................
.................................................................................................. Ku
nstwerk 2: waarom/omdat :

.....................................................................................................
7

.....................................................................................................
.....................................................................................................
.................................................................................
- Werk bedoeld als illustratie: belangrijkste doel is een verhaal of
gebeurtenis goed weer te geven. De stellingname van de kunstenaar is
ondergeschikt.
- Werk bedoeld als
provocatie: niet zelden is het doel van moderne kunst het publiek flink
wakker te schudden en discussie uit te lokken.
- Werk bedoeld als decoratie: kunst om van te genieten, om mooi te
vinden zonder verdere bijbedoelingen.
- Werk roept op tot (eigen) opvattingen: het kunstwerk roept veel vragen
op. Het publiek moet actief meedenken en een eigen betekenis geven aan
het werk.
- De overige
categorien spreken voor zich.

9. Betekenis: wat is de betekenis van het werk? (Kies n of meer

opties)
K
1:

Zichtbare
werkelijkheid is
onderwerp
Werk bedoeld als
provocatie

Werk roept op tot

(eigen)
opvattingen
K
Zichtbare
2:
werkelijkheid is
onderwerp

Maatschappelij
ke
werkelijkheid is
onderwerp
Werk bedoeld
als decoratie

(Privleven)
kunstenaar is
onderwerp

Werk bedoeld
als illustratie

Werk roept op tot

concentratie en/of
meditatie
Werk roept emotie
op

Maatschappelij
ke
werkelijkheid is
onderwerp
Werk bedoeld
als decoratie

(Privleven)
kunstenaar is
onderwerp

Werk bedoeld
als illustratie

Werk roept op tot

concentratie en/of
meditatie
Werk roept emotie
op

Werk bedoeld als

provocatie

Werk roept op tot

(eigen)
opvattingen

Kunstwerk 1: waarom/omdat :
8

Het beeld een situatie uit die vroeger heeft plaatsgevonden.

Kunstwerk 2: waarom/omdat : het is bedoeld als decoratie.

10. Geef je eigen mening over kunstwerk 1 en licht dit toe in

ongeveer 20 woorden:

Ik vind het wel een interresant kunstwerk omdat het informatie

geeft over het verleden en omdat je het vakmanschap van
vroeger ziet.

11. Geef je eigen mening over kunstwerk 2 en licht dit toe in

ongeveer 20 woorden:
Ik vind kunstwerk 2 niet echt mooi of bijzonder alleen het feit dat
het zo oud is maakt het museumwaardig naar mijn mening.
12. Beschrijf het verschil tussen de 2 kunstwerken in ongeveer 30
woorden:

Het ene kunstwerk heeft vooral een functionele functie en de

andere is een kunstobject. Kunstwerk 1 schetst ook een
maatschappelijk beeld. Kunstwerk 2 heeft niet echt meerdere
lagen.

10