Professional Documents
Culture Documents
Ang El Fili
Ang El Fili
FILIBUSTERIS
MO
ni JOSE RIZAL
III OTM
SA KUBYERTA
I. MGA TAUHAN
Doa Victorina Don Custodio
Padre Irene
pagtatatag ng
Simoun
na
kanyang mga
Paulita Gomez Don Tiburcio
Ben Zayb
Padre Camorra
Padre Salvi
bayan
Padre Sibyla
KABANATA
SA ILALIM NG KUBYERTA
I. MGA TAUHAN
Basilio
Huli.
Isagani
pamangkin
Kapitan Basilio
Kapitan Tiago
ang
Padre Sibyla
Padre Irene
pagtatatag ng
Kapitan Heneral
lumakad
ekskomunyon si Ibarra /
Macaraig
ngunit biglang
Paulita Gomez Doa Victorina Simoun
KABANATA
na
kanyang mga
Padre Camorra Padre Florentino
mabait
makatang
kasintahan
ni
Paulita,
ni Padre Florentino.
isa sa kapitan sa bayan ng San Diego.
mangangalakal na tiga-Binondo; ama-amahan
ni Maria Clara.
isang paring Dominikano.
ang kaanib ng mga kabataan sa
Akademya ng Wikang Kastila.
pinakamakapangyarihan
sa
Pilipinas;
na
maalisan
ng
pagkaSimoun.
ang mayamang mag-aaral na masigasig na
nakikipaglaban para sa pagtatatag ng
Akademya ng Wikang Kastila
nawala sa oras ng kagipitan.
kasintahan ni Isagani ngunit nagpakasal kay
Juanito Pelaez.
ang mapagpanggap na isang Europea ngunit
isa namang Pilipina; tiyahin ni Paulita.
ang mayamang mag-aalahas, na nakasalaming
may kulay, na tagapayo ng Kapitan Heneral
ngunit siya ay si Juan Crisostomo Ibarra
nagbalik upang maghiganti sa
kaaway.
ang mukhang artilyerong pari.
siya ang amain ni isagani, marangal at
na paring Pilipino.
MGA ALAMAT
KABANATA
I. MGA TAUHAN
Padre Florentino
mabait
Padre Sibyla
Padre Irene
pagtatatag ng
Padre Camorra Padre Salvi
Simoun
na
kanyang mga
Don Custodio Ben Zayb
Doa Victorina Kapitan Basilio -
KABESANG TALES
I. MGA TAUHAN
Tata Selo
KABANATA
Kabesang Tales
inaangkin
Tano
Hermana Bali
Huli
Basilio
kay
Huli.
II. MGA TAGPUAN
Sa Baryo ng Sagpang (Bayan ng Tiani)
III. BUOD
Si Kabesang Tales at ang kanyang ama ay nagkaingin sa isnag
kagubatan sa pag-aakala nilang walang nagmamay-ari nito. Sa pagkakaingin,
nagkasakit ng malaria ang buong pamilya na ikinamatay ng kanyang asawa
at panganay na anak.
Inangkin ng isang korporasyon ng mga pari ang kanilang lupain nang
ito ay umaani nang husto at sila ay umuunlad.
Sa
simula
ay
nagpapasensiya si Kabesang Tales hanggang sa hindi na siya nakatagl ay
lumaban ito sa husgado. Ang kanyang anak na si Tano ay ginawang
guwardiya sibil. Natalo siya sa usapin ngunit patuloy na lumalaban hanggang
sa kanyang makakaya at dukutin siya ng tulisan. Ipingabili lahat ni Huli ang
kanyang mga alahas maliban sa laket na bigay sa kanya ni Basilio.
Namasukan si Huli upang makakuha ng salaping pantubos kay Kabesang
Tales. Napipi si Tata Selo dahil sa hindi niya nakayanan ang mabigat na
problema ng kanyang pamilya.
IV. KAHALAGAHAN SA KASALUKUYAN
Ang bawat tao ay dumadaan sa pagsubokng buhay, at sa kabila nito
ang pinakamahirap na gawin ay ang pagiging matatag. Kailanman ay hindi
nagbigay ang Dioys ng suliranin na alam niyang hindi natin ito kakayanin.
Ang tanging paraan upang malagpasan ang ganitong dagok ng buhay ay ang
pagharap sa mga ito. Dahil kung ito ay tatakasan mo lamang, ito ay
magdudulot na hindi hindi kanais-nais o humantong sa paglala lalo ng
problema. Tandaan natin na sa pagharap ng problema at sa pagsisikap na
malutas ito hindi magtatagal ito ay malalagpasan mo rin.
ISANG KUTSERO
I. MGA TAUHAN
Basilio
Huli.
Sinong
Civil.
Hermana Tersero
Kapitan Basilio Sinang
Alperes
Simoun
na
kanyang mga
Kapitan Tiago
SI BASILIO
KABANATA
I. MGA TAUHAN
Basilio
Dominiko
Kapitan Tiago
Huli.
SI SIMOUN
KABANATA
I. MGA TAUHAN
Basilio
Huli.
Simoun
na
kanyang mga
MALIGAYANG PASKO
KABANATA
I. MGA TAUHAN
Huli
Tata Selo -
MGA PILATO
I. MGA TAUHAN
Tata Selo
Padre Clemente
KABANATA
Kabesang Tales
KAYAMANAN
KARALITAANKABANATA
I. Tauhan
Kabesang Tales
AT
inaangkin
Simoun
ang mayamang mag-aalahas, na
nakasalaming
may kulay, na tagapayo ng Kapitan
Heneral
ngunit siya ay si Juan Crisostomo
Ibarra na
nagbalik upang maghiganti
sa kanyang mga
kaaway.
Kapitan Basilio isa sa kapitan sa bayan ng San Diego.
Sinang
anak ni kapitan Basilio
Hermana Penchang ang mayaman at madasaling babae na
pinaglilingkuran ni Huli.
Kapitana Tika asawa ni Kapitan Basilio, ina ni Sinang.
Quiroga
isang mangangalakal na Intsik na nais
magkaroon ng konsulado sa Pilipinas.
Tata Selo
ang ama ni Kabesang Tales at lolo ni Huli
ng mga prayle.
Isagani
ang
makatang
kasintahan
ni
Paulita,
pamangkin
ni Padre Florentino.
II.Tagpuan
Sa bahay ni Kabesang Tales
III.Buod
Nagtungo at nakituloy si Simoun sa bahay ni Kabesang Tales upang
magtinda ng kanyang mga alahas. Dumating ang mag-anak ni Kabesang
tales at ang mag-anak ni Kapitan Basilio kasama si Hermana Penchang
upang mamili ng mga alahas ni Simoun. Ipinakita ni Simoun ang kanyang
rebolber kay Kabesang Tales at binibili niya ang laket ni Huli sa halagang
P500.00. Ipinagpalit ni Kabesang Tales amg laket ni Huli sa rebolber ni
Simoun.
Natagapuang patay ang paring tangapangasiwa at ang asawang lalaki
ng may pasak na lupa ang bibig at sa tabi ay may nakasulat na dugo na
TALES. Kasabay nito ang pagkawala ng rebolber ni Simoun at kapalit na laket
na binibili nito.
IV.Kahalagahan
Sadyang nakakalungkot isipin na madami ang nagsasamantala sa
kahinaan ng isang tao. At meron din namang sadyang nag papaapi na hindi
man lamang naaawa sa kanilang sarili. Mas maganda siguro na tulungan
silang paunlarin ang kabuhayan nila. May kasabihan tayo na Sa halip na
bigyan natin sila ng isda ay turuan natin sila mangisda. Ang panlalamang sa
isang tao ay walang idinudulot na maganda lalo na kung ito ay pansariling
interes. At kung minsan kung tayo ay nakakaangat talagang hindi maiiwasan
na mas manlamang sa iba sa kabila ng tinatamasang kaginhawaan na
kailanman ay di magtatagumpay
SA LOS BAOS
I. Tauhan
Kapitan Heneral
lumakad
ekskomunyon si Ibarra /
Padre Irene
pagtatatag ng
KABANATA
pinakamakapangyarihan
sa
Pilipinas;
na
maalisan
ng
pagkaSimoun.
ang kaanib ng mga kabataan sa
Akademya ng Wikang Kastila.
Padre Sibyla
Padre Camorra Don Custodio Padre Fernandez
ng
at
Simoun
na
kanyang mga
Ben Zayb
II.Tagpuan
Sa Busubuso
Sa Los Baos
Sa Sala ng Kapitan Heneral
Sa Balkon ng Bahay
Sa Silid Bilyaran
III.Buod
Nagpunta sa Busubuso ang Kapitan Heneral kasama ang mga prayle,
kawal, kawani, Don Csutosio, Ben Zayb at Simoun upang mangaso.
Noong ding araw na iyon ng Disyembreang kapitan ay matatagpuang
naglalaro ng baraha. Sa pagitan ng kanyang paglalaro ay tinapos niya ang
mga panukalang dapat pagpasiyahan tulad ng pagpapalaya kay Tandang
Selo, maayos na paaralan, mahinang kalibre ng baril, Akademiya ng Wikang
Kastila at iba pa. Pumayag si Simoun na makipaglaro ng braha ngunit ang
kapalit ng pantayang brilyante ay ang pangakong tatanggihan ang
kahirapan, pagkamababang -loob at pagkamasunurin at ang kapitan naman
ay isasagaw ang paguutos na pagpapakulong, pagpapatapon at ang
pagpapapatay sa loob ng limang buwan.
Sa mga panukala, ang pagpapalaya kay Tata Selo at ang kalibre ng
baril lamang ang inaprubahan, ang Akademiya ng Wikang Kastila at ang
kahilingang maayos na paaralan ay pag-aaralan pa ng Kapitan Heneral. Ang
mungkahing gawing paaralan ang sabungan ay tinutulan dahil ito ay
nagbabayad ng malaking buwis sa pamahalaan.
IV.Kahalagahan
Sa isang bayan o bansa, mabuting pamumuno ang ating ninanais.
Tapat sa tungkulin, walang kinikilingan at gagampanan nito nang buong
husay. Ngunit, sa kasalukuyang panahon ay mahirap hanapin ang ganitong
uri ng pamumuno. Gayun pa man sa kabanatang ito ipinakita ng Kapitan
Heneral ang taong may dignidad sa lahat ng dako ay iganagalang. Dahil sa
kanya maganda ang pamamalakad niya sa kanyang bayan. Tandaan na sa
namumuno ang ikinabubuti ng bayang kanyang pinapatakbo.
PLACIDO PENITENTE
I. MGA TAUHAN
Placido Penitente
magJuanito Pelaez may
Isagani
pamangkin
Paulita Gomez Doa Victorina Tadeo
KABANATA
Letran.
Juanito Pelaez may
Placido Penitente
mag-
III. BUOD
Pakutyang tinawag ni Padre Millon ang estudyanteng mataba upang
sagutin ang kanyang katanungang may kinalaman sa leksyong salamin.
Tinulungan ni Juanito ang kamag-aral at binulungan nya ito. Dahil sa kanyang
pagmamarunong tinwag ito ng kanilang propesor at ngatanong ng isang
nakakalitong katanungan. Hinila ni Juanito Pelaez ang damit ni Palcido upang
tulungan itong sumagot kay Padre Millon. Tinapakan ni Juanito Pelaez ang
paa ni Placido nang hindi ito tulungan sa pagsagot sa nakakalitong tanong
kaya ito ay napasigaw ng malakas. Narinig ng propesor binata. Labis na
panlalait ang narinig ni Placid okay Padre Millon nang hindi ito nakasagot sa
kanyang mga katanungan. Lalong lumala ang sitwasyon nang lumabis ang
bilang ng pagliban sa kanyang ginawa. Padabog na umalis si Placido dahil sa
panlalait na kanyang narinig.
IV. KAHALAGAHAN SA KASALUKUYAN
Ang paggalang o ang pagrespeto ay isa sa pinakamahalagang
kaugalian ng isang Pilipino. Kaya nga sa ating kaugalian na ito tayo ay
nagsasabi ng po at opo na isang simbolo sa paggalang sa mga
nakatatanda. Ngunit ang paggalang ay hindi lamang sa mga matatanda,
bagkus sa lahat ng tao, bata man o hindi ay kailangan ng respeto. Ang
pagrespeto ay umaani din ng respeto. Kung ikaw ay gumagalang, ikaw din ay
gagalangin. Kaya nga may respeto upang wala tayong masaktan na
damdamin.
SA BAHAY NG MGA
ESTUDYANTE
I. MGA TAUHAN
Macaraig
ngunit biglang
Sandoval
Pecson
pinagsasangayunan ng
Juanito Pelaez may
Don Custodio
KABANATA
SI GINOONG PASTA
I. MGA TAUHAN
Ginoong Pasta ng mga
Isagani
pamangkin
KABANATA
Ginoong Gonzales
pahayagan.
Don Timoteo Pelaez
ni
Simoun
na
kanyang mga
Ben Zayb
Padre Camorra Padre Irene
pagtatatag ng
Padre Salvi
bayan
Mr. Leeds
KABANATA
KABANATA
III. BUOD
Sa perya ng Quiapo ay libang na liabang si Padre Camorra sa pagtingin
sa magagandang dalagang nakakasalubong. Napalundag si Ben Zayb nang
siya ay kurutin ni Padre Camorra nang mapalapit sa kanila si Paulita Gomez
na kasama si Doa Victorina at si Isagani.
ANG KADAYAAN
I. MGA TAUHAN
KABANATA
Mr. Leeds
Ben Zayb
Padre Salvi
bayan
Don Custodio
Padre Camorra
Imuthis
Sa Loob ng Tanghalan
III. BUOD
Magiliw nna sinalubong ni Mr. Leeds ang pangkat ni Padre Camorra,
Ben Zayb, Padre Slavi, at ang ilang napasamang babae. Pinayagan ni Mr.
Leeds si Ben Zayb na tingnan ang mesang natatakpan ng itim na tela kung
may nakatagong salamin. Inilahad ni Mr. Leeds na nakuha niya ang kahong
may lamang abo at piraso ng papel sa piramide ni Khufu. Sa salitang
Deremof na binigaks ni Mr. Leeds ay nabuhay ang pugot na ulo na buhat sa
abo. Nagsalaysay ang espingheng si Imuthis kung paano siya nakaranas ng
mga kasawian sa kamay ng mga saserdoteng taga-Ehipto hanggang sa siya
ay mapatay sa ilog ng Moeris. Takot na takot si Padre Salvi dahil sa kanya
nakatingin si Imithus habang ito ay nagsasalaysay hanngang tuluan na
siyang hinimatay. Pinag-utos ng Gobernador Eklesyastiko na ipatigil ang
palabas ngunit kinabukasan si Mr. Leeds ay nagpunta na ng Hong-Kong.
ANG MITSA
I. MGA TAUHAN
Placido Penitente
magPadre Sibyla
Don Custodio Kabesang AndangSimoun
na
kanyang mga
Paulita Gomez Doa Victorina Juanito Pelaez may
II. MGA TAGPUAN
Sa
Sa
Sa
Sa
Sa
Sa
Sa
Sa
KABANATA
Tulay ng Espaa
Bahay ni Placido Penitente
Perya
Daungan ng Bapor
San Fernando
Kalye Iris
Arabal ng Trozo
Bahay ni Simoun
III. BUOD
ANG NAGPAPALAGAY
I. MGA TAUHAN
Padre Irene
pagtatatag ng
Don Custodio Ben Zayb
Ginoong Pasta ng mga
Pepay
KABANATA
ang
IBAT-IBANG ANYO
NG MAYNILA
I. MGA TAUHAN
Camaroncocido -
KABANATA
anyo.
Tiyo Kiko
Ben Zayb
Simoun
na
kanyang mga
Tadeo
Paulita Gomez Doa Victorina Juanito Pelaez may
Padre Irene
pagtatatag ng
Don Custodio
Macaraig
ngunit biglang
Pecson
pinagsasangayunan ng
Sandoval
Isagani
pamangkin
III. BUOD
Natuloy ang pagpapalabas ng Les Cloches de Corneville.
May isang sundalong lumapit sa isang pulutong ng mga estudyante at
pagkaraan ay lumapit sa isang karwahe at kinausap si Simoun na saky nito.
Narinig ni Camaroncocido kay Simoun ang Tandaan, ang hudyat ay isang
putok!
Sa kabila ng pagtutol sa pagpapalabas ng operating Pranses, dumating
sin Padre Irene, Don Custodio, Ben Zayb at ilang mga estudyanteng
pinangungunahan ni MacaraigSa Teatro de Variedades.
IV. KAHALAGAHAN SA KASALUKUYAN
Sa patuloy na pag-ikot ng mundo, tayo ay patuloy sa
pakikipagsapalaran sa buhay. Nakakatuwa din naman isipin na may mga
bago tayong nakikilala. Hindi man magsalita ang isang tao siya ay medaling
makikilala sa kanyang kilos. May mga taong maganda ang panlabas na anyo
ngunit bulok ang kalooban at meron din naman na pangit ngunit
napakabusilak ng kalooban. Nagpapakita lamang ito na walang taong
perpekto. Gayunpaman, siguro ay ganun talaga basta ating pagkatandaan
na tayo ay kumilos ng naayon sa mata ng Diyos.
ANG PALABAS
I. MGA TAUHAN
Kapitan Heneral
lumakad
ekskomunyon si Ibarra /
Pepay
Macaraig
ngunit biglang
Don Custodio
Sandoval
Pecson
pinagsasangayunan ng
Isagani
pamangkin
Paulita Gomez Juanito Pelaez may
Gertrude
sulyap.
Doa Victorina Tadeo
Serpdette
Padre Irene
pagtatatag ng
Padre Salvi
bayan
Ben Zayb
II. MGA TAGPUAN
KABANATA
pinakamakapangyarihan sa Pilipinas;
na maalisan ng pagkaSimoun.
ang mananayaw na sinasabing matalik na
kaibigan daw ni Don Custodio.
ang mayamang mag-aaral na masigasig na
nakikipaglaban para sa pagtatatag ng
Akademya ng Wikang Kastila
nawala sa oras ng kagipitan.
ang kilala sa tawag na Buena Tinta.
ang kawaning Kastila na sang-ayon o panig sa
ipinaglalaban ng mga mag-aaral.
isang matabang estudyante, at madalas
tumanggi
sa
lahat
na
lahat.
ang
makatang
kasintahan
ni
Paulita,
ni Padre Florentino.
kasintahan ni Isagani ngunit nagpakasal kay
Juanito Pelaez.
ang mag-aaral na kinagigiliwan ng mga
propesor; nabibilang sa kilalang angkang
dugong Kastila
isang magandang artista na nabibigay kay
Kapitan Heneral ng mga makahulugang
ang mapagpanggap na isang Europea ngunit
isa namang Pilipina; tiyahin ni Paulita.
kamag-aral ni Macaraig.
isang mang-aawit
ang kaanib ng mga kabataan sa
Akademya ng Wikang Kastila.
ang paring Franciscanong dating kura ng
ng San Diego.
ang mamamahayag sa pahayagan.
ISANG BANGKAY
I. MGA TAUHAN
Simoun
na
kanyang mga
Macaraig
ngunit biglang
Camaroncocido -
KABANATA
anyo.
Basilio
Huli
Kapitan Tiago
Huli.
KABANATA
ang
makatang
kasintahan
ni
Paulita,
ni Padre Florentino.
kasintahan ni Isagani ngunit nagpakasal kay
Juanito Pelaez.
ang mamamahayag sa pahayagan.
ang mapagpanggap na isang Europea ngunit
isa namang Pilipina; tiyahin ni Paulita.
ang mag-aaral na kinagigiliwan ng mga
propesor; nabibilang sa kilalang angkang
dugong Kastila
KABANATA