Professional Documents
Culture Documents
ANEROKSIA
ANEROKSIA
Anoreksia nervore
sht nj rregullim i t ushqyerit, q konsiston n rnie n pesh, frik nga shtimi n
pesh, dshir e madhe p t qndruar e dobt apo kufizim t ngrnit. Ky problem vihet
re m dendur tek grat e reja dhe vajzat adoleshente se sa te meshkujt. Njerzit
anoreksike e shohim veten gjithmone mbipesh dhe pse shpesh here ato jane
nenpeshe. Ato e peshojn veten shum shpesh, han shum pak, bjn shum
ushtrime ose e detyrojn veten q pas t ngrenit t vjellin ushqimin. Dmet q mund t
shkaktohet jan, ostoperoza, infertiliteti dhe prve t tjerave dhe demtime n zemr.
Femrave shpesh her ju ndalon cikli mestrual pr kt arsye, q vjen nga reduktimi i
sekretimit t faktoreve t lirimit t gonadotropinave(si dhe reduktimi i sekretimit t
hormoneve LH e FSH). Dm t tjera me t zakonshme, t lidhura me reduktimin e
lirimit t hormoneve t tiroides jane edhe intolerimi ndaj t fohtit, bradikardi(zvoglim i
numrit t rrahjeve t zemrs) dhe modifikim te lekures, lkura duket e that dhe fillon t
rripet, merr nj ngjyr n t verdhe pr shkak t rritje s sasis s karotenit n gjak.
Densiteti i kockave dobsohet sepse bie niveli i estogjeneve, q stimulon
osteoporozen(dobsim i kockave dhe si rrjedhim frakturohen me shpejt) q verifikohet
me shum pas menopauzs. [Cito burimet] Mund t ken anemi, linfopeni(zvogelim i numrit
te linfociteve) dhe ipoalbuminemi. Nj ndr komplikimet m t rendesishme te
anoreksise nervoze sht edhe rritja e rrezikut te aritmive t zemrs(rregullim e i
numrit t rrahjeve t zemrs) q mund t shkaktojn vdekje t
parakohshme. [Cito burimet] Shkaqet e anoreksis nuk jan zbuluar trsisht, megjithat ka
t ngjar q ato t jen sociale, psikologjike e fiziologjike.
Shkaqet nuk dihen me siguri. Tek binjakt identik mendohet t jet nj problem gjentik,
duke qen se ato preken me shpesh se binjakt jo-identik. Gjithashtu faktort kulturor
2
Ushqimi i kufizuar
Mendimet posesive
Perfeksionimi
Sjelljet rituale
Ushtrimet kompluzive
Izolimi social
Lodhje kronike
Shkaktaret
Biologjike
Genjetik
Komplikime obstetrike
rregullime t neuroendocrins
Infekrionet
Psikologjike
Teorit e hershme e kauzs s anoreksi duke e lidhur at me abuzim seksual n
fmijri ose familjet jofunksionale; [4][5] sht dshmi kontradiktore dhe sht i
nevojshme hulumtim m i mir-projektuar.
Sociale
Anorexia nervore sht diagnostikuar me shifra n rritje q nga viti 1950;.
dobsin dhe ndrkombtarizimit t idealeve t trupit.
[7]
[6]
veant shoqror t qen t dobt(t tilla si modele dhe krcimtare) kan m t gjasa pr t
zhvilluar anoreksi, [citim nevojshme mjeksore] dhe ata me anoreksi kan kontakte shum m t
lart me burimet kulturore q promovojn humbjen n pesh.
Efekti i medias
Ekspozimi i vazhdueshm n media ku paraqiten idealet e trupit mund t prbj nj
faktor rreziku pr paknaqsi ndaj trupit dhe anoreksis nervore. Ideali kulturore pr
form t trupit pr burra kundrejt grave vazhdon t favorizojn grat e holla dhe atletike
dhe burrat muskulor.
Manekinet dhe bukuroshet te cilat cdo dite i shohim ne televizor dhe neper revista, ne
menyre indirekte caktojne normat e bukurise se vajzave te reja, keshtu qe nese
shqyrtojme statistikat, atehere do te verejme se gjysma e adoleshenteve deshirojne te
humbin ne peshe. Dhe ku qendron problemi?
Pesha mesatare e manekineve eshte 20% me e vogel se pesha e rekomanduar, dhe
kjo le te kuptohet se industria e modes percakton parametrat e dukjes se vajzave te reja
edhe ne jeten e perditshme.
Nese pesha e rekomanduar ne nje grupmoshe te caktuar eshte 60 kilograme,
manekinet do te kene me pak se 48 kilograme. Pse ndodh keshtu? Ekzistojne shume
pergjigje per kete, ndersa shumica e manekineve e mohojne te verteten duke thene se
eshte pasoje e predispozitave gjenetike dhe metabolizmit te shpejte. Qe ne fakt eshte
konsumimi i vetem disa gjetheve te sallates dhe ujit!
Per kete arsye nuk duhet te na cudise fakti qe punetoret shendetesore vazhdimisht po
shqetesohen per numrin e madh te vajzave te reja qe vuajne nga anoreksia.
kane probleme kronike, sic eshte vartesia nga pilulat dietetike, laksativet, diuretiket, dietat e
ndryshme etj.
Si Bulimia nervosa eshte crregullim, i cili manifestohet me episode te shpeshta te
ngrenies se tepert, se paku dy here ne jave, qe percillet me vjellje te provokuara (ose
marrjen e preparateve per pastrimin menjehershem te ushqimit) nen ndikimin e
fuqishem te ndjenjes se fajit dhe turpit. Shume shpesh ndodh nderrimi ciklik i episodeve
bulimike dhe anoreksike.
10
PERMBAJTJA
HYRJE................................................................................................................1
Anoreksia nervore............................................................................................2
Shkaktaret.........................................................................................................3
Cfar thote mjeksia?..........................................................................................4
Crregullimet e ushqyerjes.............................................................................5,6,7
Anoreksia kurohet me hormonin e
dashuris..................................................................8.9.8,9
11
LITERATURE E SHFRYT
12