TEKNIKAT ABA

FAKULTETI : PSIKOLOGJISË
LËNDA: PSIKOLOGJI EDUKIMI
PROF.PHD : MIMOZA KAMBERI
STUDENTE: LORETA GASHI
 Cfarë është teknika ABA ?

• Analiza e sjelljes së aplikuar (ABA) është një disiplinë shkencore

e zhvilluar mirë, e bazuar në kërkime, midis profesioneve
ndihmëse që fokusohet në analizën, projektimin, zbatimin dhe
vlerësimin e modifikimeve sociale dhe të tjera mjedisore për të
prodhuar ndryshime domethënëse në sjelljen njerëzore. ABA
nuk është vetëm një praktikë e bazuar në prova për njerëzit e
diagnostikuar me Autizëm, por është vërtetuar se është efektive
edhe për diagnoza të tjera si ADHD dhe Depresioni. Mund t'ju
befasojë të dini se ABA mund të jetë gjithashtu e dobishme për
individët neuro-tipikë ose "në zhvillim tipik". Sjellja është
gjithandej rreth nesh - që do të thotë se ABA mund të zbatohet
pothuajse për çdo gjë ose këdo që demonstron sjellje të
vëzhgueshme dhe të matshme.
 Si mund të ofrohet ABA?
ABA duhet të jetë një qasje ekipore. Ky ekip përfshin fëmijën, kujdestarët, menaxherin e
programit dhe teknikët e sjelljes. Mund të përfshijë gjithashtu palë të tjera të interesuara, ose
individë që mund të mbështesin ose të përfitojnë nga progresi i klientit. Shembuj të palëve të
interesuara janë: vëllezërit e motrat e klientit, mësuesit, ndihmësit, etj. Më poshtë janë termat
e përdorur zakonisht për të përcaktuar rolet brenda ekipit ABA të klientit:Teknik i sjelljes
(BT): BT-të janë të përkushtuara për të ofruar shërbime një-në-një për klientët që marrin
trajtim ABA. Menaxheri i Programit/Analisti i Certifikuar i Bordit të Sjelljes ose Asistent
Analist i Sjelljes (BCBA/BCaBA):Një menaxher programi mund të zhvillojë gjithashtu
sesione një-në-një. Menaxheri i programit tuaj do të jetë personi kryesor i kontaktit gjatë
gjithë terapisë së klientit.
 Teknikat e terapisë aba për zhvillimin e aftësive

• 1.Teknika e përpjekjeve diskrete-është zbërthimi i detyrave komplekse në më të thjeshta. Për plotësimin e tyre jepen periudha të
shkurtra kohore, gjatë të cilave jepen shpërblime për shkak të kësaj, efektiviteti i trajnimit rritet ndjeshëm. Mund të ketë disa
përpjekje.
• 2. Sjellja verbale - Qëllimi i kësaj teknike është të mësojë një fëmijë të flasë duke krijuar lidhje midis fjalëve dhe kuptimeve të tyre;
emërtoni objektet, dhe tregojë pastaj edhe fëmija do të thotë emrin e tij; mësimi i një kërkese ose urdhëri, kur fëmija duhet të
kërkojë diçka dhe vetëm në këtë rast do ta marrë atë.
• 3. Të mësuarit në mjedisin natyror i mëson fëmijës se si të sillet në situata të ndryshme që terapisti i modelon.
• 4. Reagimet kryesore - kjo teknikë është e nevojshme për të rritur motivimin. Zakonisht përdor detyra të zgjedhura, alternim, çdo
përpjekje duhet të inkurajohet.
• 5. Trajnim për vetëqeverisje synon të sigurojë që fëmija të mund të mësojë të kryejë veprime vetë dhe të jetë më i pavarur nga
prindërit e tij. Fëmija mëson të vlerësojë dhe kontrollojë sjelljen e tij.
• 6. Modelimi i videove. Kjo metodë ju lejon të mësoni respektimin e procedurave të higjienës, aftësive të ndryshme sociale, të
kuptuarit e emocioneve, etj. Konsiston në faktin se fëmijës i paraqitet disa herë një prezantim që tregon sjelljen e dëshiruar.
Motorika Fine
📌Kordinimi sy-dore.
*Rritja perqendrimit ne loje.
Koordinimi i duarve me sy është aftësia për të kryer lëvizje
të duarve ndërsa udhëhiqen nga sytë. Duart dhe shikimi i
një fëmije punojnë së bashku për të përmbushur detyrat.
 Imitimi Grato-Motor

• IMITIMI MOTOR KA PËR QËLLIM TË

KOPJOJË LËVIZJET MOTORE TË TË
TJERVE.
• KA TË NJËJTAT KARAKTERISTIKA
VERBALE SI EDHE SJELLJA IMITUSE
VERBALE.
• IMITIMI ËSHTË THELBËSOR TE
FËMIJËT.
 Ndarja në kategori

Fëmija do të jetë i aftë që të

indetifikojë dhe emërtojë kategori të
ndryshme .
Fëmija në video i klasifikon,
indetifikon , emërtonë kategori të
tilla ,si :
✔kafshët🐕🐒🐩🐎
✔veshje👕🩳🧦👖
✔ Ushqime🍞🥘🍜
✔Fruta🍎🍐🍓🍇
✔Pije🥛🍷🍵
✔Mjet transporti🚓🚲🛥🚁
✔ Mobilje 🛋🪑🚽🚪
✔ Enë kuzhine🍽🥄🔪
 📌 ZHVILLIMI NË TË FOLUR🗣

• KARTAT TË CILAT
STIMULOJN TË FOLURIN
NËPËRMJET IMAZHEVE ,
DUKE PËRDORUR KARTA
ME 1 SEKUENC ,2
SEKUENCA, 3 SEKUENC,4
SEKUENCA...E KËSHTU
ME RADHË PËR TË
ARRITUR PRITSHMËRIT
E DUHURA
 📌PIRAMIDA E GOTAVE

• ✔TËRHEQ VËMËNDJEN
FËMIJËS TUAJ DHE
ZHVILLON AFTËSIT
MOTORIKE.
• ✔ NËPËRMJET KËSAJ
LOJE FËMIJËT DO
MËSOJNË KONCEPTET SI:
E MADHE - E VOGËL ;
LARTË - POSHTË... ETJ.
 Loja me flluska 💦
• 🔴 E NDIHMONË FËMIJËN :
• ✅ TË ZHVILLOJË AFTËSINË E NDJEKJES ME SY.
• ✅ TË ZHVILOJË AFTËSIN MOTORE GROSE,
FINE DHE ORALE.
• ✅ TË PËRMIRSOJË BALANCËN DHE TË
FORCOJË TONIN MUSKULAR.
• ✅ TË STËRVIS KORDINIMIN SY-DORË DHE
KËMBË-SY.
• ✅ TË ZHVILLOJË AFTËSIT KOMUNIKUESE.
• ✅ TË RRIS NDËRGJEGJËSIMIN MBI TRUPIN,
HAPSIRËN DHE DREJTIMI
 PËRPARËSITË E METODËS ABA
DISAVANTAZHET E METODËS ABA
• TEKNIKA SJELL REZULTATE TË SHPEJTA DHE TË THEKSUARA
Kjo teknikë nuk është e përshtatshme në fazën fillestare
të korrigjimit të fëmijës, nëse fëmija ka frikë nga të huajt,
• TEKNIKA JU LEJON TË ZHVILLONI VAZHDIMISHT FËMIJËN, DERI por ka një lidhje të fortë me nënën.
NË TËRHEQJEN E FËMIJËS NGA NJË GJENDJE JOADEKUATE
• TEKNIKA JU LEJON TË PËRDORNI POTHUAJSE TË GJITHA Metodologjia merr parasysh një sistem mjaft të rreptë
METODAT E NJOHURA TË PUNËS DHE TË HUAZONI METODA NGA ndëshkimesh dhe shpërblimesh. Megjithatë, korrigjimi
TEKNIKA TË TJERA kërkon besim të plotë nga ana e prindërve në veprimet e
terapistit, përndryshe nuk do të ketë rezultat.
• FËMIJËT ME AUTIZËM HEQIN QAFE PLOTËSISHT OSE
POTHUAJSE PLOTËSISHT STEREOTIPET Teknika kërkon që në fazën fillestare bindjen e plotë të
• VETËM TEKNIKA ABA LEJON FËMIJËT QË I JANË DREJTUAR fëmijës, e cila nuk është gjithmonë e lehtë të arrihet nëse
KORRIGJIMIT VONË PËR TË ZOTËRUAR TË FOLURIN. fëmija është rritur përpara se të fillonte korrigjimi në
sistemin e lejueshmërisë dhe shërbimit të plotë nga të
• TEKNIKA ËSHTË KOMPLEKSE, DOMETHËNË MBULON
afërmit
ABSOLUTISHT TË GJITHA FUSHAT E NJOHURIVE: NGA
ZHVILLIMI I APARATIT KONCEPTUAL DERI TE FORMIMI I
AFTËSIVE TË PËRDITSHME TË VETË-SHËRBIMIT
 Falemderit për
vëmendendje

Falemderit për
vëmendjen