Professional Documents
Culture Documents
Sifilizi eshte nje semundje infektive e shkaktuar nga spiroketa Treponema pallidum . Sifilizi
transmetohet gjate kontaktit seksual me lezionin e infektuar, transmetimit vertikal nene fetus,
nepermjet transfuzionit te gjakut, ne menyre rastesore mund te ndodhe trasmetimi gjate
depertimit te spiroketes ne rast te demtimit te integritetit kutano-mukozal. Ne se nuk trajtohet
progreson ne 4 stade: primar, sekondar, latent dhe terciar. Klinika paraqitet me nje spekter te
gjere te manifestimeve kutane qe lidhen me kohen e infektimit dhe statusin imun te pacientit.
Gjate ecurise se semundjes mund te verehen nentipet klinike si : primar, sekondar, (te quajtura
sifilizi i hershem ne me pak se 1 vit), terciar, neurosifilizi, sifilizi kongenital dhe infeksioni
sifilitik i shoqeruar me infeksionin HIV.
Etiologji:
Shkaktohet nga Treponema pallidum qe eshte nje spirokete ne forme spirale, jo e kultivueshme.
Transmetimi realizohet nepermjet penetrimit te spiroketes ne membranat mukozale dhe
demtimeve ne epitelin e lekures. T pallidum eshte nje organizem shume i ndjeshem ndaj
ambjentit, ngrohtesise, tharjes, antiseptikeve. Banues i vetem natyral per spiroketen Treponema
pallidum eshte njeriu.
Epidemiologjia:
Prevalenca e Sifilizit varion ne regione te ndryshme. Ka prevalence me te larte ne vendet ne
zhvillim. Numri i rasteve te sifilizit primar dhe sekondar te raportuar ne vitet 2005-2018 ne
Shtetet e Bashkuara te Amerikes eshte rritur ndjeshem, Jane raportuar rreth 2.9 - 5.3 raste per
100,000 banore.
Sifilizi haset me shume ne moshen seksualisht aktive. Raste te reja hasen me shume ne
grupmoshen 20-29 vjecare dhe me nje incidence te rritur tek meshkujt homoseksuale. Haset me
shume ne seksin mashkull krahasuar me seksin femer perafershisht ne raportin 2:1.
Etiopatogeneza
Transmetimi i infeksionit mund te jete direkt dhe indirekt. Transmetimi me i shpeshte realizohet
nepermjet kontaktit seksual te pambrojtur, nepermjet kontaktit me lezionet e sifilizit ne lekure si
shankri, condilomat latte, lezionet papulo pustuloze te sifilizit sekondat ne lekure etj.
Transmetimi indirekt ndodh nepermjet kontaktit me nje objekt te ndotur ose infeksioni
profesional qe eshte raportuar gjate manipulimit ne pune ne personelin mjekesor. Infektimi
Klinika
Manifestimet klinike te sifilizit jane te shumellojshme dhe variabile ,per kete arsye eshte quajtur
imituesi i madh i shume semundjeve . Ne tabelen e meposhtme jane paraqitur te permbledhura
manifestimet klinike te sifilizit.
Sifilizi Primar
Sifilizi primar paraqitet klinikisht me shankrin sifilitik ( ulcera sifilitike), nje reaksion indor ne
vendin e inokulimit dhe limfadenopatine satelitore. Verehet rreth 10-90 dite pas kontaktit me
individin e infektuar. Vihet re me shume ne glans penis ne meshkujt dhe ne vulve ose qafe te
mitres tek femrat. Shpesh i lokalizuar ne kanalin balanoprepucial mund te jete shkak i nje klinike
phimoze ose paraphimoze. Lokalizimi ne qafen e uterusit shpesh mund te kaloje pa u vene re
duke u bere burim infeksioni. Lokalizimi ne labia major ose minor karakterizohet me nje edeme
unilaterale ne vendin e inokulimit . 10% te lezioneve sifilitike primare mund te verehen ne anus,
regioni orofaringeal ( buze, gjuhe, tonsila), ose ekstragenitale ( gisht, gjoks etj). Shankri i
lokalizuar ne anus mund te manifestohet klinikisht me simptoma te pseudohemorroideve.
Shankri ( ulcera sifilitike) zakonisht eshte solitar por mund te jete dhe multiple. Fillon si nje
papul e ngritur e kuqe, e bute me diameter deri disa cm. Papula erozionohet dhe krijon kraterin e
ulceres te indurur, me buze te ngritura ( bordure e qarte). Zakonisht sherohet brenda 4-8 jave, me
ose pa terapi. Ne se nuk trajtohet shankri mund te persistoje disa jave dhe me vone cikatrizohet
duke kaluar ne stadin e sifilizit sekondar.
Diagnostifikimi ne kete stad nuk eshte gjithnje e lehte pasi pacientet i drejtohen kryesisht mjekut
ne fazen e sifilizit sekondar pasi ankesat subjektive ne fazen e sifilizit primar jane me te pakta.
Diagnoza bazohet ne ekzaminimin me fushe te erret dhe testet serologjike.
Sifilizi Sekondar
Sifilizi Sekondar ka nje paraqitje polimorfe dhe ashtu si sifilizi primar eshte shume kontagioz.
Zakonisht paraqitet me erupsione kutane dhe mukozale brenda 6-8 javeve pas shankrit primar.
Rreth 25% te pacienteve nuk shqetesohen per elementet ne lekure. Manifestimet e sifilizit
sekondar mund te jene te ndyshme si me poshte.
Rozeola sifilitike eshte rash muko-kutan i lokalizuar ose i gjeneralizuar ( zakonisht jo pruritik,
bilateral simetrik) dhe limfadenopati. Fillon si makula ne ngjyre roze te zbehte dhe me rralle e
ngjyre te kuqe. Lokalizohet me shpesh ne trung por mund te haset ne fytyre dhe ekstremitete. Ne
regionin e qafes mund te verehen dhe makula te vogla melanodermike.
Alopecia areata eshte nje manifestim klinik klasik qe haset ne fazat e vonshme te sifilizit
sekondar. Shpesh pacienti i drejtohet mjekut me ankesen e vetme te alopecise cka perben ne kete
rast elementin kyc ne diagnoze. Karakterizohet nga nje alopeci kryesisht ne zonen fronto-
temporale dhe mund te preke dhe vetullen. Ne disa raste mund te jete ne formen telogen
efluvium.
Manifestime te tjera me pak te zakonshme perfshijne prekjen gastro intestinale, hepatitis sifilitik,
nefropati dhe glomerulonefritin sifilitik, proctitis, artritis, splenomegali, neuritis optik. Jane hasur
dhe raste te erythemes multiforme tek pacientet e infektuar me sifiliz.
Diagnostikimi ketyre pacienteve nuk eshte gjithnje e lehte pasi numri i diagnozave diferenciale
ne pacientet me sifiliz sekondar eshte shume i madh. Diagnoza bazohet ne ekzaminimin me
fushe te erret, por serologjia luan rol ne diagnoze. Diagnoza nepermjet ekzaminimit mikroskopik
me fushe te erret eshte negativ vetem ne rastet e rozeoles sifilitike. Shpesh ne praktiken e
perditshme elementet kutane te sifilizit i nenshtrohen kryerjes se biopsise. Ekzaminimi
histopatologjik nuk eshte shume specifik por si element klasik orientimi por jo konstant eshte
prania e plazmociteve ne infiltrat.
Sifilizi Latent
Faza Latences mund te persistoje nga disa vite deri ne 25 vite perpara se te shfaqen lezionet
destruktive te sifilizit terciar. Pacientet e infektuar mund te riperserisin ne kete stad simptomat e
sifilizit primar ose sekondar. Ato jane asimptomatik gjate fazes latente dhe semundja mund te
zbulohet vetem nepermjet testeve serologjike.
Sifilizi latent mund te ndahet ne sifiliz latent te hershem e te vonshem. Kjo ndarje eshte e
rendesishme vecanerisht referuar trajtimit pasi eshte i ndryshem per secilen nga keto nenndarje.
Prof. Ermira Vasili
Prof. Ass. Monika Fida
Periudha e hershme latente perkon me vitin e pare pas rezolucionit te sifilizit primar ose
sekondar. Pacientet asimptomatik qe kane test aktiv te ri serologjik pas testit serologjik negative
brenda vitit te pare konsiderohen te jene ne fazen e hershme te sifilizit latent.
Sifilizi Terciar
Sifilizi Terciar (i vone) progredon ngadale dhe mund te preke cdo organ. Kalimi ne kete faze
nuk ndodh gjithnje pasi pacienti diagnostikohet e trajtohet ne fazat e meparshme te sifilizit.
Sifilizi terciar manifestohet rreth 3-5 vjet pas infektimit. Semundja ne kete faze nuk eshte
kontagioze.
Lezionet ne lekure manifestohen me gumat sifilitike dhe tuberkulat. Tuberkulat sifilitike jane
noduj te kuq ne baker, te forte , me siperfaqe te lemuar ose skuamoze qe grupohen ne forme
anulare ose rreth nje zone qendrore te shendoshe ose cikatrizante. Gumat zhvillohen rreth 3-15
vjet pas infektimit dhe paraqiten ne lekure ose ne mukoza si tumore te forte ne fillim qe zbuten
dhe hapen te cilat duke u grupuar formojne ulceracione me konture te c’rregullta. Gumat
sifilitike verehen ne kembe, gjunj, brryla, fytyre dhe ne koke. Guma e lokalizuar ne hunde mund
te coje ne perforacion te septum nasi ose e vendosur ne goje con ne perforacion te palatum. .
Trauma mund te predispozoje shfaqjen e gumes.
Prekja e sistemit nervor qendror mund te verehet me prezencen e simptomave dhe manifestohet
me dhimbje koke, marrje mendsh, crregullime te humorit, dhimbje qafe, shikim i turbullt, prekja
e kordave spinale manifestohet me simptoma bulbare, dobesi te muskujve, incontinence,
impotence.
Sifilizi Kongenital
Sifilizi mund te transmetohet ne rruge transplacentare nga nena shtatezane e infektuar tek fetusi.
Femija kontaminohet ose zhvillon lezionet nga muaji i 4 i shtatezanise.Sifilizi kongenital
klasifikohet ne sifiliz te hershem dhe te vonshem Kongenital. Infektimi in utero mund te
provokoje vdekjen in utero, manifestime te hershme ose te vonshme te sifilizit kongenital.
Sifilizi i hershem kongenital shfaqet brenda 2 viteve te pare te jetes. Sifilizi i vonshem kongenital
shfaqet ne femij me moshe mbi 2 vjec. Nje perqindje e vogel e infanteve te infektuar ne uterus
mund te kene nje forme latente te infeksionit qe shfaqet gjate femijerise ose ne disa raste gjate
jetes adulte. Risku per transmetim te infeksionit nga nena tek fetusi eshte rreth 75-95% kur nena
ka sifiliz te hershem. Ne sifilizin e vonshem mbi 2 vjet ky rrezik transmetimi eshte rreth 35%.
Sifilizi i hershem kongenital: Femija i prekur nga sifilizi mund te paraqese prekje te shume
organeve dhe manifestimet mund te jene gjate lindjes ose javet e para pas lindjes. Femija eshte i
zbehte hipotrofik dhe me abdomen te fryre nga hepatosplenomegalia. Prekja laringeale eshte
karakteristike tipike qe shkakton ngjirje te zerit. Simptoma te hershme qe shfaqen para moshes 2
vjecare eshte rhiniti, pasuar nga lezione ne lekure. Lezionet kutane jane te ngjashme me lezionet
e sifilizit sekondar. Lezionet papuloskuamoze jane te perhapura ne fytyre, trung, regionin
palmoplantar. Ne sifiliz kongenital mund te shfaqen disa lezione vesikulo buloz qe quhen
pemfigus sifilitik kongenital qe nuk kane asgje te perbashket me phemfigus vulgaris te adulteve.
Per shkak te inflamacionit shfaqet bula subepidermale qe eshte shpesh prezente ne regionin
palmo- plantar. Rupturimi i bulave pasohet me pllaka erozive, te maceruara dhe shpesh keto jane
te vendosura mbi duar e kembe edematoze. Ne disa raste mund te verehet nje deskuamim difuz.
Sifilizi i vonshem kongenital: Pas moshes 2 vjecare prinderit mund te verejne probleme tek
femija me degjimin , zhvillimin ne gjuhe dhe pamjen. Anomalia faciale dhe dentare mund te
paraqiten si gunga frontale, hunde ne forme shale etj. Anomalite ne teresi mund te verehen me
shume midis moshes 5-20 vjecare.
Triada e Hutchinson perfshin keratitin intersticial, incizoret e Hutchinson dhe shurdhimin nga
demtimi i nervit te VIII, megjithate shurdhesia eshte e rralle.
Paraqitje klinike shpesh tipike eshte demtimi i kartilagos se hundes dhe kockes se hundes qe
pasohet me pamje klasike te Hundes ne forme shale. Pjesa distale e hundes krijon nje pjerresi
nga brenda si pasoje e mungeses se pjeses kockore.
Linjat Parot vendosen rreth orificiume ; ragade perreth gojes dhe rreth anusit.
Diagnoza e Sifilizit
Diagnoza diferenciale
Diagnoza diferenciale eshte specifike ne varesi te stadit te semundjes.
I. Diagnoza diferenciale e sifilizit primar: Herpes simplex virus ( herpes labial ose
genial), Tonsilit.
II. Diagnoza diferenciale e sifilizit sekondar
Rozeola sifilitike duhet te diferencohet : Erupsion medikamentoz, rubeole, , Pitiriasis
Rosea, Mononukleoze infektive.
Papulat sifilitike duhet te diferencohen nga : Psoriasis Guttate, Lymphomatoid
papulosis, Lichen planus, Parapsoriasis.
Leukoderma sifilitike me makula te hipopigmentuara duhet diferencuar me Pitiriasis
Versikolor.
Condiloma latte duhet te diferencohen me Condiloma acuminata, Karcinoma
Skuamoqelizore.
Alopecia Sifilitike: Alopeci areata, Telogen difusum.
Enantemat sifilitike ne mukozen e gojes: Aftet, Leukoplakine, Pemphigus vulgaris ,
Eritemen polimorfe.
Kur pacienti eshte diagnostikuar me sifiliz duhet te vleresohet dhe te testohet per
semundje te tjera SST
trajtimi i partnereve seksuale eshte i domosdoshem.
Trajtimi i sifilizit bazohet ne kohezgjatjen e infeksionit pra stadifikimin e semundjes dhe
prekjen e organeve.
Rastet me sifiliz duhet te raportohen prane autoriteteve perkatese shendetesore.
Rekondohet trajtimi me injeksione pasi trajtimi me antibiotik oral do te jete i zgjatur. Por
ne te gjitha rastet duhet te realizohet nje ndjekje e mire dhe e dokumentuar e sherimit te
sifilizit.
Tetracycline eshte e kunderindikuar ne trimestrin e dyte dhe te trete te shtatezanise dhe ne
femije nen moshen 8 vjecare.
Ne rast te fillimit te terapise dy aspekte te rendesishme duhet te kihen parasysh nga
mjeku: se pari reaksioni nga penicilina dhe se dyti reaksioni Herxheimer qe verehet me
fillimin e terapise.
Reaksioni Herxheimer mund te verehet 24 oret e para te fillimit te trajtimit dhe eshte
pergjigje inflamatore e clirimit te citokinave nxitur nga antigenet e rritur si rezultat i
shkrirjes se spiroketave. Per te evituar kete reaksion rekomandohet fillimi para trajtimit
te sifilizit mjekimi antiinflamator ( sol. prednisolon 25 mg i.v,ose i.m) dhe monitorim i
parametrave hemodinamike.
Te gjithe pacientet e dokumentuar per sifiliz duhet te jene te monitoruar si nga ana
klinike dhe laboratorike deri ne perfundim te mjekimit .
Terapia e linjes se pare: Varet nga kohezgjatja e infeksionit dhe gjendja e imunitetit te
pacientit. Kontaktet e pacientit duhen vleresuar dhe monitoruar per mundesine e
infeksinit. Preparat i zgjedhur eshte Penicilina.
Sifilizi i hershem: Sifilizi primar, Sifilizi sekondar ose Sifilizi latent i jo me shume se 2 viteve:
- Benzatin Penicilin G 2,4 milion IU, i.m si doze e vetme. Per shkak te volumit te rritur ne
nje doze rekomandohet te aplikohet si 2 injeksione ne ane te ndryshme.
Regjime alternative:
- Procaine benzatine Penicilin G 1.2 milion IU ne dite, injeksion intramuskular per 10 dite.
Regjimi i rekomanduar:
- Benzatin Penicilin G, 2,4 milion IU injeksion intramuskular, 1x ne jave per 3 jave rresht.
- Benzatin penicilin procaine 1,2 milion IU, injeksione intramuskulare 1 here ne dite per
20 dite.
Sifilizi Kardiovaskular:
Regjimi i rekomanduar
Prokaine Benzatin Penicilin G 1.2 million IU, injeksion intramuskular, 1 here ne dite per 20 dite
te njepasnjeshme. Rekomandohet konsultimi me mjek kardiolog.
Alternativat e regjimit te trajtimit te personave alergjik ndaj penicilines (per grate jo-shtatezane)
Trajtim
opsioni per
pacientet Trajtim
allergjik opsioni per
Trajtim ndaj grate
Terapi e Linjes se pare Alternativ penicilines shtatezane Monitorim
Sifiliz Primar, Intramuskular Benzathine Doze e vetme Doxycycline Ne se jane 3, 6, 9, 12
Sekondar, ose penicillin G 2.4 x 106U si 2 g 100 mg per alergjik ndaj dhe 24
sifiliz i doze e vetme azithromycin 14 dite. penicilines: muaj
hershem mund te erythromycin
konsiderohet 500 mg per
si zgjedhje e 15 dite;
dyte trajtimi.; erithromycina
Kujdes mund te mos
shtamet trajtoje ne
azithromycin- menyre
resistante. adekuate
Azithromycin fetusin. Jep
Referenca
1. http://www.cdc.gov/std/treatment/2010/genital-ulcers.htm#congenital
2. Read PJ, Donovan B (2012) Clinical aspects of adult syphilis, Int Med Journal, 42: 614-
619.
3. Mattei, PL et al (2012) Syphilis: an emerging infection, AFP, 86: 433
4. Vasili et al. Dermatologjia dhe Venerologjia. Liber per studentet e Fakultetit te
Mjekesise. 2009. 219-228.
5. Touraine R. Revuz J. Dermatologjia klinike dhe venerologjia. Masson 1991. Liber i
perkthyer per studentet e Fakultetit te Mjekesise (1999). 296-297.
6. Vasili Ermira. Dermatologjia dhe Venerologjia. Liber per studentet e Fakultetit te
Stomatologjise. 2011. 89-104