KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

UNIVERSITETI “ALEKSANDËR MOISIU” DURRËS

FAKULTETI I STUDIMEVE PROFESIONALE
DEPARTAMENTI I MJEKËSISË
MASTER PROFESIONAL: INFERMIERI KIRURGJIKALE

TEMË DIPLOME:

KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST

OPERATOR TEK PACIENTET ME
NDERHYRJE VASKULARE

PEDAGOG UDHËHEQËS :
Dr.Med ENDRIT SINA
Prof.asoc. PIRRO PRIFTI
PUNOI: ATLANTIDA KOTAJ
VITI: 2012-2014

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

PËRMBAJTJA

1. HYRJA
2. QËLLIMI DHE OBJEKTIVAT

1.1 ANATOMIA
1.2 ÇFARË JANE ARTERET VENAT
1.3 FIZIOPATHOLOGJIA
1.4 FAKTORËT QË SHTOJNË RREZIKUN

2.1 KLASIFIKIMI I SEMUNDJEVE

2.2 KLINIKA
2.3 TRAJTIMI MEDIKAMNETOS
2.4 METODAT DIAGNOSTIKUESE
2.5 TRAJTIMI I TRAUMES

3.1 VLERËSIMI INFERMIEROR

3.2 DIAGNOZAT INFERMIERORE
3.3 NDËRHYRJET INFERMIERORE
3.4 PERGATITJA PREOPERATORE E PACIENTIT
3.5 PERIUDHA POSTOPERATORE
3.6 PRITSHMERITË
3.7 KOMPLIKACIONET POST OPERATORE

METODOLOGJIA
STATISTIKA
KONKLUZIONE
REKOMANDIME
REFERENCA

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Hyrje

Anatomia dhe fiziologjia e sistemit vaskular

Arteriet e qarkullimit te vogel te gjakut

Trungu pulmonar eshte nje trung i fuqishem rreth 5 cm i gjate i cili dergon gjakun venoz nga
barkushja e djathte ne mushkeri. Ky trung duke u ngjitur siper, drejt dhe majtas e kryqezon
aorten, e cila shtihet mabarpa tij dhe kalon nen te. Prej kesaj pjese niset per ne faqen e kokave te
harkut te aortes ligamentum arteriosum, qe paraqet nje mbeturine te jetes embrionale. Ne nivelin
e vertebrese se IV - V torakale, trungu pulmonar ndahet ne 2 deget e tij kryesore: te djathte qe
eshte me i fuqishem dhe ne te majte qe eshte me i vogel. Ramus dex jep tri dege per tre lobet e
mushkerise. Deri ne vendine e ndarjes trunkus pulmonaris mbeshtillet nga perikardi. Keto
arterie degezohen ne dege me te vogla deri sa arrijne te formojne rrjetin kapilar te alveolave ku
kryhet metabolizmi i gazeve nepermjet gjakut te inspiruar. Nga rrjeti i ketyre kapilareve do te
marrin fillilin e tyre venat e mushkerive. Keto vena e dergojne gjakun e oksigjenuar ne atriumin
e majte, venat punlmonare jane gjithsej 4, dy per cdo ane te atriumit te majte ku edhe derdhen.

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Arteriet e qarkullimit te madh te gjakut

Aorta eshte dega kryesore e arterieve te qarkullimit te madh te gjakut, e cila fillon nga barkushja
e majte e zemres dhe shperndan gjakun arterial ne te gjithe trupin e njeriut. Ne aorte dallojme
keto pjese: Aorta ngjitese, harku i aortes dhe aorta zbritese.

Aorta ngjitese eshte pjesa fillestare e aortes dhe fillon me ate qe quhet bulbus aorte. Kjo pjese
gjendet brenda perikardit dhe nga e majta e trungus pulmonaris, kurse nga e djathte vena kava
superior. Kjo pjese e aortes jep vetem dy dege qe shkojne per te ushqyer zemren, arterien
koronare te djathte dhe arterien koronare te majte.

Arkus aorte fillon atje ku mbaron perikardi dhe nga konveksiteti i saj nga siper dalin truncus
bronchio cephalicus, arteria karrotis komunis sinister dhe arteria subclavia sinister. Harku i
aortes mbulon nga siper trungun pulmonar dhe lidhet me te nepermjet ligamentum arteriosum
Botalli.

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Aorta zbritese fillon prej mbarimit te arkus aorte dhe arrin deri ne vertebren e katert lumbale ku
vazhdon si arteria sacralis mediana. Ajo formohet nga pjesa torakale dhe pjesa abdominal dhe i
pershtatet gjate rruges se saje perkuljeve te kolones vertebrale. Raportet e aortes descendens
gjate rruges ser saj jane: me venen azygos dhe venen hemiazygos, me mushkerine e majte duke i
shkaktuar keti sulkus aortikus si dhe me duktus toracikus ne regionin torakal. Me poshte ajo ka
raport me venen kava inferior, venen renale sinister, pankreasin, duodenin dhe radix mezenteri.

Deget e arcus aorte

Truncus brachio cephalicus ka nje gjatesi prej 4 - 5 cm dhe paraqet degen me te madhe. Ky trung
kalon ne toraks prapa manubrium sterni. Vena brachicephalika sinister i qendron trungut perpara
ndresa e djathta i qendron djathtas, kurse nga prapa kufizohet pjeserisht me trakene.

Arteia karrotis komunis

Arteria e majte eshte me e gjate se ajo e anes se djathet. Te dyja arteriet japin baza te holla per
nervat dhe per muret bazale. Gjate rruges se tyre ato kane raport siper dhe anash me trakene,

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

laringun, dhe gjendren tiroide. Prapa arterieve gjendet facia prevertebralis, ndersa anash
shoqerohen nga venat jugulare interne dhe nervat vagus. Te tri formacionet mbeshtillen nga nje
vagine faciale duke formuar keshtu tufen neuro vaskulare. Ne nivelin e kercit tiroid arteriet
karrotide ndahen ne arterie karrotide interne dhe externe.

Arteria karrotis externa

Furnizon me gjak pjesen e jashtme te kokes dhe qafen dhe per kete arsye merr dhe emrin e
jashteme ne ndryshim me arterien karrotis interna e cila futet ne hapsiren e kafkes dhe furnizon
me gjak kryesisht trurin. Kjo arterie e merr fillimin e vet nga aretria karrotis komiunis, ne nivelin
e buzes se siperme te kercit tiroid. Prej ketu ngjitet siper ne trigonum karotikum dhe mbasi futet
midis venter posterior te muskulit digastrikus dhe muskulit stilohyoideus kalon prapa qafes se
mandibules. Ketu pershkon gjendren parotis dhe ndahet ne deget e veta terminale, arteria
temporalis superficialis dhe aret. maxillaries. Arteria karrotis externa vaskularizon pjesen e
eiperme te qafes dhe koken me perjashtim te trurit dhe te syve.

Arteria karrotis interna

Fillon nga arteria karrotis komunis ne nivelin e buzeve te siperme te kercit tiroid.

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Arteria subklavia

E djathta e merr origjinen nga trungus branchio cephalicus dhe per kete arsye eshte me e shkurter
se ana e majte e cila fillon direct nag harku i aortes.

Aretia axillaris - perben vazhdimin e arteries subklavia

Ateria brakialis - perben vazhdimin e arteries axillaris

Arteria radialis dhe arteria ulnaris jane dege te art. brachialis

Arteria torakale

Te gjitha deget e aortes zbritese per shkak te egzistences se mureve te kaviteteve dhe organeve te
vendosura ne to ndahen ene dege parietale (per muret) dhe viscerale per organet.

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Aorta abdominale

Edhe deget e kesaj ndahen ne parietale dhe viscerale ne pjesen e poshteme nga aorta del aorta
mezenterika superior et inferior. Po ashtu aorta iliaka comunis e cila dhe kjo ndahet ne aorten
iliaka interne dhe externe. Aorta iliaka externe kur zbret nen ligamentum inguinalis merr emrin
aorta femoralis dhe mbas kesaj kemi aorten poplitea dhe kjo vazhdon me aorten tibialis anterior
et posterior.

Fiziopathologjia

Arterioskleroza

Semundje kardiovaskulare perfaqesojne ne vendet e industrializuara shkakun e pare te vdekjes,

ndjekur nga tumoret dhe nga vdekjet e dhunshme. Agjentet kryesore etiopatogjenetik te ketyre
semundjeve perfaqesohen nga arterioskleroza.

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Arteriopatia arteriosklerotike eshte nje semundje degjeneruese e karakterizuar nga grumbulli i

qelizave me prejardhje nga indi lidhor, lipide e mbetje indore deri tek intima. Eshte nje patologji
sistematike me zhvillim qe fillon qe ne moshe te re, por shenjat i jep tek te vjetrit pergjithesisht.
Egzistojne faktore te ndryshem te riskut qe e shperthejne si: duhani, hiperkolesterolemia
familiare, stresi, hipertensioni, diabeti.

Shperthimi i demit fillestar qe percakton origjinen e pllakes spjegohet sipas dy hipotezave:

hipoteza lipidike sipas se ciles nje rritje e LDL ne gjak favorizojne akumulimin e lipideve ne
qelizat mashkullore te lemuara, e ne makrofaget (qe akumulohen ne nivelin subintimal )ku
pasojne proceset e oksidimit, hipoteza e demit endotelial sipas se cilis nje ndryshim i endotelit
percakton adezionin dhe agregimin e qelizave ne nivelin subendotelial, thirrjen e linfociteve dhe
monociteve qe aktivizojne migracionin e qelizave muskulare te lemuara nga media ne shtresen
subintimale ku kontribojne ne formimin e pllakave.

Progresioni i demtimeve te tilla nga vendi dhe nga shtrengimi gradual i leshimit vaskular deri ne
mbyllje. Depozitimi i pllakave vec te tjerash shoqerohet me zgjerimin e pareteve anteriale ne
tentativen per kompensimin e trashjes se intimes dhe ngushtimin e lumenit. Strukturat anatomike
me te prekura dhe qe i nenshtrohen terapise kirurgjikale jane:

Trungjet supra aortale – arteria karotide interne, stenoza e te ciles percakton propabilitetin e
larte te ngjarjeve ishemike cerbrale. Aorta preket nga semundjet okluzive dhe aneurizmatike,
eshte me e mundshme ne nivelin e pjeses abdominale.

Simptomatologjia

Kjo lidhet ngushtesisht nga vendendodhja e demtimet arteriale.

- arteia koronare, angina pectoris, infarkt

- aorta abdomminale- sindroma e hipofluksit ne gjymtyret inferiore e karakterizuar me dhimbje

ne kofshe e ne kyce, me dobesim te pulseve femorale.

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Diagnoza

Vizita e cila konsiston ne prekjen e pulseve arteriale dhe ekografia. Ne rastet e nevojshme edhe
CT. Angio CT gjejne tregues ne kirurgjine vaskulare mbi te gjitha per studimet e patologjise
aneurizmatike mbi shtrirjen, diametrin, gjendjen e paretit vazal, morfologjia e demtimit, raportet
me strukturen rretuese. TC spinale dallon nga klasikja sepse paraqet imazhe duke bere nje
rrotullim te vazhduesem te tubit Rx. Ka si avantazh egzekutimin e shpejte te egzaminimit.

Angiografia – metode invazive qe lejon observimin e eneve. Eshte ekzaminim i rendesishem

para operimit ne arteriopati obliterante kronike periferike dhe ne kuadratet ku pozicionohen
eudoprotezat aortike.

Trajtimi

Terapia mjeksore e stenozes ateromorfoze te pjeses iliaco-femorale merret ne konsiderate deri ne

stadin e II A, qe konsiston ne futjen e pentossifillines, ilac qe ul viskozitetin hematik. Ne raste te
renda behet trajtimi me shume invaziv si p.sh, simpaticectomia, heqja e nje pjese te zinxhirit te
simpatiukut qe lejon zherimin e eneve periferike me rezultat permirsimin e trofizimit kutan.
Trombendoarteriechtomia, heqja vetem e nje trombi por edhe e nje pjese te shreses intima (me
Fogarty ose me ene te hapur), By-pas me proteza ose vene. Stend endo vasculare Amputacioni

Aneurizma -keshtu quhet zgjerimi i vazhdueshem dhe i qendrueshem i nje arterie per shkak te
ndryshimeve ne muret e saj, me nderprerje pjesore te perbesve elastik e muskular. Per te folur
per nje aneurizem te vertet duhet te gjesh nje zgjerim mbi 50% te lumenit te enes. Bazuar ne
morfologji dallojne :

Aneurizem sakulare- enjtje ose mufatje te enes se gjakut.

Aneurizma fuziforme – zgjerim cirkumferecial.

Aneurizma disekante- perkeqesohet nga edema intramurale, ardhur nga shkaterrimi i intima,
shpesh dhe i medias, qe percakton zona te zbulimit te pareteve me devijim te fluksit hematik.

Aneurizmat mund te jene: te lindura te ardhura nga prania e nje zone me rezistence te ulet te
pareteve enore qe nga lindje. Te fituara, formohen gjate kohes si pasoje e plageve te ndryshme
qe alterojne strukturat parietale te arteires.

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Aneurizma e aortes abdominale

Rasti me i pergjithshem i shperthimit te aneurizmit eshte patologjia arteriosklerotike. Subjektet

qe preken jane te moshuarit. Pjesa me e goditur e saj shkon nga zona subrenale ne arteriet iliake.
Simptomatologjia shfaqet me dhimbje nga komprimimi i strukturave te aferta. Diagnoza behet
me ane te: Testi objektiv qe njeh nje mase pulsante abdominale dhe prania e nje ritmi te bute me
pulsim, ne korespondence te enjtjes.

Ekografi abdominale

Eko color doppler te eneve abdominale.

Artografi

Angio TC.

Komplikacionete me te cilat ndeshet aneurizma ne evolucionin e saj jane :

a) Shkaterrimi shfaqet me nje kuader te dhembjes abdominale dhe lumbare shoqeruar nga
shoku hemorragjik.
b) Embolia qe verifikohet sepse sakusi aneurizmatik shpesh eshte i veshur ne brendesi te tij,
nga materiale trombotike e te afte per tu mpiksur qe migrojne deri ne obiterimin e nje
arterie periferike duke realizuar nje kuader kuader te ishemise akute.
c) Fistulizime me hemorragji digjestive.

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Trajtimi i aneurizmes abdominale

Terapia mjeksore thelbesisht arrin te ul presion arterios, per te evituar shkaterrimin e sakusit
aneurizmatik. Terapia kirurgjikale merret ne konsiderate ne rast te aneurizmit me diameter
superior 5-6 cm, mbi te gjitha kur jane simtomatike, ndersa aneurizmat asimtomatike te
permasave rreth 5 cm mbahen ne kontroll. Nderhyrja realizon zevendesimin protezik me
anastomoze termino-termminale. Prej vitesh po eksperimentohet me rezultate te shkelqyera prej
lineare, zbatimi i endoprotezes (STWNT) duke nderhyre ne lumen aneurizmatike direkt ne rruge
perangiografike.

Aneurizmi i aortes torakale dhe abdominale

Zakonisht zbulohen rastesisht.

Simptomatologjia –i dedikohet kompresionit te prodhuar nga aneurizmat tek organt fqinje dhe
jep keto shenja: dispne, kolle, paralize e kordave te zerit, disfagi, sindroma e bllokimit te venes
kava inferior.

Diagnoza - ne baze te ekzaminimit objektiv qe individualizon nje impuls sistolik, ne zonen

parasternale te djathte ose supra klavikulare.

Komplikacionet

Shkaterrimi i aneurizmes, embolia distale, disekacioni. Aneurizmat disekanti te aortes jane te

karakterizuara nga carja gjatesore e tunica media ne vazhdim ndaj presionit te gjakut qe futet
pemes te carave te shtreses intimo. Verifikohet tek meshkujt 50-60 vjec ndersa tek ata te moshes
40 vjec eshte tipik sindrome Morfan. Klinika karakterizohet nga dhimbja e papritur violente
retrosternale dhe nga shenjat e mosfunsionimit te organit (cerebrale, miokardike) dhe
paraplegjia. Komplikacionet perfaqesohen thelbesisht nga vdekja e papritur

Terapia – Mjeksore, qe synon uljen e persionit arterial. Kirurgjia eshte zgjidhja e veteme.

Tromboembolia arteriale

Perfaqeson bllokim akut te areries e ardhur nga trombozat ne arterie, emboli arteriale. Rrethanat
me te shpeshta ardhur nga emboli te reja nisur nga zemra ose tombet e brendshme te aneurizmit.
Ky okluzion akut i arteries provokon nekrozat iskemike brenda 4-6 oreve.

Simptomatologjia – dhimbje , zbehtesi, parestezi, mungese pulsi, paralize dhe kolaps.

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Diagnoza – eko doppler

Terapia – me antikoagulant + kirurgjia e cila konsiston ne heqjen e trombit.

Semundja e Burger

Eshte nje arteriopati kronike qe godet te rinjte, meshkuj duhanpires, qe lokalizohet ne nivelin e
arteries se kalibrit te vogol e te mesem. Nga pikpamja anatomopatologjike shfaqet si nje
panvaskulit me perfshirjen acaruese te gjithe shtresave te murit vaskular, qe prek venat e sistemit
linfatik.

Klinika – karakterizohet nga flebiti migrant, ulcer ose gangrene e lagesht ne kembe.

Terapia – parashikon nderprerjen e duhanit dhe perdorimin e vazodilatatoreve. Kirurgjia

konsiston ne simpaticektomia

Patologjia e venave

Anatomia

Venat i ndajme ne venat e qarkullimit te vogel te gjakut (pulmonare ) dhe ne venat e qarkullimit
te madh te gjakut ku fusim edhe sitemin e venes porta.

Venat e qakullimit te vogel te gjakut .

Keto perfaqesohen nga venat e mushkerive. Keto vena permbajne gjak arterial te paster, te
pasuruar me oksigjen dhe e sjellin kete gjak nga mushkerite per ne atriumin e majte. Jane
gjithesej 4 vena pulmonare, dy qe vijne nga mushkeria e majte dhe dy nga e djathta. Keto vena
formohen nga rrjeti kapilar i alveolave mushkerore.

Venat e muereve te zemres –Mblidhen ne sinus coronarius cordis, i cili derdhet ne atriumin e
djathte.

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Venat e qarkullimit te madh te gjakut

Keto perfaqesohen nga sistemi i venes cava superior dhe venes cava infrior ku futet dhe sistemi i
venes porta. Vena cava superior mbledh gjak nga anesite e siperme, nga koka, qafa, muret e
kavitetit thorakal dhe pjeserisht te kavitetit abdominal. Vena cava inferior mbledh gjak nga
anesite e poshteme, muret e bacinit dhe pjeserisht nga abdomeni.

Vena cava superior – perben nje trung te shkurter 5-6 cm

Vena azygos- perben vazhdimin e vena lumbaris ascendens dex

Vena jugularis interna – mbledh gjak nga koka dhe nga qafa

Vena porta – kjo mbledh gjakun nga te gjitha organet teke te kavitetit abdominal .

Vena iliaca communes – ne nivelin e vertebres se IV lumbare bashkohet e djathta dhe e

majta per te formuar venen cava inferior

Patologjia varicoze e venave

Me varice kuptojme zgjerimin e qendrueshem te eneve venoze te gjakut e cila vjen nga demtimi i
mureve te tyre. Kryesisht kjo ndodh ne gjymtyert e poshteme. Varicet e gjymtyreve te poshtme
jane shpesh te lidhura me nje mos funksionim te venes se madhe safena. Varicet ndahen ne keto
tipe: varice thelbesore e primare: te natyres ndertimore qe formohet nga difekte strukturore i
pareteve vazale ose valvulare. Shfaqen ne cdo moshe. Shfaqja e tyre lidhet me rritjen e presionit
endovazal, qe gjen nje paret venoz te demtuar dhe e gatshme per tu zgjeruar. Faktoret e riskut te
kesaj pathollogjie jane : mosha, seksi femer, gjeneza familiare, mbipesha, shtatezania, aktivitetet
e punes qe kerkojne nje qendrim ulur pa levizur.

Varicet simtomatike e secondare

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Jane ne te shumten e rasteve te percaktuara nga bllokimi parcial ose total. Ne mekanizmin
patogjenetik demtimi e valvulave luan nje rol te madh .

Klinika - Ekstremitete te renduara, spazma ne pulpe, edema ne lekure, ekzema te lekures, ulcera
te lekures, femomene te flebotrombozes siperfaqesore.

Diagnoza- Eko doppler.

Terapia – Refluksi me gravitet te mesem mund te trajtohet me corape llastiku (ose bennde
llastiku). Kirurgjia parashikon disa etapa: lidhja e ostiumit safeno-femoral ose safeno-poplitea ne
komunikim me kolaterale (fraksionimi i pare i kolones likuide), lidhje e safenes se madhe poshte
te gjitha venave perforante icontinente ( fraksionimi i dyte i kolones likuide).

Tromboflebitet siperfaqesore

Percakton nje proces acarimi te qarkullimit venoz siperfaqesor i shoqeruar me nje proces
bllokimi, formimin e nje trombi. Nga pikepamja klinike mund te kete nje permiresim spontan,
ose shume rralle nje ecuri te rende, ne tendencen e nje trombi qe pushton qarkun venoz te thelle
dhe rrit riskun e embolise pulmonare.

Etiopatogjeneza – Mbi bazen e ketyre kushteve patologjike egzistojne tri te tilla fondamentale
qe permblidhen ne Triade te Virchohe :

1. Shtjellat e rrjedhes se gjakut

2. Hiperkoagulabiliteti
3. Demtime parietale

Ketyre i bashkohen faktore te vertete te riskut si, obeziteti, diabeti, plaget e infektuara,
nderhyrjet kirurgjikale qe sjellin grumbullimet e gjakut venoz. Vec te tjerash fenomenet
flebotrombotike manifestohen ne bashkeshoqerimin e semundjeve te renda si neoplazi,
hemopati, vaskulopatie , infeksionet etj.

Klinika – flebotrombozat shfaqen ne format e kordoneve te forta, qe dhembin , te mbuluara

nga lekure e kuqe dhe e tendosur.

Diagnoza- ne shenjat objektive dhe eko doppler.

Trajtimi- ne format e lehta perdoret mjekimi me Lioton lokalizisht, antibiotik. Ne format

me te avancuara nderhyet per heqjen e trombit dhe jepen anti koagulues.

Tromboza venoze e thelle

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Perfaqeson bllokimin total ose parcial te nje vene te qarkut te thelle nga prania e nje trombi,
me shpesh takohet ne venat e pulpes, venat femorale, venat iliake dhe gjymyret e siperme.

Klinika- Dhimbje akute, edema, enjtje, temperature, tachicardi. Ne prani te nje spazme
arteiroze mud te shihet, edeme dhe cianoze e lekures, zbehje e lekures dhe hipotermi. Ne
rastin e perfshirjes se te gjithe qarkut venoz te thelle te gjymtyreve inferior, tromboza kalon
drejt formave me te renda qe mund te perfshijne distriktet arterioze. Ne keto raste shperthejne
flebite iskemike me flitene sero-hemorragjike, deri ne gangrene venoze.

Diagnoza- eko doppler evidenton alteracionet e fluksit me mungese sinjali me

korespondence me trombin.

Terapia – terapi medicamentoze me antikoagulant

Kirurgjia - parashikon nje tomboectomi. Keshillohet perdorimi i “Filtrave Cavali”.

Sindromi postflebitik

Perfaqeson evolucionin jo konstant te trombozave venoze te thella qe mund te shperthejne pas

disa viteve nga fillimi i saj.

Klinika- karakterizohet nga edemat declive me tendence ngurtesim, fortesim flebite te

perseritura varice secondare, discromi e lekures, ekzeme qe evoluon ne ulceracion.

Terapia –rekomandohen corape llastiku dhe mjekimi lokal me pomade heparine.

Kujdesi Infermieror
Infermieristika

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Asistenca para operacionit si qellim njohjen me pacientin. Ilustrimin e programit diagnostiko-

teperautik. Verifikon gadishmerine ne kartelen klinike te te gjithe ekzaminive para operimit te
quajtura te padiskutueshme nga ekipi mjeksor. Trikotomia e gjymtyreve te poshtme e te zorres
pubike. Kontrolli i mosngrenies para interventit.

Duhet një asistencë psikologjike e pacientit kur ai të operohet. Duhet bërë përgatitja e zonës ku
do të bëhet interventi, trikotomia ose prerja e qimeve dhe dezinfektimi i lëkurës, mjekimi pas
operacionit, njohja e teknikave për ndërhyrjen në sistem, ndërhyrje për infusion, ndërhyrje në
rastet e irritimeve, njohuri mbi komplikacionet. Funksionimi korrekt i KQV dhe mbi të gjitha i
sistemeve totalisht të instaluara, lënë të kuptosh nga njëra anë një vlerësim të kujdesshëm dhe
nga ana tjetër një kopetencë e veçantë e infermierëve në drejtimin e udhëzimit mbas operacionit
dhe asistencën në vëndbanimin e pacientit. Çdo trajtim infermieristik duhet ndjekur me një
kujdes të madh, me përdorimin e dorezave sterile pas dezinfektimit me betadin. Për kateterin e
jashtëm mjekimi konsiston në hedhjen e dizinfektantëve te lëkura që parandalon infeksionet dhe
irritimet. N.q.se shfaqet infeksioni si flegmonë, atëhere është e nevojshme të rritet shpeshtësia e
përdorimit të medikamenteve. Në drejtim të kateterëve dhe sistemeve të instaluar, njohja e këtyre
komplikacioneve është e nevojshme, qoftë për parandalimin e tyre qoftë dhe për trajtim.

Asistenca infermieristike pas operimit ka si qellim: Kontrollin e parametrave jetesor pas

nderhyrjes kirurgjikale. Hidratimi i pacientit. Kontrolli i plages operatore dhe te pozicionimt te
rregullt te fashimit elastokompresiv.

Periudha pas operacionit

Ne kete periudhe 5 jane momentet me te spikatura

1. Kontrolli i aortes se rikonstruktuar. Risku i trombozave pas operacionit.

2. Kontrolli i gjendjes hemodinamike. Komplikacionet hemoragjike te parakoshme pas
operacionit jene te rralla por nese shperthejne jane te renda.
3. Iskemia kolica. Shenja kryesore e ketij komplikacioni te rende eshte riperteritja shume e
shpejte e tranzitit intenstinal shpesh ne 24 oret e para
4. Mobilizimi i pacientit
5. Plaget kirurgjikale, duhet nje kujdes i vecante gjate ekzekutimit te terapise medikale

Kujdesi infermieror holistik

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

• Pacienti kthehet pak a shumë në gjendje active, ka dëshirë të presë vizita, i shtohet oreksi.
• Në aspektin metabolic kemi një zvogëlim të katekolaminës dhe glukogjenit.

• Mbas riekuilibrimit të metabolizmit, kemi shtimin e peshës së trupit. Kjo periudhë mund
të zgjasë javë ose muaj.
• Shumë faktor mund të ndikojnë në evoluimin natyral mbas operacionit. Këto faktorë
janë: zgjatja e ndërhyrjes kirurgjikale, vendi i qëndrës së operacionit, mosha e pacientit,
sëmundjet e mëparshme, gjendja e bilancit hidro- elektrolitik, endokrini neurovegjetativ,
metabolizmi bazë, tipi i anestezisë, incidentet gjatë operacionit (në mënyrë të veçantë
hemoragjike), numri i transfuzioneve të nevojshme, shfaqia e komplikacioneve locale ose
të përgjithshme.

Kujdesi infermieror i vecante

- Njohjen e pacientit
- Procedurat ndihmese dhe diagnostike
- Ushqyerja dhe hidratimi i pacientit
- Percaktimi i kapacitetit ventilator pulmonar.
- Pasrtimi total i trupit.
- Klizma evakuative para operacionit
- Berja e terapise kardiologjike hipotensive dhe antibiotike para operacionit.

Asistenca infermierore para operacionit konsiston ne

- Konrollin e parametrave jetesor

- Vleresimi i humbjeve hematike nepermjet drenazheve te plages kirurgjikale dhe te
diurezes.
- Opservimi i kushteve neurologjike ne semnundjet karotide.
- Mobilizimi i pacientit dhe konrtolli i funksioneve respiratore dhe kardiocirkulatore.
- Infuzione endovenoze dhe lengje.

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Materiale dhe metoda

- Ne studim u perfshin 208 pacientete ne sherbimin e angiologjise ne QSUT ,ne periudhen

prill 2013 - mars 2014 Baza e te dhenave te perfshira ne kete studim perbehet nga te
dhena te marra direkt nga pacientet nga kartelat klinike dhe rregjistri i operacionit si dhe
kontakti me stafin mjekesor . Per realizimin e ketij studimi me ndihmuan pyetjet e
meposhtme :
- 1-Kur duhet te suspektojme nje probleme vaskulare?
- 2-Cilat te dhena klinike jane me te nevojshme ne diagnostikimin e variceve?
- 3-Cilat tekste diagnostike jane me te nevojshme ne diagnostikimin e path. arteriale ?
- 4-Cili eshte trajtimi me i mire per kirurgjine vaskulare ?
- 5-Cili eshte roli i antibiotikeve ne menaxhimin e post op ne kirurgjine vaskulare ?
- 6-Cili eshte roli i Infermierit ne menaxhimin e pre dhe post op?
- 7-Koha e fillimit te dhimbjeve
- 8-Koha e paraqitur ne sherbim
-

Muaji Aneurizma Tromboflebite Varice Aneurisma aorta

arteriale venose abdominale

Prill 3 5 16 1

Maj 2 7 22 2

Qershor- 7 15 47 5
Dhjetor
2013

Janar - 3 11 -

Shkurt - 6 8 -

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Metodika
Tabela 1

Pathologjite vaskulare te shprehura ne %

0%4%

36%
50%

10%

Varice Aneurism Ar. Tromboflebite Aneurism aorta abd.

Shih tabelen 1

Seksi Prill Maj Janar Shkurt %

Dhjetor
20013

Meshkuj 9 18 5 8 34%

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

Femra 16 27 9 6 66 %

34%
Femra
Meshkuj

66%

Klinika kryesore e prezantuar tek pacientet e shprehur ne perqidje ku vihet rre qe shenja kryesore
eshte
Klinika e pathologjive vaskulare dhim
0% bja
0%
akute
30%
e cila
37%
lokal
izohe
t ne
11% zone
4% 6% n e
6%

3%
2% 0%
Atlantida Kotaj
1%

Dhimbje Akute Edem Lodhje Pakujdesi Ulcera Cianoza

Hipotermi Tahicardi Kolle Temperature
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

afektuar, prezente ne pathologjite arteriale ashtu dhe venose.

Konkluzione
• Dhimbja akute shoqeron te gjitha format e pathogjive vaskulare e ndjekur
nga hipertermi
• Shenjat pulmanare jane te rralladhe prezantohen vetem ne aneurizma te
aortes
• Semundjet vaskulare prekin te dyja gjinite me perparsi fermart jane me te
rrezikuara per varice dhe tromboflebite.

Diskutim
Vihet re numri me i madh I pacinteve prezantojne dhimbje akute te zones se afektuar.Per kete
arsye kujdesi infermior duhet per cdo trajtim infermieristik duhet ndjekur me një kujdes të madh,
me përdorimin e dorezave sterile pas dezinfektimit me betadin. Për kateterin e jashtëm mjekimi
konsiston në hedhjen e dizinfektantëve te lëkura që parandalon infeksionet dhe irritimet.
Numri me i madh jane femrat qe preken nga keto semundje.

Numrin me te madh te pacienteve e zene pathologjite venose : varicet me pas

tromboflebitet.Megjithate pathologjite arteriale prezantojne urgjena dhe klinike te ngarkuar. Per
keto arsye dhe kujdesi infermieror tek pathologjite arteriale mbetet me i larte. pacienteve e zene

Rekomandime

Duhet një asistencë psikologjike e pacientit kur ai të operohet. Duhet bërë përgatitja e zonës ku
do të bëhet interventi, trikotomia ose prerja e qimeve dhe dezinfektimi i lëkurës, mjekimi pas
operacionit, njohja e teknikave për ndërhyrjen në sistem, ndërhyrje për infusion, ndërhyrje në
rastet e irritimeve, njohuri mbi komplikacionet. Funksionimi korrekt i KQV dhe mbi të gjitha i
sistemeve totalisht të instaluara, lënë të kuptosh nga njëra anë një vlerësim të kujdesshëm dhe
nga ana tjetër një kopetencë e veçantë e infermierëve në drejtimin e udhëzimit mbas operacionit

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

dhe asistencën në vëndbanimin e pacientit. Çdo trajtim infermieristik duhet ndjekur me një
kujdes të madh, me përdorimin e dorezave sterile pas dezinfektimit me betadin. Për kateterin e
jashtëm mjekimi konsiston në hedhjen e dizinfektantëve te lëkura që parandalon infeksionet dhe
irritimet. N.q.se shfaqet infeksioni si flegmonë, atëhere është e nevojshme të rritet shpeshtësia e
përdorimit të medikamenteve. Në drejtim të kateterëve dhe sistemeve të instaluar, njohja e këtyre
komplikacioneve është e nevojshme, qoftë për parandalimin e tyre qoftë dhe për trajtim.

BIBLIOGRAFIA

• "Aneurysm" at Dorland's Medical Dictionary

• Cronenwett, JL; Murphy, TF; Zelenock, GB; Whitehouse WM, Jr; Lindenauer, SM; Graham,
LM; Quint, LE; Silver, TM; Stanley, JC (September 1985). "Actuarial analysis of variables
associated with rupture of small abdominal aortic aneurysms". Surgery 08 (3): 472–83.
PMID 3898453.
• and others (2007). Robbins basic pathology (8th ed.). Philadelphia: Saunders/Elsevier.
ISBN 978-1-4160-2973-1. |first1= missing |last1= in Authors list (help)
• BAIRD, RJ; DORAN, ML (Aug 8, 1994). "THE FALSE ANEURYSM". Canadian Medical
Association journal 91: 281–4. PMC 1927240. PMID 14180533.

Atlantida Kotaj
 KUJDESI INFERMIEROR PRE DHE POST OPERATOR TEK PACIENTET ME NDERHYRJE VASKULARE

• Norwood, M.G.A; Lloyd, G.M; Moore, S; Patel, N; Panditi, S; Sayers, R.D (2004). "The
Changing Face of Femoral Artery False Aneurysms". European Journal of Vascular and
Endovascular Surgery 27 (4): 385–388. doi:10.1016/j.ejvs.2004.01.001. PMID 15015188.
• Li, JW; Wang, SM; Chen, XD (August 2004). "Management of femoral artery
pseudoaneurysm due to addictive drug injection". Chinese journal of Traumatology 7 (4): 244–6.
PMID 15294105.
• Case Rep Vasc Med. 2013;2013:452317 http://dx.doi.org/10.1155/2013/452317
• (editors), Christianto B. Lumenta ... [] et al. (2010). Neurosurgery (1. ed.). Heidelberg:
Springer. p. 181. ISBN 3-540-79564-2.
• Britton, the editors Nicki R. Colledge, Brian R. Walker, Stuart H. Ralston ; illustrated by
Robert (2010). Davidson's principles and practice of medicine. (21st ed.). Edinburgh: Churchill
Livingstone/Elsevier. p. 604. ISBN 978-0-7020-3085-7.

• Andreozzi, GM and Verlato, F. Superficial thrombophlebitis. Minerva Cardioangiol.2000

Dec;48(12 Suppl):9-14 PMID 11253344
• Jahangir Moini (22 October 2008). Fundamental pharmacology for pharmacy technicians.
Cengage Learning. p. 218. ISBN 978-1-4180-5357-4. Retrieved 12 January 2012.

Atlantida Kotaj